López/de Ca...: Las Siete Partidas.

 Legal

Titulus. 14.

Titulus. 14.

¶ Lex. I.

Lex. I.

Faciens vel conſsulens fieri adulterium cum regina proditor eſst & eſst pœna occidentis regem plectendus. regina honoranda eſst ſsicut & rex. contra faciens ea punitur pœna ac ſsi regi debitum honorem non ſseruaſsſset. hoc dicit.
aConſsejar o fazer. &c. Sed an ſsufficeret attentatus, & ſsi adulterium non ſsequeretur, videtur ꝙ non per iſstã. l. quæ in his verbis, & clarius in ſsequẽtibus innuit actum facti, & adulterij cõ miſssi. ibi: cũ dicit dandoſse a otro como à ſsu marido & etiam cum poſstea dicit, de pręiudicio filiorum, ibi: metiendolos en dubda. in cõtrarium tamẽ facit text. in. c. 1. verſsi. itẽ ſsi fidelis. qui. mo. feu. amitta. vbi vt paria puniũtur iſsta, ꝙ adulte ret vxorẽ domini, vel ad id ſse exercere, vel turpiter cum vxore domini luſserit, turpiter eam tangendo, vt dicit ibi glo. veluti manus intra pectus ponen do, vel turpiꝰ, & à fortiori ſsi interueniret oſsculum, vel amplexus, q̃ ſsunt pręludia veneris, vt dicit glo. in. l. 1. ff. de extraordi. crimi. & vt dicit Tullius relatus ab Andræa de Yſser. in. d. §. item ſsi fidelis. oſsculum eſst pars adulterij. & ibi etiam refert va lerium maximum in. c. de pudicitia narrantem, ꝙ Publius Mæuius libertum ſsibi gratum occidit, eò ꝙ filiam nubilis ętatis de oſsculatus eſsſset & mandauit, filiæ, vt non tantum virginitatem illibatam mari to: ſsed etiam oſscula ad virum ſsyncera proferret. Præterea iſsta lex. vi detur hoc velle, cùm dicit. porque ella valieſsſse menos de ſsu cuerpo. quod verificatur in turpi ludo. Item etiam quia per iſsta venerea pro batur adulterium vt notat Bar. in. l. ꝙ ait lex. & in. l. capite quinto. ff. de adulter. Item quia hic peruenit ad actum facti: vnde puniri debet acſsi per feciſsſset delictum. l. ſsi quis non dicam rapere. C. de epiſs. & & cleri. & vult Bar. in terminis in. d.l. 1. ff. de extraordina. crimi. Præterea illam quæſstionem videtur decidere in terminis And. de Yſser. in. d. §. item ſsi fidelis. col. pe. vbi quærit an attentantes talia, de quibꝰ in. d. §. in mulierem regis, vel imperatoris, incidãt in crimen læſsæ maieſstatis. & adducit fortes rationes. quibus probat tale crimẽ eſsſse, manet tamen dubius, dicens hoc nõ lege ita expreſsſse caueri, ꝙ ſsit crimẽ læſsę maieſstatis. Cum igitur iſsta. l. ſspecificè ſsit hoc cautũ, & ꝙ eſst vnũ de grauioribus proditionibus, quæ committi poſsſsent cõtra regem, videntur dictæ rationes Andr. de Yſser. in omnibus dictis caſsibus militare. tu cogita & vide dictum Yſserni. nam ad id, ꝙ adductum fuit de verbis huius. l. facilis eſst reſsponſsio, cum etiam in his Venereis poſs ſsunt dicta verba verificari.
bPara ſserle ella ſsola compañera. adde. l. fi. ti. 6. S̈. ea. parti.
cNo quiere aparceria. Neq; regna ſsocium ferre neque tædæ ſsciunt, ſseneca. tragædia. 8.
dQue muger puede auer. no ta nullũ eſsſse turpiꝰ oppro brium fœminæ nuptæ, ꝗ̃ adulterium.
eMetiendolos en dubda. Videtur ex iſsta. l. ꝙ infert̃ præ iudiciũ filiis in ſsua legitimitat, ſsi pro baret̃ tunc tẽporis, quãdo fuerunt cõcepti, nec dũ maritũ: ſsed etiam adulterum cũ matre rem ha buiſsſse, & ꝙ ge neraret̃ dubitatio in eorũ filiatione, an eſsſsent viri vel an eſsſsent filij adulteri. Sed contra hoc vi detur caſsus in l. miles. §. defuncto. ff. de adult. vbi dici tur, ꝙ etiamſsi vxor habuit rem cũ marito & amaſsio, potius præſsumitur filiꝰ ex marito. & ad hoc dixit nõ eſsſse alibi illũ tex. Ang. in. l. ſseptimo men ſse. ff. de ſstatu homi. & Bal. etiam in pleriſsq; locis ad hoc allegat illum tex. vt in rub. de proba tio. C. co. fi. & in. l. ſsi vicinis. C. de nupt. & in. l. ſsi à matre. vbi etiam dixit illum tex. non eſsſse alibi. C. de ſsuis & legiti. hære. & in. c. 1. in prin. col. 5. qui. mo. feud. amitta. & in. l. 1. col. 12. C. qui accuſs. non poſs. vbi ꝙ honeſsta coniectura inhoneſstam præſsumptionem fauore innocentiæ prolis excludit. videtur tamen, ꝙ. §. ille defuncto, nõ probat id ad quod allega tur: nam ille tex. ſsolũ dicit, ꝙ bene poſsſsunt hæc ſstare ſsimul: mulierẽ, ſscilicet, adulteram & filium natum ex viri amplexu, & ſsic nõ debet differri accuſsatio adulterij, vſsq; ad tempus pubertatis filij & ita etiã Decius. in. c. per tuas de probatio. dixit illum text. nõ probare id ad quod allegatur à doctoribus: tene menti legem noſstram contra dictum doctorum fundãtium ſse per illum. §. & adde ad iſstam. l. 4. parti. tit. 3. in ſsumma.
fComo ſsi mataſsſsen al Rey miſsmo. Vide. S̈. tit. 1. l. 6.
gLas cinco coſsas. De quibus. S̈. tit. 1. l. 12. cum ſsequentibus.
hContra el Rey miſsmo. Habet nanque Auguſsta ea priuilegia, quæ habet princeps. l. princeps. ff. de legib. l. fiſscus. §. fi. ff. de iur. fiſsci. & vide l. 1. ad fi. j̈. tit. proximo.
¶ Lex II.

Lex II.

Filiam vel ſsororem aut aliam regis conſsanguineam in domo reginę vel alio loco in quo rex eas reliquiſsſset ſstuprãs, etiam ſsine vi occidet̃, & ſsi haberi non poterit bannietur, bonis amiſssis conſsilium vero ad hoc præſstantibus erui debent oculi & bona capi. ſsi verò hoc cõmittat extra domum Reginæ arbitrio Regis punietur, & ſsi violenter fecerit, proditionẽ facit manifeſstã & debet mori, & ſsi haberi nequeat bannietur à regno & bona amittet. h.d.
aNeſscedad es. Duplex eſst ſsimplicitas quædam contraria doloſsitati, & illa eſst bona, quædam contraria diſscretioni, & il la eſst mala. vi de gloſs. in capitulo ſsi cupis. 16. quæſst. 1. & quando parcatur ſsimplicitati, vel non vide glo. in capitulo ſsu per literis. & ibi Abb. col. 5. de reſscript. & tu nota iſstam legem.
bQue deshonrraſsſse fija de rey Adde. capitu. primum. §. itẽ ſsi fidelis, qui. mod. feud. amitta. & ca. 1. §. rurſsus. quæ fuit prĩa cau. bñficij amitt.
cSi non le pudieſsſsen fallar. ꝗd ſsi poſstea fuiſsſset repertus & captus, captis & confiſscatis iam eius bonis? videtur ꝙ non poſssit occidi, vt habetur in. l. 20. ſsu prà titu. 1. vide tamẽ. l. 1. &. 2. titu. 7. lib. 8. or dina. rega. & vide infrà eo. l. proxima. ex qua patet, ꝙ ſsi eſsſset homo vilis occideretur. vide quæ dicam infrà, vel dic ꝙ non fit hic transfu ſsio vnius pœnæ in aliã: ſsed bannitio ob cõtumaciam, cum reperiri non poteſst: & ſsic ſsi poſstea ca peretur poſsſset occidi. vt in. l. 16. titu. 4. infrà. 3. partita. & not. Bart. in l. diuus. la ſsegunda. co. 2. ff. de cuſsto. reo.
dDeue perder lo que ouiere. Et in ſsuper dabitur pro inimico ſsuorũ con ſsanguineorum. vt in. l. proxima. ſsequenti.
eSer echado del reyno. Id eſst banniri à regno. vt in. l. 4. titulo. 18. 4 partita.
fEn caſsa dela reyna. Adde dict. §. item ſsi fidelis. ibi in domo domini.
gDela caſsa dela reyna. Locus aggrauat delictum. l. aut facta. §. locus. ff. de pen. inſsti. de iniur. §. atrox.
hSi le pudieren auer. Et ſsic quocunq́ue tempore poſssit haberi debet occidi, neque hic haberet locum, quòd dicitur ſsupra titulo primo. l. 20. nam ibi ſstatim, quod non fuit repertus, lex tranſstulit mortem in aliam pœnam, hic non, & quia ſsi aliud diceretur, eſsſset abſsurdam, ita quòd minus puniretur ſstuprans per vim filiam regis, vel aliam conſsanguineam, quàm qui ſstupraret violenter aliam quancunq; virginem vel viduam, vt in. l. fi. titu. 20. infrà. 7. parti. & quia vt dixi hic non fit trãsfuſsio vnius pœnæ in aliam, ſsed tantum ſsit bannitio quæ non impedit pœnam mortis imponi, cùm poſst capiatur.
¶ Lex. 3.

Lex. 3.

Repertus faciendo inhoneſsta vel facere moliendo cũ aliqua fœmina virgine vł nõ virgine de domo reginę ex quibus talis fęmina dif famaretur aleuoſsiam committit, & captus infraganti delicto pœna mortis punietur, ſsi verò non ſsit ita captus bannietur & manet inimicus con ſsanguineorũ diffamatę, ſsi ſsit de honoratis: ſsi verò ſsit minoris conditionis quandocunq; reperiatur debet mori & ſsi non reperiatur perdet bo na. h.d.
iSi le fallare en el fecho. Durius punitur ap prehenſsus infragranti delicto. facit qͦd de furto manifeſsto dicitur in. §. pœna. inſstituta. de obligatio. quę ex delict. naſscunt̃. & in l. prima. ff. vi bonorum raptorũ. & hoc videtur ſspeciale, nam regulariter apprehenſsio in delicto non aggrauat poenã.
kPor enemigo. Et ſsic poterit impunè ab eis offendi, & occidi. vt in. l. tertia. titulo. 16. infrà eadem partita. & notat Barto. in. l. ex facto. §. ex facto. ff. ad trebellia. eſst nanq; per. l. eis bellum indictum vt hic, & quæ requirantur, vt poſssit dari hodie pro inimico. vide. l. 76. in ordinatio. tauri. ſsed cum hæc lex non imponat pœnam mortis niſsi quando nobilis eſst inuentus & deprehenſsus in hoc delicto, an conſsanguineo liceat occidere eum. vide Ioannem Andream. in additionib. ad Speculat. titulo. de conſstitutionib. in additione. incipi. Rubrica. de conſsuetud. in fine. vbi dicit quòd ſsic de rigore. item quia aliàs hoc delictum merebatur pœnã mortis, ſsi eſsſset deprehenſsus, neq; peccaret conſsanguineus, qui hunc aggrederetur, vt miniſster legis, & non ex rancore, vt vult ibidem Ioan. Andr. & Abb. iu cap. ſsi. de conſsuetud. colum. quarta.
¶ Lex. 4.

Lex. 4.

Carnaliter cognoſscẽs in domo Regine ſseruitricẽ, vel ſseruã: ſseu aliam quamcũq; fœminã ibi exiſstentẽ cauſsa ſseruitii, vel ibi venientem cauſsa cõ ſsequendę iuſstitiæ, occidet̃ infragrãti crimine repertꝰ Si non ita repertus, Bannit̃ a regno, & ſsi minoris fit cõditionis homo occidetur vndecũq; repertus, non repertus ꝑdet meditatẽ bonorũ, & ſsi fœmina ſsit nutrix quę abla ctat filium Re gis, vel ſsit cameraria Regi nę, quæ vulgo dicit̃ cobijera, quia cuſstodit pãnos, & arcas Regi nę erit vt pro ditor occidendus perdetq; medietatẽ bo norũ, & ſsi reperiri nequeat bannietur & omnia bona amittet. h.
aSieruas. Sed videbatur nõ ita punibilem eſsſse coitũ cũ ancilla: cum propter ſstuprum ancillę cõpetat actio iniuriarũ, & de ſseruo corrupto, &. l. aꝗ liæ, vt in. l. miles. §. pe. &. l. pe. ff. de adul. & poſsſset extra ordinariè puniri, vt dicit glo. in. l. inter liberas, eo. tit. & cõdemnatus non eſst in famis, vt in. l. & ſsi libidinẽ. C. de adulter. Sed hoc ideo ſsit: quia in do mo reginæ, & ꝓpter honorem Regis, vt hic dicitur, & procedit quando fuit factũ ſstuprum ſsine vi: nã ſsi cũ vi haberet locũ. l. vnica. C. de rapt. virgi. &. l. fi. ti.. 20. 7. ꝑti.
bQue dieſsſse la teta. Quid ſsi eſsſset vir, ſseu maritus nutricis, an patiet̃ hãc pœnã? dic ꝙ non: quia hic non de coitu licito, ſsed illicito loquitur & quod habe tur in. c. ad eius. 5. diſst. pro cedit ſsecundũ glo. ibi in alio caſsu, ſscilicet, qñ mater eſst in purgatiõe ne ex tali coi tu generẽt̃ filij morboſsi.
cEchado de la tierra. 1. banniri in ære & in perſsona, vt dixi. S̈. in. l. 2.
Loading...