Quod intra Tropicos imbres æſstiui ſsint, & de ratione hyemis & æſstatis. Cap. V.

ITaque in duabus regionibus temperatis, ver calore & ſsiccitate, hyems frigore & humore conſsentiunt. At intra Zonam torridam vtraque illa diſssident. Nam æſtũæſtum potius imbres, frigus (ſsic enim caloris moderationem voco) ſserenitas comitatur. Qua ex re ſsit, vt cum in Europa hyemale tempus pluuijs ſsimul & frigore definiatur, æſsti uum contra calore & ſsiccitate noſstri homines in hac regione diſsiuncta illa videntes, hyemem magis ex pluuijs, ver ex ſserenitate nuncupent, in quo re vera falluntur. Nam ver dicunt eſsſse in Montanis Peruenſsibus ab Aprili vſsque ad Septembrem, quod eo tempore aquæ non redun|dent, ſsed ſsit aeris mira ſserenitas, hyemem vero de finiunt à Septembri vſ̈;vſque ad Aprilem, quod ex eo iam imbres cadant. Quare apud nos & apud Hiſs panos eodem tempore hyemem atque æſstatem agi confirmant, atque adeo cum ſsol propinquiſssimus directo capita ferit, tunc maximam hyemem eſsſse putant, quòd imbres vberrimi ſsint. Hoc vero ridiculum eſst, atque vulgare. Vt enim dies, & nox acceſsſsu, & receſsſsu ſsolis ſsecundum conuerſsionem primi mobilis definitur, ita etiam hyems, & æſstas definiri neceſsſsario debet acceſsſsu, & receſsſsu ſsecundum conuerſsionem annuam ſsolis ipſsius propriam. Tunc igitur re vera hyems eſst, cum maxime diſstat ſsol, æſstas vero, cum maxime appropinquat. Calor autem, & frigus neceſsſsario ſsolis acceſsſsum, & receſsſsum conſsequuntur, humor vero, & ſsiccitas non neceſsſsario. Ex quibus liquido ſsit contra vulgarem ſsententiam, hyemem apud nos Americanos eſsſse ſserenam, æſstatem contra pluuioſsam, & non quod vulgus putat, hyemem quidem calidiorem, ver aũtautem eſsſse frigidius. Pari quoque errore hyemem Montanam à Maritima in hac prouincia Peruenſsi diſsiungunt. Aiunt in hac inferiori ac maritima ora hyemem eſsſse cum eſst in montana ver, nempe per Aprilem, Maium, Iu nium, Iulium, & Auguſstum, propterea quod montana omnis illa regio per eos menſses ſserenis ſsolibus illuſstratur, quo tẽporetempore hæc maritima pla ga magis perpetuiſ̈;perpetuiſque nebulis offuſscatur. At qui hyems, & ver ex ſsolis propinquitate & diſstantia | definienda ſsunt, quæ cum eodem tempore in tota hac prouincia fiant, non eſst cur alibi hyemem alibi ver eſsſse arbitrentur. Sed de vocabulis certan dum non eſst. Appellent, vt libet: æſstiua & hyema lia tempora ſserenitate potius quàm calore definiant, dum modo de rei veritate, quod diximus, conſstet.
Loading...