Titulus. 4.

Titulus. 4.

Section
cTan ſsolamente. vni homini & non cæteris animalibus natura ſsermonis vsũ tribuit, quæ quidem res, ad parandam & alendã beneuolentiam in primis valet nequid omnino ꝑ vim inter homines gereretur.
¶ Lex. I.

Lex. I.


Vox ſseu ver bum eſst eorũ quæ ſsunt in animo manifeſstatio, & eſst magna ſsermo nis vtilitas. ꝟba prius ad li mam veniant quã ad linguã quia ſsemel emiſsſsum volat irreuocabile verbum. h.d.
dGran pro. eſst enim magna ſsermonis vtilitas & frequẽ ter in lingua fructus precioſsiſssimus re peritur Bern. in ſsermonibꝰ. fo. 89. col. 2. & mors & vita in manibus linguę ꝗ diligunt eam, co medent fructus eius prouerbio. 18.
eAnte que la diga. qui in di ctis ſsuis repro bationem me tuit, ipſse priꝰ debet examinare quod di cit quatenus inter cor & linguã ęquus quidã diſscretusq́; arbiter ſsedeat Greg. 8. moralium. cap. 2.
¶ Lex. II.

Lex. II.


Quadruplex eſst loquutio cõueniens, in conueniẽs, ſsu perflua, defectuoſsa: conueniens eſst, quæ verbis ornatis & rationis complemento profertur, ſsuperſstua q̃ ſsuper rebꝰ in decentibus & quæ facto nõ conueniũt, di cente Ariſstotele regẽ non debere eſsſse lo quacem nec alta voce pro ferre ſsermonem, lingua cum laxatur vileſscit loquẽtem: regem fa tua verba nõ decent, quod turpe eſst facto, turpe eſst verbo. h.d.
fQuatre. Vi. Bernar. in ſser mone. de triplici cuſstodia cordis, linguę & manus.
gAl que las dize. Lingua cum non reſstringitur, ne quaquam vbi ceciderit iacet: ſsed ſsemꝑ ad deteriora deſscẽdit. Grego. 16. moralium. c. 1. & ſsicut vrbs patẽs abſsq; murorũ ambitu: ita vir qui nõ põt in loquẽdo cohibere ſspiritũ ſsuum. ꝓuer. c. 5. infi.
hDe cordoua. adde. l. 5. tit. 9. j̈. ea. par. & ibi dixi.
¶ Lex. III.

Lex. III.


Defectuoſsa loquutio & quę regẽ præſsertim non decet eſst qñ dicit̃ mendacium ſscienter in damnum loquentis vel alterius quia veritas recta eſst: & adequatio rei ad intellectũ, item defectuoſsa eſst quando quis ita breuiter & feſstinanter loquitur ꝙ perpendi, & intelligi nõ poſssit. h.d.
aEgual. iſsta potius eſst deſscriptio, quã diffinitio veritatis & quid ſsit veritas humana vide ꝑ gloſs. in auth. de inſstru. cau te. & fid. in prin. in gloſs. ſsuper parte mutatio colla. 6. vbi dicit ꝙ eſst notitia certæ rei maximè per viſsum & ſsecundum philoſso ph. veritas eſst adęquatio rei ad intellectũ, qua manent immutata, q̃ ſsunt, quæ fue runt, & quæ futura ſsunt: & ſsi compromittitur in aliquem, vt iudicet ſsecundum iuſstitiã, ius, & veritatem, debet iu dicare ſsecundum legem fori, non ſsecundum legem poli. vid. Bal. in. l. pen. ff. de iuſstit. & iur.
bDixo. Vide Ioan. c. 14.
cQue no mueſstre bien. hinc eſst ꝙ quando verba ſscripturæ ſsunt ita ob ſscura, ꝙ nullum habent intellectum, non valet ſscriptura gloſs. in c. 1. de ſsumma trinita. & fide catho. in parte ſsimplex. & ibi Abb. in 4. colum. vbi in uehit contra obſscurè loq̃n tes & vide Bal. in. l. volũtatis C. de fideicõ.
dDixeſsſse verdad. Non adhibetur fides, & ſsi dicat verum, ei qui ſsæpe mentiri ſsolet vide Bal. in. c. 1. in fi. qui teſstes neceſsſsa. ſsunt ad proban. no. inueſstitu.
¶ Lex. IIII.

Lex. IIII.


Inconueniens loquutio eſst ſseipſsum laudare vel alium plusquã in eo ſsit, talis laus eſst adulatio & potius vertitur in infamiam quam in laudem, eſst etiam in conueniens quando blaſsphematur deus vel ſsan cti eius, ſseu quando male dicitur contra maiores, veluti reges & alios dños item ſsi vituperẽtur homines in præſsentia vel abſsentia ita quòd magis diffamationem quam correctionem importet, idem ſsi vitupe rentur ſsine culpa, ab omnibus iſstis loquutionibus caueat rex. hoc dicit.
eAlabança deſsi. intelligerem niſsi humilitate proferantur talia verba: nam aliquando iuſsti rectè oſstendunt, & publicant opera ſsua, vt tractat Grego. 12. mora. c. 16. & li. 14. capi. 17. & li. 18. ca. 5. & lib. 19. capit. 18.
fMas bien que. Bene dicit mas: nam qui virtutes verè laudant, non dicuntur adulatores Bernar. epiſstola. 78. & in iſsta. l. & not. ꝙ triplex eſst adulatio vel attri buendo alicui homini bonũ, quod nõ habet, vel nimium extollendo bonũ qd' habet: & vtrumque iſstorũ eſst veniale vel approbãdo malũ, qd' habet, & iſstud eſst mortale gloſs. in. §. alias ea demum. 25. di ſstinct. & gracioſsi. 1. adulatores repellũtur ab accuſsa tione clericorum tex. cum gl. in. c. ſsimiliter. 3. q. 5. & no ta ꝙ placendi cauſsa: neque ipſsi veritas hominibus annuncianda eſst, vt in cap. primum. 22. q. 2.
gLiſsonja. Peſsſsima vulpes, blandus adulator. Bernar. ſsuper cantica. ſserm̃o. 63. & adulatores deſstruunt curias principum tradit Alberi. in. l. ſsi quæſsumus iu dicem. C. de ſstatu. & imagin. & ibi ꝙ modo ſsunt chari, qui ſsciunt adulari. & vide contra adulatores. c. ſsunt nonnulli. 46. diſstinctio. & cap. ſsimiliter. cum gl. 3. q. 5. & c. primum. 22. q. 2. & Grego. 18. li. mora. c. 3. & bernar. de conſsideratio. ad Euge. li. 4. col. 4.
hContra natura. Nota ꝙ crimen blaſsphemiæ eſst crimen contra naturam, & ideo fortè imperator in ti. vt non luxurientur contra natu. colla. 6. punitionem poſsuit huius criminis, & eandem pœnam.
iMedianeros. Vide. 2. Machabæo. ca. 15. & Iob. 42. c. ibi ite ad ſseruum meum Iob. & vide Bernar. ſsuper canticis ſsermone. 77.
aEn los roſstros. not. ad illud vulgare.
bNo mereſsciẽdo porque. nota hoc verbũ nam cõtra in ſsolentes irreuerẽtes, & im portunos nec dum rex: ſsed etiam iudex, inferior poſsſset in verba alias iniurioſsa prorũpere. ad hoc facit l. ĩterlocutio. &. l. verbũ. C. de his qui no tan. infa. vbi imperator vo cauit aduoca tum alterius partis calũnia torẽ facit. l. ſsi duo patroni. §. fi. in fi. ff. de iure iur. verſsi. ĩportunè noli iurare & vide paridẽ de puteo. ad hoc ad ducentẽ hæc & alia iura in tracta. de ſsindica. fol. 15. co lum. 2.
cE mal e bien. nota hæc pulchra verba: legimus em̃ nõ ſsolùm in priuatis: ſsed etiã in ipſsis regibus, quãtũ facilitas blandè affabilitatis ꝓfecerit, aut ſsuperbia verborumq; ob fuerit tumor, vt regna ipſsa labefactaret, & poteſstatem ſsolueret. San. Ambro. lib. 2. de officijs. capit. 7.
dDauid. Pſsal mo. 140. pone dñe cuſstodiã orimeo.
ePara callar. Tacere noſsſse quã loqui difficilius eſst, ſsci re loqui plerosq;, cũ tace re neſsciant. S. Amb. lib. 1. de offic. c. 2.
¶ Lex. V.

Lex. V.


Dãnũ magnũ euenit regiex indebita loquutiõe p̃ſsertim corã inimicis eius ꝗa præparantur ad quærendum regi malũ & panduntur regis ſsecre ta & ex lĩgua dignoſscit̃ inſsi pientia ſsicut vas fractũ cognoſscitur ex ſsono. h.d.
fSoltar ſsu lengua. qui cuſsto dit os ſsuũ cuſstodit animã ſsuam, qui aũt in conſsideratus eſst ad loquendum ſsen tiet mala pro uer. 13. lingua tua, mẽti ſsubdita ſsit, reſstrĩgat̃ habenæ vinculis frænos habeat ſsuos, quibꝰ re uocari poſssit, ad mẽſsuram ſsermones pro ferat libra examinatos iuſstitię, vt ſsit grauitas in ſsenſsu, in ſsermone pondus atque in verbis modus. S. Amb. 1. libr. officio. capitu. 3. in fine.
gNo fuere ome. Stultus ſsi tacuerit ſstultitiam ſsuã ab ſscõdet pro. 17 & S. Greg. li. 11. morali. ca. 15. ſsuper illo verbo Iob vti nam taceretis, vt putaremini eſsſse ſsapientes.
hSus palabras. In lingua ſsapiẽtia dignoſscitur, & ſsenſsus, & ſscientia, & doctrina in verbo ſsenſsati eccleſsiaſsti. 4.
Loading...