López/de Ca...: Las Siete Partidas.

 Legal

¶ Titulus. 24.

Titulus. 24.

¶ Lex. 1.

Lex. 1.

Bellum per mare facturi, mare & vẽtos debẽt ſscire & cognoſscere, nauigia hominibus & ar mis fulcita te nere, celeres nõ tardos eſsſse in agendis, vt, temporis opportunitate vtantur, ſsint ſsubditi & obe dientes duci ſsuo, & vnuſsquiſsque ſsciat quid facturꝰ ſsit, tẽpore bel li: pœna capitis impoſsita in his male ſse gerenti. h.d.
aDeſsauenturas. Vnde ſseneca nauigia, quæ de mane luxerunt, de ſsero ſsorbẽtur: & mare æquiparat̃ homini potenti & cru deli Bal. in. l. 2. C. de nautico. fœno.
bDos maneras. Vi. l. 24. tit. 9. S̈. ea. partit.
cQue andan en ella. Facit, vt ciues & incolæ, debeant ſse ha bere iuxta q̃li tatem patriæ: quam inhabi tãt facit etiã, vt quiſse obtulit negotio pe riculoſso, & exactiſssimã di ligentiam exi genti, teneat̃ etiã de leuiſssima culpa, ſseu ſsi talem exactiſssimam diligentiam nõ adhibuit.
dNõ lo pierdã. In culpa ergo eſst qui nõ vtitur opportunitate tempo ris.
eQue fablaron. ſsed vnde hoc habetur?
fLas cabeças. Maior pœna imponitur de tractanti ſseu deferenti militiam mariti mam, quàm terreſstrem, vt hic vides.
¶ Lex. II.

Lex. II.

Almirandus eſst præfectꝰ maior claſs ſsis, comitres, ſsũt capitanei quilibet ĩ ſsua naui: nauicularij ſsunt etiã claſssis qui vẽtorum habẽt notitiã, & por tuũ ad ducen das in tuto na ues, nautę ſsũt ad ſseruiendũ ſsunt & alij ſsuper ſstãtes vulgo dicti ſsobre ſsalientes qui ſsunt ad pugnandum cõ ſstituti. h.d.
gEl almirante. Vid. l. 24. ti. 9. S̈. ea. partit.
¶ Lex. III.

Lex. III.

Almirandi poteſstas & ho nor maximꝰ eſst, vnde oportet ꝙ ſsit nobi lis, vt ſsit in eo pudor & verecundia, ſsit etiam factorũ maris & terrę gnarus, fortis animi: liberalis, fidelis domino ſsuo, hic tempore crea tionis ſsuę vigiliã tenebit; ſsicut fit ĩ creatione militis, & ſsequẽti die ſsericis pannis indutus veniet corã re ge qui ei annulũ ponet, in digito manus dextre, & enſsem in eadẽ manu inſsignũ honoris & poteſstatis: & in ſsiniſstra teneat vex illũ regium, in ſsignum capita nię & ducatꝰ ſsibi cõmiſssi, & promtitet ſse nõ euitatu rũ mortẽ ob protectionẽ fidei, & ob augmentum honoris & commodi regis, & patrię, & ſseruabit fideliter ea q̃ tali officio incumbunt. h.d.
aEl que es caudillo. Quicunq; ergo præpoſsitus tali armatæ, licet non ſsit almirandus, gaudet hoc honore, & poteſstate vide. j̈. ibi e de que todo eſsto fuere acabado.
bComo ſsi el Rey miſsmo. nota. hoc verbum.
cEn la ley. ſsuprà tit. 9. l. 24.
dPara auer verguença. ha bes hic, ꝙ præ ſsumptio eſst ꝓ nobili ex genere qđ erit verecũdus ideſst timebit in famiam.
egranado. ideſst liberalis.
fAcabado. in nuit, quòd nõ ſseruata dicta forma, neque pręſstito dicto iuramẽto, nõ habet poteſsta tem. de qua. S̈. videtur tamen ꝙ ſsi rex etiam prætermiſsſsa hac for ma aliquem præponat alicui armatę na uali, ꝙ habeat dictam poteſstatẽ & facit. l. j̈. proxi.
¶ Lex. IIII.

Lex. IIII.

Comitres ꝗ & capitanei ſsubſsunt almi rãdo & quilibet habet poteſstatem ducatus in homines ſsuę nanis & lites inter eos iudicat, ſsed appellare poſsſsũt ad almirãdũ vel ad regẽ ſsi rex, fuerit ĩ claſsſse non alias, niſsi in eadem die redire poſssit in locum ſsuũ: iſsti comitres ponũtur à rege vel de eius mandato. vnde pœna corporali nõ poſs ſsunt coerceri per almirandũ, niſsi de regis mandato. capitñ ab eo poſsſsunt, & pe cuniariter dã nari, iuxta fo rũ & cõuẽtionẽ innitã, in ea claſsſse. in. iſstis debẽt ea quę in almirã do cõcurrere, & eligitur comiter forma hic poſsita. ꝙ ſsi inobediens fuerit almirando ſseu ſseditionem mouẽs contra eũ cũ aliis hominibus claſssis, pœna mortis eſst puniendꝰ, & q̃ ex naui perdiderit ſseu deteriorauerit, reddit duplicata, hic exhibere tenetur homines delinquentes ſsue nauis, & ſsi homines nauis inobe dientes ſsint ſsuo comitri ſseu capitaneo, cognoſscit de exceſsſsu almirandus & puniet vt hic habetur. h.d.
gIudgar. nota. qͦd capitaneus cuiuſsq; nauis iudicat de cauſsis con tingẽtibus in naui, iuxta ea q̃ habent̃ in. l. 24. ti. 9. ea. ꝑti.
hPara el rey. nota caſsũ, vbi non appellat̃ ad regẽ omiſsſso medio.
iE por ende. no ta hãcillationẽ & facit, vt poteſstas, cui à rege datur ali quis vicariꝰ iu dex, nõ poſssit punire iudicẽ vicarium talẽ in corpore, licet poſsſset capere, vt hic vides facit ad ce dulã datã auditoribus cãcellarię regię, ne poſssint à iudicibus curiæ cauſsarum criminalium, puniri: ſsed recurrẽdum ſsit ad regem. & adde ad iſstã. l.l. 24. titul. 9. ead. partit.
kLa postura. valent ergo con uentiones inter præpoſsitũ armatæ naua lis & alios ibi cuntes, circa eorum adminiſstrationẽ, & ea quæ geruntur in tali armata.
lLa manera. Iſste modꝰ de quo in iſsta. l. ordinãdi quẽ in comitrem ſseu capitaneũ nauigij, nõ ſser uat̃ in vſsu ſsed eligitur peritus maris arbitrio eiꝰ cui rex cõmittit: bonũ tñ eſsſset ꝙ in iſsto & aliis forma per iſstas. ll. tradita ſseruaretur.
aVando. adde l. 3. §. qui ſseditionem. ff. de re mili.
bRecaudo. tenebit̃ ergo ex hibere delinquentes.
cMoſstrando lo al almirante. innuit ꝙ almirandꝰ puniat iſstos delinquentes, & nõ comit' ſseu capitaneus. & cum dicit̃, mo ſstrando lo al Almirante, in tellige in ipſso fragãti crimi ne: & ſsic cognitio criminalium cauſsa rum non per tinet comitri, ſseu capitaneo nauis, ſsed almirando, licet de ciuilibꝰ cauſsis comiter poſssit cognoſscere, vt. S̈. iſsta. l.
dProuado. corã almirando qui eos poterit punire, vt hac. l. &. di. l. 24. ti. 9. ead. ꝑt.
¶ Lex. V.

Lex. V.

Nauicularij ſsunt magiſstri nauium, hi de bent eſsſse peri ti in rebus maris & ſscire eiꝰ ſstatiões à ſsint currentes vel manſsuetę, ha bere etiam de bent ventorũ notitiam, & tẽporis mutatio nem inſsularũ etiam & portuum, & aqua rum dulciũ, & introitꝰ & exi ſstus, & cauti debeut eſsſse erga loca periculoſsa, ſsint etiã fortis animi ad pericula & metũ hoſstium, & inua dendum eos, ſsint boni intellectus & fideles, hipuni ri debent pena mortis, ſsi eorum culpa vel fraude nauis perdatur vel damnum maximũ, ibi euntes in currant. h.d.
eNaocheros. i. nauicularii & vulgo dicunt̃ pilotos.
fRecebir para aquel oficio. No ta illam. l. ad examina, quę iubentur fieri Yſspali per ordinationes re gias circa nauigationes In diarum maris Oceani.
gO por ſsu culpa. hoc videt̃ durũ, vt pro culpa etiam lata ꝗs puniatur pœna mortis: nam quoad pœnã corporalem inferen dam, lata culpa non æquiparatur dolo, vt in. l. in lege. ff. ad leg. Cor nel. de ſsicca. quia requirit̃ dolus: ſsed põt dici ꝙ hoc ꝓcedat ratione aſsſserte peritiæ, vt not. gl. in. l. 2. ff. quòd quiſsq; iuris. & Io. de Plat. in, l. per equatores. C. de cẽſsib. & cenſsito. li. 11. & ſsicut & habetur in cuſstode carceris non bene cuſstodiente incarceratos in l. 12. ti. 14. lib. 2. ordina. rega. & in. l. 7. & in l. 9. &. l. 12. titu. 29. 7. parti.
¶ Lex. VI.

Lex. VI.

Ponit quales debẽt eſsſse militẽs maris, tam hi ꝗ ſsunt in prora, quã in lateribꝰ nauis, quã ſsuper ſsaliẽtes. Itẽ & quales nautę ad ſseruiẽdum velis, & aliis q̃ ſsibi iubeãtur à magiſstro nauis, veluti ad iaciẽdum an choras, eaſsdẽq́; leuandum. item & de his qui ſsunt ad cuſstodiam ar morum, & victualium. h. d
¶ Lex. VII.

Lex. VII.

Ponit diuer ſsas formas, & diuerſsa nomi na nauium, et dicit de cõmo ditate galearum ad præliãdum, & celeriter nauigã dum. h.d.
¶ Lex. VIII.

Lex. VIII.

Comparat nauigia quibus ſseruiunt vela & remiequis, nã ſsicut equus lõgus & tenuis, cele rior eſst ad cur ſsum ſsic iſsta nauigia longa & bene cõ ſstructa, & pedibus & tibiis equi aſssimilãtur remi, ſselle, tabulatũ quo remiges ſsedẽt calcaribus, ve la, freno, ſspatella capiſstro, eꝗ, cordę nauium, compe dibus, ancho rę. h.d.
aAquel cauallo. nota ſsigna equi velocis.
¶ Lex. IX.

Lex. IX.

Ponit devi ctualibus in naui deferendis quæ & q̈lia debẽt eſsſse, item & quæ arma ad defenſsam & offenſsan, porta ri debẽt, & de aliis ad pugnandum & nocendũ hoſstilibus nauigiis, & perdẽtes ex defectu iſstorum ſsua culpa nauigia, ſsunt proditores & per inde acſsi caſstellum perde rent punientur. h.d.
aComo vizcocho. De iſsto pa ne fit mentio. in. l. 1. C. de erogatio. milita. anno. li. 12.
bEl ſseſso. nota hoc.
cPor ſsu culpa. vide quæ dixi. S̈. in. l. 5. & vide Oldrald. conſsil. 92. in cipien. rex ha bebat caſstrũ, & Franciſs. de aret. cõſsil. 165.
dComo ſsi perdieſsſsen. Vide l. 1. ti. 18. S̈. ead. parti.
¶ Lex. X.

Lex. X.

Nauale certamen durius & periculoſsiꝰ eſst terreſstri. & cauſsę hic exprimũtur, vnde oportet homines ad hoc electos, ſstren nuos eſsſse & fortes, debent eis dari partes lucri ex pręda, hoſstiũ, & culpabiles ſsi fuerint punientur iuxta modum com miſssi. h.d.
Loading...