¶ Ponderando empero primero: donde auria mayor
daño: o en di
ſsſsimular los tales defectos y opp̃
ſsſsion / por
que eran pocos los opprimidos/ o no grandes las oppre
ſsſsiones: o en mouer la guerra
cõtracontra los oppre
ſsſsores.
¶ Lo primero
ſse prueua: porque todo principe / o
ſseñor puede y deue/ o es obligado a defender
ſsus
ſsubditos / y los rechos
⁊y bienes llos: como
ſse prueua extra.
de ordi. cogni. cap̃. 2. et reſstitu. ſspol̉. cap̃. 1. ⁊et de appel
la. cap̃. dilectis. E alli Jnnocẽ. et hoſstien. 23. q. 2. cap̃.
dominus noſster. Et hoſstien. de treuga et pace. cap̃. 1. ⁊
23. q. 8. cap̃. ſscire vos oportet. Pues como todos los in
fieles
ſsean
ſsus
ſsubditos almenos en habitu y en potencia: y el actual pa
ſstor / cura y cabeça
ſsuyo por los actos
ſsu
ſso dichos:
ſsigue
ſse
ſser obligado alos
ſsocorrer y defender quanto pudiere. ¶ Lo
ſsegundo que es la excepcion que dize que
ſse ue ponderar primero qual
ſsera mayor daño ⁊c. Lambien clara parece. Porque
ſsi por las
guerras que por fauor y liberacion delos oppre
ſsſsos
ſse
mouie
ſsſsen: ouie
ſsſsen de perecer/ o
ſser mas atribulados
los oppre
ſsſsos: delo que porla oppre
ſsſsion que remediar
ſse pretende padecian: mani fie
ſsto es/ que mouer guerra
por
ſsu fauor
⁊y liberacion:
ſseria contra razon
⁊y ju
ſsticia:
porque ya no tenia razon de remedio:
ſsino de daño mayor. De aqui es que pue
ſsto que quando algun reyno/
pueblo / ociudad padece oppre
ſsſsiones
⁊y mole
ſstias de
|
algun tyrano: lo podrian los tyranizados ju
ſstamente
impugnar / y por librar
ſse de
ſsu importable yugo matar
lo:
ſsegun Tulio enel. 3. lib. de offici. que dize:
nulla eſst.
n. ſsocietas nobis cuz tyrãno ſsed potius ſsũma diſstractio.
Neqz eſst contra naturam ſspoliare eum ſsi poſsſsis quem
honeſstuz eſst necare ⁊c. Empero
ſsi en pretendello hazer/
na
ſscie
ſsſse tal e
ſscandalo que por ello mas el pueblo fue
ſsſse
vexado y dãnificado: cierto es que la tal
agreſſiõagreſſion ſseria
contra natura/ inju
ſsta y mala y conternia
grãgran deformi
dad. La razon es: porque
ſsiempre
ſse ha de tener por bito
⁊y fin: el bien
comũcomun del pueblo / oa
ſsu menor mal / alo
qual todas las otras co
ſsas y actos
ſse han de ordenar como a bien diuino: como el philo
ſsopho. 1. ethicoꝝ dize.
Y nadie tiene licencia ni poder que
ſsea perlona publica / o priuada: para hazer co
ſsa alguna dela qual pueda
nacer vna punta de perjuyzio al bien comun contra voluntad del pueblo tacita / o expre
ſsſsa. E
ſsto con fie
ſsſsa
ſsant
pablo
de ſsi mi
ſsmo.
2. ad chor. 10. et vlti. Agam (inquit)
ſsz poteſtatẽpotestatem quam dedit nobis dñsdominus in edificationẽ ⁊et nõ
ſstructionẽ. DõdeDonde ſctõsanto Tho. expone:
dedit inquam mi
hi dñsdominus poteſstatem hanc ſspecialem ad conuertenduz gẽtes in edificationem. ſs. eccleſsie: ⁊et non in deſstructionem.
Sicut faciunt pſseudo abutentes poteſstate eis data in
contrariũcontrarium eius ad quod data eſst. Y enel vltimo cap̃. Lã
bien
ſsancto Tho. dize:
deus aũtautem dedit mihi hanc poteſstatem. ſs. ligandi atqz ſsoluendi in edificationez non in
deſstructionem. ſs. vt vos edificemini et non vt deſstruamini. Todo e
ſsto dize
ſsancto Thomas. Y finalmente todo officio
de qualquiera principe / o regente
ſspiritual/
o temporal
ſsobre pueblo libre:
ſse ordena como a fin / al
bien
ldel pueblo que rige: como en
ſseña el philo
ſsopho en
el. 8. delas Ethicas Y en diuer
ſsos lugares
de la politica.
Y Lullio enel lib. 1. de officijs. Y
ſsant Augu
ſstin lib. 4.
cap̃. de ciui. dei. Y
ſctõsanto Tho. enel. 2. delas
ſsen. diſst. 44. q
|
1. ad. 1. ⁊et. q. 2. Y en el
opuſsculo. 20. lib. 3. cap̃. 10. Y. 11.
de regimi. prin. Y en el
opuſsculo. 21. ad duciſsaz braban
tie dize:
conſsiderare debetis ꝙquod principes terrarũterrarum ſsunt
a deo inſstituti / non quidez vt propria lucra querãtquerant: ſsed
vt cõmunemcommunem vtilitatez procurent. Y en el lugar alegado
cap̃. 10. de regi. prin. Dize delos
ſsummos pontifices:
ꝙ ad hoc ordinatur corum poteſstas ⁊et cuiꝰcuius libet domini
vt proſsint gregi. Onde ⁊et merito paſstores vocantur qui
bus vigilantia incũbit ad ſsubditorum vtilitatem. Alias non ſsunt legitimi domini: ſsed tyrãni vt probat philoſsophus. Onde dñsdominus vtitur in Joane quadaz importu
na interrogatione: ter querens a ſsuo ſsucceſsſsore beato
Petro / ꝙquod ſsi ip̃m diligit gregem paſscat: petre (inquit)
amas me: paſsce oues meas Joa. 21. Duaſsi in hoc conſsiſstat tota paſstoralis cura profectus videlicet gregis.
Hoc ſsuppoſsito ꝙquod pro vtilitate gregis agatur / ſsicut xp̃s
intendit: omne ſsuper greditur dñium. ſs. poteſstas papa
lis. E
ſstas
ſson palabras de
ſsancto Thomas. Gea
ſse el
ſsan
to doctor en el. 2. de las
ſsen. Donde agora
ſse alego Y enla. q. 2. ar. 2. ad. 1. Y en la. 22. q. 62. ar. 8. in corpo. et. q.
42. ar. 2. ad. 3. Y
finalmẽtefinalmente xp̃ianos y gentiles concuer
dan ene
ſsto: y ay muchas leyes enel derecho
comũcomun que
lo mani fie
ſstan en e
ſspecial enlos autẽticos:
⁊y tãbientambien muchos canones: que los principes
ſson obligados y todos
los que rigen
ſspirituales / o temporales: a procurar el
bien publico y anteponello al parti cular
⁊y al
ſsuyo proprio: como a fin a cuya con
ſsecucion
ſse ordena y endere
çan
ſsus officios poder y auctoridad. Porque el fin
ſsegun el philo
ſsopho.
1. ethic. In capiendo ⁊et in conſseruq̃
do bonũbonum gentis et ciuitatuz: pulchrius eſst atqz diuini
us. De
ſsto
ſse pueden ver los doctores enel cap̃. licet.
ſsobre la glo
ſsa. de regula. Y enel cap̃. bone. el. 1.
de po
ſstula.
prela. y enel. cap̃. fi. de voto. Y enla. l. 1. ff.
ſsolu. matri.
Por con
ſsiguiente para
ꝓcuralloprocurallo / guiallo / ordenallo / y
|
con
ſseruallo no ay duda: que tengan pleni
ſsſsimo poder
como a
ſsaz ha pare
ſscido.