SALVEM barbarorum, Fideiq; propagationẽ, qui longè poſsiti ſsunt, ac rem voto ſsuo metiuntur, facilem ac ſspecioſsam prouinciam arbitrantur, & cum innumerabiles populos hoc altero orbe diffuſsos breui tempore ad Chriſsti nomen tranſsijſsſse audiunt, vberem copioſsamq; meſsſsem non multo negocio ex hoc agro ſsibi perſuadẽtperſuadent. Ita ſsæpe accidit, vt qui ad opus accedunt, tunc de manipulis & horreis cogitent, cum de aratro & ſsemente deberent. Cõtrà qui periculo facto propius rem viderunt, atq;atque tractarunt, tot taleſsque difficultates offendunt, vt plerique labore victi penè deſsperatione frangãturfrangantur: & ſsudores quidem magnos & diuturnos, frugem verò vel nullam, vel perexiguam eſsſse contendunt. Mihi verò ſsi quid melius & vtilius ſsapere donatum ſsit, vtraq; ſsententia corrigenda, ac moderanda videtur. Nã Quemadmodum præclara omnia nequaquam cuiuis peruia eſsſse ſsoleat, ita profecto quȩ neceſsſsa|ria hommi Deus eſsſse ſstatuit, in ijs qui diffidit, ſsum mæ prouidentiæ facit iniuriã. Neq;Neque enim genus aliquod hominũhominum exclufum eſstin Euãgelij, fideiq́; cõmunicatione, vbi à Chriſsto DñoDomino Apoſstoli audiũt, Euntes in mundũmundum vniuerſsum prȩdicate Euãgeliũ omni creaturæ. Et rurſsus, Prædicari in nomine eius pœnitẽtiã in omnes gentes incipienti bus ab Hieroſsolyma. Et apertius, Eritis mihi teſstes in Hieruſsalem & in omni Iudæa, & Samaria & vſq;usque ad vltimum terræ. Et alibi, Docere omnes gentes. Quis igitur tam illuſstris præcepti toties commendati autoritatem contemnat? Aut quam hominum nationem adeò feram & ab omni humano ſsenſsu remotam beneficio Prædicationis, Fidei, Pœnitentiæ ac diuinæ doctrinæ deſstitutam putet, cum audiat Dominum de vniuerſso mundo obeundo, de omnibus docendis diſscipulos cõ teſstantem? Quod ſsi non omnium eſsſse Fidem Paulus docet, tamen id non conditioni hominum aut natalibus tribuit, ſsed peruerſsitati & importunæ cuidam obcæcationi. Certe enim vt non ſsolum prædicationem Euangelij in toto orbe cogitaremus, verũverum etiãetiam inſsignem vbiq;vbique fructificationem, Ioãnes in Apocalypſsi in turba illa magna & beata AgnũAgnum ſsequente, omnẽomnem populũpopulum, omnem tribũtribum, oẽm linguãlinguam, quȩ ſsub cœlo eſst, cõmemorat. Quin potius ſsi attẽtius diuinas ſscripturas legamus, apparebit fortaſssis nõnon ſsine magna ratione, ac diuino quodãquodam myſsterio extremũextremum & abiectiſsimũabiectiſsimum genus hominũhominum, vel præcipuè ad fortẽ Euangelij vocari. Æthiopia, inquit, prẽueniet manꝰmanus eius Deo. Quȩ | verò gens deſspicatior his, qui vel ipſso tetrore & putore horrori pene habentur? De his Sophonias quoq; Propheta: Attenuabit omnes Deos terræ, & adorabũtadorabunt eũeum viri de loco ſsuo, omnes inſsulæ gen tiũ. Sed & vos Æthiopes interfecti gladio meo eri tis, illo nimirũnimirum gladio, quẽquem DñsDominus venit mittere in terrã, quod eſst verbũverbum Dei, pertingẽs vſq;usque ad diui fionẽ animæ & ſspiritus. In eodẽeodem quoq;quoque Propheta legimus. Quia tunc reddãreddam populis labiũlabium electũelectum, vt inuocẽt omnes in nomine DñiDomini, & ſeruiãtſeruiant ei humero vno, vltra flumina Æthiopiȩ inde ſsupplices mei filij diſperſorũdiſperſorum meorũmeorum deferent munus mihi. Quos nam diſsperſsos ſsuos Deus noſster intelligat, niſsi quos alibi vocat filios excuſſorũexcuſſorum? quòd cœleſsti virtute excuſssi, vt electæ ſsagittæ, ac toto orbe diſsperſsi populos innumerabiles ſsalutariter feriãtferiant, & vinctos, ac ſsupplices Deo ſsuo ſspolijs glorioſsi poſst ſse agãtagant. Vltra flumina verò Aethiopiȩ ſsi quis gẽtesgentes poſsitas quærat, inueniet ſsanè priſscis ſscripto ribꝰ ignotos Nili fontes ChriſtianorũChriſtianorum hominũhominum peregrinatione ſsuperatos. Neq;Neque verò illud improba bile eſst plerũq; InſularũInſularum nomine in diuinis literis terras has omnes magno Oceano circũfuſsas deſsignari, tametſsi continentes plurima ex parte ſsint, fortaſssis, quod ea antiquorũantiquorum ſentẽtiaſententia fuerit, vltra Aſsiæ, Europæq;, atq;atque Africæ ſsibi nota litora, vel nullãnullam habitari regionẽ, vel eãeam, ſsi qua eſsſsetinſsularem eſsſse tantum modo. Nam & à Pindaro poëta decantatum eſst vltra Gades mare eſsſse hominibus impermeabile, quòd prouerbij loco nõnon ſsemel ſsanctus Naziãzenus celebrat. Itaq;Itaque cũcum vel So|phonias omnes Inſsulas gentiũgentium adoraturas dicit, vel Eſsaias ad Inſsulas longe ituros, qui ſsaluati fuerint, vltra Africam, & Lidiam, & Italiam, & Græciam, & annũciaturos Dei gloriam gentibus, deq́ue ijs omnibus adducturos fratres ſsuos donum Domino: ſsiue etiam cum hortatur ad decantandam Domino laudem eos, qui in extremis terræ habitãt inſsularum incolas & maris: non abſsurdê profectò totius huius extremi orbis homines ad Chriſsti nomen & gloriam agnoſscendam conuocandos, conducẽdoſsq; ſsignificare intelliguntur. Cur enim contemptos, ac ſsempiternȩ obliuioni datos homines arbitremur apud pium Conditorem, & benigniſssimum Redemptorem? NũNum quid non vnus eſst pater omnium? An alio ſsanguine Græci & Romani, alio barbari & Indi redempti ſsunt? Ipſsos certè Ieſsu Chriſsti Apoſstolos ſscimus ad remotiſssimas, ac ferociſssimas nationes penetraſsſse, neq́;neque earum belluinis moribus deterritos, neq́; ſsenſsus ſstuporem perteſsos & prædicaſsſse Euãgeliũ & baptizaſsſse, & munus inde DñoDomino iuxta pro pheticũ vaticiniũvaticinium obtuliſsſse. AgnoſcebãtAgnoſcebant ſse debitores crediti talenti Græcis pariter ac Barbaris, ſsapientibus atq;atque inſsipientibus. IntelligebãtIntelligebant in Chriſsto Ieſsu non eſsſse Iudæum, & Græcum, barbarum & Scytham, ſsed nouam creaturam, quæ ſsecundũ agnitionem Dei renouatur in imaginem eius, qui creauit illã. Etenim quos paterfamilias licet debiles, licet claudos, licet pannoſsos & horridos ad præclaras cœleſstis conuiuij epulas pro ſsua magnificentia inuitari iubet; cuius obſsecro temeri|tatis, cuius impudentiȩ erit, hos vt ſserui conuiuas dedignentur, auerſsentur, faſstidiant? Niſsi putamus melius eſsſse perſspectam miniſstris vel conuiuarum rationem, vel conuiuij dignitatem, quam ipſsi omnium cõditoriconditori & largitori? In illo certè linteo quod Petro eſsurienti cœlitus oblatum eſst, omne genusnõ ſsolum volucrum & animantium; verum etiam ſserpentium ac reptilium expoſsitum, ac præparatum diuina nos docuit hiſstoria, vt etiam ſsordidos, & abiectos atque vt ita dicam humi repentes à Domino ſsanctificatos intelligamus. Quod autem Deus ſsanctificauit, nobis vt immundum faſstidire, ac repellete minime licet. Quamobrem deſsinamus vel tarditatem vel duritiam Indorum tantis diuinæ charicatis promiſssis opponere, & eum qui promiſsit fidelem exiſstimantes, à communi omnium ſsalute nullum genus mortalium putemus exceptum.