Titulus. 3. Qualis debet eſsſse rex in cogitationibus ſsuis.

¶ Lex. 1.

Lex. 1.


Cogitatio eſst imaginatio p̃ teritorũ præſsentiũ & futu rorũ ſsic dicta quia cum ea penſsat homo ea quæ cordi occurrunt in ſsuis curis. h.d.
bCuydado. Cogitatio. importat quandam inquiſsitionẽ, q̈ſsi ſsimul coagitare ſsecundum. S. Tho. 2. 2. q. 2. arti. 1.
¶ Lex. 2.

Lex. 2.


Cogitatio ex corde procedit, careat iracundia triſstitia, atq; cupiditate nimia & ce leritate, ſsed cum ratiõe & ſsuper his ſsit ex quibus commoda proueniant, damma vitentur, non igitur rex magnos honores cupiat in commode cupiditate nimia curiſsq; exceſssiuis, neque ſsuperfluas diuitias, neque delitias. hoc dicit.
c Grand triſsteza. Quouſsq; morabuntur in te cogitationes noxiæ? Hieremiæ capitu. 4.
dGuarde. Omni cuſstodia ſserua cortuum: quia ex ipſso vita procedit. Prouerb. c. 4. & cor boni conſsilij ſstatue tecum, non eſst enim tibi aliud plus illo. Eccleſsiaſstici. c. 37.
¶ Lex. 3.

Lex. 3.


Honores ſsuper fluos & inutiles non cupiat rex ſsed ab eis caueat: nò enim exceſssiua durant & defectus cauſsat inhonorẽ & ſsi cupit ſsuꝑfluos honores magni labores ĩde ma gnęq; expenſsę naſscuntur & eorum quę habet deſstructio: propterea quę inutili ter cupit, acquiſsitorũ con ſseruatio ꝓcedit ex diſscretiõe: acquiſsitio pendet ex fortuna & nõ minor eſst virtus quã quærere parta tueri. hoc dicit.
eHonrras. No li laborare vt diteris, ſsed prudẽtiæ tuæ pone modũ, & ne erigas oculos tuos ad diuitias, quas non potes ha bere, quia facient ſsibi pen nas, quaſsi aquilæ & volabunt. Prouerbio. 23.
fMenoſscabãdo ad hoc verbũ, quod experientia tam verum oſstendit, aduertere deberent ſsemper Hiſspanici reges.
gMenor virtud. Non minor eſst virtus quam quęrere parta tueri vt in auten. vt hi qui obliga. ſse ꝑhib. habe. res mino. colla. 6. §. quoniã autem videmus. l. 2. ff. de origi. iur. Ange. in. l. 1. §. hoc interdictum. ff. ne vis fiat ei. & principi qui neglecta ditione, quę ſsibi contingit, alienis inhiat imperijs, ſsuos in ſsummum adducit diſscrimen: ſsuos exhaurit funditus, ſseq́ue pariter. ſsuggerendum eſst illud adagium. Spartã nactus es, hanc orna. nihil principi pulchrius quàm vt hoc quicquid eſst regium, quod fortuna dedit, | ſsua ſsapientia, virtute, diligentia, reddat ornatius, vt latè tradit Eraſsmus in expoſsitione dicti Adagij.
¶ Lex. IIII.

Lex. IIII.


Non cumulet rex magnas diuitias ad retinendum & non bene cum eis operandum, non enim poterunt acquiri ſsine magnis criminibus eſst nan que cupiditas radix omniũ malorum & auarus non eſst diuitiarũ dominus ſsed ſseruus. h.d.
aA demas. ſsic etiam ſscribitur in Deuteronomio ca. 17. ꝙ non habeat rex auri vel argẽti immenſsa pondera, quod di cit intelligendum. B. Tho. lib. 2. de regimi. princi. ca. 7. in fi. quando rex hoc vellet habere ad oſstentatio nem ſsiue faſstum regalẽ vt de Creſso. rege lydorũ narrant hiſstoriæ, ex qua cauſsa ruinam paſsſsus eſst, ꝗa raptus à cyro rege perſsarũ, nudus in alto monte patibulo eſst affixus, ſsed ad regni ſsubuen tionem, omnino theſsaurus eſst neceſsſsarius ex multis cauſsis ibi traditis ꝑ eũ. ibiq; tradit re ferẽs ſsaluſstiũ in Catelina. ſsentẽtiam catonis referentem, qualiter reſspublicæ profecere Romanis, eo quia ærarium publicum viguit Romæ, quo deficiente ad nihilum eſst redacta vt in temporibus eiuſsdem Catonis dicit accidiſsſse, ibiq; etiam dicit B. Thom̃. turpe eſsſse & multum regale reuerentiæ derogare, mutuum petere ſseu accipere à ſsuis ſsubditis, pro ſsumptibus regis vel regni: & ꝙ ex hac ſsubiectione mutui ſsuſstinetur à dominis, vt per ſsubditos ſsiue quoſscunque fiant ſsuper regnum exactiones indebitę: vnde ſstatus eneruatur regni.
bCobdiciar. Nihil deterius auaritia, præſsertim in principibus, & rem publicam gubernantibus. vide Abb. in. c. auaritiæ. de præben. 2. no ta. & adde Bal. in. l. nolumus. C. de teſsta. dum dicit, ꝙ hodie tanta irrepſsit cupido, ꝙ dominis hodiernis non placent quæſstores, niſsi per fas & nefas, & ideo plerunq; ruunt.
cRayz. Vide. 1. ad Thimo. cap. 6. & vt dicit Chryſsoſsto. ſsuper epiſstola Pauli ad romanos homilia. 11. radix malorum omnium eſst auaritia, hinc pugnæ hinc inimicitiæ, hinc bella, hinc contentiones, conuitia ſsuſspiciones, contumelię, hinc cedes, furta ſsacrilegia, propter hanc non ciuitates, ac regiones modo, ſsed & viæ ipſsę, & qui habitatur, & qui minime habitatur orbis, tum montes, ſsaltus, colles, vnoq́ue verbo omnia cedis, ac ſsanguinis plena ſsunt, ac neque à mari malum hoc temperauit, ſsed illo vſsque inſsane debachans certa cum pernicie irrepſsit: piratis illud vndique obſsidentibus: ac nouum quendam deprædationis modum comminiſscentibus, propter hanc & naturę leges ſsubuerſsæ, & cognationis inſstituta ſsedibus ſsuis conuulſsa, & ſsubſstantiæ ipſsius iura corrupta ſsunt: pecuniarum enim tyrannis non contra viuos modo, ſsed & contra vita iam defunctos tales tamq́; impias armauit dextras. ſsunt qui nec cum mor te quidem fœ dus illos con tingens feriunt: qui, quinimo ſsepulchris perfora tis contra de mortua corpora ſsceleſstas, impurasq́ue manus intendunt, ne eum quidem qui à vitę huiꝰ moleſstiis exemptus iam ſsit, ſsinẽtes à ſsuis ipſsorum inſsidiis eximi.
dEnde ſseñor. Et peſssima res ſsecũdum Tullium eſst cupiditas: ꝗa egenos facit, quos capit, cùm finem quærendi nõ inueniat, vide Abb. in. c. dudum el. 2. 5. nota. de electio. & Grego. 15. moralium. capitu. 10.
¶ Lex. V.

Lex. V.


Non ſsit rex delitioſsus nã per delitias minuitur intellectus & cordis fortitudo, ſsed ſsubeat curas & labores in regimine regni. hoc dicit.
eTal natura. Vide Grego. 7. moralium. capitu. 15. &. 25. moralium. capitu. 12.
fMengua el ſseſso. Nam vt tradit B. Tho. 2. lib. de regi. princip. cap. 4. homines vacantes delitiis, ſsenſsu hebetantur: immergit enim earum ſsuauitas ſsenſsibilibus animum: ita ꝙ in rebus delectantibus liberum iudicium habere non poſsſsunt: vnde ſsecundum Ariſstotelis ſsententiam prudentia iudicis per delectationem corrumpitur: hinc eſst ꝙ Ariſstote. in ethic. vſsum delectabilium corporis vſsui ciborum aſssimilat, qui amplius minusve ſsumpti ſsanitatem corrumpunt qui autem commenſsurati ſsunt, & ſsaluant & augent: ita & de virtute contingit circa amœnitates & delitias hominum. & dicit Seneca ad rabiem nos perducunt delitiæ: dico tibi ꝙ nihil tam contrarium ſsaluti quam cupido, ocium & delitiæ. vtinam non regnarent in magnis curiis dicit Io. Faber. inſsti. ſsi quadru. pau. fe. di. in prin.
gSalomon. Prouerbio. 4. c. & eccleſsiaſsti. ca. 37. & vide Gregorium. 32. moralium. c. 17. & Bernar. ſsuper Pſsal. qui in habitat. verſsi. 7. & in ſsermonibus fol. 95. colum. 1.
hDixo. Vide Matth. c. 15.
aGrand afan. ingeniũ, ars & intellectꝰ, & alia huiuſsmodi gratuito habentur, aliter virtus, nã vult cum humilitate do ceri, cum labore quæri, cũ amore haberi, Bernar. ad fratres de monte dei. co lum. 8.
bDe ſsu cuerpo. Et an rex viciosꝰ, & inutilis, qui non ſsuſstinet reipublicæ curas, poſssit priuari, vel ei dari coadiutor vide Bal. in. l. nõ ambigitur. ff. de legib. dixi. S̈. titu. 1.
Loading...