AT in ipſsa etiam terra, vel æquè mari propinqua, vel æquê etiam remota, non eſst eadem menſsura caloris, ſsed prorſsus diſspar. Cur ergo ita accidere arbitremur, niſsi quod diuerſsum ſsitum tenet, & aut depreſssior eſst & calori excipiẽ do aptior, aut elatior & frigoribus potius patet. Quis enim ignorat montium culmina vallibus concauis eſsſse frigidiora? non ob id ſolũſolum, quòd ra dij ſsolares cõcauisconcauis locis amplius repercuſssi maius incẽdiũ ciant. VerũVerum etiãetiam quod ipſsa aëris regio ſsine dubio eo frigidior ſsit quo altius à terra tolli tur. Hoc ita eſsſse oſstẽdunt campeſstria prouinciæ | Colla, & Popaianenſsia, quæ ſsunt ſsane perfrigida, & tamen & montibus vndiq́;vndique cinguntur, & latiſssimum ſsolem excipiunt. Cur ergo campeſstria maritima in hac Peruenſsi regione calidiora ſsint, contra campeſstria illa montana adeo frigida, ſsi quiſsquam cauſsam exquirat, prorſsus neſscio quam aliam inuenturus ſsit, niſsi quod montana illa valde edita ſsunt, hæc infimè depreſsſsa. Aerem autem in media ſsua regione eſsſse gelidiſssimum tum quæ eo pertingunt celſsiſssima montium cul mina oſstendunt, quæ perpetuis niuibus, & gelu rigent, tum vero ratio ipſsa naturalis quod per an tipariſstaſsim ex regionis igneæ motione & calore ad medium frigus omne diffugiat. Ita fere à Philoſsophis infima, & ſsuprema portio aeris calidior, media frigidior diffiniri ſsolet. Quæ ſsi vera ſsunt, vt eſsſse ſsane videntur, habemus adiumentum non exiguum ad temperandam regionem torridam, montana illa atque edita terræ faſstigia, quæ in his locis frequentiſssima ſsunt, quæ ſsanè, & natura ſsua frigida ſsunt, & reliqua circunuicina magnopere frigefaciunt. Hic niues perpetuæ, aquæ gelu maximo concrete, pruinæ crebræ, algoris deniq́ue tanta vis, vt ex niuali illo horrore campos latè cernamus exuſstos, herbamque omnem decoctam, ipſsi homines atque equi præ frigore ſsæpe corruant. Atque hoc, vt dixi, in media torrida regione accidit, & accidit maximè ſsole propinquiſssime incedente. Cur autem frigi diora ſsint montana campeſstribus dixi atque iterum repeto, quod aëris regio media ad quam | potiſssimum pertinent, frigidiſssima ſsit. Cur illa ſsic habeat, dixi ſsupremum aeris orbem igneæ ex halationi vicinum, vt Ariſstoteles vult, quicquid eſst frigoris à ſse depellere, atque ad medium per Antipariſstaſsim ferri. Hîc ſsi pergat aliquis quærere, cum aër calidus atque humidus ſsit ſsuapte natura, vnde nam frigus illud ipſsius media regio concipit? nuſsquam enim apparet, niſsi & aêr calidus & igni proximus, itaque infimam aêris regionem aquæ & terræ contiguam, magis frigidã eſsſse oportebat. Equidem non mediocriter hærere me fateor, parumq́ue abeſst, vt in eorum ſsententiam eam, qui Ariſstotelis iſstas ſsymbolas ac diſssymbolas qualitates contemnunt, magiſsque arte depictas quam vlla experientia allatas aiũtaiunt. Itaque aêrem frigidum natura ſsua contendunt, idque multis, & magnis experimentis probant. Nam vt alia prætermittam, certè in æſstatis maxima vi ſsolemus aêrem flabello ciere, atque ita re frigeramur. Nulli ergo elemento qualitatem calidam natiuam eſsſse volunt præter ignem, cuius commixtione plena ſsunt omnia, vt ait magnus Dionyſsius. Sed ſsiue hoc ita ſsit ſsiue non ſsit, (ne̈; enim facile niſsi in re certa Ariſstotelicæ autoritati reſsiſsto) illud omnes conſsentiunt, & eſst experimento ipſso abunde compertum, aêris regionem hac ima celſsiorem eſsſse perfrigidãperfrigidam, vnde & niues & grandines, & pruinas, & cætera omnia magni frigoris argumenta depromimus. Igitur cum longè maxima Torridæ portio inde Oceano ingenti, hinc præcelſsis montibus cincta ſsit, ſsatis | eæ duæ cauſsę ad ſsolis ardorem temperandum for taſsſse videri queant.