Castillo Sot...: Opera omnia, sive...

 Legal

Vol. 5
p. [i]
D. IOANNIS DEL CASTILLO SOTOMAYOR I.C. NOBILISSIMI; OLIM COMPLVTENSIS ACADEMIÆ ANTECESSORIS PRIMARII, Poſstmodùm in Gallæciano, Hiſspalenſsi, & Granatenſsi Auditoriis, Regiíſsque Curiis, ſsucceſsſsiuè Senatoris Ampliſsſsimi; Demum in Supremo Dominicæ Rei, ſsiue Patrimonji Regij Senatu Conſsiliarij præſstantiſsſsimi;

QVOTIDIANARVM CONTROVERSIARVM IVRIS LIBER QVINTVS IN DVAS PARTES, TOTIDEMQVE VOLVMINA DIVISVS:

In quo DE CONIECTVRIS ET INTERPRETATIONE Vltimarum Voluntatum Tractatus continuatur. PRIORI HVIC PARTI Acceſsſserunt Indices tum Capitum, tum Legum explicatarum, dum denique materiarum, ſsuis locis commodius inſserti, qui priùs in alio Volumine fuerant confuſsi. OPVS REVERA PRAGMATICIS FORENSIBVS VTILISSIMVM Nunc recèns Typis Lugdunenſsibus editum, ab innumeris veteris præli mendis expurgatum, & Characterum varietate diſstinctis allegationibus non mediocri labore adornatum.
LVGDVNI, Sumptib. Lavr. Anisson, & Io. Bapt. Devenet. M. DC. LVIII. CVM PRIVILEGIO REGIS.
p. [ii]

p. [iii]
ARGVMENTA OMNIVM CAPITVM, QVÆ in hac priori Parte Libri V. continentur;

Sic abſsolutè compoſsita, vt quilibet facillimo negotio, ea omnia aſsſsequi valeat, quæ in vnoquoque ipſsorum peraguntur.
  • Cap. LXII.
    • EX deſstinatione patrisfamilias, ſsiue teſstatoris cuiuſslibet, quemadmodũquemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio fieri debeat in caſsu dubio, vt iuridica ratione res diſscernantur, multis in caſsibus, qui occurrunt aſsſsiduè; quanti etiam haberi, atque æſstimari debeat teſstatoris deſstinatio, vſsus, & conſsuetudo circa fines, fundos, & prædia ipſsa, vt pertinẽtiæpertinentiæ diſstinguantur, & plus, aut minus, vel quid in relicto comprehendatur, ſsiue comprehenſsum cenſseatur, intelligatur; ſsiue quàm verum ſsit vulgatum illud Interpretum noſstrorum aſsſsumptum, Ex deſstinatione, & voluntate patrisfamilias, non ex aliorum ſsententia prædia debere diiudicari. Rurſsus, an, & quando deſstinatio habeatur pro re perfecta, ſsiue pro facto? vbi articulus hic deſstinationis apud Scribentes omnes valde inuolutus, nec hactenus abſsolutè explicatus, diſstinctiùs & accuratiùs, quàm antea factum eſsſset, explicatus relinquitur, prout vt videbitur.
    • Denique infertur ad caſsum admodum practicum, & in Regio Hiſspalenſsi Senatu hiſsce diebus definitum (quem egere declaratione, Tellus Fernand. profitetur) vtrum ſscilicet ſspurius, & illegitimus filius tranſsmittat ad hæredes Quintum bonorum, & de eo diſsponere poſsſsit.
    • Siue alimenta hodie an ita dari, ſsiue relinqui debeant ſspuriis, vt poſsſsint de proprietate bonorum in vita, ſseu in morte liberè diſsponere; & dubium hoc ab Interpretibus omnibus huius Regni intricatè, & confusè peractum, ſsingulariter & ita abſsolutè explanatur, vt controuerſsia omnis ceſsſsare videatur. pag. 1.
    • ADDITIO. Atque ex dictis nunc deduci poteſst reſsolutio quæſstionis illius, quam nouiſsſsimè Petrus Fontanella de pactis nuptialib. tom. 2. fol. 22. 23. & 24. & num. 121. cum ſsequentib. poſst Surdum, Franchum, Peregrinum, Theſsaurum, Raudenſsem, Barboſsam, Cancerium & Farinacium excitauit; an ſscilicet dos, quæ datur filiabus ſspuriis, & illegitimis, redeat ad patrem, fiue eius hæredes; an verò ad hæredes ipſsius, ea mortua; & verè, vbi aliter conuentum, ſspecificéve cautum non fuerit, ſsed ſsimpliciter in aliqua re, aut quantitate dos conſstituta; ea obſseruari debebunt, quæ hoc cap. annotantur. Et quicquid in alimentis (attenta eorum natura) alia ratio militare videatur, in dote tamen ſsimpliciter conſstituta, diuerſsum ius, ac in fauorem ſspuriæ filiæ, & hęredum eius vrget; iuxta ea tamen, quæ hoc ipſso cap. tradidimus: de quibus etiam vide Ioannem Baptiſstam Valençuelam Velazquez in conſsil. 10. qui nonnulla in propoſsito ſscripſsit; nihil tamen attigit ex his, quæ hoc loco à me diſstinguuntur, atque proferuntur. In commentarijs etiam, ſsiue tractatu de alimentis, nunc primùm Lugduni edito, latiorem egometipſse huiuſsce articuli reſsolutionem proponam.
  • Cap. LXIII.
    • Ex veriſsimili, aut veriſsimilitudine, coniectura & præſsumptio quæ ſsumitur, quanti haberi atque æſstimari debeat, ſsiue quam efficax ſsit ad vltimarum voluntatum, & teſstamentariæ non modò, ſsed cuiuſslibet etiam alterius diſspoſsitionis interpretationem: vbi Veriſsimilium in iure efficacia, & effectus in omni actu, & materia, quamplurimis exornatur, atque comprobatur, prout hic videbitur.
    • Inquiritur etiam, vtrum ſsubſstitutio vulgaris in caſsum voluntatis concepta, ex veriſsimili teſstatoris voluntate trahatur, ſsiue ex|
      p. [iv]
      tendatur ad caſsum impotentiæ, & è conuerſso; an etiam generaliter id admittatur, non modò in inſstitutione, & ſsubſstitutione hæredis directa, ſsed etiam in fideicommiſsſsaria diſspoſsitione quacumque, vt de caſsu ad caſsum, & de perſsona ad perſsonam extenſsio admittatur, ſsi eadem ratio, & veriſsimilis mens teſstatoris ita ſsuadeat; & infertur ad conſsilium Oldradi 177. an poſsthumus, qui non eſst natus, poſsſsit dici ſsine liberis deceſsſsiſsſse, vt conditio deficere, aut potius exiſstere videatur; & Petri Surdi conſsil. 236. per totum, lib. 2. In propoſsito egregium admodùm, & notandum expenditur, & commendatur. pag. 23.
  • Cap. LXIV. Ex eadem capitis præcedentis materia, & axiomate, ſsiuè pronuntiato metipſso à Veriſsimili, ſsiuè Veriſsimilitudine deducto, ex quo ad caſsum admodùm practicum, nec hactenus dilucidè ſsatis, aut ex propoſsito explanatum, infertur; vtrum, inquam, grauamen, ex legitima filij reiiciatur, etiam ſsi filio aliquid vltra legitimam relictum ſsit; ſsiue in Tertio, aut in Tertio & reſsiduo ſsimul Quinti melioratus filius ſsuerit, in reſsiduo verò, ſsiuè in Tertio & Quinto ſsuſstineatur; & caſsus, hiſsce diebus, in Senatu Regio Hiſspalenſsi occurrens ex facto, commemoratur; patris ſscilicet meliorantis filium ſsub conditione, vt tertia & quinta bonorum ſsuorum pars, & legitima ſsimul filij perueniret iure primogenij ad poſsteros, ſsicq́ue cum Tertio & Quinto vinculata, in perpetuum maneret; tunc autem controuertebatur, ſsi filius conditioni parere noluerit reſspectu legitimæ, an nihilominus melioratio ad eum pertineat; Senatus eiuſsdem, in fauorem filij meliorati, definitio admodum egregia, & notanda proponitur, l. quoniam in prioribus, l. ſscimus, §. cum autem, C. de inoffic. teſstam. l. 11. tit. 4. p. 6. & l. 27. Tauri conſstitutiones, ſsingulariter elucidantur, & declarantur, & articulus præſsens accuratè, & notanter explicatus relinquitur. Et vide infrà cap. 79. & 107. p. 34.
  • Cap. LXV.
    • Bona maioratus, vtrum poſsſsint ad longum tempus locari, aut in emphyteuſsim concedi, ſsi ita conceſsſsa fuerint, aut etiam vendita abſsque facultate Regia, & ab emptore, aut conductore, vel emphyteuta, melioramenta neceſsſsaria, aut etiam vtilia, vel voluptuaria, bona fide facta, an pro expenſsis, & melioramentis poſsſsint ab eo retineri, vt ex retentione impediatur poſsſseſsſsionis tranſslatio, ex deciſs. l. 45. Taur. in fauorem veri ſsucceſsſsoris maioratus inducta; vel ſsaltem emptor ipſse, aut alio titulo poſsſsidens, qui bona fide in ædificando expendit, recuperet expenſsas, & melioramenta à ſsucceſsſsore maioratus rem euincente; atque ita l. Taur. 46. deciſsio, vtrum procedat reſspectu cuiuſslibet Tertij bona fide expendentis, & melioramenta facientis, ſsicut maioratus ipſsius poſsſseſsſsoris, & an reſspectu creditoris, qui pro rebus maioratus reficiendis, pecuniam mutuauit; vbi eiuſsdem legis 46. conſstitutio, expenſsarum etiam (quæ vulgò meliorationes vocantur) tam in bonis liberis, quàm maioratus factarum materia, ſsingulariter & vtiliter explicatur; Senatus Hiſspalenſsis inſsignis admodùm, & in caſsu ex facto occurrenti, egregia proponitur definitio; vbi etiam à Veriſsimili, & præſsumpta mente teſstatoris, ſsiuè à Veriſsimilitudine axioma illud, capitibus præcedentibus deductum, pro vtraque parte expenditur opportunè, & articulus prædictus, emptoris ſscilicet, vel alterius, bona fide expendentis; aut creditoris, in refectionem mutuantis; & pro melioramentis, in rebus maioratus factis, agentis; ingenti ſstudio, & diligentia non modò, ſsed etiam memorabili, atque notanda reſsolutione, & diſstinctione explanatur. Et peracta definitione Senatus præfata, duodecim præcipuè caſsus ſseparantur, atque in propoſsito conſsiderantur per Authorem, ex n. 93. quibus diuerſsæ, & contrariæ etiam Interpretum omnium ſsententiæ circunſscribuntur, & elucidantur; prout hic videbitur. pag. 52.
    • ADDITIO. De materia huius capitis, & de impenſsis, aut meliorationibus factis in rebus alienis, à bonæ fidei, ſsiue malæ fidei poſsſseſsſsore, aut alio quocunque; & quando pro melioramentis in re aliena factis detur retentio; vide etiam Antonium Fabrum, de erroribus pragmatic. tom. 2. decad. 26. errore 8. & 9. & 10. ex fol. 40. & 41. Aloyſsium Riccium, collectanea 150. fol. mihi 69. Steph. Gratian. Diſsceptat. forenſs. tom. 1. cap. 21. num. 24. & 34. latiùs cap. 193. per tot. ex fol. 559. vbi de meliorante rem ſsubiectam fideicommiſsſso, & de hærede, aut fideicommiſsſsario expendente. Et poſsſseſsſsor bonæ fidei, quo caſsu compenſset fructus cum melioramentis. Et denuntiatio de non meliorando quando operetur. Vide etiam eundem Authorem, tom. 3. cap. 437. per tot. vbi latè de picturis, & expenſsis voluptuariis; & cap. 442. numer. 26. 27. & 28. vbi de inquilino, colono, commodatario, & ſsimilibus: Et c. 452. num. 22. Vide etiam Gabr. Pereir. de Caſstro, deciſs. Portugaliæ 121. per tot. vbi an melioramenta facta in rebus maiora|
      p. [v]
      tus ab omni poſsſseſsſsore peti poſsſsint: Ioſseph. de Seſse deciſsion. 410. per tot. D. Franciſsc. Hieronymus de Leon deciſs. Valentiæ Audientiæ 79. per totam, vbi tradit nonnulla in materia; & explicat, an meliora mentorum, in re ſspecialiter cenſsui hypothecata, retentionem prætendere poſsſsit illius poſsſseſsſsor, ad excludendam executionem, contra eum petitam. Vide etiam eundem Authorem, deciſsione 98. per totam, vbi latiùs de materia; & de quæſstione illa, an poſsſseſsſsor bonæ fidei condemnatus reſstituere rem cum fructibus, à die motæ litis, teneatur reſstituere fructus meliorationum, an verò fructus tantum fecundum antiquum rei ſstatum. Vide etiam Ioannem Antonium Bellon. in conſsil. 76. ex numero 46. cum ſsequentib. Pelaez à Mierez de maioratu, 4. part. quæſst. 32. in noua editione, fol. 289. vbi agit de omnibus ſsuperiùs dictis. Et commendo Marium Giurbam ad conſsuetudines Meſsſsanen. cap. 15. gloſs. 7. & ſsequent. part. 1. ex fol. 760. vſsque ad fol. 791. vbi longa ſserie explicat materiam, & agit de impenſsis neceſsſsariis, & de vtilibus, & de voluptuariis; & de oneroſsis, & nimiùm exceſsſsiuis; & de omnibus, quæ ad hanc rem ſspectant. Vide etiam eundem deciſs. Siciliæ 63. per tot. vbi, an, & quando conductori retentio competat pro melioramentis; & an ea vti poſsſsit aduerſsus locatoris creditorem, & an melioramenta æſstimari debeant in fine locationis. Vide etiam Andr. Molfeſsium, ad conſsuet. Neapolit. part. 3. quæſst. 19. & part. 7. quæſst. 16. numero 18. & part. 5. quæſst. 6. num. 22. & 23.
  • Cap. LXVI.
    • Sub filiorum nomine, vocatione, ſseu mentione, in hominum diſspoſsitionibus facta, quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio fieri debeat, vt ſsub ea, filiorùmque appellatione, nepotes contineri, & includi in teſstamentis, & vltimis voluntatibus, ſsiue non contineri dicantur; vbi articulus hic, adeò tritus, & vulgatus, vt per manus circunferatur quotidie, ad coniecturas, & præſsumptiones reducitur, & diuerſsimodè explanatur, prout hic videbitur. Et vide nouiſsſsimè Iacobum Gallum in conſsil. 65. per totum.
    • Filiorum etiam appellatione, an, & quando veniant filiæ, ſsicque maſsculinum in omni actu, & materia comprehendat fœmininum, latè etiam explicatur? & articulus vterque, prolixa, originalíque hucvſsque Scribentium omnium reſsolutione exornatur.
    • Denique infertur ad quæſstiones 14. quarum deciſsio, ex reſsolutione propoſsitæ quæſstionis (an filiorum appellatione nepotes contineantur) dependet: & cæteris omiſsſsis, illa agitatur accuratè, & dilucidè, nunquid pacto ſsimplici de non meliorando filios, ſsiue quemquam ex filiis, interueniente, nepotes, vel deſscendentes meliorari poſsſsint? In qua (vt videbis) legum huius Regni Interpretes diuerſsimodè ſse habuiſsſse videntur. p. 91.
  • Cap. LXVII.
    • Ex diſspoſsitione, in fauorem conſsanguineorum, aut eorum, qui ex familia, aut genere diſsponentis proceſsſserint, facta ſsimpliciter, vel per electionem, aut executionem, ſseu diſstributionem alteri datam, quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio fieri debeat, vt proximior dumtaxat, an etiam remotior aliquando conſsanguineus admitti, & ſsuccedere debeat; vel ex libera, voluntate totum pendere, vel non, præſsumatur: Et an valeat electio de digno, omiſsſso digniori, in vtroque foro. Legatum etiam relictum pauperibus, de quibus intelligatur. Et de his omnibus vide Antonium Fabrum, de erroribus pragmaticor. tom. 3. decad. 53. & 54. ex fol. 44. vſsque ad fol. 98. vbi totam materiam longa ſserie explicat: Seſse deciſs. 436. & 437. Caldas Pereira 3. part. de potestate eligendi, & nominationis reuocatione, cap. 16. per totum, Eundem conſsil. 38. per totum, Marium Giurbam ad conſsuetud Senat. Meſsſsanen. cap. 2. gl. 9. part. 1. ex fol. 231. Petrum Surdum in conſsil. 29. ex num. 3. vſsque ad num. 14. lib. 1. Ioannem Baptiſstam Valençuelem Velazquez in conſsil. 40. ex num. 42. de eiſsdem etiam, & de digno, aut digniori, vide Stephanum Gratianum tom. 2. cap. 211. ex fol. 39. & cap. 210. vide etiam D. Garciam Maſstrillum, deciſs. 206. per totam, Simon de Prætis lib. 5. interpret. 1. dub. 2. ex fol. 448.
    • Rurſsus, conſsanguinei teſstatoris, ſseu qui ſsunt de eius parentela, genere, ſseu familia, cum ad Capellaniam, ſseu opus pium, vel etiam ad maioratum vocantur, vtrùm filij naturales, & ſspurij etiam, ſseu illegitimi, atque deſscendentes ex illis vocati cenſseantur. Quid etiam, ſsi ex duobus conſsanguineis, in eodem gradu exiſstentibus, alter ſsit duplici conſsanguinitatis nexu, teſstatori cõiunctusconiunctus. Et de filiis naturalibus, vide latiùs inf. c. 82. Vbi etiam, maioratus, ſseu Capellania fundata inter maritũmaritum & vxorẽvxorem, de bonis vtriuſsque, ad quem eorum conſsanguineum pertinere debeat, data paritate conſsanguinitatis, nec ordine ſsuccedendi deſsignato. Et Senatus Hiſspalenfis, in propoſsitis dubiis, definitiones quatuor commemoratur.
    • Graduum quoque computatio quemadmo|
      p. [vi]
      dum fieri debeat, an ſsecundùm Canones, vel ſsecundùm leges. Et vide Petrum Surdum in conſs. 568. num. 13. lib. 4. Stephanum Gratianum tom. 1. cap. 77. ex fol. 213. deciſs. Valentiæ 4. num. 28. & 29.
    • Sed & conſsanguinitas qualiter probari debeat, cum conſsanguinei ſsimpliciter, vel conſsanguinei proximiores vocantur. Vide Petrum Surdum in conſs. 5. num. 6. & n. 34. & ſseq. lib. 1.
    • Poſst peractum etiam, ſscriptúmque caput iſstud, caſsus nonnulli ex facto occurrerunt, qui cùm aſsſsiduam, & quotidianam materiam contineant, ingenti ſstudio & diligentia, ad examen & diſsputationem redacti fuere; & ideo hic traduntur, quòd à coniecturis quoque dependeant omnino; vtrùm videlicet promiſsſsio facta cauſsa matrimonij, de melioratione Tertij & Quinti, titulo maioriæ, vel de maioratu, cum facultate Regia, vel abſsque illa ex conſsenſsu filij, vltra Tertium & Quintum inſstituendo, mortuo parente, vel filio, antequam maioratus inſstitueretur, & fieret, ac ſsi facta fuiſsſset reputetur; ſsicque an deciſsio leg. 22. Tauri, procedat etiam in promiſsſsione de maioratu cum facultate Regia inſstituendo vltra Tertium & Quintum? Regulariter etiam, an promiſsſsio de aliquo dando, vel faciendo, pro facto ipſso, ſseu obligatione habeatur.
    • Deinde, conſsenſsus filij ſsuper onere, vinculis, & grauaminibus, in legitima appoſsitis, vel eius renuntiatio, vtrùm noceat filiis, nècne?
    • Reſstitutio in integrum an concedenda ſsit hæredi minoris defuncti.
    • Præterea, facultas Regia num concedi valeat, vt in perſsona filij vnici primogenium inſstituatur, ídque etiam in præiudicium iuris, alteri quæſsiti; & an Princeps tollere valeat ius in ſspe tantum quæſsitum.
    • Denique, confirmatio maioratus, abſsque Regia licentia facti, vtrùm valeat, ſsi poſst mortem inſstitutoris eiuſsdem concedatur.
    • Et quid ſsi inſstitutor, in ipſsius maioratus inſstitutione petiit à Principe, vt ipſsum confirmaret. p. 107.
  • Cap. LXVIII. Adduntur, atque adnotantur nonnulla circa ea, quæ cap 5. huiuſsce tractatus, ex numero 15. vſsque ad num. 48. ſscripta fuere, vtrùm videlicet donatione facta alicui, & filiis ſsuis, ſsiue vt bona, quæ donantur, remaneant ſsibi, & filiis ſsuis, poſsſsit donatarius in bonis donatis aliquem ex filiis meliorare, vel an debeant bona ipſsa æqualiter filiis omnibus remanere; & Senatus Hiſspalenſsis definitio, de qua ibi, ex Petri Surdi placitis, & reſsolutionibus, in conſsil. 29. per totum, lib. 1. comprobatur, atque defenditur; Fontanellæ etiam contraria ſsententia expenditur, prout hic videbitur. p. 140.
  • Cap. LXIX.
    • In eadem cap. 8. & 9. huiuſsce tractatus materia, & quæſstione illa, an, & quando fideicommiſsſsa ex ſsola voluntate, etiam abſsque verbis diſspoſsitiuis, ſsiue expreſsſsis, atque ita ex ſsolis coniecturis ſsubſsiſstant, & inducantur, vt iuridicè dici valeat, teſstatorem voluiſsſse fideicommiſsſsi onere grauare hæredem à ſse inſstitutum; vnde etiam debeant coniecturæ hæ deduci, an ex diſspoſsitione teſstatoris ſscripta, ſsicq́ue ex expreſsſsis; vel ſsufficiat aliò deſsumere, & ab his, quæ in ſsua ipſsa diſspoſsitione ſscripta non fuere. Et vide nouiſsſsimè Iacobum Gallum, conſs. 44. & 45.
    • Rurſsus, vt fideicommiſsſsum coniecturis præſsumatur inductum, an teſstes ſsingulares ſsufficiant.
    • An etiam confeſsſsione ſsola grauati, etiam extraiudiciali, fideicommiſsſsum tacitum probetur.
    • Et confeſssio extraiudicialis num teſstibus ſsingularibus, in eundem finem tendentibus, probari valeat. Et de confeſssione extraiudiciali facta præſsente, vel abſsente parte; & quando illa geminatur.
    • Vbi ad ea, quæ præcit. cap. 8. & 9. tom. 4. tradita fuere, adduntur nonnulla admodùm vtilia, & apud Pragmaticos aſssidua: & in caſsu ex facto occurrenti, Authoris ſsententia definitio commemoratur. p. 142.
  • Cap. LXX. Pro abſsoluta, & accurata Taurinæ l. 25. explicatione, iterum Author magis inſsiſstit, & nonnulla in medium profert, quæ nouè adduntur dictis ſsup. cap. 16. & diligentiùs nunc examinantur. Omiſssíſsque caſsibus duobus, an ſscilicet Tertium, & Quintum deducatur ex dotibus, & donationibus propter nuptias, aliíſsque donationibus, ante meliorationem ipſsam factis; an etiam lex illa procedat, ſsiue eidem filio, cui antea donatum eſst, ſsiue alteri melioratio poſstmodum fiat (qui ex ipſsamet lege claram habent, & certam definitionem) ad tertium alium caſsum (ab omnibus hucvſsque Interpretibus prætermiſsſsum) diſsceptatio tota reducitur, quando ſscilicet, nulla donatione præcedente, filius in Tertio & Quinto melioratur, & eidem à parentibus aliqua quantitas, ſsiue pars tradita ſsit, a quenta de la miſsma mejora; an ex ipſsa parte, vel quãtitatequantitate tradita, Tertium deducatur, vel non: atque ita num Taurina eadem 25. conſstitutio, quæ in dotibus, & donationibus propter nuptias, aliíſsque donationibus loquitur, procedat etiam in ipſsa melioratione, ſsiue in tradito por quenta y parte de pago de la mejora. p. 147.
  • p. [vii]
    Cap. LXXI. Continet additiones duntaxat circa ea, quæ dicta ſsunt ſsuprà hoc eodem tractatu, cap. 21. num. 89. in fine, vtrùm ſscilicet præſsumatur teſstamentum fuiſsſse lectum, nécne, & onus id probandi cui incumbat; nam altera quæſstio, num legi teſstamentum neceſsſsariò requiratur, latè explanatur eodem cap. 21. ex num. 87. cum multis ſsequentibus, vſsque in finem cap. nunc etiam eadem quæſstio, quorundam Interpretum ſsententiis exornatur, de quibus ibi commemoratio facta non fuit. pag. 152.
  • Cap. LXXII.
    • Duntaxat continet additiones circa ea, quæ ſsuprà hoc eodem tractatu cap. 22. ſscripta, atque adnotata fuere; & maximè circa id, vtrùm ſscilicet furoris præſsumptio excludatur per aſsſsertionem Notarij dicentis, teſstatorem fuiſsſse ſsanæ mentis. Ex quibus etiam coniecturis, & præſsumptionibus teſstamentum factum præſsumatur non liberè, ſsed potius dolo, aut importunis precibus, & illicitis perſsuaſsionibus, doloſsisq́ue ſsuggeſstionibus; vbi & quamplurimæ recenſsentur coniecturæ, ex quibus dolus, & ſsuggeſstio arguitur in propoſsito. Denique circa articulum legitimationis, num ſscilicet legitimatio limitata in ſsucceſsſsione ad voluntatem parentis, ſsit legitimatio, vel diſspenſsatio, vt filius legitimatus contra voluntatem parentis aliquid conſsequatur, nécne; iterum Author inſsiſstit, & ſsumma diſstinctione, atque reſsolutione, memorabiliter etiam explicat.
    • Inquirit etiam, an legatum factum conſsanguineo pauperi, cenſseatur intuitu pietatis, vel potius ratione conſsanguinitatis relictum. pag. 153.
  • Cap. LXXIII. Continet additiones nonnullas ſsatis vtiles ad ea, quæ ſsuprà hoc eodem tractatu, cap. 27. ingenti equidem ſstudio, & diligentia adnotata, atque ſscripta fuere in eo dubio, an ſscilicet, & quando teſstamentum ad alterius interrogationem, factum de iure ſsubſsiſstat, nécne, & Andr. Fachinei, Gerardi Mainardi, Antonii Theſsauri, & Surdi placita quædam in propoſsito explicantur, Senatúſsque Hiſspalenſsis in caſsu ex facto occurrenti definitio commemoratur, ac demum Antonij Fabri egregij admodum, atque inſsignis Iuriſsconſsulti obſseruationes quædam, contra communes Scribentium ſsententias in medium proferuntur, & adhuc communes ipſsæ ſsententiæ probantur. p. 160.
  • Cap. LXXIV. Ex his quæ tractantur, & non perficiuntur, quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio fieri debeat in teſstamentis, & vltimis voluntatibus; & quàm verum ſsit in omni actu, materia, & diſspoſsitione non tractatum, ſsed concluſsionem attendi debere; cùm multa tractentur, quæ ad concluſsionem, & finalem effectum non veniunt: & Iacobi Menochij in hoc propoſsito caſsus quinque conſsiderati, atque diſstincti, & nonnulla in praxi ſsatis vtilia commemorata. p. 165.
  • Cap. LXXV. Duntaxat conficitur, vt in eo dubio an filij legitimati per ſsubſsequens matrimonium, admittantur ad fideicommiſsſsa, & primogenia, ad quæ filij legitimi ex legitimo matrimonio nati vocantur; & & dictis ſsuprà, hoc eodem tractatu, cap. 51. adderetur Ioſsephi de Ruſsticis, ad l. cum auus, ff. de conditionibus & demonſstrationibus, lib. 2. cap. 16. ex num. 126. cum infinitis ſsequentibus, copioſsus admodum, & notandus locus, prout hic videbitur. Alius etiam, Ioann. Baptiſst. Lupi, & Ioann. Montealegre, vbi longa ſserie ſscripſserunt: pag. 167.
  • Cap. LXXVI. Continet duntaxat dubium vnum, vtrùm ſscilicet parer, qui ex cauſsa oneroſsa matrimonij promiſsit filium meliorare, poſsſsit vti beneficio, & diſspoſsitione l. 27. Tauri, vt iuxta ordinem ibi præſscriptum, ſsubſstitutiones, vocationes, & ſsubmiſsſsiones adiiciat; prout hic explicatur. pag. 169.
  • Cap. LXXVII. Continet notabilem admodùm, atque egregiam declarationem eorum, quæ ſsuprà, hoc eodem tractatu, c. 59. num. 30. & quatuor ſsequentibus, tradita fuere remiſsſsiuè, vtrùm ſscilicet per ceſsſsionem, aut per dationem in ſsolutum nominis debitoris ſsui, maneat quis liberatus, necne, & periculum nominis ceſsſsi ad quem ſspectet; ad cedentem, vel ceſsſsionarium? indéque, & conſsequenter, an nouatio inducatur per delegationem, ſsiuè interuentu nouæ perſsonæ, tam de iure communi, quàm de iure Regio, idq́ue ad dilucidam explicationem leg. 15. tit. 14. part. 5. de qua adeò accuratè, atque eleganter agitur, prout hic videbitur, & inſsignis, atque memorabilis reſsolutio, & explanatio traditur. pag. 171.
  • Cap. LXXVIII.
    • Continet duntaxat additiones nonnullas ad ea, de quibus ſsuprà, hoc eodem tractatu, cap. 61. ex num. 54. cum multis ſsequentibus, pecuniæ ſscilicet reuocationem vtrùm habeat anterior creditor aduerſsus poſsteriorem creditorem, cui pecunia per debitorem ſsoluta fuit, ídque ad interpretationem legis, pecunia, C. de priuilegio fiſsci, de qua egregiè admodùm ibi actum per Authorem.
    • Nunc verò Mareſscoti, Alexand. Ambroſsini, Stephani Gratiani, Antonij Theſsauri, Ioſsephi de Seſse, Ioann. Baptiſst. Valençuela |
      p. [viii]
      Velazquez, Petri Fontanellæ, Coſstæ, Mazerati, & Ignatij del Villar placita nonnulla, poſst peractum, & ſscriptum caput illud, ab eodem Authore habita, & perlecta adduntur, & in medium proferuntur, prout hic videbitur. p. 184.
  • Cap. LXXIX. Continet additiones ad ea, quæ ſsuprà, hoc eodem tractatu, cap. 64. tradita fuere, & ſscripta, vtrùm videlicet grauamen ex legitima filij reiiciatur, etiamſsi filio aliquid vltra legitimam relictum fuerit, ſsiue in Tertio, & remanente Quinti melioratus filius fuerit ſsub conditione, vt legitimam ipſsam habeat vinculatam, ſsi conditioni ipſsi reſspectu legitimæ parere noluerit, prout ibi, & hic, explicatur. p. 187.
  • Cap. LXXX.
    • Circa ea, quæ ſsuprà, hoc eodem tractatu, cap. 37. & cap. 67. ſscripta, & reſsoluta fuere, traduntur quoque nunc, atque adnotantur nonnulla in eo dubio, vtrùm videlicet donatio inter viuos acceptationem requirat donatarij, vt reuocari non poſsſsit: eàque neceſsſsaria etiam ſsit, attenta leg. Ordinamenti. Rurſsus (quod attinet ad facultatem eligendi alicui conceſsſsam, ſsiue ſsucceſsſsionem ex iure electionis introductam) num ſscilicet poſsſsit is, cui eligendi, aut nominandi facultas ex teſstamento, vel ex contractu competit, variare, sicque poſst priorem electionem, aut nominationem aliam facere. An denique, ſsecundo nominatus, cui res eſst tradita verè, vel fictè & per clauſsulam Conſstituti, primo nominato præferatur, cui res tradita non fuit, & de effectu clauſsulæ Conſstituti, in propoſsito leg. quoties, C. de rei vendicatione. Pacti etiam de non alienando cum hypotheca ſspeciali eius rei, quæ alienari prohibetur, ad leg. ſsi creditor, §. fin. ff. de distractione pignorum. An denique, leg. eiuſsdem quoties, deciſsio non procedat, cum interuenit hypotheca ſsola, aut bonorum omnium pro obſseruantia contractus abſsque pacto de non alienando obligatio? ſsingularis equidem, & in praxi ſsummè vtilis, & neceſsſsaria reſsolutio, atque explanatio, qua Senatus Hiſspalenſsis in caſsu ex facto occurrenti definitio, non modò egregiè comprobatur, ſsed ingenti etiam ſstudio, & diligentia Authoris defenditur. p. 190.
    • Et vide in Additione, vtrùm maioratus fiat irreuocabilis ex pacto de non reuocando? vbi memorabilis traditur explanatio, & reſsolutio. p. 203.
  • Cap. LXXXI. Continet additiones ad ea, quæ ſsuprà, hoc eodem tractatu, cap. 10. per totum, ſscripta, & dilucidè admodùm explicata fuere, quod ſsemper in dubiis, & in ambiguo: & nunquam in claris locus ſsit coniecturis, aut interpretationi: quando etiam à propria verborum ſsignificatione recedere liceat in teſstamentis; ſsi manifeſstè appareat, teſstatorem aliud ſsenſsiſsſse. Indéque infertur vltra ibi dicta ad caſsum, ex facto occurrentem, & in Regio Hiſspalenſsi Senatu definitum, vtrùm videlicet legatum relictum conſsanguineis mulieribus familiæ, ſsiue generis teſstatoris, quæ contraxerint matrimonium, vel ſsumpſserint ſstatum Religionis, debeatur conſsanguineis Tertij Ordinis ſsancti Franciſsci, & ſsancti Dominici, ſsiue ſsororibus Carmelitanis, vulgò Beatas, aut alterius cuiuſscunque Ordinis, ſsiue Religionis, quæ in particulari, & non in communi vixerint, & in ſsæculo remanſserint; vbi articulus ille, an fratres, & ſsorores cuiuſslibet Religionis, quæ ſsolemniter non profitentur, & in ſsæculo remanent, dicantur, nécne, Religioſsi? accuratè, & ſsingulariter explanatur. Et vide etiam infrà, cap. 90. num. 51. cum duobus ſseqq. p. 205.
  • Cap. LXXXII.
    • Ex verbis, quæ perſsonis, fideicommiſssi, aut primogenij cauſsam prætendentibus; vel rebus, de quibus agitur, conuenire, vel non conuenire contenditur, quemadmodum voluntatis, intentioníſsve teſstatoris coniectura deduci, atque interpretatio fieri valeat, vbi vulgata illa, & per manus tradita quotidie Interpretum omnium Axiomata, vnum affirmatiuum; Verba cui conueniunt; & legis, aut teſstatoris conuenit diſspoſsitio: Aliud negatiuum, Verba cui non conueniunt, nec conuenit diſspoſsitio: exornantur permultis. Et infertur ad quæſstionem aſssiduè occurrentem, verbum ſscilicet filijs, aut liberis, vel deſscendentibus, ſsimpliciter prolatum, an ſscilicet ſsolis legitimis, an etiam naturalibus filiis, ſseu deſscendentibus conuenire dicatur.
    • Inde, & conſsequenter, vtrùm filius naturalis excludat ſsubſstitutum ſsub conditione, ſsi inſstitutus ſsine liberis deceſsſserit.
    • An etiam in maioratu ſsuccedat, in quo filij ſsimpliciter ad eius ſsucceſssionem vocantur.
    • Vbi articulus hic ingenti ſstudio, & ſsumma diligentia peragitur, atque abſsoluitur. p. 211.
  • Cap. LXXXIII. Ex verbis teſstamenti, ſsiue vltimæ diſspoſsitionis cuiuſslibet, quæ aliquid præſsupponunt, ſsiue à præſsuppoſsito, quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio fieri valeat, & quam verum ſsit; quod vbi diſspo|
    p. [ix]
    ſsitio vnum continet, & aliud præſsupponit, non habet locum diſspoſsitio, niſsi verificetur præſsuppoſsitum. An etiam, & quando verba ſsupponentia diſsponant, breuis, & dilucida explanatio. pag. 237.
  • Cap. LXXXIV.
    • Ex perſsonis, ſsiuè perſsonarum qualitate, tam diſsponentis, quàm eius, aut eorum, in quorum fauorem diſspoſsitio confertur, quemadmodum coniectura deduci, atque interpretatio fieri valeat, non modò in teſstamentis, ſsed etiam in alia diſspoſsitione quacunque. Vbi etiam de dignitate, aut conditione teſstatoris, de affectione, charitate, dilectione, conſsanguinitate, coniunctione, amicitia, aut beneuolentia eiuſsdem circa honoratum, vel oneratum.
    • Et vulgatiſsſsima illa Interpretum omnium Axiomata, quæ per manus traduntur quotidie, quod verba intelligi debent ſsecundum qualitatem perſsonæ, erga quam proferuntur; ad l. plenum, §. equitij, ff. de vſsu & habitatione: & quòd teſstatoris qualitas, affectio, conſsanguinitas, & neceſsſsitudo ipſsius plurimùm facit ad coniecturandam voluntatem, vt conceſsſsio, ſsiue diſspoſsitio intelligi debeat ſsecundùm qualitatem, & affectionem perſsonæ concedentis, aut diſsponentis; ad l. ſsi ſseruus plurium, §. vlt. ff. de legat. 1. exornantur permultis.
    • Deinde, quàm verum ſsit, quòd in vltimis voluntatibus, & cæteris diſspoſsitionibus inſspici debeat principaliter perſsona, cuius contemplatione facta fuit diſspoſsitio.
    • Argumentum quoque, ſsiuè coniectura à magis dilectis ad minus dilectos, vt minus dilectus non præferatur, an, & quando procedat, vel non.
    • De remotioribus etiam circa proximiores, & eorundem excluſsione, proximioribus à teſstatore excluſsis, vel etiam aliquando admiſsſsione.
    • Ac denique de coniectura altera, circa iam natos, & cognitos, ad non natos, & incognitos, & maiori affectione inter ipſsos; atque ex his, ad reſsolutionem, atque explicationem quorundam infertur; prout hic videbitur.
    • Ad alterum denique dubium, an legatum, pro dotandis, ſseu maritandis mulieribus pauperibus, mulieres viduas comprehendat? & vltra relatos hic, vide etiam D. Perez de Lara de Capellanijs & anniuerſsarijs, lib. 1. cap. 21. num. 88. fol. 224. pag. 240.
  • Cap. LXXXV.
    • Ex qualitate rerum, de quibus agitur, aut ſsuper quibus diſspoſsitio fit, quemadmodum coniectura voluntatis colligi, atque in caſsu dubio interpretatio fieri valeat, & quàm vera, & propria ſsit regula interpretandi teſstantium, & aliorum diſspoſsitiones, quæ ex qualitate, natura, & affectione rei deducitur.
    • Rurſsus, quemadmodum minor reſstituatur ex affectione rei, qui aliàs non reſstitueretur, ad l. ſsi in emptionem, ff. de minoribus.
    • Denique, prohibitio teſstatoris de non alienando, quæ regulariter nulla cauſsa adiecta, non valet, quemadmodum ex qualitate rei veſstiatur, ad Gloſsſs. in l. quoties. C. de fideicommiſsſs. p. 251.
  • Cap. LXXXVI.
    • Ex natura actus, qui geritur, quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio fieri valeat, vt non modò in teſstamentis, & vltimis voluntatibus, ſsed etiam in alia diſspoſsitione quacunque actus, vel contractus, de quo diſsponitur, præſsumatur geſstus ſsecundùm eius propriam naturam; & verba in dubio ſsic accipiantur, vt rei, cui deſseruiunt, naturæ conueniant; ídque etiam ſsi improprientur, vel reddantur inutilia, & quantumuis ſsint præciſsa, quinimò vniuerſsalia, vt adhuc reſstringantur ad ea, quæ ſsunt de natura actus.
    • Ex quo ad multa infertur, quæ aſsſsiduè occurrunt apud Pragmaticos, & admodùm neceſsſsaria ſsunt. p. 254.
  • Cap. LXXXVII.
    • Ex ratione ſsubiectæ materiæ, ſsiuè ſsecundùm materiam ſsubiectam, quemadmodum teſstamenta, vltimæ voluntates, & aliæ diſspoſsitiones quæcunque, coniecturam, declarationem, atque interpretationem recipiant? Vbi vulgatiſsſsimum Interpretum omnium Axioma illud, Verba in quacunque diſspoſsitione intelligi debere ſsecundum ſsubiectam materiam; exornatur.
    • Et articulus ille, Electionis facultas per inſstitutorem maioratus primo nominato conceſsſsa, vtrùm repetita cenſseatur, ita quod ſsuccedatur ſsemper per viam electionis: & eligendi facultas ad omnes ſsucceſsſsores porrigatur; an verò in primo ſsucceſsſsore extinguatur? ingenti quidem ſstudio, & diligentia, aliter etiam, & accuratè magis, quàm hactenus factum fuiſsſset; enucleatus; atque explanatus relinquitur. p. 264.
  • Cap. LXXXVIII. Argumentum à contrario ſsenſsu, an, & quando validè, & iuridicè deduci poſsſsit; & num ex coniectura, & ex mente proueniat; & in omni diſspoſsitione, tam legis, quàm hominis; ſsiuè in omni actu, materia, & diſspoſsitione procedat; & pro interpretanda, atque coniecturanda vltima voluntate quacunque plurimùm valeat; ſsiue qualem in caſsu dubio coniecturam præbeat, quantí|
    p. [x]
    que æſstimari debeat? breuis, & dilucida explanatio, atque reſsolutio. p. 272.
  • Cap. LXXXIX.
    • Ex verbis diſspoſsitionis cuiuſslibet, ſsiuè ex diſspoſsitionibus ipſsis, & vltimis voluntatibus, quæ habent tractum ſsucceſsſsiuum de futuro neceſsſsarium, vel non ſsucceſsſsiuum, ſsed momentaneum duntaxat, quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio congrua fieri debeat.
    • Et an ſsufficiat, conditionem momento temporis impleri, licet implementum non duret.
    • Siue attendi debeat principium primæ exiſstentiæ, & poſstea non curemus eius ſsucceſsſsum; an verò, & quando perſseuerantia requiratur, Oldradi conſsilium 21. Thema tale eſst, quod deficiat conditio, ſsi ſsine liberis deceſsſserit, grauato cum liberis decedente, quicquid poſstea de ipſsis liberis contingat, & quamuis iidem liberi per momentum ſsuperuixerint, & ſstatim deceſsſserint ſsine liberis, latiſsſsimè comprobatur, exornatur, atque limitatur; & coniecturæ quamplures, ex quibus procedere dictum conſsilium, enuntiatur quotidie, diligentiſsſsimè recenſsentur, atque ad examen reducuntur.
    • Deinde, clauſsulæ Regis Henrici Secundi (quæ pro lege ſseruari mandatur in l. 1. titul. 7. lib. 5. nouæ collect. Reg.) intellectus accuratè diſscutitur, & circa eius interpretationem ingenti ſstudio, ſsummaque diligentia adnotantur, atque obſseruantur quamplurima, prout hic videbitur.
    • An ſscilicet, bona à Rege ipſso Henrico donata, deferantur in perpetuum titulo maioratus, non ſsolùm ad filios primogenitos primi donatarij, ſsed & omnium ſsucceſsſsorum in infinitum.
    • An etiam ad fratres legitimos vltimi poſsſseſsſsoris, qui à primo donatario deſscendunt, quando vltimus ipſse poſsſseſsſsor abſsque liberis, & deſscendentibus mortuus eſst.
    • Filiæ quoque fœminæ legitimæ vltimi poſsſseſsſsoris, an ſsuccedant, ſsi decedat filius maſsculus legitimus.
    • Vltimus maioratus poſsſseſsſsor, an poſsſsit ordinem clauſsulæ dicti Regis aliquo modo alterare, aut filium natu maiorem præferre filio maſsculo ætate minori.
    • Res ſsubrogata in locum bonorum donatorum à Rege ipſso, an ſsortiatur illorum naturam.
    • Rurſsus, an poſsſsit Princeps alienare, & etiam donare ex cauſsa remunerationis ſseruitiorum, ciuitatem aliquam, vel oppidum, vel caſstrum, dummodò non ſsit magni detrimenti Principatus, & ditionis ſsuæ.
    • Donatio etiam, ſseu priuilegium ob benemerita, & ſseruitia, an poſsſsit reuocari, ſseu expòſst facto modificari à Principe concedente, vel ab eius Succeſsſsoribus.
    • Præterea clauſsula Regis eiuſsdem Henrici, an procedat indiſstinctè in omnibus donationibus, quæ ab eo proceſsſserunt, etiam in his, quæ ex cauſsa remunerationis ſseruitiorum maximorum, & notabilium factæ ſsunt.
    • Exemplis, an, & quando indicandum ſsit. Et vide Valençuelam Velazquez, conſs. 69. ex num. 213. cum ſseq.
    • Et deciſsionibus cauſsarum in ſsimilibus, iura quantum detulerint? Vide Valençuelam, ibidem.
    • Donatio in dubio, an præſsumatur, vel alia potius coniectura, atque interpretatio ſsumi debeat.
    • Ex donatione Regis Henrici, qui aſsſserit, alium poſsſsidere bona aliqua, an id probare teneatur; nec præſsumantur bona in dubio à Rege ipſso donata.
    • Clauſsula Regis eiuſsdem, & diſspoſsitio l. 11. titulo 7. lib. 5. nouæ collect. Reg. an procedat duntaxat in donationibus bonorum Regiæ Coronæ, & non in contractibus oneroſsis.
    • Princeps in contractibus oneroſsis, an vt priuatus reputetur, ex illiſsq́ue efficaciter obligetur.
    • Clauſsula metipſsa Regis Henrici, an habeat locum, cum Rex idem venditioni bonorum eorum, quæ donauerat, conſsentiret.
    • Bona ex donatione Regis eiuſsdem, ſsi vendantur cum facultate Regia, vtrùm ad emptorem cum ſsua cauſsa, & qualitate tranſseant.
    • Per diuiſsionem bonorum inter cohæredes factam, an, & quando præſsumatur remiſsſsum ius fideicommiſsſsi.
    • Clauſsula ipſsa, & diſspoſsitio dictæ l. 11. an. comprehendat, non modo donatarios ipſsos, cum quibus loquitur; ſsed etiam tertios poſsſseſsſsores, qui ante legem eam, & clauſsulam conditam, titulo oneroſso poſsſsidebant bona, quæ Rex ipſse Henricus donauerat.
    • An etiam referatur ad donationes, quæ tempore modificationis erant iam maioratus, ſsiuè maioratus titulo poſsſsidebantur.
    • Diſspoſsitio generalis, an, & quando referatur ad caſsus ſspecialiter prouiſsos.
    • Clauſsula eadem an procedat in donationibus iuratis, quas Rex ipſse cum iuramento ſseruare promiſsit.
    • Vbi etiam de vi, & effectu iuramenti traduntur nonnulla.
    • An quoque procedat clauſsula ipſsa in donationibus, quæ cum à Rego ipſso Henrico |
      p. [xi]
      proceſsſsiſsſsent, fuerunt poſstmodùm ab eius Succeſsſsoribus confirmatæ.
    • Annalibus Hiſspaniæ, à fide dignis Scriptoribus conſscriptis, ſsiue hiſstoriis, & chronicis, an integra fides adhiberi debeat, maximè in antiquis? Et vide nouiſssimè Stephanum Gratianum tom. 5. cap. 893. ex num. 6.
    • Confirmationis, quæ in forma ordinaria, & communi; item & eius, quæ in forma ſspeciali, atque ex certa ſscientia expeditur, materia, ſsingulariter, &: vtiliter explanatur.
    • Confirmatio in forma communi, an præſstet iuſstam cauſsam præſscribendi, tam in terminis leg. 41. quàm leg. 42. Tauri. Et etiam poſstquam euenerit caſsus reuerſsionis bonorum Regis Henrici ad Regiam Coronam, quia vltimus poſsſseſsſsor abſsque liberis deceſsſserit. p. 278.
  • Cap. XC.
    • Ex qualitate à teſstatore expreſsſsa, aut in perſsona eorum, qui in futurum ſsucceſsſsuri ſsunt, vel ex diſspoſsitione aliquid habituri, requiſsita, quemadmodum voluntatis teſstatoris eiuſsdem coniectura deduci, atque in caſsu dubio interpretatio fieri debeat, vt ex qualitate ipſsa adiecta declaretur, & etiam aliquando extendatur, aliquando verò reſstringatur diſspoſsitio.
    • Qualitas à teſstatore requiſsita, quomodo, & quando adeſsſse debeat, vt vocatus poſssit ſsuccedere, & an perſseuerantiam requirat, & ab eo, qui in ea ſse fundat, probari debeat.
    • Qualitas etiam adiecta verbo, an intelligatur ſsecundum tempus verbi regulariter, nec antea locum habere poſssit, quàm diſspoſsitio verbi locum habeat.
    • Pronominis, meum, & ſsuum, & mihi, natura, & quod tempus ſsignificet, & an ſstet demonſstratiuè, vel reſstrictiuè.
    • Legatum relictum, aut diſspoſsitio facta pro maritandis, aut pro dotandis virginibus, ſsiue conſsanguineis, vtrùm. etiam debeatur iam maritatis? Et ſsuprà, cap. 84. numero 40.
    • Legatum dotis, vel pro dote relictum, an ſsit purum, vel conditionale? & ſsuprà, hoc eodem tract. cap. 55. num. 54.
    • Infertur etiam ad quæſstionem, in vſsu forenſsi aſssiduè occurrentem; ſsi teſstator in Capellaniæ fundatione dixerit, quod preſsentandus, aut nominandus, ſsit Sacerdos, aut Presbyter; vel quod præſsentetur, aut nominetur Capellanus qui celebret Miſsſsas; vtrùm requiratur, quod præſsentetur, aut nominetur actu Sacerdos, vel ſsufficiat, quod intra annum ad Sacerdotium promoueri valeat? & articulus hic, diligentius forſsan, & aliter, quàm cæteri Recentiores feciſsſsent; explicatus remanet.
    • Fratres, aut Sorores D. Franciſsci, Tertij Ordinis, an reputentur inter perſsonas Eccleſsiaſsticas; Religioſsis etiam, aut his, quæ Religionis ſstatum ſsumpſserint, legatum relictum, vtrùm debeatur Tertiariis, ſsiue mulieribus Tertij Ordinis ſsancti Franciſsci, & ſsancti Dominici, vulgò, Beatas, & his, quæ ſscripta fuere ſsuprà, cap. 81. adduntur nonnulla: & Marij Giurbæ locus nouè expenditur. Vide etiam nouiſssimè Stephan. Gratian. tom. 5. cap. 958. n. 25. & quatuor ſseq. P. Ludou. Molin. tom. 1. diſsput. 208. col. 1277.
    • Denique, legatum relictum certæ & determinatæ perſsonæ, ſsi nupſserit, aut cum nubet, vtrùm debeatur ei, ſsi Religionem ingrediatur?
    • Quid ſsi generaliter pro virginibus maritandis, atque ita, nullis deſsignatis perſsonis, relictum ſsit? Et vide omnino in Additione, hic.
    • Quid ſsi legatum mulieri relinquatur de mille, ſsi nupſserit, & de centum, ſsi Religionem ingrediatur, an ſsi Monaſsterium ingreſsſsa ſsit, debeantur mille? p. 343
  • Cap. XCI.
    • Ex eadem cap. præcedentis materia, & Interpretum placito illo communi, quod habilitas, aut qualitas neceſsſsaria ad ſsuccedendum, præcisè adeſsſse debet eo tempore, quo ſsucceſssio defertur, nec ſsufficit antea exiſstens, aut poſstmodùm ſsuperueniens, cùm tempore delatæ ſsucceſssionis interuenire debeat.
    • Ex qua infertur ad explicationem, atque reſsolutionem eorum, quæ D. Ludou. Molin. in dubium excitauit, acritérque & conſstanter defendit, maioratus ſscilicet ſsucceſssionem, in pendenti, etiam per momentum exiſstere non poſsſse, ſsed mortuo vltimo poſsſseſsſsore, illicò ad proximiorem deferri: & idcirco, eum, qui tempore mortis vltimi poſsſseſsſsoris proximior inuenitur, irreuocabiliter in maioratu ſsuccedere debere. Adeò vt ſsi ex pòſst facto naſscatur alius, vel ſsuperueniat, qui ſsi eo tempore natus fuiſsſset, vel iam natus, haberet tunc qualitatem eam, quam nunc habet, ſsucceſsſsurus fuiſsſset; ſsucceſssio non ſsit ab illo auocanda.
    • Rurſsus, per contrauentionem, & alienationem rerum maioratus, vtrùm ſsucceſssio maioratus tranſseat ad illum, qui tempore alienationis proximior erat, ſseu ad illum proximiorem, qui poſstea natus fuit ante mortem vltimi poſsſseſsſsoris; ídque re integra, vel non integra, aut lite mota & pendente, vel non pendente.
    • p. [xii]
      Accurata equidem, & diligens admodùm explanatio, & reſsolutio, quæ nouem caſsus principaliter continet, atque conſstituit, & niſsi ingenti ſstudio, originalíque, & prolixa omnium Scribentium lectura, ſsic perfici non potuiſsſset; prout hic videbitur.
    • Deinde, ſsi à maioratus ſsucceſsſsione fuit aliquis excluſsus propter aliquam inhabilitatem, vel quia filios non habebat, qui ſsi nati eſsſsent, ſsuccederent; vel quia alium maioratum poſsſsidebat, ſsi poſstea inhabilitas, aut cauſsa excluſsionis ceſsſsauerit, vel etiam ſsuperueniat, maioratus ſsucceſsſsione iam acquiſsita; aut filij naſscantur; an ipſse, vel filij eius admitti debeant in præiudicium iuris iam alteri quæſsiti?
    • Filia etiam vltimi maioratus poſsſseſsſsoris, propter maſsculum remotiorem ſsemel excluſsa, an præferri debeat alteri filiæ alterius vltimi poſsſseſsſsoris, ſsi maſsculi, etiam remotiores deficiant: vbi Redintegrationis (prout Interpretes enuntiant communiter) articulus explicatur.
    • In fideicommiſsſsis quoque, & primogeniis, quàm verum ſsit, ſsiue qualiter intelligendum vulgatiſsſsimum illud Axioma (in cuius applicatione frequentiſsſsimè Doctores æquiuocè proceſsſserunt) quòd ſscilicèt ſsemel excluſsus, perpetuò excluſsus cenſseatur.
    • Prætereà, fæminæ per lineam maſsculinam deſscendentes, an admittantur ad ſsucceſsſsionem fideicommiſsſsi, vel maioratus, ad quam vocantur hi, qui per lineam maſsculinam deſscendunt: de quo Author metipſse, in commentarijs controuerſsiarum libri ſsecundi, cap. 2. per totum.
    • Denique, quando agnati maſsculi perpetuò vocantur, an ipſsis deficientibus, fæmina agnata admitti debeat, & omnibus maſsculis cognatis præferri? quod exornatur; ſsed latiùs illuſstratur infrà, cap. 143. §. vnico, ex num. 4. cum ſseq. Vſsque in finem, §. pag. 364.
  • Cap. XCII.
    • Maſsculorum vocatio ſsola, abſsque aliis coniecturis, an ſsufficiat ad præſsumendum, quod maioratus inſstitutor conſsiderauerit agnationis rationem? & de contrariis ſsententiis, atque coniecturis, in eo articulo; & latiùs infrà, ex cap. 129. cum ſsequentibus.
    • Agnatio etiam, an tunc demum conſseruata dicatur, quando fæmina ſsemper excluditur, & nullo caſsu admittitur; an verò ſsimul ſstare poſsſsit, quod diſsponens agnationem conſseruare voluerit, & fœminas nihilominus aliquando vocauerit, ſsiue etiam ad certos gradus, & perſsonas agnationem reſstrinxerit; atque ita, an in vna & eadem diſspoſsitione, reſspectu quorundam dari, & conſsiderari poſsſsit agnatio, aliorum verò reſspectu non? vbi adducitur communis & recepta Scribentium ſsententia, quæ diſstinxit, indefinitè & abſsolutè aliquando agnationem conſseruari, aliquando verò eam reſstringi, atque limitari ad certos gradus, vel perſsonas: & pro maiori explicatione quinque caſsus principales diſstinguendos, atque conſstituendos duxit Author, quibus abſsolutè, & diſstinctè magis, quàm antea eſsſset, articulus explicatus manebit.
    • Rurſsus, an foeminæ, deficientibus omnibus maſsculis, admittantur ad maioratum, à quo ipſsæ excluſsæ ſsunt? De quo latiùs, atque ex profeſsſso magis infrà, cap. 143. § vnico, ex num. 4. vſsque in finem, §. Cùm etiam in defectum maſsculorum vocantur; an ſsuccedant fæminæ propinquiores grauanti, vel grauato; ſsiue maioratus inſstitutori, an vltimo poſsſseſsſsori? & de aſsſsumpto illo Caſstrenſsis, in conſs. 198. lib. 2. Socini quoque ſsenioris, & Cornei contrarietate, & communi illa Interpretum diſstinctione, de qua per Ludouic. Caſsanat. in conſsil. 23. ex numero 6. & vide etiam ſsuprà, cap. 91. ex numer. 69. cum ſsequentibus. Filiorum quoque appellatione, an, & quando nepotes comprehendantur, & veniant? de quo ſsuprà hoc eod. tract. cap. 66. ex num. 26. Cum ſseq.
    • Denique filiæ maiores, aut filia maior, ſsi in defectum filiorum, & deſscendentium maſsculorum vocentur, adiecto pronomine, meum, tuum, ſsuum, hoc eſst, ſsuceda mi hija mayor, & ipſsa filia ante delatam ſsucceſsſsionem, & maſsculo poſsſseſsſsore maioratus viuente, decedat qui abſsque liberis maſsculis poſstmodùm moriatur, quis in ſsucceſsſsione præferri debeat, an filia, vel ſsoror vltimi poſsſseſsſsoris, cuius pater etiam in maioratu ſsucceſsſsit; an filiæ defuncti inſstitutoris, filius, vel filia? de quo nouè inquiritur; & fundamenta nonnulla expenduntur in fauorem deſscendentium, ex maſsculo vltimo poſsſseſsſsore; atque ex præſsumpta voluntate inſstitutoris ceſsſsare repræſsentationem in hoc caſsu, contenditur.
    • Ibidem etiam, an ſsoror vltimi maioratus poſsſseſsſsoris, ſseu frater, dicatur ex linea eius, ex qua ille fuit. p. 415.
  • Cap. XCIII.
    • Ex lineæ teſstatoris, inſstitutoríſsve maioratus, vel alterius Tertij vocatione, aut ſsubſstitutione; & cum deſscendentes ex linea, vel per lineam vocantur; vel linea alicuius ad ſsucceſsſsionem inuitatur; quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio iuridica fieri debeat? & an de linea effectiua, |
      p. [xiii]
      an de contentiua, diſspoſsitio accipi valeat? Baldíque conſsil. 321. lib. 1. & 334. lib. 3. ſsiue Saliceti, inter conſsilia Ancharani 95. prout alij exiſstimant, intelligi debeat.
    • Rurſsus exornantur, atque explicantur, & limitantur vtiliter regulæ, & concluſsiones generales, quæ in maioratuum ſsuccesſsione, per manus circunferuntur quotidie, ac maximè illæ, quòd in ſsucceſssione maioratus, primò conſsideranda eſst linea, ſsecundò gradus, tertiò ſsexus, quartò ætas; & quòd Ius primogenituræ non debet exire ex illa linea, in quam ſsemel intrauit; & an debeat intelligi reſspectu deſscendentium ab vltimo poſsſseſsſsore tantùm, an verò procedentium ex ea linea, ſscilicet contentiua? & de nonnullis aliis aſsſsiduè occurrentibus, & neceſsſsariis ad intellectum capitis primi, de natura ſsucceſssionis feudi, vbi in effectu hæc ipſsa linearum materia exornatur, atque illuſstratur. Ac etiam inquiritur, an linea maſsculina dicatur deficere, quando maſsculi nunquam naſscuntur, vt ſscilicet verbum, deficere, verificetur etiam in non natis; & de contrariis ſsententiis in hoc articulo. Vide etiam in hac materia, Stephanum Gratianum diſsceptation. tom 3. cap. 456. ex numero 32. Teſstator etiam, quando vocat expreſssè, vel tacitè, genus, familiam, ſstirpem, poſsteritatem, domum, cippum, proſsapiam, deſscendentiam, proximiores, liberos, aut agnationem, de quibus ſsentire videatur; & de coniectura, atque interpretatione in propoſsito, de quo vltimo latiùs, cap. 93. §. 18. vbi vide. p. 441.
  • Cap. XCIII.
    • §. I. Ex diſspoſsitione, quæ de primogenito loquitur, quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio fieri debeat; & de quo, teſstator ſsenſsiſsſse præſsumatur; vbi & dubia nonnulla, per Cardinalem Franciſscum Manticam excitata, nouè ponderantur; Hiſspanorùmque primogeniis, ſsiue vinculis, & maioratibus perpetuis, non inutiliter applicantur.
    • Primogenitus, an is dicatur, qui tempore ſsucceſsſsionis eſst natu maior, licèt alius, ante eum natus mortuùſsque ſsit, aut de medio ſsublatus. Et vide Valenzuelam Velazquez conſs. 23. num. 17. & 18. conſsil. 83. ex num. 26. conſs. 97. num. 20.
    • Secundogenitus, mortuo ipſso primogenito, an in vero ſstatu primogeniti ita reponatur, vt propriè primogenitus dicatur, an verò impropriè? & de iudicio, atque diſstinctione Authoris in propoſsito. Et vide Velazquez vbi ſsuprà.
    • Primogenitus, & natu maior, an ſsint idem, ſsiue differant primogeniti, & maioris natu vocationes?
    • Primogeniti filius, an dicatur primogenitus, ad ſsecundo geniti excluſsionem?
    • Diligens equidem, & memorabilis reſsolutio, atque explanatio, qua Iacobi Menochij conſsilia plura explanantur, & maximè conſs. 95. lib. 1. 211. & 220. lib. 3. 440. lib. 5. 985. lib. 10. 1006. 1023. & 1082. lib. 11. Tiberij Deciani conſsil. 16. in 4. volum. & 71. lib. 3. Ioannis Cæphal. conſsil. 190. lib. 2. Franciſsc. Burſsat. conſsil. 354. volum 3. Peregrin. conſsil. 38. & 39. lib. 1. in medium proferuntur.
    • Hippolytus Riminaldus conſsil. 544. per totum, lib. 5. commendatur, vti ſspeciali nota dignum, & editum ſsuper teſstamento, in quo vocatus fuerat primogenitus, de quo profundè, & latiſsſsimè ſscripſsit. Petri Surdi conſsil. 413. num. 13. lib. 3. & 494. per totum, lib. 4. placita in ipſsis terminis huiuſsce diſsceptationis ponderantur, & eiuſsdem obſseruationes probantur.
    • Antonij denique Galeatij Maluaſsiæ conſsil. 22. per totum, lib. 1. & Ioan. Vincent. Honded. conſsil. 70. per totum, lib. 2. enucleantur in eodem propoſsito; & cum maior natu, pro tempore exiſstens, vocatus fuerit, an primogeniti deſscendentes præferri debeant. p. 461.
    • §. II. Teſstator, ſsi factis aliquibus vocationibus, ſse ideo eam diſspositionem facere expreſsſserit, vt bona in agnatione perpetuò conſseruentur, an maioratum perpetuum inſstituere velle videatur? vbi Ludouici Molinæ locus, & maioratus tacitè inſstituti coniectura exornatur, & tres caſsus principales diſstinguuntur in eo articulo; An fideicommiſsſsum perpetuum, & abſsolutum inducatur inter agnatos, etiam in caſsu mortis, & vnus cenſseatur vocatus poſst alium, gradatim, ordine ſsucceſsſsiuo; quando teſstator expreſsſsit, aut tacitè voluit, quòd bona in agnatione permanerẽtpermanerent? Petri Surdi traditiones in conſsil. 67. & in conſsil. 96. lib. 1. & in conſsil. 443. lib. 3. expenduntur; & nonnulla egregiè, & ſsingulariter adnotantur.
    • Rurſsus tacitè inſstituti maioratus coniecturæ aliæ commemorantur; & inquiritur, fideicommiſsſsum an cenſseatur perpetuum & reale, & impoſsitum rebus, quando teſstator voluit, bona conſseruari in agnatione? & horum omnium dilucida, & notanda reſsolutio traditur. p. 474.
    • §. III. Ex vocatione primogenitorum proximiorum propriæ familiæ teſstantis, aut diſsponentis; aut primogenitorum familiæ ſsimpliciter, vel etiam primogeniti ex ipſsa familia; aut cùm primogenitis, aut |
      p. [xiv]
      primogenito propriæ familiæ bona relinquuntur, vtrum maioratus perpetuus inſstitutus censeri debeat, tametſsi teſstator non expreſsſserit ſse facere maioratum? vbi Anchar. conſsil. 27. exornatur, atque illuſstratur; & Crauetæ conſsil. 161. in eodem propoſsito explicatur.
    • Adducitur quoque Aluari Valaſsc. conſs. 121. egregia & notanda reſsolutio, vt vocati nomine proprio cenſseantur magis dilecti, quàm vocati nomine collectiuo; & ideò præferantur etiam proximioribus in gradu.
    • Nominatim aliquid fieri quod dicatur, cum vel nomen proprium exprimitur, vel aliis circunſstantiis, quibus vice nominis vtimur, res deſsignatur.
    • Et huiuſsce coniecturæ, quàm Ludou. Molin. perpendit, egregia, & notanda reſsolutio, atque explanatio traditur. p. 482.
    • §. IV. Teſstator qui reliquit bona, vt in eis ſsuccedatur, ſseruato ordine primogenituræ, an maioratum perpetuum inſstituere velle cenſsendus ſsit; tametſsi id non expreſsſserit? & de ſspecifica Ludou. Molin. obſseruatione in propoſsito.
    • Quid ſsi dictione, ſsemper, & dictione, perpetuò, & aliis ſsimilibus vſsus fuerit?
    • Quid ſsi primogenituram conſstituerit?
    • Aut ſsi ſspecificè dixerit, quòd bona ſsint in vno ſsolo poſsſseſsſsore?
    • Aut bonorum diuiſsionem prohibuerit?
    • Vel proximiores de parentela vocauerit?
    • Aut ſsi mandauerit, bona tranſsire de vno in alium?
    • Vel aſsſsumi nomen, & inſsignia ſsuæ familiæ? p. 487.
    • §. V. Teſstator ſsi relinquat bona maſsculis ſsuæ familiæ, ita vt vnus eorum, ac proximior ſsuccedat, an cenſseatur inter eos maioratum perpetuum inſstituere (quæ fuit altera Ludouici Molinæ coniectura, ex qua maioratum perpetuum, tacitè induci voluit.)
    • Fideicommiſsſsum perpetuum & abſsolutum an videatur relinquere, qui maſsculos vocauit; aut voluit, quod bona haberentur à maſsculis.
    • Maioratus perpetui coniecturam an inducere videantur verba de maiori in maiorem, vel de primogenito in primogenitum, vel de hærede in hæredem, vel de maſsculo in maſsculum, vel de deſscendente in deſscendentem, & alia ſsimilia. p. 489.
    • §. VI. Maioratum tacitè inſstitutum videri, atque ex coniecturis induci poſsſse, quamuis teſstator expreſssè non dixerit, ſse maioratum inſstituere, quod Ludouicus Molina lib. 1. cap. 5. ſsæpè profitetur; & nonnullis exornatur ſsuprà, hoc eodem tractatu, cap. 8. & 9. & cap. 69. quàm verum ſsit, ſsiue qualiter intelligi, atque explicari debeat? Quæ etiam, ſsiuè cuius qualitatis coniecturæ in propoſsito neceſsſsariæ ſsint? Vbi & Antonij Fabri locus inſsignis in propoſsito expenditur. Et duabus primis coniecturis, quas Ludouic. Molina conſsiderauit dicto cap. 5. lib. 1. ex numer. 1. vſsque ad numer. 16. breuiter explicatis; circa tertiam magis inſsiſstit Author, vtrùm ſscilicet ex prohibitione alienationis bonorum facta, ea de cauſsa, vt bona perpetuò in familia conſseruentur, maioratus perpetuò inſstituti coniectura probabilis, & iuridica deduci poſsſsit? & Ludou. Molinæ placitum, nonnullis conſsiderationibus egregiè illuſstratur, atque exornatur.
    • Articulus etiam ille ita intricatus, & difficilis, prout vulgatus, vtrùm fideicommiſsſsum ſsimplex, abſsolutum, & perpetuum inter omnes de familia inducatur per prohibitionem alienationis, adiecta ratione, vt bona perpetuò remaneant, aut conſseruentur in familia; dilucidè admodum, & memorabiliter explicatur.
    • Quid etiam ſsi dictio, perpetuò, non fuerit expreſsſsa, aut alienationis prohibitio ad perſsonas referatur, ſsiuè reſstringatur: & quantum interſsit, an prohibitionis verba in rem, & bona; an in perſsonas dirigantur.
    • An etiam, & quando fideicommiſsſsum præſsumatur reale, vel perſsonale?
    • Denique M. Antonij Peregrini, in materia fideicommiſsſsorum obſseruationes nonnullæ, an in Hiſspanorum primogeniis (attenta eorum perpetuitate, & natura) procedere poſsſsint? Vbi horum omnium diligens, & ſspeciali nota digna traditur reſsolutio, atque explanatio; & Ludouic. ipſsius Molinæ traditiones omnes præcitato cap. 5. relictæ, dilucidè, & notabiliter hic, & §§. præcedentibus, atque ſsubſsequent. enucleantur, atque declarantur. pag. 491.
    • §. VII. In teſstamento, aut alia diſspoſsitione, ſsi inueniantur aliqua verba, quæ maioratus coniecturam præ ſse ferre videantur; non tamen adeò vrgentia, vt ex eis ſsolis poſsſsit præcisè maioratus induci, an ſsi ſsimul cum eis concurrat conſsuetudo in eiſsdem bonis iure maioratus ſsuccedendi per decennium, ex vno, & altero ſsimul, maioratus perpetui coniectura induci poſsſsit? & quemadmodum ſscriptura maioratus ambigua declaretur ex modo, & conſsuetudine ſsuccedendi per decennium, vt in poſsterum ita ſsuccedatur, nec triginta, vel quadraginta annorum præſscriptio neceſsſsaria ſsit.
    • p. [xv]
      Obſseruantiæ ſsubſsequutæ vim, & effectum maximum eſsſse, pro cuiuſslibet diſspoſsitionis interpretatione, & declaratione; quod permultis exornatur, atque illuſstratur, quæ in vſsu forenſsi frequentiſsſsimè occurrunt. p. 507.
    • §. VIII. Ex coniectura voluntatis, atque præſsumpta mente eorum, qui primogenia, ſsiue maioratus inſstituunt; ex natura etiam primogeniorum ipſsorum, & fine in quem diriguntur, vtrùm præſscriptio in bonis maioratus admittenda ſsit, nècne, in præiudicium ſsucceſsſsorum; & an immemorialis præſscriptio ſsufficiat?
    • Immemorialis etiam quæ dicatur, ſsiue quod tempus, &: quæ requirat, & quos effectus producat? & de variis attributis, quæ Interpretes noſstri communiter immemoriali præſscriptioni tribuerunt. Alienatione quoque prohibita, an, & quando præſscriptio prohibita cenſseatur?
    • Quadraginta annorum præſscriptio cum titulo, an & quando æquiualeat Immemoriali, ſsiue eundem, quem Immemorialis operetur effectum? & maximè in hac ipſsa, in qua verſsamur, bonorum præſscriptionis maioratus materia; tam cùm agitur de præſscribendis rebus maioratus, in præiudicium ſsuccessorum, quàm de inducendo, aut conſseruando maioratu; qui articulus accurate, & dilucidè, aliter etiam quàm cæteri Recentiores feciſsſsent, explicatus relinquitur; & nonnulla adnotantur, quæ memorabilia ſsunt & egregia, prout hic videbitur. p. 511
    • §. IX. Vna linea vtrùm poſsſsit præſscribere ſsucceſsſsionem, ſsiue ordinem ſsuccedendi contra aliam lineam in primogeniis, ſsiue maioratibus Hiſspaniæ? & de conſsil. Socini 47 lib. 3. Modus etiam ſsuccedendi à teſstatore, ſsiue ab inſstitutore maioratus præfixus, num præſscriptione contraria immutari, aut alterari valeat?
    • Breuis equidem, & vtilis, atque neceſsſsaria reſsolutio, & explanatio, & de nonnullis, quæ in propoſsito huiuſsce capitis maiori diſstinctione, atque declaratione indigebant. p. 530
    • §. X. Vna familia, ſseu progenies, aut parentela; vtrùm poſsſsit inter ſse conſsuetudinem introducere, vt in ea iure primogenituræ, aut certo modo, ſsiue ordine ſsuccedatur? breuis reſsolutio, atque explanatio. p. 533.
    • §. XI. Maioratus perpetui coniectura, & inſstitutio vtrùm inducatur, inductave cenſseatur ex impoſsitione oneris anniuerſsarij perpetui: ſsiue ex eo, quod teſstator bona aliqua cum eo onere reliquerit, atque grauauerit? Vbi tres præcipuæ commemorantur opiniones in hoc propoſsito; & communis diſstinctio, quæ apud Pragmaticos obtinuiſsſse videtur, ab Authore probatur, & accuratè magis, quàm antea fuiſsſset, articulus ipſse enucleatus, atque explicatus relinquitur. p. 535.
    • §. XII. Ex clauſsula, de gradu in gradum, quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio fieri debeat in teſstamentis, fideicommiſsſsis, & aliis diſspoſsitionibus; & de quibus teſstatorem ſsenſsiſsſse præſsumendum ſsit?
    • Teſstator, ſsi factis aliquibus vocationibus, dixerit ſse velle, quòd bona ſsua in deſscendentes, vel conſsanguineos ſsuos deueniant de gradu in gradum; & alienationem eorundem expreſssè prohibuerit, vel etiam id omiſserit, vtrùm maioratus tacitè inſstituti coniectura deduci valeat iuridicè, tametſsi teſstator ſse maioratum facere non expreſsſserit.
    • Petri Surdi obſseruationes nonnullæ in hac materia, an Hiſspanorum primogeniis (attenta eorum natura, & fine,) applicari iuridicè valeant, nècne? & de ſsententia, atque iudicio Authoris in propoſsito. p. 542.
    • §. XIII. Proximitas in maioratuum ſsucceſssione, Hiſspanorùmque primogeniis, vtrùm reſspectu vltimi poſsſseſsſsoris, an primi maioratus inſstitutoris conſsiderari, atque attendi debeat, eàque tam deſscendentium, quàm tranſsuerſsalium, eidem vltimo poſsſseſsſsori proximiorum fauore? & de contrariis opinionibus in propoſsito, diligentíque omnium hucvſsque Scribentium inueſstigatione, & lectura: quid etiam, ſsi ad fauorem familiæ, & deſscendentium alicuius extranei, maioratus inſstitutus fuerit?
    • Quid denique, ſsi in defectum deſscendentium, aut poſst ſspeciales aliquas vocationes factas, proximiores ſsibi, vel ex ſsuo genere proximiores, maioratus inſstitutor ad ſsucceſsſsionem inuitauerit? & de nonnullis conſsiderationibus in propoſsito, ad quas alij Recentiores non ita attendere ſsolent, prout hic videbitur.
    • Rurſsus, quod quando teſstator aliquid diſsponit fauore familiæ, intelligitur de propria, & non de hæredis; quod exornatur. pagina 545.
    • §. XIV. Maioratus poſsſseſsſsore viuente, vtrùm quis petere poſsſsit, quod declaretur ſsucceſsſsor poſst mortem eius, atque ita actionem proponere, & iudicium ſsuper futura ſsucceſssione, quàm prætendit, inſstituere? vbi & de materia leg. 1. C. de fideicommiſssis, & lege diffamari, C. de inge|
      p. [xvi]
      nuis manumiſsſs.       & an, & quando ius ſsuperueniens, pendente iudicio, conualidet illud, & proſsit actori ad victoriam? memorabilis equidem, & egregia reſsolutio, atque explanatio, qua ingenti ſstudio, & diligentia res hæc peragitur, prout videbitur. p. 553.
    • §. XV. Suorum appellatione qui contineantur, tam in teſstamentis, & vltimis voluntatibus, quàm in contractibus, & in Hiſspanorum primogeniis, ſseu vinculis, & maioratibus perpetuis.
    • Teſstator, ſsi factis, aut non factis aliquibus vocationibus, Ioannem, & ſsuos ſsubſstituerit, ſsiue vocauerit, an maioratum perpetuum inſstituere velle cenſsendus ſsit, etſsi id non expreſsſserit? dubium ſsingulare & neceſsſsarium, quod Ludouicus Molin. intactum omnino reliquit; Pelaez autem à Mieres, vel vnum tantum verbum ſscripſsit; & latiorem explicationem requirit, prout hic adnotatur; & ſsingularis reſsolutio, atque explanatio traditur. p. 566.
    • §. XVI. Familiæ, agnationi, cognationi, aut his, qui ex ſsua familia procedunt, ſsiue agnatis, aut cognatis, cùm teſstator bona ſsua reliquerit; vtrum maioratum perpetuum inſstituere velle cenſsendus ſsit, tametſsi ſse maioratum inſstituere non expreſsſserit, §§. præcedentibus actum, atque explanatum fuiſsſse: Nunc autem inquiri, familiæ verbum, agnationis etiam, & cognationis nomina quid ſsignificent, quos contineant, & comprehendant; ſsiue quemadmodum accipiantur tam in fideicommiſsſsis, quàm in primogeniis, & maioratibus Hiſspaniæ? & de permultis, quæ non ita diſstinctè alij Recentiores attigerant, nec explicauerant; & ſspeciali nota ſsunt digna, primogeniíſsque Hiſspanorum admodum conducibilia. Ibidem etiam, an fœminæ conſseruent familiam, & memoriam inſstitutoris, eiùſsque arma, & inſsignia deferant?
    • Illegitimi denique, de familia, agnatione, ſseu cognatione vtrùm dicantur, vel non? & arma, & inſsignia parentum deferre poſsſsint. p. 571.
    • §. XVII. Domus, ſseu Caſsatæ nomen quid ſsignificet, & an familiam?
    • Teſstator quando relinquit fideicommiſsſsum, aut primogenium Domui, qui comprehendantur, & veniant appellatione eorum de Domo? & an cognati, & fœminæ etiam, an agnati tantùm?
    • Teſstator ſsi relinquat fideicommiſsſsum, aut primogenium Domui ſsuę, Hiſspano ſsermone, a mi caſsa, ò a los de mi caſsa, ò a los de tal caſsa, an cenſsendus ſsit maioratum perpetuum inſstituere inter omnes, qui ex Domo procedant; tametſsi id non expreſsſserit; egregia equidem, & memorabilis reſsolutio, atque explanatio. pagina 581.
    • §. XVIII. Stirpis, cippi, generis, gentis, generationis, progeniei, ſsobolis proſsapiæ, parentelæ, parentum, attinentium, propinquorum, & coniunctorum appellatione qui contineantur? & in fideicommiſsſsorum, atque primogeniorum materia, ex coniectura voluntatis, atque communi vſsu loquendi Hiſspaniæ, venire, & comprehendi dicantur; ſsiue hæc nomina, quid ſsignificent, & quemadmodum accipiantur? communéſsque Scribentium reſsolutiones, in terminis iuris communis, an Hiſspanorum primogeniis, vinculíſsque, & maioratibus perpetuis conuenire, & applicari poſsſse videantur? ſsingularis & notanda reſsolutio, atque explanatio. Et de verbo ipſso generis, aut Hiſspanè, linaje, vide omnino infrà, §. 21. p. 583.
    • §. XIX. Conſsanguineorum nomen, quid ſsignificet, quos comprehendat, & qualiter in fideicommiſsſsis, Hiſspanorúmque primogeniis accipi, atque intelligi debeat?
    • Deinde, proximorum, & proximiorum appellatione, qui etiam comprehendantur, & veniant?
    • Teſstator, qui ad ſsucceſsſsionem bonorum ſsuorum vocauit conſsanguineos ſsuos, per verba tractum ſsucceſsſsiuum denotantia, an maioratum perpetuum inſstituere cenſsendus ſsit, tametſsi id non expreſsſserit? Egregia quidem, & notanda reſsolutio, atque explanatio. p. 587.
    • §. XX. Verbum, de nomine meo, aut Hiſspano ſsermone, de mi nombre y apellido, vtrum agnationis coniecturam inducat; an verò commune ſsit agnatis, & cognatis, maſsculíſsque & foeminis, & earum deſscendentibus? & vide, §. ſsequenti, vbi Ioannis Garciæ obſseruationes nonnullæ in propoſsito examinantur; & ideò conſsulto hic omittuntur.
    • Teſstator, ſsi factis aliquibus vocationibus, aut etiam non factis, bona ſsua reliquerit illis de nomine, aut de cognomine ſsuo, aut dixerit, quod bona ſsua deueniant, a los de ſsu nombre y apellido, an cenſsendus ſsit maioratum perpetuum inſstituere, tametſsi, id non expreſsſserit? ſsingularis reſsolutio, atque explanatio; vbi etiam Senatus Valentiæ deciſs. 170. lib. 2. memorabiliter enucleatur. p. 591.
    • §. XXI. Teſstator, maioratúſsve inſstitutor, ſsi profiteatur ſse maioratum ex bonis ſsuis inſstituere ad conſseruandum, & perpetuandum ſsuum genus, Hiſspano ſsermone, |
      p. [xvii]
      ſsu linage, vel pro conſseruatione, & perpetuitate ſsui generis, an videatur maioratum agnationis conſstituere?
    • Vbi etiam, quid ſsi prohibuerit alienationem bonorum, vt perpetuò illa maneant in conſsanguinitate, ac lignagio, nec vnquam exeant ex eo, an cenſseatur voluiſsſse agnationem ſsuam conſseruare?
    • Quid etiam, ſsi deinde vocet maſsculos, an inducatur repetitio maſsculinitatis in cæteris gradibus, in quibus filij ſsunt vocati?
    • Quid denique ſsi in proœmio maioratus, inſstitutor dixerit, quod facit maioratum, vt conſseruet nomen ſsuum, & vocet maſsculos, deinde filios, aut deſscendentes, an inducatur repetitio maſsculinitatis.
    • Egregia equidem, & memorabilis reſsolutio, atque explanatio, in qua Ioannis Garciæ, Ioannis Cæphali, Ludouici Molinæ, Pelaez à Mieres, & aliorum placita nonnulla (ad quæ Recentiores alij non ſsic animaduertunt) ſsingulariter enucleantur, atque declarantur. p. 593.
    • §. XXII. Poſsterorum, ſseu poſsteritatis appellatione, qui contineantur & veniant? & an fœminæ, earúmque deſscendentes, ſsi poſsteris, aut poſsteritati fideicommiſsſsum, aut primogenium ſsit relictum, vel poſsteri, aut hi, qui ex poſsteritate fuerint, ad ſsucceſsſsionem inuitentur?
    • Et leg. 1. §. fin ff. de iure immunitatis, deciſsio, an, & qualiter procedat? ſsingularis equidem, & diſstincta reſsolutio, atque explanatio. p. 598.
  • Cap. XCIV.
    • Ex his, quæ pœnæ nomine in teſstamentis, vel codicillis ſscribuntur, vel relinquuntur, quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque in caſsu dubio interpretatio fieri debeat, vt iuxta iuris regulas, & communes Doctorum ſsententias procedamus, & dignoſscatur quemadmodum pœna diſstinguatur à conditione, & è contra.
    • Pœnæ nomine an licuiſsſset apud Iureconſsultos, quorum reſsponſsis vtimur, ſsiue iure Digeſstorum legare, etiamſsi in eo, quod teſstator fieri voluit, nulla eſsſset turpitudo; quæ res accuratè, & diſstinctè peragitur, & nonnulla iura explicantur.
    • Teſstator etiam, quemadmodum poſsſsit ſsub conditione, & priuationis pœna hæredibus ſsuis, aut ſsucceſsſsoribus, vel à ſse vocatis, & honoratis, onus quodcunque, aut grauamen imponere, contrauenientéſsque hæreditate aut ſsucceſsſsione priuare; ſsicque apponere pœnam priuationis inobedienti ad commodum alterius voluntatem ſseruantis, & de obligatione, qua hæres, aut honoratus adſstringitur adimplendi ea, quæ teſstator diſspoſsuit; & quando cadat, & hæreditatem amittat non adimplens onera ſsibi iniuncta? Pœna etiam, quando incurratur, vel ab ea quis excuſsetur; & an monitio, ſseu interpellatio neceſsſsaria ſsit, aut moræ purgatio admittatur?
    • Voluntas teſstatorum quemadmodum ſseruanda; & quid, quando lex reſsiſstit, aut turpe, impoſsſsibile, vel contra bonos mores aliquid continet.
    • Ademptio, ſseu tranſslatio in vim pœnæ an fieri poſsſsit, etiam quando pendet à facto Tertij? Priuatio, & amiſsſsio hæreditatis an pœna ſsit, & idcirco in caſsu priuationis, & pœnæ à teſstatore adiectæ, ſstricta interpretatio in quantum poteſst fieri debeat; nec à caſsu, aut perſsonis expreſsſsis recedatur.
    • Rurſsus de legato vſsusfructus omnium bonorum, vxori à marito, ſstantibus filiis legitimis, relicti; & an ſsuſstineatur ſsolum in vſsufructu Quinti bonorum, nec compenſsatio æſstimationis valoris Quinti fiat? Item de ipſso legato vſsusfructus omnium bonorum, & in caſsu contrauentionis, aut moleſstiæ ex parte filiorum ipſsorum vxori illatæ, de legato Quinti bonorum eidem vxori, in pœnam moleſstiæ, & contrauentionis facto, & an caſsus iſste comprehendatur ſsub ſsecunda parte & limitatione, aut exceptione l. vnicæ, C. de ijs, quæ pœnæ nomine.
    • Filiis quoque à patre in omnibus bonis hæredibus inſstitutis, ſsi vnus eorum grauetur alicui decem ſsingulis annis præſstare; & in caſsu contrauentionis, aut non ſseruatæ voluntatis parentis, alij filij meliorentur, an diſspoſsitio valeat, nécne, & pœna dicatur cadere ſsuper actu nullo, & inualido? ad Gloſsſsam in l. ſsi patronus, §. patronum, ff. ſsi quis in fraudem patroni.
    • Grauamen etiam in legitima, an & qualiter ſsuſstineatur, quando vltra legitimam pater reliquit, vel meliorauit filium.
    • Deinde multum intereſsſse, an aliquid legibus interdictum ſsit, vel improbetur ratione turpitudinis, vel etiam ratione publicæ vtilitatis principaliter, an fauore alicuius perſsonæ, cuius vtilitatem lex principaliter intueatur.
    • Denique caſsus eſsſse nonnullos, in quibus onerari quis poteſst plus dare quàm acceperit, ſsiue grauari in plus quàm honoratus fuerit; vbi horum omnium egregia admodum, atque diſstincta traditur explanatio, & reſsolutio. p. 600.
  • Cap. XCV. Ex regula illa, Generi per ſspeciem derogari; quemadmodum coniectu|
    p. [xviii]
    ra voluntatis deduci, atque interpretatio fieri debeat in caſsu dubio? Axiomàque, ſsiue documentum prædictum, adeò inter Doctores vſsitatum, & aſsſsiduè ponderatum, vt generi per ſspeciem derogari, per manus circunferatur quotidie, an & quando, ſsiue qualiter, non modò in teſstatorum diſspoſsitionibus, & elogiis, ſsed etiam in omni alio actu, materia, & diſspoſsitione obtinere, & procedere debeat, nécne; dilucida admodùm, atque vtilis, & diligens explanatio, & reſsolutio. p. 622.
  • Cap. XCVI.
    • Hæredum mentio, quemadmodum in teſstamentis, & vltimis voluntatibus accipiatur, & quibus in caſsibus ad hæredes ſsanguinis, ſsiue ad liberos, & deſscendentes duntaxat reſstringatur, quando etiam extraneos quoque hæredes complectatur. Deinde, hæredum appellatione, in his caſsibus, in quibus filij, & deſscendentes duntaxat veniunt, an neceſsſse ſsit, quod ipſsi hæredes ſsint cum effectu, & ita concurſsus vtriuſsque qualitatis requiratur, quod ſsint filij, & hæredes ſsimul: & de differentia communi inter contractus, ſsiue conceſsſsiones inter viuos, & vltimas voluntates, & quid in feudalibus.
    • Rurſsus, hæredum appellatione, an omnes hæredes in infinitum comprehendantur, primi ſscilicet, ſsecundi, & vlteriores, ídque tam in vltimis voluntatibus, quàm in conceſsſsionibus, & diſspoſsitionibus inter viuos, & in gratiis, aut beneficiis Principum, quando etiam hæredum mentio ad primos hæredes reſstringatur; ſsingularis, & diſstincta reſsolutio, atque explanatio, in qua de his omnibus, quæ ad propoſsitum attinent, pleniùs & dilucidè agitur, quàm actum fuerit cap. 56. ex num. 24. huiuſsce tractatus; vbi etiam in propoſsito tradũturtraduntur nonnulla: & articulus ille, in materia ſsubſstitutionis, & quando teſstator de propriis hæredibus mentionem fecit, nunquid appellatione hæredis veniat hæres hæredis, meliùs ibi, quàm hoc loco elucidatur. Et vide Stephanum Gratianum tom. 4. cap. 612.
    • Hæres etiam, contra factum defuncti an, & quando poſsſsit venire?
    • Ac denique, ſsi legatum fiat alicui de aliqua domo, vſsque ad decem annos, & quòd poſstea reuertatur ad hæredes, ſsi hæres moriatur ante dictos decem annos, an legatum remaneat liberum penes legatarium, an verò tranſsmittatur in hæredem hæredis. p. 633.
  • Cap. XCVII. Ex regula, ſsiue ratione vniformis determinationis, & vnitatis ſsermonis, quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio fieri debeat in teſstamentis, & vltimis diſspoſsitionibus quibuſslibet non modò; ſsed etiam in omni actu, & material: vbi Axioma illud, adeò vulgatum, & aſsſsiduè allegabile, vt per manus circunferatur quotidie, quod Determinatio vna reſspiciens plura determinabilia, æqualiter, & vniformiter determinat quoad effectum; Aliud etiam ſsimile, & pariter frequens, quod Vna & eadem res non debet diuerſso iure cenſseri; ſsingulariter explanantur? atque illuſstrantur. p. 647.
  • Cap. XCVIII.
    • Ex eadem cap. præcedentis regula, ſsiue æqualis, & vniformis determinationis doctrina, cuius occaſsione infertur ad nonnulla admodùm neceſsſsaria; & aſsſsiduè in praxi occurrentia; num ſscilicet Taurinæ leg. 27. conſstitutio, quatenus de ſsubſstitutione, atque vocatione filiorum naturalium loquitur, reſstringi dedeat duntaxat ad naturales, qui tempore factæ meliorationis nati, conceptíve erant, an verò indiſstinctè intelligenda ſsit de filiis naturalibus, etiam poſstmodùm natis, aut conceptis: & conſsequenter, vtrùm naturales indiſstinctè præferendi ſsint (quocunque tempore ipſsi nati ſsint, & ſsucceſsſsio deferatur) tranſsuerſsalibus, & extraneis, nec hi admitti poſsſsint, dum illi extiterint?
    • Ordo vocationum, & ſsubſstitutionum, qui in eadem leg. 27. Tauri præſscribitur quòd ſsit præciſsus, & ſsubſstantialis, nec vllo modo præuerti, aut alterari poſsſsit, & inter deſscendentes intelligatur, nulla maioris proximitatis habita diſstinctione, & quod vnus ſsolus, aut plures poſsſsunt ſsubſstitui; patri tamen, ſsiue aſscendenti, ſsemper electio detur.
    • Præciſsus etiam, & ſsubſstantialis dicatur, non modò in ſsubſstitutionibus deſscendentium legitimorum, ſsed etiam illegitimorum, & aliorum, qui in ipſsa Taurina lege enumerantur.
    • Pater meliorans filium, aut deſscendentem alium in Tertio bonorum ſsuorum, ſsi in vocationibus, grauaminibus, aut ſsubſstitutionibus non ſseruauerit ordinem, & formam, quæ in dicta leg. 27. Tauri ſstatuitur, vtrùm melioratio in totum corruere debeat; an verò reducenda ſsit ad ordinem, & formam, in ea lege præſscriptam.
    • De quo dubio, longa ſserie, atque ex propoſsito egit Author metipſse in commentarijs libri ſsecundi, cap. 7. per totum. Nunc autem adduntur nonnulla, & retenta eadem diſstinctione, ibidem tradita (quæ apud Pragmaticos poſst illius capitis editionem |
      p. [xix]
      obtinuit) nouus caſsus conſsideratur, qui in ipſso cap. 7. non modò indeciſsus, ſsed nec excitatus, nec etiam excogitatus fuerat.
    • An ſscilicet, ſsi facta melioratione per viam vinculi, aut maioratus perpetui, filij, & deſscendentes omnes illegitimi, expreſssè, ſspecificeque à ſsucceſsſsione excludantur, & duntaxat legitimi admittantur, atque ita naturales quoque excluſsio comprehendat; ipſsamet diſstinctio, tradita dicto capite ſseptimo libri ſsecundi, admitti debeat, nécne, vt vocationes ſscilicet ſsuppleantur, & reducantur ad ordinem præcitatæ l. Tauri 27. an verò, caſsu eueniente, quo filius, aut deſscendens naturalis erat ſsucceſsſsurus, diſspoſsitio vitietur, vt bona in vltimo poſsſseſsſsore libera remaneant, & maioratus finiatur.
    • Vbi inter omiſsſsionem eorum, qui iuxta ordinem legis illius vocari debuerunt, & eorundem excluſsionem, conſsiderabilem eſsſse videri differentiæ rationem; & negari non poſsſse, quin articulus difficultatem habeat, egregiè adnotatur, atque obſseruatur; & Andr. Anguli, Pelaez à Mieres, Azeuedi, & Ioannis Parladorij placitis ad examen, & accuratam diſsputationem redactis, inſsignis, & notanda traditur huiuſsce articuli explanatio, & reſsolutio, prout hic videbitur.
    • Denique, an, & quando, actus, qui non valet vt agitur, valere debeat omni meliori modo, quo poſsſsit; vtiliter explicatur. p. 652.
  • Cap. XCIX. A ſsucceſsſsione primogenij, aut vinculi perpetui, ex tertia bonorum parte, atque ex facultate leg. 27. Tauri, facti, Monachos, Religioſsos, Moniales, Clericos, fœminas, & alios deſscendentes, aliquam qualitatem habentes, non poſsſse excludi, & ordinem illius legis præcisè ſseruandum, etiam horum reſspectu; dum Interpretes huius Regni vnanimiter, generaliter tamen, ſstatuerunt, nec vlterius progrediuntur, vt explicent, quid inde in caſsu excluſsionis eorundem fieri debeat; quemadmodum accipi, intelligíque debeant, an ſscilicet vt diſspoſsitio eatenus duret, quatenus vocationes, & ſsubſstitutiones vtiliter, & ſsecundum formam eius legis factæ fuerint, & ex tunc diſspoſsitio vitietur, bonaque libera remaneant; an verò, vt excluſsione non obſstante, finitis omnibus aliis deſscendentibus, ſsiue etiam inter eos, ſsuo loco, & gradu, ipſsimet deſscendentes excluſsi ſsuccedere debeant, ſsicq́ue maioratus firmiter ſsubſsiſstat, & conſseruetur? egregia equidem, memorabilis, atque notanda indagatio, & reſsolutio, prout hic videbitur. p. 663.
  • Cap. C. Ex ipſsamet cap. Duorum præcedentium materia, & leg. 27. Tauri, conſstitutione, vbi principaliter ad examen, & diſsputationem adducitur, admiſsſsa ſsententia, & reſsolutione illa, quod ſscilicet Religioſsi, Clerici, fœminæ, naturales, & alij deſscendentes, ob aliquam qualitatem excluſsi, ad maioratum factum ex tertia bonorum parte, atque ex facultate dictæ Taurinæ legis, non obſstante excluſsione, admittantur; an in Tertio tantum (quod extraneorum reſspectu legitima eſst) an etiam in Quinto & Tertio ſsimul ſsuccedere debeant, ſsi Tertium & Quintum, aut remanens Quinti ſsimul vinculatum fuerit, ita quod Quintum ipſsum à Tertio ſseparari non valeat, ſsed vtrumque vnitum, & vinculatum, perpetuò conſseruari; ſsingularis equidem, & vera reſsolutio, atque explanatio, qua Andr. Anguli in eo dubio, an in Quinto ſsubſstitutionum ſseruandus ſsit ordo dictæ legis Tauri 27. placita, & obſseruationes concludenter, & verè conuincuntur, & confutantur; atque ex natura ipſsa primogeniorum, & præſsumpta inſstitutoris maioratus mente, qui vtrumque ſsimul vinculauit, & vtrumque ſsimul vinculatum manere cauit, contrarium conſstanter defenditur. Et vide infrà, cap. 128. num. 21. 22. & 23. p. 673.
  • Cap. CI. Ex arbitrio, & deſsiderio viuentium, ad interpretandam vltimam voluntatem morientium quamcunque, quemadmodum coniectura voluntatis valeat deduci in caſsu dubio; & communis allegatio l. quoniam deſsiderabilia, C. de naturalibus liberis, an generaliter procedat, prout communis Doctorum ſsententia intelligit, an duntaxat in ſspecie, ibidem propoſsita? quod breuiter explicatur, & Simonis de Prætis placitum confutatur. p. 680.
  • Cap. CII. Ex opinione teſstatoris, quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio fieri debeat, vt non ſsecundùm veritatem, ſsed ſsecundùm teſstatoris opinionem, in caſsu dubio procedatur; veritáſsve opinioni, & ècontra opinio veritati, quando præferatur; ídque cum explicatione iurium quorundam, breuis, & diſstincta explanatio, atque reſsolutio, ſsed memorabilis quidem, & notanda, prout hic videbitur; vbi & de impoſsſsibilibus conditionibus, quæ teſstamentis adiiciuntur, dicuntur nonnulla. p. 682.
  • Cap. CIII. Ex filiis naturalibus tantùm & non legitimis, ſsi extent filij, ſseu nepotes, vel alij deſscendentes legitimi, atque ex legitimo matrimonio procreati, an admittantur ad ſsucceſsſsionem maioratus, ad |
    p. [xx]
    quam filij ipſsi naturales non admitterentur, ſsi viuerent; quia filij legitimi tantùm inuitantur, vel illegitimi excluduntur; & conſsequenter, ſsi filius ſsit inhabilis ad ſsuccedendum, an idem cenſseatur de eius deſscendentibus, etiam legitimis; vbi articulus hic ex profeſsſso, atque egregiè admodum explanatur, & aſsſsumptum illud vulgatum, quod excluſsa, vel ſsuccedere prohibita vna perſsona, cenſseantur omnes excluſsæ, quæ ab ea deſscendunt, exornatur, atque illuſstratur vtiliter. Et Ioannis Cephali in conſsil 103. lib. 1. Franciſsc. Beccij in conſsil. 138. lib. 2. Guid. Panciroli in conſsil. 169. lib. 1. placita, & reſsolutiones diligenter adeò, atque accuratè ſsubuertuntur, vt Cardinalis Franciſsci Manticæ contraria ſsententia in tuto manere videatur; nec leg. finalis, C. de naturalibus liberis, deciſsio ſsubuerti in futurum valeat, prout hic demonſstratur. p. 688.
  • Cap. CIV.
    • Filiationis, & probationis eius materia (quæ coniecturalis eſst, & præſsumpta) dilucidè, & diſstinctè explicatur; commemorantur etiam, atque exornantur coniecturæ omnes, & præſsumptiones, ex quibus in quaſsi poſsſseſsſsione filiationis quis conſstituitur, ſsiue filiatio metipſsa ſsubſsiſstit, & probatur.
    • Exactè etiam explanatur articulus ille, an filius exiſstens in quaſsi poſsſseſsſsione filiationis, teneatur probare ſse filium; ſsiue an filiationis quaſsi poſsſseſsſsio ſsufficiat in præparatoriis iudiciorum, &: in iudiciis ſsummariis, ad transferendum onus probandi in aduerſsarium; non verò ſsufficiat, quando ſsumus in petitorio, id eſst, in deciſsoriis, vel in vtroque ſsufficere debeat? Deinde, l. miles, §. defuncto, ff. ad legem Iuliam de adulter. præſsumptio illa vehemens, filium domi natum, ex viro, & vxore, ſscientibus vicinis, præſsumi legitimum, quamuis adulterium mater commiſserit; exornatur quamplurimis.
    • Rurſsus, an filiatio probetur ex coniectura deſsumpta à ſsententia lata ſsuper ea; vbi diſstinguitur, quando ſsententia fuit lata principaliter ſsuper ipſsa filiationis cauſsa, & quando in iudicio aliquo poſsſseſsſsorio, vel præſstationis alimentorum, aut ſsimili.
    • Præterea, ſsi filiationis cauſsa principaliter in iudicio deducta non fuerit, nec ſsuper ipſsa actum principaliter, nec etiam pronuntiatum, ſsed ſsuper alimentis, ab eo, qui ſse filium, aut fratrem contendit, lis conteſstetur; in omnibus tamen ita plenariè procedatur, ac ſsi filiationis cauſsa deducta fuiſsſset; an ſsententia ipſsa ſsuper alimentis, ius faciat quoad omnes, ſsiue obſstet in iudicio plenario, ſsi ipſse, qui in alimentorum lite obtinuit, ſsuper petitorio, aut maioratus ſsucceſsſsione litem mouerit.
    • De exceptione etiam rei indicatæ, & quando illa obſstet, nécne; & de tribus illis, quæ copulatiuè requiruntur, identitate ſscilicet cauſsæ, perſsonarum, & rerum, ídque vtiliter explicatur.
    • An etiam ſsententia lata in iudicio ſsummario, noceat, & obſstet in plenario, quando plenè, & ſsolemniter fuit cognitum, tam reſspectu Iudicis, quàm partium? quod exornatur.
    • Sed & acta facta in vno iudicio, probationes etiam in ſsummario iudicio factæ, nunquid in alio iudicio, ſsiue in plenario fidem faciant, quando plenariè fuit cognitum, & plenariæ probationes factæ.
    • Pro alimentis quoque, mortuo patre, an contra tertium bonorum poſsſseſsſsorem agi poſsſsit? Et quid contra ſsingularem rei ſsuccesſsorem, & donatarium omnium bonorum? Et quid contra hæredes eius, qui alimenta præſstabat, de iuréve præſstare tenebatur?
    • Frater etiam maioratus poſsſseſsſsor, quod non teneatur alere, nec dotare fratres ſspurios, ſseu ſsorores ſspurias (quod Ludou. Molina contendit) an verum ſsit, & de explicatione ipſsius duobus in locis, & Petri Surdi ſsententia contraria, confutata.
    • Denique, ſspurium an alere teneantur auus, & alij aſscendentes ex parte patris? de intellectu l. 5. tit. 19. part 4. p. 698.
  • Cap. CV.
    • Filij legitimi, & de legitimo matrimonio procreati, cum ad ſsucceſsſsionem maioratus vocantur, vtrum filij nati ex matrimonio, ſsuper cuius radice Romanus Pontifex diſspenſsauit, admittantur, admiſsſsiq́ue ex præſsumpta inſstitutoris voluntate cenſseantur; & conſsequenter, an qualitate ea legitimationis, ſsatisfiat, atque coniectura iuridica ſsatisfactum videri debeat clauſsulæ prædictæ, qua ad eum modum vocationes, & ſsubſstitutiones concipiuntur.
    • Deinde, cùm Romanus Pontifex in radice matrimonij, irritè contracti, diſspenſsat; an efficere poſsſsit, diſspenſsationem retrotrahi, tanquam ſsi à principio tale impedimentum non adfuiſsſset; & quòd legitimatio, etiam extra loca Eccleſsiæ, quoad bona temporalia, fideicommiſsſsorúmque, & primogeniorum ſsucceſsſsiones, etiam in præiudicium tertij, ſsuum effectum ſsortiatur?
    • Præterea, Iudex aliàs incompetens, ſsiue etiam incapax, an ratione incidentiæ competens fiat.
    • Denique, legitimationis cauſsa, quando prin|
      p. [xxi]
      cipaliter tractata fuit coram iudice Eccleſsiaſstico; & declaratur, aliquem eſsſse legitimum; & is deinde coram ſseculari agat ad ſsucceſsſsionem bonorum, an ei rei iudicatæ auctoritas proficiat, vt ipſsius exceptione ſse tueri poſsſsit, quemadmodum ei obſstabit exceptio rei iudicatæ, id eſst, illegititimitatis, ſsi declaratum fuit, eum eſsſse illegitimum: vbi text. in cap. tuam, de ordine cognitionum, illuſstratur, & articulus hic, accuratè magis, quàm antea fuiſsſset, explicatur. p. 718.
  • Cap. CVI.
    • Filij legitimati per reſscriptum, & gratiam Principis, an, & quando ex præſsumpta teſstatoris voluntate, atque ex coniecturis deficere faciant conditionem; atque ita ſsubſstitutum excludant, vel non.
    • An etiam, filiis legitimis deficientibus, ad maioratus ſsucceſsſsionem, ex coniectura quoque voluntatis admitti valeant, admiſsſsiq́ue, & vocati cenſseantur; & de opinione Ludouici Molinæ, quæ dilucidè, & ſsingulariter explicatur; & articulus ſsubſstituti, originali Scribentium omnium lectura, ingentíque ſstudio explanatur.
    • Legitimationis denique materia quoad primogeniorum ſsucceſsſsionem; & iuri acquirendo, ſsiue acquiſsito ſsubſstitutorum, aut vocatorum, an, & quando derogare valeat Princeps, ſsiue non? breuiter, & diſstinctè explicata: & ibidem Ludouic. Molinæ concluſsiones, atque obſseruationes probatæ, & exornatæ.
    • Et vide ad finem capitis, in Additione. pagina 733.
  • Cap. CVII.
    • Coniectura, & præſsumptio, quomodo, & quando ducatur de tempore ad tempus.
    • Ex factis etiam, geſstiſsque, quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio fieri debeat.
    • Et quàm verum ſsit, factis, ſsicut verbis voluntatem declarari; imò facta potentiora eſsſse, quàm verba, vt effectum ipſsum, & voluntatem oſstendant; quod exornatur, atque explicatur.
    • Rurſsus, leg. ſscimus, §. cùm autem, l. ſsi quando, § generaliter, & §. illud, l. quoniam in prioribus, Cod. de inoffic. teſstament l. 11. tit. 4. part 6. materia, & deciſsio exornatur, atque illuſstratur permultis, quæ admodùm vtilia ſsunt, & in praxi occurrunt aſsſsiduè.
    • Et præmaximè illud inquiritur, an ſstatutum in dict. §. & generaliter, in grauamine quantitatis, procedat etiam in alio grauamine, & onere quocunque Legitimis impoſsito.
    • Et per conſsequens, per factum agnitionis, aut approbationem ſsimplicem iudicij parentis, aut ſsi ſse bonis immiſscet, non videatur filius grauamini ipſsi conſsentire, ſsed expreſsſsus, atque ſspecificus conſsenſsus requiratur; etiam, quando plus legitima relictum eſst. Et idem, ſsi in Tertio & Quinto bonorum parentis melioratus fuerit, cum grauamine tamen, vt legitimam ſsimul cum eo vinculatam habeat.
    • Deinde, legitimæ grauamen, an in quantitate, an in modo, qualitate ſscilicet, aut onere reſstitutionis, vinculi, vel alterius apponatur, quantum interſsit; & taciturnitas filij eiuſsdem grauati, aut hæredum eius, per ſspatium triginta annorum, de iure communi, vel viginti, poſst editam l. 61. Tauri conſstitutionem an eiſsdem præiudicet, ſsiue qualiter materia hæc explicari, atque diſstingui debeat, vt in tuto eatur, nec diuerſsæ, contrariæq́ue Doctorum ſsententiæ in propoſsito nos decipere poſsſsint, cùm adeò confusè tradantur.
    • Inde & conſsequenter, an priuilegium conceſsſsum filio, impugnandi paternum teſstamentum, ratione grauaminis iniuncti legitimæ ipſsius, ſsit perſsonale, an verò ad hæredes tranſsmittatur? & de contrariis ſsententiis in hoc articulo.
    • Filius quoque in Tertio &: Quinto melioratus, & in legitima granatus, ſsi Quintum per tempus vitæ ſsuæ poſsſsederit, poſstmodum ipſse, aut hæredes eius grauamini non conſsenſserint, an ex fructibus Quinti ipſsius teneantur ſsupplere, & conficere quantitatem Tertij, vt voluntas diſsponentis, meliori, quo poſsſsit, modo ſseruetur.
    • Ex conſsenſsu denique filij; an legitimæ onus, & grauamen poſsſsit imponi, atque ita ex legitima ipſsa, & aliis bonis vinculum, ſseu maioratus inſstitui.
    • Et quàm verum ſsit, quod grauamini legitimæ, cauſsatiuè tenebitur filius conſsenſsum præſstare, ſsi Tertio, & Quinto, aut bonis vltra legitimam relictis frui velit.
    • Vbi horum omnium diligens, & notanda traditur explanatio, atque reſsolutio. Et vide etiam tradita ſsuprà, hoc eodem tractatu cap. 64. & 76. p. 748.
  • Cap. CVIII.
    • Teſstatoris dubia, aut obſscura, ſseu ambigua voluntas; an declarationem, atque interpretationem recipiat ex ſscriptis, & prolatis in teſstamento nullo, & inualido, ſsiue etiam imperfect, vel reuocato, quámque efficax ſsit coniectura, & præſsumptio, quæ ex actu nullo & inualido deducitur, vt ex ea poſsſsit vltima voluntas, ſseu diſspoſsitio quæcumque interpretari, ſseu declarari; vbi vulgatum illud |
      p. [xxii]
      Doctorum aſsſsumptum, quod ex l. vlt. ff. de rebus eorum: deduxerunt communiter; voluntatem ſscilicet teſstatoris colligi ex actu etiam nullo & inualido; exornatur atque illuſstratur nonnullis.
    • Ibidem quoque, qualitas poſsita in primo teſstamento, an, & quando præſsumatur repetita in ſsecundo.
    • Quando etiam in codicillis. Et vide infrà, cap. 117. p. 783.
  • Cap. CIX.
    • Conditio duplex, ſsuſspenſsiua, & reſsolutiua, & quæ ſsit vtriuſsque natura, virtutis, vis, & effectus; item & earum exempla.
    • Voluntatis teſstatoris coniectura deduci, atque interpretatio fieri, quemadmodum poſsſsit; ac debeat, quando reſsolutiua conditio, ſseu etiam ſsuſspenſsiua apponitur.
    • Et an ſsit in propoſsito differentia inter contractus, & vltimas voluntates; ſsiue in vltimis voluntatibus conditio appoſsita reſsolutioni, an faciat diſspoſsitionem conditionalem?
    • Ad cognoſscendum etiam, an conditio ſsit ſsuſspenſsiua, vel reſsolutiua, quæ diſstinctio adhiberi ſsoleat communiter.
    • Deinde, cum conditio ſsuſspenſsiua apponitur in contractu, ſsiue actu inter vinos, qui geritur; an diſscedere, ſsiue pœnitere liceat, conditione pendente, an euentus expectari debeat.
    • Vbi infertur ad meliorationes tertiæ, & quintæ partis bonorum, quas parentes facere ſsolent, ſsiue etiam aſsſsignationes, aut incorporationes bonorum, ſsub conditione ſsuſspenſsiua, aut conditione ipſsa pendente reuocari poſsſsint.
    • Contractus denique, aut donationes, quæ ex cauſsa, aut reſspectu matrimonij fiunt, an, & quatenus reuocationem admittant, dum matrimonium non contrahitur; & de materia l. 17. & 44. Tauri, vbi horum omnium egregia, & notanda reſsolutio traditur. De conditionali autem, & de modali diſspoſsitione, & his, quæ ad eam materiam ſspectant, nihil hoc cap. attingit Author, quoniam ſsuprà cap. 55. & ſseqq. huiuſsce tractatus, diſsceptatio ea ſsuſscipitur, & dilucidè explicatur. p. 788.
  • Cap. CX.
    • Ex eo, quod plures, ſsimul inſstituti, aut ſsubſstituti fuerint, quemadmodum coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio fieri debeat, vt ſscilicet vocati intelligantur ſsimul & ſsemel, vt æqualiter, & eodem ſsuccedant tempore, an verò ordine ſsucceſsſsiuo. Item ordo ſsucceſsſsiuus cùm locum obtinet, quemadmodum accipi debeat, an per vulgarem, an per fideicommiſsſsariam ſsubſstitutionem? & quid in vinculis perpetuis, & Hiſspanorum primogeniis? vbi quò dilucidè, & diſstinctè magis procedatur, tria conſstituuntur, atque diſstinguuntur huiuſsce diſsputationis capita; Primum, quando filius teſstatoris, eiuſsdémque filij, vnà cum ipſsorum patre vocantur; & tunc attenta deciſsione legum huius Regni, atque ex his, quæ D. Franciſscus Sarmientus, & Anton. Faber, egregiè, & ſsubtiliter conſsiderarunt; dubium nouum excitatur, quod ex conſsideratione Authoris procedit, & Pragmaticis vtile eſsſse poteſst; an filij, vna cum eorum patre inſstituti, vltra legitimam patris ipſsius, ſsimul cum eo concurrant, melioratíque ab auo ſstatim videantur, qui expreſssè meliorari potuerunt ex eadem, nouáque legum Tauri conſstitutione. Secundum caput eſst, cum teſstator inſstituit fratrem, & eius filios. Tertium, quando teſstator inſstituit, vel ſsubſstituit penitus extraneum, & eius filios; & inde ad alios, pluréſsque caſsus infertur, & diligens, atque notanda reſsolutio, & explanatio traditur, prout hic videbitur.
    • Rurſsus, ad examen, & diſsputationem aliud reducitur, ſsi ſspurius filius, hæres ſsit ſscriptus à patre, & maioratus inſstituatur perpetuus, ſsiue fideicommiſsſsum relinquatur, fideicommiſsſsariáve ſsubſstitutio fiat, an reſspectu aliorum vocatorum, maioratus ipſse, aut fideicommiſsſsum, vel ſsubſstitutio (quæcunque illa ſsit) conſseruetur, an verò prima vocatione, aut primo gradu, vel inſstitutione filij ſspurij vitiata (quæ de iure improbatur) cæteri quoque gradus, & ſsubſstitutiones vitientur, & quid hodie de iure huius Regni, attenta noua conſstitutione l. 1. tit 4. lib. 5. nouæ collection. Regiæ; quod dilucidè, & notanter explicatur, & leges nonnullæ Partitæ, quæ de ſspuriis ſsermonem faciunt, enucleantur.
    • Explicatur etiam, an ſsubſstitutio pupillaris euaneſscat, rupto teſstamento ex cauſsa præteritionis, vel exhæredationis.
    • Acceſsſsorium etiam quando requirat, vt principale, cui accedit, valeat. Et materia l. 3. §. fin. ff. de liber. & poſsthum. ſsuſscitatur atque exornatur. p. 801
  • Cap. CXI.
    • Ex his, quæ in articulo mortis laborans, teſstator dixit, vel diſspoſsuit, vel ſscripta reliquit, atque ex ſsalutis æternæ memoria & deſsiderio; & confeſsſsione, quæ emanauit in extremis, quàm efficax, ſsiue qualis ad vltimam quamcunque voluntatem coniecturandam, & interpretandam, præſsumptio, & coniectura deduci valeat, & an ea in dubio, quæ diſsponentis animæ magis faueat; an etiam, vt ſstetur, vel non, confeſsſsioni ipſsius, in articulo mortis emiſsſsæ.
    • p. [xxiii]
      Deinde, an confeſssio facta in teſstamento in fauorem alterius, ſsit obligatoria, ſseu probet verum debitum, vel ſsaltem ſsuſstineatur in vim legati.
    • An etiam confeſsſsio teſstatoris de minori ſsumma, quàm ſsibi debeatur, releuet debitorem, probato errore.
    • Et ſsi facta ſsit de recepta pecunia, aut de dote numerata, an non numeratæ pecuniæ, ſseu dotis exceptionem excludat? vbi & tituli Cod. de non numerata pecunia, &c. de dote cauta non numerata, & l. 2. §. circa, ff. de doli mali, & met. except. exornantur nonnullis.
    • Rurſsus, ſscripturæ defuncti an maior adhiberi debeat fides, quàm viuentis (quod multi non dubitarunt aſsſserere) ſsed nunc explicatur, atque temperatur.
    • Quid etiam, quando in fraudem legis, vel in præiudicium iuris Tertij, aut legitimæ filiis debitæ confeſsſsio redundat.
    • De aſsſsertione quoque offenſsi, aut vulnerati in articulo mortis contra aliquem, & de eiuſsdem, aut etiam ſsocij criminis exculpatione.
    • Vbi & de aſsſsertione, ſseu confeſsſsione teſstis, aut notarij, qui in articulo mortis fatetur, falſsum ſse depoſsuiſsſse, aut ſscripſsiſsſse, & de iudice aſsſserente, ſse iniquam protuliſsſse ſsententiam.
    • Præterea, matrimonium in articulo mortis contractum, an de iure validum, firmúmque reputetur, & filios naturales, antea natos, legitimos efficiat.
    • Legitimati etiam per huiuſsmodi matrimonium, an excludant ſsubſstitutum, nec fraus inde præſsumi debeat.
    • Quid autem, ſsi aliunde in fraudem ſsubſstituti, matrimonium fuiſsſse contractum, probetur; vbi Recentiorum opinio magis probatur; & D. Ludou. Molinæ (Viri aliàs præſstantiſsſsimi, & eruditiſsſsimi) placita in propoſsito non recipiuntur. p. 824.
  • Cap. CXII.
    • Maioratus vltimo poſsſseſsſsore defuncto, ſsiue aliàs eiuſsdem ſsucceſsſsione vacante, vtrùm poſsſsit ſsequens ſsucceſsſsor nolle acquirere, aut repudiare eum, in fraudem fiſsci, aut creditorum ſsuorum; & Taurinæ l. 45. conſstitutio, num id impediat.
    • Tituli, ff. quæ in fraudem creditor facta ſsunt, vt restit. & Cod. de reuocand. his, quæ in fraudem creditor. vt locum habeant, quæ requirantur? & an pertineant ad eos tantum, qui diminuunt de patrimonio ſsuo, non ad eos, qui id agunt ne acquirant, aut qui acquirere nolunt? vbi l. qui autem 6. illius tit. cum ſsimilibus, deciſsio exornatur permultis.
    • Et infertur ad parentes, & filios etiam; ad vxorem, & maritum; ad Pręlatum, & alios, qui hæreditatem, aut legatum repudiant, vel lucra, quæ ex lege obueniunt, nolunt acquirere, cum id tendat in præiudicium alterius.
    • Debitor in quærendis, an præiudicare poſsſsit creditori, etiam hypothecario, & de opinione Ancharani, & ſsequacium.
    • Legitimam, & ſsupplementum legitimæ, an poſssit filius remittere, aut nolle acquirere in præiudicium creditorum ſsuorum, etiam eorum, qui bona ipſsius habeant hypothecata.
    • Legatum etiam, & hæreditas, an in præiudicium creditorum repudiari poſssit.
    • Et ius adeundi, an dicatur eſsſse in bonis debitoris, nécne.
    • Trebellianica quoque, & Falcidia in præiudicium creditorum num remitti poſssit.
    • Hæres etiam, ante caſsum, vel tempus fideicommiſssi, vtrùm poſssit reſstituere hæreditatem fideicommiſsſsario cum fructibus in creditorum præiudicium.
    • Et de patre, aut marito, qui in damnum legitimæ aliorum filiorum, aut medietatis lucrorum vxoris, ante tempus maioratum reſstituit.
    • Idq́ue ad explicationem l. patrem 19. & l. debitorem 20. ff. quæ in fraud. cred.
    • Denique proponitur contrarietas l. cum quidam, & l. in fraudem, ff. de iure fiſsci: & inquiritur, num reus criminis ante, & poſst ſsententiam condemnatoriam, poſssit repudiare legatum, hæreditatem, vel alia lucra ſsibi delata; & in fiſsco an aliquid ſspeciale conſsideretur in propoſsito.
    • Et horum omnium vtilis, & diligens traditur reſsolutio, atque explanatio, prout hic videbitur. p. 838

p. [xxiv]
Loading...