Las Casas: Tratado co[m]prob...

 Legal

¶ Ad propoſitũpropoſitum ergo redeundo patet: ꝙquod ſolꝰſolus papa vni uerſsalis xp̃ichristi vicarius: cuz in vniuerſso orbe / ſsimpliciter et abſsolute (et nemo alius vt ſsic) ſsit ille vir bonus plu rimun potens (de quo auguſstinus loquitur) qui de iu re diu ino et legis eterne auctoritate gratia promouẽdipromouendi et di rigendi homines in beatitudinis finem: predi cande fidei/ diuulgandi nominis xp̃ichristi / ampliandi eius cultus diuini: nec non diſsponendi et ordinandi et preparandi rem publicam cuiuſscunqz gentis vel nationis fidelis vel infidelis. Fidelis quidez vt inutolabiliter fi dez xp̃ianaz obſseruent: et ea qui promiſserunt in baptiſs mo: infideles aũtautem nationes vt ad fidez ſsuſscipiendaz diſs ponantur et expeditiores reddantur et optime preparentur: dimiſsſsis ſseu reiectis aut ſsublatis ſaltẽsaltem directis et propinquis probabilibꝰprobabilibus impedimentis: poteſst tan̈ ydoneꝰ miniſster dei in nouo teſstamẽto: iudex vniuerſsa lis ⁊et publica perſsona loco xp̃ichristi vti ſsua iuriſsdictione coer ciua in toto terraꝝ orbe: atqz omnimodãomnimodam poteſstatez in quemcũqz exercere: ac depoſsitionis prtuãdo eun in to tũ vl̉in partez dominio/ iuriſsditione / poteſslate / digni tateqz regia ferre ſsententiam: ſsi tamen (vt prefatũprefatum eſst) vi derit expedire aut neceſſariũneceſſarium eſsſse ad fidei et religio nis xp̃iane ꝓmotionẽ / cõſseruationẽ / fenſsionẽ: hõiũqz infinẽ beatitudinis directionez / nec nõnon ad impedimẽ toꝝ eiuſscemodi remotionẽ cognouerit: ꝗuemadmodũ poterat ipſse dominꝰdominus jeſsus xp̃ꝰ. Et per cõſequẽsconsequens vniuer ſsi alij mũdi homines / reges / principes / vel etiãetiam imꝑator |
p. [54]
in quantuz imꝑator quantunqz prepotẽtes exiſtãtexiſtant de facto: ſũtſunt  iure ab hac vniuerſsali cura / iuriſsdictioẽ / officio/ ⁊et adminiſstratione ſsecluſsi: niſsi in caſsu neceſsſsitatis extreme alicuiꝰalicuius terre vel prouintie ſsi eis cõſtaretconſtaret ex de bito charitatis: hoc tamẽtamen caſsu facere berent tan̈ priuate ꝑſsone nõnon publice: quẽquem admodũadmodum alias tenẽturtenentur ad cetera miſsericordie oꝑa: vbi nõnon appareret aliꝰalius qui ſsupple at. In quo etiaz quidẽquidem caſsu: vbi per papaz iam prouiſsũ exti tiſsſset aut ꝓuidereprouidere vellet alicui publice ꝑſsone puta regali vl̉ etiaz priuate munꝰmunus eiuſsmodi indicens: nullo modo leſse de huiuſsmodi poſsſsunt intromittere. Lum. 1 Qula iam ſsunt extra debitũdebitum et obligationẽ qua ad ſsub ueniendũ proximis eruendũqz eos a morte / oppreſsſsione aut alia iniuſsta calamitate obligantur ex charitatis precepto. Eſst enim iaz q́ ſsuppleat et ꝓuiproui deat ex officio et debito charitatis ſsimul et iuſstitie. Scilicet proṗus curatꝰ / paſstor vniuerſsalis et p̃latus omniũomnium hominũhominum loco xp̃i. Lum. 2. quia ſolũſolum Petruz et ſsucceſsſsores illius  us cõſtituitconſtituit vicariũvicarium vniuerſsalẽ et miniſtrũminiſtrum ydoneũydoneum noui teſstamẽti cũcum poteſstate plena / maxima et omnimoda iuriſsdictione tẽporalitemporali et ſspũali: paſstorẽ inſsuper / curatũcuratum / caput ſsuꝑ omnia et ſsuper gentes: et totꝰtotus mundꝰmundus eſst ei pro dioceſsi / territoriũterritorium ⁊et parrochia: et nullũnullum aliuz: vn de ad ipſsum ſspectat ſsolum loco dei ac chriſsti eius curaz habere de omnibꝰomnibus mundi hominibꝰhominibus: et influere tan̈ caput ſsecũdũ exteriorẽ gubernati onẽ actu in ſspũalibꝰ et per cõſequensconſequens cauſsaliter in tẽporalibꝰtemporalibus in omnes/ modis quibꝰquibus ſsupra monſtratũmonſtratum eſst. Si quisautẽ poſst eius prohibitionem abſsqz licentia eiꝰeius vel cõmiſsſsione de huiuſsmodi ſse occuparet extra regnuz cuiuſsqz: ꝓfectoprofecto mit teret falcem in meſsſsem non ſsua et offenderet papalẽ ma ieſstatẽ: iudiciũiudicium et officiũofficium apoſstolicum indebite vſsurpa ret turbans opꝰopus diuinũdiuinum. argu. cap̃. cuz ad verũverum. 96. diſst. et. cap̃. Quoniam. 10. diſstin. cũcum ſsuis concordan. Incur ret quoqz omnes penas quas talibꝰtalibus indixerit. Lum. 3 |
p. [55]
quoniam ſsi quilibet potens de facto ſse de talibus intro mitteret: ſsepe occurrent plures/ vnde magna diſsſsenſsſsio contentio / et confuſsio/ turbationes et ſcandalũſcandalum pernicioſsum poſsſsent oriri: et eorũeorum ad inuicẽ de facto potenti um qui hoc niterentur efficere: et gẽtibus quibus ſsub uenire aut alias cõſulereconſulere vellent. Quod patet: quia im pedirent eorũeorum vtilitatem publicam: que ſsine pace atqz quiete minime haberi poteſst: et per conſsequens preclu derent eis conuerſsionis et ſsalutis viam: vnde ꝑper hoc en tia male diſponerẽturdiſponerentur quod eſst contra naturalem rerũ inclinationem et legem eternaz: que vult omnia eſsſse ordinatiſsſsima. Sicut enim cum plures vnius nauis volunt eſsſse magiſstri: que contentio facile poteſst naui eſsſse naufragij et ſsubmerſsiõis cauſsa: ita quãdoquando plures conã tur adminiſstrationi vt officio / quod vni cõuenitconuenit vl̉per vnũ vtilit fieri poterat/ ſseimiſscere: neceſsſse eſst cauſãcauſam eſsſse deſstructionis totiꝰtotius reipublice: ſsic dicit tulliꝰtullius. 1. officio rũ. Similit (inq́t) ſsacere q́ interſse cõtenderẽt: vter po tiꝰ rẽpublicã adminiſstraret: vt ſsi naute certarẽtcertarent q́seoꝝ potiſsſsimũ nauẽ gubernaret ⁊ab ipſsa natura nullꝰnullus i dominio vl̉poteſstate  ſsiderat nec facile tolerat cõſortemconſortem. 23. q. 7. ca. quod autẽ. Onde HyeronimꝰHyeronimus: in naui vnꝰvnus gubernator: in domo vnꝰvnus dñs: in quouis grãdigrandi exercitu rnũ ſignũſignum ſspectat ⁊c. c. In apibꝰapibus. 7. q. 1. ⁊et. c. vnũvnum. Ad vi tãdũ igr̃ iſsta ⁊et infinita alia incõueniẽ tia: ꝓuiditprouidit lex et na ⁊et ſapiẽtiaſapientia patris induta carne: vt vnicus eſsſset vicarius ſuꝰſuus vniuerſsalis loco ſsui ſsuꝑ orbẽ vniuerſsuz: q́ omniũ tam magnorũmagnorum ̈ paruorum rector / director ⁊et moderator prorſꝰprorſus exiſsteret: quatenꝰquatenus vniuerſsa in hoc mũdoviſsi bili quoad fieri poſsſset: eſsſsent ordinatiſsſsima. Reliquit̃ ergoꝙ vbi papa in huiuſsmodi ꝓuideritprouiderit aut munꝰmunus tale alicui cõmiſserit: ſsiue ꝓuidereprouidere voluerit: nemo potẽtiuz de ouili xp̃ichristi cuiꝰcuius modi xp̃iani ṗncipes vniuerſsi exiſstũt/ poſsſsit aut beat de iure/  diſspoſsiti one/ ꝓuiſsione/ ſsiue ſsubuẽtione tali ſse ſollicitũſollicitum reddere. Et hactenus de. 1. parte propoſsitionis.
Loading...