SErmonis autem, & locorum difficultates non exiguæ illæ quidem ſsunt: ſsed vt charitatẽcharitatem exerceant hominis Dei, non vt extinguant. Apoſstolis quidem datum ſscimus donum eſsſse linguarũlinguarum, pro terea quod pauci Chriſsti Præcones toto orbe ſsalutis nuntium breui inſsonare debebãtdebebant. Quamobrem Paulus gratias agit Deo, quôd omnium lingua loqueretur. Quãdiu verò generale illud munus ſspiritus in Eccleſsia perdurarit, neq́;neque apud veteres compertum lego, neq́;neque ego facilè dixerim. Illud pro comperto habemus prædicationem Euangelij poſsterioribus ſsæculis proceſssiſsſse, cùm linguarum dona ceſsſsaſsſsent, ſsed charitas omnium donorũ maximũmaximum ſstudioſse ageret, vt quod deerat in dono, augeretur ad meritum. Profectò enim | poſsteriores hac in re, & ſsi ſsecus alijs fortaſsſse videbitur, non ita infœliciores fuere maioribus. Etenim vt Chriſstus ad Thomam dixit, Fidem ex oculis, & tactu colligentem, Beati qui non viderunt, & crediderunt: ita etiam dicere quiſspiam queat, beatos eos, qui non acceperunt ſsermonem, & tamen prædicauerunt. Hîc enim vtrumq́ue mercedis eſst loco, & pugnare, & ipſsa ſsibi arma expenſsis proprijs parare: & prædicare inquam, & ſsermonem neceſsſsarium prædicationi diſscere. Vt ergo in prima rerum conditione, ita naturas inſstituit ſsummus opifex, vt vnum quodque perfectum ederetur iuxta genus ſsuum, nullo terræ labore, nullo cœli circuitu: at mox iuſsſsit ſsemen proferre, vnde terra laborata genus vnumquodq; repararet: ita ſsanè oportuit in re generatione mundi per verbum idem omnipotens primas ſstirpes diuinitus perfectas ſsurgere, de inceps harum ſseminibus accedẽteaccedente humani ſstudij labore genus Euangelicum propagari, cum iam, & numero multi eſsſsent, & temporum non premerentur anguſstijs. Beati quidem oculi, qui viderunt Dominum: ſsed beati quoque qui non viderunt, & crediderunt. Fœlices quibus Spiritus ſsanctus dedit donum linguarum, interpretationem ſsermonum: at non infelices, qui per charitatem ſspiritus de ſsuo ponunt in opere Domini, quod non acceperunt. Quanquam, & hoc ipſsum poſsuiſsſse, accepiſsſse eſst. Iam illud multum mouere nos debet, quòd videmus ad gentes profun|di ſsermonis, & ignotæ linguæ homines penetrare lucriſspe, nec deterreri barbarie immenſsa, ſsed vniuerſsa mercium gratia luſstrare, non Æthiopũ innumerabiles linguas, non Synarum, non Tartarorum, non Braſsilienſsium, non extremi Oceani litora recuſsare, & quicquid inter Mendocinum promontorium, & fretum Magallanicum ſsitum eſst infinitis terræ, ac maris ſspatijs, idque vtroque ex latere, & Boreali, & Auſstrali, magno ſstudio obire: denique, & ſsi quem tellus extrema refuſso ſsummouet Oceano, vel ſsi quem extenta plagarum Quatuor in medio dirimit plaga ſsolis iniqui, hunc perſscrutantur, huius linguę vel balbu tiẽtes ſse accõmodant, vt aurum, argentum, ligna pretioſsa, merceſsque exquiſsitas ad ſsuos euehant, quæſstum vndiq;vndique augeant: tam longam, & pericu loſsam peregrinationem auidiſssimè ſsuſscipiunt, vt profecto admirabile ſsit omnes pene portꝰportus vtriuſsque Oceani, omnes ſsinus orbis terrarũterrarum ſstationibus nauium Hiſspanienſsium teneri, omnes Indorum ſsatrapas cum noſstris mercatoribus, & nautis commercium habere. At qui pretioſsiſssimas merces quærimus animas Dei imagine inſsignes, qui lucra non incerta, aut breuia; ſsed æterna in cœlis ſsperamus, linguæ difficultatem, locorum aſsperitatẽ cauſsamur: vt appareat verè prudentiores eſsſse filios huius ſsæculi in generatione ſsua filijs lucis. Et ſsermonis quidem difficultas in hoc ſspatioſso regno Piru magna ex parte leuata eſst, cum generalis illa Ingarum lingua, quam Quicham vocant, vbique in vſsu ſsit, & ea ipſsa non ardua ſscitu, | præſsertim ad artem iam redacta diligentia, & ſstudio viri de IndorũIndorum natione optimè meriti. Quod ſsi in ſsuperioribus prouincijs ea potiſssimum viget quæ appellatur Aimara, neq́ue ipſsa eſst valde difficilis, neq́ue multum ab illa altera abhorrens. In Mexicano Regno aiunt eſsſse linguam quoq; generalem, vt facilior ſsit communicatio inter ſse tam multorum populorum, & gentium. Quod ſsi Chriſstianus Princeps id effeciſsſset in Chriſsti gra tiã, quod barbarus Guainacapa imperio ſsuo effe cit, vt vna lingua omnes vterentur, aut vna certe vbiq́; haberetur, profecto maximam prædicationi Euangelij commoditatem fuiſsſset allaturus. Verum vbi id fieri minus poteſst, ſsupereſst, vt charitas ardẽs in ChriſtũChriſtum, induſstria, & labore perficiat, quod deeſst naturæ. Qua in re P. Franciſsci Xauie ri admirabile extat exemplum, qui in perdiſscenda Malauarica lingua tantũtantum operæ, & ſsudoris poſsuit, tantumdemq;tantumdemque in Iapponenſsi, atq;atque alijs longè inter ſse diuerſsis, vt ſsi Apoſstolico dono linguarũ præditus eſsſset, non poſsſset maiore gloria Chriſsti nomen in tanto terrarum orbe vulgare. Certè enim Charitas omnia poteſst, & cum linguę ceſsſsarint, vna charitas pro omnibus eſst.