Avendaño: Thesaurus Indicus

HAbetvr illud in Collegio D.

Num. 1. In templo illud D. Pauli Lima.

Pauli Societatis Iesv Limanæ huius, aliàs Regum, ciuitatis, cuius templum amplitudine, decore, ornatu, ac maiestate mirabile, ijs etiam qui non Hispaniæ solùm, sed & magnæ Europæ partis templa conspicarunt. Tale enim esse oportebat, præter communem rationem, ciuium cælestium domicilium, in quo scilicet eorum complures & corpore & spiritu residerent. Vbi enim est thesaurus tuus, ibi est & cor tuum. Matth. 6. v. 21. Ergo & Sanctorum

Matth. 6. v. 21.

corda, vbi thesaurus eorum est. Sunt autem thesaurus corpora, & corporum partes, quibus nihil

Sancti vt assistant vbi eorum corpora & Reliquiæ.

ipsis in mundo pretiosius, ad consortium gloriæ, quam expectant ardenter, diuinitus ordinatæ. Viri debent diligere vxores suas vt corpora sua. Qui suam vxorem diligit, seipsum diligit. Nemo enim vnquàm carnem suam odio habuit, sed nutrit & fouet eam. Sic Apostolus. Ephes. 5. v. 28. & 29. Ex quibus euidens nobis emicat coniectura pro affectus magnitudine, quo Sancti sua corpora prosequuntur. Neque enim eorum sunt vt virorum vxoria corpora sociali quodam fœdere, ea, quæ satis est nota omnibus, vnitate. Cùm tamen sanctorum corpora reuera eorum sint, quibus vniti quondam, & tandem aliquando nexu indissolubili copulandi. Diligunt ergo illa vt sua, & eo, quo licet, modo, & nutriunt & fouent,

Perficiendi ex vnione cum illis.

calidis precibus eorum consulentes gloriæ, qua se penitus futuros esse perfectos recognoscunt. Pro quo ita scribit Eximius Doctor P. Franciscus Suarez 1. 2. Tract. 1. Disput. 10. Sect. 3. n. 7.

P. Suarez.

Deest aliqua perfectio (beatis) quæ ex coniunctione ad corpora in illas redundabit. Sic ille. Meritò ergo dicere possumus ibi sanctos assistere vbi eorum sunt corpora, & locum huiusmodi vti proprium domicilium reputare. Vt stet etiam illud præsenti in caussa: Vbicumque fuerit corpus, illuc congregabuntur & aquilæ. Matth. 24. v. 28. Vbi

Matth. 24. v. 28.

Christus Dominus Aquilarum nomine Sanctos designauit, vt communis Patrum sententia firmat, cui & affinis illa Isaiæ 40. v. 31. Qui autem

Isaiæ 40. v 31. Cur aquilæ dicti. P. Cornel.

sperant in Domino, mutabunt fortitudinem, assument pennas vt aquilæ, volabunt &c. Circa quæ sic P. Cornelius sublimiori sensu: Beati sunt aquilæ. Primò, quia aquila, quæ acutißimi est visus (indeque dicta est aquila, quòd acutè videat, vt volunt multi) significat altam, arduam, intentamque Beatorum contemplationem. Hi enim diuina visione fruentes, mentis aciem in Deum solem verum, ac omnis lucis fontem figunt. Sic ille, alia pro eodem accumulans, sententiæ Christi adductæ inserta mentione.

2

*Et complures dixi in præfato templo corpore & spiritu residentes, quia vltra quadraginta eorum corpora, & insignes Reliquiæ ad sexaginta, cum alijs multis, quæ minùs censentur insignes, quia non ita magnæ; licet plures propter excellentiam eorum, ad quos spectant, meritò possint insignes compellari. Neque abs re fuerit eos hic lectori proponere, vt sicut alij apud Laurentium Beyerlinck Tomo 6. Theatri lit. R. Catalogi eiusmodi extant, ita & noster multis illorum illustrior iusta cum veneratione legatur.

4

*MInores inquam quantitate molis, vt cum Philosophis loquamur, non quantitate virtutis, cùm in eodem esse æstimationis gradu debeant, pari adorandæ cultu, & plures earum ob eos, ad quos spectant, excellentiam, maioribus aliorum præferendæ, vnde & insignes compellari posse superiùs dicebamus. Has ergo ante alias proferemus.

Ligni sacrosancti Crucis Domini miraculosa particula, quæ vices gubernaculi in tempestate amissi subijt, raro prodigio historijs commendato, de quo inferiùs.

Sunt & præcipuorum Sanctorum Ordinis PrędicatorumPrædicatorum, quas eleganti theca inclusas huic Collegio dono misit Rmus. P. Fr. Franciscus de Marinis sui præclarissimi Ordinis Magister, singularis beneuolentiæ monumentum, & pignus amoris ingenui, vt pax, quam nescio quæ turbamenta fugauerant, inuiolabili vtrimque nexu firmaretur. Et ita quidem, Deo bene fauente proceditur, vt sperare liceat sic futurum, dum tales habemus obsides, cælestis Ierosolymæ ciues, quæ dicta pacis visio Reliquiarum suarum pignoribus obligatos.

5

*Et pro Thesauri adeò pretiosi decenti custodia & ornatu munifica est pietate & industria

Pretiosos Reliquiarum ornatus, & augusta collocatio.

laboratum. Duo dicata altaria præcipuo in templi loco, & in illis splendida loculamenta constituta supra viginti mille octo regalium expensis, vasa argentea deaurata adhibita, in quibus ars cum materia decertat, & aliquando superat. Sunt etiam & arculæ sacrorum Corporum elegantiæ spectabilis: quarum, & vasorum pretium aut prædicto æquale, aut vix inferius. Pro solemni autem collocatione ornatissima instituta processio, eo vehiculorum apparatu, splendore, & pompa, vt meritò dicere possim quod apud P.

P. Balinghem.

Balinghem in Kalendario Virginis lego die 28. Maij de huius generis quadam Venetijs visa loquentem: Qua quidem ante hac nulla, aut ad plausum festiuior, aut ad splendorem illustrior, aut augustior ad pompam Venetijs (muta nomen, & dic, Limæ Regum vrbe) sit conspecta. Sic ille. In quo

Illius laudatus promotor.

quidem deuotissima solicitudo P. Antonij Vasquez eluxit, cui tanti moliminis felix, faustus, fortunatusque, & si quid maius dici potest, & potest equidem, debetur exitus, semel & iterùm Prouincialis, & Collegij Rectoris cuius memoria in benedictione erit, iam ad æterna tabernacula admissi ab amicis, quos non ex mammona iniquitatis, sed sanctè collecta constructis tabernaculis honorauit. Et longo hîc ætatis ductu muneratus ab eo, qui est Corona Sanctorum omnium, defecit enim (vt verbis Christi loquar: Vt cùm defeceritis, recipiant vos in æterna tabernacula. (Lucæ 16. v. 9.) annum agens secundum

Lucæ 16. v. 9.

suprà nonagesimum, vt sic tantum posset opus perficere, & perfecto frui, semper aliquid pro ampliori eius gloria meditatus. Vt cùm defeceritis. De morte agit Dominus, & tamen illam suo non vult nomine designatam, vt priuilegium hîc aliquod ijs, de quibus agebat, circa mortem concessum agnoscamus: vt scilicet longæuis adueueniat, in quibus non morborum violentia, sed naturæ defectus sentiatur. Pro quo isthæc modò satis.

6

*AD hoc faciunt quæ à me dicta in Epithalamio, & quidem solidissima, præsertim in Concionum Indice die 1. Nouembris, & in Amphitheatro n. 662. Facit & quod

Sancti præsentes vbi eorum Reliquiæ.

superiùs comprobatum n. 1. de Sanctorum præsentia, vbi eorum Reliquiæ quomodolibet asseruantur. Ex qua persuasione id accidit, quod circa Reliquias Sancti prophetæ Samuelis actum D. Hieronymus narrat Libro contra Vigilantium Cap. 2. ita scribens: Omnes Episcopi cineres dissolutos

Quid inde erga Reliliquias S. Samuelis.

in serico & vase aureo portauerunt. Omnium Ecclesiarum populi occurrerunt sanctis Reliquijs, & tanta lætitia, qua si præsentem viuentemque Prophetam cernerent, susceperunt, vt de Palæstina vsque Chalcedonem (Constantinopoli proximam) iungeren

S. Hieron.

tur populorum examina, & in Christi laudem vna voce resonarent. Sic ille. Ex quibus habemus in dissolutis Prophetæ sancti cineribus, mortui scilicet ante annos plusquàm mille quadringentos, |

p. 4

vt ex P. Saliano habemus Tomo 3. Annalium: illa populorum examina eum agnouisse præsentem, vti esse poterat, qui nondum resurrectionis beneficio fruebatur. Et huius translationis memoriam Ecclesia celebrat simul cum eiusdem Sancti præconio in Romano Martyrologio die 20. Augusti, illum enim vt Sanctum meritissimò celebrat, pro cuius sanctitate in Scriptura sacra luculentum testimonium perhibetur. Dilectus à Domino Deo suo Samuel propheta Domini &c. Eccli. 26. v. 16. & seqq. Nec tamen Testamenti noui Sanctis exæquandus; pro quo militat subtilis, & insimul profunda doctrina P. Ioannis Maldonati ad illud Matth. 11. v. 11. Qui autem minor est in regno cælorum, maior est illo. Vt eliciamus inde quanto debeat feruentiori cultu, de quo agimus, Reliquiarum cumulus frequentari, quando in vnius, & veteris quidem Testamenti Reliquias, ita pietas populorum exarsit, vtpotè fidelium, quibus immissa cęlituscælitus lux, vt agnoscerent quantus debeatur Sanctis honor, & quàm ingentia possint sibi ex eorum præsentia & cultu beneficia polliceri.

7

*Sua ex Turonensi vrbe in locum, qui

Vnius Sancti Reliquiæ integrum regnum locupletant,.

Agaunus dictus, se contulit, vbi SS. Thebæorum legio martyrij est gloriam palmarum triumphalium millibus consecuta. Ibi cum viridem cespitem scidisset, sanguis fluere cœpit: quem cùm vasis collegisset, secretò custodiuit: (cælo tamen id quod acciderat propalante, ne miraculum adeò præclarum incognitum remaneret.) Et sic in suam est regressus ciuitatem. Rem narrat elegans Scriptor, & ita scribit: Iter repetit,

P. Ludouicus Cellotius in Mauritiade lib. 2. in argumento.

Galliam thesauro suo magis locupletaturus, quàm vnquam Iason aureo vellere Græciam. Sic ille. Vnius ergo Martyris vel solus sanguis integro est regno locupletando satis, supra exaggerata commenta fabularum. Hinc & Regni nostri intelligenda felicitas, cùm in Sanctuario nostro Legionis præfatæ illustria pignora videantur, Sancti inquam Mauritij illius antesignani, & quorumdam aliorum, ignotorum nominum, cum ex sola Sociorum satis habeantur compellatione percelebres.

8

*Diuus Gregorius Nyssenus in Oratione

Ex cultu S. Theodori Mart. validum argumentum.

pro S. Theodoro Martyre ita loquitur: Vos, qui populus Christi, qui grex sanctus, ac regale estis Sacerdotium, qui vndique & ex vrbibus, & ex agris cateruatim confluxistis, vnde signo itineris accepto ad hunc sacrum locum venistis? Quis vos huc veniendi adeò seriam ac quasi præstitutam neceßitatem imposuit? Hæc ille, & alia quibus fidelium

D. Gregor. Nyssenus.

ardentem affectum erga præfatum Martyrem eleganter repræsentat. Qui huius puri cultus ministri, ac Martyrum studiosi estis, & magno quidem ad præsentem caussam documento. Vbi & illud consideratione dignissimum, quod post expositam templi fabricam, & opulentiam ac varietatem ornatus, his verbis prosequitur: His igitur arte laboratis operibus, quæ sensui exposita sunt, vbi oculos oblectauit, cepit deinceps etiam ipsi conditorio appropinquare, sanctificationem ac benedictionem, contrectationem eius esse credens: quòd

Notanda deuotio.

si quis etiam puluerem, quo conditorium, vbi Martyris corpus quiescit, obsitum est, auferre permittat, pro munere puluis accipitnr, ac tamquàm res magni pretij condenda terra colligitur. Nam ipsas attingere Reliquias, si quando aliqua eiusmodi prospera fortuna contingat, vt id facere liceat, quàm id sit multùm desiderandum & optandum ac summarum precum donum, sciunt experti, & eius, desiderij compotes facti. Quasi corpus enim per se viuens ac florens, qui intuentur, amplectuntur, oculis, ore, auribus, omnibus sensuum instrumentis adhibentes; deinde officij, & affectionis lacrymas Martyri quasi integer esset ac appareret, superfundentes, vt pro ipsis deprecator intercedat, supplices preces offerunt; tamquàm satellitem Dei orantes, quasi accipientem dona, cùm velit, inuocantes. Sic Doctor Sanctus validum nobis pro Sanctuario, in cuius elucidatione sumus, exhibens argumentum, vbi tot Martyrum sacra pignora, & aliorum sanctitate sublimium, cultores suos, præfatis similes, benedictionibus possunt omnigenis perbeare. Quanta & quali æstimatione sunt digni, cùm vel tenuis conditorij puluis tanto in pretio fuerit apud eos, quos felicia illa tempora merueruut?

9

*Sed audiendus Gregorius alter, Magnus

Ex D. Pauli Reliquiis documentum singulare.

inquam, qui præ alijs quanto sint Reliquiæ in pretio habendæ verbis pariter & factis tanto dignissimis spiritu diuinitus instructo declarauit. Postulauerat Constantina Augusta ab ipso caput D. Pauli Apostoli, aut aliud quid de corpore eiusdem, nec non sudarium, collocanda in Ecclesia, quam in illius honorem suo in palatio Orientalis Sedis, quæ & Mauritij Imperatoris, cuius erat vxor, construebat. Negauit id Sanctissimus Pontifex, vti non possibile, cælestibus prodigijs edoctus, & in fine Epistolæ, quæ est 30. Lib. 3. Re

D. Gregor. Magnus,.

gistri sic locutus: Sed quia Serenißimæ dominæ tam religiosum desiderium esse vacuum non debet, de catenis, quas ipse Sanctus Paulus Apostolus in collo & in manibus gestauit, ex quibus multa miracula in populo demonstrantur, partem aliquam vobis transmittere festinabo; si tamen hanc tollere limando præualuero: quia dum frequenter ex catenis eisdem multi venientes benedictionem petunt, vt parum quod ex limatura accipiant, aßistit Sacerdos cum Lima, & aliquibus petentibus ita concitè aliquid de catenis ipsis excutitur, vt mora nulla sit. Quibusdam verò petentibus, diu per catenas ipsas ducitur Lima, & tamen vt aliquid exinde exeat, non obtinetur. Sic ille: ex quibus pro æstimatione sacrarum Reliquiarum mirabile documentum emicat, pro quo & alia in eadem Epistola continentur. Sed habemus speciale aliquid pro Indico Sanctuario. Cùm enim de catenis Diui Apostoli parum aliquid ductu limæ excussum, vti donum eximium fuerit solitum impartiri; idque nonnullis petentibus cælitus denegatum, nihil limam ducentis præualente conatu; cum Limano Sanctuario felicius actum; annulus enim ex eisdem catenis concessus Peruuiano Procuratori, de quo autenticum testimonium extat, & in Diui eiusdem Apostoli templo collocatum, quod Augusta pro suo illo Palatino non potuit obtinere, & fortè neque quidquam lima excussum, non præualente Pontificis sancti votiuo conamine, quod iam premonuerat fore contingens, cùm dixit: Si tamen hanc tollere limando præualuero. Si enim iuxta votum accidisset, aliquid in eâdem Epistola de missione doni eiusmodi additum fuisset ab ipso: & futurum id Augustæ gratissimum, si quod negatum diuinitus multis, sibi indultum com|

p. 5

perisset. Nihil autem de minùs felici successu dictum fuisse, ideo esse potuit, ne Augustæ iniucunda narratio accideret, sicque in prosecutione pij moliminis refrigesceret. Sed heu, annulus noster Gygico pretiosior, in suo anctore disparuit, & nescimus vbi sit; cùm tamen sciamus vbicumque ille sit, Diuum Apostolum tanti pignoris respectu habito nobis non defuturum, qui sub eius vexillo Apostolici muneris vtcumque æmuli militamus.

10

*Eum autem, quem vidimus, ardentem

Reliquiarum cultus quàm sit proficuus.

fidelium erga Reliquias sacras affectum, proptereà in illis accendit Deus, quia earum interuentu ingentia & frequentia beneficia ijsdem impartiri: vnde hac confidentia ad illas est recursus. Vnde sic admonet D. Ioannes Chrysosto

D. Ioannes Chrysost.

mus Homilia vltima. Tomo 2. Proinde magna fide, promptitudineque huc veniamus, quo & visis Sanctorum monumentis, & consideratis eorum præmijs, inde varios thesauros vndequâque colligamus. Sic ille, qui magna nos fide monet accedere, sic enim eos, immò & eorum pulueres omnipotentes experiemur. Pro quo & D. Gregorius Na

D. Gregor. Nazianz.

zianzenus Oratione in S. Cyprianum ita scribit: Omnia potest puluis Cypriani, cum fide, vt sciunt hi, qui ipsi experti sunt, & miraculum, ad nos vsque transmiserunt. Hæc ibi. Et quidem fideles illi, quibuscum, & de quibus Nyssenus loquebatur Antistes, non in Sacris Martyris Theodori Reliquijs, & pretiosis pulueribus spem figebant suam, quibus non dabatur frui, sed in conditorij pulueribus; ibi siquidem constitutam sibi benedictionem amplissimam reputabant. Et recenti quidem prouocabantur exemplo, de quo sic ille Oratione eâdem: Hic enim, vt credimus, etiam anno præ

D. Gregor Nyssenus.

terito barbaricam tempestatem sedauit, & horrendum ferorũferorum & immanium Scytharum bellum inhibuit atque repreßit, terribilem atque formidabilem illis iam visis & appropinquantibus obuibrans non galeam trinis cristis & conis insignem, neque gladium benè acutum, & ad solem resplendentem, sed malorum propulsatricem & omnipotentem Crucem Christi, pro qua & ipse mortem perpessus hanc gloriam acquisiuit. Sic ille, vbi peculiare beneficium profligatorum hostium Theodori sancti auxiliatrici dextera recognoscit. Et est illud Peruuio nostro maximè accurandum, pro cuius fortunata inuasione inuidentia magnorum hostium collaborat: vnde ad cælestia pręsidiapræsidia conuolandum, & validi auxiliarij conquirendi. Et ne hac in parte Nyssenorum sortem arbitremur, habemus in Sanctuario nostro Theodori alterius sacrum corpus, de quo in Martyrologio die 15. Decembris visa est aliquibus haberi memoria; sed reuera alter est, & ideò illum eiusdem mensis die 5. celebramus.

11

*Habemus & alia pro tutaminis huius

S. Franciscus Manilam defendit.

modi securitate fundanda. P. Ioannes Nadasi in Anno dierum memorabilium Societatis citato die 18. Februarij de P. Raymundo de Prado agens Manilæ mortuo præfato die an. 1605. ita scribit: Anno 1603. nocte à 3. Octobris in S. Francisci fe

P. Nadasi

stum eunte vidit S. Franciscum Seraphicum èex muris Manilam vrbem contra Chinenses defendentem. Sic ille. Et nos etiam vt defensurum speremus, illius gaudemus Reliquijs, tunicæ scilicet & cilicij. Neque à Parente optimo Primogenita separanda filia, cuius & datum potiri Reliquia, & scimus qualem illa à Saracenis Assisium obsidentibus,

Assisium D. Clara, cum eius laude.

& Monasterium, cui illa præerat, inuadere conantibus, cum ægra allata esset ad portam, vnaque vas, in quo Sanctissimum Eucharistiæ Sacramentum erat inclusum, victoriam reportarit. Pro nobis ergo etiam Clara, Pallas diuina pugnabit. Et habet illa Limæ illustre Monasterium, adeòque numerosum, vt fortè in tota Europa nullum ipsi æquale reperiatur. Vnde & habet, quod eius possit solicitudinem circa Vrbis huius, in cuius securitate totius videtur regni momentum constitutum, protectionem cumulare. Habet & plura alia, quorum protectioni dum consulit Bellona clarissima, id præstat, vt possit de illa, sapienti quidẽquidem virgine, & vna de numero prudentium, illud Sapientiæ elogium meritò proclamari: In perpetuum coronata triumphat, in conta

Sapient. 4. v. 2.

minatorum certaminum præmium vincens. Sap. 4. v. 2.

12

*Habent Parisienses Diuæ Genouefæ

B. Genouefæ pro Gallia præsidium.

conciuis suæ pretiosa pignora, quæ à beato Germano Antisiodorensi Episcopo Christo dicata, admirandis virtutibus, & miraculis claruit, vt dicitur in Martyrologio Romano die 3. Ianuarij. Hoc illi muniti præsidio, quid non, dum iusta tractantur, expectant? Audiendus pro eo eruditus historiæ scriptor magnarum aliarum lucubrationum numerositate notissimus P. Dionysius Pe

P. Dionys. Petauius.

tauius sic locutus:

Explesti sine labe diem, cæloque receptus
Spiritus intactos artus, sacrata reliquit
Pignora; magnum illud Francis, vrbique futurum
Præsidium: Hinc rebus sueti tutamen in arctis,
Hinc petere auspicium, & regni componere curas.

Hinc etiam nobis & felicia captanda auspicia, & vrbis nostræ Regiæ, immò & totius regni fiducia roboranda. Non unius tantùm Virginis, sed

Pro Peruuio non minus à SS. Virginibus.

complurium sacris corporibus ditamur, de quibus nu. 4. quæ & Martyres: vnde quia & gratiores Deo, ita etiam pro impendendis auxilijs potentiores. Nec caussari potest non esse conciues, quod à D. Gregorio Nysseno sanctis in Martyri

D. Gregor. Nyssenus.

bus obseruatum citata Oratione de S. Theodoro, sic locuto: Patria igitur præclaro ac strenuo huic viro est ea regio, quæ ad solem spectat orientem &c.

Sanctis patria mundus, vnde & vniuersalis subuentio.

nunc verò quilibet Martyr totius soli subiectæ regionis ciuis vniuerso terrarum orbi communis est. Sic ille. Neque generalis ille respectus ad solos est Martyres adstringendus, cum sit reuera ille Sanctis omnibus ex eodem fundamento communis, vnde & videmus eos vbique gentium inuocatos miraculis coruscare. Id quod recentissimis possumus exemplis comprobare. Beatus Stanislaus

B. Stanislaus Kostka Limæ coruscat miraculis.

Kostka patria Polonus, paucos ante menses deuotionem populi cœpit miraculis excitare permagnis, pro illius imaginibus anhelantis, vt opus fuerit peculiari impressione vti; nec tamen sic petentium deuotio satiata, & quidem cùm ita se nobis pergit præbere beneficum, pro defensione ab hostibus spem etiam videtur fundare non leuem. Is enim est, qui S. Casimiri conterranei sui, sicut & sanctitate æmuli, ita & auxiliari in conflictibus potestate. Lithuanis exiguo numero ad potentißimi hostis insperatam irruptionem trepidantibus, in aëre apparens, insignem tribuit victoriam. Sic de S. Casimiro in Officijs sacris. Cui egregio facinori simile in B. Stanislao videre |

p. 6

Poloni; nam & ipse in aëre visus hostes infensissimos profligauit.

13

*Quæ dum recolo, Sanctissimus Hispa

D. Iacobi Maioris Reliquia singulare patrocinij pignus.

niarum & Indiarum Patronus Iacobus, non potest non memoriæ portas irrumpere

Qui bella nos cum cingerent,
Est visus ipso in prælio,
Equòque & ense acerrimus
Mauros furentes sternere.

Habemus siquidem ipsius Reliquiam, non quidem magnam, cum medij digiti magnitudinem non excedat, sed magnis testimonijs comprobatam, quibus peruisis Illustrissimus Archiepiscopus DD. Petrus de Villagomez suis etiam illam autenthicis litteris approbauit. Cui & ego, licet argenteo inclusam vase, eoque deaurato, ornatum cupiens adhiberi maiorem, vt & communi obligationi, & peculiari affectui splendida demonstratio responderet. Ex ijs ergo pecunijs, quæ ex librorum quorumdam proprij laboris fructuum sunt venditione collectæ, Reliquiarium est arte & materia satis spectabile confectum: vt ex Iacobis minimus Maiori Iacobo domino suo tributum sudore comparatum proprio, & eius aliquali profuturum gloriæ, pendens, seruitiale debitum recognitione ingenua protestetur. Credo equidem, si nostra id non demeruisset ignauia bella nostra sæpiùs feliciores euentus habuissent, etiam patrocinio aliorum destitutis, quia vnus hîc pro decem millibus computatur. Non contabuit equus, neque gladius deformatus rubigine, vt ægrè possit èex vagina educi. Ab equili cælesti est Regi regum, & Domino dominantium, vnde & illius potest equos, de quibus Habacuc 3. v. 8. Qui ascendes super equos tuos: &

Habac, 3. v. 8. 9. & 11.

quadrigæ tuæ saluatio. Est & armamentario Christi Præfectus, in quo arma perpetuo splendore nitescunt. Vnde illud loco eodem v. 9. & 10. Suscitans suscitabis arcum tuum. Sol & luna steterunt in habitaculo suo, in luce sagittarum tuarum, ibunt in splendore fulgurantis hastæ tuæ. Vt dicere

D. Paulin.

meritò cum D. Paulino queat Epist. Habeo armamentarium Christi, vnde arma lucis vsurpem. De voluntate autem auxiliandi quis dubitet, cùm de ijs agatur hostibus, quibus sacra omnia nullius pensi sunt, in Christum & Sanctos, Sacramen

Ardens illius zelus pro Christi honore.

tis, templis, imaginibus, barbarico furore calcatis, diuina abutentibus patientia, verbis & factis vsque ad satietatem sacrilegis, vt videantur ipsis tenebrarum potestatibus truciores. Samaritanorum inhumanam repulsam nolentium Christum vel pervnius noctis spatium hospitari ægerrime tulit cum Ioanne fratre Iacobus, vnde & dixerunt: Domine, vis dicimus vt ignis descendat de cælo, & consummat eos? Lucæ 9. v. 54. Circa quæ

Lucæ 9. v. 54. D. Ambr. Numer. 25. 4. Reg. 1.

sic B. Ambrosius Lib. 7. in Lucam: Nec discipuli peccant, qui legem sequuntur. Sciebant enim & Phinees reputatum ad iustitiam, quia sacrilegos interemerat. Et ad preces Eliæ ignem descendisse de cælo, vt Prophetæ vindicaretur iniuria. Sed vindicetur qui timet; vindictam non quærit, qui non timet. Simul ostenditur nobis, in Apostolis fuisse merita Prophetarum, quando eamdem sibi potestatem, quam Propheta magnus emeruit, impetrandi iure præsumunt. Et bene præsumunt quia ad sermonem suum ignis de cælo descenderet, quoniam Filij sunt tonitrui. Marci 3. v. 17. Sic ille; iuxta quem D. Iacobi, sicut & fratris, eius vti maioris exemplum secuti, zelus ardens pro honore Christi à culpa fuit prorsus eximius, & Apostolica sublimitate condignus, & in eo peculiaris, qui Filius tonitrui ab ipso est Dei Filio compellatus. Quid enim mi

P. Maldon.

rum Filios tonitrui fulgurare voluisse? vt inquit Ambrosius. Sic P. Maldonatus in eum locum, non verba, sed sententiam amplexus. Qui ergo inurbanum agendi modum cum Christo sic sensit, vt cælestis ignis dignum vindicta censeret, pro quo & sibi potestatem fieri cupiebat; quid erga sacrilegos inuasores, & tantæ Maiestatis temeratores turbulentissimos faciendum iudicabit? Prohibitus tunc zelus, sed commodiori tempori reseruatus. Habet & Euangelium gladium suum. Cùm

Idem. Euangelij gladius.

opus est & ferro de terra, & igne de cælo tuenda est & conseruanda religio, occidendi inuadentes in Ecclesiam Turcæ, comburendi tamquàm proditores & transfugæ discedentes hæretici. Hæc ille, ex quibus intelligere possumus quanta sit animositate pręcellenspræcellens Patronus noster, qualique ad increpandas & propulsandas huiusmodi feras arundinis, cum pugnantibus pugnans, pronitate. Increpatus à Christo, nam conuersus increpauit eos, Ibidem increpandi feras huiusmodi potestatem adeptus:

Psal. 67. v. 31.

Increpa feras arundinis Psal. 67. v. 31. hæreticos inquam, vt D. Augustinus exponit. Increpa inquam, id est exterre, coërce, reprime, sic exponente Cardinali Bellarmino.

Videndus P. Ioannes Ferrandus in Disquisitione Reliquiaria Lib. 2. Cap. 2. & pag. 342.

14

*ERit qui dubitet circa illam, licet, vt dixi

Quid contra veritatem Reliquiæ videatur militare.

mus, sufficientibus sit testimonijs cōprobatacomprobata, ex eo arguens quòd non videatur quomodo illa potuerit à sacro corpore separari. Illud enim, vt monumenta antiqua testantur, statim à morte à discipulis sublatum èex loco, vbi canibus discerpendum fuerat à Iudæis plusquàm canina feritate proiectum, naui impositum, per vastissimum mare dispositione diuinæ prouidentiæ mirabili ad extremas Hispaniæ oras est translatum, & Compostellæ gloriosè sepultum. Ante sepulturam enim integrum prorsus extitit, quia nondum vsus sub introierat partes Sacrorum Corporum auferendi, cùm præter corpus D. Stephani vix aliud esset, quod & statim sepulturæ traditum, & magna cum reuerentia tractatum, sicut tractari oportere Romana Ecclesia censuit, vt ex sanctissimo Gregorio vidimus nu. 9. Post sepulturæ autem tempus similiter credendum, sic enim illius tumba disposita, vt contrectari non posset, sicut in eius miraculosa inuentione perspectum. Beati Apostoli sepulchrum marmoreis la

In Priuilegio Regis Alfonsi 6.

pidibus contextum inuenit sanctissimus inquam Theodomirus Iriensis Antistes. Post inuentionem autem nil secus attentatum probat Don Maurus Castella Ferrer in Historia eiusdem S.

D. Maurus Castella Ferrer.

Apostoli Lib. 3. Cap. 1. vbi ita scribit; Bien soy de parecer, que quando se dice en la Santa Iglesia de Ouiedo, y en otras partes, que ay Reliquias de todos los Apostoles (y lo afirman algunos Autores, como es |

p. 7

el Obispo Sebastiano quando trata como fundò la Santa Iglesia de Ouiedo el Catolico Rey Don Alonso el Casto, diciendo: Adijciens principali Altari ex vtrôque latere bis senum numerum titulorum reconditis Reliquijs omnium Apostolorum) que auia alguna de nuestro Patron Santiago: Però esta se ha de entender, que no es hueso de su santißimo cuerpo, sino alguna de su vestidura ô mortaja. Porque aun para ponerse vna en su Apostolica casa por deuocion, no se tocò à estas Sanctißimas Reliquias; solo se sacò vn pequeño pedazo de la Tumba, como hace mencion del el Memorial de las Reliquias, que anda impresso. Hæc ille, & alia

15

*Sed quid dicet ad Reliquias alias, quæ

Reliquiæ plures ex Sacro Corpore proferuntur.

non ex vestibus, aut sepulchralibus linteis dici possunt, sed Corporis partes, & eorũeorum aliquæ satis notabiles? In Ecclesia S. Pauli & Sacrario eiusdem Ecclesiæ inter Reliquias alias numerantur Brachia Sanctorum Iacobi Maioris, & Iacobi Minoris. Romæ item in Ecclesia ad SS. Apostolos, Brachium S. Iacobi Zebedei. Duaci in Ecclesia S. Amati, De brachio S. Iacobi Apostoli. Vbi de Maiori est sermo; nam de Minore sic præmissum: De S. Iacobo fratre Domini. Sicut & alibi pro quo consuli potest Beyerlinck in Theatro Tomo 6. Lit. R. pag. 279. & seqq. Et quod plus est Tolosates Corpus S. Iacobi se habere proclamant, quod Henricus Spondanus Tomo 1. Annalium an. 44.

Henricus Spondanus.

n. 4. vt de possessione magnæ partis meritò glorietur. Vt enim aliqua Ecclesia dici possit habere corpus alicuius sancti, & vt is locus eo nomine venerationi sit, satis est si vel eius particulam possideat, de quo & an. 55. n. 3. sic concludens: Nec tamen hæc dixerim animo conuellendi opinionem de corpore S. Iacobi existente Compostellæ. Sed potiùs vt moneam, non minori eam Ecclesiam venerationi esse debere, etiamsi non integrum poßideat. Sic ille, qui dum opinionem circa prædicta videtur admittere, de integritate sacri corporis accipiendus venit; nam esse illud Compostellæ sub opinione non est, sed irrefragabilis veritas auctoritate Romanæ Ecclesiæ roborata. Pro quo & Scriptor idem ita loquitur Tomo 2. ad an. 816. num. 3. Idque quòd reperto Compostellæ venerando S. Iacobi Apostoli fratris Ioannis (de cuius translatione dictum est aliàs) atque miraculis insigniter illustrato, Apostolici culminis reuerentia dignum visum est vt locus ille sedis Episcopalis insigniri deberet honore. Ex quo etiam tempore cæptus est totius Orbis concursu frequentari, adeò vt qui ipsum venerandum sepulchrum vniuerso patens Orbi, miraculorum promptuarium nominârit, puto veritatis scopum attinget. Hæc ille. Et quid ad præfata, iuxta quæ negotium istud valde videtur reddi perplexum?

16

*Videtur quidem in primis tamquàm in

Probatur illius non esse.

dubitabile statuendum præfatas Reliquias minimè ad Apostolum nostrum pertinere, quia de illius integritate ita constat, vt partes adeò notabiles nullo pacto sit verosimile defuisse. In sermone S. Leonis, quem iam ab antiquis temporibus Ecclesia Compostellana in vsu habet, quisquis ille fuerit, de quo citatus D. Maurus suprà fol. 222. & seq. ex eiusdem Epistola sic habetur: Qualiter in Hispaniam integrum corpus Beati Iacobi

S. Leo Pontifex.

Apostoli translatum est. Integrum ergo translatum, & integrum sepulchro traditum, quale vidimus nu. 14. Aut ergo brachia, & maiores illæ partes, quibus Tolosa exultat, furto ablata sunt, aut Præsidum donatione. Primum videtur irrationabile, quia cælestis hic thesaurus summa est semper cura seruatus, & furtum huiusmodi minimè latuisset. Posterius item, quia prorsus incredibile, & ex eo conuincitur, quod in fine citati num. 14. ex prædicto Auctore positum, scilicet neque vt Reliquia Sancti Corporis in eius æde reponeretur, attactum illud, præ reuerentiæ magnitudine; sed solum exiguum frustrum ex tumba eductum. Accedit iuxta Reliquiarum dictarum enumerationem plura Sancti Apostoli brachia, quod fabulis consentaneum, admittenda. Vnum enim in Sacrario Ecclesiæ D. Pauli, aliud item Romæ in Ecclesia Ad Sanctos Apostolos, vulgo Santi Apostoli. Pars alterius Duaci; & quidem nullius ex præfatis, aliàs non brachia, sed semibrachium eorum aliquod diceretur. Si Tolosates etiam corpus se habere contendunt; ergo & brachia. Ecce quinque, & ecce monstrum, vt nulla illius ratio haberi debeat, qua possit veritas inconcussa labefactari, pro cuius firmitate militamus.

17

*Quid ergo de Reliquia nostra, cui viden

Circa Reliquiam verosimilis resolutio.

tur adducta refragari? Posset dici eo tempore, quo absconditum sepulchrum, barbarorum tonante tempestate, ne in eorum deueniret manus, & sacrilegis ausibus tractaretur, fideles aliquos pro sua erga eum pietate, & vt in præsentissimis periculis solatium & præsidium obtinerent, partes aliquas sacri corporis, quarum ablatione vix eius minueretur integritas, extraxisse: easque ob eximium, quo haberentur in pretio, summa vigilantia custoditas, & per singularem Dei prouidentiam ad nostra vsque tempora deuenisse. Sed quia coniectura ista minùs solida videri potest aliquibus, ab illis congerendis abstineo, id tantùm dixisse contentus Reliquiam nostram fidelissimis testimonijs communitam, quæ apud nos extant, propter quæ approbari ab Illustrissimo Archiepiscopo, vt diximus, potuit; & erat ille satis circa hæc, sicut & doctus, ita & cautus ac circumspectus. Et sit reuera ita vt Reliquia talis Sancti Apostoli non sit; cùm sit tamen cer

Notanda doctrina.

tissimum sancti esse alicuius, eam ille profectò adoptabit, annuente libentissimè sancto, & tamquàm propriam peculiari affectu prosequetur, honorem in illa sibi impensum admittens, qui reuera ad eum dirigitur, eumque implorati patrocinij exhibitione rependens. Neque enim est cur debeat religiosus affectus, & pia munificentia suo effectu fraudari. Et mihi quidem expeditior hic modus erga sanctorum cultum videtur, quàm propter minùs cautam deuotionem aliqua paradoxa comminisci. De lacte Virginis Deiparæ extant non vno in loco Reliquiæ. Et vt à Sancto non recedamus Patrono, de illa luculenta memoria habetur inter Reliquias, quæ in Altaribus illius Ecclesiæ repositæ sunt, quando illa est ritu solemnissimo consecrata; sic enim Alfonsus Magnus in peculiari pro ea diplomate,

De Reliquia lactis Virginei.

quod ad litteram adducit citatus D. Maurus Lib. 4. Cap. 19. In altari sancti Saluatoris sunt ter senæ Reliquiæ subtracta vna (17.) De sepulchro Domini, de vestimento Domini quando Crucifixus est. Item de tunica Saluatoris, de terra vbi Dominus stetit, de |

p. 8

Ligno sanctæ Crucis, de pane Domini, de lacte Sanctæ MARIÆ &c. Quis autem non videat valde difficile esse explorare modum, quo talis Reliquia haberi potuit, vt consideranti est obuium? & tamen hoc Christianæ est indulgendum pie

D. Anton. Calderon de Excellentijs D. Iacobi Parte 2. Lib. 4. Cap. 12. n. 6.

tati. Vbi hoc obiter obseruandum inter Reliquias in Altaribus collocatas numerari ab Auctore nupero magnæ aliàs & eruditionis & auctoritatis Reliquiam S. Ioannis Euangelistæ, cùm reuera inter illas non inueniatur; quod enim de illo dicitur ad titulum Altaris spectat, non ad Reliquiam. Ex eo autem citato in Capite peculiarem excellentiam Apostoli nostri conatur elicere, quod sepulchrum eius omnes Apostoli aut viui, aut post mortem inuiserint, dum suis illum Reliquijs scientes & volentes exornârint. Et quidem cum iuxta ipsum non solum Diui Petrus & Paulus, quos satis est verosimile in Hispaniam venisse, sed etiam D. Ioannes præstiterit, quod probandum omisit, nullo pro aduentu adducto fundamento: non erat profectò necessarium vt mortuus per Reliquiam inuiseret, & ita ad Reliquiam referri, quod ad Altaris titulum pertinebat.

18

*ESt illa, vt dictum, os digitalis magni

Reuelationes quædam contrariæ, eò quòd cum Christo resurrexerit, reijciuntur.

tudinis, præfati Archiepiscopi auctoritate firmata, & antiquissima veneratione, pro qua & antiqua pariter testimonia deficere minimè potuerunt, vnde & exponi in primario altari solita in eius die festo, suo cum luminum, & artificiosorum florum apparatu. Videtur autem contra hoc reuelationum quarumdam euulgatio militare, iuxta quas auia sancta cum resurgente nepote Christo pariter resurrexit: vnde non potuerunt ossium Reliquiæ remanere. Verùm vt reuelationibus huiusmodi fides hac in parte adhiberi non debeat, non solùm ex Reliquia hac nostra argumentum insurgit, sed ex alijs, quibus non videtur posse credulitas de Ecclesiæ more solita, denegari. Coloniæ in Ecclesia Patrum Carthusianorum illius extare brachium testatur Beyerlinck in Theatro Tom. 6. lit.

Variæ illius Reliquiæ diuersis in locis.

R. pag. 279. die 26. Iulij Iuxta quem etiam pag. 282. lit. C. in Ecclesia PP. Dominicanorum est digitus adhuc carne & cute amictus. Norimbergæ pars brachij fol. 283. lit. S. Inter Reliquias Imperiales brachium S. Annæ 284. B. & lit. F. & H. Fragmenta & Reliquiæ sine expressione. In Domo Professa Societatis IESV Antuerpiæ Frustrum iuncturæ, siue costæ humeralis. 288. lit. H. Ibidem. Pulueres ossium. 289. lit. A. Romæ in Sacrario Ecclesiæ S. Pauli Brachium cum pollice inclusũinclusum brachio argenteo. 299. Col. 3. P. Balinghem in Kalendario Virginis die. 26. Iulij ita scribit: Festum D. Annæ matris Sanctißimæ Deiparæ, quod ob Filiæ merita celeberrimum est Myndæ, Marcoduræ in Ducatu Iuliacensi (vbi eius Caput asseruatur, multis clarum miraculis, Augustæ, Osnaburgæ, Rhemis, Metis, Strigoniæ, Sangalij, Lucernæ, Duaci, vbi eius pes ostenditur. Vide etiam infra num. 22.

19

*Argumentum autem hoc extantium Re

Ex illis validum argumentum, sicut ex Sanctorum aliorum Reliquiis. P. Cornel.

liquiarum communiter Doctores vsurpant ad probandum non resurrexisse illos, quorum esse dicuntur. P. Pineda in Iob. Cap. 19. v. 25. affirmat cum Christo resurrexisse Danielem, & tres eius socios Ananiam, Azariam, & Misaelem. Quod tamen sic redarguit P. Cornelius in Matth. 27. v. 55. Sed his obstat, quòd horum corpora & Reliquiæ ostenduntur Romæ in templo S. Adriani, vt obseruauit Noster Lorinus in Act. Cap. 2. v. 29. Sic ille. Vt etiam probetur D. Ioannem Baptistam eo non potitum priuilegio similiter arguunt, vt videri potest apud eumdem sic dicentem: Verùm

Pro S. Ioanne Baptista vrgetur.

Baptistæ obstat quòd eius Caput Romæ & Ambiani, digitus Florentiæ, reliqui Corporis cineres Genuæ ostenduntur. & P. Suarez Tomo 2. in 3. p. q. 53.

P. Suarez.

arti. 3. in Comment. §. Sexta coniectura ita scribit post alia: Reuocare enim in dubium historiam & traditionem de Reliquijs Baptistæ, neque pium esset, neque antiquitati consentaneum. De qua re legi possunt, quæ congerit Canisius lib. 1. de corruptelis Verbi Dei Cap. 14. sic Doctor eximius, qui & addere plus potuit, Ecclesiam scilicet inuentionem Capitis celebrare die 14. Februarij, de qua sic in Martyrologio: Ierosolymis prima inuentio

Martyrologium Romanum.

Capitis Præcursoris Domini clare indicans fuisse & aliam, de qua die 29. Augusti, simul cum illius Decollatione: vt iterato testimonio hæc veritas firmaretur. Quod non videtur animaduertisse P. Tirinus, dum in citatum locum Matthæi in dubium id reuocat dicens: Fortè etiam Zachariæ, Simeonis, Ioannis Baptistæ surrexerunt, scilicet corpora, cùm veluti pro certo resurrectionem Adæ, Heuæ, Noe, Abrahæ, Isaac, Iacob, Ioseph, &c. Statuisset. Cùm sint tamen qui de Heua negent, quia id indecorum Virgini Deiparæ reputant, vt scilicet ante illam femina alia corporis gloriam, & cæleste culmen obtineret. Sed hanc rationem exigui esse momenti existimant alij contra P. Lorinum suprà qui id

Heua cum Christo resurrexit.

de omnibus negat feminis, quod est sanè durissimum, inter tot scilicet resurgentes feminam nullam beneficium illud meruisse; cùm in negotio resurrectionis feminæ præcipuas personas egerint, & ita illius fuerint nuntiæ à Domino constitutæ, ipsis in hoc Apostolis antelatæ. In

Quomodo non indecorum Virgini.

quo & ipsius Virginis agi caussa potuit, vt scilicet ascendens in cælos, & in ipsis ante generalem resurrectionem corpore cum glorioso futura, socias haberet eiusdem gloriæ participes, quibuscum agere posset sensuum exercens facultates. Quam rationem de Christo agens adducit P. Suarez suprà circa finem, sic concludens: Præsertim cùm deliciæ eius sint esse cum filijs hominum. Prouerb. 8. v. 31. Videndus Franciscus Lucas Brugensis in cit. locum Matthæi, qui & de Diui Baptistæ glorificato corpore sinistrè censuit, à P. Cornelio superiùs impugnatus.

20

*Potest autem argui ex multiplicatione

Non obstare quod asseritur de multis brachiis D. Annæ.

brachiorum D. Annæ, sicut & Nos supra n. 16. de D. Iacobi brachijs dicebamus: tria enim cum parte alterius vidimus num. 18. sicut ergo ex eo capite brachia D. Iacobo attributa improbanda censuimus, ita & de brachijs D. Annæ philoso|

p. 9

phari debemus, vt doctrinæ consequentia subsistat. Sed alia est profectò ratio: nam præter brachia habemus hîc caput multis clarum miraculis, ex quibus moralis euidentia consurgit: habemus pedem, partem etiam humeralis costæ, digitum adhuc carne & cute amictum, & id, de quo n. 22. Quæ si sola exstarent, ex illis validum posset argumentum efformari, sicut ex D. Ioannis Baptistæ capite. Ex eo autem quòd tales Reliquiæ sint, verosimile prorsus redditur & brachia etiam extare, licet in eo aliqua intercedat confusio, qua non obstante, vbicumque sufficientibus documentis brachium aliquod reperiatur, suo non est cultu fraudandum, quia aut verum est, aut adoptatum, iuxta dicta nu. 17. Pro

Prudens monitum Cardinalis Baronij.

quo & facit prudens monitum Cardinalis Baronij adductum ab Henrico Spondano Tomo 2. an. 1025. nu. 2. circa Caput Diui Ioannis Baptistæ consulti, cuius possessione diuersæ Ecclesiæ gloriantur: rescripsit enim: Poßidete vti poßidetis. Sic etenim Prætores olim edicto proposito ijs, qui rem aliquam se possidere affirmabant.

21

*Ex dictis autem non solum veritas Reli

Pro S. Ioachimo argumentum idem.

quiæ S. Annæ propugnata, sed etiam D. Ioannis Baptistæ, qua & Sanctuarium nostrum exultat. Et ex eodem fundamento conuellendum, quod de D. Ioachimi Patris Deiparæ resurrectione in reuelationibus citatis occurrit. Eius siquidem Cranium Coloniæ colitur die 9. Decembris pro quo & sacra celebrantur officia, vti de Reliquia insigni: vnde & limitatio additur iuxta Romani Breuiarij Rubricas, scilicet, Nisi incidat in Dominicam, quia Dominicæ Aduentus priuilegiatæ sunt. Quod autem die 20. Martij non celebretur, ex eo accidit quòd circa eius Festum in diuersis Ecclesijs mos etiam diuersus inoleuerit, vt videri potest apud P. Balinghem in Kalendario Virginis citato die 20. Martij. Neque quod ad diem nonum Decembris attinet, singulare est; eum enim morem Cauriensis est Ecclesia secuta, suumque habet ex obseruata mysterij vicinitate decorem; vt scilicet celebrata die 8. purissima Virginis Conceptione, Genitoris sanctissimi festiuitas die sequenti celebretur. Quemadmodùm celebrata die 4. Maij S. Monicæ festiua memoria, sequenti gloriosissimi Augustini, illius filij conuersio admiranda recolitur. Ecclesia autem rationes alias maioris conuenientiæ proculdubiò habuit, vt prædictum diem 20. Martij illius celebri memoriæ consecraret, de quo alibi à me actum.

22

*QVod proponit titulus ita est communi

D. Annæ gloriæ instar Virginis eius filiæ pietas debet Christiana consulere.

fidelium credulitate firmatum, vt oppositum non possit sine illorum offensione proferri. Vnde minimè laudabilem crediderim illorum hac tempestate laborem, qui circa hoc aut nouare aliquid student, aut ex antiquitate quidquam eruere, quod iam sapientium profundam solertiam constat reiecisse; cùm veritati propositæ eruditam antiquitatem fauere sit penitus manifestum, Et quidem sicut pro Beatissima Virgine semper id, quod magis est ipsi gloriosum, debemus adstruere, vt est receptissimum in Theologica exercitatione proloquium; vt hîc meritò veniat applicandum illud cælestis Magistri: Aemulamini autem charismata meliora. 1.

1. Cor. 12. v. 31.

Cor. 12. v. 31. ita circa sanctissimam eius Matrem cogit pietas æmulari. Vbi scilicet nihil in Scriptura contrarium, nihil in Ecclesiasticis traditionibus aduersum, aut in Patrum doctrina discordans, vel Theologiæ principijs aliquatenus improbatum. Et multò id potiùs quando prædicta fauere penitus, si mens læua non fuerit,

Etiam Mater illa nostra, quia auia.

comperientur. Debemus hoc Christi Matri, & nostræ; sic enim eam & possumus & debemus fideles filij compellare: Ergo & debemus itidem Matri eius, quæ & dici Mater potest nostra, quia quæ Christi est Mater, Mater nostra est. Notissimum illud auiam esse bis matrem. Pro quo & facit l. Nescenius. ff. de negot. gest. in cuius margine ex Surdo in l. Liberorum. ff. de verb. Significat.

Glossa ex Surdo.

sic dicitur: Statutum in matre locum habet in auia: quia mater & auia procedunt per eamdem rationem, vbi naturalis ponderatur affectio. Sic ibi. Et vt plusquàm naturalem eius agnoscamus affectum, singulari videtur diuinæ prouidentiæ dispositione peractum, vt illius pignus, præter relata n. 16. mirabile prorsus habeamus, de quo P. Philippus

P. Philippus Labbe.

Labbe Tomo 1. suæ Bibliothecæ. Tractatu de Sanctis Lemouicensibus intra Diœcesim, & eorum Reliquijs. §. 60. ita scribit. S. Annæ mamilla, qua Dei genitricem MARIAM Virginem aluit & lactauit,

Mirabilis mamillæ illius Reliquia.

habetur, veneratur, & manifestè ostenditur infra Christallum, in Ecclesia S. Annæ in loco sic ab ipsa Anna denominato. Sic ille. Valde inquam mirabile pignus, quod potuit tot per sæcula perdurare: perdurauit tamen vt maternæ eius affectionis erga Ecclesiæ filios spirituali influxione lactandos, quo fuerat diuinissima Filia lactata, immortalis etiam testis extaret. Audiant ergo filij hortamentum cæleste, & ei piè & laudabiliter obsequantur Prouerb. 31. v. 28. & seqq. Sur

Prouerb. 31. v. 28 & seq.

rexerunt filij eius, & beatißimam prædicauerunt, vir eius, & laudauit eam. Multæ filiæ congregauerunt diuitias: tu supergressa es vniuersas &c. Quæ

Laudata cum sponse.

verba in sacris eius officijs vsurpat Ecclesia. Cùm autem constet apud omnes nullum eam habuisse filium humana generatione progenitum, ad spirituales est dubio procul referendum. Vnde & debent illi surgere, & Beatissimam prædicare, ac supereminentiam cęlestiumcælestium diuitiarum quantum valuerint reddere manifestam. Laudauit eam vir eius. Et qualis vir? Tali profecto consorte dignissimus, dotibus naturæ consimilis, ornamentis gratiæ coæqualis, vt dicere merito & illi posset quæ Beatissima prædicata: Multi viri congregauerunt diuitias: tu supergressus es vniuersos. Quo spiritu clamat Ecclesia præ omnibus sanctis electum, vt Genitricis Filij Dei pater esset, & excellentiam eius supra sanctos omnes sæculorum pręcedentiumpræcedentium ex tali electione commendet. Cuius & caussam pariter agimus, cùm de vnica Diuæ Sponsæ prole tractamus: vnde vtriusque coniugis apud scriptores sacros consimilia merita prædicentur.

23

*Sit ergo Beatissima Anna prole vnica fe

Illius poligamia reprobata.

lix, quæ non pro decem millibus, sed pro innumerabilibus computatur. Quæ ergo de multi|

p. 10

plici coniugio à nonnullis commenta vti incredibilia & falsa reijcienda, vt loquitur P. Vincentius Regius in Euangel. Elucidat. lib. 4. Cap. 16. in Theoria ad vers. 9. Vnde & mendacia apud P. Hadrianum Lyræum in Trisagio Mariano lib. 2. Modo 2. & non posse hoc tempore sustineri aduertit pius & doctus P. Fr. Iosephus à IESV MARIA in historia Deiparæ lib. 1. Cap. 51. quia Ecclesia vti certissimum amplectitur, vt in sacris proponit officijs, Conceptionem Virginis fuisse miraculosam, eo quòd eius parentes fuerint steriles, quod multorum Patrum attestatione pernotum, qui videri possunt apud Cardin. Baronium Tomo 1. in Apparatu n. 41. & seqq. Spondanum Ibid. n. 19. & 20. P. Suarez Tomo 2. in 3. p. Disp. 5. Sect. 4. P. Vasquez ibid. Disput. 122. n. 22. & seqq. P. Spinellum in Throno Deiparæ. Cap. 18. Nouarinum in Vmbra Virginea Cap. 33. & seqq. P. Christophorum à Castro in Historia Deiparæ Cap. 1. P. Canisium lib. 1. de Deipara, Cap. 4. P. Barradas Tom. 1. lib. 6. Cap. 15. P. Salianum Tom. 6. an. 4037. PP. Vincentium & Lyreum suprà, P. Raynaudum in Byptichis Marianis. Par. 1. Puncto 1. P. Vegam in Theologia Mariana Tom. 1. Palæstra 1. Certum 4. P. Bessonum in Cant. Cap. 1. vers. 1. in Comment. P. Ioan. Thomam à S. Cyrillo de laudibus D. Annæ Cap. 18. P. Cancellotum in Annal. Marianis in Apparatu. P. Maldonatum in Matth. 13. ad vers. 55. & D. Antonium Calderon de Excellentijs D. Iacobi. lib. 1. Cap. 5. qui in fine varias censuras adducit contra assertores poligamiæ D. Annæ.

24

*Et addendum firmiter in vno coniugio

Sententia de filiabus S. Ioachim explosa.

vnum tantùm benedictionis fructum extitisse: pro quo sic P. Suarez suprà. vers. Sed hæc sententia: Ferè omnes antiqui Patres explicantes. 1. Caput Matthæi, & genealogiam Christi, docent, vel sùpponunt B. Virginem fuisse Vnigenitam, & heredem parentis sui Ioachim. Et quidem de partu ante conceptum Virginis videtur apertè constare ex dictis, sterilitate inquam Diuorum coniugum prorsus obstante, quæ propter generandam Virginem diuinitus noscitur fuisse depulsa. Post conceptam autem & natam Virginem eos procreandis operam dedisse filijs, in effeta aliàs senectute, & voluptati vacasse, filiæque sanctissimæ post tot miracula editæ Vnigenitæ non consuluisse gloriæ, & totum amoris pondus eidem debitum in alios voluisse partiri; cùm absurda multa præseferant, nisi magnis, & ineluctabilibus argumentis nequeunt à quoquam piæ, sanæ, & eruditæ mentis admitti. Atqui nihil tale est, vt euidenter constabit: non ergo vllatenus admittendum. Explodenda ergo à Nobis sunt, quæ apud modernum scriptorem occurrunt vulgari lingua, qui arbitratus obsequium se præstare Diuo Iacobo Hispaniarum Patrono, si maxima eum cognatione Christo propinquum ostenderet, multiplicatis D. Annæ conceptibus ex viro suo D. Ioachimo, id conatur stabilire. Ait ergo post natam Virginem, aliam genuisse Mariam, de qua Ioan. 19. v. 25. Stabant autem iuxta cru

Ioan. 19. v. 25.

cem IESV mater eius, & soror matris eius Maria Cleophæ. Et insuper matrem D. Iacobi vxorem Zebedæi, quæ in Euangelio vocatur Salome, & vulgo etiam Maria, Diui pariter Ioannis ex eodem viro parentem. Pro quo cùm nonnulla satis infirma producat, ex eo etiam longam ducit successuum inauditorum seriem, nullis, vt æstimo, solidè eruditis placituram. Illa ergo quæ pro vtraque congerit, oportet conuelli; quo pariter positionis nostræ veritas, & communiter in Ecclesia receptæ statuetur, roborabitur, elucesset.

20

*Stabant igitur iuxta crucem IESV mater

Illius fundamenta ex moderno Scriptore.

eius, & soror matris eius Maria Cleophæ. Hinc arguitur, quia notissima regula est sacrorum Interpretum verba Scripturæ in sua propria significatione esse accipienda, quando ex eo nullum emergit absurdum, vt in præsenti euenit: nullum enim fingi tale potest, si nomen Soror in sua propria significatione sumatur, in qua & Patres, & omnium sæculorum interpretes acceperunt, dum sororem Deiparæ præfatam dixere Mariam, nulla addita restrictione. Quod vrgetur ex D. Hieronymo, qui in cap. 12. Matth. v. 48. affirmat

Vide etiam de Scriptor. Eccles. in Iacobo & Matth. 27. v. 55. & contra Heluidium n. 13. ante med. Leuit. 20. v. 19.

fuisse Materteram Domini. Est autem Matertera soror matris, sicut patruus est patris frater; & illius significatio ad minorem cognationem nequit extendi, vt probat textus Leuit. 20. v. 19. Turpitudinem materteræ & amitæ tuæ non discooperies. & l. Iurisconsultus ff. de gradib. cognat. iuxta quam soror auiæ dicitur Matertera magna: proauiæ maior, abauiæ maxima: neque alteri nomen istud attributum, nisi existenti in primo graduum stipite. Adeò autem videtur expressa S. Doctoris mens, quem & secuti D. Isidorus & Beda à P. Vasquez adducti, vt idem Pater ita ingenuè fateatur, ex quo vrget citatus Scriptor, qui pro eodem allegat Remigium, Christianum Druthmarum, Paschasium Ratbertum, Zachariam Christopolitanum. S. Thomam 3. p. q. 28. art. 3. Lect. 5. cap. 1. Epist. ad Galatas. Et Abulensem q. 103. in cap. 12. Matth. & q. 84. in cap. 13. cum D. Hieronymo loquentes. Prætereà sunt, qui Iacobum Minorem præfatæ Mariæ filium vocant Christi consobrinum: quod in idem recidit, vt Theodoretus in cap. 1. Epist. ad Galatas. Vbi & Claudius Antisidor. & Dionysius Carthusianus in cit. cap. 12. Matth. arti. 4. & in 13. arti. 26.

26

*Hæc pro Maria Cleophæ citatus Scrip

Apertè conuelluntur.

tor, quæ ad vnam illam auctoritatem ex Ioan. 19. v. 25. adductam reducuntur. Circa quam ita scribit Cardinalis Baronius citato n. 41. Appara

Cardinalis Baronius.

tus: Si cùm in diuinis Scripturis sorores nominatas inuenerint, velint hi germanas intelligere, in portentosos eos labi errores necesse est. Sic ille adductis locis ex Matth. 13. & Marci 6. Dico ergo Mariam Cleophæ ideò Deiparæ sororem dictam, quia gradu cognationis non remoto fuit illi coniuncta. Cùm enim in Scriptura sacra ad explicandos huiusmodi gradus nomina specialia non suppetant, sororum voce inter feminas soliti designari, sicut inter viros, fratrum. Et ita Abraham fratrem vocauit Lot filium fratris sui Gen. 13. v.

Gen. 13. v. 8.

8. Fratres enim sumus. Neque aliter accipiendi, qui ex antiquis & modernis Mariam Cleophæ Virginis dixere fororem; cùm nullus eorum inueniatur, qui D. Ioachimi filiāfiliam compellarit; sintque prætereà quamplures, qui alium ipsi paren

Matertera Christi vt esse Maria Cleophæ possit.

tem assignent. Et Versio quidem Arabica sic habet: & soror matris eius Maria filia Cleophæ. Neque vrget, quod à D. Hieronymo & alijs eum secutis Matertera dicatur Christi: id enim stare |

p. 11

potest, quia & extendi nomen illud ad gradus inferiores. Rogo enim quomodo vocanda sit consobrina matris? Apud nos quidem eodem vocatur nomine, quo soror matris, scilicet TeaTia: quod à proprietate Latinæ linguæ non est credendum abhorrere, & ex dictis num. præced. ostenditur; Nam soror auiæ dicitur matertera maior: ergo minoris comparatione. Atqui minor alia assignari nequit præter dictam, matris inquam consobrinam. Citato autem Leuitici loco pro sorore matris sumitur in omni proprietate, quia de gradibus agitur matrimonium impedientibus, qui vltra secundum non se extendebant. Quod autem de consobrinis Christi obijciebatur, vt sororum esse filij debeant, leuis est profectò momenti,

Consobrini qui dici valeant Tobiæ 11. v. 20.

quia consobrini etiam dicuntur ex consobrinis procreati. Tobiæ 11. v. 20. Veneruntque Achior & Nabath consobrini Tobiæ, gaudentes ad Tobiam. Vbi P. Gaspar Sancius duorum istorum nominibus multos ait designatos fuisse cognatos, cùm tamen non omnes sororum fuisse filios appareat manifestum. Vnde Versio Arabica sic habet: & venerunt Achior & Nabat consanguinei Tobiæ ad

Versio Arabica.

eum &c. Versio autem Syriaca, quæ ad rigorem vocis magis accessit, ea non obstante, nostræ est positioni conformis, sic enim illa: Aduenerunt

Versio Syriaca.

illuc Achicon & Leuian filius sororis eius cum eo ad Tobit. Vnus ergo tantùm erat sororis filius: & tamen vterque dicitur consobrinus: neque enim de filio sororis Leuian esse sermo potest, cùm de cognatione Tobiæ ratio tantùm habeatur. Pro quo & Ioannes Passeratius in suo Dictionario

Passeratius.

verb. Consobrini ita scribit: sed ferè vulgus omnes istos communi appellatione consobrinos vocat: quemadmodùm & eos, qui ex fratribus patruelibus, aut consobrinis propagantur, vel amitinis. Sic ille.

27

*Et pro interpretatione dicta militat fir

Rationes piæ interpretationis.

ma traditio, Ecclesiæ auctoritas, & antiquorum sententia Scriptorum, Virgini gloriam Vnigenitæ tribuentes. Fuit siquidem eius miraculosa conceptio, sterilitate sanctorum Parentum abrogata, quos non est credibile post huiusmodi prolem, aut concupiscentiæ ardore raptatos, aut gignendorum filiorum importuna cupidine, ad carnis negotia reuocatos, vt num. 24. dicebamus. Dicere quidem Beatissima Anna cum Sara potuit, & dixisse sat consonum: Postquàm consenui,

Gen. 18. v. 12.

& Dominus meus vetulus est, voluptati operam dabo? Genes. 18. v. 12. Paruit tamen imperanti Deo; sed filio benedictionis accepto, à voluptate ma

Ex Sara vrgens ponderatio.

ritalis cōplexuscomplexus, cui iam diu renuntiauerat, penitus temperauit, vt videri potest apud Abulensem in eum locum. Intellexerat enim miraculosum conceptum, vnicum fuisse genitalis virtutis reparatæ scopum, neque ea indecenter abutendum, cùm & lactare deberet filium, quo tempore non sine graui fetus incommodo maritales actus exercentur: pro quo videri possunt. quæ P. Sancius adducit lib. 9. de Matrimonio Disput. 23. nu. 13. & seqq. Per longum autem adeò spatium lactatione durante in vetula, quî stare verosimiliter queat vt post illud ad opera carnis anhelaret, quibus iampridem longum dixerat vale, cælestibus illustrationibus cumulata à Domino, spiritualis reddita, & promissione dignata venturi ex eius germine Saluatoris. Quæ omnia pro D. Annæ caussa fortiùs vrgent, vt non sit opus in eorum accommodatione, dum benè cum intelligentibus agimus, ampliùs distineri. Sicut neque in

Annæ Samuelis matris ineptum exemplum. 1. Reg. 1. v. 5. & 2. v. 5.

explodendo Annæ alterius, matris Samuelis exemplo, quæ post ipsum mirabili Dei dispositione conceptum, alios genuit, de quibus 1. Reg. 2. v. 5. Donec sterilis peperit plurimos. Nam vt habetur Cap. 1. v. 5. Dominus autem concluserat vuluam eius. Quod ita explicant aliqui apud Abulensem, vt Deus illam ad tempus partu priuauerit, vt sic Samuelis natiuitas mirabilis probaretur. Licet autem ille sterilem à natiuitate fuisse contendat, id ipsum speciali Dei ordinationi asserit tribuendum. Aperuit ergo conclusam vuluam in ea, quęquæ fortis aliàs & vegeta, vnde & generandis filijs idonea, quorum copia in Dei populo cælestis benedictio credebatur: fuitque id conueniens ad præcedens opprobrium amputandum, ne illius æmula Phenenna contra ipsam ampliùs gloriaretur: Quorum nihil tale in casu nostro.

28

*Aptius illud, & nobilioris notæ pro con

Aptius ex matre Præcursoris.

traria fundanda positione ex Diuæ Annæ gloriosa cognata, Elisabeth inquam Præcursoris matre, de qua sic Lucæ. 1. v. 24. Post hos autem dies concepit Elisabeth vxor eius, & occultabat se

Lucæ 1. v. 24.

mensibus quinque. Circa quæ ita scribit Cardinalis Caietanus: Erubescebat enim in senili ætate

Caietanus.

dedisse operam amplexibus virilibus, vt vterus testabatur. Sic ille: quod iam pridem Diui Ambro

D. Ambr.

sij diuina fuerat elegantia prosecuta, sic enim lib. 1. in Lucam: Magna Sanctis cura est verecundiæ, vt plerumque in ipsis pudor voti sit: sicut hoc loco animaduertimus sanctam Elisabeth, quæ vtique filios habere cupiebat, occultantem se mensibus quin

Senibus indecora intemperantia, ex qua pudor.

que. Quæ caussa occultationis nisi pudor: est enim vnicuique Officio præscripta ætas: & quod tempore decet tempore dedecet; æuique mutatio, facti vniuscuiusque mutat sæpè naturam. Sunt etiam ipsi quædam tempora præscripta coniugio, quando dare operam filijs sit decorum, dum anni vigent. At verò vbi matura æui senectus accesserit, pudor est legitimi licet coitus indicia gestare, & grauari alienæ ætatis onere, & tumefacere aluum non sui temporis fructu. Senes enim ab ipsa concluduntur ætate, & iusto intemperantiæ pudore reuocantur ab opere nuptiarum. Quin etiam ipsi iuuenes sobria timore diuino corda, qui temperant, suscepta plerumque sobole renuntiant operibus iuuentutis. Et quid mirum de hominibus, si pecudes quoque muto quodam opere loquuntur. Meritò ergo etiam sancta Elisabeth erubescebat gratiam, & si non agnosceret culpam. Nam etsi de suo viro conceperat, tamen partus sui erubescebat ætatem. Hæc Doctor sanctus intercisis nonnullis, ex quibus id, quod contendimus ita euincitur, vt nullo verosimili effugio possit infirmari. Neque enim in Diua Anna minùs aliquid aut temperantiæ, aut casti pudoris, aut timoris sancti, qui & iuuenes temperat, quàm in Elisabetha sancta, fas fuerit suspicari. Pro quo P. Salianus Tomo 6. An. 4038. n. 4. ita scribit: Nominatim autem An

D. Anna repleta Spiritu Sancto. P. Salianus.

na, quæ haud dubiè repleta est Spiritu sancto non minùs quàm sancta Elisabeth: tulerat quippe sanctiorem, & à primo conceptu, non à sexto mense sanctam: siue etiam propter speciem visu vehementer amabilem, & diuinum quiddam iam spirantem, vt hîc quoque dicere liceret: Vidi speciosam quasi columbam ascendentem desuper riuos aquarum, cuius inæstimabilis odor erat nimis in vestimentis eius, & |

p. 12

sicut dies verni circumdabant eam flores rosarum, & lilia conuallium. Sic dictus Auctor. Et illum ventrem Spiritus sancti sacrarium, quia & repletus illo, & fæoetu nobilitatus eximio, in quo plenissimè requieuit, omnium Paradisum gratiarum; illum inquam alia inferiora grauarent pondera originali contagio maculosa, post concupiscentiæ fumos, & iteratos, obnoxiosque illaudabili pudori complexus? Absit, absit, sitque sanctis coniugibus sua laus, in quibus coniugij casti voluit Dominus exemplar prælucere, sicut in eius purissimo germine virginitatis ideam, ipsis Angelis suspiciendam.

Aliunde etiam explodenda venit præfati scri

Sententia de Salome sorore Virginis confutata.

ptoris sententia, & quidem præualide: Nam propterea defensio illius assumpta, vt Diuo Iacobo peculiaris excellentiæ asserendæ via sterneretur, vni præfatæ sororis Deiparæ aliam adijciendo, vxorem Zebedæi, Ioannis pariter genitricem. Pro quo ingenuè profitetur nullum ex Scriptura fundamentum haberi, & ita ad alia qualiacumque recurrendum. Cùm autem hoc facillimo possit negotio dispelli, ex eo fit prius illud solido fundamento carere. Arguitur ergo ex quadam Epistola S. Ignatij Martyris, cuius mentionem facit Iulianus Archipresbyter S. Iustinæ in Ad

D. Ignatius Martyr.

uersarijs. nu. 361. cuius verba sunt: Sunt & hic multæ de mulieribus nostris MARIAM IESV videre cupientes &c. Est & Salome, quam diligis, filia Annæ, Ierosolymis, & quinque mensibus apud eam commorata. Sic ille. Quis autem non videat testimonium istud prorsus vacillare? Dicta Epistola scripta asseritur D. Ioanni Euangelistæ, qui Salome filius fuisse contenditur, sicut & Iacobus. Debuit ergo S. Ignatius dicere: Est hîc & mater tua. Cùm ergo non ita loquatur, sed Quam diligis apponat: euidenter conuincitur non eius matrem reputasse. In quo quidem communis Doctorum sensus obsistit, iuxta quem Salome mater duorum fratrum, Euangelij non obscuro indice, comprobatur. Additur Filia Annæ; & hoc impertinens, quasi Apostolus cuius esset filia eius mater ignoraret. Iam quod de commoratione per quinque menses subditur, si illud Apud eam, ad D. Annam referatur, egregium est paradoxum, tunc quidem temporis illam in viuis fuisse, quam multò anteà mortuam omnes testantur historici. Si autem ad Deiparam, sciebat id Ioannes scribente certiùs, vtpotè filius eidem assistens, vti ei fuerat à Christo in cruce commendatum. Itaque testimonium hoc momenti est nullius, quia ex epistola, quam sicut nonnullas alias vt legitimos S. Martyris fœtus nullus doctus & cordatus admittit. Quòd si quidquam ei deferendum contendat quispiam, addere possumus in Annæ nomine erratum duarum subtractione litterarum, cùm dicendum fortè fuisset Ioannæ, vt alibi passim similes mutationes occurrunt. Cùm ergo testimonio præfato inniti nequeat, omisso illo, & nonnullis alijs, ad alia se præfatus Auctor vti vrgentiora conuertit. Arguit ergo

30

*Primò ex verbis citati Iuliani in Aduer

Ex Iuliano Archipresbytero nihil haberi momenti.

sarijs num. 6. illis inquam de Salome loquentis: Beatæ MARIÆ consanguineæ, sororisque. Quod quidem eam explicationem patitur, de qua dictum: locutus enim ille iuxta id, quod in Euangelio reperit, circa sororum & fratrum compellationem. Et quidem cum nullum ille pro asserto, quod ipsi attribuitur, fundamentum adducat, nullo modo cogimur ad assensum eidem præstandum. In eo quod ex D. Ignatio adducit, vt vidimus n. præced. pro illa sententia, reijcitur: non ergo tanta est circa hoc illius auctoritas, vt eidem inuerosimiliter loquenti adhibere fidem debeamus.

31

*Secundò ex D. Thoma Lectione 5. in 1.

D. Thoma verba proponuntur, & vrgentur,.

Cap. Epist. ad Galatas, vbi reiecta sententia de tribus maritis, & tribus ex illis filiabus, sic statuit: Sed huic opinioni dupliciter contradicit Hieronymus, primò, quia Salomè non est nomen viri, vt etiam in Græco apparet, sed est nomen mulieris, quæ fuit soror Beatæ Virginis, & ex Zebedæo genuit Iacobum Maiorem, & Ioannem, sicut Maria Cleophæ ex Alphæo genuit Iacobum Minorem, Iudam, & Simonem. Dicitur autem frater Domini iste Iacobus specialiter inter alios suos Consobrinos &c. Iuxta hæc soror Virginis, & ex eadem matre euincitur Salomè; aliàs sicut ei negatur pater, negaretur & mater: cum & insuper Consobrini dicantur Saluatoris, vnde & ex sororibus procreati. Quod vrgetur ex ratione, quam S. Doctor adducit, cur D. Iacobus Minor sit specialiter frater Christi vocitatus, quia scilicet Alphæus pater eius fuit de cognatione Ioseph; & ideò quia Iudæi cognationis lineam texere solent à maribus, & Christus putabatur filius Ioseph, vt dicitur Lucæ 3. ideò specialiter dictus est frater Domini, & non alij, qui solum ex matre coniuncti erant ei. Vbi si non sentiret Zebedæi filios consobrinos Christi, filios equidem sororis Virginis fuisse; non erat opus ad rationem illam recurrere reputatæ cum D. Iosepho cognationis; cùm satis esset dixisse filios Zebedæi filios sororis non esse, sicut erant filij Alphæi; & ita in his specialem rationem suppetere, vt fratres Domini dicerentur, quæ in Salomè filijs deficiebat. Prætereà 3. p. q. 28. arti. 3. clare asserit filios Alphæi consobrinos fuisse Christi ex Maria Cleophæ sorore Virginis.

32

*Sed nihil horum vrget, cùm iam ex di

Fit illis satis.

ctis constet quomodo possit & debeat nomen sororum & consobrinorum intelligi. Neq;Neque ex eo, quod patrem negauit, asserens cum D. Hieronymo in nomine Salomè commissum errorem, & de matre tacuit, quidquam ad intentum accommodatum eruitur, quia de matre non agebatur, & satis fuit eam sororem dixisse Virginis, vtcumque id stare possit, sicut fratres Domini dicebantur, quos est compertum aliam matrem habuisse. Quomodocúmque autem id steterit, ratio cur conueniens fuit declarari cur Iacobus Alphæi in speciali frater Domini diceretur; non ita tamen vt pro discernendo illo à filijs Salomè, ex eo diceretur talis, quia filius erat sororis Virginis ex eadem matre; id enim falsò supponitur. Nec plus vrget quod ex 3. p. additum: in responsione enim ad 5. cum D. Hieronymo loquitur, materteræ & consobrinorum vocibus, iam explicatis, inductis: nec de Filijs Zebedæi ibi mentio vlla, qui in Euangelio nusquàm reperiuntur fratres vocati Christi: propter quam rationem P. Suarez Tomo 2. in 3. p. Disput. 5. Sect. 4. miratur D. Chrysostomum inter fratres Domini Diuum Ioannem numerasse Homil. 5. in Matth. Sed non est animus excellentiam cognationis |

p. 13

duobus præclarissimis Salome filijs denegare, quam plures agnoscunt, licet pro illa in Euangelio nulla efficacia fundamenta succurrant. Pro quo sic P. Vasquez citata Disput. 22. n. 29. Quòd

Pro cognatione S. Ioannis Euangelistæ. P. Vasquez.

autem Chrysostomus hom. 5. in Matth. explicans illud Cap. 1. Cùm autem accepisset, non cognouit eam &c. inquit Ioannem Euangelistam dictum etiam fuisse fratrem Domini, non video quo fundamento confirmari poßit, cùm nusquàm sic nominatus inueniatur, tametsi potuerit. Sic ille.

33

*Tertiò ex Remigio Antisiodorensi, qui

Remigij auctoritas prorsus eneruis.

floruit iuxta annos 880. cuius testimonia adducit D. Thomas in Catena Euangelica: ille ergo affirmat Deiparam fuisse Amitam SS. Iacobi, & Ioannis. Vbi amitæ nomine intelligenda matertera, siquidem Deipara nullum habuit fratrem, cuius essent filij Diui fratres, pro quo significando nomen Amita deseruit. Sed hoc est satis debile: nam cùm nomen Amita stare in sua propria significatione non possit, quid sibi voluerit Auctor, ab ipso requirendum est, & dum hoc fieri nequit, eius auctoritati minimè innitendum, si autem adductam interpretationem vti fauorabilem admittamus, & materteram ab eo assertam, ad responsionem est superius propositam recurrendum.

34

*Quartò, ex D. Bonauentura, qui varijs

Nec vrgentior D. Bonauenturæ.

in locis vocat Salomem Virginis sororem. Sed explicandus vt supra; immò & vt ipse se explicat scribens in Ioannis Cap. 19. & affirmans Mariam Cleophæ dictam, quia illius filia: ergo non D. Annæ, quæ vnius viri vxor. Et ita neque Salome, quæ ab eodem S. Doctore soror illius compellatur. Quòd autem pro huiusmodi interpretatione Glossam adducat, nihil videtur obstare, quia dum nihil contrarium statuit, illius mentem amplectitur, cùm minimè soleant antiquiores Scriptores Glossæ sententiam reijcere, nisi quando absurdum in ea aliquid odorantur. Verba Glossæ sunt: Hæc erat mater Iacobi, filia Cleophæ.

Glossa Interlinearis & Dionys. Carthus.

Ad citata verba v. 25. & ita etiam habere versionem Arabicam vidimus nu. 26.

35

*Quinto ex Dionysio Carthusiano, qui in Cap. 4. Matthæi asserit Diuos Iacobum & Ioannem fuisse Christi consanguineos, ex sorore inquam Virginis, & in cap. 20. fuisse illam ipsorum materteram. Ad quod ex eiusdem Doctoris sententia conformanda responsio; siquidem in Matth. 27. arti. 4. affirmat Mariam Cleophæ proptereà dictam, quia illius erat filia. Cùm ergo soror dicatur, non ex D. Anna, sed ex alia ipsi consanguinitate propinqua processisse conuincitur; id quod de Salome pariter accipiendum, cùm constet Virgini non fuisse propinquiorem: vnde citatus Scriptor pro Maria magnum in Euangelio fundamentum esse contendit, cùm tamen pro Salome nullum occurrat, quod est sanè verissimum de ista, quidquid de illa sit.

36

*Sextò, Ex Abulensi varijs in locis, sed

Et Abulensis.

præsertim Quæst. 55. in cap. 20. Matthæi ita scribit. Erant enim in secundo gradu ad Christum, & mater eorum erat Soror Matris Christi? Sic ille: quo nihil videtur dici clarius potuisse. Et hanc ait fuisse caussam cur illa adeò confidenter filijs primas postularit sedes in regno Christi; quibus enim dari illæ decentiùs possent, quàm adeò propinquis, egregijs eorum dotibus pariter concurrentibus, quibus poterant quorumcumque alio

Notanda responsio.

rum turbulentam inuidentiam amoliri. Fateor testimonium præfatum omnium aliorum esse potissimum: ad quod tamen non est inuerosimilis & inconcinna responsio. In Euangelio, vt diximus, nullum est ad pronuntiatum eiusmodi fundamentum. Vnde ergo Doctori tanto ita & sensisse & loqui prouentum? Inde equidem quia de Virginis parentibus notitia nulla. Id constat, quia de illis in illo voluminum pelago nec gutta, quæ illos contingeret. Nullibi de S. Ioachimo, aut Beatissima vxore Anna mentio vlla quorum Festa illis inculta temporibus. Cùm ergo ea, quæ iam in Ecclesia magna sunt consensione recepta de Sanctissimis coniugibus notitiam eius effugerint, inde factum vt de gradu illo cognationis pro lubito pronuntiarit. Vidit Mariam Cleophæ à D. Hieronymo materteram appellatam, appellauit & ipse. Vidit cum Maria Iacobi, quæ soror Virginis Christo patienti adstitisse: Matth. 27. v. 56. & parem illam prærogatiua consanguinitatis affecit. Nihil ergo illius efficere sententia potest, quia sine idoneis testibus est locutus, & ignorantia facit inuoluntarium. Nisi etiam dicamus in ea illum fuisse sententia, sed parùm verosimili, & vnum illum esse auctorem, cùm pro opposita & sensus Ecclesiæ iam sit, & quotquot vidimus suffragantes.

37

*Septimò adducitur reuelatio quædam

Ex reuelationibus quibusdam.

Sanctæ Mechtildis, quæ D. Ioannem rogauit quomodò Virginem compellaret. Et responsum ab ipso eam materteram compellatam, sororem matris. Sed reuelationis huius nutat fides, quia nullus pro ea receptus liber affertur. Et vt demus aliqualem fidem commeritam, rosponsio est obuia ex dictis. Nec plus ponderis habet, quod ex reuelatione S. Birgittæ tumultuarie profertur, loco minimè designato, qui & designari non potuit, cùm in receptarum libris nullatenus reperiatur. Potest autem veriùs & validiùs ex ijsdem pro nostra sententia produci, dum lib. 1. cap. 9. Sic Virgo alloquitur ipsam: Ipse coniugium patris

S,. Birgittæ fauorabilior reuelatio.

mei & matris tanta castitate coniunxit, vt tunc non inueniretur castius coniugium, & numquàm conuenire vellent, nisi iuxta legem solummodo caussa suscitandi prolem. Et cùm sibi nuntiatum esset ab Angelo, quòd Virginem parerent, vnde salus mundi procederet, magis voluissent mori, quàm carnali amore conuenire, & voluptas in eis mortua erat. Sic ibi. Qui ergo ita erant affecti vt mori magis vellent, quàm carnali amore coniungi, quibus castitatis incrementis post conceptam Virginem nobilitati fuerint, quis non videat, vt mori magis vellent, quàm abdicatas voluptates reuocare. Pro quo & facit id quod in Sermone Angelico cap. 10. legitur, sic enim ibi Angelus Diuam eamdem alloquitur: Ita Deus, qui huic Aquilæ comparatur,

Excellentia coniugij Beatorum Ioachimi & Annæ.

cuius conspectui omnia futura, sicut & præsentia, clara sunt & aperta, dum vniuersa iusta & honesta coniugia, quæ à primi hominis creatione vsque in finem nouißimum fieri debebant, prospiceret, nullum simile Ioachim & Annæ coniugio, in omni diuina charitate & honestate præuidit, & idcircò ei placuit de hoc sancto coniugio honestißimæ suæ Matris Corpus, quod per nidum intelligitur generari, in quo ipse cum omni consolatione dignaretur quiescere. Hæc Angelus, alia pro Diua Anna satis gloriosa subne|

p. 14

ctens. Et præfata quidem caussam istam videntur absoluere: cùm enim coniugium dictum omnium, quæ in vniuerso, & fuerunt, & sunt vsque ad finem mundi futura diuina charitate & honestate superauerit: ex eo habetur coniuges fuisse monogamos, cùm ad honestatem id valde conducere videatur, quod & qui aduersantur, agnoscunt: & etiam post conceptam Virginem, castissima exacta senectute, minimè operibus carnis dedisse operam, aliàs à coniugio Saræ, & Elisabeth, de quibus superiùs, & ab alijs, de quibus D. Ambrosius nu. 28. & frequens experientia testatur, iret manifestissimè superatum. Quantæ autem auctoritatis Diuæ Birgittæ reuelationes sint, alibi à Nobis dictum, & de peculiari in Sermone Angelico, mirabili ratione dictato, pro quo sic breuiter in distinctione Librorum: Insuper Sermones Angelici de excellentia Beatißimæ Virginis

De Sermone Angelico S. Birgittæ.

annectuntur, quæ Romæ Angelo dictante propè Venerabile Sacramentum in Ecclesia S. Laurentij in Damaso B. Birgittæ ad latus habitanti reuelati fuerunt. Sic ille. Circumstantiæ autem sunt admirabiles.

[38]

*Tandem positionem ex eo tendit confirmaturus prædictus Scriptor, quòd ea, quæ obijci contra illam possunt, facilem habeant solutionem. Et inprimis quod de sterilitate diuinitus depulsa dicitur, ex eo diluitur, quod in Anna Samuelis matre præcessit. Et id quidem in ea

Ex D. Annæ ætate in congruè argui.

propterea accidit, quia licet sterilis, conuenientis tamen esset ætatis; quod & in Diua Anna non secus contigit, quæ quadragenaria concepit Virginem post viginti annos sterilitatis. Sed hoc non satisfacere ex præfatis compertum habemus, & adducta nuper D. Birgittæ reuelatione in dubiæ conuincitur falsitatis. Quòd autem ad Annam antiquiorem spectat dictum de illa n. 27. & ratio diuersitatis adducta. Quia verò ex ætatis vigore arguitur, & annis ad generandos filios accommoda, iuuat quid antiqui Patres circa hoc senserint, eorum allatis verbis, demonstrare. Et quia de Anna Samuelis matre inductum exemplum præstat ex Leonis Imperatoris Oratione in Natiuitate Christi pulchras clausulas delibasse. Sic ergo ille: Tardum fuit genitale germen: at naturæ

Leo Imperator.

totius germen gloria obscurauit. Defuit aruo flos; at vniuersum orbem messe impleuit. Lugebas orbitatis ergo laceßita opprobrijs? atque vnquàm felici adeò, amplaque prole delectata fuit? Puellam nutris, cuius mundus lætitiæ diuitias habebit. Matres vniuersas supergressa es. Parit quoque alia quædam Anna, cùm & ipsa orationis munus filium accepisset: verùm seruum, verum ministrum: quamquàm is prophetica vnctione excelluit: tu verò cæli ac terræ Reginam paris, eam inquam, quam canticis celebrat omnis natura particeps rationis: sola paris Dei Matrem: sola Dei auia existis. O lumbos, quorum habitaculum elegit Deus, cùm in nobis habitare voluisset. Hæc ille; qui post alia sic Diuum Ioachimum salutat: Audi senex progenitor, inque spem meliorem transferaris &c. Iuxta quæ & in

Vrgens ponderatio.

dicia senectutis habentur, & manifesta inter Annam vtramque diuersitas: licet enim prior & Prophetam & alios progenuisse constet; posterior tamen vnius Virginis omnium Reginæ partu habuit, quo desiderium expleret, matres omnes supergressa. Ea de caussa adeò sublimis, vt in eius lumbis habitaculum constituerit Deus, vt minimè nobis persuadeamus eos habitatione tali adeò sublimiter consecratos, ad filiorum aliorum generationem libidinosis pruritibus æstuasse.

39

*Photius Archiepiscopus Constantino

Iuxta Phocium D. Annæ senecta.

politanus Oratione in Sanctissimæ Dei Genitricis Natalem diem Tomo 8. Bibliothecæ Patrum P. F. Francisci Combefis ita loquitur: Hodie enim Virgo Mater ex matre sterili nascitur, Dominicique aduentus Palatium præparatur. Hodie soluuntur sterilitatis vincula, ac virginitatis claustra obsignantur. Quibus enim infecundus vterus, ac cuius prolificæ rationes emortuæ essent, præclarum fructum protulit, cùm spes omnis abesset: ijs quoque Virginalis incorruptio promittitur, partusque miraculum perspicuis rebus prænuntiatur. Equidem eximia res, ac tota quid maius natura, partus sine viro, seruata Virginitas ab edita prole; verùm naturæ quoque iura superat, ut sterilis vetula fœcunditate augeatur, pariatque: ac rei prodigium virginali partui exordio præit. Sic ille.

S. Andreas Ierosolymitanus Archiepiscopus

Iuxta Andream Cretensem.

Cretensis Oratione 1. in eamdem festiuitatem sic habet post alia: Cùm sic autem Ioachim & Anna tristitia tenerentur, quòd deesset proles generis futura heres, hactenus quidem haud omninò spei scintillam extinxere; ambo autem prolem concedi, ad suscitandum eis semen orabant. Nec prius remiserunt contentionem, quàm vt voti compotes facti essent. Et verò euaserunt compotes. Sic enim querulis vocibus obsecrantibus, ac Deo supplicantibus, affuit citò, quæ non tardat, virtus; illique quibus ederet fructum; huic quibus prolem pareret, vires adiecit: hactenus siccatis genitalium organorum meatibus, fecunditatis infundens humorem, ex non genitalibus genitales ac fœtificos reddidit: iamque ex infecundis, arentibusque, tamquàm ex humore vegetis arboribus generosus nobis fructus, Virgo hæc immaculatißima germinauit, suntque soluta sterilitatis vincula, ac contra spem genitalis oratio fuit &c.

D. Ioannes Damascenus Oratione 2. vt supra

D. Ioannes Damascen.

sic D. Annam loquentem introducit: Congaudete mecum, quæ promißionis germen ex sterili ventre peperi, ac benedictionis fructum vberibus meis, pro eo atque optaueram nutrio. Sterilitatis mœstitiam exui, ac lætam fecunditatis vestem indui. Congaudeat mecum hodie exaudibilis illa Anna, Phenennæ aduersaria, ac nouum hoc atque inopinatum miraculum, quod in me gestum est, suo exemplo concelebret. Exultet Sara senili gaudio gestiens, meummeumque ab sterilitate conceptum præfigurāspræfigurans. Sic ibi. Quod & in sacris habetur Ossicijs, paululùm diuersa translatione. Et duo quidẽquidem proponuntur exempla Annæ videlicet Samuelis matris & Saræ. NōNon tamen prius vt figura seruiens mysterio profertur, quia in illo non ita prouecta senectus, neq;neque vnica proles: benè tamen secundum, vbi senile gaudium exponitur, vt ętatisætatis indicetur prouectio, & vnius partus singularis gloria componatur.

D. Ildefonsus Sermone in eadem festiuitate

Ex Diuo Ildefonso.

ita loquitur: Consideremus in quantùm possumus, quia nec lingua sufficit loqui, quod voluntas cupit proferre, quanta fuit benignitas Dei, vt de tam longinquo inquireret sibi templum vbi habitaret: quia MARIA Virgo non sic est nata, sicut solent pueri, vel puellæ nasci. Sed de Anna sterili, ac patre iam sene, extra consuetudinem mulierum post refrigescentem |

p. 15

calorem, & sangninemsanguinem iam tepidum in pectore refrigescentem, & omnem amorum libidinis discessum, mundo corde & corpore ab omni pollutione carnali orta est. Sic enim Dominus voluit, vt de tali vasculo mater sua nasceretur. Hæc ille.

41

*Georgius Metropolita. Orat. 1. in Festo

Ex Georgio Metropolita.

Præsentationis Virginis in templo, eximium illud habet Diuorum parentum encomium: Hi itaque ob eximiam ac præcellentem virtutem præ omnibus noti Creatori sunt; quippe præsciti ac prædestinati,

Eximium Virginis Parentum mcomiumencomium.

qui mysterijs diuinis ministrarent. Quamobrem viam omnem mandatorum incedentes, ad summum euaserunt perfectionis apicem, solique ea consecuti sunt, quæ à sæculo plurimi cupierunt. Sic cùm præmisisset, rationem adeò dilati conceptus inuestigans, post alia sic subdit: Mihi nihilominus haud in his solutio sistit; quin aliud quidpiam non improbabile dicendum succurrit. Quid verò illud? Eorum pietas ac religio eius ætatis hominibus ignota mansisset. Eorum ad Deum neceßitudo ab oratione confirmata, contentiosum dubitantium sermonem haud quaquàm submouisset. Nunc autem ad eas redacti angustias, qua in alijs quoque cum Deo neceßitudine pollerent, publicante arcanum claro euentu, protinus ostenderunt. Hæc ille, & alia. Iuxta dicta autem clarissimè conuincitur Diuos parentes ad eam sine prole deuenisse ætatem, vt manifestum omnibus appareret eos nisi magno Dei miraculo non posse generare. Vnde comperto conceptu & miraculum pariter & familiaris eorum cum Deo, virtutum omnium consociata perfectione, consuetudo perclaruit. Ex quo fit Diuam Annam plusquàm quadragenariam fuisse; aliàs non esset cur inhabilis ad concipiendum haberetur. Pergit ille, & de Diua parente sic fatur: Haud quaquam pro rei impoßibilitate animum anxietati dedit. Non dubitauit apud se cogitans, vti ferè alijs euenit. Num oraculum in deceptionem cedet? Num diuturna sterilitas promißioni incurret? Num qui apparuit eo venit, vt nuntio mulceret? Ecce iam defloruit ætas. Ecce iam florentißimus vigor tempore emarcuit. Ecce iam membrorum præcipuum robur ad debilitatem tendit. Maxima vitæ pars decursa est. Tempus subfugit, quo quis lubens proli adgaudeat, eâque gestiat. Edendæ prolis gaudium quid primis annis affert, dum graui senio ætate fiuctus speratur? &c.

42

*Sic præfati Patres, vt alios missos faciam;

Circa tempus sterilitatis amplior inuestigatio.

cùm tamen ingenuè fatear sententiam de viginti annis sterilitatis à bonis Auctoribus receptam; immò & per traditionem haberi affirmat P. Salianus Tomo 6. Annal. anno 4016. n. 12. quod tamen de absoluta traditione non videtur accipiendum, cui præfata obstant, sed qualicumque, nullo pro eo antiquo & authentico testimonio suffragante. Cùm sint prætereà qui plurium annorum magis in speciali loquendo sterilitatem asseuerent. Neque enim sermoni D. Hieronymi de Natiuitate Virginis ea habetur fides, vt quod ibi asseritur de viginti annis, pro oraculo debeat pietas erudita complecti. Sermoni inquam D. Hieronymi, non legitimi auctoris, sed falsò eidem adscripto, vnde inter eius opera minimè extat, sed cum illis, quæ tanto Doctore penitus putantur indigna Tomi 9. Parte 3. collocatur. Quamuis non desint, qui fidem adhibendam censeant in eo scripto (si sermonem non libeat appellare) contentis, quicumque ille auctor sit; nam illa communis fidelium sensus amplectitur, præsertim quoad desponsationem Virginis, & miraculosam sanctissimi Iosephi in id muneris electionem. Et ad hoc forsitan P. Salianus allusit in suo illo de traditione pronuntiato.

43

*Cedrenus ergo in Compendio Historiæ,

Aliqua pro eadem.

quem plures allegant, affirmat D. Ioachimum octogenarium decessisse, & D. Annam duobus annis minorem, post duodecim annos à partu Beatissimæ prolis. Ad quod videtur alludere P. Suarez Tomo 2. in 3. p. Disput. 7. ante Sectionem 1.

P. Suarez.

§. vltimo vbi ex sententia Patrum ait parentes B. Virginis fuisse mortuos post annos vndecim, quibus illa in templo vixerat. Et Nouarinus in

Nouarinus

Vmbra Virginea n. 1209. dicens post adductum D. Hieronymi ex citato sermone, vt ille loquitur, de viginti circiter annis asserto, alios existimare non annis solùm viginti in connubio sine prole Ioachimum & Annam permansisse, verùm & annis circiter quinquaginta. Pro qua eneruanda positione ex Sanctorum historijs exempla longioris sterilitatis accumulat, subdens vix posse de hac re aliquid certum statui, & quo diuturnius parentes sancti sterilitatis opprobrium pertulerunt, magis conspicuam eorum patientiam & spem fuisse: quod est doctrinæ Patrum à Nobis propositæ consentaneum. Facit etiam pro annis illis vndecim aut duodecim id quod graues scriptores affirmant, scilicet Beatissimam Virginem post annos nubiles, cùm scilicet annum attigisset decimumquintum, & desponsata fuisset Iosepho, à sacerdotibus fuisse redditam parentibus. Viuebant ergo illi, & post desponsationem mortui, quidquid de anno mortis fuerit, qui potuit esse proximior. Videndi Cardinalis Baronius in Apparatu n. 55. & Spondanus n. 22. Ex quibus habemus per viginti illos sterilitatis annos non fieri satis grauibus & solidis fundamentis, quibus Beatissima Virgo vnigenita comprobatur.

44

*Obijcit deinde sibi auctoritatem Docto

Obiectioni occurritur ex Patribus vnigenitam Virginem affirmantibus.

rum, qui de genealogia Christi scribentes in Cap. 1. Matth. affirmant Virginem Vnigenitam fuisse, & suorum parentum heredem. Ad quod respondet se nullum legisse ex antiquis Auctorem, qui Vnigenitam pronuntiarit, in quo graues scriptores decepti, Cardinalis inquam Baronius, P. Suarez, & alij. Addit non esse specialem excellentiam Saræ & Elisabethæ vnicos filios habuisse, sed tales illos fuisse; & vnicos quidem ob peculiares rationes; maioremque gloriam ex prole multiplici Diuam Annam assecutam, cum ratione illius mater fuerit duarum aliarum Sanctarum feminarum, & auia multorum Apostolorum, quorum singuli progenitores possent illustrare. Cui responsioni multa ex dictis validè contradicunt. Et quidem nullum ex antiquis Virginem Vnigenitam compellasse maiori debuit cum fundamento proferri; sunt siquidem qui compellauerint plures. P. Christophorus de Vega citata Palæstra. 10. Certam. 4. Diuum Ioannem Damascenum adducit Orat. 1. in Natiuit. Virginis sic locutum: Te Vnigenitam ac Primogenitam

D. Ioan. Damascen.

hodierno die ex sterili patre produxit. Quæ verba in Oratione præfata non reperiuntur, licet Primogenita asseratur verbis illis: Siquidem Primo|

p. 16

genitam nasci oportebat, ex qua nasci haberet Primogenitus ille omnis creaturæ. Vbi quidem Vnigenita videtur asserta, Filij ad instar, quem tamen Primogenitum dicitur peperisse Lucæ 2. v. 7. Quod ex ijs etiam constat, quæ ex ipso dedimus n. 40. Sed dabimus clariora.

45

*Fulbertus Carnotensis Episcopus sancti

S. Fulbertus Carnotensis.

tate & doctrina illustris sermone in Ortu almæ Virginis inuiolatæ ita fatur: Denique in huius conceptione necessarium haud dubiò est quin vtrumque parentem viuificus & ardens Spiritus singulari munere repleuerit, quódque ab eis Sanctorum Angelorum custodia seu visitatio numquàm abfuerit. Merito siquidem huius Sanctæ Virginis multùm adeò laudandi sunt & extollendi sanctißimi procreatores, qui in cunctis institutionibus tantos ac tales se præstiterunt, vt non immeritò de eorum stirpe prodiret talis succeßio, quæ fieret & priscis ætatibus, & subsequentibus exemplum totius bonitatis. Felix, & præ ceteris Patribus felicior, qui tantæ prolis meruit vocari patrator. Felix etiam qui non plures, sed vnam meruit suscipere natam, quæ vnicum conciperet & proferret Dei Filium. Nec enim decebat vt huius singularis Virginis sanctißimi progenitores fœdarentur plurimorum propagatione filiorum, qui erant futuri vnicæ Matris Domini prouisores & educatores egregij. Verè beata, & omni veneratione habenda, & quodam priuilegio sacro prædicanda mater huius sanctæ, quæ omnium anteceßit matres in concipiendo & generando eam, quæ suum & omnium generaret Creatorem. Gaude & lætare, ô felix, pro tali filia, quoniam tali dote donata es, qua nulla ante te, vel postea meruit antecelli. HęcHæc ille luculentissima positionis nostræ reddita ratione, ex dignitate Virginis, & parentum sanctitate, quos summa decebat castitas, quæ cum talis ac tantæ Filiæ posset generatione componi.

46

*Leo Imperator Oratione, quæ titulum

Leo Imperator.

habet huiusmodi: Leonis, Æterni Regis Christi gratia Imperatoris ORATIO in ortam ex sterilibus lumbis sanctam Dei Genitricem semper Virginem in Sanctis oblatam, seu de Præsentatione in templo, sic inquit: Agite ergo, quicumque tandem huiusce præclaræ prolis parentes estis, eius nos lætitiæ ac choreæ, quæ in Filia agitur, socios adhibete. Quid vero? Pro felici partu gratias habituri pergitis, quæ nimirum mos habet præstituti, sacrisque imitationibus tamquàm signaculis Filiam obsignaturi: vt cuius germen precibus excoluistis, eam precibus augendam ac consummandam credatis? An quibus comparastis vt parentes essetis, ijs pro virili beneficium datori compensantes, eius domui pretiosa vestra poßidenda offertis? Aut magnifico pectore ingenuam consecratis prolem, qui totum, quod vestro agro succreuit frugum, frugum datori præbeatis? Hoc enim vero intelligendum suggerit, eorum voluntas, qui sic affecti fuerunt. Sic Augustus pro Augusta, legibus non comprehensa. Iuxta quem Diui parentes totum, quod in eorum agro succreuerat frugum, vnius Virginis oblatione Domino, à quo illud receperant, consecrarunt. Nihil ergo eis offerendum superfuit, qui in vno illo fructu fructus omnes benedictionis eminenter contentos edocti diuinitus crediderunt. Neque dici potest succreuisse posteà fructus alios; si enim ita esset, vt erat ipso affecta voluntas, eos etiam Domino consecrassent. Atqui tale aliquid accidisse, & filios aut filias pręsentataspræsentatas in templo, si quis proferat, inter fabulas recensendum.

47

*Isidorus Thessalonicensis Archiepisco

Isidorus Thessalonicensis.

pus Oratione, cui Titulus: In ingressum Immaculatæ Dominæ nostræ Dei Matris semper Virginis MARIÆ ad Sancta sanctorum sic loquitur. Decebat enim & illos (Parentes Virginis) tanta nobilitate animi præstantes, tanta iustitiæ laude florentes, tanto ardore Deum rebus omnibus præferentes, tanta mentis deiformitate vigentes, non aliam, sed hanc generare prolem, & ipsam cuius beatam excellentiam prætermittit oratio, quia non potest exprimere, non alios, sed hos habere parentes. Decebat etiam illius congressus, qui concipiendæ Virginis caussa fuit, primordialem & antecedentem caussam non esse aliud quàm Dei congressum, vt, quà fieri posset, sola purißima propheticum quoque illud euitare posset: In iniquitatibus conceptus sum. Psal. 50. v. 7. possetque de se ipsa affirmare: Solam non in peccatis concepit me mater mea. Hæc ille, qui nimis apertè proclamat, non aliam, sed solam Virginem ab omni culpa alienam à Beatis parentibus procreatam.

48

*Et hi tres modò sint satis, à præfato Au

Esse Vnigenitam gloria est in Virgine singularis.

ctore non visi, ex quorum nimis quantùm comperta mente liquet excellentiam Vnigenitæ ad singularem Virginis gloriam conducere, sicut etiam ad parentum; quod enim Filiæ gloriosum accidit, non potest non parentibus esse gloriosum. Et quidem quidquid de gloria sit à filiorum pluralitate resultans, proculdubio maior est, quæ ex castitatis obseruatione procedit; quod negari ab vllo Catholicæ Ecclesiæ filio nequit; illa enim extrinsecus quidam est splendor; hæc autem ex illo est genere, de quo vates Rex: Om

Psal. 44. v. 14. & 15.

nis gloria eius ab intus, infimbrijs aureis circumamicta varietatibus. Psal. 44. v. 14. & 15. Circa quod grauium est scriptorum & dignissima ponderatio, dum Virginem audiunt obijcientem Archangelo: Quomodo fiet istud, quoniam virum

Lucæ 1. v. 34.

non cognosco? Lucæ 1. v. 34. Ne ipsius Dei matrem esse voluisse cum virginitatis inuiolabilis detrimento. Hinc illud B. Gregorij Nysseni Oratione in Christi Natalem, quod & in Catena aurea habetur; Attendite etiam mundæ Virginis vocem. Partum annuntiat Angelus; ipsa verò virginitati innititur: præstantiorem incorruptibilitatem Angelica visione diiudicans, vnde dicit: Quoniam virum non cognosco. Sic ille.

49

*Pergit citatus scriptor, & argumento ex in

Ex indecentia validum potest argumentum instrui.

decentia multiplicatarum prolium desumpto respondet plus ponderationis, quàm substantiæ continere, & concludit inducta memoria reuelationis cuiusdam B. Coletæ, cui Diua apparuit Anna, & filiabus ac nepotibus ostensis, eius sedauit scandalum, minùs benè de temperantia tantæ Matris sentientis. Sed non est equidem audiendus, dum probationes ex indecentia desumptas vix quidquam habere substantiæ contendit, quandoquidem ex ea erga Christum, ipsius Matrem, & ipsam Diuam Annam, virumque sanctissimum, argumenta desumunt. Et quod Diuos parentes spectat, in superioribus vidimus, vbi & de Virgine loquentes audiuimus. Ex quo fundamento citatus Auctor iteratas Diuæ Annæ

Quo & vsus modernus Scriptor.

nuptias explodit, sic enim ille scribit: Conuincitur etiam huius opinionis falsitas, ex magna inde|

p. 17

centia, quam præsefert D. Annam ter fuisse maritatam: licet enim hoc & tunc, & modò licitum sit, arguit tamen incontinentiam, & nimium desiderium nuptiarum, & mariti; quod non est verosimile in matrona sanctissima, qualis fuit D. Anna. Præterquàm quòd cùm certum sit fuisse sterilem, & multos in coniugio annos exactos, ac sine filiorum spe: necessarium est asserere prouectam ætate fuisse, quando Virginem peperit; & iam vetulam duo alia connubia subijsse. Et quæ tali in ætate sic se gerunt, magnam notam incurrunt. Sic ille Latinus redditus, vbi solùm ex indecentia instructa probatio, quæ quidem & in data opera generandis filijs post natam Virginem proculdubio fuisset, & quidem maior, quia in eo non solùm incontinentiæ labes, sed & Filiæ datæ diuinitus iniuria, vti quæ non posset filiorum omnium desiderium satiare.

50

*Quod ad B. Coletæ reuelationem attinet,

Circa reuelationem B. Coleta.

afferri conuenienter nequit, ex illa enim habentur tria Diuæ matris connubia, vt videri potest apud Laurentium Surium in eius vitæ Cap. 21. Tomo 7. die 6. Martij, sic enim fatetur illa quòd etsi tribus viris nupserit, Ecclesia tamen & Triumphans & Militans magnis ex eius progenie sit aucta ornamentis, inter quæ Diuos Iacobum & Ioannem ostendit. Cùm ergo reuelatio huiusmodi circa repetita non sit admittenda coniugia, neque erga duos præfatos debet admitti nec potes: vnde neque quod ad indecentiam attinet videtur infirmatum. Et aliæ quidem circumferuntur reuelationes magis Diuæ parenti fauorabiles, ex quibus tamen neque arguendum censeo, dum maiorem auctoritatem iuxta Ecclesiæ stylum non fuerint consecutæ; qualem neque habet illa facta Beatæ dictæ. Dicere autem illam diuerso modo à quibusdam Auctoribus relatam, fidem non auget, sed deterit, dum eam quisque suæ conatur adaptare sententiæ: vt quod Tertullianus aliàs dixit Deum aut vnum esse, aut nullum, liceat præsenti in caussa proferre, reue

TertnllianusTertulianus.

lationem scilicet dictam aut vnam esse, qualem Auctor contemporaneus scripsit, Stephanus Iuliacus, aut nullam. Cumque non admittatur primum, dicendum secundum. Quæ cùm talis sit, ex ea arguenti non inconuenienter poterit reuelatio contraria proponi, vt res suo in statu maneat, quidquid de reuelationibus fuerit: quamuis negari nequeat eam, quæ magis est conformis rationi, Ecclesiæ sensui, & Patrum doctrinæ, piè, & laudabiliter præferendam. Id quod casui, in quo sumus, erunt qui censeant piè etiam & laudabiliter, applicandum.

51

*Aliud argumentum sibi obijcit præfa

Argumentum ex ætatum computo.

tus Scriptor, quod specialiter contra Mariam Cleophæ graues Scriptores instruunt, ex eo scilicet, quod si illa Virginis fuisset germana soror, & nata post ipsam, eius filij minores ætate Christo fuissent: quod tamen secus habet: Iacobus enim martyrium passus septimo Neronis anno, qui fuit sexagesimus tertius à nato Christo, vt affirmat D. Hieronymus de Scriptoribus Ecclesiasticis in Iacobo, & omnes admittunt: tunc autem sextum supra nonagesimum annum numerabat, vt tradit D. Epiphanius hæresi 78. & Ecclesia in Officijs sacris: sicq́ue triginta & tres habebat annos, quando Christus natus. Sanctus autem Simon mortuus est anno ætatis vigesimo supra centesimum, nono & centesimo Christi, vt affirmat Eusebius in Chronico, & ita vndecim erat annis Christo maior: ex quibus apparet Mariam Cleophæ duorum horum Apostolorum matrem minimè esse potuisse.

Sic ab eo instructo argumento respondet ne

Vt ille satisfaciat scriptor, quo cum agitur.

gando ætatem dictam D. Iacobo, & falso creditum ex decepto D. Epiphanio, qui D. Iacobum filium D. Iosephi asseruit, & plures illi annos quàm sit rationi conforme, attribuit. Vnde & Cardinalibus Baronio & Bellarmino, quod de ætate D. Iacobi dictum, non fuisse visum verosimile, & posse ex Breuiario Romano expungi, sicut alia constat fuisse expuncta. Simonem cum Simeone confundi, qui Cleophæ filius asseritur in eius Officio die 18. Februarij. Quòd si Cleophas etiam S. Simonis pater, ex eo accidere potuit, quòd bis vxoratus, primò quidem ducta matre S. Simeonis, & secundo Maria sorore Virginis. In quo quidem quod ad Diuum Simonem spectat, proculdubiò admittendum; & quod ad duplex coniugium Cleophæ, vti voluntariè dictum reijciendum, cùm tot sint, qui patrem velint esse Mariæ; & vt vxor illius fuerit, Diuæ Annæ tamen filiam hucusque euictum non est, nec poterit, vt reor, euinci. Licet autem Diui Simeon & Simon distincti fuerint, Simeonem tamen filium fuisse Mariæ præfatæ affirmant multi cum Hegesippo apud Eusebium lib. 3. Hist. Cap. 11. qui videri possunt apud Interpretes in 13. Caput. Matthæi v. 55. Ex quo fit argumentum suum robur retinere; quidquid de D. Iacobo sit, cuius ætas in Sacris Officijs non sine magnis fundamentis commendata reperitur. Verum quidem est à præfatis Cardinalibus, sicut & ab Henrico

Tomo 1. anno 63. n. 1.

Spondano, in dubium reuocari adeò prouectam ætatem, eo quòd ex eo fiat tempore Passionis Christi annum egisse septuagesimum secundum, quod non videtur verosimile. Sed verò D. Epi

Circa ætatẽætatem Diui Iacobi Minoris obseruatio.

phanius non est credendus circa ætatem (quidquid de patre fuerit, ita lapsus, vt magno annorum numero eum fuerit degrauādumdegrauandum arbitratus. Quo stante verosimili fundamento, vis argumenti persistit, si videlicet decem, aut etiam plures anni detrahantur, maior enim Deipara comperietur. Quod verò à Christo prouectæ iam ætatis fuerit electus, robustus aliàs & vegetus, ratio esse potuit eximia sanctitas, quæ non debuit Apostolici culminis maiestate priuari. Cùm insuper, non ad obeundas prouincias, & imbuendum Euangelio mundum, vt loquitur D. Leo; sed ad Ierosolymitanam regendam Ecclesiam fuerit destinatus. Non ergo est cur de Officiorum Sacrorum emendatione tractemus, & eam nobis licentiam leuibus ducti suspicionibus vsurpemus.

Alia proponit argumenta, quibus suas adhibet

Reuelatio quædam inuero similis comprobatur.

solutiones, circa quas non est operæ pretium distineri, quia argumenta non adeò robusta reputamus. Concludit autem reuelationes quasdam recensendo. Scilicet Carmelitanorum quorumdam Eremitarum sexagesimo septimo anno ante Verbi incarnationem, in qua ipse aliquas illius circumstantias difficiles arbitratur, addens non esse præsentis loci, scilicet quo ad discussionem. Quæ ergo talis est, parùm profectò momenti |

p. 18

esse poterit ad firmandam Auctoris positionem. Et contra illam stat id, quod ex D. Hippolyto Portuensi Episcopo, & Martyre refert Nicepho

Nicephor. Callistus.

rus, Mathan scilicet, aliqui Nathan, sacerdotem ex coniuge Maria tres suscepisse filias; Mariam, quæ nupsit in Bethleem, & peperit Salomen: Sobam, quæ in Bethleem genuit Elizabetham matrem Ioannis Baptistæ, & Annam Virginis matrem: in prædicta autem visione vnica tantum Annæ soror extat, Ismeria nomine, quæ D. Præcursoris futura mater affirmatur. Licet sint qui Nicephoro sua in narratione non plenāplenam adhibeant fidem, quatenus ex antiquissimo Hippolito suam contexit narrationem; quando id, quod ex eo refert, nouioris Hippolyti est, Thebani inquam, vt cum Ioanne Thoma à S. Cyrillo habet P. Cancellotus in Apparatu citato n. 79. Sed certè quisquis ille fuerit, ita receptum à multis, vt videri potest apud P. Salianum Tomo 6. anno 1416. n. 12. Spondanum in Apparatu nu. 19. suo cum Antesignano loquentem, & alios. Non ergo effectus visioni respondit, & ita illa vero non similis reprehensa. Prætereà, Diua Anna repræsentata est sub schemate arboris, cuius vnus ramus tres habebat surculos quibus tres sunt eius filiæ adumbratæ. Tunc sic. Ergo rami alij filios adumbrarunt alios; sed steriles cùm in illis nulli fuerint conspecti surculi: ex quo fiet D. Annam plures huiusmodi habuisse filios, aut filias, quod sacra nequit mente pronuntiari. Et cum reuelatio dicta dicto anno sexagesimoseptimo ante incarnationem Verbi dicatur accidisse, mirum est profectò quod additur ex obscuri nominis auctore, illam scilicet à Diuo Cyrillo scriptam, & quod, si ita est, ex eo fieri sententiam de tribus filijs satis esse antiquam. Quid ad hæc? Videat id lector eruditus, etiamsi non admodum talis.

53

*Aliam reuelationem S. Mechtildis breuis

Quid de reuelationibus alijs.

simo sermone, aut commemoratione proponit. Sed vbi illa? Allusio fortè est ad compellationem Materteræ, qua Diuus Euangelista vsus, vt vidimus nu. 37. vbi & quàm parum ponderis habeat. Item ex D. Brigitta idem simili cum transcursu profertur, fundamento sanè perleui, vt eôdem loco ostensum. Et iuuat modò addidisse aliquid ex citato illo Cap. 9. vbi sic loquitur Virgo: Tamen pro certo dico tibi, quòd ex charitate di

S. Birgitta.

uina, & ex verbo Angeli nuntiantis, conuenerunt carne, non ex concupiscentia aliqua voluptatis, sed contra voluntatem suam ex diuina dilectione, & sic ex semine eorum per diuinam charitatem caro mea compaginata est. Hæc ibi pro certo habenda proponuntur, vt & pro certo habeamus Diuos parentes ab alijs carnalibus abstinuisse congressibus, qui ad eum, qui cœlitus prænuntiatus fuerat, contra suam voluntatem conuenerunt. Beatæ etiam Coletæ mentio inducta, animaduersione addita, quod in eius reuelatione, sicut in priore illa de tribus rami surculis, nihil de triplici D. Annæ coniugio habeatur: cùm tamen euidens sit quod à Nobis est circa illam dictum nu. 50. Concludit ita dicens: Habemus itaque quatuor; & plures equidem sunt, vt non credantur. Ad quæ reponere non immeritò possumus, & si multò plures eius farinæ sint, pro futuras nihil, & vnius D. Brigittæ reuelationibus obscurandas. Et potuisset quidem Euangelista sanctus ab ea, quæ ipsum concernit, nos eximere quæstione, matrem suam cum Virgine, & sorore Maria Cleophæ, Christo patienti adstitisse commemorans, cùm Salomem, quæ & mater filiorum Zebedei, adstitisse sit certum ex Matth. 27. & Marci 15. gradu cognationis expresso. Dum autem de Maria Cleophæ locutus, quam Virginis testatur fuisse sororem, de matre penitus tacet, id quidem non sine ratione factum debemus æstimare. Satis illud videbatur consonum: & mater Discipuli eius, quem diligebat IESVS. Quidquid de mysterio sit, nihil matris honori detractum iri putauit, dum de assistentia tacuit, & Virginis comitatu, quia non tanta illius erat obligatio, quanta in Maria Cleophæ, ob maius vinculum cognationis & affinitatis: erat siquidem neptis D. Iosephi ex fratre Cleopha, vt docent plurimi. Si autem Salome soror esset germana, valde esset profectò notabile à filio id omissum, quandoquidem sic esset vinculum obligationis maius, aut certè æquale, si Maria Cleophæ germana etiam soror asseratur; cui non defuisse debuit à filio ad omnia pietatis officia attentissimo testatum Euangelica in narratione relinqui, quod & duo alij Euangelistæ reliquerunt.

54

*Et beatissimus quidem Euangelista æqui

SS. Iacobo & Ioanni maior gloria ex gloria Vnigenitæ in Virgine.

bonique consulet, si non eam ipsi cum Christo & eius Matre sanguinis consortionem adscribamus, quam nonnulli minùs consideratè concedunt, sicut & frater vndequaque Sanctissimus, cùm sint illi zelotes integerrimi veritatis, neque iam sedes sibi immeritas matris intercessionibus æmulentur. Est equidem consortio dicta Virgini, vt vidimus, indecora, cui est Vnigeniti titulus gloriosus. Ex quo fit id esse gloriosum & Ioanni, cui data Mater, cuius & ille filius, sic Vnigenito ex crucis culmine statuẽtestatuente; quo enim matris gloria maior, eo & filij. Est & Iacobo, pro quo speciale aliquid, Domino, vt reor, suggerente, dicendum, scilicet curam Virginis fratri Ioanni traditam, ad ipsum vti maiorem natu, & fidelissimum pariter, pertinuisse. Quod si secus factum,

Vterque filius ex Christi muneræ.

eius in Hispaniam festinata profectio, & præpropera mors in caussa fuit. Hinc accidit miraculosus ille Virginis in Hispaniam aduentus, vbi tunc ille erat, visitaturæ filium, non enim nisi pro filio filium reliquisset. Nec mihi quispiam Ioannis Virginitatem obijciat: fuit namque & Iacobus

D. Iacobus Virgo,.

Virgo, vt affirmat D. Epiphanius hæresi 58. vbi adductis Christi verbis ex Matth. 19. v. 12. & sunt eunuchi, qui se ipsos castrauerunt propter regnum cælorum, ita subdit: Ioannes quidem & Iacobus filij Zebedæi, qui manserunt in virginitate, neque tamen proprijs manibus membra secuerunt, neque nuptias contraxerunt, sed proprio corde decertarunt, & mirabiliter gloriam coronæ huius certaminis abstulerunt. Sic ille: cuius auctoritatem, cùm de antiquarum rerum notitia agitur, tanti facit Cardinalis Baronius, vt in Apparatu, eius circa parentes Virginis testimonium positurus nu. 45. Sic dicat: Qui vnus instar omnium nobis est. Quomodò autem Sancti fratris elogium illud in Officijs sacris contrarium non sit: Quia singularis prærogatiuæ castitatis ampliori dilectione fecerat dignum: benè explicat citatus Dom. Antonius Calderon lib. 2. cap. 6. vbi & plus in eo quàm frater videatur esse laudabilis, quia eo maior, vnde & diuturnior |

p. 19

continentia, ac coronæ plures ob magis continuata prælia castitatis. Et quidem licet videatur illud mirabile illo in statu, in quo nuptiæ in honore erant, & vsus inuiolabilis coniugiorum, Deo sic disponente in Euangelicæ legis confinio, id stare potuit, sicut in D. Iosepho accidit, qui matura cùm esset ætate, Virgo vsque ad connubium cæleste permansit, seruaturus in eo thesaurum illum, pro cuius custodia diu laborarat.

54

*Neque contra hoc faciunt, quæ apud

Moderni auctoris oppositæ rationes.

P. Bordonum occurrunt Tomo 1. Cap. 3. n. 31. & seqq. rogans enim an habuerint vxores Apostoli, respondet aliquos habuisse, & probat ex 1. Corinth. 9. v. 5. Numquid non habemus potestatem, mulierem sororem circumducendi, sicut & ceteri

1. Cor. 9. v 5.

Apostoli, & fratres Domini, & Cephas? & post illa, quæ ad D. Petrum spectant, subdit Apostolos circumduxisse vxores, non vt vxores amplectendo, sed vt sorores alerent de mercede prædicationis, vt inquit Leo Papa relatus Cap. Omnino 11. dist. 31. vbi refert ea verba protulisse D. Paulum, & ita fuisse vxoratum contra Bellarminum

Cardin. Bellarmin. 1. Cor. 7. v. 8.

de Monachis cap. 33. asserentem vxorem non habuisse, & probantem ex 1. Cor. 7. v. 8. vbi ait: Dico autem non nuptis & viduis, bonum est illis, si sic permaneant, sicut & ego. Et Act. 7. v. 58. vocatur adolescens, quo indicatur vxore caruisse. Quæ tamen auctoritates non vrgent, quia Paulus comparatur cum viduis, factus & ipse viduus post Apostolatum, quia continuit ab vxore, ac si viduus esset morte vxoris. In secunda status adolescentiæ non opponitur statui vxoratus, & Gauantus in calce sui Thesauri ex œcumenio probat, & Saulum cum seruaret vestimenta lapidantium Stephanum, triginta annorum fuisse.

56

*Sic præfatus Scriptor, audiendus, & ex

Apertè conuelluntur.

positione sua solis hæreticis, apud quos illa est celebris, placiturus, pro quo Recentiores Interpretes consulendi, qui receptissimam antiquorum Patrum sententiam amplexi, sorores apud Paulum matronas honestas esse dixerunt, quæ & comitatæ Christum, & alendis Apostolis pium, & minimè apud Hebræos scandalo obnoxium, ministerium contulerunt. Quod ad Leonem Papam spectat, quæ adducitur auctoritas, illius

Cap. Omninò 11. dest. 31.

non est, sed Humberti eius Legati, (Leonis inquam IX.) qui contra libellum Nicetæ Abbatis scripsit, in quo ille contra Latinos conabatur ostendere sacris hominibus, qui cùm essent vxorati ordinati, & consecrati sunt, licitum esse carnale consortium; pro quo præfatam Apostoli sententiam adducebat: cui in eo condescendens Humbertus, negat sacris licere hominibus, quod & asserit Apostolis minimè licuisse; quidquid de officioso fuerit comitatu. Et pro D. Paulo

Pro cælibatu D. Pauli certatur.

adducta ipsius verba ex cap. 7. ita faciunt, iunctis etiam quæ præcesserant n. 7. scilicet: Volo enim omnes esse sicut me ipsum, vt non vereatur P. Cornelius ita scribere: Hinc clarißimum est S. Paulum

P. Cornel.

non habuisse vxorem, sed cœlibem fuisse. Ita Patres citati v. 7. scilicet Diui Ambrosius, Hieronymus, Chrysostomus, Epiphanius, Anselmus, & prætereà Theodoretus, Theophylactus, œcumenius. Vnde adducta illa expositio neutiquam admittenda, iuxta quam simplex & sincera locutio ad improprium sensum detorquetur. Sua ergo constet Diuo Iacobo prærogatiua castitatis, sicut & debet sanctissimo fratri constare: quod quidem non ita esset, si iuxta absurdam illam explicationem vxores sororum nomine intelligendæ venirent: nam verba illa sicut & ceteri Apostoli ad omnes spectant, vt admittamus sequentia, & fratres Domini alios indicare, eo quòd Diui Iacobus & Ioannes non inueniantur in Euangelio fratres Domini compellati, de quo diximus nu. 32. & pro his satis.

57

*MAgna circa hoc diligentia adhibi

Quid pro publico cultu statutum.

ta, vt sacris sanctionibus obseruantia debita deferatur. Et quidem circa hoc id videtur esse præcipuum, quod à Concilio Tridentino constitutum extat Sessione

Concilium Trident.

24. in Decreto de inuocatione, & veneratione, & Reliquijs Sanctorum &c. ibi: Nec nouas Reliquias recipiendas, nisi eodem recognoscente & approbante Episcopo, &c. Sed quid nouarum Reliquiarum nomine intelligendum sit, quæstionis est alicuius, non tamen multùm operosæ, cùm ex contextu ipso non obscurè videatur elici nouas Reliquias reputandas non esse, quæ vt cultui exponantur publico, ijs diligentijs non indigent, quas ibidem Concilium adhibendas præcipit, sed solum eius iudicium sufficiat, quia Sanctorum ab Ecclesia receptorum esse fidelibus testimonijs compertum habetur. Cùm ergo Concilium de Reliquijs huiusmodi non agat, ex eius Decreto colligi minimè potest ad cultum huiusmodi necessariam esse Episcopi approbationem. Vnde & proponi in templo possent, pro confluentium adoratione, nisi aliud sit statutum, quo id prohibeatur.

[58]

*Et nullum tale esse ex eo potest non le

Publicus cultus vt stare sine approbatione possit. Eligius Bassæus.

uiter fundari, quod tradit Eligius Bassæus in Floribus Theologiæ practicæ Tomo 2. verb. Reliquiæ Sanctorum nu. 3. scilicet Reliquias Sanctorum duplici cultu venerari posse, publico scilicet, & priuato, sicut & illos cuius sunt, & solùm illum esse publicum, qui fit nomine Ecclesiæ, per Officium diuinum, Missæ celebrationem, & alia, quæ pro Canonizatis & Beatificatis (Beneficiatis per errorem apud illum) sunt instituta ab Ecclesia. Priuatum autem esse illum, qui non exhibetur tamquàm institutus ab Ecclesia, sed ex peculiari deuotione colentis priuatim, quamuis simul fiat & publicè à multis. Vnde colligit Reliquias non Canonizati aut Beatificati, non posse proponi in templo vel altari publicè omnibus adorandas sine auctoritate Summi Pontificis ex Cap. Cùm ex eo, de Reliq. & venerat. Sanctor. Sic auctor dictus, ex quibus habemus cultum priuatum dici posse, etiamsi sit publicus, qui nullo modo est à Concilio, aut alia quauis sanctione prohibitus, etiam pro ijs, de quorum veneratione nihil est ab Ecclesia decretum. Ergo multò meliùs stare id poterit in illis, qui iam iudicio Ec|

p. 20

clesiæ venerationis sunt titulum assecuti, si de illorum Reliquijs testimonium fidele succurrat, & ita in templo aut altari exponi, non Ecclesiæ nomine, sed ex generali eiusdem concessione pro Reliquiarum cultu, hîc & nunc prudenter applicata.

59

*Dices posse in templo aut altari proponi

Quomodo esse priuatus, etsi etiam publicus queat.

Reliquias publicè omnibus adorandas ad cultum priuatum non spectare, cùm huiusmodi cultus ad ea pertineat, quæ Ecclesia pro Canonizatis & Beatificatis instituit: fieri enim tale aliquid nequit, nisi ea taliter disponente. Sed hoc non vrget, & occasionem vtilis doctrinæ ministrat. Sciendum ergo ea omnia, quæ erga sanctos fiunt ex concessione Ecclesiæ, tunc nomine ipsius fieri, quando in ipsis nihil est periculo errandi subiectum, vt cùm Missa, aut Officium Sacrum dicitur, publica fit supplicatio, templum eorum nomine ædificatur & sic alia. Quando autem subesse error potest, Ecclesiæ nomine non fit, quia Ecclesia nequit esse mater errorum, quæ est columna & firmamentum veritatis 1. Timoth. 3. v. 16. In expositione autem Reliquiarum esse error multoties potest, licet cum probabili circa eas iudicio procedatur, quia humano more res agitur, vnde eadem Reliquia pluribus in locis habetur & colitur, habentibus & colentibus pro indubitata retenta, de quo inferiùs. Et huius ve

Obseruatio peculiaris.

ritatis argumentum esse potest id, quod in Beatificatis accidit, quorum Reliquiæ in publicis supplicationibus exportari nequeunt, cùm tamen exponi in templis permittantur, quia prius illud multum habet sublimioris venerationis, cùm festum eorum agitur, & ita nomine Ecclesiæ videtur agi; quod secus accidit in expositione intra templi parietes. Sicut ergo in eo casu cultus Ecclesiæ nomine non fit, ita & quando ex speciali deuotione Canonizatorum Reliquiæ in templis & altaribus adorandæ proponuntur. Posse quidem Reliquias generaliter loquendo adorandas exponi, infallibilis assertio est quia in eo dignitas talis cultus asseritur ab Ecclesia decreta, quæ errare in eo non potest, etiam circa Beatificatos, vt alibi à me dictum & manifestè demonstratum: at hîc & nunc Reliquiam talem dignam esse adoratione, quæ sanctum aliàs ea dignum concernat, ab Ecclesia decretum non est, vnde eius nomine expositio non geritur, & ita ad priuatum est cultum reducenda, pro quo non est approbatio Episcopi necessaria.

60

*Contra quod videtur esse communis scri

Contra illud quæ videntur facere dissoluta.

ptorum doctrina, qui approbationem necessariam esse pronuntiant, id quod & vsus receptissimus habet, vnde & quæstiones circa praxim approbationis. Ad quod responsio est obuia, Doctores agere de approbatione, quæ non spectat ad Reliquias priuato cultu venerandas, quando talis intenditur, & non superior alius, qui possit, etiam Episcopo contradicente, defendi. Quia enim circa hoc aliqui possunt abusus accidere, vigilantia vt amoueantur, ad Episcopos pertinet, ex citato Tridentini Decreto, ibi: Omnis porrò superstitio in Sanctorum inuocatione, Reliquiarum vene

Concilium Tridentin.

ratione, & imaginum sacro vsu tollatur &c. Postremò, tanta circa hæc diligentia & cura ab Episcopis adhibeatur &c. Ex quibus fit, vt si velint circa Reliquias inquirere, ijs resisti non debeat. Dum tamen de hoc non agunt, quia de Religiosorum attentione erga rem tantam, aut de alijs, plenam habent satisfactionem, iure vti possunt suo thesaurorum huiusmodi possessores. Vt autem satisfacere eisdem possint, præuijs approbationibus obtentis, omnimodæ securitati consulunt, & controuersiarum molestias deprecantur. Ego certè nullum vidi circa rem istam solicitum, prædicta fortè de caussa, & quia existimare etiam prudenter possunt Reliquias, quæ in possessione Venerationis sunt, à præcedentibus Antistitibus, aut eorum, vel Capitulorum S. V. Vicarijs approbatas. Pro quo & deseruire potest S. Congregationis Concilij Tridentini Declaratio apud Barbosam circa Decretum citatum, sic se habens: Sanctorum Reliquiæ antiquæ habendæ

S. Congregationis Declaratio.

sunt in illa veneratione, qua hactenus fuerunt &c. Vbi cùm de fauoribus agatur, non est is annorum numerus exigendus, de quo idem Barbosa Tractatu de Appellatiuis. §. 19.

61

*Et in fauorabili hoc respectu videtur fun

Episcopi vt possint Rellquias approbare in propria aut aliena Diœcesi existentes.

data aliquorum praxis, qui approbationem Reliquiarum in vna Diœcesi existentium, ab Episcopo alterius in sua residente postularunt, quam & præstitit, sufficienti, vt credi debet, informatione præmissa. Quod tamen nescio an sint materiæ huius speculatores exacti probaturi. Communis quidem resolutio est, quam amplectitur P. Thomas Sancius in Opere morali lib. 2. Cap. 43. n. 14. & alij eum secuti, posse Episcopum extra suam Diœcesim existentem, absque aliqua Episcopi Diœcesis, in qua tunc est, licentia, eam approbationem facere, atque licentiam dare vt in sua Diœcesi publicè collocentur venerandæ. Quia cùm iurisdictio hæc non sit inter partes inuitas exercenda, non est contentiosa, sed voluntaria, iuxta dicta ab eodem lib. 3. de Matrim. Disp. 19. n. 7. & quæ talis est, potest vbique exerceri, vt probat ipse nu. 8. & videtur quidem non esse necessarium vt Reliquiæ sic approbantis conspectui præsententur, sed sufficiens relatio transmittatur, quia de præsentatione huiusmodi nihil additur. Quod quidem aliquantulùm praxi, de qua agimus, suffragatur, si prætereà ostendatur quomodo possit Episcopus iurisdictionem eiusmodi in aliena Diœcesi, dum in sua residet, exercere. Pro quo id fortè in cogitationem venit, iurisdictionem illam in loco exempto, sic volentibus & petentibus eiusdem loci Religiosis exemptis exerceri posse sicut posset in eâdem Diœcisi existente ab eodem exerceri. Quod vtcumque fieri queat, non videtur profectò conueniens Diœcesani vitare iudicium; id enim & illum minùs benè affectum potest reddere, & non bonæ caussæ ingerit suspicionem.

62

*Illud certius Reliquias approbatas ab E

Quid cum approbatæ ab Episcopis Sanctuario præfectis à Pontifice. P. Thomas Sancius.

piscopis Sanctuario à Pontifice præfectis, & cum clausula vt exponi publicè possint, quam habent plures Sanctuarij nostri, approbatione alia nullatenus indigere. P. Thomas Sancius suprà n. 18. ait etiamsi Reliquiæ sint approbatæ Bulla Apostolica, aut testimonio Diœcesis Episcopi, à qua transferuntur in aliam Diœcesim, examinandas tamen à Diœcesano, vt videat an sint ex Reliquijs, quæ in Litteris Apostolicis, aut testimonio Episcopi continentur, licet nequeat earum veritatem examinare, quia iam legitimè comprobata |

p. 21

est. Citat præfatum Patrem, addens etiam id cum Regularibus agendum, P. Bordonus Tomo

P. Bordon.

4. Resolut. 117. num. 7. & ampliori adhibita explicatione, scilicet quod sufficiat videre an instrumentum & Bulla sint in forma probante, & an sigillum capsulæ, in qua collocatæ fuerunt Reliquiæ, sit conforme vero sigillo. Quòd si sigillum inueniatur fractum, læsum, aut corruptum: tunc iuramento latoris standum post accuratas interrogationes, circa caussas fractionis, aut læsionis. Pro quo & Leander Tomo 6. Tract. 7. Disputat. 4. Quæst. 17. Quæ quidem satis prudenter dicta sunt, & nullum in praxi erit inconueniens generaliter loquendo; non tamen esse necessaria ex præfata forma approbationis habemus, sic enim illa: Ad effectum apud se retinendi, alteri donandi,

Concessionis forma.

extra Vrbem mittendi, & in qualibet Ecclesia, vel Oratorio, publicè Fidelium pietati collocandi atque exponendi. Vbi quidem de vlteriori præsentatione mentio nulla, quæ si necessaria esset, concessio illarum in ordine ad publicam expositionem nullius esset effectus. Doctrina ergo communis intelligenda est, quando in Instrumento non est expressa & ampla pro expositione concessio: pro quo & alia Sect. sequenti.

63

*VRbanus VIII. decreto suo, quod in

Decretum Vrban. 8. quid Legitimè in ordine ad probationem importet.

Breuiarijs apponitur, statuit, vt debeant esse legitimè ab Ordinarijs approbatæ. Vbi quid legitima approbatio importet potest dubitari. Et videtur sanè nihil plus ad effectum huiusmodi exigi, quàm id quod Doctores pro approbatione, vt possint exponi, requirunt: vt scilicet sincerè & non fraudulenter procedatur, morali certitudine habita. Vnde non videtur circa hoc cum eo rigore agendum, quem Barbosa tradit in Tractatu de Dictionibus Dict. 188

Dom. Barbosa.

n. 5. vbi ait dictionem Legitimè adiectam probationi vel ostensioni, importare plenam & veram probationem, & non priuilegiatam, vt per iuramentum, iuxta Iason in l. si quando Col. 2. nu. 9. & seqq. C. Vnde vi. quem refert Cardinalis Tuschus Tomo 3. Lit. D. Conclus. 305. num. 3. qui & nu. 4. cum Alexandro Consil. 119. nu. 9. lib. 2. extendit in tantùm, vt etiam si concurrat Semiplena probatio cum iuramento, non erit legitima probatio. Vbi citatio Cardinalis errat, qui non 3. sed 2. Tomo habet, quæ ex ipso doctus Auctor excerpsit. Non inquam eo cum rigore hîc agendum, quandoquidem vidimus num. præced. priuilegiatam per iuramentum probationem admitti. Vnde & approbatas Reliquias insignes Roma adductas scimus talis probationis adminiculo, quas Missa & officio sacro celebramus,

64

*Et quidem P. Sancius Lib. 2. Oper. moral. cap. 43. nu. 13. cum P. Azor Tomo 1. lib. 9. cap. 8. quæst. 9. affirmat ad priuatam venerationem sufficere si vir pius & fide dignus Reliquias tradiderit, idque absolutè & absque aliqua conditione. Reddit autem rationem, quia in rebus moralibus non est petenda maior certitudo, quàm ad exercendos alios virtutis actus: & nullum formalis erroris periculum adest; cùm ratio formalis venerationis sit ipsa sanctitas, & si aliquando materialiter erretur. Pro quo & stat P. Suarez Tomo 3. in 3. p. Disput. 55. Sect. 2. vers. At verò, & alij passim. Pergit autem citatus Pater, & n. 14. probat vt publicè exponantur Reliquiæ approbationem Episcopi sufficere, neque pro illa speciale aliquid in modo probationis exquirit, quia in eo adducta ab ipso ratio locum etiam habet, sufficere inquam moralem certitudinem, & nullum esse formalis erroris periculum, stante motiuo sanctitatis. Quamuis dictum viri pij &

Circa publicam expositionem amplior.

fide digni fortè non sit iudicandum sufficiens, & ita iuramentum exigendum, quod cum adminiculis, quæ communiter interuenire solent, moralem certitudinem adaugebit. Et sic factum in Reliquia insigni S. Lelij Martyris, pro qua testimonium perhibuit R. P. Mag. Michael Angelus Felipon Ordinis à Mercede Difinitoris pro sua Limensi Prouincia in Capitulo Generali, ab Illustrissimo Truxilliensi Episcopo, dum Limæ consisteret, approbata, & celebrata die 16. Aprilis.

65

*Decreto tamen præfato non obstante, si

Ordinarij approbatio quando non necessaria ob clausulam approbationis.

ne Ordinarij approbatione potest celebratio Reliquijs exhiberi, in quarum testimonijs clausula illa extat, de qua nu. 62. quæ vrgentissima est. Cùm enim Reliquiæ insignes sint, & concedatur publicæ expositionis facultas, id etiam manifestè conceditur, quod est iuxta Ecclesiæ dispositionem adnexum, vt scilicet possint sacris cum Officijs celebrari. In Oratorio quidem publicè possunt collocari, quod negaturus videtur nemo, vt euidentem concessionis tenorem: ergo & in Ecclesia. Patet illatio, quia eodem modo de Oratorio atque Eeclesia Præfectus Antistes loquitur. Tunc vltra. Stante approbatione Ordinarij circa insignem Reliquiam vt publicè possit exponi, non est amplior approbatio aut licentia circa cultum per officia sacra impendendum necessaria, vt est perspicuum, quia licentia pro cultu huiusmodi ad eum non spectat, sed ad Pontificem, à quo iam inuenitur impensa. Cùm ergo id, quod ad Ordinarium spectabat, à Præfecto Sanctuarij Apostolici concessum sit, & circa hoc in Pontificis Decreto dispensatum, non est iam in quo debeat Ordinarij Officium interponi, quandoquidem, vt diximus, facultas celebrationis consequenter habeatur. Vbi & addendum clausulam dictam videri appositam ad instantiam postulantium, vt labore illo adeundi Ordinarios eximantur, in quo etiam & suæ esse pro Notarijs expensæ solent. Et quod peculiaris licentia non sit pro celebratione necessaria, tenet apertè Pasqualigus de Sacrificio Missæ Quæst. 264. citans

Pasqualig.

P. Quintanadueñas Tomo 1. Tract. 7. Singul. 9. n. 5. vbi tamen de solis Sanctis Hispaniæ loquitur, &

P. Quintanad.

quod ad nos attinet ritè & rectè stare eius doctrina potest, dum sic loquitur n. 6. Tandem quæcumquæcumque Ecclesia, Religio, & Monasterium Hispaniæ, quod habet insignem ReliquiāReliquiam alicuius Sancti, de illo celebrat & recitat sine noua consultatione & facultate, vt experientia & consuetudine manifestum est. Sic ille

p. 22

66

*Sicut autem ad Ordinarium non spectat

Etiam pro celebratione.

prædicta facultas, ita neque quod attinet ad Reliquiæ quantitatem, an scilicet eius magnitudinis sit, quanta per Decretum futura statuitur ad effectum celebrationis cum Missa & Officio. Id quod est consequens ad nuper dicta, quatenus id, quod ad celebrationem spectat, eius Officij non est; posito ergo eius iudicio circa Reliquiæ veritatem, iam functus est munere suo, & reliqua ad circumspectionem eorum pertinent, ad quos & Reliquia. Vnde accidere potest, vt cùm ille non sufficientem existimet, alij probabiliter contrarium arbitrentur, & eorum sententia præferatur, & in praxi laudabiliter obseruetur. In quo nullum momenti alicuius esse inconueniens potest, quandoquidem sanctitas Reliquiæ eadem est, & similis adorationis promeritum. Quemadmodùm Sancti Paulillus, & in nostro Sanctuario Theodulus, Cyriacus, & Rogatus, eamdem adorationem merentur, quam Christophorus, & alij Martyres altitudinis giganteæ. Videantur dicta n. 8. & 9.

67

*INter Decreta S. Congregationis Ri

Decretum Vrbani 8. circa Reliquias insignes.

tuum Vrbani VIII. auctoritate edita sic habetur: Insignes autem Reliquias declarauit esse caput, brachium, crus, aut illam partem corporis, in qua passus est Martyr, modò sit integra, & non parua, & legitimè ab Ordinarijs approbata. Sic ille. Idem quoad Caput, brachium, & crus, pro Hispania declarauerat iam pridem Gregorius XIII. in Bulla pro ipsa. Ex quo ita infert P. Bordonus citata Resolut. 117. n. 32. Itaque ab insig

Bordoni explicatio.

nibus Reliquijs excluduntur pes, manus, auricula, maxilla, digitus, os, pellis, caro &c. Addens speciale aliquid circa Reliquias D. Francisci earum partium, in quibus Sacra stigmata, dicens esse insignes, quia in ijs partibus quasi Martyr fuit, dum de Passione Christi aliquid in ipsis expertus. Idem de particula pellis S. Bartholomæi, & mamilla S. Agathæ. P. Carolus Guyetus in Heor

P. Guyeti amplior.

tologia, seu de Festis Sanctorum proprijs locorum Libro 1. Cap. 9. Quæst. 2. liberalior circa ista, ita scribit: Notabiles verò censentur, non tantùm insigniores illæ, quas memorat præfatum Congregationis Decretum, nempe Caput, Brachium, Crus, &c. Item pars illa, in qua passus est Martyr: sed etiam quæcumque alia pars, quæ vel integrum per se est ipsa corporis membrum, licet aliôqui modicum, vt digitus, Costa &c. Vel certè grandioris membri pars non modica; puta Capitis, Brachij &c. Denique quæcumque pars in corpore viuo notabilis, ea itidem in demortuo censeri debet, & èex contra. Quare vix sunt notabiles vnquàm Reliquiæ illæ, quæ in paruis orbibus inclusæ, à priuatis hominibus piè omninò ac religiosè èex collo gestantur. Pro exiguis item haberi debent puluis, ac cineres, nisi cùm & ipsi aceruum faciunt. Hæe ille: quæ cùm non ita Decreto videantur esse conformia, existimandum est ita esse vsu receptum, & ita videmus insignes censeri Reliquias, & Sacris celebratas Officijs, quæ

Vsu roborata.

notabiles quidem sunt, sed non tantæ, quantam Decretum exprimit, granditatis. Et quidem potest non immeritò dici vsum non esse Decreto contrarium, quod dum partes assignat illas, alias notabiles non videtur excludere, in quibus eadem ratio militat.

68

*Pro quo iuuat id, quod Pasqualigus ob

Notanda circa Reliquias obseruatio.

seruat De Sacrificio Missæ Quæst. 261. n. 2. vbi ita scribit: Est autem aduertendum, quòd sicut ad verificandum quòd conseruetur corpus, sufficit si conseruentur ossa, quamuis carne omninò denudata: ita

P. Pasqualigus.

etiam ad verificandum quòd conseruetur caput, aut alia pars ex numeratis, sufficit si conseruentnr ossa earumdem partium, quamuis carne denudata. Hoc enim est secundùm id, quod regulariter contingit, cum Reliquiæ Sanctorum in solis oßibus regulariter consistant. Sic doctus Pater. Quis autem non videat ossibus prædictarum partium esse alia æqualis aut verò etiam maioris quantitatis, vt spina dorsi, grandiores costæ, & femoralia, coxendices. Cùm ergo talia sint quis credat Decreto dicto ijs negatum, quod alijs constat esse concessum? Vnde etiam rationabili coniectura deducitur nulli notabili parti denegatum voluisse. Et ita tenet citatus scriptor æquipollentes Reliquias concessione prædicta comprehensas

Æquipollentia in Reliquijs vt loci habeat.

citata Quæst. n. 7. communibus adductis textibus de æquipollentibus. Quibus addi potest, quòd etiamsi iuxta legum dispositionem, & Doctorum receptissimum intellectum, forma præscripta nequeat per æquipollens adimpleri, vt videri potest apud Barbosam Tractatu de Axiomatibus iuris; id fallit quando respicitur effectus, qui æquè potest per æquipollens obtineri. Sic ille Axiomate 100. nu. 5. & 16. In nostro ergo casu cùm finis Decreti in honorem Sanctorum tendat, æquipollentia sufficit, quia pariter consimilium Reliquiarum cultu comparatur. Vbi nec Decretum formam continere admittendum est, nisi quatenus ad notabiles Reliquias, quibusdam demonstratis, ordinatur.

69

*PRima est an si Reliquia insignis fracta

Reliquia fracta desinit esse insignis iuxta P. Pasqualigum, nisi integretur.

sit in diuersas partes, quæ aliquo glutine vniantur habenda sit pro insigni ad effectum dictum celebrationis. Ad quam P. Pasqualigus affirmatiuè respondet supra nu. 4. cum Quarto in Rubricas Missal. parte 1. tit. 1. dub. 4. vers. Resp. distinguendum. Quod intelligendum esse ait, dummodò adsint partes necessariæ ad constituendum illud membrum, in quo consistit Reliquia insignis, nam tunc reuera habetur brachium, crus &c. Neque enim officit quod vniantur artificiosè, quia illa vnio artificialis supplet naturalem continuationem. Et ideò quamuis deficeret aliqua exigua pars, & defectus etiam appareret, non obstaret tamen quin esset Reliquia insignis; sicut adhuc est crus aut brachium integrum, licet ei desit aliqua pars exigua. Si tamen partes illæ non essent vnitæ, non constituerent Reliquiam insignem, quia non se haberet per modum vnius, nec constituerent illud prin|

p. 23

cipale membrum, quod pro insignitate Reliquiæ habetur in consideratione. Hinc si frangeretur Reliquia insignis, possent partes glutine aliquo vniri, & remaneret adhuc insignis, vt notat etiam Quartus citatus.

70

*Et ita cùm sentiat P. Pasqualigus, sua ip

Impugnatur ex ipsius doctrina.

sius coarguendus sententia, & doctrina de æquipollentibus, de qua nu. præced. nam Reliquia in partes diuisa æquipollet integræ, cum eadem prorsus sit. Et prætereà, vt habet ipse, si Reliquiæ insigni deficeret aliqua pars exigua, cuius defectus appareret, non obstaret insignitati: ergo neque ex defectu vnionis. Patet illatio, quia minus illi deficit, cùm nulla deficiat pars. Deinde, vt vidimus n. 67. pro exiguis habendi puluis & cineres, nisi cùm & ipsi aceruum faciunt: Atqui plus est extare partes, quàm cinerum aceruum fieri, & ita aptiores pro celebratione. Item. Quis non videat absurdum esse, vt Reliquiæ partes ineptæ pro celebratione sint, & quod glutine accedente iam aptæ & dignæ debeant reputari? ac si gluten cœleste aliquod additamentum fuerit Angelicis manibus præparatum. Tandem Reliquia integra iam exposita, & sacris Officijs celebrata, in possessione erat cultus huiusmodi: ergo per fractionem nequit à iure quæsito deturbari. Illatio ostenditur: Quia ius quæsitum tantæ virtutis est, vt neque à Principe tolli queat, iuxta ea, quæ habet Marius Antoninus lib. 1. variar. Resolut. resolut. 102. n. 7. & lib. 2. resolut. 24. n. 17. & resol. 42. n. 15. Neque enim dici potest amissum ex defectu subiecti, quia subiectum idem ipsum est, cum accidentali tantummodo mutatione, & potens facilè restaurari. Quod & inferiùs roborabitur, nec displicet P. Quintanad Tomo 1. Tract. 7. Sing. 28. nu. 6.

71

*Secunda difficultas est quando dubitatur

Circa partes, dequibus dubium, an membri eiusdem.

an partes Reliquiarum pertineant ad idem membrum. Ad quam respondet Quartus suprà. Vers. Tandem, si dubium quòd si dubium sit negatiuum, ita vt non possit ferri iudicium determinatum, nihil iuuabit si vniantur illæ partes, quia neque sic haberi poterunt pro Reliquia insigni. Secus si de illis probabile argumentum habeatur. Sic cùm præmittat P. Pasqualigus suprà num. 5. addit obseruandum esse an quando partes componuntur, resultet forma illius membri, vel ossis, quo constituitur illud membrum, vel non. Nam si resultat, tollitur omne dubium: sin aliter, quamuis pertineant ad idem membrum, sed essent in se deformatæ, ita vt non possent coalescere ad restituendam formam illius ossis, quamuis vnitæ non possent haberi pro Reliquia insigni, quia non essent illud membrum, defectu formæ, in quo consistit Reliquia insignis.

72

*Sed quidem etsi forma desit, si Reli

Fauorabilis resolutio.

quia notabilis sit, non est celebrationis cultu defraudanda, pro quo faciunt nuper adducta: immeritò siquidem asseritur formam ad Reliquiæ insignis constitutionem pertinere, cùm constet esse notabile, & notabile ac insigne pro eodem possunt vsurpari. Sicut enim insigne dicitur à signo, ita notabile à nota, & nota ac signum ad

Insigne & notabile idem.

idem significandum assumuntur. Et ita Passeratius in Dictionario verb. Insignis ait insigne dici quidquid aliquo signo vel nota inter alia eminet. Habemus in Sanctuario nostro Caput S. Valeriani Martyris ex cineribus compactum ex Cæ

Reliquia S. Valeriani peculiaris.

meterio Priscillæ cũcum authentico testimonio Illustrissimi Episcopi Apostolico Sanctuario Præfecti. Et quis dubitare queat circa excellentiam Insignis? Cùm tamen reuera caput non sit, nisi quatenus aliqui capitis cineres cum alijs sancti Corporis in sic formato delitescunt. Pro quo stat P. Guyetus suprà & etiam Quæstione 5. quæ est de confusis & permixtis Reliquijs, quod duobus modis posse contingere obseruat. Primò si collectus puluis ex multis ossibus alijsve materijs Reliquiarum loco habitis, in vnam massam congerantur. Secundò si plurium Sanctorum ossa, quia vix inter se distingui possunt, promiscuè simul omnia in vnam capsam, seu thecam recondita seruantur. Si primò, negat posse cum Officio coli; si secundò, affirmat quia cùm notabiles sint, & Sancti ipsi, quorum sunt, collectiuo saltem nomine dignoscantur, omnino de ijs fieri Officium conuenit, & ita fert communis vsus Ecclesiarum. Sic ille sentit, priorem permistionem reprobans, quia plurium & incognitorum: admittens posteriorem, nulla habita ratione deformationis, sed sufficiens iudicans esse notabiles, cum necessaria cognitione: quamuis si Sanctorum esse constet, etiamsi ignorentur nomina, possint cum Officio coli, vt videndum inferiùs.

73

*Tertia difficultas, an pro Reliquia insi

De Reliquiis certis, sed incerti Sancti.

gni haberi possit ea, de qua cuiusnam Sancti sit ignoratur, licet Sancti esse alicuius videatur certum, quia in Sanctuario iam pridem asseruata, in quo nullæ admitti solitæ, nisi de quibus tales esse constiterit per legitima testimonia. Circa quod P. Guyetus suprà Quæst. 3. §. vlt. negatiuè

P. GuyetāGuyetam sententia.

respondet, quantumcumque ad venerationem exponantur, cùm quale faciendum sit Officium minimè constet. Quòd si fortè ob similitudinem nominis, controuersia sit, vt in exemplo, quod adducit Cap. 5. Quæst. 9. §. Perinde, in Reliquia cuiusdam oppidi, quam aliqui S. Ioannis Baptistæ esse contendunt, alij S. Ioannis alterius: cùm id vix occurrat, nisi inter Sanctos, quorum vnus est celebris admodum: Esto quidem de Sancto illo celebri, immò & de quocumque alio, fiat officium, si lubet; nihil tamen admiscendum asserit, quo id, quod in dubio est, asseratur, quia id fieri nequit sine periculo falsitatis, & ita cum iniuria religionis.

74

*Iuxta hunc ergo Scriptorem habemus

Vt possit defendi.

fateri tandem de Sancto fieri Officium posse, de cuius Reliquia cuiusnam sit ignoratur, quod negauerat priùs, nec suo respondet argumento, ex eo desumptum, quod quale sit faciendum ignoretur. Non enim resolutionem suam, quando pro Reliquia Sancti, nominis eiusdem contenditur, ad celebriorem adstringit, sed generaliùs loquitur, vt constat ibi: Immò & de quocumque alio. Rogo enim: Quale tunc agendum officium? an de Martyre? an de Confessore: Pontifice? &c. vix enim vitari potest id quod tandem addit, minimè addendum aliquid, quo id, de quo est dubium, asseratur. Videtur ergo magno cum fundamento dicendum de Reliquia huiusmodi posse fieri Officium, quia insignis est, & ita generalibus regulis comprehensa. Et si viri esse aliquomodò constare possit, ex testimo|

p. 24

nio in quo legatur Sanctus, & reliqua sint derasa, aut corrosa; tunc Missa & Officium fieri de vno Confessore possunt, sine nomine Confessoris in hymnis, & orationibus; vbi autem dicitur Iste Confessor, & Confeßione sedulus, conuenienter dici potest, Iste laudator, zelator, Sectator, Dilectus, aut Dilector, vel quid simile, carminis lege seruata. Et loco Confeßione sedulus, reponi, Profeßione sedulus, professione inquam fidei, quæ & Confessionis videtur nomine designari; aut si quid alius accommodatius iudicauerit, carminis etiam lege seruata. In priori autem hymno, vt sepè aliàs: Meruit supremos laudis honores. Neque contra Pontificia decreta, quidquam sic agendo peccatur, cùm receptissimum sit, vt veritas in sacro Officio seruetur, voces alias pro alijs interponi, vt vox Commemoratio pro voce solemnitas in Missa votiua Conceptionis, aut quando ex priuilegio in Sabbatis cum Officio dicitur, sicut & in Oratione post Communionem, & sic cum alijs. Difficilius apparet cùm discerni nequit an Reliquia viri sit an mulieris. Et videtur opportunius, vt Missa & Officium sint vt in Festo omnium Sanctorum, quod sanctos sexus vtriusque, & statuum omnium comprehendit. Neque quidquam in eo est, ex cuius prolatione falsitatis periculum incurratur. Videntur autem pro secundo Nocturno aptiores Lectiones diei 7. aut Octauæ, quia non ita tempus Festi repræsentant, vtpotè quæ multùm institutionem eius præcesserunt.

75

*Quarta difficultas, an de Reliquia illa li

Circa Reliquiam insignem tempore diminutam.

ceat celebratio, quæ insignis cùm esset, & in possessione celebrationis, ad eum deuenit statum, vt secundùm se spectata illum neutiquàm cultum obtineret. Id quod negabit P. Pasqualigas, iuxta dicta suprà n. 69. & 71. & potest eius rationibus comprobari, quod & negat P. Quintanadueñas suprà. Sed nihilominùs fauorabilius pro Sacrarum Reliquiarum honore iudicium proferendum, & licere dicendum. Fauorabilior enim est caussa conseruationis, quàm nouæ acquisitionis. Et faciliùs constitutum ius retinetur, quàm de nouo acquiritur, per textus & Doctores, quos adducit Dom. Barbosa Tract. citato de Axiomat. Iuris. Axiomate 221. §. 12. & quidem sanctis, quorum Reliquiæ sunt, iniuriosum videtur, si cultu iam diu ipsis præstito, quo maior esse nullus potest, dicta ex caussa priuentur; vnde minùs poterit de illorum protectione confidi. Id quod potest etiam ex praxi in Ecclesijs receptissima comprobari, in quibus Reliquiæ insignes capsis pretiosè ornatis includuntur, & obserantur illæ ad custodiam perpetuam, nihil de earum diminutione curando; cùm sit certum, & experientia constet temporis diuturnitate diminui, & in cineres resolui. Hinc est Pontificium illud statutum Innocentij Tertij in Concilio Lateranensi, & habetur in Cap. Cùm eo 2. de Reliq. & vener. Sanctor. Antiquæ Reliquiæ amodò extra capsam nullatenus ostendantur. Quia scilicet vetustate consumptæ, derasæ, aut deformatæ, vnde apud rudiores minori esse in æstimatione poterunt. Quam rationem reddit Abbas, adductus ab Emanuele Rodericio Quæst. regular. Tom. 3. q. 55. arti. 1. in medio, & à Dom. Barbosa in citatum Cap. num. 2.

Quinta difficultas, an si incendio absumptæ,

Circa Reliquias insignes iam non extantes P. Guyeti sententia.

aut furto, casuve alio deperditæ fuerint Reliquiæ, minus de ijs fieri debeat? Cui sic propositæ ab ipso respondet P. Guyetus citato Cap. 9. Quæst. 7. dicens quòd si post eiusmodi casum minimè destitum sit ab Officio, quod fiebat aliàs, neque etiam ab eo deinceps videri desistendum, cùm & valeat ipsa saltem consuetudo non dum vsu abrogata, nec par sit credere sanctos idcirco desistere à patrocinio, quod susceperant. Sin contra dimissum fuit Officium, non putat instaurandum, nulla superstite caussa id deinceps præstandi. Adducit Ceremoniale Monasticum, in quo sic absolutè habetur lib. 4. Cap. 16. vbi de Festis Patro

Ceremoniale Monasticum.

norum: De Sanctis, quorum habebantur Reliquiæ: sed iniuria temporum, vel malitia hæreticorum, perierunt; fiet Officium sicut solebat aliàs fieri, dum extarent eorum Reliquiæ. Sic ibi. Post quæ sic concludit: Placet nihilominùs addita à nobis restrictio. Sed cum ratio ab eodem adducta pro casu continuati Officij generalis sit, scilicet non esse par credere sanctos idcircò desistere à patrocinio, quod susceperant, videtur iuxta illam dicendum agi de illis posse, etiamsi destitum à celebratione fuerit. Deinde vt destitum fuerit caussa esse potuit ignoratio iuris ad continuationem, quæ facit inuoluntarium, impedimentum eatenus inducens; & sic constans Iuris dogma impedito nōnon currere tempus, vt ex Surdo, Turrecremata, & Antonio Gomez probat Marius Antoninus lib. 1. Resolut. 84. n. 5. Prætereà Ceremoniale Monasticum, non vnius aut alterius sententiam continet, sed communem, & generaliter receptam, & ita valde probabilem; quod & præfatus Auctor videtur agnoscere, dum nihil in contrarium statuit, sed placere tantùm restrictionem à se adhibitam protestatur. Pro quo insu

Priuilegius non amittitur per non vsum.

per arguere possumus excommuni alia & receptissima sententia, pro qua Doctores quamplures adducit P. Castrus Palaus Tomo 1. Tractatu 3. Disput. 4. Puncto 18. num. 3. asserentes priuilegium per non vsum non amitti. Cùm ergo posse de sanctis celebrare, etiam quando eorum Reliquiæ interierunt, rationem priuilegij habeat generali facultati de insignibus Reliquijs annexam, etiamsi eius vsus cessauerit, quacumque ex caussa, non ideò cessasse censuendum est, cùm ex ijs sit, de quibus communis dicta sententia procedit, de ijs scilicet, quæ non sunt in præiudicium tertij, sed purum fauorem important; & fauorem quidem, ex quo magna erga fideles resultat vtilitas, dum sanctos celebrant summo fauore dignissimos, & summis etiam fauoribus ipsos, qui se glorificant, prosequentes. Ineffabile fidelibus

Paschasius Abbas.

præbere patrocinium creditur, quod dictum à Paschasio Abbate Corbeiensi Præfatione in Paßionem SS. Ruffini & Valerij. Et de vestis exigua particula, aut modico resoluti corporis puluere, circa quæ celebratio est nulla, cùm desit insignitas, vt quot ac quanta beneficia ex celebratione nobis valeamus promittere ratione insignium Reliquiarum, licet modò non extent, indubij inde colligamus.

77

*DEcretum S. Rituum Congregationis Vrbani VIII. auctoritate suffultum sic habet: Item vetuit & prohibuit celebrari per totam ciuitatem, vel Diœcesim, et

Decretum Vrbani 8.

iam de cuiusque Ordinarij auctoritate, Festum cum Officio, eo quòd in loco adsit Ecclesia Parochialis, vel Regularis, vel Abbatialis, aut aliqua Reliquia, sed tantùm in ipsius Sancti Ecclesia titulari, seu vbi asseruatur corpus, aut insignis Reliquia, & non alibi. Circa quod dubitari potest an omnes, qui ad domum spectant, in cuius Ecclesia, aut loco alio decenti, Reliquia insignis est, possint cum Officio celebrare. Dicuntur autem spectare, qui in grangijs degunt, aut quomodolibet foris versari contingit, sub obedientia tamen domus eiusmodi Superioris, aut in illa superioritatem exercentis, si contingat abesse, vel si plures intra ciuitatem domus sint vni Superiori subiectęsubiectæ cum ordinaria & non delegata iurisdictione, qualem habere aliquando Vice-Prouinciales solent, Collegiorum aliquorum Rectores. Quid etiam de Prouinciali, qui nulli videtur adstrictus loco, sicut & illius socij? Circa quod.

78

*Dico Primò. Omnes existentes in locis ad domum pertinentibus, in qua asseruatur Reliquia insignis, possunt vti facultate dicta.

1. Assertio affirmans de pertinentibus ad eamdem domum.

Probatur ex recepta doctrina de priuilegijs, quòd scilicet extenduntur ad coniuncta, ratione alicuius congruentiæ, quæ meritò in considerationem venire potest, vt in recitatione officij cum socio, celebratione Missæ cum ministro non priuilegiato tempore interdicti, & auditione Sacri cum familiaribus, ac similibus, vt videri potest in P. Suario de legibus lib. 8. cap. 12. nu. 7. & 8. quem sequuntur quotquot post eum scripserunt, vt non sit opus longa eos serie

Extensio priuilegiorum ad connexa.

recensere, nisi in quantum P. Suarez genus aliquod necessitatis agnoscit, quod tamen multi fauorabilius amplectuntur. Bonacina Tomo 2. Disput. 1. Quæst. 3. Puncto 7. §. 2. nu. 8. vbi decentiam & congruentiam pro ratione reddit. P. Pellizarius Tomo 2. Tract. 8. cap. 1. num. 149. P. Escobar de Mendoza Tomo 1. Theologiæ moralis Lib. 6. Sect. 1. n. 28. Pro quo & Cardinalis Tuschus Tomo 6. Lit. P. Conclus. 732. n. 9. vbi sic ait: Fauore cultus diuini etiam in præiudicium tertij pri

Cardinalis Tuschus.

uilegium recipit latam interpretationem: pro quo adducit exemplum: & alia pro extensione conclus. 734. In nostro autem casu nullum tertij præiudicium est, & fauor diuini cultus vertitur in Sanctorum celebratione, quorum est memorabile nomen coram illo. Psal. 71. v. 14. Atqui vt extensio dicta fiat, magna est congruentia, vt scilicet inter partes sit grata conformitas, neque illi, qui extra domum sunt, in qua est Reliquia celebrationis fructu, patrocinio scilicet speciali, & consolatione priuentur.

79

*Deinde ex dictis à Cardinali Tuscho ro

Et maximè fauore religionis.

borari probatio potest, agitur enim de fauore diuini cultus, & succurrit communis & celebris ac decantata doctrina, de ampliatione priuilegij, cùm de materia religionis agitur aut caussæ piæ pro quo Auctores congerit P. Palaus Tomo 1. Tract. 3. Disp. 4. Puncto 10. nu. 5. & Nos alibi, nec semel. Licet autem semper ampliatio aut extensio ita facienda sit, vt eam concessionis verba patiantur, iuxta communem Doctorum sensum, id à resolutione præsenti non abhorret; nam Ecclesia non est in rigore sumenda, sed laxiori significatione, vt est receptissima sententia, de qua Cardinalis Tuschus citata conclus. 734. vbi ait nomi

Ecclesiæ nomen vt possit extendi.

mine Ecclesiæ venire etiam Monasterium, & domos contiguas. Ex quo fit vt etiamsi Reliquia insignis non sit in Ecclesia, sed in loco alio decenti asseruata, possit de Sancto, cuius est illa, Festum celebrari, vt obseruauit P. Quintanadueñas Tomo 1. Tract. 7. Singul. 28. nu. 6. Qui assertioni propositæ apertè suffragatur ibidem nu. 5. dicens commorantes extra suam ciuitatam, in qua ex professo morantur, vel habent Beneficium, seu ad quam aliquo titulo pertinent, posse celebrare vbicumq;vbicumque reperiantur, de Sanctis, quorum Reliquias ipsorum Ecclesiæ, vel Monasteria, si Regulares sunt, possident. Pro quo & Singul. 20. n. 6. vbi ait Regularem, qui extra Monasterium suum moratur, etiamsi sit in alia Prouincia, posse celebrare & recitare de Sanctis, quorum Reliquias insignes illud habet, sicùt de Festiuitatibus illius, v.verbi g.gratia, Dedicatione EcclesięEcclesiæ &c, quia ęquiualetæquivalet esse alicuius Monasterij, ac habere in aliqua Ecclesia BeneficiũBeneficium.

80

*Possumus etiam ex ipsis Decreti verbis non

Ex verbis Decreti roborata probatio.

leue argumentum conformare: prohibet enim celebrari Festum cum Officio per totam ciuitatem vel Diœcesim: ergo aliqualis extensio minimè prohibetur, rationabilis inquam, & iuxta concessiones alias eius generis à Doctoribus approbatas. Si dicatur per vltima verba omnem sic interpretandi licentiam improbatam, dum absoluta negatio ad declarationem apponitur, dicendo: Vbi asseruatur corpus, aut insignis Reliquia, & non alibi. Post particulam taxatiuam Tantùm. Quod non videtur clariùs dici potuisse; & cùm sit clausula finalis & vniuersalis, ei potiùs standum, quam insinuatæ antecedenter concessioni: Negatio enim plus tollit, quàm ponit affirmatio ex Iuribus &

Vis negationis.

Doctoribus adductis Dom. Barbosa Tract. de Axiomatibus Iuris, Axiom. 158. n. 3. Pro quo & faciunt quęquæ habet Tract. de Clausulis Claus. 81. vbi de illis, Non aliàs, aliter, neque alio modo. Sed hæc non vrgent: Nam vt cũcum multis affirmat in eiusdem Tractatus principio n. 15. & 16. Clausulæ non debent

Nil superfluum in Clausulis.

censeri inutiles & superfluæ. Id quod in præsenti accideret, illud enim Per totam ciuitatem vel Diœcesim, inutile & superfluum esset: quandoquidem ad nihil deseruit dixisse Totam; cùm in nulla possit parte locũlocum habere dispositio, iuxta competentem illius sensum, quando negatio eidem adijcitur, vt ex frequentissimo vsu loquendi constat. Sic enim si quis dicat: Non potui per totam ciuitatem discurrere, quia equus ineptus. Non dedi totum, quod N. petijt, quia non ita diues sum, vt ille existimauit. Non potui comedere totum, quod appositum est, & sic in alijs. Neque obstat finalis negatio, quia potest ritè cum præcedenti locutione componi. Sumendo Ecclesiam in ampliori illa significatione; quod quidem duplici ex titulo fieri potest. Primò vt |

p. 26

euitetur correctio, quam semper vitandam in

Vitanda in illis correctio, sicut in legibus.

legibus & statutis Doctores tradunt, ne repugnantiam in eisdem fateamur, quando idonea possunt interpretatione ad verum sensum aduocari. Id quod in Clausulis etiam obseruandum ratio manifesta conuincit: vnde in ordine ad illas huiusmodi doctrina à doctissimis scriptoribus adducitur, & de negatiuis loquuntur, vt videri potest apud Mariam Antoninum Lib. 1. Resolut. 46. nu. 9. Secundò, quia, vt diximus, de fauore Ec

Non obstant in fauorabilibus Religioni.

clesiæ agitur, quo euentu negatiuæ clausulæ extensionem admittunt, vt videri potest apud eumdem nu. 10.

81

*Dico Secundò. Si degentes in diuersa

2. Assertio de non plenè subiectis.

domo non subiecta Superiori eius, in qua insignis Reliquia est, & sic subiecti eius, in qua degunt, aliquomodò pertineant ad illam, in qua Festum celebratur, vt quia lectores, vel ministerium aliquod exercentes, in cuius exceptione à Superiore illius cum potestate diriguntur: vti possunt facultate dicta. Probatur, quia sine improprietate; aut vocis abusu, dici possunt ad talem domum pertinere, & communitatis illius partes, ac de illa speciali titulo benemeriti: essetque valde absurdum, vt conuiuentes domestisticis, & sæpè ibi Sacrum celebrantes, peioris conditionis essent, & notabiles se in celebratione Missarum exhiberent. Ad hoc certè possunt, quæ de alijs sunt dicta, conuenienter applicari, & cùm de fauore agatur, eoque ad religionem spectante, non est circa hoc scrupulosius hæsitandum. Potest quis extra suam degens Prouinciam, id, quod vidimus ex P. Quintanad nu. 79. quod est manifestè plus, quam id, quod modò contendimus. Ministeria, de quibus dictum possunt esse Præfectura studiorum, regimen alicuius Congregationis, Prædicatio, Resolutio casuum moralium hebdomodaria, & sic alia.

82

*Dico Tertiò. Prouinciales, si nullam ha

Quid circa ProuinciaiesProuinciales.

beant domum, in qua communiter resideant, & quæ illius censeatur quasi domicilium, non possunt facultate dicta vti, & de omnibus celebrare Sanctis, quorum Reliquiæ in Prouinciæ totius Ecclesijs reperiuntur. Id quod videtur compertum, quia de illo nequeunt conuenienter verificari Decreti verba. Neque enim est in Ecclesijs, aut domibus, in quibus sunt Reliquiæ, neque ad illas pertinet vt specialis earum pars. Licet enim caput dici queat, sed ita est tale respectu communitatum singularum, vt magis non sit vnius quàm alterius. Quòd si titulus ille considerationis esset alicuius ad præsentem effectum, Generalis totius Religionis similiter posset Prouinciarum omnium Festa ob insignes Reliquias celebrare. Neque dici potest Prouincialem deterioris in hoc esse conditionis, quandoquidem cum Prouinciam visitat, in domibus cunctis Reliquias insignes plerumque reperiet, & celebrare Festa cum domesticis poterit tunc temporis incursura. Dixi, si nullam habeant domum &c. Nam si illam habeant, vt domesticorum quilibet veniunt reputandi, quod & de socijs pariter dicendum. In quo illorum melior est conditio, cùm celebrare vbique Festa queant, quæ ad eorum domicilium spectant, & ea pariter quæ in domibus Prouinciæ, dum visitatio peragitur, contigerit agitari. Et hoc quidem meritò, vt maiori eorum labori (quæ prægrandis in Indijs,) emolumentum hoc satis appretiabile, & proportionatum accrescat.

83

*DEcreti tenorem vidimus nu. 77. vbi de

Quæ fundamenta pro illa.

Parochiali, Regulari, & Abbatiali Ecclesia sermo, quæ solet esse Collegiata, de Cathedrali autem mentio nulla, vnde videri potest minimè comprehensa. Et hac fortassè de caussa in Codice impresso Limæ nouorum Festorum sic positum.

27. Februarij Limæ tantùm S. Iuliani Mart. non Pontif. dup.

9. Septembris. Limæ tantùm S. Adriani Mart. non Pontif. dup.

Et id quidem quia in Metropolitana Ecclesia duorum prædictorum Martyrum Reliquiæ insignes asseruantur. Sicque visum dicitur Illustrissimo Archiepiscopo DD. Petro de Villagomez ante triennium ferè vita functo, & cùm sanctis, vt par est credere iam regnanti, vt ex insignibus eius virtutibus ducta notitia compellit. Quomodo autem negatiuæ illi vniuersali, & non alibi fiat satis, nondum accepi: potest tamen ita exponi, vt non alibi, nisi in expressis Ecclesijs Festum celebrari queat, Parochiali, inquam, Regulari, aut Abbatiali. Itaque cùm dicitur; Eo quòd in loco adsit Ecclesia Parochialis, Regularis, vel Abbatialis, aut aliqua Reliquia, sensus sit, vt locus non dicat distinctum aliquid, in quo Reliquia sit, sed Ecclesias ipsas, & sic Reliquia in illis existens indicetur, & tandem concludatur vt vidimus, & non alibi, sic enim congruus apparet sensus, vt non alibi, nisi in Ecclesijs dictis Festum celebrari queat.

84

*Et huic sententiæ non penitus videtur ad

P. Quintanad. vt faueat.

uersari P. Quintanadueñas citato Singulari 28. n. 1. ait enim cùm in Matrice Cathedrali vel Metropolitana est Reliquia insignis magis consonum videri S. Rituum Congregationis Decreto, vt solùm Canonici & alij Clerici Matrici adscripti, vel Capellaniam habentes in Capellis, seu Ecclesijs ipsi Matrici immediatè subiectis celebrent & recitent de Sancto, cuius Reliquia insignis habetur, sic enim celebrant vbi asseruatur insignis Reliquia, & non alibi, vt ait S. Congregatio. Sic S. Ecclesia Toletana de S. Sotero intra Matricem tantùm sub ritu Duplici celebrat ob eius corpus in ea seruatum, & extra eam fit de illo vt in Kalendario. Compostellana etiam & aliæ de alijs Sanctis, quorum Reliquijs gaudent, ita celebrant. Ita cum sentiat, & loquatur, dixi non penitus aduersari; cùm enim tantùm dicat magis consonum videri, non obscurè indicat oppositum etiam videri consonum, sed non ita vt illud, sed minùs, vt respondeat magis. Quod quidem non videtur

Et etiam aduersetur.

consonum eiusdem absolutæ, & penitus negatiuæ resolutioni, quam Singulari antecedenti præmiserat nu. 2. & seqq. vbi pro eo plures Declarationes S. Rituum Congregationis adduxerat, & prædictarum Metropolitanarum vsum, quem & amplexæ aliæ. Neque alio fundamento, quàm auctoritate supra memorati Decreti, eo quòd in illo sic videatur expressum. Vsum tamen contrarium Ecclesiæ MetropolitanęMetropolitanæ Hispalensis vigere |

p. 27

affirmat nu. 4. secus in Collegiatis Rationi autem, quæ ex vsu tali instrui posset, occurrit Singul. 28. nu. 2. dicens id stare ratione receptæ per longissimum tempus consuetudinis, quæ ad totam Diœcesim aliquando extenditur, ex eo quòd Ecclesiæ omnes vnius Diœcesis sunt veluti de gremio Matricis, & ita debent vnum eumdemque in psallendo tenere modum, iuxta Cap. De ijs Dist. 13.

85

*P. Pasqualigus de Sacrificio Missæ Quæst.

P. Pasqualigus penitus negans.

261. num. 8. penitus negatiuè resoluit, quia S. Congregationis Decretum taxatiuè disponit, & concedit solùm pro illa Ecclesia, in qua conseruatur Reliquia insignis: vtitur enim dictione Tantùm. Addit tamen posse celebrare omnes, qui sunt addicti celebrationi diuinorum Officiorum in Ecclesia Cathedrali aut Matrice: quod verum esse ait, etiamsi non esset quis addictus Ecclesiæ, nisi tamquàm Capellanus quoad celebrationem Missæ, quod videlicet teneatur in tali Ecclesia celebrare, sine vllo respectu ad Chorum. Vbi dubitari potest an Capellania in talibus debeat esse Beneficium per collationem, aut institutionem Canonicam: an verò sufficiat Capellania communiter dicta, quando scilicet Clericus ad dicendum Missam in tali Ecclesia tenetur, titulo laicali, quia nullum in eo Episcopi intercessit officium pro illius fundatione. Et de hoc non locuti videntur Auctores; nisi titulus alius accedat communis pluribus, qui eo die, quo Festum ratione ReliquięReliquiæ insignis in Cathedrali celebratur, possunt in eadem similiter celebrare, & quia Officium & Missa sibi consonare expedit, illud poterit de Festo huiusmodi recitare iuxta ea quæ habet P. Quintanad. citato Tract. 7. Singul. 7. nu. 9.

86

*P. Guyetus in Heortologia Lib. 1. Cap. 1.

P. Guyetus idem, cum notanda doctrina.

Quæst. 9. & Cap. 2. Quæst. 5. prorsus negat, qui posteriori loco obseruat in Decreto præfato numeratam non fuisse Ecclesiam Cathedralem cum alijs, quia iurisdictionem habet, ratione cuius Festa suæ Dedicationis, sicut & Patroni seu, Titularis, aliaque eiusmodi fieri debent per totam ciuitatem & Diœcesim, prout censuit sæpiùs ipsamet Rituum Congregatio, quam iurisdictionem non habent aliæ Ecclesiæ, saltem ordinariè. Quod verò Festa quęquæ ad Reliquias pertinent non debeant eodem iure censeri, explicat citata Quæst. 9. ex eo quòd circa hoc se habeat vt Ecclesia particularis, quia Reliquia non spectat ad illam vt Cathedralis est, sed vt hæc numero est Ecclesia. Hinc est (ait) quòd in multis Calendarijs proprijs Diœcesum frequenter habetur hæc clausula (in Ecclesia Cathedrali tantum.) Errant ergo qui nullo discrimine adhibito, quæcumque Festa in Calendario Diœcesis, seu Ecclesiæ primariæ proprio descripta legerint, ea sibi protinus celebrare fas putant, compendiorum vtique magis, quàm cultus Sanctorum indagatores ac scrutatores soliciti, Sic ille, cuius doctrina in eo, quod de Cathedrali Ecclesia tradit, quatenus respectu Reliquiarum particularis censenda est, explicari & roborari ex eo potest, quòd Reliquiæ omnibus Ecclesijs possunt esse communes, & in eo Cathedralis à multis excedi, vt in Metropolitana hac nostra videre est, in qua duorum illorum Sanctorum Reliquiæ habentur: de alijs, cùm in Sanctuario D. Pauli illæ asseruentur, quas vidimus Sectione 1. & in Ecclesia D. Augustini plures etiam & valdè notabiles extant, propter quas Festum omnium Sanctorum illis est RR. Patribus celeberrimum, sicut & Nostris, vt alios omittam.

87

*Gauantus, qui circa ea, quæ ad diuinum

Gauanti dubia mentis licet negare, magis videatur.

Officium spectant, solet esse solertissimus indagator, circa quæstionem præsentem non videtur suam satis mentem aperuisse Parte 1. Thesauri Sect. 3. Cap. 3. dolet multiplicatione Festorum feriale obrui officium mentione inducta Ecclesiarum, de quibus Decretum, & deinde gratulatur de sublato, Deo dante, abusu, per Decretum præfatum, quod ad litteram exhibet. Et posteà de Reliquia insigni agit, referens se ad ea, quæ Parte 1. Tit. 11. circa finem dixerat, nullibi quidquam, quod præsenti seruire possit intento, prolocutus. Sectionem autem 2. Cap. 2. num. 26. eos omnes refutans titulos qui insufficientes sunt vt fieri alicuius Sancti Officium possit, duo hæc profert: Nec eo, quia conformare se debent Ecclesiæ minores Matrici, seu Cathedrali. Neque quia habetur in ciuitate, seu loco, Abbatialis, vel Parochialis, vel Regularis Ecclesia. Et priora quidem verba adducens P. Guyetus citata quæst. 9. suum esse ait, non enim absolutè negat de Sanctis, qui in Ecclesia Cathedrali seu Matrice celebrantur fieri debere Officium in minoribus Ecclesijs: sed non ob eam præcisè rationem, quòd isti se illi conformare debeant: fallit enim hæc regula in aliquibus, vt in Reliquijs, pro quo improbando decertabat. Sed verò, cùm in sequenti clausula, Ecclesijs, de quibus Decretum mentionem habet expressam, memoratis, nullam Reliquiarum attexat mentionem, cùm tamen omnia in illo contineantur, titulum huiusmodi ad celebrationem extra Cathedralem & Matricem non videtur repulisse. Reuera tamen in negatiuam partem videtur inclinare. Cùm enim citato cap. 3. remedium à S. Congregatione adhibitum asserat Decreto prædicto ad verbum relato, in quo de Reliquijs agitur, ratione quarum, si extensio illa liceret, non parùm feriale obruetur Officium, etiam per Decretum huic est occursum incommodo, vnde circa Reliquias nihil habuit quod adijceret contentus rationem, propter quam dicantur, & haberi debeant insignes, reddidisse. In priori etiam clausula idem non leuiter indicatum: quia pro extensione officij in Reliquijs solus ille allegatur titulus conformitatis: Atqui ille est insufficiens iuxta ipsum: non ergo licet, & ea de caussa in subsequenti clausula nullam de Reliquijs intulit mentionem, quia in priori satis suam mentem fecerat manifestam. Et ita etiam tenet P. Henao Tomo 3. de Missæ Sacrificio Disput. 28. n.

P. Henao.

429. Quibus præ iactis.

88

*Dico Primo. Propter Reliquiam insi

Assertio 1. absolutè negans.

gnem asseruatam in Cathedrali aut Matrice non potest per totam ciuitatem Festum Sancti, cuius est illa cum officio celebrari. Sic citati. Et probatur ex Decreto S. Congregationis, in quo apertè, re probè inspecta, prohibetur, sic illud intelligentibus Cathedralibus, & Metropolitanis Ecclesijs, vt vidimus, & Doctoribus quæstionem agitantibus, ita vt nullus sit, qui oppositum affirmarit. Quod vrgetur: Nam Ecclesiæ Cathedralis nomine venire nequeunt Ecclesiæ ipsi subiectæ, |

p. 28

nisi quatenus partes illius dici possunt, eo modo quo de Regulari Ecclesia aut domo diximus: Hoc autem solùm euincit Ecclesias immediatè subiectas tales appellari posse, vt admittimus in Viceparochijs, & similibus: At Parochiam S. Annæ, S. Sebastiani, & S. Marcelli Limæ, esse partes Cathedralis, quæ suos etiam habet Parochos, à quibus alij penitus independent, nullo pacto dici potest: ergo neque stare congrua Decreti interpretatio in ordine ad effectum, de quo agimus. Quod validissimè roboratur. Nam si liceret extensio huiusmodi, etiam per totam Diœcesim liceret celebratio, quod tamen negatur. Patet. Quia omnes Diœcesanæ Ecclesiæ eumdem seruant ad Cathedralem respectum, nec aliæ plus alijs ab ipsa dependent, & vt dicebatur num. 84. omnes sunt veluti de gremio Matricis, iuxta Caput illud, De ijs, vnde expositiones adductæ penitus probantur ineptæ. Si enim Cathedralis in Decreto non inclusa, manifestè sequitur, neque quod de Diœcesi dicitur, ad ipsam pertinere. Cur autem non expressa, dictum iam nu. 86.

89

*Et vt nequeat allegari titulus conformi

Ex conformitatis necessitate argui nequit, & in quo illa necessaria.

tatis cum Cathedrali aut Matrice, eadem ratio conuincit; non obstante dicto Cap. De ijs, quod est Concilij 11. Toletani, vnde in Ecclesia Toletana Hispaniarum primaria, sic agitur, vt est visum n. 84. Quod & cùm adducat P. Guyetus suprà Quæst. 8. respondet Primò Canonem illum non agere de Festis, sed de forma diuini Officij, quam vult vnam esse per totam Prouinciam: vnitas verò illa non exigit vt eadem omnia vbique Festa celebrentur. Secundò quod habet Glossa in sequentem Canonem Placuit, huic Capitulo derogatum per contrariam consuetudinem. Sed priori responsioni insistendo, vt eius appareat veritas, sola præfati Canonis sufficiet lectio. Abbatibus sanè, indultis Officijs, quæ iuxta voluntatem sui Episcopi regulariter illis implenda sunt, cetera Officia publica, id est, Vesperas, Matutinum, siue Missam, aliter quàm in principali Ecclesia celebrare non liceat. Sic ibi. Si & addamus, facultatem dictam concessam Episcopis, si ad Festa contendatur extendi prædicto in Canone, per Decretum S. Congregationis auctoritate Pontificia esse limitatum, vt ex eiusdem tenore constet: Etiam de cuiusque Ordinarij auctoritate.

90

*Dico Secundò. Licet aliqualis probabilitas

Assertio 2. Quid circa praxim expediat.

subluceat, vt id fieri possit, quod præcedens Assertio negat, minimè tamen videtur conueniens in Ecclesijs Cathedralibus & Matricibus iuxta eam operari. Id probo. 1. quia Cathedralis Ecclesia debet esse magistra totius rectitudinis, & exemplar conuenientis procedendi modi in ijs, præsertim, quæ ad diuinum cultum pertinent, & ita sententias solida probabilitate subnixas amplecti. 2. quia Metropolitanæ Ecclesiæ in Hispania priorem lententiam sequuntur vt vidimus. 3. quia non videtur iste ad opiniones tales recursus ex zelo colendi sanctos oriri, sed pro euitanda molestia Officij ferialis, quod quanti debeat fieri bene Gauantus obseruat citato Cap. 3. Tandem, quia ex præpropera ista opinionum talium sequela, post deprehensum errorem solet indecôra correctio subsequi, vt exemplis recentibus potest ostendi. S. Isidoro Agricolæ concessa Octaua; & relicta post annos aliquot, quia sine fundamento firmo Pontificiæ concessionis assumpta, de quo dixi in Thesauro Tomo 2. Tit. 12.

B. Conradi malè extensa concessio

n. 147. & 148. Item de B. Conrado Placentino recitatum Officium die 19. Februarij, quia nescio quis ex obligatis Choro, in Officio PP. Minoribus concesso sic legit in vltima ad eum spectante lectione: Leo Decimus Pontifex Maximus, in Netina Vrbe primùm; Deinde Paulus eo nomine Tertius alibi etiam festiuam diem vndecimo Kalendas Martij quotannis celebrari permisere. Et quia alibi dictum, ac si idem esset ac vbique, vbicumque, aut vbilibet, recitationem persuasit, commodissimo, vt visum, tempore, quia Quadragesimæ, in quo feriale Officium omnium grauissimum reputatur. Et hoc etiam ex titulo ante aliquot annos ita inualuit deceptio, vt in Codice Sanctorum ad libitum celebrabilium Beatus iste, quolibet, cum Sedi Apostolicæ placuerit, honore dignissimus, legeretur. Sed errori est statim à S. Rituum Congregatione beneficio Declarationis opportunè consultum die 19. Maij 1614. de qua P. Guyetus citato Cap. 2. Quæst. 4. Neque vrget citati Præsulis auctoritas, magis enim genuina pietate, & aliorum quorumdam incircumspecta suasione, quàm accurata inspectione permotus est venerabilissenex, paratus semper, vbi lux veritatis accederet, sequi charismata meliora.

91

*Ex dictis autem circa Cathedrales Eccle

Quid de inferioribus Ecclesiis sit. tenendum.

sias, & maximè circa Metropolitanas, apertè colligitur quid circa alios sit dicendum, quod & agendo de illis est sufficienter indicatum; quibus etiam sua conuenit prærogatiua in eo quod Ecclesiæ aliæ sint eisdem annexæ, & velut appendices, & dicuntur Viceparochiæ, aut alijs nominibus compellantur. P. Guyetus citata Quæst. 8.

P. Guyetus.

cùm id neget; quod vidimus, sic subdit: Vt vt sit, non inficior in suffraganeis plerumque Ecclesijs seruari Festa aliqua propria Metropolitanæ, sed id fit potius titulo Cognationis, Affinitatis, aut alio simili, de quibus agetur infra Cap. 10. & seqq. &c. Ex quibus forte quispiam colliget ratione vicinitatis posse in Ecclesijs eiusdem ciuitatis titulo insignis Reliquiæ celebrari: nam Cap. 11. Quæst. 1. tota est de Ecclesiarum vicinitate. Sed quidem id minimè obstare potest: nam Patres S. Congregationis Rituum, & Vrbanus Octauus illorum Decreto robur confirmationis adijciens, satis perspectum habebant Ecclesias cuiusuis ciuitatis esse vicinas, & prohibuerunt tamen per totam ciuitatem Festum ratione insignis Reliquiæ celebrari. Id autem quod citatus scriptor asserit consuetudinem Galliæ concernit, neque est Ecclesijs alijs adaptabile: cùm insuper de vinculo inter illas ratione prædictorum respectuum in ordine ad Reliquiarum celebrationem locutus videatur.

92

*QVando sancti, quorum habentur

Festum Reliquiarum Duplex minus ex Decreto S. Congreg. Rituum.

Reliquiæ, in gradu aut nullo, quia in Kalendario non extant, aut gradu in inferiori sunt, quia vel simplici, vel semiduplici ritu celebrantur, tunc ad ritum Duplicis euehi manifestum est ex Decreto S. Congregationis Rituum die 23. Nouembris 1602. de quo Gauantus Parte 2. Thesauri. Sect. 1. Cap. 5. Tit. 2. n. 8. & Sect. 3. Cap. 2. n. 10. vbi & expressè dicitur Duplex minus futurum. Pro Hispania autem iam id pridem indulserat Gregorius XIII. in Bulla anni 1573. die 30. Decembris. vbi restictionem illam Minus non adhibuit, sed simpliciter protulit Officium Duplex, facere. Vnde existimare

Quid aduersari videatur ex Bulla pro Hispania Greg. 13.

aliquis posset pro Hispania concessionem illam esse peculiarem. Quod roborari ex eo etiam potest ibidem adnexo de exclusione Festi Duplicis eo die occurrentis, in quo de Festo Reliquiæ faciendum: id enim maiorem aliquam arguit dignitatem. Et ita videtur intellexisse P. Quintanadueñas in Additionibus ad calcem Tomi prioris

Maius vnde probet P. Quintanad.

adiectis, & in ea, quæ ad singul. 29. spectat. Tract. 7. vbi ait omnes sanctos, quorum Reliquiæ insignes possidentur, similiter & Naturales celebrandos sub ritu Duplicis maioris in suis Ecclesijs, iuxta dicta singul. 20. num. 4. In quo de ritu huiusmodi eatenus videri locutus potest, quatenus concessionem Gregorij XIII. suis ipsius verbis adducit: iuncta etiam Rubrica Breuiarij

Rubrica Breuiarij.

§. 11. de Concurrentia Officij nu. 2. ibi: Festa aliorum sanctorum, quæ in proprijs locis & Ecclesijs, solemniter celebrantur. Et addita Gauanti explicatione Parte 1. Sect. 3. Cap. 9. n. 3. qui iuxta Rubricam §. 11. n. 2. de Sanctorum Festis solitis in proprijs locis vel Ecclesijs solemniter celebrari, affirmat indicari Festa primæ vel secundæ Classis, vel Duplicia maiora, quæ in concursu cum minoribus habent integras primas & secundas Vesperas. Quod quidem verissimum est, si tamen ostendatur priùs Festum insignis Reliquiæ ex ijs esse, quæ solemniter celebrari cum prælatione aliorum solent, & sic esse Duplex maius, quod quidem dictus Auctor non aliter probat, quam tenore Gregorianæ concessionis adducto, ac si ex ipso constare videatur.

93

*Sed hoc satis firmum non est, vt videtur

Pro Minori concluditur.

ex S. Congregationis Decreto compertum, quo decernitur Festum propter Reliquiam insignem esse Duplex minus: ergo illud vt tale non est ex solemnioribus, aut solemnibus, de quibus Rubrica procedit; licet aliàs solemnitatem aliquam habeat stantem cum Ritus æqualitate; de qua manifestè Rubrica, & de quo infra. Sect. 17. aliàs inter se Decretum & Rubrica compugnarent. Neque pro Hispania specialius aliquid reperitur. Ex eo enim quod dictus Gregorius sine vlla sit limitatione locutus, nihil concluditur, immò potiùs oppositum, quia iuxta modum loquendi in Rubricis, & Kalendario frequentem sua in concessione processit, in quibus cùm Duplex dicitur sine additione aliqua Minus venit accipiendum regulariter loquendo; quidquid de exceptione aliqua sit; pro quo n. 174. vbi & de verosimilibus coniecturis. Prætereà Festa huiusmodi in Hispania nullam habent specialem solemnitatem, quàm alibi non habeant. Neque ex eo, quod Duplex aliud excludat, efficaciter potest vrgeri; nam vbicumque id fieri potest: & S. Congregatio celebrationem generaliter concedens forsan amplexa est, quam dictus Pontifex sua in concessione pro Hispaniæ regnis, præsignauit. Quòd autem Maius cùm non sit, Duplex aliud excludat, beneficio dictæ concessionis habetur, & optimo quidem respectu, vt eo die colatur sanctus, cuius est Reliquia, in quo ipsius memoria cum pignore pretioso concurrit, vt sic populi excitetur deuotio, & speciale aliquid ratione thesauri tanti concedatur. Sic Festum solemne translatum, vt quando hæc scribo accidit, translatione Festorum S. Ioseph, & Annuntiationis Virginis, nullum Festum etiam semiduplex loco pellit, quia possessio diei titulum præstat validiorem. Ergo & Sacræ Reliquiæ Festum ratione diei ipsi proprij occurrens aliud poterit excludere. Secus euenit quando sanctus, cuius est Reliquia, certum non habet diem; tunc enim alijs suorum dierum possessione gaudentibus seruandum ius, & suis à sedibus minime dimouendi. Itaque sanctus, qui propter Reliquiam insignem die suo Natali colitur, in eo alium, cuius est etiam proprius dies, exæquat; exceditur autem ratione Reliquiæ posterior; & ita præfertur ille, sicut ratione diei præfertur iste Translato quantumuis excellentis dignitatis. Et hinc argumentum à nobis efformatum, aut obiectioni roborata satisfactio.

94

*In Sanctis autem Naturalibus, de quibus

Qui & Sanctis Naturalibus tribuendus.

eodem modo loquitur P. Quintanadueñas citato nu. 4. quod scilicet Duplicia maiora censeri debeant, non habuit simile fundamentum ex Bulla Gregorij desumptum; ille enim sanctis, quos in Hispania celebrandos concessit, suos dies assignauit, vnde cessat aliorum exclusio; & quidem assignati dies, sine aliorum exclusione assignati ab ipso, cùm ea necessaria non fuerit; Natales siquidem eorum dies nullos habent alios in ipsis concurrentes in Kalendario contentos. Si verò citatus scriptor contendat, non solùm de assignatis à Pontifice, sed de Naturalibus omnibus celebrationem cum Officio licere, pro quo ille Singulari 9. in celebratione huiusmodi non est sublimior ritus tribuendus ipsis, quàm ijs, quorum celebratio in speciali est à Pontifice concessa; constat autem illis concessam non fuisse, quia in eorum Festis sola Duplicis nota apponitur, & in Translatione, communi cum duplicibus alijs iure censentur, vnde D. Franciscus de Paula præfertur Diuis Isidoro Hispalensi, & Hermenegildo, atque huic D. Leo. Licet autem

De Festo Expectationis.

in Festo Expectationis nota Maioris non apponatur, Maius reuera est, & ita expressum habetur in Kalendario, quia nullum Virginis Festum Duplex minus est, sicut nec Christi. Et vrgeri potest ex eo, quod in eâdem Bulla habetur circa Festum Translationis D. Iacobi, vocat enim illud |

p. 30

Pontifex Præcipuum Duplex, quod idem est ac Maius, & ita ait in Hispania celebrari solitum; quod tamen de alijs non ita pronuntiauit: non ergo illis talis ritus attributus. De Triumpho

De Festo Triumphi S. Crucis.

Crucis placeret idem quod de Exaltatione eiusdem ab Ecclesia statutum, ob similitudinem: video tamen in Kalendario S. Hieronymi Escorialensis cum sola Duplicis nota proponi: & quia sic receptum videtur, dum specialius aliquid non succurrit, rem suo in statu relinquo, & nihil moueo.

95

*Et Pontifex quidem de sanctis locutus,

De Sanctis habentibus cultum altiorem.

qui aut in Kalendario non extant, aut ritu simplici vel semiduplici potiuntur, vel solam habent Commemorationem; nihil decernens circa eos, qui ritu altiori coluntur: vnde videtur eos suo in gradu relinquere, cùm sit ille satis honorificus, vtpotè ad cuius consortium alij prouehuntur. Et ita quidem sentire videntur communiter

Duplicia non posse ad altiorem ritum euehi quæ videantur comprobare.

de Reliquiarum cultu tractantes; nihil enim speciale addunt, vnde neque addendum videntur arbitrari: stante aliàs Decreto S. Congregationis primo inter alia Breuiario Romano inserta, ibi: Neque propria auctoritate, quouis prætextu, mutare ritum, qui habetur in Kalendario Romano, seu Rubricis Breuiarij, in altiorem ritum: neque

Decretum S. Congregat.

extendere concessa Officia de loco ad locum. Propria autem auctoritate fit, quod sine ea fit auctoritate, quæ est ad aliquid faciendum necessaria, quæ in eiusmodi est Pontificis, aut S. Congregationis Rituum, omnis enim alia, Ordinariorum scilicet tam sæcularium, quàm Regularium, ibidem remouetur. Et sicut mutatio de loco ad locum, est prorsus illicita, sine auctoritate prædicta, ita & de ritu ad ritum, cùm de vtrisque eôdem modo Decretum procedat; & quædam moralis de loco ad locum mutatio est, cùm diuersum locum in Rubricis habeant Duplicia maiora, & sint per diuersas Classes distributa. Quin etiam quòd cùm Classes diuersæ sint, & nihil determinatum pro mutatione dicta habeatur; pro cuiusque libitu aut arbitrio in eas eleuari poterit Duplex tale, ex quo confusio in diuinis Officijs resultabit, neque illa erit conformitas, quæ tantopere conueniens iudicatur, iuxta dicta nu. 89.

96

*Quibus non obstantibus, sunt qui muta

Oppositum sentientes.

tionem dictam admittant. Nam P. Quintanadueñas citato Tract. 7. Singul. 28. n. 4. affirmat Duplicia huiusmodi euehenda ad ritum primæ & secundæ Classis; pro quo adducit Hispalensis Matricis exemplum, in qua ob insignem Reliquiam S. Sebastiani, Brachium scilicet, de illo agitur sub ritu secundæ Classis. Quod cùm non placeat P. Pasqualigo, solam eleuationem ad ritum Duplicis maioris admittit Quæst. 262. nu. 5. nam Reliquia insignis aliquid debet operari: pro eleuatione autem ad solemniorem ritum non est sufficiens fundamentum. Vbi aliquis doctrinæ defectus apparet. Cùm enim non solùm sancti ritu Duplicis minoris celebrandi Reliquia esse possit, sed etiam alterius, qui ritu sublimiori gaudeat, declarandum oportuit quæ in illo eleuatio facienda. v., verbi g.gratia, S. Barnabæ, qui ritum habet Duplicis Maioris, Sanctorum Apostolorum, & Euangelistarum, S. Stephani, & S. Laurentij, qui secundæ Classis; S. Ioannis Baptistæ, SS. Apostolorum Petri & Pauli, qui primæ, sicut & S. Iacobi in Hispania, & vbi aliquorum Apostolorum cum Titularium titulo Reliquiæ concurrunt, aut Patronatus, sicut & aliorum. Vbi & de Innocentibus quæstio haberi potest, quibus Classis non assignatur, & constat aliquorum ex illis corpora diuersis in locis asseruari, vt in Ecclesia S. Dionysij prope Parisios, & in Ouetensi, in qua Ossa.

97

*Dico Primò. Duplex, de quo agimus,

Assertio 1. Ritum altorem deberi S. Duplici.

eleuandum est ad ritum altiorem. Sic citati, & Docti alij, qui & in praxi illud amplectuntur. Et probatur adducta nuper ratione, quia Reliquia aliquid debet operari: id quod videtur efficaci ratione conuinci: nam ratione Reliquiæ sanctus, qui nullum habebat cultum, ad illum adsciscitur, & si cultum habebat omnium minimum, per Commemorationem solam, aut ritus simplicis, ad Duplex subuehitur, transitu semiduplicis immediati ipsi; quod multò plus est, quàm id quod contendimus: vnde & sequitur Reliquiam aliquid operari debere circa illud.

Dices etiamsi in suo relinquatur gradu, aliquid

Euasio argumenti ex concessione symboli.

Reliquiam operari, quandoquidem in Missa symboli recitatio aut decantatio conceditur, quod tamen Diuis est Ioanni Baptistæ, Innocentibus, Laurentio, & alijs denegatum, vnde pars magna solemnitatis est. Fateor responsionem esse non

Efficaciter conuellitur.

leuem, sed quæ & efficaci potest ratione conuelli. Nam ratione Reliquiæ aliquid est addendum, quod proprium illius sit, & cultum augeat intra terminos cultus, qui potest Duplicibus conuenire, & si non addatur, nihil in aliquibus erit speciale. Atqui sunt sancti, qui ritu Duplicis minoris ab Ecclesia coluntur, vt D. Maria Magdalena, & Doctores Ecclesiæ, quibus symbolum conceditur: & si eorum habeantur insignes Reliquiæ, nisi addatur aliquid, nihil speciale ratione illarum habebunt: ergo præter illud etiam in alijs aliquid est cum symbolo tribuendum.

98

*Dico Secundò. Sancto Duplici ob Re

Assertio 2. illum esse Duplicis maioris.

liquiam ritus Maioris exhibendus, & non altior. Id probo insinuata ratione, quia pro altiori aliquo est solidum fundamentum, & talis est, quem dicimus: contra altiorem autem in primis facit, quia nihil affertur, ex quo ille possit verosimili coniectura deduci. P. Quintañad. solùm Hispalensis Ecclesiæ producit exemplum: atqui loco eodem Festum dictum ad antiquam consuetudinem reuocat, quatenus D. Sebastianus simul cum D. Fabiano celebratur; & videtur etiam idem de ritu dicendum, vt constat ex eo, quod de consuetudine circa Festa alia ibidem attestatur, ab Hispalensi Ecclesia celebrata. Et quidem cùm circa Festum illud præualuerit consuetudo, nequit cum fundamento dici illam in eo inualuisse, quòd duo illi sancti simul celebrentur, cùm Reliquia vnius tantùm sit, & non in eo quod ritu prædicto colantur; cùm aliàs consuetudo illa recentiores valde præcesserit sanctiones, ideò enim sancti dicti simul celebrati, quod Rubricis nouioribus aduersatur. Deinde, sine magno fundamento non est cultus exhibendus sanctis, qui eum superat, quem Christo Domino, & eius Matri suis in Festis exhibemus: Atqui Transfigurationis Festum, & plura ex Festis Virginis ritu tantùm Duplicis maioris coluntur, |

p. 31

vt constat: Ergo maior non est Sanctis ratione Reliquiarum tribuendus, cùm nihil, quod vrgeat pro huiusmodi excessu adduci videamus. Prætereà Decretum, de quo num. 95. prohibet mutari ritum in altiorem: ergo vt seruetur illud, magna moderatione vtendum est: & ea videtur talis, quam Assertio nostra proponit, quæ & est in Duplicibus alijs cum proportione seruanda, vt statim dicendum.

99

*Dico Tertiò. Si Reliquia sit Sancti Du

Assertio 3. Dupli isDuplicis maioris in 2. Classis.

plicis maioris, ritus talis in ritum 2. Classis est mutandus. Probatur fundamento Assertionis primæ: nam Reliquia aliquid debet operari, & mutatio dicti ritus valde proportionatus est, cùm ad gradum immodiatum sit, sicut præcedens de Minore Duplici ad Maius.

100

*Dico Quartò. Si Sanctus, qui in Ka

Assertio 4. ampliatiua pro vndecim mille Virginibus.

lendario ritum Duplicis minoris non habet, ex concessione speciali Duplex maius aliàs sit, & eius habeatur Reliquia insignis, etiam est ad 2. Classis gradum prouehendus. Hoc dixerim specialiter propter S. Vrsulam & socias: Nam Leo X. concessit Monialibus S. Claræ vt illarum Festum vt Duplex maius celebrarent. Si ergo illarum habeantur Reliquiæ insignes, ratione illarum ad Classis 2. sunt gradum extollendæ. Bullam concessionis prædictæ adducit Fr. Emmanuel Rodericus in Bullario, & est 46. in Ordine inter Bullas dicti Pontificis sub data 29. Martij 1515. vbi Diuas Virgines nomine vndecim millium apertè compellat. Huiusmodi autem concessione posse Religiones omnes potiri & earum Religiosos gratiam communicationis habentes, communis sensus Scriptorum est, pro quo videri potest Laurentius de Peyrinis Tomo 2. Constitut. 8. Pij V. §. 2. num. 5. & P. Pellizarius Tomo 2. Tract. 10. Cap. 9. nu. 3. & ideò R. P. N. Mutius Vitelleschus gratiam prædictam Vniuersæ Societati voluit esse communem, vt testatur Cardinalis Lugo in Annotationibus ad Viuæ vocis Oracula, verb. Festiuitas §. 4. Ratio autem Assertionis eadem est, quæ pro præcedentibus inculcata, Reliquiam scilicet aliquid debere supra id, quod aliàs licet, operari. Licet autem Reliquiæ Virginum dictarum ad omnes non spectent, sed sint tantùm aliquarum ignotorum nominum, id non obstat Assertioni, quandoquidem simul omnes celebrantur, (an autem diuidi queant, videndum inferiùs) & ratione Reliquiarum ad aliquam aut aliquas earum spectantium, aliquid haberi debet speciale vltra symbolum, quod iam vidimus non esse sufficiens, & Pater quidem Quintanadueñas

P. Quintanadueñas vt sentiat.

Singulari 29. de Sanctis hisce Virginibus ritu 2. Classis celebrandum esse dixerat, non nu. 2. vt ipse ait in Additionibus ad citatum Caput, sed 1. etiam cùm de omnibus non fit Officium, sed de ijs, quarum habentur Reliquiæ: quod quidem in eôdem Additionum loco inaduertenter excusum esse inquit, cum Duplex maius tantùm sit Festum huiusmodi. Quod quidem ex eo accidit, quod neque priuilegij dicti videtur habuisse notitiam, & P. Generalis communicatio posteà innotuerit, vnde neque ex dictis priùs, neque ex subiuncta emendatione, quidquam elici potest, quod Assertioni propositæ aut officere, aut commodari possit.

101

*Dico Quintò. Si Reliquia sit Sancti 2.

Assertio 5. Duplicis 2. Classis in Duplex 1. vbi de Reliquia S. Mathiæ Apost.

Classis, ritu est altiori celebrandus, Classis scililicet Primæ. Probatio est eadem, quæ in præcedentibus. Et hac ratione in Sanctuario nostro D. Mathias Apostolus celebrandus proponitur, ob insignem Reliquiam oblongæ fistulæ ab extremis scissæ. Vnde consequenter faciendum de illo in quauis Dominica præter primam Quadragesimæ. Et thesaurus hic vt Indijs Gratificaretur, & in magnum conuersionis earum bonum cederet, ante centum fere annos traditus ab Abbate Gradicensi luculento testimonio, cum duobus signis pendentibus, vno sui officij, altero Conuentus, & ita annos post aliquot à Limano Ordinario approbatus die scilicet 27. Iulij 1585.

102

*Dico Sextò. Si Sanctus, cuius extat

Assertio 6. De Sancto 1. Classis.

Reliquia, sit primæ Classis, non apparet quid ei possit conuenienter addi. Octauam enim omnes habent, & illius additio ob talem respectum valde esset notabilis, & ab Ecclesiæ vsu abhorreret. Quòd etiam in Dominica primæ Classis celebrari posset, non minùs dedeceret; sic enim & in Dominica Paschatis & Pentecostes id fieri posset, sicut & in Dominica Palmarum, quod constat quàm sit exorbitans. Et licet Festum SS. Trinitatis secundæ Classis tantùm sit, cùm tamen Dominica sit primæ, simile inconueniens videretur. Ponere autem in quibusdam Dominicis id fieri posse, & non alijs, est egregiè hallucinari; cùm omnes ad Deum spectent, & summa sint veneratione dignissimæ. Posset existimare quispiam Reliquiam tunc celebrandam alio die ritu communi alijs, quia aliquid debet operari. In quo quidem auctor esse nolo, quia res videtur insolita, sed si verosimile appareat alijs, quibus circa hæc iudicandi competens suffragetur auctoritas, non equidem repugnabo.

102

*SPectat illa ad Assertionem 5. si cum

Festum SS. Innocentium 2. Classis.

Gauanto Parte 2. Sect. 6. cap. 6. nu. 4. dicamus eorum Festum esse secundæ Classis: si ergo eorum extet insignis Reliquia, quomodo ordinandum Officium, cùm sit illud luctui potiùs opportunum, & ita sublimioris ritus celebritati inconuenienter adaptandum. Citatus Gauantus ibidem nu. 7. aliquid habet, quod potest ad huius caussæ expeditionem aliquantulùm subseruire. Ait enim, si Titulus Ecclesiæ fuerit Innocentium (non altaris maioris) festum futurum primæ Classis, & tunc posse dici Te Deum in Offi

Quod quando eorum Ecclesia Titularis.

cio, & rubeum colorem adhibendum in Missa, cum suis consequentijs: quia si hæc conceduntur ratione Dominicæ, in qua non est dolendum, cur doleamus in Festo Titularis Ecclesiæ solemni? eo prorsus modo quo conceditur Credo in Festis D. Ioannis Baptistæ, & S. Laurentij, cùm in Dominicam incidunt, aut Ecclesiæ Titulares sunt, ex quibus habetur Titularis & Dominicæ eamdem esse rationem. Idem tenet P. Guyetus Lib. 3. cap. 29. Quæst. 3. qui & cap. 8. Quæst. 4. Festum secundæ Classis esse arbitratur. Ex quo habemus Festum non futurum luctuosum, cùm Reliquia insignis adest: sed qualiter sit ordinandum Officium nondum expressum; quandoquidem non omnium Sanctorum Infantium Reli|

p. 32

quiæ insignes habentur, sed vnius aut alterius, qui seorsim secundæ Classis non sunt, & si ratione Reliquiæ stet altior ritus, an sit ille per Octauas continuandus, cum prælatione aliarum, & in ipsa Octaua symbolum recitandum.

103

*Dico ergo Ratione Reliquiarum Fe

Circa Reliquias notanda resolutio.

stum prædictum ad primam classem prouehendum & Officium eo faciendum modo, quem pro SS. decem mille Virginibus tradidimus nu. 100. gradu ritus excepto: pro quo eadem militat ratio, licet singuli Sancti Martyres eius non sint Classis, qua totus eorum potitur exercitus, sicut nec singulæ Virgines sacerrimi illius chori. Non est tamen per totam Octauam cultus huiusmodi retinendus, quia id terminos concessionis excederet, quæ pro vnico tantummodò die est. Neque vllum in eo videtur absurdum, cùm ex Ecclesiæ dispositione procedat, aliquid solitæ pro die Fecti concedere, & pro Octaua negantis, vt in eôdem Festo videre licet, in cuius primo die recitatur symbolum quod tamen pro Octaua negatur, quia concessio illa propter concurrentes eueniebat Octauas, quibus transactis Festo quæ sua tantùm relinquuntur, licet valde etiam in eo singulare sit, quòd diei primo non respondeat Octaua, propter mysteria, de quibus citati, &

Generaliter in Missis de illis dicendum Credo. P. Guyetus

alij apud ipsos. Et quod ad symbolum attinet, minimè audiendus P. Guyetus citato Lib. 3. cap. 28. Vers. Quintò, In Festis, vbi adducta Gauanti doctrina de recitando Symbolo in Missis Sanctorum, quorum Reliquia insignis habetur, & ita est Duplex Officium, ita subdit: Addo ego nec Duplex quodlibet, sed celebrioris apparatus, vt habet praxis communis Ecclesiarum. Sic ille: sed contra manifestam Ecclesiæ sanctionem in §. de Symbolo, ibi: vbi habetur Reliquia insignis Sancti, de quo agitur. Neque maior aliqua solemnitas, aut celebris exigitur apparatus. Quòd si in Ecclesijs Galliæ dicta praxis inualuit, nos, vt cum Apostolo loquar, talem consuetudinem non habemus, sed Romanæ Ecclesiæ concessionem vt par est, immò & præceptum, libenter amplectimur, & vnusquisque in suo sensu, secundùm eumdem, abundet.

104

*P. Quintanadueñas Tract. 7. Singul. 28.

Sententia affirmatiua P. Quintanad.

nu. 7. hæc habet. Si Reliquia sit vel Christi Domini, vel B. Virginis, vel eminentissimi Sancti, non ita magna pars aut quantitas requireretur, vt sit insignis, ac si esset alterius non ita eximij sancti. Talis reputabitur vnica Coronæ Spina, Crucis non valde magnum frustum: aliquot B. Virginis Capilli: Sancti Ioannis Baptistæ vel S. Petri, S. Annæ, & aliorum insignium, v.veri g.gratia, Apostolorum & Euangelistarum ossa ad palmum, vel quid æquiualens; licet integrum Crus, Brachium, aut Caput non sint; tunc enim defectus quantitatis ab excessu qualitatis suppletur. Sic cùm videatur absolutè statuere, concludit non esse improbabilia quæ dixerat. Et ea cùm retulisset P. Pasqualigus

Negatiua P. Pasqualigi.

Quæst. 261. n. 6. ita subdit: Verùm hoc probari non potest. Quia licet sint Reliquiæ insignes relatiuè ad eos, quorum sunt Reliquiæ, non tamen sunt insignes secundum se, & consequenter neque in ordine ad effectum recitationis Officij, & celebrationis Missæ, quia ad hunc effectum debent esse insignes secundum se. Et cùm non contineantur sub qualitate expressarum in Decreto Sacræ Congregationis, nec illis æquipolleant, facultas recitandi Officium, atque celebrandi Missam, non habebit locum intuitu ipsarum. Sic ille, qui de æquipollentibus admittit. n. seq. & idem tenet P. Henao Disput. 28. n. 426.

Et P. Henao.

inde arguens, quia vbi lex non distinguit, nec nos distinguere debemus.

105

*Dico Primò. Quod ad Sacram Spinam

Assertio 1. certa de Spina Coronæ Christi.

pertinet, non solùm vt non improbabile, sed vt certum admittendum esse Reliquiam insignem. Probatur; Nam Sacra Rituum Congregatio illius celebrationem concessit sub ritu Duplici Ecclesiæ Seguntinæ, vt videri potest in Codice nouarum concessionum impresso Matriti anno 1671. & iam pridem celebrationem habuit in Metropolitana Hispalensi, vt testatur P. Quintanad. Singulari citato num. 4. & quidem quod ad adorationem attinet, de fide est eidem deberi, tum ex generali ratione in omnibus, quæ sunt Christi sanctificata contactu, tum ex speciali, quia dignissimam in Christi corpore partem tetigit, & transfixit, & ipsius est sanguine consecrata. Pro quo videri potest P. Bordonus Tomo 4. Resol. 117. n. 42. Quòd autem insignis Reliquia computari debeat ex eo probari potest, quia dubitari nequit quin Sacra Corona, si integra esset, non solùm insignis Reliquia, sed plusquàm insignis haberetur, & cultum supremi ritus Ecclesia ipsi teneretur exhibere: Ergo & singulæ spinæ taliter æstimari debent, vt eis cultus saltem Reliquijs alijs impendi solitus debeatur. Illationem probo: Nam aliàs Corona sine cultu huiusmodi penitus remanebit, integra enim inueniri non potest, debet ergo suis in partibus, quæ veluti ipsius sunt membra, celebrari. Et ob rationem huiusmodi S. Congregatio, vt vidimus, cultum concessit, supposita Reliquiæ veritate, pro qua exploranda non sunt euidentia argumenta petenda, sed quæ verosimilem & probabilem, atque ad fidem humanam sufficientem notitiam pariant, pro quibus multa Bordonus citata Resolutione ex doctissimis allegationibus, pro defensione spinæ in Ecclesia S. Prosperi Regij asseruatæ à n. 42. citato. Id quod etiam in Metropolitana Hispalensi, & alijs obseruatum.

106

*Dico Secundò. Sacra Spina non est ritu

Assertio 2. esse Festum 1. Classis.

tantùm alijs Reliquijs communiter exhiberi solito celebranda, sed altiori. Probatur, Nam excellentia eius, de qua dictum, id exposcit, quin paruitas possit obstare: Si enim illa esset obstaculo neque communi alijs ritu posset coli, quod est à Nobis improbatum. Deinde ante annos plures concessum est Officium S. Coronæ sub ritu 2. Classis, sine respectu vllo ad eiusdem Reliquias; cùm ergo Reliquia aliquid debeat operari vltra ea, quæ aliàs licent, Sacræ Spinæ cultus 1. Classis videtur tribuendus, qualem habet |

p. 33

in Hispalensi Ecclesia, vt testatur P. Quintanad. Singul. 28. cit. n. 4. Videantur dicta n. 100. Neque his obstat concessio Ecclesiæ Seguntinæ facta, de qua n. præced. in qua ritus videtur coarctatus; concessio enim talis vim suam non tollit alijs, iuxta quas Festum istud altiori est ritu celebratum, quo posito id, quod modo superaddendum asserimus, specialem non habet difficultatem. Vnde & in Ecclesia Seguntina ritu. 1. Classis celebrari habetur in Codice anni 1674. Matriti impresso. Pro quo id adijciendum in præsenti, quod tradit P. Guyetus Lib. 1. Cap. 28.

Sicut festum S. Andreæ Andegaui.

Quæst. 9. vers. Quin & aliarum, vbi ait in Andegauensi Ecclesia celebrari Festum S. Andreæ ritu 1. Classis, ob insignem brachij Reliquiam, quam possidet. Hac de caussa celebratur à Nobis, quæ in nostro extat Sanctuario cum exclusione in diem alium S. Monicæ die 4. Maij, etiamsi huius Festum ex nupera concessione sit Duplex minus, quia pro eo die concessum est Sacræ Coronæ Officium. Et licet tunc sancta prædicta ritum inferiorem haberet, robur concessionis persistit ob maiorem alterius dignitatem, iuxta generalem Gauanti doctrinam Parte 2. Sect. 3. Cap. 10. in fine, vbi ita scribit: Officia concessa ad libitum in pari gradu cedunt alijs de præcepto, vel ex vi Rubricarum recitandis. Sic ille. Quæ ergo in altiori gradu sunt, non cedunt, sicut est Festum S. Spinæ, Pro quo & stat Priuilegium Hispaniæ.

107

*Dico Tertiò. Quod de S. Spina dictum,

Assertio 3. de Reliquia Crucis Domini. Vbi de illa, quæ in D. Pauli extat Sanctuario.

dicendum pariter de Reliquia SS. Ligni Crucis. Probatur, quia similis eidem debetur adoratio, & potest Spinæ magnitudinem adæquare, & verò etiam superare. Videtur autem in ea, qua Sanctuarium nostrum gaudet, valde specialis titulus, immò & tituli ad altiorem cultum reperiri, pro quo Cardinalis Baronius, per cuius transiuit manus, luculentissimum testimonium perhibuit dicens pro certo se habere esse illam ex certioribus vnam, & mirabiliorem, quæ possunt in vniuersa Christiana Republica reperiri: vtpote qui & inuentionis fundatissimam fidem altè combiberat, & varia fuerat miracula ipsius expertus,

Quàm illa mirabilis, & prodigijs clara.

nondum Cardinalis, pro quo instrumentum extat illius subscriptum manu, & Notarij publici & Apostolici, præmisso citati Domini iuramento, qui Reliquiam tradidit, interuentione firmatum. die 10. Decembris 1572. Tradita est autem, quia ab eo, cuius fuerat in possessione ante annos aliquot, Cardinali inquam de Ara cæli, sic fuerat sub mortis extrema dispositum, vt eo incomparabili thesauro Indiarum Christianis profectibus commodaret. Neque totam, quam reliquit, voluit pretiosissimi Ligni transmitti portionem, sed frustrum considerabile, cuius est obsecutum voluntati. Quæ autem in naui, qua fuit Reliquia cælestis aduecta, eius fuerint virtute patrata in Historia Societatis habentur Parte 3. Lib. 5. nu. 103. & 104.

108

*Potest ergo hæc sacrosancta Reliquia

Circa ritus qualitatem.

ritu coli supremo, sicut de Sacra Spina dictum, idque die 3. Maij, sicut in sancta Hispalensi Ecclesia; quam verissimè enim dici de illa potest, quod in illius diei habetur Officijs: Dum Sacrum pignus cœlitus reuelatur, Christi fides roboratur. Ad sunt prodigia diuina in virga Moysi primitus figurata, Dei magnalia reserantur &c. Sed non videtur omittenda Commemoratio Sanctorum Alexandri, Euentij &c. Ne penitus eorum memoria apud nos deleatur; ea enim de caussa in Festo Natiuitatis Domini Commemoratio S. Anastasiæ admittitur: & cùm id quod ad ritus eleuationem pertinet ex vrgenti obligatione non sit, in eo non est tanto cum rigore agendum; quod & in alijs obseruat Gauantus citato Cap. 10. nu.

Festi Exaltationis antiquitas, in quo potest Reliquiæ festiuitas collocari, minori ritus mutatione.

16. cuius verba dedimus n. 106. Neque ex Festo D. Iacobi in Hispania vrgeri potest, in quo semper omittitur Commemoratio S. Christophori: nam solemnitas illa est Patroni, & de præcepto, quam Hispana Ecclesia conatur quàm potest solemniùs celebrare. Vt autem omnis circa hoc possit dubitatio eximi, esset forsitan expediens vt Reliquiæ celebritas in Festo Exaltationis statueretur: nam die 3. Maij Inuentio celebratur, in Festo autem Exaltationis die 14. Septembris ipsius Crucis gloria, quam toto Orbe promeruit, eo quòd præcipuum fuerit instrumentum nostræ redemptionis, neque solùm ob recuperatam ab Heraclio, & miracula in reportatione perspecta; antiquior siquidem est ista celebritas, vt videri potest apud P. Guyetum Lib. 1. Cap. 1. Quæst. 12. vers. Ad Festa. Quod & manifestè habetur in Lectione 6. sacri illius Officij, ibi: Itaque Exaltationis Sanctæ Crucis solemnitas, quæ hoc die quotannis celebrabatur, illustrior haberi cœpit &c. Tunc autem nihil speciale habebit Officium præter omissionem commemorationis Octauæ Natiuitatis Virginis; neque futurum 1. sed 2. Classis, quia ex Duplici maiore ad Duplex istud est immediatus ascensus, & non debet altior Reliquiæ ratione tribui, quàm habet maius Crucis in Ecclesia Festum, Inuentionis scilicet, in quo quia 2. est Classis, ad 1. fit mutatio, vt aliquid Reliquiæ titulus operetur, & ita fit, vt diximus, in Hispalensi Ecclesia, in qua visum prædicta copulari.

109

*Dico Tertiò. Quod ad Capillos San

Assertio 3. de Capillis Deiparæ.

ctissimæ Virginis attinet, stante illorum certitudine, valde est verosimile posse Reliquiæ insignis titulo celebrari. Vnicus certè illius Capillus pretij videtur eximij, vt dicere meritò cœlestis Sponsus queat illud Cant. 4. v. 9. Vulnerasti

Cant. 4. v. 9

cor meum soror mea sponsa, vulnerasti cor meum in vno oculorum tuorum, & in vno crine colli tui. Vbi de vno crine, & non de illorum vinculo, esse sermonem, non pauci sentiunt, ex quibus Ruper

Rupertus.

tus. Quid vno crine fragilius, & quid vno crine subtilius? ait ille mystico pro humilitate Virginis sensu subiuncto. Crinis vnus vix comparet; humilitas Virginis vix consentit quòd computari inter homines poßit. Quod non tollit quo minùs de corporeo crine etiam queat intelligi, sicut quod de oculo dicitur, pro quibus & versu. 1. Oculi tui

Ibid. v. 1.

columbarum. Capilli tui sicut greges caprarum. Vbi oculos ob naturalem modestiam laudatos ex P. Gaspare Sancio habet P. Cornelius, qui & crines Virginis ex Nicephoro commendatos, iuxta quem flaui illi vti præsenti loco interpretationem non incommodam, & mysticis substratam cum eisdem pietati legentium repræsentat. Potest ergo & alteriùs de oculo vno, ac crine similis sensus admitti, vt vel vnius Virginis Capillus debeat supra plures multorum Sanctorum Reli|

p. 34

quias computari. Quanto apud Deum sint in pretio electorum capilli, illa ipsius declarat ite

Matth. 10. v. 30. Lucæ 21. v. 18. Quibus illi in locis.

rata sententia: sed & capilli capitis vestri omnes numeratisunt. Matth. 10. v. 30. & capillus de capite vestro non peribit. Lucæ 21. v. 18. Quid ergo de capillis Virginis Christiana debet coniectura sentire? Numerati illi, & nullus eorum periuit, & ita Romæ in templo S. Crucis, in subterranea eius Capella à S. Helena erecta, ostenduntur, idque solis fæoeminis, & semel in anno dumtaxat. die. 20. Martij, vt ex Attilio Serrano Lib. de 7. Vrbis Ecclesijs habet P. Balinghem in Kalendario Virginis ad præfatum diem. Asseruantur etiam Aquisgrani, Neapoli in Ecclesia S. MARIÆ de Sapientia, Oueti in Hispania, in cuius maiori Templo Arca illa miraculosa visitur, in qua non solùm insignes, sed & raræ complures continentur, & fortè alibi alij.

110

*Historia PP. Prædicatorum Parte 3.

De annulo ex ipsis contexto vener. Alano de Rupe condonato.

Lib. 3. Cap. 20. narrat Beatissimam Virginem conspicuam se fecisse Venerabili P. Alano de Rupe, & de neglecto Rosarij cultu per ducentos ferè annos in Christiano populo admonuisse, quem vt promoueret, rursumque Sacra illius Sodalitia aggregaret, imperauit. Et vt in eo munere exequendo instructior esset, annulum ei ex sanctissimi Capitis sui crinibus miro opere contextum dedit. Pro quo & P. Balinghem in Kalendario Virginis die 8. Septembris. Sed capil

Apparitiones Virginis rarissimè personales.

lorum huiusmodi alia est ratio, cùm in apparitionibus talibus non ipsa soleat aduentare Virgo, sed Angelus eius personam agens in assumpto corpore; pro quo videri potest P. Suarez Lib. 6. de Angelis. Cap. 21. n. 23. optimam reddens rationem. Et licet addat ex peculiari beneuolentia posse aliquando contingere, vt apparitio in Virginis propria persona fiat, sicut Diuo Iacobo dum viueret in Cæsaraugustana columna, & D. Ildefonso in cœlis regnans, id sanè rarissimum esse, & ita nisi maximo cum fundamento minimè tale aliquid factum fore iudicandum, sed regulariter Angelicum adfuisse ministerium. Si autem contendat quis ex beneuolentia prædicta Venerabili Alano personalem Virginis apparitionem obuenisse; id quidem ipsi erit verosimile, non sic alijs, vnde neque sufficiet vt Capilli dicti tamquàm veri & proprij Virginei Capitis debeant æstimari; licet si modò extent, sint veneratione dignissimi, quia miraculosi & à Virgine propriorum vices subituri fuerint Angelica subministratione transmissi. P. Ferrandus Lib. 1. Cap. 4. nullos extare in terris Capillos Virginis autumat, sicut Christi, sed aliorum esse Sanctorum.

111

*Dico Quartò. Quod de Reliquijs ex

Assertio 4. De excellentium Sanctorum Reliquijs.

cellentium sanctorum à citato scriptore dicebatur, & vidimus. n. 104. parùm ipsis fauorabile est, quòd scilicet ossa ad palmum sufficiant; nam id etiam in non eximijs sufficere probatum Sect. 6. vnde minores satis esse consequenter dicendum. In speciali autem statuere de hac aut illa, prudentis erit arbitrij, sicut in alijs, de quibus dictum. Digito D. Ioannis Baptistæ Ecclesiæ aliquæ gloriantur; & generaliter digitum esse

De digito S. Ioannis Baptistæ.

Reliquiam insignem affirmat P. Guyetus, vt vidimus n. 67. quod quidem, quia non probarunt plures, ad titulum eximij sancti recurrendum, & conuenientius erit si in die Decollationis eius celebretur, sic enim plus ratione eius Festo tribuetur, quod erit Duplex maius, atque integras habebit Vesperas, & symbolum in Missa. Sic & Reliquia S. Stephani in Festo Inuentionis Sacri ipsius Corporis aptiùs collocabitur, & Reliquia S. Ioannis Euangelistæ in Festo eiusdem die 6. Maij: sic enim & cultus maior fit manifestior, & nihil in præcipuis immutatur, vbi vitanda, cùm licet, immutatio, ob peculiarem dierum illorum solemnitatem. Erit autem Festum S. Stephani Duplex maius, & S. Ioannis. 2. Classis. Licet enim Festum Inuentionis sit tantùm semiduplex, ob excellentiam, qua inter sanctos gaudet, plus aliquid ei videtur tribuendum, cùm & sint qui id omnibus Reliquijs tribuant probabiliter; & prætereà quia in præcipuo Festo ad gradum 1. Classis tolleretur, & ita in minùs præcipuo aliquid habere debet, quod illam sapiat dignitatem. Et quidem cùm inuentum est Corpus, etiam illa est inuenta Reliquia, cuius erit agenda celebritas, vnde Inuentionis Festum non potest minùs aptum reputari, in toto enim illo hæc continebatur pars, post Inuentionem extracta, sicut aliæ, quibus multæ Ecclesiæ meritissimò gloriantur: cùm in quibusdam etiam tales sint, vt eas non solùm insignes, sed valde insuper insignes perspicuum habeatur.

112

*DE nostro loquendo Sanctuario, exemplo esse possunt Reliquiæ ex choro vndecim mille Virginum, de quibus dictum. nu. 100. duo inquam Capita

Sancti occurrentes in Sanctuario.

(tertium enim incendio perijt) & oblonga fistula, quæ nequit ad vllam ex ijs spectare, quarum habentur Capita, quia ex diuersis adducta locis, ad quæ fuerant ex Colonia transportata. Præterea SS. Irenæi & Amantij die 10. Februarij. SS. Martyrum Mercurij & Felicissimi die 27. Martij. SS. puerorum fratrum Martyrum Cyriaci & Theoduli corpora die 2. Maij. SS. Zenonis & Sociorum Martyrum Reliquiæ insignes die 11. Iunij. SS. Mauritij & Sociorum die 22. Septemb. SS. Martyrum Treuirensium die 6. Octob. R. I. SS. Euagrij & Prisciani Sacra corpora. 12. eiusdem. S. Victoris Mart. Sacrum Corpus, & SS. Irenæi & Antonij M. M. Reliquiæ insignes. die 15. Decembris. & posse eos diuidi tenet P. Quinta

Posse diuiddiuidi aliquorum sententia, & illius ratio.

nadueñas Tract. 7. Singul. 29. n. 4. & Pasqualigus de Sacrificio Missæ Quæst. 263. Quorum ratio est, quia Sanctorum quilibet ratione suæ Reliquiæ ius habet ad celebrationem independenter ab alio, & ita ad integram, nam ex coniunctione minor est illa, vnde diuisio per distinctos est facienda dies, vt vnicuique ius suum integrè & solidè tribuatur. Et licet consuetudo Ecclesiæ |

p. 35

aliud videatur innuere, dum sanctos eodem occurrentes die vnica celebratione coniungit; id equidem non obstat, quia pro eiusmodi dispositione ratio satis congrua sucurrit, ex multitudine sanctorum desumpta: si enim singulis suus esset

Obiectio diluitur ex Ecclesiæ vsu.

tribuendus dies, paucissimi quidem annum absorberent totum, paucissimi inquam eorum comparatione, qui incelebres remanerent, & prætereà Feriale Officium penitus interiret: quod quidem non ita euenit diuisione Reliquiarum. Et quamuis quod ad Officium feriale attinet, vbi multiplices illæ, frequenter contingat omitti, id generale non est, sed nonnullis in Ecclesijs: estque valde diuersum sanctum generaliter coli, aut propter Reliquiam insignem peculiari veneratione, cùm ratione illius plus aliquid debeat indulgeri. Et quemadmodùm Patroni singulari & supremo ritu celebrantur, ita & aliquid huiusmodi sanctis, quorum habentur Reliquiæ, debet impendi, quia loci, in quo sunt, suum etiam exercent patronatum.

113

*P. Guyetus Lib. 2. Cap. 8. Quæst. 4. id

P. Guyeti sententia negans.

statuit, ex quo videtur sequi præfatam diuisionem non licere, quia solum illam admittit quando ex simul concurrentibus vnus eorum est Patronus, iuxta Rubricam, quæ est post Tabellam de occurrentia, & loquitur pariter de Titulari, ibi: Si occurrat vt Patronus, vel Titulus Ecclesiæ descriptus sit eodem die in Kalendario cum alijs sanctis, in ea Ecclesia fit tantùm de Patrono vel Titulari absque commemoratione aliorum &c. Vbi cùm de solo Patrono fiat mentio (sic ille ait) nequaquam videtur hoc ad alios debere extendi: tum, ne pro vno Festo fiant duo, quod graue satis incommodum est: tum quia non necessaria videtur ista disiunctio. Vel enim sanctus ille cum alijs coniunctus eleuatur ad altiorem ritum, vel non. Si non eleuatur, quorsum illum ab alijs disiungas, cùm ex huiusmodi adiunctione nihil ipsi detrahatur &c. Tangit ergo ille præsentem casum, in quo sanctorum nullus, de quibus agimus, ad altiorem ritum eleuatur, & apertè negat licitam futuram disiunctionem. Est etiam notanda alia

Notanda Sanctorum in Sacris Officijs coniunctio.

distinctio ex eodem ibidem Quæst. 2. vbi ait duplicem esse rationem coniunctionis in sanctis, (de qua etiam ipse Lib. 1. Cap. 5. Quæst. 14.) alteram per se, & quasi ex natura rei, quando videlicet eôdem die ac loco passi, vel fato functi sunt, vt SS. Geruasius & Protasius, Mauritius cum socijs &c. Alteram verò per accidens & ex occasione dumtaxat, quando nimirùm nulla alia inter eos necessitudo aut affinitas interuenit, quàm quòd eorum natalis in eumdem diem incidit, vt SS. Fabiani & Sebastiani, Vincentij & Anastasij, & alij. Et priores quidem affirmat dicta Quæst. 14. iuxta Ecclesiarum vsum minimè disiungendos, nisi quando ratione insignis Reliquiæ aliquis in Patronum eligitur, vt in S. Vrsula, & sociabus potest accidere, & in alijs, de quibus ibi, vnde manifestè sentit in casu, de quo hic disserimus, non esse licitam diuisionem.

114

*Dico Primò. Sententia diuisionem ad

Assertio 1. sententiam affirmantem aliqualiter esse probabilem.

mittens aliquantulùm est probabilis. Probatur ex adductis pro illa à duobus illis Auctoribus, quæ in idem recidunt, & à Nobis sunt nonnullis adiectis roborata. Quibus & modo addimus sententiam huiusmodi fauorabilem esse sanctis, & ita non penitus improbandam, ex regula de fauorum ampliatione, quæ sanctis, quorum habentur Reliquiæ, meritò videtur adaptanda.

115

*Dico Secundò. Si sancti eôdem occur

Assertio 2. SS. fratres nōnon disiungendos.

rentes die sint fratres, minimè ob eorum insignes Reliquias diuidendi sunt. Probatur, quia id videtur spiritui Ecclesiæ dissonum, quæ cùm sanctos fratres celebrat, verbis vtitur, quibus fraternitatem exponit, in Officio & Missa, vti rem commendatione dignissimam; quod quidem fieri non posset, si diuisim contingeret celebrari.

116

*Dico Tertiò. Si sancti vnius fratris ha

Assertio 3. idem statuens quando vnius tantùm habetur Reliquia.

beatur tantùm insignis Reliquia, & eorum Officium sit in Kalendario semiduplex, vt in sanctis Ioanne & Paulo, Cosma & Damiano, ac septem filijs S. Felicitatis potest accidere, neque tunc est admittenda diuisio. Sic P. Guyetus citata Quæst. 2. immediatè post adducta verba. num. 113. dicens nullum esse inconueniens in eo quod sic coniunctus ad altiorem ritum eleuetur, vbi generaliter loquitur, cùm de fratribus id pro comperto habeat, iuxta suam illam distinctionem de coniunctis per se, & per accidens. Vnde in his casibus non est necessarium recurrere ad consuetudinem, vt P. Quintanadueñas existimat singul. 28. num. 4. quamuis aliam etiam rationem propositam à præfato Auctore subijciat. Probari potest adducto pro Assertione præcedenti fundamento, debet enim commemorari fraternitas. Nec insolitum est vt ratione coniunctionis eleuetur sanctus quispiam ad altiorem ritum: sic enim S. Fabianus ritu Duplicis gau

S. Sebastiani Festum ob illum Duplex.

det ob S. Sebastianum, qui celeberrimus Martyr cùm sit, si celebraretur seorsim, ritum eumdem obtineret. Est enim Diuo Laurentio in eo suppar, quod vnius ex septem Vrbis Ecclesijs Titulus est. Et quidem si D. Fabianus seorsim celebraretur, ritus Duplicis eius Festo minimè tribueretur, sicut neque alijs summis Pontificibus & Martyribus hucusque tributus inuenitur. Ex coniunctione autem cum Martyre alio, ritus non crescit, vt videre est in SS. Cornelio & Cypriano; neque etiamsi plures sint, vt in SS. Nazario, Celso, & Victore, compertum habetur: immò etiamsi duos Pontifices contingat occurrere: sic enim SS. Soter & Caius, Cletus & Marcellinus semiduplicis tantùm ritu percoluntur. Ex quo videtur euidenter colligi Duplicis ritum Diuis Fabiano & Sebastiano exhibitum ad D. Sebastianum referendum, cuius intuitu S. Fabianus ad ritum eiusdem subleuatur.

117

*Dico Quartò. Idem dicendum, si ex

Assertio 4. simplicem etiam eleuandum.

prædictis vnus sub ritu simplicis cultus ad ritum Duplicis eleuetur, tunc enim & frater, aut fratres eleuandi, vt in Diuis Valeriano & Tiburtio Geruasio & Protasio, Marco & Marcelliano, vito, Modesto & Crescentia, septem S. Symphorosæ filijs, atque alijs huiusmodi potest accidere. Sic P. Guyetus citatis Quæstionibus 14. 2. & 4. Probatur ex eôdem fraternitatis titulo, qui in quibuscumque debet habere locum. Id quod etiam ex S. Fabiano potest comprobari, quia verosimile est futurum eius cultum sub ritu simplicis, sicut & Sanctorum Martyrum & Ponti|

p. 36

ficum Eleutherij, Ioannis, Siluerij, Felicis, vtriusque, Euaristi, Pontiani, Sixti, Pij, Telesphori, Hygini, Melchiadis, Alexandri, Vrbani, Stephani, Zephyrini, ita vt pauciores sint, qui ritu altiori potiantur. Et id quidem cum SS. Fabianus & Sebastianus per accidens tantùm connectantur: ergo in fratribus vrgentior militat ratio.

118

*Dico Quintò. In sanctis peculiari alia

Assertio 5. Etiam cum non fratres, si aliàs iuncti.

ratione coniunctis idem conuenit obseruari. Sic citatus scriptor locis ijsdem. Sunt autem tales, qui in passione socij, & in Sanctuario nostro occurrunt SS. Irenæus & Amontius 10. Februarij. Mercurius & Felicissimus. 27. Martij. SS. Zeno & socij. 9. Iulij. & alij, de quibus. nu. 112. præter SS. Cyriacum & Theodulum fratres, de quibus dictum. Ratio desumitur ex eorum spirituali

Spiritualis in illis fraternitas carnali superior.

fraternitate, quæ ex simultanea pro Christo passione contrahitur, & Ecclesiæ auctoritate firmatur, quæ in Festo SS. Martyrum Ioannis & Pauli sic habet: Quos eadem fides & paßio verè fecit esse germanos. Hoc etiam indicat communis illa pro SS. Martyribus decantata laudatio in Officijs Sacris: Hæc est vera Fraternitas, quæ vicit mundi crimina &c. Vbi magis elucere Fraternitatem in victoria de vitijs reportata, & sequela Christi, quàm in carnis vinculo prædicatur. Inde & illud S. Cæciliæ ad Tiburtium Valeriani sponsi fratrem: Hodie te fateor meum cognatum, quia amor Dei te fecit esse contemptorem Idolorum. Accedit ad hæc iuxta sensum Ecclesiæ nihil iuri sanctorum detrahi in ordine ad integram celebrationem, quod est vnicum aliter sentientium fundamentum: Nam in sic coniunctis tale ius non extat; omne enim sanctorum ius eorum est subordinatum charitati: Atqui sancti spirituali fraternitati coniuncti magis cupiunt ita coli, vt dicta fraternitas in ipsorum celebratione præluceat, quàm in illa esse singulares; sicut enim in vita dilexerunt se, & in morte non sunt separati, ita neque in festiua memoria volunt separari; & ita Ecclesia numquàm talem separationem amplexa. Id quod ampliùs sequenti Assertione constabit.

119

*Dico Sextò. Etiamsi sancti ea solùm

Assertio 6. De sanctis ratione mortis in eôdem die.

sint ratione coniuncti, quòd eodem die passi, aut mortui, ratione Reliquiæ vnius eorum, non videntur separandi. Id probo. Nam separatio talis ex eo deberet fieri, quod illi ius adsit ad integram festiuitatem: Atqui hoc non obstat, quod efficacissima ratione demonstro. Quia tale ius regulandum est iuxta sensum Ecclesiæ, vt nuper dicebamus: iuxta illum nihil tali iuri detrahitur simultanea festiuitate: non igitur ex eo argui potest. Minor ostenditur: Nam post Christum & Virginem nulli alij maius ad cultum sui ius habent quàm Apostoli: Atqui ex illis plures simul celebrantur: vt enim Diuos Petrum & Paulum omittamus, licet in illis consideratione dignum sit, quòd etsi D. Paulo dies alius assignetur, inferioris profectò ritus est, scilicet Duplicis maioris, vnde ius illius simultanea celebratione videtur exæquatum. Vt inquam illos omittamus, succurrunt Diui Philippus & Iacobus, Simon & Iudas. Cùm ergo Ecclesia minimè credenda sit eorum velle iuri detrahere; dicendum necessariò nihil detrahi simultanea adhibita celebritate. Prætereà in casu nostro non est attendendum solùm ius sancti, quod ratione Reliquiæ possidet, sed alterius etiam eiusdem gloriæ consortis, & eiusdem diei possessione gaudentis, cui manifestè detrahitur, dum à celebrationis simultaneæ participatione retrahitur. Vnde nequit quod de ampliandis fauoribus dicitur in ordine ad separationem conuenienter applicari, quia cedit in tertij præiudicium, & in eius potiùs fauorem communis illa regula est aduocanda, vt scilicet cum consorte gloriæ possit ritu eôdem celebrari.

120

*Arguo insuper. Nam si sanctis integra

Probatio vrgens ex Festo SS. Cornelij, & Cyptiani.

est tribuenda celebritas, & ab ea ij, quorum Reliquia non habetur, arcendi, iuxta mentem Ecclesiæ tunc separandi sancti, quando in ipso Martyrij ipsorum die nequeunt celebrari, sic enim ius illis redditur, cui obstare aliquo modo posset possessio diei, cum ab ea ob rationem congruentissimam arceantur: Atqui non ita euenit, vt apertè conuincitur in Ecclesiæ dispositione circa sanctos Cornelium & Cyprianum, qui extra proprium passionis eorum diem, 16. inquam Septembris celebrantur. Et id quidem ex eo quòd eodem die, licet non eodem anno illustri sint martyrij gloria decorati. Vnde etiamsi in eo celebrari nequeant, quia Festo est exaltationis sanctissimæ Crucis consecratus, non patitur etiam translatos separari, vt possessio illa diei eo modo, quo potest, obseruetur, fiatque notorium ex coniunctione huiusmodi nihil aut eorum iuris, aut gloriæ deperire. Aliquid huius

Et ex S. Domitilla.

modi videre est in sanctissima Virgine & Martyre Flauia Domitilla die 7. Maij martyrio coronata, cuius tamen Festum die 12. eiusdem mensis cum SS. Nereo & Achilleo, ac Pancratio celebratur. Et videbatur quidem præclaræ Martyri singulare Festum assignandum, neque alijs adiungi alijs diebus coronatis. Sed non sic à Clemente VIII. iudicatum, eo quòd ex vnione præfata nihil eius gloriæ detrahi fuerit arbitratus. Vbi & æquus coniunctionis titulus obseruatus, quia duo illi sancti Martyres Virginis fuerant Eunuchi, & eorum adhortationibus fuerat Christianæ, & statum virginitatis amplexa, atque ad martyrij longum & grauissimum certamen roborata. Habitus etiam ad Reliquiarum, seu potiùs Sacrorum Corporum simul asseruatorum antiquam Societatem, & translationem, respectus, vt ex eo & præsens Assertio & præcedens pariter comprobetur.

121

*Iuxta hæc moderandum venit, quod

Circa Festum decem milliũmillium Virginum eadem firmata doctrina.

aliquando est conueniens reputatum circa Reliquias aliquarum Virginum D. Vrsulæ sociarum, diuidendas inquam illas, & singulis suos dies destinandos; & apud Nos primo Festi die nihil de Reliquijs agendum, sed vtendum priuilegio, de quo. n. 100. nullo habito ad Reliquias respectu à Pontifice concesso. Sed verò vt diuidi nequeant, ea, quæ pro Assertione 5. sunt dicta conuincunt. Et quia quod de Festo à Reliquijs præciso dicebatur, solius priuilegij ratione prætenditur, ea conuulsa, manebit positio nostra manifesta. Conuellitur autem ex dictis citato nu. 100. vbi ostendimus, etiamsi Festum simul cum Reliquijs celebretur, posse locum habere priuilegium: siquidem ratione illius eleuatur ad |

p. 37

ritum. 2. Classis, & ita in Vesperis ac Missa id habet, quod ipsi secluso priuilegio minimè conueniret: licet enim priuilegium ea non directè concedit, virtute tamen eiusdem habentur, quia, sicut dogma Philosophicum, qui dat formam, dat consequentia ad illam, ita dans id, ad quod aliud consequitur, illud etiam dare censetur. Dans ergo Pontifex Festo præfato Duplicis maioris dignitatem, pariter vt ratione insignium Reliquiarum ad altiorem possit eleuari concedit, cùm sit illa dispositionis Ecclesiasticæ consequentia.

122

*ACcidere hoc potest ex eo quod plu

Sanctis. quorum dies obitus ignotus, quomodo assignandus ille pro celebratione.

res ex Romanis Cœmeterijs Reliquiæ, & corpora etiāetiam integra SanctorũSanctorum extrahuntur, quorum ignoratur dies passionis, & huiusmodi apud Nos nōnon pauca, quibus sui assignati dies; neque enim pro assignatione Sedes est Pontificia consulenda, adeunda S. Congregatio Rituum, aut ad Ordinarij placitum, sicuti ad approbationem recurrendum: nihil enim tale à Superiori potestate dispositum inuenitur. Quæratur ergo dies non impeditus Festo in Kalendario descripto, & si fieri possit, aut aliàs impediendus non sit, etiam simplici sua prærogatiua seruetur, quamuis in hoc non videatur Sedes Apostolica inconueniens reperire, si nimis videatur Sanctorum, qui de nouo conceduntur, celebratio differenda. Sic S. Canuto Daniæ Regi diem 19. Ianuarij assignat, qui Martyrio regnum cæleste promeruit die 7. Ianuarij SS. Martyrum Marij, Marthæ, Audifacis & Abachum iam pridem proprio. Et S. Raymundo de Peniafort, qui eodem mortuus die, is, qui S. Emerentianæ Virginis & Martyris celebratione pernotus, eiusdem scilicet mensis 23. Vbi mirari iuuat: quomodo cùm de sancto ageretur Hispano, & ab Hispano Oratore, Excellentissimo inquam Dom. D. Petro de Aragon Cardonæ Duce, D. Ildefonsi, eo die ex concessione Apostolica celebrari solito, habita non fuerit ratio, quandoquidem necessariũnecessarium est semper S. Raymundi festum translatione mutari: licet enim S. Ildefonsus non veniat ex obligatione celebrandus, sicut S. Raymundus; cum tamen ritus altioris sit, illi est semper præferendus, iuxta dicta aliàs cum Gauanto Parte 2. Sect. 3. cap. 10. nu. 16. Dixi, & si fieri poßit, aut aliàs impediendus non sit, propter contingentias, quarum exempla non facilè possunt exemplis declarari, & cùm occurrerit, ad prudens spectabit arbitrium id, quod fuerit conueniens consilio adhibito decreuisse.

123

*Iam circa quæstionem propositam vide

Inconnexos non posse in celebratione connecti quæ videantur ostendere.

tur quidem connexionem dictam non admittendam, quia nullus pro ea titulus occurrit, & ita Ecclesia nusquàm eam ad vsum adsciuit, sed ad summum cùm Sanctos eiusdem nominis eodem die in Martyrologio proponit, quod à Cardinali Baronio in Notis ad illud obseruatum. Et ex vsu tali desumi argumentum potest: nam iuxta dicta Sanctus quilibet ratione Reliquiæ insignis ius habet ad integram sui celebrationem: quod si aliquando contingat simul celebrari cum alio, id accidit, quia pro eo titulus specialis occurrit, & iudicio Ecclesiæ nihil eius gloriæ derogatur: Atqui iudicio Ecclesiæ Sancti penitus inconnexi non sunt in simul celebrandi: ergo quia iudicat celebratione tali eorum iuri non fieri satis, & ita à celebratione huiusmodi penitus abstinendum, ne in ipsam peccari contingat regulam veritatis. Nec videtur ex Reliquiarum pluralitate argui conuenienter posse: Nam in hoc etiam Ecclesiæ stylus obseruandus est, quæ plurimos cùm per annum sanctos celebret, solos eos simultanea festiuitate connectit, in quibus aliquem pro ea titulum deprehendit. Et solebat quidem illa Di

Ex D. Petro Martyre & S. Catharina Senensi robur adiectum.

uum Petrum Martyrem, & S. Catharinam Senensem pariter celebrare, huius sola Commemoratione subnexa. Visum tamen temporibus nostris eos disiungere nulla ratione connexos, & diuersis mortuos diebus. Nam D. Petrus die 5. Aprilis glorioso est martyrio laureatus, & D. Catharina eius

Lapsus P. Guyetus Lib. 2. Cap. 2. Quæst. 3. dicens S. Petrum mortuum die 6. Vide Historiæ lib. 2. Cap. 36.

dem mensis, non anni 29. in quo simul colebantur. Itaque D. Petro dies 29. conseruatus, & D. Catharinæ sequens attributus. Licet enim ipsi, eo quod tali esset defuncta die tribuendus illi videretur: quia verò S. Petrus in ipsius erat antiqua possessione & cultus prælatione, conueniens visum suo illum loco minimè dimouere, cum & S. Inquisitionis Patronatu iam pridem potiatur. Ex quo habemus quam sit Ecclesiæ sensui conforme Sanctorum singulis suam celebrationem impartiri. Nihilominùs

124

*Dico Primò. Stare conuenienter potest

Assertio 1. affirmatiua.

vt sancti nullam habentes connexionem quorum insignes habentur Reliquiæ, pariter celebrentur. Huic resolutioni fauet ex parte P. Gu

P. Guyetus vt sentiat.

yetus lib. 2. cap. 8. quæst. 2. quatenus asserit in aliquibus Ecclesijs vsum talem vigere, vt Sancti aliqui huiusmodi pariter celebrentur, quod non esse improbandum asserit, fauente vsu iampridem recepto. Aliquos verò de nouo iungere, se non statim approbaturum subdit, nisi probante Sede Apostolica, aut Sacra Rituum Congregatione pro ijs, qui Breuiario Romano adstricti sunt, maximè si descriptis in Kalendario alij proprij addendi sunt: vt si in aliqua Ecclesia S. Timothæo. v. g. adiungatur die 24. Ianuarij S. Babylas aut S. Gregorio Thaumaturgo die 17. Nouembris S. Anianus, vel S. Gregorius Turonensis, ambo æquè Episcopi & Confessores. Hoc enim inusitatum hactenus, & à Rubricis nullibi, ne leui quidem vestigio expressum, cùm tamen esset ratio illa per quàm commoda ad vitandos Translationum anfractus. Sic ille loquitur, & quidem meritò, iuxta casum eo loco figuratum, qui

Eius quatenus admittenda doctrina.

ad Reliquias non pertinet, nisi quatenus coniunctio refutata censetur, qua Sancto alicui in Kalendario ritu plusquam simplicis contento, ille, cuius est Reliquia iungeretur: hoc siquidem inusitatum hactenus iure optimo dici potest, & à Rubricis nec leui vestigio expressum: immò à Gregorio XIII. apertè reiectum, dum Sanctos rituum altiorum transferri iubet, si ille, cuius est Reliquia eodem die occurrat: ex quo |

p. 38

& sequitur eum, cuius ignoratur dies nulli ex talibus copulandus, cùm fauor dictus diem Natalis inspiciat, vnde ille, cuius est Natalis ignotus, locum est non occupatum ab alijs quæsiturus. Quatenus verò ad plures huiusmodi quæstio

Vt etiam probanda.

extendi potest, præfati Scriptoris Resolutio non procedit, neque id eiusdem fundamenta conuellunt. Inusitatum enim hactenus non ostendit. Et Capite quidem 9. Quæst. 8. Lib. 1. negans Festum omnium simul Reliquiarum sic concludit: etsi enim de Sanctis singulis seorsum, quorum apud ipsos sunt Reliquiæ, festiuum Officium rectè queant præscribere; de omnibus tamen coniunctim, nec Romani vsus ratio vsquam permittit, nec aliunde vllum suppetit Officium, quod inconsulta Sede Apostolica, ab his, qui nihilominùs id auderent, legitimè posset usurpari. Sic ille, negans tantummodò commune omnibus Festum, duorum autem aut trium, non ita; nolens quod de Sanctis singulis dixerat, ad singularitatem omnimodam coarctare: nam licet aliqui simul celebrati sint, cùm tamen eorum fuerit singulare Festum, conuenienter dici potest singulos celebratos; sicut Festum omnium Sanctorum, omnium quidem est, pro quorum singulis Festa per anni circulum constituta; cùm tamen constet plures simul multoties celebrari. Quod autem ad Rubricas spectat, satis nobis esse potest, ne leui quidem vestigio ab ijsdem prohibitum inueniri: sin minùs prohibitionis locus ostendatur.

125

*Et ex hoc instruenda probatio, Quia con

Fundamenta pro Assertione.

iunctio talis nullibi prohibita; neque enim in Rubricis; neque ex stylo Ecclesiæ colligi prohibitio potest, quia nullum afferri exemplum valet in materia, de qua agimus, licet alia concedamus. Deinde licet EcclesięEcclesiæ vsus ita regulariter habeat, vt inconnexi minimè in celebratione nectantur; non tamen id indispensabili dispositione sic actũactum, vt aliquoties aliter non constet esse peractum. Sic D. Petrus Martyr, & S. Catharina Senensis iun

Ex vsu Ecclesiæ probatio.

ctos vidimus n. 123. Item die 8. Nouembris quatuor fratres Martyres Coronatorum nomine celebres, quinque alijs Martyribus associati, inconnexi aliàs. Idem videre est in sanctis Martyribus Gordiano & Epimacho die 10. Maij. Et in Diua Martha, Felice, Simplicio & alijs 29. Iulij, & in SS. Euphemia, Lucia, & Geminiano 16. Septemb. vt de alijs taceam. Vbi negari nequit pro coniunctione tali rationem aliquam congruentięcongruentiæ sic disponentibus affulsisse; ex quo & Nobis inferre licet stante illa posse Sanctos iungi, sine vllo ad superius tribunal recursu. Cùm enim facultas adsit ad designandũdesignandum diem, potest idem duobus, aut tribus, si conueniens appareat, designari. Et congruentia quidem ex eo quòd plures ReliquięReliquiæ sint, & non solùm Feriale impediatur officium, sed & translationes accidant, non sine consusione per menses plures, quos non ineptè P. Guyetus vocauit anfractus, vt vidimus n. præced. Cur autem in his, & non in alijs, sit stabilita simultas, Assertione sequenti constabit, vt de Sanctuario nostro in speciali loquamur, ex quo poterit ad alia conueniens doctrina propagari.

Assertio 2. de conuenienti dispositione in Kalendario Limani Sanctuarij D. Pauli.

126

*Dico Secundò. Ea quæ circa coniungenda sanctorum Festa, quorum habentur Reliquiæ insignes in Sanctuario P. Pauli disposita sunt, congruenti ratione nituntur. Probatur discurrendo per singula.

Die 11. Februarij SS. Irenæus & Amantius Martyres, videntur socij, & ita currit Assertio 5. Sect. præced.

31. Martij SS. Collistus & Martinus Martyres, quia eorum Reliquiæ non ita apertè insignes, vt dubium aliquod circa eas esse non possit: licet probabiliter tales, vnde iunctim propositæ, vt id, quod videtur singulis deesse, abundè coniunctionis beneficio suppleatur. Vbi & addendum,

Quid circa dubium insignitatis.

cùm dubitatur an Reliquia sit insignis, in eius esse fauore pronuntiandum: quia fortè insignis est, & si cultus honore priuetur, sine illius id iniuria non steterit; in errore autem periculum nullum, sicut esset, quando an sit vera Reliquia dubitatur, & celebratio nihilominùs exhibetur: tunc enim si erretur, fortè non verè cultus tribuetur, quod maximè vitandum, & ratio, & Ecclesiæ cautiones antiquissimæ, ac DoctorũDoctorum communis sensus euincunt. 10. Maij, SS Cyriacus & Theodulus Martyres: quorum sacra corpora. Sunt pueri fratres, & ita procedit Assertio 1. Sect. præced. Fuerunt die 2. & D. Athanasio suus locus conseruatus ob excellentiam nominis: licet in rigore à sua potuerit possessione diuelli, iuxta Gregorij X. concessionem, quæ non ita videtur vrgere; cùm priuilegij habeat rationem. Cum S. Monica aliter factum ob Reliquiæ præstantiam, & expressam pro eo die concessionem. 3. Iunij SS. Victoriæ & Arethusæ Martyrum memoria agitur, vt in communi non Virginum, sed Martyrum, & fortè Virgines; dum tamen ignoratur, securior tenetur via. Si enim virgines reipsa non sunt, mendacia multiplicata in sacris proferentur officijs: quod non ita accidet, si Virgines cùm sint, non virginum Officio celebrentur, nullum enim in eo verbum, quod virginitatis pręrogatiuæprærogatiuæ videatur aduersari. Et iunctæ illęillæ, quia nomen Arethusæ se solo non ita congruum pro celebratione visum, aliàs fabulosum, & propter rationem, de qua §. præcedenti.

8. Eiusdem SS. Sergius & Mauritius alius à Duce legionis Thebæorum, Martyres, ob nuper redditam rationem. Et S. Sergius, alius etiam ab eo, de quo die 7. Octobris. 20. Iulij S. Zeno & Socij, iuxta dicta Assertione 5. Sect. praced. Fuerunt die 9.

22. Septembris SS. Mauritius & Socij, quia Socij, vt nuper.

6. Octobris SS. Martyres Treuerienses, similiter ratione Societatis.

12. Eiusdem SS. Martyres Euagrius & Priscianus, Socij pariter.

21. S. Vrsula & Sociæ, de quibus dictum n. 100. & 121.

23. SS. Nicomedes & Felicianus Martyres, ratione multitudinis Reliquiarum, quæ superuenerant, & translationibus videbantur obstare. Et idem de SS. AgabitoAgapito & Eugenio Martyribus die 24.

16. Nouembris SS. tres Martyres sine nomine, quia ipsa nominum ignoratio in caussa esse potest, ne sæpiùs Anonymi celebrandi veniunt, quod non sine aliqua audientium offensione videtur futurum, pro quo & ratio militat non ita insignium Reliquiarum.

10. Decembris ex die antecedenti, in quo Octaua purissimæ Conceptionis DeiparęDeiparæ, SS. Martyres |

p. 39

Irenæus, Antonius, & Victor, quia Socij, vt ex Martyrologio notum, sicut de præfatis alijs. Nihil ergo ex hac parte obstat, quominùs inoffenso possit decurrere pede circumspecta deuotio.

127

*P. Guyetus lib. 2. Cap. 2. Quæst. 3. tran

Quæ obstent translationi ex P. Guyeto.

slationem à mutatione distinguit in eo quòd Festa cùm transferuntur Festo alio seu Officio maiori impedita, suęsuæ tamen diei addicta remanent, vt impedimento cessante, in ea iugiter celebrentur: quæ verò mutantur, designata die vti propria in statione persistunt. Et hanc quidem negat & impugnat respectu Sanctorum qui in Romano sunt Kalendario descripti Quæst. 7. arguens Primò quòd Rubrica 10. de Translat. Festorum nu. 6. vel numquàm, vel hîc maximè locum habeat, vt videlicet occurrentibus simul eodem die Festis duobus, fiat de digniori, translato minùs digno: hunc autem textum per Epikeiam modo, quo ante docuimus, interpretari par non est ratio, cùm Festum hîc transferendum non sit proprium, sed commune totius Ecclesiæ, adeoque iure communi regendum. Secundò, Quia si mutaretur tale Festum in alium diem statum ac firmum, & ille dies incideret in Dominicam, periret Officium Dominicæ; quod incommodum caueri summopere debere diximus aliàs. Item posset accidere vt in Translatione præferretur alijs sibi æqualibus priùs in Kalendario descriptis, contra Rubricam citatam nu. 7. Tertio denique. Nam hic est vsus multorum propriorum, in quibus post designatum suo die Festum, si quod aliud eo die in Kalendario Romano descriptum habeatur, additur protinus transferendum nullo die determinato. Sic ille, adducto exemplo Ecclesiæ Briocensis, & concludens esse alia innumera, exempla scilicet. Nihilominus.

128

*Dico Primò. Translatio seu mutatio

Assertio 1. statuens licitam mutationem in diem stabilem. P. Guyetus vt faueat.

Festorum in diem stabilem conuenienter stare potest. Hoc esse satis verosimile, nec sibi penitus displicere, fatetur præfatus Scriptor ita scribens ante prædicta ex ipso: Mutari posse suadent rationes supra Quæst. 5. & 6. pro Festis proprijs allatæ, quibus non magnoperè repugno: maximè vbi Breuiarij proprij ius integrum est, vel consuetudo talis inualuit. Aliàs verò ne ijs planè consentiam, vetant hæc argumenta. Hæc ille, consentiens quidem, sed non planè, aut plenè; & aliquomodo suis illis retardatus argumentis, quæ nullius esse roboris statim ostendendum. Et probanda Assertio rationibus illis, pro mutatione ab eodem adductis, quæ aut hoc probant, aut exigui sanè momenti esse comperiuntur.

129

*Quæst. 5. vt mutatio liceat post alia sic

Ratio ex P. Guyeto contra ipsum, & pro

inquit: Per Epikeiam, quæ seruat intentionem legis in his, ad quæ forma legis non se extendit, inquit S. Thomas 2. 2. q. 120. arti. 1. Non potest autem meliùs seruari intentio legis, quàm si eam in

Assertione ex Epikeia desumpta.

terpreteris eo planè sensu, quo eam legislator ipse in pari casu est interpretatus. Tunc sic. Interpretatio in pari casu constat ex multis, quos proponit ipse Quæst. 4. in quibus Ecclesia pluribus sanctis, qui nequeunt commodè proprijs ipsis diebus celebrari, alios assignat stabiles, ne perpetuò extra certam sedem diuagentur. Prætereà vt Festis illis, de quibus agit Epikeia faueat non est maior ratio, quàm vt alijs, vt videtur planum, nam in omnibus legis forma est eadem, & ex D. Thomæ doctrina venit applicanda. Nec satisfacit quod de iure communi dicebatur, quo debet regi translatio: nam circa ius commune locum Epikeia habet, vt ex eodem S. Doctore liquet, qui de lege absolutè decernit, nihil est ius commune, quàm communis lex. Item ius commune ita procedit, vt opus interpretatione sit, & ita talis adhiberi, qualem in pari casu legislator adhiberet, pro quo verosimiles possunt coniecturæ succurrere, neq;neque enim euidentia opus est semper, iuxta Auctorem eumdem, qui ex Epikeia arguit, non quidem euidenter, sed valde similiter vero.

130

*Quæst. 6. pro prima regula statuit mu

Alia ex eodem valdè vrgens.

tationem tunc maximè adhibendam, quando Natalis Sancti alicuius ita excluditur à die proprio, vt numquàm in eo celebrari queat, quod & probat: Nam cùm tunc non nisi perperam diei illi aßignaretur, quid opportunius quàm alium ei certum ac statum decernere? Sic Auctor. Ergo cum in casu, de quo agimus, idem accidat, hæc eadem est ipsi doctrina penitus applicanda, vel si pro eo locum negatur habere, ineptè etiam ad ea, quæ intendit ille, pertrahetur.

131

*Deinde arguere possumus ostendendo

1. Argumentum ipsius diluitur, & ex eo Assertio roboratur.

quàm sint infirma, quæ in contrarium adducuntur. Ad Primum ex Rubrica de Translatione debet sic arguens respondere siquidem illa generaliter statuit, vnde non solùm ad Festa in Romano Kalendario descripta, sed ad propria etiam debet aptari, in his, qui Breuiario Romano vtuntur. Exemplum sit in Festo Dedicationis Ecclesiæ, in quo potest Sanctus occurrere, cuius insignis habetur Reliquia, vel alius valens celebrari in Religione quapiam. Tunc iuxta Rubricam transferendus ille, & iuxta præfatum Auctorem potest illi dies stabilis designari. Venit ergo mu

Mutatio & translatio pro eodem in Rubrica.

tatio nomine translationis; & sicut in Festis proprijs id locum habet, ita & in alijs, cùm nulla in Rubrica diuersitas proponatur. Et quidem illa nominum differentia ab Auctore præfato voluntariè videtur inducta, cuius non meminit Gauantus, & ad vtrumque effectum solo nomine vsus Translationis, vt videri potest Parte 2. Sect. 3. Cap. 9. & 10. & Sect. 8. Cap. 5. nu. 9. de

Et apud Gauant.

Festo Dedicationis Ecclesiæ locutus, sic addit: Translationem verò eiusmodi à Consecratore posse fieri ex iusta caussa decreuit Sacra Congregatio Rituum die 19. Februarij 1585. Quæ translatio fieri in diem stabilem posse ibidem probat, quæ est mutatio iuxta P. Guyetum, & vocatur nihilominus translatio. Sicut in Iure Cap. 1. de Translat. Episcop. pro vna & eadem re sumuntur: Translationes Episcoporum & Sedium mutationes.

132

*Ad Secundum responsio est facilis; nam

Secundum item.

in primis ex eo fiet, respectu Festorum Semidu|

p. 40

plicium nullum inconueniens futurum, quandoquidem per illa officium nequit impediri Dominicæ. Quod verò ad Duplex attinet, quocumque modo est ineuitabile, nam quod aliquando in Dominicam incidat necessarium prorsus est: neque ex eo quòd stabilis ipsi assignetur dies, plus aliquid impedimenti emergit. Quod additur inconueniens ex eo quòd contingere possit vt Festum, quod in Kalendario præcedit,

Notanda doctrina.

si transferatur, sit mutato postponendum contra id, quod in Rubrica disponitur, deuorandum aliquando est in ordinario cursu translationum, quod est ab eodem obseruatum Auctore Lib. 4. Cap. 7. Quæst 3. quando scilicet Festum Semiduplex infra Octauam occurrit, & Dominica impeditur: tunc enim secunda est feria celebrandum, & translatum aliud post Octauam; pro quo Festum SS. Martyrum Ioannis & Pauli, ac S. Antonij de Padua proponit, quando scilicet Festum huius erat Semiduplex, iam enim ad Duplicis est ritum, & meritissimo quidem, subleuatum.

133

*Ad Tertium dicimus huiusmodi muta

Tertium annuente aduersario.

tionis modum non esse obligatorium, & ita in diuersis Ecclesijs vsum posse vnum aut alterum reperiri. Quod autem contendimus est id esse licitum, quod probauimus. Vnde citatus Pater Lib. eodem Cap. 10. Quæst. 3. ita scribit: Quæ in Kalendario descripta habentur, seu ab vniuersali Ecclesia fiunt, ea particularibus locorum præferantur, facta horum translatione, seu mauis mutatione, prout dictum est Quæst. 5. Capitis præced. vbi etiam loquitur de Festis in Kalendario contentis §. Porro quocumque præcedentibus respondente: & verba illa, saltem quando Festum, quod sic posthabetur, est proprium, id indicant cum immediatè præmissis. Sicut ergo quando mutatio iuxta ipsum licet, obligatoria non est, ita & Nos in ea, quam licitam arbitramur.

134

*Patres Franciscani illam amplectuntur,

PP. Minorum vsus fauet.

vt videre licet in Rubricis pro Mense Nouembri, sic enim ibi. In secundis Vesperis Dedicationis Basilicæ Saluatoris fit Commemoratio tantùm Translationis S. Ludouici Episcopi, quæ, si venerit in Dominica, non transfertur, quia nimirùm die suo celebratur, hoc est die 10. Nouembris. Nam in Kalendario Sanctorum nostri Ordinis tali die locata est. Sic ibi; non obstante diem illum Translationis non esse, sed Octauum eiusdem mensis. Et quia dici potest Festum non esse ex ijs, quæ Vniuersalis Ecclesia celebrat, notanda ratio quæ redditur casu in simili ibidem verbis illis: Festum S. Elisabeth die 10. quæ erit sibi propria, & non translata, cum non sit locandum die 19. quia impeditur cum Octaua S. Didaci. Cùm ergo ratio eadem in omnibus vigeat, impedimenti inquam perpetui, ita de omnibus videntur censuisse: nec mutanda dispositio ex eo quòd S. Elisabeth Festum iam sit de præcepto, neque enim peioris conditionis factum in ordine ad effectum dictum, sed planè melioris, quod & in alijs eiusmodi Festis accidit, quæ ex eo, quòd altioris conditionis sint, sua illis debet assignari Sedes stabilis, cùm à propria fuerint deuocata. Et expresse die 6. Februarij in translatione S. Agathæ in diem 6. tamquàm propriam.

135

*Dico Secundò. Resolutio Assertione præcedenti comprobata non solùm procedit

Assertio 2. ampliatius resolutionis ad translationem ex quouis titulo.

quando translatio fit ratione Reliquiarum, sed etiam ex quolibet titulo, vt ratione Festi proprij, aut concessi generaliter ad libitum, Id quod eisdem constat fundamentis. Sic S. Hilarius transferri in diem stabilem potest, quia dies 14. Ianuarij Festo Iesv Nominis est in perpetuum impedita. S. Raymundi ob S. Ildefonsum. S. Andreæ Corsini in Hispania ob S. Iuliani Octauam S. Agathæ ob Martyres Iaponienses apud Nos, & PP. Minores. S. Monicæ ob S. Spineam Coronam. S. Leonis 28. Iunij ob B. Aloysij Octauam, pro quo 11. Iulij assignatus. Licet autem Festum S. Zenonis & sociorum præmittendum videatur, vti à die 9. Mensis eiusdem auulsum propter Octauam Visitationis, non ita factum, quia illud vti semiduplex, vix inueniebat sedem, hoc autem vti Duplex potuit infra Octauam Dedicationis Ecclesiæ nostræ S. Pauli constitui, quæ Vniuersalis Ecclesiæ non est, & de cuius valore, cùm consecrata non sit, potest non immeritò dubitari, de quo aliàs. Item S. Alexij ob Dedicationem dictam. S. Petri de Alcantara ob Consecrationem S. Metropolitanæ Ecclesiæ.

136

*PRo quæstionis præsentis resolutione faciunt ea, quæ à Nobis dicta n. 17. & 20. & ex Sanctuario nostro possunt aliqua exempla depromi. Extat in primis in

S. Amantij Mart. Reliquia insignet Limæ.

eo Reliquia S. Amantij Martyris Socij S. Irenæi. etiam Martyris, de quibus 10. Febraurij, cuius insignis Reliquia ex Cœmeterio Priscillæ educta eam habet certitudinem, quæ ad euidentium accedat ob luculentissimum testimonium Illustrissimi Episcopi Sanctuarij Apostolici Præfecti, cum adminiculis dubitationem omnem propulsantibus, vt dictum aliàs. Et tamen de Sancto hoc Martyre ita scribit P. Bolandus Tomo 2. pag.

P. Bolandus.

380. §. 6. Georgius Cardosus in Hagiologio Lusitanico testatur extremis Vrbani VIII. Papæ temporibus Corpus S. Amantij Roma Vlyßiponem esse translatum

Corpus eiusdem Vlyssipone.

ab Doctore Pantaleone Rodericio Pacieco, regni Lusitaniæ Inquisitore Apostolico, electoque Elicensi Episcopo, atque in Capella regia collocatum. Indulgentias quoque ab eodem Pontifice concessas omnibus, qui S. Martyrem Veneraturi X. Februarij dictam Capellam viserent, easque ad septennium vim habituras. Datum autem de ijs Breue Apostolicum, vt vocant, 11. Decembris 1642. Sic ille.

137

*Prætereà asseruatur ibidem S. Corpus

S. Victoriæ Virg. & M. Limæ & Coloniæ.

S. Victoriæ Virginis & Martyris, de qua in Martyrologio die 23. Decembris: Cùm tamen Coloniæ apud Carthusianos eius habeatur Caput, neque apud Nos sine Capite corpus, vt aliàs accidit, & diu quidem præfato die 13. celebris habita Diua Virgo, cui illustrissimum elogium à Martyrologio Romano decantatum, vt mirum sit illam cum Virginibus alijs solemni non fuisse celebratione percultam. Sed posteà ab illo re|

p. 41

mota die, ex occasione lectæ apud Beyerlinck Trmo 6. lib. 15. pag. 279. illius Capitis possessionis apud PP. Carthusianos, pro qua non potuit non disquisitio exacta præcessisse. Sed verò cùm & possessi à Nobis Sacri corporis debita non defuerit perquisitio; sub iudice adhuc lis est apud quos illa sit, cuius memoria die præfato celebratur, vnde non defuit qui ad illum reuocandam iudicaret.

138

*Est etiam Reliquia insignis S. Cyriaci

Item S. Cyriaci Martyris.

Martyris, quæ Diaconi sat celebris existimata, de quo Ecclesia die 8. Augusti cum SS. Largo & Smaragdo, & peculiaris die 16. Martij, qui & passionis. Cuius tamen S. Corpus Coloniæ colitur apud Apostolos, & citato die 16. Martij, (vt apud eumdem occurrit Auctorem citato in loco) est constituta festiuitas. Et propter rationem istam apud Nos ad alium est illa traducta diem; cùm tamen pro reuocando ex eo argui possit, quod pro S. Victoria nuper dictum, si stet Reliquiam vti propriam dicti Martyris attributam, nec congrua appareat via, vt probata diuersitate possit difficultas ista componi. Cur enim minoris fidei testimonia pro Reliquia nostra habenda sunt, quàm illa, quæ Coloniæ Sacro Corpori suffragantur? Si autem dicatur Corpus quidem Coloniæ extare, sed non prorsus integrum, & ita Reliquiæ locum relinqui, vt sæpiùs accidit; ex eo fit Festum die iam ipsi proprio conseruari debuisse.

139

*Est insuper Corpus S. Basillæ Virginis

S. Basillæ V. & M.

& Martyris. Et huius nominis cum prærogatiuis dictis virginitatis & Martyrij illa est, quam Martyrologium Romanum die 20. Maij sequenti præconio deprædicat: Romæ via Salaria Natalis

Martyl. Roman.

sanctæ Basillæ Virginis, quæ cùm esset ex regio genere, & illustrißimum sponsum haberet, illumque dimisisset, accusata ab eo quòd esset Christiana, decretum est à Gallieno Augusto, vt aut sponsum reciperet, aut gladio interiret: quæ conuenta de hoc, cùm respondisset se Regem Regum habere sponsum, gladio transuerberata est. Sic ibi. Eius autem S. Corpus in Ecclesia Praxedis asseruari, habetur ex Auctore Romæ subterraneæ Parte 2. pag. 105. nu. 6. Idem est de S. Candida Virgine & Martyre, de

S. Candidæ V. & M.

qua in Martyrologio die 29. Augusti, sic legimus: Romæ S. Candidæ Virginis & Martyris, cuius Corpus Paschalis primus Papa in Ecclesiam S. Praxedis

S. Christinæ V. & M.

transtulit. Tale aliquid & in S. Christina Virgine & Martyre accidit, celebrata die 13. Martij, quia in eo ipsius memoria videtur extare; quæ tamen cùm in Perside ibidem asseratur occisa, nec de translatione in Vrbem mentio vlla; aut in Perside S. Corpus erit, aut alibi; quo tamen Sanctuarium nostrum iam pridem gloriabatur. Coluit & S. Victorinum Martyrem die 7. Iulij, cuius &

S. Victorini Mart.

Sacro Corpore frui magno Dei beneficio concessum, & præfato quidem die, in quo Victorini Romani Martyris memoria in Romano Martyrologio celebris. Sed quòd alibi sit, aut iam pridem in mari consumptum, ex demersione constat, de qua ibidem. Ille quidem & Socij in mari præcipites dati. S. Herculani Martyris die 25.

S. Herculani. Vide n. 251.

Septembris ob eius S. Corpus solitum celebrari; cùm tamen in Cœmeterio S. Alexandri via Nomentana esse dicatur, vt videri potest, in Roma subterranea Lib. 4. Cap. 22.

140

*Ad quæ quidem videtur communiter recepta doctrina posse responderi, pro quo stant P. Suarez Tomo 1. in 3. p. Disput. Sect. 2. Vers. sed quæres. Bonacina Tomo 2. Disput. 3. in 1. Decalogi præceptum Quæst. 1. Puncto 4. nu. 6. P. Palaus Tomo 2. Tract. 8. Disput. 1. Puncto 6. nu. 6. P. Layman Lib. 1. Tractat. 7. Cap. 5. nu. 25. in fine. Eligius Bassæus Tomo 2. verb. Reliquiæ Sanctorum nu. 11. Trullenck Tomo 1. in Decalogum. P. Ferrandus lib. 2. poster. part. cap. 1. lib. 1. cap. 9. Dub.

Guilielm. Herincx.

8. nu. 9. Guilielmus Herincx Tomo 4. Tractat. 1. Disput. 3. nu. 42. vbi sic scribit aliorum menti conformis: Reliquiæ porrò debitè approbatæ possunt absolutè coli. Idque verum est, etiamsi diuersis in locis perhibeantur esse corpora, capita, aut similes Reliquiæ eorumdem Sanctorum. Nam equidem qui eas veneratur, non errat in substantia, sed potiùs in singularitate materiæ, putans esse huius Sancti, cùm verè sint alterius, etiam verè Sancti &c. Quæ licet ritè ac rectè dicta sint, cum iusto tamen moderamine ad praxim sunt aduocanda; est enim conueniens adhibenda cautela, ne vnus Sanctus celebretur pro alio, quæ postquàm est adhibita, si dubium perstet, possessori cuiuis sua est conseruanda possessio, & in ea manu tenendus iuxta dicta nu. 20. Vnde cæco ausu Sanctum officijs honorare sacris eo quòd nomen eius vtcumque in Martyrologio Romano occurrat, inconsultæ prorsus properantiæ, aut præcipitantiæ est.

141

*Et in hoc dissimulandus non videtur il

Lapsus circa S. Iulianum Martyrem.

lius lapsus, qui die 27. Februarij celebrandum proposuit S. Iulianum Martyrem ob Reliquiam insignem Roma aduectam, & in Metropolitana Ecclesia asseruatam, eo quòd præfato die in Martyrologio Romano S. Iulianum inuenerit, & quidem illustrissimum, vt ibidem videri potest, sed Alexandriæ passum, sine notitia aliqua translationis, quæ pro nonnullis alijs habetur, in quibus S. Hadrianus Nicomediæ coronatus, de quo in Martyrologio die 8. Septembris, sicut de S. Gorgonio die 9. in qua dicta Ecclesia prædictum S. Hadrianum celebrat ob insignem Reliquiam, ex 8. in eum translatum ob Festum Natiuitatis. Neque sine exemplo, licet non laudabili, lapsus præfatus, cùm ex dictis n. 139. nonnulli alij sint necessariò retractandi.

142

*Via autem ad cognitionem aptissima, & quidem facilis est, si Cæmeteria, aut Eccle

Modus explorandi Reliquiarum diuersitatem.

siæ, ex quibus extractæ Reliquiæ, & in testimonijs pro ipsis exhibitis solent exprimi. Si enim Reliquiæ eius sancti, qui & alterius cognominis etiam esse dicuntur, ex diuersis sint Cœmeterijs eductæ, Callisti scilicet, Priscillæ, Cyriacæ, & aliorum, manifestum est non posse ad eumdem pertinere. Quemadmodùm si aliquæ ex Ecclesiarum tumulis, èex Cœmeterijs aliæ; aut si in Ecclesia aliqua iam diu asseruata Sacra corpora fuerint, & nouæ aliunde Reliquiæ transuehantur. Et quidem solerti circa hoc curæ non poterit non lux circa hæc ex circumstantiarum confluxu sufficiens illucere. Ne effugium illud

Quanta in eo cura adhibenda.

in promptu esse debet curam huiusmodi negligentibus, in substantia non errari; quia neque in accidentibus, quæ personam concernunt, errori facilè dandus locus est, circa quod & Ecclesia valde se solicitam præstat, ne scilicet in Officijs Sacris eum celebrandum proponat, qui verè |

p. 42

talis non est, licet aliôqui sanctus, vnde nullus talis inuenietur, qui eôdem cum nomine diuersis diebus celebretur, nisi ob titulum aliquem peculiarem, translationis aut mysterij, neque illius corpus nisi vno tantùm loco repositum solita pronuntiare. Vnde & Sacris Officijs sublata nonnulla, quæ licet ad sanctitatem eorum, de quibus agebatur, verificandam non spectarent, sed essent ipsi accidentaria, expungi oportebat, vtpotè quæ minùs essent, aut certè non penitus conformia, veritati, siue etiam dubiæ fidei, & ita quæ non deberent Ecclesiæ auctoritate confirmari. Sunt etiam in Martyrologio sancti aliqui, quorum locus non indicatur, vt notauit P. Guyetus Lib. 5. Cap. 15. Quæst. 2. ad finem, quod ex eo euenit, ne dum locus illis proprius assignatur, iuxta aliquorum sententiam, dubius pro certo proponatur, licet id ad substantiam seu certitudinem non conducat sanctitatis. In antiquo hymno pro S. Iosephi Festo ad Completorium sic extabat:

Felix quem in vlnis
IESVS cum MARIA
Tenuit cubantem
Dum in agonia
Spiritum efflaret,
Ac directa via
Tenderet ad Patres,
Functus vita pia.

Quod verosimile quidem esse affirmat P. Balinghem in Kalendario die 19. Martij. At quia incertum, abrogatum est; sunt enim qui censeant D. Iosephum Christo superuixisse, de quo aliàs, vt ex eo etiam dogma propositum roboretur, scilicet circa explorandam Reliquiarum diuersitatem curam esse solertem adhibendam.

143

*Iam quod ad Sanctuarij nostri spectat

S. Amantij Reliquiæ proprius dies.

exempla non est operosa discussio. S. Amantij Reliquiam admittimus, & esse illius asserimus, cuius corpus Vlysipone seruatur: neque enim necesse est prædictum pro exportatione testimonium ita accipere, vt nihil ex eo fuerit reseruatum, sic enim frequentissimè accidit, & quod pro Reliquia instrumentum adest, adeò est authenticum, vt de veritate Sacri huius pignoris nequeat vllatenus dubitari. Reliquia enim S. Irenæi ipsius socij pariter attributa, & ex eodem S. Priscillæ Cœmeterio extracta, alium non esse indubitanter persuadet, stante firmissima Reliquiæ eiusdem sanctitate.

144

*Pro S. Victoria maius vrget fundamen

S. Victoria cur negatus 23. Decembris.

tum vt distinctionem inter Reliquiarum consortes admittamus. Vt enim Sacrum Caput Coloniæ existens S. Victoriæ sit, cuius est luculenta memoria, & præclarum elogium die 23. Decembris in Romano Martyrologio, id facit, quod illa ipsa die iam pridem in Ecclesia prædicta fuerit celebrata, quod sine magno fundamento factum non est æquum suspicari. Cùm tamen Corpus ad Nos delatum non ita pridem extractum ex Cœmeterio Callisti aut Priscillæ constet, & pro se habeat authenticum testimonium cum signo pendenti Eminentissimi Cardinalis Antonij Barberini Vicarij Pontificij. Vnde fit verosimile esse Victoriæ ex multis, eo nomine gaudentibus, vt videri potest in Martyrologio Francisci Mariæ Florentinij die 3. Iunij, in quo quatuor Victoriæ aut Victuriæ leguntur, præter eam, quæ ibi non proponitur, & in nostro habetur Sanctuario. Sicut duæ aliæ, de quibus P. Bollandus die 2. Februarij pag. 295. Et quidem vt sub dubio res sit, conuenientius apparuit diem illi alterum assignare; tum ratione diei illius Antiphonis, sicut alij ipsi proximi, solemnibus occupatus, propter quas Octauæ in illis celebrari prohibentur. Tum etiam quia si incidat in Dominicam 4. Aduentus, eo anno celebrari nequit, cùm nullus ipsi locus relinquatur, vt eos percurrenti constabit.

145

*Id autem, quod de S. Victoria dictum

De Sancta aliis, de quibus supra.

in alijs est præfatis Virginibus manifestius, vt non debeant existimari illæ, quæ sub ijsdem nominibus in Martyrologio continentur. Neque enim nomina earum talia sunt, vt ex singularitate validum possit argumentum efformari. Plures sunt Christinæ, Candidæ, & Basillæ, vt erit Martyrologium consulenti perspicuum. Ideò illis alij sunt pro celebratione constituti dies: id quod etiam in SS. Victorino & Herculano factum. In sancto autem Cyriaco animaduerten

De S. Cyriaco.

dum occurrit, quod licet in Catalogo Sanctorum Coloniæ serie mensium à Beyerlinck exhibito, die 16. Martij eius Corpus apud Carthusianos asseratur extare; posteà tamen inter sanctos, qui in Ecclesia dictorum Venerabilium Patrum recensentur, non Corpus, sed solùm Caput Sancti Diaconi positum inuenitur. Si ergo ibi solum Caput, ex eo vrgeri argumentum poterit, quòd pro conseruando ipsi proprio die formabatur. nu. 138. Sed quidquid de hoc sit, Reliquia nostra S. Diaconi esse nequit: nam vt ex Martyrologio Romano constat die. 8. Augusti, eius corpus, sicut & sanctorum Largi, & Smaragdi in Diaconia S. MARIÆ in via lata recondita fuerunt,

Martyrol. Roman.

post aliam eorum translationem. Constatautem Reliquiam nostram aliunde extractam post licentiam ab Vrbano VIII. concessam Religioso grauissimo extrahendi Reliquias ex Cryptis, Cœmeterijs, & Catacumbis, quod eorum cum assistentia est factum, qui sunt ad faciendam fidem necessarij, subsecuta Episcopali approbatione. Videant ergo prædicti Patres vnde corpus aut caput ad eorum fuerit Ecclesiam deportatum.

146

*IGnorantiam nominum non obstare

Sanctos ignoti nominis celebrari posse.

communis & irrefragabilis totius Ecclesiæ sententia est, quæ & S. Adauctum, & Quatuor Coronatos, aliosque solita celebrare. Quod adeò certum existimat P. Guyetus Lib. 1. Cap. 5. Quæst. 12. vt etiam in Patronos Ecclesiarum conuenienter assumi posse fateatur. Illud etiam certum, peccaturum grauiter, qui

Vt possit in eorum impopositione grauiter peccari.

Sanctis huiusmodi ea imponat nomina, quæ propria aliquorum sunt, vt illorum esse credantur Reliquiæ, præsertim si ex illustrioribus sint: est |

p. 43

enim deceptio in re graui. Neque dici potest abesse occasionem errandi in substantia, cùm veneratio solam respiciat sanctitatem: id enim eatenus concedunt Doctores, quatenus post exactam diligentiam nequit veritas explorari, iuxta dicta Sect. præced. Cùm valde diuersum sit aperto vti mendacio, ex quo errores perniciosissimi pullularent. Vt si quis Capillos Sanctæ alicuius vti Deiparæ exponeret publicæ venerationi, vel etiam Christi esse diceret, & sic alia, cùm dicere posset ibi non errari circa substantiam sanctitatis, cuius formalis ratio omnibus est communis Sanctis. Et quidem si de publica expositione loquamur, pro illa certissimum est necessariò Episcopi debere approbationem præcedere, quam pro falsò adscriptis Sancto alicui Reliquijs minimè exhibiturus est, nisi falsa pro eo instrumenta præsententur; in quo euidenter apparet quàm grauiter delinquatur. Quòd etiam videtur habere locum, licet de publica expositione non agatur, sed quis Reliquiam apud se habens, eam voluntario nomine baptizatam, huic & illi adorandam exhibeat; in quo & præiudiciales esse errores possunt. Si autem alijs adorandam non offerat, sed apud se retinens dicat esse huius aut illius mentiti sancti, veniale erit tantùm peccatum.

147

*Hæc cùm ita se habeant, dubitari tamen

Quæ imponi posse videntur.

potest an liceat sanctis huiusmodi nomina imponere, quæ in deceptionem inducere nequeant, & sint pro officijs diuinis accommoda, & quæ possint de Sanctis, quibus imponuntur, verissimè pronuntiari, qualia sunt Iustus, Felix, Victor, Fortunatus, Candidus, Fulgentius, Valens, Clarus, Beatus, Amandus, Constans, Verus, Clemens, Charus, Amator, Patiens, Pudens, Prudentius, Commodus Pretiosus, Viator, Bonus, Theodorus, Theodosius, Theophanes, Eusebius, Vigilius, Victorius, Coronatus, Dioscorus, Dominator, Florens, Florentius, Florus, Crescens, CrescẽtiusCrescentius, Gaudens, Gaudentius, Mansuetus, Hilarus, Prouectus, Philotheus, Theophylus, & alia. Et idem est de nominibus SS. Feminarum cum propria terminatione. Et videtur quidem non licere, quia id solùm Pontifici competit, vt indicat Guilielmus Herincx adductus Sect. præced. nu. 140. di

Videtur Pontifici reseruatum.

cens ita ab eo solitum fieri: & ratio esse potest, quia ad eum, ad quem spectat suprema dispositio circa aliqua, spectat & nominum impositio, vnde à Deo imposita nomina diei ac nocti, cælo, terræ, & mari, vt ex Genesis 1. constat, & ab ipso facta Adamo imponendorum nominum potestas, Genes. 2. v. 20. vtpotè quem animalium omnium dominum constituerat. Habet autem Pontifex circa Sanctorum Reliquas supremam dispositionem, sine cuius facultate extrahi ex sacris locis nequeunt, vnde vel ab ipso, vel ab alio, cui ab ipso facta copia, sacra imponenda sunt nomina.

148

*Sed sunt qui alijs à Pontifice, & sine

Sed sunt qui concedant aliis. P. Guyetus

illius facultate licere contendant, & ita P. Guyetus citata Quæst. 12. dum ita scribit: Itidem & in singulari, si fortè Sancto alicui, cuius nomen proprium ignoretur, aliud vulgo cognomen, putà Fortis, aut Patientis, aut Victoris, impositum fuerit. Hæc ille. Et ita factum in tribus Sanctis Martyribus, de quibus nu. 126. nominibus Secundi, Festi, & Quarti compellatis, quia nomen Primi habebat alius, qui & priùs alijs nominibus denotati, scilicet, Fortunati, Donati, & Firmi. Videturque ex

Vnde probari id possit.

eo probari posse, quia nominum impositio est quid ad placitum hominum contingens, neque pro sanctis quidquam habere in Iure Canonico, aut Pontificijs Decretis, quo id prohibeatur. Et quidem sublato errandi periculo, & admonitis Fidelibus Reliquiam talem esse sancti nullibi extra Ecclesiam talem existentis, & ab omnibus diuersum, qui eodem fortè nomine potiantur, quæ notitia ad posteros facile deriuabitur, deceptionis videtur periculum remoueri. Quòd autem aliquando in eo lapsus esse possit, inconueniens quidem est ab omnibus deuorandum: nam multæ habentur Reliquiæ Sanctorum, quorum nota sunt nomina, neque in illis singulares, quia in Martyrologio, & ipso Romano Kalendario Sancti occurrunt eisdem nominibus compellati, & plures profecto in Kalendario cognomines vt percurrenti constabit. Vnde hæc liccntia sine scrupulo à viris pijs, nec indoctis non semel vsurpata.

149

*P. Baldellus Tomo 2. Theologiæ moral. lib.

PP. Baldelli & Ferrandi sententia.

3. Disput. 16. num. 15. & 16. ea, quæ dicta sunt nu. 146. apertè confirmat, quem sequitur P. Ferrandus Lib. 1. Cap. 5. Arti. 1. vbi id ita videntur etiam Pontifici concedere, vt non nisi appellatiuis possit vti nominibus, si videlicet S. Felicem, S. Fortunatum, S. Deodatum, S. Theophilum, appellet: nam & Pontifices (immò illi maximè) cauere à mendacio & deceptione debent, immò & ab omni mendacij & deceptionis specie. Additque pro augenda securitate P. Ferrandus ibidem delicatam profectò admonitionem, aut verò etiam præceptionem, quam magni esse momenti affirmat, scilicet, quòd scriptio in eum finem à Pontifice summo, vel à singulis Episcopis in sua Diœcesi, alijsve ex Papæ venia sibi concessa, diplomate constet, quandonam, qua occasione, quamque ob caussam ea nomenclatura incertis illis Reliquijs imposita fuerit: ne (vt nimiùm frequenter vsu venisse querimur) temporum varietate, tam necessariæ rei notitia in obliuionem veniat, & ea sequantur inconuenientia, quæ recenset.

150

*Dico Primò. Impositio nominum re

Assertio 1. congruens 1. sententiæ.

spectu sacrarum Reliquiarum eorũeorum Sanctorum, quorum nomina ignorantur, ad Pontificem pertinet, & ad eos, quibus per eum licet, quales videntur Præfecti Sacrarij Apostolici, & qui eas valent suis in Diœcesibus approbare. Sic Pater Baldellus, P. Ferrandus, & Guilielmus Herincx, quamuis quod ad Præfectos Sanctuarij Apostolici attinet, apud eos non inueniatur expressum. Probatur fundamentis adductis pro prima sententia. Quod autem ad alios præter Pontificem spectat, ex eo quòd aliquibus præter illum facultas huiusmodi competit; nullis autem conuenientiùs quàm præfatis videtur adscribenda, quia nominis impositio aliquomodo ad approbationem conducit, quasi illius complementum.

151

*Dico Secundò. Non est necessarium vt

Assertio 2. Non esse necessarium vt nomina sint appellatiua.

nomina, quæ sic imponuntur, sint appellatiua, licet aliquam conuenientiam videatur importare. Probatur, Quia illa ipsa nomina, quæ à præfatis Auctoribus afferuntur, propria sunt respectu |

p. 44

aliorum, scilicet, Felix, Fortunatus, Deodatus, Theophilus, & propria etiam eorum fiunt, quibus imponuntur, aliàs ad nihil deseruirent, cùm omnes sciant sanctos ijs esse prærogatiuis insignes, quæ dictis nominibus exprimuntur; neque roganti quo vocetur nomine sanctus aliquis, fiet satis appellatiua nominis significatione, pro esset inepta interrogatio. Licet ergo curandum sit vt nomen sancto, cuius est Reliquia, cum ipsius apta significatione imponatur, illa tamen in nominibus esse proprijs potest. Vt in nomine Christophorus, quod P. Ferrandus cum alijs adducit, sicut & Macarius, quæ nemo vt appellatiua profert, & significationem habent ad effectum, de quo tractamus, aptissimam, sicut & nonnulla alia ex propositis. n. 147. vt Fulgentius, Florentius, Florus, Crescentius, Gaudentius, Hilarus, quibus addi possunt, Victricius, Basillus, Clarentius, Albanus, Albinus, Cœlestinus, Fortunius, & alia.

152

*Dico Tertiò. Non est necessarium vt

Assertio 3. Non esse necessarium, diploma de impositione nominis.

impositio nominis diplomate constet. Probatur, Quia tale aliquid non videmus vsu comprobatum, neque ex aliquo Pontificio decreto tale aliquid potest verosimili illatione deduci. Neq;Neque inconuenientia, quæ proponuntur, adstringunt: supponimus enim Reliquias legaliter approbandas, & approbationum instrumenta diligenter custodienda. Earum ergo veritate constante, ex eo quòd impositio nominis in obliuionem veniat, quid inde? Malesanæ superstitionis occasio, ait citatus Auctor, quia videlicet vnus sanctus coletur pro alio. At qui hoc non potest penitus euitari, etiam diplomate tradito, quia non est illud diebus singulis, & omnibus incolis, aut aliunde aduenientibus ostentandum. Quòd si timeatur deceptio talis, semper illi poterit beneficio approbationis occurri. Diploma etiam, vt sæpè in ipsis approbationum instrumentis euenit, deperdi potest. Et quid tunc? Adduntur, maleferiatorum, sciolorum, & pugnacium ingeniorum tricæ, ridiculaque ac noxia cauillationum minùs religiosarum vis, qua tamquàm ex equo Troiano in Reliquiarum contemptum, ac Religionis discessionem proficiscantur. Sed verò, si de Catholicis agitur, quantumuis sciolorum ora obstrui legalibus instrumentis approbationis poterunt. Si autem de hæreticis, neque mille illi diplomatibus acquiescent, neque obstruetur os loquentium iniqua, & ponentium in cœlum os suum, nisi quando Deo ipsorum placuerit misereri, aut vindictam de linguis sacrilegis reportare.

153

*Dico Quartò. Licet vtcumque videa

Assertio 4. Non expedire inferioribus Prælatis.

tur probabile prædictam facultatem inferioribus conuenire Prælatis, conuenientius apparet eam neutiquàm ad actum reuocare. Inde factum, vt licet ijs, de quibus num. 148. nomina imposita cum varietate fuerint, de qua ibi, talis tamen sit vsus abrogatus, & sine nomine pariter celebrentur, ob rationem redditam n. 126. & ita videmus generaliter obseruari vbi Sanctarum Virginum & Martyrum ex vndecim millium Sodalitio Reliquiæ habentur insignes, illæ siquidem nullis expressis nominibus celebrantur, vt specialiter videre licet in Codice Matritensi, quem adducit P. Quintanadueñas Tomo 1. Tract. 7. Singulari 30. n. 2. Tacito illius nomine, quod fit in S. Callisto, & alijs. Sic ibi.

154

*Dices ex P. Ferrando experientia con

Obiectio ex maiori Fidelium affectione erga Sanctos certi nominis.

stare Fideles multò minori affectu, studio, ac pietate affici & ferri erga Diuorum illorum exuuias, quorum nomina mortales latent: potentiùs enim nobis nota & certa, quàm obscura, ignota, & incerta solent mouere animos: ideôque maior diuinæ gloriæ, atque Cœlituum cultus ac venerationis plerumque decessio fit.

Respondeo ex Auctore eôdem §. metipso Re

Exactè diluitur.

liquias Sanctorum certis nominibus à legitimis Ecclesiæ Præsulibus donandas, ex quo habebitur prædictus effectus maioris erga sanctos affectionis. Deinde vbi magna est Reliquiarum copia, quòd vna aut alia sine sancti, cuius est, certo nomine colatur, nihil profectò maiori affectioni obstare poterit, cùm tot sint, erga quos possit illa protendi. Euenire quidem potest, vt in die ferialis Officij iuxta Romanum Breuiarium videat quis in Ecclesia rubra ornamenta, & quærat caussam: cui responderi poterit id esse propter insignem Reliquiam Martyris. Quod si insuper de nomine interroget, dici illi apertè veritas poterit, si doctus sit; si illitteratus, esse sanctum anonymum aut Romanum, vt frequentissimè sunt illi, quorum Reliquiæ habentur, vtpotè Romæ passi, aut Romæ sepulti, vel Romam translati, quod sufficit vt dici Romani possint, quidquid audiens hallucinauerit, cauendo ne sanctum Romanum sibi esse persuadeat, qui à Diuo est Laurentio conuersus, & eius in martyrio extitit antecessor. Et quidem licet ex hoc elici possit aliquod esse in carentia nominis inconueniens, maius profectò est in voluntaria illa nominum impositione. Et vt legitima sit, Vicarij Generalis ad id sufficiet auctoritas, cùm Ordinarij nomine veniat, iuxta communem sententiam, de qua sæpiùs, & constet Decretum S. Congregationis pro Reliquiarum celebratione Ordinarij requirere approbationem, cuius veluti sequela & complementum impositio nominis est, vt dictum. num. 150. Omitto alia, quæ apud P. Ferrandum videri poterunt, eo quòd ad eruditionem potiùs spectent, quàm ad Theologicam discussionem.

155

*POsse infra Octauas, quæ de præcep

Circa Octauas certa resolutio.

to non sunt, diximus n. 135. & ratio ibi reddita: quod non est ad Octauas ipsas extendendum; quia supposito quòd ritus talis obseruatur, in eo quod est præcipuum non sunt absurda committenda, vt scilicet dies ipse Octauæ cum Festo occurrentis sancti confundatur. Et Gregorius quidem concedens vt in Hispania celebrari possit eo die, quo Festum Duplex occurrit, sanctus, cuius Reliquia insignis habetur, manifestè indicat de Octauis se non decernere, quandoquidem statuit, vt Festum dictum in diem non impeditam transferatur, supponens tale esse vt possit transferri: cumque |

p. 45

Octaua transferri nequeat, illius debet Festum præferri, vnde circa Octauas, quæ de præcepto sunt, nulla est ratio dubitandi, pro quibus est expressa Rubrica, cui minimè est concessione pręfatapræfata derogatum. In sanctis Zenone & socijs id

Circa peculiarem mutationem SS. Zenonis &c. vbi & de S. Alexio.

obseruatum est, vt in diem Natali eorum proximiorem & commodiorem mutaretur eorum celebritas, eo quòd dies antecedentes post diem 9. in quo ille cum Octaua Visitationis occurrit, sint Festis alijs impediti. Cui dispositioni opponi potest diem proximiorem non vigesimum esse, in quem facta translatio, sed decimum nonum, cùm dies decimus octauus Diuo Alexio fuerit stabiliter consignatus. Sed quidem in ipsius S. Alexij gratiam sic factum, eius consulendo translationi. Si enim eius Festum in Dominicam inciderit, ius habet vt secunda possit feria celebrari. Si ergo illam Festo Sanctorum prædictorum inuenerit occupatam, post Octauam peregrinari necessarium erit, & satis procul Sedem est, concatenatione octauarum succedente, reperturus. Ne ergo Peregrinus cœlestis vagari etiam nunc debeat post vestigia sanctorum suis in Festis præcedentium, dies est 19. suo vt iure possit vti prouida animaduersione relictus.

156

*Circa infra Octauas ergo de præcepto

Circa Infra Octauam de præcepto quid certum, & quæ aliàs ratio dubitandi, vt non liceat.

versatur difficultas, neque vlla apparet, si de sanctis loquamur, quibus in Martyrologio dies certus designatur; vel de illis, quibus iam est dies assignatus, licet in Martyrologio nulla illorum mentio habeatur, se transferenda illorum Festa sint; tunc enim si Octauæ ita translatos admittant, ab ea non sunt gratia ij, de quibus agimus, excludendi. Quæstio igitur de ijs tantùm vertitur sanctis, quibus certus eo vsque non est consecratus dies, & ratio dubitandi est, quia dies infra Octauam sunt ritus semiduplicis, & eiusdem cum semiduplicibus dignitatis, in quibus Festa eius generis celebrantur. Atqui Festa talia nequeunt suis moueri sedibus, vt in illis alia celebrentur, etiamsi Duplicia sint, nisi pro eo Pontificia aliqua concessio suffragetur; quæ tamen nullibi extat; si enim alicubi, maximè in citata Bulla Gregorij XIII. in qua tamen solùm conceditur, vt Festum sancti, cuius adest Reliquia insignis, & proprium habet diem, possit translatione alterius celebrari.

157

*Sed his non obstantibus videtur id posse

Licere probatur, & primum pro eo argumentum.

licitè stare, quando pro constitutione in tali die potest ratio aliqua conuenientiæ reperiri. Primò Quia ex concessione Gregorij id potest colligi; nam multò plus est Festum Duplex à sua remoueri sede vt det locum insigni Reliquiæ, quam diei infra Octauam Officium omitti. Licet autem possit ratio discriminis adduci ex concessione vnius, & non alterius, non cessat penitus vis argumenti, quia ex concessione manifesta aliam verosimilem congrua ratione deducimus, vt meritò credendum sit eum, qui maius eodem in genere concessit, id quod est minus etiam concessisse, ex regula communiter recepta, de qua Nos non semel. Quamuis enim magni videatur esse momenti diei possessio, considerandum tamen est in Festo, quod Reliquiæ ratione transfertur, non solam possessionem haberi, sed sancti etiam esse Natalem; & tamen tanta Reliquiæ excellentia est, vt & possessioni, & Natali præferatur. Aliquid ergo Reliquiæ concedendum est, etiam cùm dies Natalis non est, quo excellentia eius declaretur. Neque enim dici potest satis eam declarari, dum ipsi Officium Duplex impenditur, quia sic etiam agi cum Reliquia potuit, cuius dies est notus, sancto ad quem spectat, diem proximum assignando, & alium, cuius est Natalis, sua in possessione immobiliter conseruando. Dandum ergo est illi id, quod manifestè minus est, & credendum hanc fuisse Pontificis mentem ipso concessionis modo non obscurè declaratam.

158

*Secundò, Quia iuxta Rubricam, de

Secundum ex semiduplici prælato diei infra Octauam.

qua dictum. n. 132. dies infra Octauam à superueniente superatur semiduplici, si in Dominicam inciderit, aut Festo alio impediatur, vt accidit quando in diem Dedicationis Ecclesiæ incidit, aut peculiaris alterius Festi. Quod quidem non fit ob peculiarem illius excellentiam, sed ex proximitatis titulo respectu Natalis diei, in quo conuenientiam aliquam Ecclesia deprehendit, & ob illam diei infra Octauam Officium relinquendum. Cùm ergo respectu Reliquiæ insignis conuenientia etiam esse possit, & illius Festum tanto habeatur in pretio, intra Octauam constitui poterit. Argui enim meritò ex conuenientia potest, & identitate rationis, pro quo plures congerit textus & Auctores Dom. Barbosa Tractatu de Axiomatibus, Axiom. 197. Ratio autem illa proximitatis non est adeò vrgens, vt constat, quia de illa non habetur ratio, si dies immediatus Festo alio impediatur; cùm tamen aliqualis, id sufficiens visum vt diei infra OctauāOctauam Officium, subintrante semiduplici, deseratur.

159

*Tertiò. Quia semiduplicia infra Octa

Tertium ex concessione Semiduplicium.

uas celebranda videmus sine difficultate concedi. Sic S. Elisabetha Lusitaniæ Regina infra Octauam Apostolorum Petri & Pauli, S. Carolus Borromæus (qui iam Duplex) infra Octauam omnium sanctorum. Vbi obuia est responsio esse illos ipsorum Natales dies, quia in eisdem mortui. Sed contra illam argui, sicut nuper, potest; quia in eo ratio quædam conuenientiæ apparet, quæ non semper ab Ecclesia attenditur, vt videri potest in sanctis Romualdo, Stanislao, Birgitta, Dominico, & duobus Franciscis Xauerio, & Borgia, ac nonnullis alijs, & ita conuenienter etiam prædicti sancti potuerunt extra Octauas collocari, præsertim S. Elisabetha, ob plures dies Octauæ illius impeditos. Cùm ergo & conuenientia pro collocando Festo Reliquiæ insignis infra Octauam esse possit, non est id eisdem denegandum, si rationabiliter discurrere debeamus.

160

*P. Guyetus Lib. 4. Cap. 8. Quæst. 8. ita

P. Guyeti peculiaris sententia circa semiduplicis translationem.

scribit: Sed ecce tibi casum propono non adeò metaphysicum. Occurrat Festum S. Catharinæ Senensis (erat tunc semiduplex) Dominica 5. post Pascha, transferri debet. At Feria. 2. 3. & 4. occupantur Festis Duplicibus. Feria. 5. celebratur Festum Ascensionis. Feria. 6. vacua est omni Festo, nec aliud in ea occurrit Officium quàm de Octaua Ascensionis. An non in ipsam transferri potest prædictum Festum S. Catharinæ? Ratio affirmandi ea potest afferri, quòd Festum illud sic translatum èex die Dominica non sit infra Octauas ante diem Ascensionis, à quo proinde dicitur primùm transferri infra Octauas: ergo quem|

p. 46

admodùm si occurreret in ipso Festo Ascensionis, transfertur ex Rubrica in sequentem Feriam. 6. minimè impeditam, ita & in eamdem transferri potest èex Dominica, cùm æquè sit proxima dies infra Octauam minimè impedita. Subtilior est ista ratio, quam, quia mea est, nolo vt certam adstruere, sed eam cuilibet perito diiudicandam relinquo. Sic ille, & satis quidem verosimiliter, & cum digna viro tanto moderatione locutus. Quem propterea adduco,

Quid ex ea pro assertione.

vt appareat in caussa, quam versamus, & alijs eiusdem generis posse à simili non leuia argumenta desumi: neque enim hæc dici disparata possunt, à quibus fieri nequit illatio, vt videri apud citatum Barbosam potest Tractatu eôdem. verb. Illatio. multa suo more congerentem. Potest autem præfatus casus aliàs incidere, neque enim de B. Catharina est vnicè singularis, in Religionibus, & alibi, vbi peculiaria Festa vsu legitimo peraguntur. Ex.Exemplum g.gratia, Incidat Festum S. in Dominicam prædictam, Feria. 2. est Festum S. Petri Cœlestini, & Feria. 3. Festum S. Bernardini in Religione PP. Minorum cum Octaua, vnde Feria. 4. poterit fieri de S. Venantio: idem erit si Festum S. Martini Martyris & Pontificis in Dominicam incurrat, tunc enim de S. Didaco fiet sequenti die, & Feria. 3. de S. Martino, quin obstet Octaua, iuxta dicta.

161

*Vbi obseruasse iuuat nullam esse Ru

Non esse Rubricam expressam translationem semiduplicium prohibentem.

bricam, quæ expressè & in speciali statuat Festa Semiduplicia translata non posse infra Octauas celebrari: immò concessum videtur in Titulo dc Octauis. n. 3. quòd in illis fit de semiduplicibus etiam translatis: quamuis generalis illa dispositio limitanda veniat ex Titulo de Translatione Festorum n. 5. ad quem se refert Rubrica, & vbi decernitur quod Festum semiduplex infra Octauam occurrens tantùm transferatur in proximè sequentem diem. Sed cùm ibi de occurrentibus tantùm infra Octauas, pro alijs non apparet prohibitio manifesta: licet argui ex eo non leuiter possit: quod enim de translatione dictum fuerat generalibus verbis, quomodo sit intelligendum posteriori loco, vt vidimus, reseruatur. Atqui in eo sola Festi infra Octauam occurrentis translatio conceditur, & ita de aliter translatis prorsus illa denegatur. Quod ergo dicitur Infra Octauam occurrens, non est admittentis extra Octauam, sed translationem ad casum præfatum limitantis. Sed verò non est argumentum huiusmodi apertè conuincens: stare enim potest vt explicatio posteriori Rubricæ reseruetur, propter speciale illud de die proximè sequenti, cum quo stare potens aliorum translatio, ne nimiùm illa protrahatur, stante generali concessione, de qua priùs, vt possit vna cum alia rectè dispositio componi.

162

*Et quidem qui sic contenderet, non

Firmatur tamen non icerelicere.

posset ex Rubricarum verbis falsus assertor euinci, vnde ad alia est veritatis præsidia recurrendum. Et satis firmum illud, quod ex communi sensu desumitur circa dictarum intellectum Rubricarum. Vnde Gauantus id pro certo statuit Part. 2. Sect. 3. Cap. 10. n. 4. vbi præmittit Semiduplex quomodocumque impeditum transferendum in diem non impeditam simili Officio, hoc est nouem Lectionum, quale itemest dies infra Octauam, quod in postrema Breuiarij recognitione dictum. Quæ recognitio nihil Breuiario videtur addidisse, cùm in eo explicatio huiusmodi non inueniatur, neque in Titulo desemiduplici, neque in Titulo de Translatione, in qua sic tantùm habetur: Festùm Semiduplex occurrens

Rubrica Breuiarij.

diebus supra dictis &c. transfertur in primam diem similiter non impeditam &c. Talis ergo recognitionis effectus alibi perstabit expressus. Quod quidem vt sit absque tergiuersatione verissimum, & pro præsenti caussa sit concludens, addendum propter solos dies infra Octauas ita esse declaratum; nam si propter illas additum non est, aut pro certo declaratum, inutilis profectò esset declaratio, quæ pro alijs nullo modo erat necessaria, cùm constet Semiduplex non posse in eum diem transferri, in quo aliud Semiduplex celebratur. Quia verò dies infra Octauam, licet Officium nouem lectionum habeat, censeri potuit communi illa de Semiduplici non comprehensa, ideò oportuit declarationem adhiberi. Et ita intelligendum Semiduplex non posse in diem infra Octauam transferri, quod est tali recognitione conclusum. Quod & vsus generalis amplectitur, pro quo Gauantus loco eôdem ita scribens: Eâdem de caussa Semiduplex occurrens

Gauantus.

infra Octauam Corporis Christi, si protinus sequantur Octauæ S. Ioannis, & SS. Apostolorum Petri & Pauli, transfertur post omnes Octauas. Et hoc est quod addit Rubrica in fine num. 5. Ita vt, inquit, Festum Semiduplex infra Octauam, non transferatur nisi in proximè sequentem diem, id est, si sequens erit impedita, transfertur Semiduplex vltra omne Officium nouem Lectionum. Sic ille, qui & statim rationem reddit verbis illis: Ratio est, quia amisso iure vicinitatis ad proprium diem, non est maior ratio cur citiùs celebretur. Tantùm ille.

Illius non exacta ratio.

Sed quidem negari nequit Ecclesiam de acceleranda translatorum celebratione esse solicitam, cùm in Rubrica dicatur translationem faciendam in proximè sequentem diem: quia iuxta dispositionem Kalendarij ita quidem videtur futurum; si enim in remotissimum diem essent Festa translata protrahenda, aliquid fortè pro euitatione talis incommodi fuisset opportunè dispositum, vt videmus factum in Festo Angelorum Custodum, quibus assignatus secundus Octobris dies, eo quod concessione illa de non impedito die Officio nouem Lectionum, tale Festum in longinquam diem à multis trahi experientia fuit certissima comprobatum. Quòd ergo circa translationem dispositum est, eam habet congruentem rationem, ne scilicet cum aliorum Festorum detrimento contingat fieri: nam & detrimentum Festorum solemnium est, eos ipsis decerpi dies, quos pro augenda solemnitate ab Ecclesia constat attributos.

163

*Dico ergo tandem valde esse probabi

Conclusio probabilis circa propositum casum.

le infra Octauas posse de illis sanctis fieri, quorum Reliquiæ habentur insignes, etiamsi eorum Natales dies penitus ignorentur. Probatur fundamentis adductis. Quòd autem conuenientia in eo esse possit, ex multitudine Reliquiarum ostendi valet, & prætereà ne sanctorum Semiduplicium Festa nimiùm differri necessarium: proximitatem siquidem diei Ecclesiæ cura commendat, vt nuper vidimus. Hac de caussa infra Octauam S. Rosæ, quæ in hoc Regno de præce|

p. 47

pto est, ratione Reliquiarum insignium, trium scilicet Corporum Sanctorum Martyrum, & Capitis alterius, quatuor dies sunt ipsis consignati. Pro quo quidem alia est ratio, eos scilicet dies ante Octauam prædictam iam fuisse quatuor huiusmodi Festis occupatos. Licet autem post Octauam stabilitam aliqua fuerit circa Reliquias facta mutatio, id non videtur obstitisse, quia loco illorum, quorum erant Festa, alij sunt, & insigniorum quidem Reliquiarum, substituti. Et notissima Iuris regula est substitutum, pro vt idem quod subrogatum, sapere naturam eius, in cuius locum subrogatur, vt videri potest apud Barbosam Tractatu de Axiomatibus Axiom. 213.

164

*DIco Primò. Non est existimanda ni

Assertio 1. Non esse nimiam dilationem, quæ iuxta Ecclesiæ dispositionem stare potest, & quæ illa.

mia dilatio ad effectum dictum, quæ iuxta dispositionem Rubricarum, & Kalendarij cursum, potest accidere, & est ad triginta & vnus dies, quando scilicet Festum Corporis Christi in 16. 17. aut 18. Iunij diem inciderit: Tunc enim S. Norbertus, (quando scilicet erat Semiduplex) èex sexto eiusdem mensis die in septimum Iulij differendus. Tale ergo translationis spatium non est exorbitans reputandum.

165

*Dico Secundò. Si dilatio sit exorbitans

Assertio 2. Aliquam nimiam esse, & contra Ecclesiæ mentem.

probabile est, præsertim in Hispania, posse translatum Semiduplex infra Octauam celebrari. Probatur, Quia non est credendum velle Ecclesiam ad id adstringere, quod est ab eius vsu abhorrens, neque potest commodè verbis Rubricarum aptari, vt est compertum. Atqui dilatio exorbitans, quæ scilicet plures ambit menses talis est, quia numquàm tale aliquid visum vel auditum, & prætereà illius mens ex verbis innotescit, quia translatum statuit in diem proximè sequentem traduci, qualis dici nequit distans adeò protensa dilatione. Quod autem ad Hispaniam pertinet, probatur ex eo, quod est à Gre

Greg. XIII. concessio circa Festum Translationis S. Iacobi.

gorio XIII. dispositum circa Festum translationis Corporis D. Iacobi Hispaniarum Patroni in Bulla sæpiùs citata, sic enim ibi: & quoniam in Regno Castellæ, in pluribus Ecclesijs celebratur die 30. Decembris Translatio S. Iacobi Apostoli Hispaniarum Patroni, præcipuum Duplex, & in Breuiario ponitur die 29. festiuitas S. Thomæ Archiepiscopi Cantuariensis & Martyris, Semiduplex; & in anno, quo festiuitas S. Thomæ occurrit in Dominica, iuxta regulam Breuiarij transfertur in diem sequentem, quo die in eo Regno celebratur supradicta festiuitas S. Iacobi, posteaque per plures dies non venit aliqua dies vacua, in qua poßit celebrari festiuitas prædicti S. Thomæ, volumus, vt in eo anno Festum ipsum S. Thomæ transferatur ad primam diem Duplici non impeditam, quæ erit Vigilia Epiphaniæ, & tunc de Vigilia fiat tantum Commemoratio, ad Vesperas autem Epiphaniæ nulla fiat Commemoratio de Festo S. Thomæ prædicti. Sic Pontifex, vbi perspicuum apparet ob dilationem plurium dierum, scilicet vsque ad diem 19. Ianuarij, id esse statutum, quod est multo plus, quàm si celebratio pro die infra Octauam fuisset indulta; non quidem de Octaua Epiphaniæ agendo, quæ valde priuilegiata est, sed de alijs Semiduplicia admittentibus.

166

*P. Guyetus Lib. 4. Cap. 7. Quæst. 5. ita

P. Guyeti non penitus probanda sententia.

inquirit: Quid si Festum diu nimis dilatum penitus omitteretur? & respondet: An obliuione, seu incuria? Non est hoc vitium artis, vt ei medeamur. An tædio protelandi? At expectatio iustorum lætitia.

Prouerb. 10.

An vitandæ confusionis gratia? Nulla erit, si Festa præter ius minimè congeras. Sed habet hoc Breuiarium Ordinis Prædicatorum, vt Festa simplicia, quæ eadem illis sunt ac nobis Semiduplicia, per quindecim dies poßint transferri, vltra quod spatium nihil de ijs fit illo anno. Est Breuiarium, quod habet leges suas: tu verò, si Romanus es, Romano viuito more. Hæc ille, in quibus statim occurrit resolutionem Quæstionis titulo non respondere, cùm de omissione Officij illa procedat, & de translatis resolutio adhibeatur. Sed quidquid de hoc sit, quod circa vitandam confusionem asserit, non videtur opportunum; nam stante minimè præter ius Festorum congerie, confusio facilè in translationibus, non vitatur, quando multi sunt, qui debent transferri, & delicata profectò animaduersione opus est, quæ & accidere respectu vnius potest, si dilatio exorbitans futura sit. Cùm ergo dictus Pater ad confusionem vitandam admoneat ne Festa præter ius congerantur; videtur non obscurè innuere, quando congeries vitari nequit, & consequenter neque confusio, aliquod debere incommodo tali remedium adhiberi; nec aliud opportunius succurrit, quàm prædictum dierum infra Octauas, alia enim Festa omnino debent intacta remanere. Licet autem PP. Prædicatores peculiari vtantur Breuiario, ex eo tamen, quod in ordine ad translationem obseruant, colligere possumus quantùm vitandæ veniant longæ translationes, Breuiarium enim tale à Romana est Sede approbatum, cui dispositio prædicta non est visa irrationabilis, vt deducamus inde id, quod Romano cum Breuiario stare possit, dilationes nimias quantùm fieri possit deuitando.

167

*NOn defuerunt qui rem minùs accu

Ritu Semiduplici posse Reliquias non insignes coli qui sentiant.

ratè pensitantes, & Auctores oculis properantibus lustrantes, affirmauerint sanctos, quorum Reliquiæ non insignes habentur, posse ritu Semiduplici celebrari. Et videtur quidem ita tenere P. Guyetus Lib. 1. Cap.

P. Guyetus.

9. Quæst. 1. vbi ita scribit: Addit Gauantus Commentario in Rubricas Breuiarij Sect. 3. Cap. 3. nu. 3. de sancto, cuius Reliquia non insignis habetur, Officium debere esse Semiduplex, ad differentiam insignis Reliquiæ. Sic ille, qui Gauanti sententiam vt ab eo refertur, adducens, nec improbans, ipsam videtur amplexus, aut saltem probabilem arbitratus. Et vir quidem pius & doctus, cùm de Reliquijs quibusdam ex prædictis ageretur, |

p. 48

quæ non ita insignes videbantur, vt ritus illis Duplicis deberet impendi, ad Semiduplicis inclinabat, vel vt aptiorem proponebat, Gauanti auctoritate demonstrata, quæ si, vt dicebatur, talis esset, non immeritò posset illius sententia ad praxim aduocari.

168

*Sed verò Gauantus ab eo est dicendi

Qui secus, & meliùs.

modo penitus alienus, sic enim ille citato in loco: De Sancto, cuius Reliquia non insignis habetur,

Gauanti aperta mens.

si concedatur Officium, debet esse Semiduplex, ad differentiam insignis Reliquiæ. Sic ille. Vnde P. Guyetus non retulit fideliter præfati scriptoris verba, illam enim omisit clausulam, si concedatur Officium. Quod & tenent Lezana Tomo 1. Cap. 12. nu. 37. & Barbosa de Officio Parochi Cap. 10. n. 20. & in Summa Apostol. Decision. Collect. 646. cum Sellio. Circa quod P. Quintanadueñas Tom.

P. Quintanadueñas.

1. Tract. 7. Singul. 27. n. 6. ita loquitur: De sancto verò (inquit Barbosa suprà. n. 20.) cuius Reliquia non insignis habetur, si concedatur Officium, debet esse Semiduplex, vel pro vt recitatur in Breuiario Romano, ad differentiam insignis Reliquiæ. Eadem Rituum S. Congregatio in vna Calaritana, & in alia Viterbiensi sub die 1. Sept. 1612. Eadem habet Nouarius suprà n. 8. (scilicet in Lucerna. verb. Officium) Vtrum autem hæc Declaratio supponat posse recitari de sancto, cuius Reliquia non insignis habetur, ignoro. Si verò asserat posse peti à Pontifice facultatem faciendi Officium, aut ad recitandum de illo, libenter annuo; & quòd tunc, si concedatur, solùm erit sub Semiduplici ritu, vt notat Gauantus in Breuia. Sect. 3. c. 3. n. 3. Hæc ille. Qui ignorare

Quid ex illius verbis colligi minùs verosimile queat.

se cùm dicat an Declaratio supponat posse recitari de sancto, cuius Reliquia non insignis habetur, videtur locum ita sentiendi relinquere, cùm Declaratio ita videatur indicare, & ita opinionem huiusmodi futuram probabilem, vti in verbis Declarationis non absurdè fundatam. Neque enim præfatus Auctor ignorare se diceret, nisi in verbis Declarationis ipsius aliquod subesset pro ignorantia huiusmodi fundamentum. Quòd si ita esset clara negatio eius, quod supponi vtcumque videtur, non posset circa illud ignoratio, quam in se ille recognoscit, vlla ratione versari. Quis enim quod est manifestum ignoret, & maximè vir doctus? Sed quidem ad opinionem cum probabilitate fundandam leuissimum firmamentum exhibet citati Auctoris ignoratio; ex eo enim quòd ignoretur an aliquid concessum sit, nequit pro concesso haberi, & iuxta concessionem operari. Neque verba concessionem indicant; si enim illa præcessisset, aliqua de ipsa haberetur notitia, cùm tamen nulla extet; vt possit de sanctis, quorum Reliquiæ non insignes habentur, Officium recitari. Et ita mentem Declarationis prædictæ Gauantus assecutus, quem sequi se Auctor protestatur.

169

*Illud speciali est obseruatione dignissi

Peculiare dubium circa verba Declarationis.

mum, quod in præallegata Declaratione dicitur: Debet esse Semiduplex, vel prout recitatur in Breuiario Romano. De Reliquia enim non insigni agitur, pro qua indultum postulatur. Et nihil videtur profecto concessum, si de sancto sit, de quo in Breuiario Romano præscribitur celebratio. Si ergo simplex sit, sub ritu simplici de illo fiet. Et quid inde maioris celebritatis accedit? Si Semiduplex, iam hoc habebat, quod concessione tribuitur. Inanis ergo illa, & penitus superflua, pro qua & inepta postulatio videretur. Ideò suspecta videntur verba illa; pro quibus P. Quintanad. Barbosam refert, apud quem inueniuntur; sed Barbosa pro eisdem Lezanam allegat, apud quem illa non inueniuntur; ex quibus de primo ad vltimum videtur fieri firmum pro ipsis fundamentum non haberi. Dici etiam potest per errorem additum illud Vel, & sensum esse Officium debere esse Semiduplex vt in Breuiario Romano, id est, iuxta ordinem in eo dispositum, vt illi sancto, cuius habetur Reliquia, vel Martyris, vel Confessoris Pontificis vel non Pontificis, Virginis &c. Officium tribuatur.

170

*Stet ergo propter Reliquiam non insi

Vltima circa quæstionem propositam resolutio.

gnem ritum non posse specialem adhiberi: quod quidem conuenientissimè sic dispositum; aliàs enim vix locus Feriali Officio linqueretur: id quod in Sanctuario nostro est manifestum, iuxta quem neque Feria vnica remaneret. Cum tamen Gregorius XIII. in citata Bulla tali incommodo obuiandum duxerit, dum ait: Ex hoc sequebatur, vt Officium maioris partis Feriarum anni

Feriale Officium vt debeat obseruari, iuxta Greg XIII, concessionem.

omitteretur, & ordo Breuiarij ferè subuerteretur. Sequebatur inquam ex Festorum naturalium Hispaniæ Sanctorum multitudine, vnde illa ad paruum numerum reuocauit, quæ sint Hispaniæ toti communia, sanctorum inquam Ildefonsi, Isidori, Hermenegildi, quod iam est ad vniuersalem Ecclesiam propagatum, & Leocadiæ. Sed cùm deinde id, quod iam vidimus, circa insignes Reliquias indulserit, ex eo quidem multis in locis factum, crescente earum numero vt Officium maioris partis Feriarum anni omittatur. Quod tamen generale cum non sit, contra Pontificis non itur ordinatissimam voluntatem qui pro Reliquijs zelum maiorem, quàm pro Ferijs videtur habuisse, cùm sciret concessione sua Officium Feriarum non parua quidem ex parte minuendum. Quemadmodùm aucta Festorum ce

Sanctorum Festa Ferijs quomodo præferenda.

lebratione ob sanctorum gloriam, & consequenter Dei, qui glorificabitur in consilio sanctorum. Psal. 88. v. 8. ita dispositum Kalendarium vt in toto Ianuario mense nullus sit dies, in quo possit Feriale Officium recitari. In Augusto vix vnus aut alter, sed quia in aliis locus esse potest, non graue id inconueniens reputatur. Ex quod diximus firmari potest, vt, quoniam Feriale Officium in maiori Ecclesiæ parte locum habere possit, non debeat censeri absurdum, si in nonnullis ob insignium Reliquiarum multitudinem omittatur.

171

*TRansferri accidit quando eorum

Vt possit translatio contingere, & quorum Festorum.

Festa in Octauas illas incidunt, in quibus aut nulla, aut specialiter priuilegiata tantùm admittuntur. Et tunc occurrit proposita difficultas, siquidem contingere potest |

p. 49

vt Festa aliqua Sanctorum sint in ordine Festorum priora, & ritus tamen æqualis, duplicia inquam, vt S. Ioachim (de quo tamen inferiùs disserendum) S. Benedicti, S. Franciscus de Paula (in cuius die festo hæc scribo) S. Isidori Hispaniarum Doctoris, S. Hermenigildi, S. Leonis, S. Petri Martyris, S. Catharinæ Senensis, S. Gregorij Nazianzeni, S. Philippi Nerij, S. Monicæ, S. Norberti, S. Antonij de Padua, S. Basilij, quarum omnium esse translationes possunt ob supra dictum impedimentum. Et vt præferri nequeant videtur obstare Rubrica de Translatione Festorum sic se habens: Si plura Festa nouem Lectio

Rubrica de Translat n. 7. vt videatur obstare prælationi.

num transferenda sint, priùs transferatur Duplex quàm Semiduplex, & inter plura Duplicia quod est magis solemne semper priùs transferatur & celebretur: alioquin si sunt æqualia, vnum ante aliud transferatur eo ordine, quo erant celebranda in proprijs diebus. Sic ibi. Atqui Festa, de quibus dictum, æqualia sunt: non ergo potest ratione Reliquiarum esse prælatio, dum pro illis nihil profertur speciale. Nihilominus posse præferri videtur ve

Eam potiùs fauere ostenditur.

rosimile, & ex Rubrica citata, atque antecedenti deduci, hæc enim huiusmodi est: Si duo vel plura Festa nouem Lectionum simul eodem die veniant, fiat Officium de maiori, id est de Duplici & Semiduplicia transferantur: at si omnia sint Duplicia, vel omnia Semiduplicia, fiat de digniori, seu solemniori, & quæ minoris solemnitatis sunt, transferantur. Sic Rubrica num. 6. Est autem Festum Sancti, cuius habetur Reliquia eo solemnius, quod sub eodem ritu celebratur, vt videtur clarum, ea enim de caussa Gregorius XIII. illud Duplici alij præferendum statuit eodem occurrenti die, ratione scilicet solemnioris apparatus, qui adhiberi solet, aut certè debuisset, Indulgentiarum, quæ & concedi solitæ, & in nostro perfruimur Sanctuario. Ex quo & ratio desumi potest: nam Festum Sancti, cuius Reliquia insignis habetur, præfertur alteri proprium habenti diem in celebratione: ergo & in translatione. Illatio videtur legitima à paritate rationis.

172

*Gauantus Parte 2. Sect. 3. Cap. 10. n. 5.

Gauanti explicatio.

præfatam Rubricam exponens sic ait: Occurrentibus pluribus Festis nouem lectionum, transferatur illud, quod est minùs nobile, vel ratione ritus, putà quia Semiduplex, vel ratione personæ, quæ sit inferioris ordinis, si in ritu sint æquales. Hic est sensus Rubricæ nu. 6. Sic ille. Pro quo & P. Guyetus ita scribit Lib. 4. Cap. 7. Quæst. 3. Verùm tria hîc occur

Et P. Guyeti.

runt dubia. Primum an in transferendis Festis æqualibus habenda sit ratio dignitatis personarum, an videlicet quæ sunt Domini, transferantur ante omnia alia; quæ B. MARIÆ, ante Festa Sanctorum: quæ Angelorum & Apostolorum, ante cætera alia, iuxta ordinem præscriptum in Rubrica de Concurrentia Officij nu. 2. Respondeo, videri id mihi quidem valde consonum; quin & Gauantus Sect. 3. Cap. 10. n. 5. asserit hunc esse sensum Rubricæ citatæ. Vix tamen apparet; immò contrarium facile est colligere. Valeat nihilominùs tanti viri auctoritas, cum ratione congruenti coniuncta. Hæc ille. Et iuxta vtriusque mentem hoc anno 1674. disposita est translatio Festorum Annuntiationis Virginis, & Sanctissimi eius Sponsi Iosephi, æqualium iam in ritu, cũcum prælatione illius, vt qui prior fuit in tempore, non sit tamen in iure, stante personarum notissima inæqualitate. Et ex ratione à P. Guyeto adducta circa concurrentiam id sequitur, quod discursus iste contendit; prȩferendumpræferendum, scilicet in translatione Festum Sancti, cuius habetur Reliquia, quia & in occurrentia præcedit. Quæ ratio videtur vrgere. Sed neuter ex citatis Auctoribus id teti

Solemnius Festum Reliquiarum, & inde probatio.

git, quod erat animaduersione & explicatione satis dignum: ratione scilicet maioris solemnitatis esse Festum æqualis ritus alteri minùs solemni in translatione præferendum. Nec videtur satisfacere adducta eorũeorum explicatio de maiori personæ dignitate: nam in Rubrica duo ponuntur, & maioritas scilicet & solemnitas: Fiat de digniori, seu solemniori. Cùm ergo dignitas personæ ad maioritatem referatur: aliquid debet assignari diuersum, quod debeat solemnitati respondere. Et ita recognoscit P. Guyetus Cap. 9. Quæs. 5. vbi sic

P. Guyetus

ait: Tria sunt rationum capita, ex quibus peti debet Quæstionis huius resolutio. Primum est maior alterutrius celebritas: putà si vnum est de præcepto quoad forum, non verò alterum, aut fiat cum maiori appararatu Chori, frequentiorive populi concursu. Est enim eiusmodi maior solemnitas, ob quam alterum alteri præferendum edicit Rubrica 10. de Translat. Festorum n. 6. Sic S. Rochus vbi de eo fit legitimè, præferendus S. Hyacintho 16. Augusti. Sic ille. Cùm ergo tale aliquid in Festis Sanctorum, de quibus agimus, reperiri possit, meritò possunt prælationis iure gaudere.

178

*Iuxta prædicta ergo non videtur negari posse Festis prædictis debitam esse prælationem, idque posse sine vllo scrupulo practicari, vt hoc anno quæ extant 21. 23. 24. 29. 24. 27. 29. & 31. Martij & 1. Aprilis & 13. ac 17. Maij præferenda SS. Benedicti & Monicæ. Vbi circa nonnullos

Factum S. Gabrielis an Duplex maius.

esse dubium potest, ex quibus prius est Festum S. Gabrielis Archangeli, quatenus dici potest non esse cultus sublimioris: sic enim communis concessio hucusque processit, quæ iam diu apud Nos in vsu, quia solius Duplicis sine additamento aliquo ritus eidem attributus, quemadmodum & Festo Angelorum Custodum. Et quemadmodum in illo primæ Vesperæ non erant integræ, ne ea pars solemnitatis Diui Hieronymi Festo demeretur, quod nec primas habuerat: ita & cum S. Gabriele faciendum est etiam iudicatum, vt scilicet secundas Vesperas integras non haberet, sed à Capitulo de S. Iosepho fieret, quando Duplicis minoris ritu illius Festum tantummodò potiebatur. Videtur tamen maior ipsi concedendus, quia apud PP. Franciscanos Duplex maius

Apud quos tale.

est, sub quo die 24. Martij celebratur. Sicut & à PP. Mercenarijs. Die autem 17. sub eodem ritu in Religione S. Iacobi, Præmonstratensi, & SS. Trinitatis: Sed quidem licet apud prædictos iam pridem Festum S. Archangeli in vsu fuerit, non licuit alijs eos, sine speciali gratia S. Congregationis ipsos imitari. Ex quo fit non alio celebrandum ritu, quam concesso ab ipsa;

Quid pro Societate.

& solum Duplex minus scimus esse concessum. Neque Religiosis Societatis plus licuisse ex eo constat: quòd sine P. Generalis facultate nullus possit in ijs, pro quibus priuilegium interuenit, vsum vsurpare. Stante autem generali concessione, de qua dictum, verosimiliter videtur dici posse licitum esse talis ritus vsurpationem ex ra|

p. 50

tionabili voluntatis illius interpretatione, & experientia huiusmodi concessorum, vt videre licet in ijs, quæ habentur circa SS. Eucharistiæ Sacramentum pro Ferijs quintis, Conceptionem purissimam Virginis, vndecim mille Virgines. Quando & in eo, de quo agimus nihil inueniatur ad substantiam Officij sacri spectans, cùm absolutè liceat, & solùm de accidentali quadam agatur qualitate, quod in prohibitione illa circa vsum priuilegiorum non videtur comprehensum. Et idem videtur posse dici de Festo SS. Angelorum Custodum, quod vt Duplex maius iam olim celebrant præfatæ Religiones S. Iacobi, Præmonstratensis, & SS. Trinitatis, & fortè aliæ. Neque iam ex concurrentia cum S. Hieronymo hærere in eo possumus, cùm penitus sublata sit. Secundo Octobris die eidem assignato: quod satis erat exoptatum. Post S. Gabrielem sequitur S. Ioachimus, qui apud Patres

De S. Ioachimo.

Franciscanos ritum habet Duplicis maioris, iuxta impressum Codicem anno 1657. quod tamen omissum in Codice anni 1667. & videtur quidem non sine graui caussa factum. Neque vlla in eorum Kalendario ipsius mentio, nisi circa Annotationes pro mense Martio, in quibus sic

Annotatio PP. Minorum.

habetur: Quando vero Festa Sanctorum Iosephi, Ioachim, Benedicti, Gabrielis transferuntur post Pascha, primò fit Officium de S. Gabriele, deinde de S. Ioseph, posteà de S. Ioachim, denique de S. Benedicto. Ex quo tamen colligi nequit S. Ioachim esse Duplex minus, cum translatio S. Gabrielis, cuius Festus est posterius tempore apud præfatos, vt vidimus, præferatur, quandoquidem & cum S. Iosepho idem stat, cuius Festum tunc erat Duplex maius. Ratio ergo prælationis ex eo desumitur, quòd iuxta Ru

Duplex esse minus concluditur.

bricam Festa Angelorum alijs eiusdem gradus præferuntur. Sic Titulo 11. num. 2. de quo & dictum suprà. Nihilominus non esse Duplex maius apud illos videtur manifestum. Primò, quia pro eo nulla adducitur Pontificia concessio, sicut pro Diuis Iosepho & Anna, pro qua Sixtus Quartus memoratur cum circumstantijs Datæ. Secundò, quia cùm anteà per errorem visum fuerit irrepsisse, penitus est in recentiori impressione sublatum. Tertiò, quia in serie Festorum Ordinis S. Iosephi & S. Annæ Festa collocantur suis in mensibus, de quo & in Annotationibus, ea solùm ratione quòd maioritas illa ritus sit ipsis, vt diximus, Pontificia auctoritate concessa. Ergo si pro S. Ioachimo idem factum fuisset Pontificia largitate, idem etiam quod de duobus pariter ab ipsis dispositum fuisset. Cum ergo non ita se res habeat, dicendum est pro excellentia illa ritus nullum esse fundamentum, quando ex solo apud dictos Patres vsu argumentum sumebatur.

174

*Est insuper Festum S. Ferdinandi Re

De S. Ferdinando Rege.

gis die 30. Maij, pro quo non apparet concessio specialis, de qua notitiam habeamus, qua ritus supra Duplex minus concedatur. Quod si de illo vt de Sancto Hispaniæ naturali loquamur, idem adhibendus ritus, qui ei pro Reliquijs insignibus iuxta P. Quintanadueñas Tractat. 7. Singular. 20. id probantem ex eo quod Gregorius XIII. eodem modo de illis locutus citata in Bulla. Ritum autem pro Reliquijs Duplicis esse minoris superiùs ostensum num. 93. & consequenter Sanctorum Naturalium nu. 94. licet dictus Pater maiorem ritum existimet ipsis tribuendum. Pro dignitate autem Regia non videtur maior cnnferendus: quia D. Hermenegildo & Regi & Martyri non est impensus, cum pro eo peculiaris concessionis coniecturam nullam habeamus. Nihilominùs sustineri potest præfatum ritum ei posse concedi, quia eius sanctitatis & gloriæ Pontificium testimonium optatissimum in Hispania fuit, & iuxta expectationem festiuitas est solemnitate celeberrima decorata. In quo vt celebrari peculiari plausu & ritu queat, ea est vrgentissima ratio, quod Regum nostrorum clarissimus sit ille Progenitor: quod de S. Ludouico dicere an possint Galliæ

Regibus Hispaniæ quæ inde gloria, sicut etiam ex D. Ludouico Progenitore, P. Bussieres.

Reges, videant eorum Historici, quorum & aliquos vidimus. Et quidem si quæ illis inde gloria, nostrorum Regum gloriæ pro auctario est, gloriosam pariter ex eodem sacro fonte recensentes originem. de quo P. Bussieres Parte 1. historiæ Francicæ lib. 9. in Carolo Pulcho sic scribit: Rex Alfonso Hispanico, eos comprimendi (Vancones & Anglos) munus imponit. Ille Alfonsi Regis Castellæ ex Ferdinando filio nepos, idemque nepos ex Blanca filia Ludouici sancti &c. Prætereà ijs, qui per hæc tempora Beatificationis honore donantur, Duplicis maioris officium concedi solitum, vt videre est in BB. Paschali, Petro de Alcantara (iam Catalogo Sanctorum adscripto) Ioanne Capistrano, Iocobo de Marchio, Felice Capucino, quos PP. Minorum citata Animaduersio recenset. B. Stanislao ritus secundæ Classis indultus, & B. Rosæ suprà excellentius aliquid, quam Iaponiensibus Martyribus tot ac tantis, quos eadem Franciscana Religio secundæ Classis ritu concelebrat, sic

Pro B. Petro de Arbues Martyre nupera concessio.

ut & Nos illorum Socios pariter coronatos Paulum, Ioannem, & Iacobum. Fateor B. Petro de Arbues nupera concessione solum ritum Duplicis designari. Sed obstare id non debet, quia aliquando Duplicis nomine solet venire etiam maius, quod ex circumstantijs colligendum. Exemplum extat in Tabella occurrentium, in qua dispositum inuenitur, vt occurrente Octaua cum Duplici per annum, Of

Duplex per annum aliquando pro maioris.

ficium sit de illa, & translatio de isto: quod est sic in §. de Translat. Festorum apertè statutum num. 2. Circa quod obseruat Gauantus Sect. 3. Cap. 8. num. 12. quòd Duplex per annum comprehendit maius & minus, vt scilicet Tabella penitus Rubricæ respondeat. Quæ autem circumstantiæ in considerationem venire possint vt concessio pro præfato Beato Martyre Duplex etiam maius comprehendat, expendendum relinquo sacrosancto Inquisitionis Tribunali, & ijs, qui in eôdem possunt, sicut & in grauioribus alijs, ita & in huiusmodi quæstionibus iudicare. Tandem cùm improbabile non appareat id quod de Sanctis Naturalibus Hispaniæ tenet P. Quintanadueñas supra: ex eo aliquid saltem potest deduci, quod cum alijs à Nobis dictis concurrens, probabilitatem possit positioni propositæ conciliare. Singula enim quæ non prosunt, &c. Et hac de caussa in concursu Festi Sancti Regis cum Festo S. Gordiani Martyris, de quo die 29. Maij |

p. 51

ob sacrum pignus illius Corporis, integras Vesperas S. Ferdinando tribuimus cum alterius commemoratione, & in Translatione ius habebit prælationis.

175

*PRælatus quidam, dum de approbatione Reliquiarum ageretur, & Bea

Circa negatam approbationem à Prælato quodam.

torum aliquæ ipsi vt approbarentur fuissent præsentatæ, abnuit, in ea visus esse sententia, vt quæ tales sunt, approbari nequeant, quandoquidem approbatio eò tendit vt ReliquięReliquiæ possint publicæ exponi venerationi, quod sibi non esse licitum videtur censuisse. Et eius est qui de hoc agebat, obsecutus iudicio, atque ita Reliquiæ sine approbatione relictæ. Vbi quidem (vt hoc datum sit Prælati censuræ) ita disponi res potuit, vt Reliquiæ sub conditione approbarentur, si videlicet Beati, ad quos spectabant, Canonizationis cultum obtinerent: quod & re ipsa accidit in reliquijs S. Francisci Borgiæ, & breui etiam, vt speramus videndum in B. Aloysio Gonzaga iam in Martyrologio Romano proposito cum præclaro elogio, quod esse Canonizationis non infrequens sumus experti præludium. Et quidem cùm Prælatus ille omnes alias Reliquias approbans, quæ sunt illi propositæ, in prædicti nihil quod approbationi obstare posset, inuenerit, præter gradum inferiorem Beatificationis, stante Canonizatione, videtur iam approbatio necessaria consistere, cùm pro Reliquijs testimonia legitima habeantur. Cùm sit aliàs indubitabile approbationem, si Canonizatio extaret, præbiturum. Vnde sine scrupulo videtur hoc in negotio, vbi de mero fauore agitur, posse procedi.

176

*Sed quidem Prælatus dictus ibi videtur

Approbari posse ostenditur.

trepidasse, vbi non erat timor; Reliquiæ namque Beatificatorum ad publicam possunt venerationem exponi, & consequenter in ordine ad illam approbari. Cùm enim illis, quarum sunt Missæ & Officij sacri concedantur honores, quibus esse maiores nequeunt, minores profectò negari nequeunt, quales sunt, qui eorum Reliquijs deferuntur. Vnde in more est, vt Beatificatione obtenta, Beatorum corpora suis èex tumulis extrahantur, venerationi publicæ deinceps, exponenda. Quod ergo erga corpora præstandũpræstandum conceditur, consequenter & erga eorum Reliquias censetur esse concessum, quandoquidem eisdem æqualis est debita veneratio proptereamdem formalissimam rationem. Circa quod ita scribit P. Quintanadueñas Tract. 7. Singul. 27.

P. Quintanaduenas.

n. 9. Nam cùm Beatificati Reliquias, sicut & Canonizati, posse approbari ab Episcopo indubitatum sit, ex ijs, quæ Doctores tradunt. Suarius Tomo 1. in 3. p. Disput. 51. Sect. 2. Azorius Tomo 1. Lib. 9. Cap. 14. Barbosa de Episcop. Parte 3. Allegat. 97. n. 10. & alij: atque ex alio capite concedatur facultas vt de Sancto, cuius Reliquia approbata habetur, celebretur: à Pontificeque hic Beatus celebratione hac dignus sit iudicatus, concessa est enim hæc aliquibus; à fortiori Ecclesiæ, in qua eius Reliquia seruatur, conceditur, seu concessa credenda est. Hæc ille.

177

*Sunt tamen huius Auctoris parùm ex

Eius non exactæ citationes. P. Suarez.

exactæ citationes. P. Suarez eo loco nihil habet, vbi tantùm de adoratione Dei latè disputat. Disputatione autem 55. Sectionem 2. sacris Reliquijs impendit, & in ea contrarium potiùs videtur tenuisse, ita enim scribit. Vers. Sed quæret aliquis post nonnulla alia: Aliud est enim loqui de publico & solemni ritu sub honore Reliquiarum, aliud de priuato ex singulari deuotione alicuius personæ. Vt enim aliquæ Reliquiæ publicè ab Vniuersali Ecclesia colantur, primò netessenecesse est vt de sanctitate personæ, vel per vniuersalem Ecclesiæ consensum, seu traditionem, vel per Summi Pontificis Canonizationem constet. Deinde oportet publica auctoritate Reliquiæ proponantur vt veræ, & ad talem personam pertinentes: hæc autem auctoritas est apud Summum Pontificem, & Episcopos, qui sufficientem diligentiam ante approbationem adhibere tenentur. Sic Doctor Eximius, iuxta quem Canonizatio eius, cuius est publicè exponenda Reliquia, videtur prorsus requirenda. Barbosa citato in loco sic ha

Dom. Barbosa.

bet: Secundò colligitur nullo modo licere Episcopo approbare Reliquias personæ nondum canonizatæ, aut eas publicè venerandas exponere. Sic ille plurimos congerens pro ea positione Doctores. P. Azor nihil habet eo, in quo allegatur Libro, & Capite, in quo de re valde aliena pertractat. Citatur à Barbosa eodem lib. Cap. 8. Quæs. 8. vbi illius habetur assertum, & Parte 2. Lib. 1. Cap. 26. Quæs. 4. & Cap. 6. Quæs. 1. Lib. 5. Vbi de Reliquijs in speciali nihil, sed tantùm de necessitate Canonizationis ad publicam venerationem, cum festiuis diebus, & cultu Sanctis attribui solito sacrorum Officiorum. Quod & alij ex citatis ab eodem scriptore affirmant, licet nonnulli de Reliquijs expressè loquantur, ex quibus P. Palaus Tomo 2. Tract. 8. Disput. 1. Puncto 3. n. 8. Et quid ad hæc? Dicam.

178

*Canonistæ, ex quorum gremio, graui

Beatificatio Canonizationis nomine designata, ex quo difficultatis expeditio.

quidem & venerando, præfatus erat Antistes, litteræ solent esse nimiùm addicti; & ita cùm Canonizationem audiunt, & necessariam illam esse apud Scriptores legunt, vltimum illud, & solemnissimum Ecclesiæ iudicium, & definitiuam sententiam intelligunt, qua in Sanctorum Catalogum serui Dei aliqui virtutibus & miraculis insignes adsciscuntur; non animaduertentes particularem alium esse, & minùs solemnem Canonizationis modum, Beatificationis nomine à temporibus non ab hinc multis in Ecclesia receptum, quo plures ex honoribus Canonizatis impendi solitos ipsis Pontificia Sedes attribuit: de quo alibi à Nobis dictum, & ita sicut in Canonizatione, sic etiam in Beatificatione Pontificem errare non posse. Videnda quæ diximus. Tomo 1. Theologicorum Problematum in Prolusione Apologetica nu. 62. vbi Auctores dati ea, quæ diximus comprobantes. Circa quod notanda verba SS. Dom. Clementis X. in Breui pro Festo Canonizationis S. Francisci Borgiæ die 24. Aprilis 1671. vbi sic ille: Cùm nos nuper ad honorem San

Breue SS. Dom. Clementis X. notatu dignum.

ctißimæ Trinitatis, ac ad exaltationem Catholicæ fidei, & Christianæ Religionis incrementum, de Venerabilium Patrum nostrorum S. R. E. Cardinalium, Patriarcharum, Archiepiscoporum, & Episco|

p. 52

porum in Alma Vrbe nostra existentium consilio, Beatum Franciscum Borgiam, dum vixit Præpositum Generalem Societatis IESV auctoritate Nobis à Domino tradita Sanctum esse decreuerimus, & definiuerimus, ac Sanctorum Catalogo solemni ritu adscripserimus &c. Vbi animaduersione dignum occurrit, ad significandum vltimum pro Sanctitate & gloria B. Francisci iudicium non fuisse Pontificem priori verbo contentum, Decreuerimus, quia sine iudicio tali stare Decretum potest, & in Beatificatione profertur, qua is, qui eo decoratur honore dignus vt pro eo Missa & Officium dici possit, iudicatur: & ideò additum Definiuerimus, id est definitiua sententia quod iam decretum à Nobis fuerit pronuntiatum, in quo quidem substantia Canonizationis videtur constituta, quæ & stare sine solemnitate illa potest, de qua ibidem, & fuisse adhibitam meritò declarauit.

179

*Stet igitur Beatorum Reliquias posse

Theologorum censura desideratur in istis.

ab Episcopis approbari, quod, vt reor, nullus, qui fuerit Theologus, recusabit. Theologi siquidem quanta sit Beatificationis vis, & ad quæ se possit extendere, quale & inter illam ac definitiuam Canonizationem discrimen, iusto examine trutinabunt. Experientia mihi pernotũpernotum magnos etiam

Vide Cassareum Parte 10. Conclus. 16.

Præsules Theologicis non imbutos notitijs, circa res diuinas & sacras magna caligine laborare, & ita eorum affectus erga illas pios quidem, sed aridos & exsuccos, quod & ipsi de se ingenuè fatebantur. Quàm alius S. Franciscus Salesius,

S. Francisci Salesij inter illos excellentia.

qui cum Iuris non leui peritia Theologica lumina in Scholis Societatis Romæ vbi Eximium Doctorem P. Franciscum Suarium, felicissimum tali discipulo nactus magistrum, potuit haurire, vt & mysticus ipse magister euaderet, & de praxi diuini amoris, vt nullus vnquam locutus alter, loqueretur. Et Pater quidem Quintanadueñas dum Doctores illos pro Beatificatorum Reliquijs approbandis adduxit, qui tamen de Canozatis locuti, ea forsitan consideratione processit, vt eos de Canonizatione, vt à Nobis est explicata, locutos fuerit arbitratus, quod tamen ab ipso oportuit explicari. Nec nos de Beatificatione plura, de qua etiam Tomo 1. & 2. Auctarij non pauca reperienda, pro quibus Indices consulendi.

180

*DIcta de illis aliqua in decursu huiusce tractationis, sed sunt alia, circa quæ vtilis erit excursus, cùm & oporteat circa dispositionem quorumdam vlteriùs inquirere, & illius non obuiam omnibus reddere rationem.

HOc in mense nullum Reliquiarum Festum

DiuorũDiuorum SS. Martyrum Festa cur è Ianuario reiecta.

occurrit, in quo tamen ante annos aliquot duo erant, scilicet die 29. S. Germanici Martyris ob sacrum Corpus, & 31. ob Reliquiam insignem S. Lelij Martyris. Sed Festa ista in alios sunt traducta dies ob superuenientia alia Sanctorum Francisci Salesij & Petri Nolasci, cùm prædicti dies non sint Sanctorum illorum natales, & circa S. Germanicum aliqua forsan deceptio obtigit vt hoc mense poneretur, eo quòd die 19. S. Germanici Martyris in Romano Martyrolo

S. Germanicus.

gio memoria illustris habeatur, sic enim ibi: Smyrnæ natalis beati Germanici Martyris, qui cùm primæuæ ætatis venustate floreret, sub Marco Antonino, & Lucio Aurelio, per gratiam virtutis Dei metum corporeæ fragilitatis excludens, sponte præparatam sibi bestiam damnatus à iudice prouocauit, cuius dentibus comminutus, vero pani Domino IESV Christo, pro ipso moriens meruit incorporari. Sic ibi. Quòd autem non eo die, sed 29. eius sit constituta memoria, ex eo accidere potuit, quod dies talis Festo S. Hilarij ex die 14. translato ob Festum nominis Iesv, iam esset pridem occupatus. Sed quidem cùm prædictus Martyr Smyrnæ in Asia, & non Romæ, vnde exportatum Sacrum Corpus, quo fruimur, martyrio fuerit coronatus, nullo ex prędictisprædictis diebus eo respectu gaudere debuit, benè tamen ex voluntaria designatione, sicut in alijs accidit, quorũquorum dies passionis ignorantur, sicut & ignoratur dies S. Lelij cùm sit nullus in Martyrologio qui vocetur hoc nomine. Potest

An legitima reiectio.

autẽautem non immeritò quęriquæri, an iustè fuerint duo isti Sancti Martyres suis amoti sedibus, cùm iam dierum illorũillorum haberent legitimam possessionem? & videtur quidem ita verosimiliter dicendum; hac enim de caussa in omnibus alijs ad officium sacrum spectantibus perinde se habent, ac si designati voluntariè dies, eorum essent natales. Nihilominus id, quod factum, potest etiam verosimiliter sustineri; nam concessio Gregorij XIII. pro exclusione Festi alterius, tunc procedit, quando simul occurrunt eodem die: & de alio Sancto eodem die occurrenti, si fuerit &c. quæ sunt verba Pontificis: non dicuntur autem occurrere Sancti eôdem die, quando vnius ex illis est penitus ignotus natalis dies. Debet ergo alter suo in die celebrari. Esse etiam & in hoc non contemnendæ congruentiæ potuerunt: ex quibus obvia offensio Religiosorum, si cernerent in Festo S. Fundatoris sui nullam in nostra Ecclesia ipsius memoriam haberi.

181

*Die 14. Festum est Sanctissimi Nomi

Festum SS. Nominis IESV quomodo Societati proprium.

nis Iesv Duplex secundæ Classis, sicut apud PP. Minores, in quorum adnotatur Rubricis esse primæ Classis in quibus est Titulare. Vnde existimare quis posset tale esse apud Nos, quia non Titulare peculiaris alicuius est Societatis Ecclesiæ, sed totius Religionis. Quemadmodum Festum SS. Trinitatis Duplex est primæ Classis in Religione hoc titulo decorata. Quod quidem non videtur penitus improbandum. Nihilominùs Societas non consueuit hoc Festum vt proprium celebrare, sed illud, quod est cum Circumcisione connexum, vnde speciale aliud non est toti |

p. 53

Religioni commune, immò in hac, vbi de illo agitur prædicta die, nihil de illo per annos plures. Pro quo animaduertisse iuuat Societatem nostram non dici Societatem Nominis Iesv, vt aliqui imperiti scribunt in superscriptionibus litterarum ad Nostros transmissarum, sed Societatem ipsius Iesv, relata compellatione directè ad personam, & consequenter ad Nomen. Ex eo

Circumcisionis Festum cur proprium ipsi.

autem quòd Circumcisionis Festum, in qua est Nomen impositum, vt proprium celebret, id tantùm quod diximus, elici potest: celebrare inquam Iesvm ipsum eo die, quo impositum illi Nomen est; quia nullum alium commodiorem diem potuit ad Titularem suum celebrandum inuenire, & ita conueniens fuit vt in speciali alio die Nominis celebrationem assumeret, quæ esse primæ Classis non potuit, quia de Titulari directo non est, vt esse quidem potest, sicut SS. Trinitas eius nominis Ordinis Titularis est, ex quo soluitur obiectio, quæ ex dicto Ordine sumebatur. Si dicas sequi ex hoc Festum Circumcisio

An sit 1. Classis.

nis esse primæ Classis in Societate: quid inde? Nihil certè de hoc curatum, quia ex eo quòd tale sit, nihil plus habebit, vt constat. Si dicas habiturum Octauam; id negandum, quia Octauæ esse nequit Octaua, & in die Circumcisionis Octaua Natiuitatis celebratur. Et deinde esset inutilis, quandoquidem nullus est dies, in quo agi de illa posset; immò nec dies ipse Octauæ intra Epiphaniæ Octauam incursurus.

182

*A Festo autem Nominis Iesv praxis il

Translatio S Hilarij quomodo in diem propriam.

la circa translationem in stabilem & proprium diem inchoatur, de qua Sect. 12. & ita circa illam sic habetur in Rubricis pro Festis PP. Minorum: Eadem sacra Rituum Congregatio Festis ob occurrentiam stabilem aliorum Festorum in Ordi

Rubrica PP. Minorum circa illam, & alias.

ne transferendis aßignauit diem proximiorem tamquàm propriam, v. g. Festo S. Hilarij decimumnonum Ianuarij, & sic de alijs, pro vt cernere licet in Kalendario præmisso. Sic ibi, Quam quidem assignationem iam pridem & Nobis in vsu variari oportuit ob Festum S. Canuti Regis & Martyris, cui est talis dies auctoritate S. Congregationis assignatus, licet ad libitum; cui tamen Pontifex tantùm detulit, vt cùm prædictus Martyr, & S. Raymundus de Peniafort, ex eôdem fuerint translati die, & huius Festum de præcepto fecerit, illius tamen priori in Sede reliquerit, quod breui forsan ex pręceptopræcepto pariter veniet celebrandum, vt videmus passim; nec expediet sic promotum semper extra proprium vagari domicilium à Pontificia Sede cum graui adeò conscientiæ grauamine designatum.

183

*Et in præfata quidem designatione ob

Obseruationes aliquæ circa illum.

seruandum in primis, cum traductio sit in diem stabilem, non mutationis nomine, sed translationis vsam fuisse S. Congregationem, & præfatos Patres: vt ex eo ampliùs roboretur quod à Nobis dictum est contra Scriptorem citatum Sect. 12. discrimen inter nomina illa in negotio, de quo agimus, conantem stabilire. Deinde, vt non possit fieri translatio modo dicto videtur argui posse ex prædicta Annotatione, cùm in ea dicatur S. Congregationem dies illos vt proprios & stabiles designasse. Nam ad hoc dici potest primò assignationem illam fuisse per modum declarationis, cùm in nulla Breuiarij Rubrica dicatur dispensatum. Prætereà vt demus speciale aliquid per modum dispensationis indultum, eo Nobis vti etiam licet, quia & alijs videtur ob omnimodam similitudinem, aut potiùs rationem eamdem concessum, vtpotè sine quo nequit commodè in officij diuini applicatione procedi, & imperturbabilis Festorum series obtineri, iuxta dicta Sect. illa. 12. & ita hæc responsio ad præcedentem videtur quodammodo reuocari. Item, si priuilegij admiscetur aliquid, frui illo possumus, sicut in simili diximus n. 172.

184

*Peruenit ad Nos nuper pro S. Iuliano

Circa Festum S. Iuliani die 28. notata quædam.

Conchensi Episcopo satis miranda concessio SS. Dom. Clementis X. vt scilicet eius Festum celebretur die 28. huius mensis cum Octaua in Hispania, vnde & in Indijs pariter celebrandum ob nouiorem Pontificiam concessionem vt quæ pro Hispania concessa à Sede Apostolica sunt, Indijs etiam concessa censeantur. Ex quo & factum vt Festum S. Hilarij in eum translatum diem tanquàm stabilem, inde debuerit remoueri, & in Februarij 9. amandari. In quo quidem minor esse potest difficultas, si tamen vlla, stante Festi huiusmodi dignitate. Si enim designato non celebretur die, qui est Natalis ipse, neque in quinque subsequentibus habebit locum, & Octauæ prærogatiua ferè redditur nullius momenti. Vnde etiam accidit, vt S. Andreas Corsinus, cuius Festo dies est quartus Februarij designatus tamquàm stabilis, licet eo non mortuus fuerit die, sed Ianuarij 6. Epiphaniæ sacro; quia dies Octauæ S. Iuliani est. Non ergo assignatio prædicta dierum stabilium ita obseruari potest, vt non possint, aut debeant Festa huiusmodi alijs cedere, & mutare domicilium, alibi illud habitura, & stabile quidem, vt in domicilijs accidit, quæ licet stabilem habitationem dicant, tamen mutari sæpè contingit, si necessitas aut vtilitas

Additio vtilis doctrinæ.

videantur vrgere. Vbi & addendum designationem illam dierum stabilium apud PP. Minores, ijsdem supplicantibus fuisse factam, & ita dici potest rationem habuisse priuilegij, cuius nota est conditio, vt eo vtamur, cùm volumus, vnde & diximus Sect. 12. citata aliquas Ecclesias in Gallia translationes perpetuas in dies stabiles non facere; quod & in Ecclesijs Hispaniæ, videtur

Circa Festum S. Petri ad vincula.

accidere circa Festum S. Petri ad vincula cum Octaua D. Iacobi die 1. Augusti occurrens: in quibusdam enim dies sequens stabilis non est, vnde si in Dominica, transfertur in septimum, & ita habetur in Kalendario Hieronymiano: in alijs secus, quod & obseruat Metropolitana hæc nostra, quam sequimur.

185

*DIe 3. Festum S. Fortunati Martyris,

De S. Fortunato Martyre.

ob sacrum Corpus cum vase sanguinis. Et sunt quidem huius nominis plures in Martyrologio, tres autem tantùm Romæ coronati referuntur, circa quos esse dubium potest. Prior

Tres eiusdem nominis Romani, & quic ex illu.

est, de quo dictum, à die 2. in sequentem translatus ob Festum Purificationis Virginis. De illo sic Martyrologium: Item Romæ Sanctorum Martyrum Fortunati, Feliciani, Firmi, & Candidi. De alio 27. eiusdem mensis sic & illud: Romæ natalis Sanctorum Martyrum Alexandri, Abundij, Antigoni, |

p. 54

& Fortunati. Et ij quidem cum socijs, solus alter, de quo die 15. Octobris, ita: Romæ via salaria Aurelia S. Fortunati martyris. Et non esse postremum hunc sepulturæ locum, qui & martyrij videtur idem, non obscurè indicat, quandoquidem quod apud Nos extat, ex Cœmeterio Cyriacæ extractum authentico est testimonio comprobatum. Quòd autem neque illius sit, de quo die 27. ex eo colligi potest, quòd non sit ita certum an Romæ passus ille, iuxta id quod asserit P. Bollandus Tomo 3. Februarij pag. 676. n. 3. vbi

P. Bolland.

illa ipsius verba: Potuit etiam S. Fortunatus ex 26. Februarij, quo die de eo egimus, huc translatus esse. Sanctus autem Fortunatus, de quo dicto die 26. non dicitur Romæ glorioso fuisse agone peremptus, & prædictus Pater Antiochiæ passum arbitratur pag. 631. nu. 4. contra Historiographum nostrum Thomam Tamaium, qui præfatum Martyrem Hispanum esse contendit, & martyrij locum Vxamæ Barcæ in Autrigonibus designat; & quisnam ille sit, non satis hucusque exploratum, an Ortunnia, an Laredum, an alius, circa quod egregiè hallucinari potest. Cùm autem circa Fortunatum, de quo 2. Februarij non sit dubitationi locus quominùs Romæ exitu fuerit felicissimo consummatus, illum alijs præferendum iudicamus.

186

*Potest autem ex eo obiectio instrui,

Quid videatur obstare ex asportatione in ciuitatem Antuerpiam. P. Bolland.

quod citatus P. Bollandus habet Tomo 1. huius mensis pag. 296. nu. 6. vbi ita scribit: Tres ex hac Martyrum turma, aut certè similibus insigniti nominibus, Roma aliò asportati, Fortunatus Antuerpiam, Candidus Volaterras, Felicianus in Hispaniam. Sic ille. Sed quidem inter Reliquias Antuerpiæ asseruatas, de quibus Beyerlinck Tomo 6. Lit. R. pag. 289. Sacrum prædicti Martyris Cor

Diluta obiectio.

pus minime recensetur, sed Reliquia, quæ nec insignis asseritur in Ecclesia Domus Professæ Societatis Iesv. Quod quidem cum traductione sacri corporis aliàs dictum stare posse, vt de S. Amantij in speciali n. 143. Ipse etiam loquendi modus P. Bollandi, quàm sit illud vulgare iudicium infirmum ostendit, dum addit, Aut certè similibus insigniti nominibus. Et quidem ante an

De Fortunato altero, cuius eximium beneficium memoratur,.

nos aliquot Sacrum Corpus alterius Fortunati ex Cœmeterio Callisti extractum iussu Vrbani VIII. Limam asportatum, & Lima Quitum à P. Roderico Barnouo, qui illud magno suo bono futurum exportauerat Prouinciæ Peruuianæ Procurator, & Quitensis Rector designatus; quod munus post gubernatam Prouinciam iteratò gerebat, & pro suo erga sacrum pignus affectu, in suo illud reseruabat cubiculo, cùm voce inde emissa excitatus à somno est & admonitus, vt se morti quantocyùs futuræ præpararet: quod ita accidit, nam intra tres aut quatuor dies diem obijt extremum, à quo distare longiùs dispositio, qua valebat corporis, poterat minùs de sua æterna salute alteri cuiquam solicito persuadere. O Fortunatum nimiùm sua qui bona nouit, Ad superos FORTVNATO monitore vocatus!

187

*Accidit autem quandôq;quandoque vt Festum Puri

Quid cum Festum Purificationis in Dominicam incidit.

rificationis Virginis in Dominicam Septuagesimæ, aut alterāalteram ex duobus sequentibus cadens, sit necessariò transferendum iuxta Rubricam in sequentem diem, qui tamen Festo S. Fortunati est, vt vidimus, occupatus, sicut & plures ex sequentibus, vel Festis, vel Reliquijs vsque ad 14. Quid ergo, Festi adeò insignis, & superioris in Ecclesia gradus, & Christi & Virginis, tantoperè est protrahenda translatio, & celebritas agitanda tempore incommodo, & in ipsa iam Quadragesima non semel, Officiorum harmonia perturbata? Respondeo in rigore ita faciendum, & maiorem dilationem in Festo Annuntiationis accidere, quando in Dominicam Palmarum incidit: & cùm illius celebratio in Quadragesima ab Ecclesia nihil absurdum aut indecens habere iudicetur; neque id debere in Festo Purificationis horreri, si aliquando in ea celebrari necessitas vlla compellat. Dici etiam potest Festum S. Fortunati aut omittendum eo anno, cùm de præcepto non sit, aut transferendum in primam diem non impeditam, iuxta dicta num. 172. & 183.

188

*Die 8. Festum S. Lucij Martyris Ro

De S. Lucio Martyre, cuius nominis plures.

mæ coronati, ob Sacrum Corpus. Et sunt huius nominis quinque Romæ triumphalis gloriæ lauream consecuti. Prior hoc die. Secundus. 4. Martij qui & Pontifex. Tertius 19. Octobris. Quartus 25. eiusdem. Quintus 1. Decembris. Qua autem de caussa ille, cuius est præsenti die in Martyrologio memoria, alijs prælatus sit, non inuenio satis exploratum. Sed quidem vt non sit secundus, qui & Pontifex, in promptu est ratio, quia scilicet Pontifex, cuius præcellentissimæ dignitatis mentio fuisset luculenta subiuncta, quod & in Minoribus videmus obseruatum. Neque ita facilè Pontificis tanti Corpus traderetur. De Tertio nullum simile argumentum. Pro Quarto ex eo non esse colligi potest, quòd non hoc die passus, sed illatus sepulchro proferatur, sic enim ibi. Item Romæ natalis Sanctorum quinquaginta sex Militum, qui simul baptizati à Dio

Martyrologium Romanum.

nysio Papa, mox iubente Claudio Imperatore decollati sunt, ac via Salaria sepulti: vbi & alij Martyres centum viginti & vnus positi sunt, inter quos fuerunt quatuor milites Christi, Theodosius, Lucius, Marcus, & Petrus. Atqui S. Lucius, de quo agimus, non eo sepultus die dicitur, neque in via Salaria, sed Appia conditus, in Cœmeterio Callisti, ex quo eductum instrumenta authentica manifestant. De Quinto plus nihil quàm de Tertio, vnde cuius ex illis sit Sacrum Corpus habemus incertum. Si & addamus id quod occurrit apud P. Bollandum Tomo 2. Sanctorum Februarij ad diem hunc, in veteribus nonnullis Martyrologijs S. Lucium non Romæ, sed alibi passum affirmari, quod ab ipso Patre neutiquàm improbatur, & ex eo quòd eorum acta interciderint, nihil circa ipsum & socios dici posse in adiuncta pro illis disquisitione præmittit. pag. 156. Neque enim insolitum est, vt quorum intercidit natalis dies, certo aliquo ad memoriæ celebritatem reponantur, vt nuper dicebamus. Est ergo non penitus compertum, quod ad Corpus S. Martyris spectat, & quia in ordine prior, ad prioritatem respectus habitus, & cùm iam diu eo fuerit potitus loco, in eo conseruatus. Aut ergo Sacrum Corpus Sanctuarium condecorans, illius est, vel si alterius, ad illum celebratio impensa dirigitur, vbi error esse perniciosus nequit, vt aliàs dictum.

189

*Diebus 10. 11. & 12. ante annos aliquot |

p. 55

celebrati S. Cyriacus, Theodulus, & Rogatus ob

De SS. Cyriaco, Theodulo, & Rogato M. M.

tria eorum puerilia Corpora, ijs assignatis præ alijs, quia eorum ignoti Natales, cùm de ipsis nulla in Martyrologio mentio facta videretur. Sed cùm de duobus videatur expressa, vt die 10. Maij dicetur, in eum diem trasumpti illi, & S. Rogato dies. 17. assignatus. Sicut & S. Cyriaco alteri dies 13. de quo n. 138. Neque iuxta nuper dicta procedendum semper, & pia ac solida abutendum doctrina, quæ tunc tantùm in subsidium aduocanda est, quando post accuratam diligentiam nullum potest veritatis vestigium deprehendi, vt n. 140. dicebamus; quod non grauabor iteratò etiam in posterùm monuisse.

190

*Die 14. ob S. Vitalis Sacrum Corpus

De S. Vitali Mart.

fuerat iam ante festiuum, sic enim eo die Martyrologium. Item Romæ Sanctorum Martyrum Vitalis, Feliculæ, & Zenonis. Sed remoueri ab eo visum conueniens ob incertitudinem, iuxta ea quæ congerit P. Bollandus Tomo 1. pag. 768. & Tomo 2. pag. 744. & sequenti, qui & priori loco nu. 3. existimat non leuibus coniecturis Corpus S. Vitalis, de quo Martyrologium præfato die, Abulæ in Hispania asseruari, vbi Illustrissimus Dom. Sancius Dauila inde oriundus ipsum collocauit, cui missum à Clemente VIII. fuerat; Ecclesiam illam præferens ob rationem dictam alijs, quas generis claritudine, integritate vitæ, doctrina, & prædicatione, ipsarum Præsul illustrauit. Vt verò eius non sit argumento esse potest in Ordine recitandi diuinum Officium pro Ecclesia Abulensi excuso Matriti anno 1636. Festum prædicti sancti celebrandum ritu Duplici proponi die 6. huius mensis: Si autem ille esset, de quo die 14. eo profectò die celebrandus videbatur, qui & proprius. Neque enim S. Valentini Festum esse posset obstaculo, cuius ritus simplex, quando neque die 6. eiusdem mensis obstitit S. Dorotheæ memoria, eiusdem ritus, sitque notissimum Gregorij XIII. priuilegium, de quo dictum sæpius, vt Festum sancti, cuius Reliquia habetur insignis etiam Duplici præponatur. Quòd si impedimentum aliquod pro die præfato 14. fortè occurrit, translationis genuinus ordo non antepositionem, sed postpositionem potiùs exigebat. Quidquid de hoc sit, mutatio à Nobis facta expediens visa est, & Historicis quibusdam nostris circa S. Vitalem hallucinationes non paucas relinquamus. Mihi amica quidem patria, sed magis amica veritas.

191

*Die 17. sanctus erat Faustinus Martyr,

De S. Faustino Martyre.

ob Sacrum Corpus, quia in Martyrologio sic: Romæ paßio S. Faustini, quem alij quadraginta quatuor secuti sunt ad coronam. De illius tamen Reliquijs ita scribit P. Bollandus Tomo 3. pag. 10.

P. Bolland.

n. 2. Aliquas S. Faustini Martyris Reliquias Bononiæ depositas in Ecclesia S. Francisci aduersari scribit Masinus ad 17. Februarij, quasi huius Sancti Faustini forent. At corpus S. Faustini in Monte Phiscone requiescere testatur ante memoratus Ferrarius. Est autem Mons-Phiscon, alijs Mons-Flasconus, vrbs Etruriæ, seu potiùs arx munita, cui Sedem Episcopalem anno 1369. indulsit Vrbanus V. &c. Propter quæ, & alia ab eodem scriptore circa S. Faustinum congesta, satis apparet, non posse Nos de sacro, quo perfruimur, corpore quidquam penitus verosimile coniectare. Sunt prætereà duo alij Faustini Romani Martyres, vnus die 22. Maij, alter 29. Iulij frater SS. Simplicij & Beatricis. Et quod ad hunc attinet, videtur certum id, quo gaudemus, pignus, ad ipsum non spectare, cùm in via Portuensi illum constituat MartyrologiũMartyrologium, ex qua Reliquiæ ad Nos delatæ non inueniantur extractæ. De alio non ita; vnde die 21. Maij eius est festiua memoria consignata.

Die 20. S. Secundinus ob Reliquiam insig

De S. Secundino Mart.

nem iam olim constitutus. Nullus huius nominis Romanus Martyr, & ita ignotus dies, vnde in præfato potuit conuenienter collocari.

Die 28. S. Iustus Martyr celebrari solitus ob SacrũSacrum

De S. Iusto Mart.

Corpus: sed auocatus inde, licet in Martyrologio sic die illo habeatur: Romæ natalis SanctorũSanctorum Martyrum, Macarij, Rufini, Iusti, & Theophili. Quia de huius S. Martyris Corpore ita scribit P.

P. Bolland.

Bollandus Tomo 3. circa diem istum. pag. 724. n. 7. Inter plurima Sanctorum corpora, quæ Romæ ex antiquis Cœmeterijs refossa, eductaque fuere, aliqua multa olim impetrauit Claudius Aquauiua Societatis IESV quintus Præpositus Generalis, & varijs per Orbem Ecclesijs eiusdem Societatis donauit. Eo illius beneficio fruiti Patres Collegij Bariensis in Apulia obtinuerunt anno 1613. quatuor Sacra Corpora ex celeberrimo S. Priscillæ via Salaria Cœmeterio extracta. Vnius nomen appositum fuit scilicet S. Rufini: alij eius socij habiti. Quia verò S. Rufinus hoc die inscriptus est varijs Martyrologijs cum SS. Macario, Iusto, & Theophilo, horum arbitrati sunt Reliquias esse. Hæc ille. Pro quo & facit Sacrum Corpus Sanctuarij nostri non à R. P. Claudio traditum, vt constat, sed ab Eminentissimo Cardinali Ioanne Baptista Altiery, vt ex fideli testimonio compertum habetur. Vt omittam controuersias circa locum, in quo passus, pro quo tantùm Cardinalis Baronij auctoritatem, & de suo addidisse illud Romæ sunt qui dicant, & præfatum Martyrem Hispali passum fuisse contendant: pro quo videri potest citatus scriptor vbi supra, & Tomo 2. circa diem 12. pag. 582. Vt & addam die 14. Iulij in Martyrologio luculentam Iusti alterius Martyris memoriam extare, dignissimam sanè quæ & hoc loco perlegatur. Sic

Alterius præclarum encomium.

ergo ibi: Romæ S. Iusti militis sub Claudio Tribuno, qui, apparente sibi diuinitus Cruce, credidit in Christum, & mox baptizatus omnia sua pauperibus erogauit: tentus deinde à Magnetio Præfecto, ver

Romanum Martyrologium.

berari neruis, galea ignita contegi, & in rogum immitti iussus, noc in capillo quidem læsus, in confessione Domini reddidit spiritum. Et cur non huius Reliquia sacri corporis esse possit, cùm pro alio nihil plus aliquid videatur militare? Ideò cuiuscumque illa sit, ei, quem Deus nouit dies 19. dedicatus.

192

*Non erant hoc mense aliorum sancto

De SS. Celerina, Antonino & Vitali.

rum Festa, addita tamen nonnulla, scilicet die 21. S. Celerinæ Martyris Sacrum Caput ex Cœmeterio Cyriacæ. S. Antonini Martyris die 26. ob sacrum Corpus. Fuerat priùs die 20. Aprilis. Sed ab eo amotus, quia licet in Martyrologio quidam eius nominis Martyr inueniatur, de loco tamen passionis nil dicitur; licet non desint qui censeant, quando tacetur locus, eum intelligi debere, qui immediatè præcessit, & in nostro casu præcessisse Romam; id tamen firmo minimè nititur fundamento; & in Martyrologio |

p. 56

quando Romæ sunt aliqui Martyrio gloriosi, si sequantur alij id exprimi solitum nota illa, Item Romæ, vel ibidem. Vt videre licet die 1. 4. 18. 20. Ianuarij & alijs. Et quidem cùm exprimi id facilè posset, vt quid reticentia illa pariens confusionem? Denique S. Vitalis die 28. de quo dictum num. 190. S. Mathias non additus, sed ei adaucta solemnitas ratione insignis Reliquiæ, ex probatis Sect. 8. vbi & nu. 101. de S. Mathia specifica mentio.

193

*DIe 1. erat FestũFestum S. Leonis Martyris,

De S. Leone Mart.

ob sacrum corpus. Sed aboleri inde oportuit, quia licet dicto die quidāquidam in Martyrologio S. Leo Martyr sit, vbi tamen sit passus non indicatur, & Scriptores rerum istarum pro certo affirmant in Hispania, aut in Africa mortem obijsse felicem, licet non desit qui Romæ interijsse contendat eo argumento, de quo nuper, scilicet eos, de quibus immediata narratio præcesserat, Romæ coronatos. Quod quidem meliùs potest in arguentem retorqueri, quandoquidem ex præsenti habetur loco assertionem illam solido esse fundamento destitutam. Consulendus Tomus 1. Sanctorum Martij pag. 28. & 29. Ideò Festum prædicti Martyris ad diem est tertium translocatum, & die 1. Festum S. Christinæ Virginis & Martyris collocatum, ob sacrum ipsius Corpus iuxta dicta nu. 139.

194

*Die 3. Felicis Martyris erat memoria

De S. Felice Mart.

festiua, ita Sacro Corpore ipsius exigente. Mutatum tamen inde ob rationes easdem, quæ ad mutationem Festi S. Leonis, de quo nuper, compulerunt, quia scilicet is, de quo Martyrologium hoc die, interemptus Romæ neutiquam asseratur, & pro eo Africa & Hispania concertent; pro quo eruditissimi Scriptores Tomo 1. citato pag. 225. & sequenti. P. Godefridus Henschenius, & P. Daniel Papebrochius, vbi P. Quintanadueñas in suo de Toletana Ecclesia Opere nimiam credulitatem non immeritò videntur illaudabilem indicare. Et ille quidem S. Felicem Talaberanum facit, quia Eburæ, aut Eboræ in Carpentanis alicubi legit, in quo multos sibi aduersantes habuit, alios inposterum habiturus. Laudatus à Cardinali Baronio P. Ioannes de Mariana sua in historia Hispana, patriæ affectu carens,

Salutaris pro historicis admonitio. Vbi de P. Mariana.

inordinato scilicet, & nimis credulo, aut infirmis instructus coniecturis, vt quæ neque vera, neque similia vero sunt, non vereatur vt authentica venditare. Aliàs namque de insigni in patriam affectu scriptoris dicti dubitari nequit, ex quo ad tanti moliminis opus accinctus, ab ipso & constanter assumpto, & feliciter consummato, sapientibus & insipientibus se debitorem agnoscens, vt & latino, eoque pereleganti stylo, & vulgari historiam nationibus omnibus gratissimam concinnaret. Tertius ergo dies S. Leoni attributus, qui iuxta nominis excellentiam ad immanes non expauit occursus frementium bestiarum, & S. Felici dies Maij 13. vt proprius destinatus. De die autem 16. in quo S. Cyriacus, dictum n. 138. & 189. Sicut de S. Gabriele die 18. licet ad Reliquias non videatur spectare, de quo dictum n. 172. & 173.

195

*Quamuis autem neque spectet, quod

De SS. Iosepho sponso Virginis.

ad sanctissimum Genitricis Christi sponsum attinet, cuius Festiua solemnitas eam, de qua nuper, subsequitur die huius mensis. 19. nonnnihil circa illam immorabor, quia expositione dignum existimo, quod in Hymno pro illa, & satis quidem eleganti, suprema auctoritate disposito, reperitur. In Vesperis ita:

Post mortem reliquos mors pia con

Hymnus Festi.

secrat,
Palmámque emeritos gloria suscipit:
Tu viuens, superis par, frueris Deo,
Mira sorte beatior.

Ex quibus videtur fieri Diuum Sponsum glori

Quid in eo difficile.

ficatum in terris ea gloria, qua beati fruuntur, in qua etiam eos dicitur superare. Obtinuit enim, quod beatis consummato agone conceditur, & plus aliquid. Vbi nequit dici id per exaggerationem prolatum, vt illius declaretur felicitas, qui Christo frui familiariter potuit, & quod alias Euangelista Ioannes, sibi verissimè vsurpare. Quod fuit ab initio, quod audiuimus, quod vidimus oculis nostris, quod perspeximus, & manus nostræ contrectauerunt de Verbo vitæ. 1. Ioan. 1. Neque enim Ecclesia ita exaggerationibus vti solita, vt veritati possint eius nomine & auctoritate prolata incommodare, & sensum minimè legitimum parturire. Et licet aliquando in Sanctorum Festis aliqua Patrum proponat elogia, in quibus necessarium quandoque est hyperbolicum aliquid recognosci; id secus accidit quando proprijs illa verbis loquitur, in ijs enim moderatione semper eximia procedit: vnde si verbis præfatis is, quem præseferunt, adhibendus est intellectus, ex mente Ecclesiæ dicendum Diuum Iosephum diuinam in se ipsa fuisse contemplatum essentiam, nec semel aut iterum, sed continuatione ad finem vsque vitæ protensa; quod tamen sine egregia non videtur posse temeritate proferri. Et quid ad hæc?

196

*Fateor non ita facilè posse laudem præ

Qualiter Beatis felicior dum viueret.

dictam ad sensum verosimilem, & Theologis probandum reuocari. Sed cùm id necessarium sit, dicendum non de essentiali gloria procedere, nec paritatem cum superis in ea adstrui, sed aliqualem in accidentali, ad eum modum, quo dictum à Domino Apostolis: Vestri autem beati

Matth. 13. v. 16. & 17.

oculi, quia vident, & aures vestræ quia audiunt. Amen quippe dico vobis, quia multi prophetæ & iusti cupierunt videre, quæ videtis, & non viderunt; & audire quæ auditis, & non audierunt. Matth. 13. v. 16. & 17. Quod quidem in Diuo Iosepho pleniùs & feliciùs videtur impletum, qui per tot annos & videre & audire Dominum potuit, & cum eo familiarissimè conuersari. Vbi non ex solo corporeo visu & auditu deducenda felicitas, quæ & inimicis erat Christi communis, sed ex admixtis luminibus, quibus animus mirabiliter illustrabatur, idque continuata fruitione. Certè

D. Hieron.

fulgor ipse, & maiestas Diuinitatis occultæ, quæ etiam in humana facie relucebat, ex primo ad se videntes trahere poterat aspectu, vt D. Hieronymus scribit Commentar. in Matth. 9. Si ergo fulgor ille, & maiestas Diuinitatis occultæ in humana Christi facie resplendens, ex primo trahere aspectu ad se videntes poterat: quid de Sanctissimo eius nutritio, & quadam non improbanda ratione |

p. 57

parente, est æquum sentiamus, qui in eius erat aspectu continuus, & cui ille fulgorem Diuinitatis suæ præ alijs, vna excepta Virgine, gratitudine se digna dilectionis Filius ostendebat? Affulget quidem Beatis fulgor & maiestas Diuinitatis, non iam occultæ, sed omnimodis manifestæ; in quo quidem manifestus etiam est felicitatis excessus, cùm in eo consistat beatitudo: sed in eo ipsis par cælestis sponsus adhuc viuens, quòd illius aspectus ad beatificum propius accedebat, & quod in eo claritatis deerat, humilis Christi subiectio supplebat, & paternæ maiestas potestatis, quæ in illo peculiarem splendorem Angelis venerabilem ostentabat. Aspiciebat itaque Christum vt filium super cælesti lumine, in quo Mira sorte beatior, vt sic possit præconium illud ab Ecclesia ipsi decantatum non contemnenda ratione defendi. Non arbitror ab illa in

An Deum clarè viderit inse ipso.

dicatum Diuinitatis in se ipsa conspectum, quem tamen erunt, qui piè concedant. Et Moysi quidem obtigisse illum graues scriptores existimant, quem videtur fidelissimus ille Dei amicus familiaritatis titulo consecutus. Loquebatur autẽautem Domi

Exodi. 33. v. 11. 13. & 17.

nus ad Moysen facie ad faciem, sicut solet loqui homo ad amicum suum. Exodi. 33. v. 11. Hinc illi grandis illa ad petitionem fiducia, de qua statim: Si ergo inueni gratiam in conspectu tuo, ostende mihi faciem tuam, vt sciam te, & inueniam gratiam ante oculos suos. v. 13. & iterum: Ostende mihi gloriam tuam. v. 18. Atqui inter Christum & fideliorem Moyse parentem; familiaritas maior, cui ille facie ad faciem, non solùm vt loqui solet homo ad amicum suum, sed vt ad parentem dilectissimum loquebatur. Quid ergo si cum Moyse fiducialiter postulauit? Ostende mihi faciem tuam, vt sciam te. Ostende mihi gloriam tuam. Vbi si defuerunt verba humilitatis obtentu, validus tamen exorabat affectus, cui verosimile apparet Filium charissimum annuisse.

In hymno laudum sic:

Iste, quem læti colimus fideles,

Quomodo die mortis aternæ vitæ gaudia meruerit explicatum.

Cuius excelsos canimus triumphos,
Hac die Ioseph meruit perennis
Gaudia vitæ.

Sed verò non videtur quod hîc asseritur, cum sequentibus coherere, dum dicitur Christum eidem ad extremam horam astitisse. Non ergo tunc perennis vitæ gloriam pro meritis assecutus. Neque enim modo illo loquendi significatur perennis vitæ gaudia meruisse illa die, sed posteà conferenda. Hac enim ratione stante non erat cur in hymno Confessorum, qui non ea mortui die, qua eorum agitur festiua memoria, tollerentur illa verba Meruit beatas scandere sedes, cùm dici posset non de gloria tali die obtenta, sed de illius merito esse sermonem. Præterquàm quod diuinus sponsus non ea die tantùm gloriam promeruit, in qua eius celebratur Festum, sed toto felicis vitæ decursu, ex quo potuit iuxta rationis ductum operari. Dici ergo potest hac die

In sinu Abrahæ illa.

perennis meruisse gaudia vitæ, quia portatus ab Angelis in sinum Abrahæ, quàm Lazarus gloriosius gaudia cœpit perennis vitæ degustare. Ibi enim gaudere præ alijs multipliciter potuit ab Angelis recreatus, & de eductione breui futura certissimus. Ad infelicem diuitem, qui induebatur purpura & bysso, & epulabatur quotidie splendidè, siti iam rabida in inferno inter flammas horribiles æstuantem, & refrigerij paululùm ministerio Lazari deposcentem, in cuius illum sinu peruidebat, sic locutus Abraham: Fili recordare, quia recepisti bona in vita tua, & Lazarus similiter mala: nunc autem hic consolatur, tu verò cruciaris. Lucæ 16. v. 25. Erat ergo in Abrahæ si

Lucæ 16. v. 25.

nu consolatio, & magna quidem ac singularis pro ijs, qui eam meritis eximijs meruerunt; inter quos Ioseph sanctißimus, quo eum elogio Ecclesia concelebrat, dum Sanctißimæ sponsum vocat; dici potest adeptus principatum. Diuum Petrum

D. Petrus Chrysolog.

Chrysologum pro consolatione huiusmodi præstat audiamus, sic enim Serm. 66. post adducta verba: At pauper diues vulnere, censu nudus, exutus corpore, vestitùs pœnis, animam, quam solam non tenebant vulnera, Deo in hostiam iugiter offerebat. Hinc est quod recipit pro doloribus requiem, pro opprobrio gloriam, pro contumelijs honorem, pro despectu gratiam, pro pœnis immortalitatem, pro vulneribus præmia, pro siti refrigerij fontem, pro fame cœlestis mensæ delicias sempiternas, & quem diuitis angulus non recepit, sinus diuinæ consolationis includit. Sic ille non immemor loci, in quo & Abraham & Lazarus tunc temporis existebant, de quo sic post verba illa: Inter nos & vos chaos magnum firmatum est &c. Dicendo sic, tam iustos quàm iniustos ante aduentum Domini apud inferos fuisse declarat, & discretos locis tantùm, non regionibus aperit fuisse diuisos. Hæc ille ex quibus luculenter apparet, in Abrahæ sinu meritis magnis cœlestis mensæ delicias sempiternas retributas, vt & Diuo Iosepho omnium maximas contigisse credamus, qui animam Deo in hostiam iugiter offerebat: iugiter inquam Deo præsenti, & gestato in vlnis, dum puer, & collaboratori, dum maior, affectum eius ad se in funiculis Adam trahenti, & in vinculis charitatis; vt meritò dici possit mortis beatæ die perennis vitæ gaudia meruisse. Sed iam quod eodem restat in hymno videamus.

198

*O nimis felix, nimis ô beatus,
Cuius extremam vigiles ad horam
Christus & Virgo simul astiterunt
Ore sereno.

Ergone hinc deducere possimus sententiam il

Astitisse Christum morienti.

lam, quæ D. Iosephum superuixisse Christo asserit, penitus reprobatam? Non equidem, cùm illa grauium scriptorum sit: sed pro certo habendum Christum morienti Iosepho, parenti optimo, penitus adstitisse. Nefas enim videtur rem adeò verosimilem in dubium reuocare. Scimus multis inferioris proculdubio meriti morientibus se exhibuisse præsentem, & præsentiæ suæ fructus cumulatissimos contulisse. Et negaret se parenti maiora commerito, Matris sponso, cui debitorem se magnorum debitorum cumulo, semper ad regratiandum promptissimus agnoscebat? Vt alia omittam, illud sanè præsenti est caussæ sat commodum, quod apud M. Marulum extat Lib. 5. Cap. 10. de Diua Martha Hospita Christi locutum, quòd scilicet reuelato

Sicut & D. Marthæ ipsius Hospitæ.

sibi vitæ fine, per annum febre æstuauit. Morti proxima lampades accendi iussit, & adstantibus vt vigilarent iniunxit. Nocte prope media ventus irruens luminaria extinxit, dæmones apparuerunt. Sed cùm illa orasset, soror èex cælo de|

p. 58

lapsa affuit, malignos spiritus in fugam vertit: ipsam consolata est, lucernas accendit. Tunc & Christus ei præsto fuit, & vt secum veniret hortatus est &c. Sic de hospitio benemeritam remuneratur Christus, de hospitio inquam aliquoties deuotissima præstito voluntate, dum esset illa solicita circa frequens ministerium. Lucæ 10. v. 40. Ex quo redditur satis superque compertum erga Diuum Iosephum non minora Christum exhibuisse suæ pietatis Officia, cuius est tot per annos gauisus hospitio, cuius nutritus sudoribus, cuius seruatus industria, delinitus obsequijs, & continua amabilium Officiorum impensa recreatus. Affuit ergo, & cum eo Sanctorum millia, neque enim vbi Rex & Regina adstabat curialis deficere poterat apparatus. Illud iam in Sacro hymno postremum

199

*

Vt dici queat à morte migrasse in æternas sedes.

Hinc stygis victor, laqueo solutus
Carnis, ad sedes placido sopore
Migrat æternas, rutilisque cingit
Tempora sertis.

Vbi difficile prorsus apparet, statim à morte ad æternas migrasse sedes, si, vt receptissima sententia firmat, ante Christi mortem, stygis quidem Victor obiuit: stygis enim nomine non Abrahæ sinus, qui & ipse ob loci profunditatem inferni nomine designatus, cùm Christus ad inferos descendisse Apostolicum proclamat symbolum; sed damnatorum profundus lacus, vbi vmbra mortis, & sempiternus horror inhabitat, ac potestas tenebrarum. Est ergo pro huiusmodi tuenda laude expositio commoda perquirenda. Et in primis occurrit dici conuenienter posse

Prior expositio.

nihil aliud hoc loco indicatum præter id, quod ad gaudia perennis vitæ spectans fuerat priùs pronuntiatum. Gaudia enim talia sedibus possunt æternis designari. Et apud nos quidem cùm aliquid non properè, sed per otium agendum assumitur, dici solet Tomarlo muy de asiento. Et quemadmodum quod de rutilis sertis dicitur metaphoricè est accipiendum; quandoquidem S. Iosephi anima tempora non habuit, quæ rutilis sertis cingere possit, sicut & quod de sopore & laqueo carnis dictum, ita etiam & quod de sedibus; & veriùs quidem quàm quod de sedibus intra terræ profundum ambitum ab Ænea peruisis ab eius Encomiaste dictum Lib. 6. Æneid.

Deuenere locos lætos, & amæna vireta

Virgilius.

Fortunatorum nemorum, sedesque beatas.

Deinde dici potest laqueo solutum carnis æter

Alia etiam percommoda.

nas migrasse in sedes, quia ad illas non serò obtinendas iter arripuit, licet non ipso solutæ carnis vinculi die sit necessarium accidisse. Sic de illis qui moriuntur in Domino, & ideò beati à beatissimo Euangelista prædicantur, dum ait: Beati mortui, qui in Domino moriuntur. Apocal. 14.

Apocal. 14. v. 13.

v. 13. dici potest ad Dominum statim à morte migrasse, etiamsi Purgatorio aliquam fuerint passi detentionem. Vnde Ecclesia in Missæ Sacrificio pro talibus sententiam illam cælitus demissam piè & constanter vsurpat, beatos prædicans illos, quibus etiam per lustralem ignem ad beatas sedes contigerit peruenire. Pro quo etiam illa facit Oratio Ecclesiæ, qua Deum orat, vt eos, qui ex hoc sæculo migrare iussit, in pacis ac lucis regione constituat, & Sanctorum suorum iubeat esse consortes: supponens sic vocatos esse in Purgatorio posse; iussos inquam migrare, non aliò, quàm ad se ipsum, cùm ex illis sint, qui in Domino moriuntur; ad quem non statim, sed post temporarij inferni cruciamina peruenturi. Tandem S. Ecclesia diuino Spiritu ducta suis in

Notanda conclusio.

dispositionibus, & ita etiam in Sanctorum cultu, aliquid suborata fortè est pro Diuo Iosepho peculiare, quæ est illius præ sanctis alijs prærogatiua singularis, quod verbis est præfatis indicatum: quod tamen dum nobis non est exploratum, prædictis debemus esse contenti, neque contra communes leges quidquàm inuerosimiliter attendendum, sed dicendum Diuum Patriarcham ex illo esse senatu vnum, de quo alter Paschalis hymnus sic:

Rex ille dum fortißimus
De mortis inferno specu
Patrum senatum liberum
Educit ad vitæ iubar.

Et isthæc pro illo in eiusdem translato Festo iuxta dicta. n. 173. suo iure Annuntiationis Festo reseruato.

200

*Die 24. S. Timotheus iam pridem cele

De S. Timotheo Mart.

bris ob Reliquiam insignem Martyris gloriosi, de quo sic Martyrologium: Romæ Sanctorum Martyrum Marci & Timothæi, qui sub Antonino Imperatore martyrio coronati sunt. Non esse eum,

Martyrologium Rom.

de quo die 22. Augusti, ex diuersis locis sepulturæ constat; nam ille via Hostiensi, vt eo die Martyrologium, & Acta S. Siluestri èex Græco latio reddita à P. Francisco Combefis, hoc in Cœmeterio Callisti. Potest autem dubitatio emergere ob Timotheum alterum, de quo die 22. Maij, sic enim ibi: Romæ Sanctorum Martyrum Faustini, Timothei, & Venusti. Neque enim videtur cur potiùs ille sit, quàm iste. Quod quidem ita esse videtur, neque pro eo, de quo hoc die alia succurrit ratio, quàm illa, quæ pro S. Lucio reddita est die 8. Februarij, prioritatis scilicet in Martyrologio occurrentis; ne dicamus eum potiùs electum, quia in Quadragesima frequentiùs venit, & eius Officium potest esse leuamini Feriali illius temporis deuitato. Toleranda dispositio, cum ad monitione circa S. Lucium adhibita n. 188. & alios, vt scilicet intentio ad eum, cuius est Reliquia, dirigatur, in quo esse error nequit, quantùm fas fuerit euitandus.

201

*Die 27. SS. Mercurius & Felicissimus

De SS. Mercurio & Felicissimo M. M.

Martyres ob Sacra Corpora. Romæ Mercurij nomine nullus, qui in Martyrologio extet. Felicissimus autem, de quo die 6. Augusti alius ab eo est, qui Mercurij socius, vt ex sepulchri habetur diuersitate compertum.

Die 29. S. Cassianus Martyr ob Reliquiam in

De S. Cassino Mart.

signem. Duo eius nominis Martyres Romæ, alter. 26. mensis huius, alter die. 1. Decembris. Cuiusnam ex illis, an fortè, vel ab ipsis diuersi, sit Reliquia incertum, ideò hac locatus die parum à priore disiuncta, fi fortè illius sit, quod in eo, qui Decembris 1. occurrit, non est ita conueniens iudicatum. Erat antea S. Victor Martyr S. Po

De S. Victor.

luruici Martyris socius, ob Sacrum Corpus. Non quidem ille, de quo 28. Iulij, qui & Pontifex, neque qui 15. Decembris, quia duo sunt distincta Corporis, & ex distinctis extracta Cœmeterijs. Die autem præsenti nullius alterius in Martyrologio mentio, & ita vti vacuus ipsi fuerat assig|

p. 59

natus. Amotus tamen inde, & die 6. Aprilis repositus, ob rationem, circa quam non est operæ pretium distineri.

202

*Die 31. S. Callistus & Martinus Mar

De SS. Callisto & Martino M. M.

tyres, ob Reliquias insignes, de quibus dictum. n. 126. Callisti Martyres Romæ duo. Ex quibus vnus satis celebris qui & Pontifex. 14. Octobris, cuius Sacrum Corpus illatum est in Cœmeterium Calepodij, & illius non esse Reliquiam concludenter exploratum. Alter die 29. Decembris. Et vt illius non sit, argumentum obstat nullum. Quia tamen non certum, & præfatus dies Festo est inclyti Martyris Thomæ Cantuariensis iam pridem illustris, in præsenti collocatus. Martinus Martyr vnicus ille illustris Pontifex, qui in Chersoneso, quo relegatus, ob Catholicam fidem ærumnis confectus vitam finiuit, vt 12.

Martyrologium Rom.

Nouembris dicitur: vbi & quòd eius corpus postea Romam translatum, in Ecclesia Sanctorum Siluestri & Martini conditum fuit. Non ergo Reliquia dicta eius esse potest, ex Cyriacæ extracta Cœmeterio.

203

*PRima die erat S. Theodoræ Virginis &

De S. Theodora Virg. & Mart.

Martyris Festum ob Reliquiam insignem, quia illa existimata, de qua præclara commendatio in Martyrologio habetur, dum sic dicitur: Romæ paßio S. Theodoræ sororis illustrißimi

Martyr. Romanum.

Martyris Hermetis, quæ sub Hadriano Imperatore ab Aureliano iudice affecta martyrio, sepulta est iuxta fratrem suum via Salaria. Sic illud. Sed eius non esse illam, quæ Sanctuarium nostrum illustrat, ex eo conuincitur, quia ex Cœmeterio Callisti extracta, via Appia, cùm tamen S. Theodora hac die culta, iuxta fratrem suum, in Cœmeterio scilicet S. Hermetis, via salaria sepulta, vt vidimus asseratur. De qua in Roma subterranea Parte 2. pag. 104. Ideò huius mensis die 20. collocata. Sunt insuper duæ aliæ Reliquiæ insignes, vti S. Theodoræ Virginis & Martyris adnotatæ: & videtur incertum an sint vni & eidem adrogandæ, quia diuersis allatæ temporibus. Et quamuis de priori illa constet ex Callisti fuisse Cœmeterio eductam, de alijs non ita; quæ tamen approbatæ ab Illustrissimo Dom. D. TuribioToribio Mogrobejo, breui nobiliori alio titulo ob sanctitatis præstantiam, decorando. Quibus non obstantibus vnius tantùm nomine indicta solemnitas, cum intentione tamen quotquot illæ fortè fuerint, celebrandi. Sicut iuxta non paucos plures Magdalenæ vnius nomine ab Ecclesia celebrantur. S. Theodoræ loco alia & Virgo & Mar

De S. Septimia, Virg. & Mart.

tyr subrogata, S. Septimia scilicet ob Sacrum Corpus, de qua die 9. priùs agebatur, singularis nomine; vt circa celebrationis diem non sit opus memoriam fatigare.

204

*Die 4. celebrari solitus S. Benignus Martyr, ob sacrum corpus, vnde D. Isidorus, cuius erat proprius dies, alium quærere cogebatur; sed immeritò, quia eo die nulla Benigni cuiusquam in Martyrologio mentio, sicut neque alio, qui Romæ coronatus. Ideò suus est D. Isidoro locus restitutus, & S. Benigno septimus dedicatus. Sicut S. Victori sextus, de quo dictum n. 201.

205

*Die 15. S. Marcellini Martyris, ob sa

De S. Marcellino Mart.

crum corpus. Eius nominis duo alij Romæ passi comperiuntur. Prior, de quo 26. Aprilis, memorabilis Pontifex ob lapsum, & reparatam confessionem. Et huius non esse sacrum corpus dubio est procul. Alter die 2. Iunij Presbyter, de cuius sepultura ibidem Martyrologium, valde ab ea diuersa, in qua noster tumulatus. Non habet ergo certum diem, ideò pro illius Festo 15. electus currentis mensis, mihi sanè felicissimus,

Gratias agit Auctor pro beneficio vocationis.

quia in eo Societatem iniui anno 1612. cùm sit ille, in quo hæc scribo, 1674. nona eiusdem mensis die. Melior est misericordia Domini super vitas. Sic Vates Rex Psal. 62. v. 4. Melior quidem mihi misericordia vocationis ad statum feli

Psal. 62. v. 4. & seqq.

cissimum cum perseuerantia huc vsque in illo, super vitas, vitam scilicet, quam & vitas compellasse liceat, tot annorum numero cumulatam. Meritò ergo & quod sequitur vsurpandum: Labia mea laudabunt te. Sic benedicam te in vita mea, & in nomine tuo leuabo manus meas. Sicut adipe & pinguedine repleatur anima mea: & labijs exultationis laudabit os meum. Vt scilicet sit laus plena, sit sonora, sit iucunda, sit decora mentis iubilatio. Vellem equidem talem, quæ beneficio consona, & sic iucunda liberalissimo collatori. Vbi sistendum ad alia pergenti, si enim habenæ laxandæ grato affectui, multæ in negotio hoc paginæ replerentur. In S. Marcellino versor, futuro mihi hoc die in Officio Sacro, & Eucharistico Sacrificio, gratiarum ex animæ intimis adiutore, dum spiritus hos reget artus, & misericordia cum vitis, eum, qui datori allubuerit, processum retentârit.

206

*Die 16. S. Lelius Martyr, ob Reliquiam

De S. Lelio Mart.

insignem. Nullus eo nomine sanctus in Martyrologio, vnde & ignotus Martyrij dies, & ita vacuo cuilibet adaptabilis, vt erat præsens, qui & venerabilis mihi, & misericordiæ auctarium memorandum, quandoquidem in eo Religiosa vota nuncupaui, Deo insolubili vinculo copulatus. Diruptis vinculis vincula gloriosa succedunt: vinculis inquam sæculi votorum vincula, vt & canere gratus cum Vate eôdem possim: Dirupisti vincula mea, tibi sacrificabo hostiam laudis. Vota mea Domino reddam &c. Psal. 115. v. 17. & 18. & hunc etiam agendarum gratiarum nobilem coadiutorem aduocabo.

207

*Die 20. S. Theodora Virgo & Martyr, ob sacri corporis thesaurum, de qua dictum. nu. 203. Fuerat hoc die S. Antoninus Martyr ob

De S. Antonino Mart.

sacrum corpus, quia in Martyrologio eius nominis Martyr occurrit. Sed cum locus passionis desideretur, nequit illius corpus, hoc, quo fruimur, affirmari. Præcesserat duorum Martyrum Sulpicij & Seruiliani Romæ Martyrium. Hinc fortè suspicio actu ipso comprobata; sed quàm illa fallax, visum n. 192. & 193. Est & Antoninus Martyr Romæ die 26. mensis huius. & alius 29. Iulij. Item & 22. Augusti via Aurelia sepultus, vnde & à nostro sepulto alibi, eo valido indicio diuersus, eductum enim sacrum corpus ex Cœmeterio Callisti, via Appia. Pro alijs argumentum nullum, vnde die 29. Februarij, vt vidimus, celebratur. Segouiæ templum extat vulgo de San Antolin, Antonini arbitror, sed quisnam ille non adhuc innotuit, forsitam is qui in Mar|

p. 60

tyrologio die 2. Septembris, pro quo decertant acriter Palentini. Decertant etiam & pro Capite S. Cordulæ, de qua 22. Octobris, & pro qua Responsum extat Cardinalis Lugo Lib. 5. eorum. Dub. 17. nu. 5. & 6.

208

*DIe 4. Festum Coronæ Domini, &

De Sacra spina, & Ligno Crucis.

Sacræ spinæ ante alia collocatum, nulla de Reliquia Sacratissimi Ligni Crucis facta mentione; licet vt 1. Classis sint, ea faciant, quæ à Nobis dicta. n. 105. & seqq. quibus nihil occurrit addendum, nisi id, de quo die sequenti. Sit ergo

Die 5. S. Siluanus Martyr, ob insignem Reli

De S. Siluano Martyre.

quiam, de quo sic Martyrologium: Ibidem S. Siluani Martyris, Romæ scilicet. Est & alius die 10. Iulij filius S. Felicitatis, ibi: Siluanus præcipitio interemptus. Sed eius non esse Reliquiam videtur perspicuum, neque enim talis qualitas taceretur: cùm aliàs ex Cœmeterio Cyriacæ, in quo septem sancti filij non memorantur conse

Dubium circa translationem Festi S. Crucis.

pulti. Sed quid hoc anno & similibus faciendum, in quo Festum S. Crucis & Ascensionis occurrunt, & necessariò transferendum illud; cùm tamen dies omnes vsque ad Sabbatum Vigiliæ Pentecostes, & deinde Octauæ alij, occupati succedentibus Festis habeantur? Dicendum equidem, in rigore Festum prædictum vsque ad Feriam secundam post Dominicam SSS. Trinitatis differendum: sic enim Rubricæ de Translatione agentes ad vnguem obseruantur. Sed quia dilatio talis non videtur expediens, & sine nota esse nequit, poterit Festum S. Siluani omitti, cùm de præcepto non sit, aut transferri ad eum modum, quem in Translatione Festi Purificationis diximus obseruandum, cùm de S. Fortunati Festo ageremus. num. 187. Sub hac enim conditione dies est ipsi talis assignatus, vt cedere debeat Festo maioris abollæ, in cuius protractione aliquod posset inconueniens deprehendi.

209

*Die 10. Sancti Cyriacus & Theodulus

De SS. Cyriaco & Theodulo M. M.

fratres pueri ob sacra corpora. Fuerunt die 2. in quo de illis sic Martyrologium: Item Sanctorum Martyrum Exuperij, & Zoës vxoris eius, Cyriaci & Theoduli Filiorum, qui sub Hadriani Imperio paßi sunt. Vbi licet Romæ passi expressè non asserantur: particula tamen Item cum adiunctis circumstantijs propriorum nominum & fratrum, id satis videtur indicare. Sed cur non proprius ipsis attributus dies, & priuilegium Gregorij de amotione occurrentis etiam Duplicis applicatum? Ideò equidem, quia Diuus Athanasius eo iam pridem potitus die, adeò est in Christi Ecclesia memorabilis ob præclara pro Christi diuinitatis defensione certamina, vt ipsius memoria eo die exulans, iniuriam pati à confluentibus ad Sacra Officia posset iudicari. Nec possit omnibus fieri satis, quia Reliquiæ non semper cum apparatu speciali adorandæ proponuntur. Est insuper quod ad remotionem occurrentis Festi spectat, vt nuper, & alibi non semel obseruauimus, indultum, non præceptum, & ita pro remotione tali nulla subest obligatio; nec propterea Reliquiæ insignes suo sunt penitus iure priuandæ, vt nequeant diebus alijs celebrari. Quod enim respectu eorum sanctorum licet, quorum mortis est ignotus dies, non debet alijs, quorum est notum, & ideò melioris quodammodo conditionis denegari.

210

*Die 13. S. Felix Martyr, ob sacrum

De S. Felici Mart.

corpus, de quo dictum. num. 194. vt scilicet non sit ille, de quo die 3. Martij. Sunt autem eius nominis alij Romæ Martyrij lauream consecuti, in quibus quatuor Pontifices, & die 10. huius mensis alius cum vxore sua Blanda. Item. 10. Iulij ex septem filijs S. Felicitatis. Prætereà 30. Augusti S. Adaucti socius. Tandem 29. Decembris. Et nullum ex his esse bonis coniecturis habetur, sicut neque alium, de quo 16. Octobris, ob insignem Reliquiam, nobilem senatorem, circa quem alia ibi. Vt meritò ipsis non impediti dies fuerint contributi.

211

*Die 17. S. Cyriaca Virgo & Martyr,

De S. Cyriaca V. & M.

ob sacrum corpus. Fuerat die 18. ex quo mutata in præcedentem, quod fieri ex caussa non adeò vrgenti potuit, sicut & ab eo, quem modò possidet, quia neque in illis, neque in alijs vlla Cyriaca Romana est Virginitatis & Martyrij gloria singularis.

Die 21. fuerat S. Lelius Martyr, ob sacrum

De SS. Lelijs, & Faustino, M. M.

corpus, vnde & ab illo diuersus, de quo. nu. 206. ob Reliquiam insignem. Et mirum equidem, quòd cùm nullus huius nominis Martyr, immò nec Confessor in Martyrologij continua recitatione pro Sacris Officijs, audiatur; hic duo Sanctuarium nostrum illustraturi concurrant, diuina disponente prouidentia ne sacra illa nomina, alias honorifica, & in suis venerabilia sanctis, incognita remanerent. Amotus tamen ab hoc die, qui eo potiebatur, & honoris prærogatiua seruata in 4. Septembris transmutatus, & D. Faustino præstitus, de quo. n. 191.

212

*Die 23. S. Eutychianus Martyr ob Re

De S. Eutychiano Martyre.

liquiam insignem, cuius nominis, & Romæ coronati, vnius tantùm memoriam exhibet Martyrologium, qui & summus Pontifex. Nec illius videtur esse Reliquia, siquidem conditio dignitatis tantæ non fuisset omissa. Præterquàm quòd, vt de illo asseritur die 8. Decembris, in Cœmeterio est Callisti sepultus; cum tamen Reliquia eius, de qua agimus, ex Cyriacæ sit Cœmeterio extracta.

[213]

*Die 24. S. Victorini Martyris Reliquia

De S. Victorino Mart.

insignis. Huius nominis tres occurrunt Romani Martyres. Primus die 15. Aprilis, qui tamen Romæ dicitur obijsse. Et licet Beyerlinck in Theatro Tomo 6. Verb. Reliquiæ pag. 285. lit. F. affirmet cum Cardinali Baronio Sigebertum citante, Reliquias S. Victorini & Sociorum eius, Maronis, & Eutychetis, & Cœmeterio Cyriacæ fuisse iam pridem eductas ante annos 969. ex quo elicitur S. Victorinum, Romanum martyrem fuisse, & consequenter Reliquiam nostram ad ipsum spectare, quia ex Cœmeterio Cyriacæ etiam educta. Id certè non vrget, quia ex eadem narratione potiùs contrarium videtur asserendum,

Beyerlinck.

cùm sic dicatur: Amiternis (Aquilæ in Italia) Eutychetem Martyrem cum Reliquijs Maronis & Victorini Sociorum eius, deportatum inquam à Theodorico Episcopo in ciuitatem Metensem. Cùm ergo Corpus S. Eutychetis eductum fuerit, |

p. 61

& de Sociorum eius Reliquijs mentio luculenta succurrat, verosimile omnino est eorum etiam educta corpora, & Reliquias dispertitas, & ita nihil restasse ex illis, quod ex præfato Cœmeterio posset ante annos paucos educi. Secundus die 7. Iulij, de quo dictum nu. 139. Tertius die 8. Nouembris vnus ex quatuor Coronatis, qui alio à Nostro Cœmeterio sepulti, via scilicet Lauicana, cùm sit inter illud & Campum Veranum in quo Cœmeterium Cyriacæ diuersitas manifesta. His igitur de caussis dies præsens Reliquiæ, de qua est sermo, deputatus; sicut dies 8. Iulij alteri, de quo ibi.

214

*Die 29. S. Gordiani Martyris, ob Sacrum

De S. Gordiano Mart.

Corpus, in quo dispositio præsens est antiquiori conformis. Alius eiusdem nominis est die 10. huius mensis, quem eo die Ecclesia simul cum S. Epimacho celebrat. Sed sepultus ille in Latinæ viæ crypta, vt in Martyrologio videre est, & in sacris eorum Officijs, cùm tamen Corpus Sanctuarij nostri in Cœmeterio Callisti, ex quo eductum, gloriosam habuerit sepulturam. De concursu cum Festo S. Regis Ferdinandi, de quo sequenti die dictum num. 174. Cùm enim Duplex maius sit, quid debeat in concursu seruari ex Rubricis compertum habetur.

215

*DIe 1. S. Gratianus Martyr, ob sacrum

De S. Gratiano Mart.

Corpus. Sic ex antiquo etiam Ordine. Hac die positus, quia sine obstaculo, neque enim huius nominis Martyr in Romano Martyrologio Romæ, aut alibi passus inuenitur: & est quidem satis honorificum illud, atque Gratiani Imperatoris memoria venerabile, cuius egregia gesta à D. Ambrosio aureis eloquentiæ riuulis exornata, cui nescio an impar recentior ex Nostris scriptor P. Nicolaus Caussinus.

216

*Die 3. SS. Victoria & Arethusa Marty

De SS. Victoria & Arethusa M. M.

res, ob Reliquias insignes, de quibus dictum nu. 126. sicut etiam num. 144. de Sanctis feminis plurimis Victoriæ nomine decoratis, de quibus dici potest, quod aliàs D. Ambrosius, quorum ne

D. Ambros. lib. 1. de Virginibus.

nomen quidem vacuum laudis est. Non ita Arethusæ nomen, sed sanctificatum illud in Martyre, sicut nomen Floræ in duabus Virginibus & Martyribus, Romana alia, de qua 29. Iulij, & Cordubensi 24. Nouembris. Et Arethusæ non ita inde

D. Arethusæ virgineum nomen.

corum, cùm in ipsis fabulis oleat castitatem. Virgo enim dicitur venatrix, Dianæ comes, miseratione illius in fontem sui conuersa nominis, dum adamantem fugere nequit Alpheum; & ne amatoris aquis pollueretur, per subterraneos anfractus in Siciliam aufugit. Est ergo nomen istud neque ipsum vacuum luce laudis, vt in Diuo legi solebat Ambrosio, vt & Arethusam, quam & Virginem suspicor, & ita ad VirginũVirginum Primipilæ imitationem, trepidantem, & ad omnes viri ingressus pauentẽpauentem, omnes viri affatus verentem, iuxta sancti eiusdem Doctoris notissima documenta Lib. 2. in Lucam; magni Poëtæ verbis, sed diuerso toto cælo spiritu, in postremi huius operis cura liceat mihi animitus exorare. dicendo. Extremum hunc Arethusa mihi concede laborem.

Virgilius Ecloga 10. De S. Marcellino Martyre & S. Gaudentio etiam Mart.

217

*Die 4. Fuerat S. Marcellinus Martyr ob sacrum corpus, de quo dictum. nu. 205. successit in loco S. Gaudentius & ipse etiam ob sacrum corpus, cuius nominis Martyr nullus in Martyrologio, cùm tamen sit Gaudentia Virgo & Martyr die 30. Augusti. Sic Dominus per feminas quandoque implet, quod videtur viris de fuisse, vt in sexu fragili gloriosius possit eius potentia triumphare.

218

*Die 2. Fuerat S. Sergius Martyr ob insignem Reliquiam, & est etiam modo, adiuncto ipsi S. Mauritio Martyre propter illam, de quibus dictum num. 126. Nullus equidem Sergius Martyr Romæ; neque Confessor: præter S. Pontificem, de quo die 9. Septembris, cuius si esset Reliquia, tantæ considerationis qualitas non fuisset omissa. Nullus etiam Mauritius, & ita vacua in sede potuit vterque collocari.

219

*Die 10. S. Seuerinus Martyr, ob sacrum corpus cum Capite clauo desuper transfixo, quod sine peculiari nequit pietatis affectu prospectari. Conuenit in die cum antiquiori recentior dispositio, quia nullus eius nominis Martyr Romæ apud Martyrologium, vnde ad diem vacuum ingressus facilis. Simile aliquid & in S. Philomeno videre est, de quo sic Martyrologium die 29. Nouembris: Ancyræ S. Philomeni martyris, qui in persecutione Aureliani Imperatoris sub Felice Præside igne probatus, manibus pedibusque, ac demum capite clauis confixo, martyrium consummauit. Alia pro eôdem exempla profert P. Ferrandus Lib. 1. Cap. 4. qui clauorum pro ijs habitorum, quibus crucifixus Christus, varijs in locis, multitudinem, ex hac tyrannorum crudelitate habuisse censet originem, dum claui, quibus Sanctorum Martyrum transfixa corpora, pio errore cœperunt pro illis, quibus Christi est corpus transfixum, adorari.

220

*Die 16. Fuerat S. Gaudentius Martyr

De S. Crescentio Martyre.

ob sacrum corpus, de quo dictum nu. 217. Non fuit opus caussa momenti magni, vt auulsus inde præfato die 4. poneretur, succedente ipsi S. Crescentio ob sacrum Corpus, qui die 24. Septembris colebatur; vtpote is esse crederetur, de quo in

Martyrologium Romanum.

Martyrologio die 14. sic legitur: Romæ Sancti Crescentij pueri, filij S. Euthymij, qui in persecutione Diocletiani sub Furpilio iudice via salario gladio percussus occubuit. Et quia subsequentes dies Festis erant vel de præcepto, vel ad libitum, impediti, præfatus illi tributus dies. Sed ad illum non spectare corpus, de quo agimus, adducta dudum narratio manifestat, expresso loco viæ Salariæ: cùm tamen corpus sacrum Sanctuarij nostri ex Cœmeterio Callisti via Appia sit eductum. Vnde cùm de obitus die notitia nulla, is illi datus, qui conueniens est visus, & talis præsens 24. dicto Festo alteri, & quidem nobilissimo, reseruato, de quo ibi.

221

*DIe 7. Festum fuerat S. Victorini Mar

De S. Victorino Mart.

tyris ob sacrum Corpus, quod tamen in diem 8. translatum, propter dicta nu. 139. & est vterque infra octauam Visitationis Virginis in hac Metropoli celebris, & pro tali mutatione deseruiunt dicta. Sect. 15. cùm aliàs Octaua huius

Octauas Cathedralium Religiosos non obligare.

modi apud Religiosos obligatoria non sit, sicut neque Consecrationis Ecclesiæ Cathedralis, ex Pontificis declaratione, & S. Rituum Congrega|

p. 62

tionis Decretis apud Gauantum Parte 2. Sect. 3. Cap. 12. nu. 5. & Sect. 8. Cap. 5. n. 5. & quidem ex mutatione vix vllum Festo tali præiudicium generatur; Vesperas enim Octauæ non futuras integras ex Rubrica de Octauis constat, & Tabula

Quid in concursu Octauæ Virginis cum Duplici minori.

concurrentium. Neque in ijs, quæ circa Octauas aliquas post Tabulam adijciuntur, Octauæ Virginis inueniuntur exceptæ; pro quo & Gauantus Sect. 3. citata Cap. 8. nu. 23. & Cap. 9. nu. 2. & id, quod videtur Octauæ Virginis detrahi, quæ voluntaria est, B. Petri & Pauli confertur Octauæ, pro vniuersa Ecclesia præceptæ, sic enim habet illa primas & secundas Vesperas integras: vult autem Virgo rationabile esse obsequium nostrum, & in ipso quidem Visitationis Festo locutus Gauantus suprà Cap. 8. nu. 16. vbi

Gauantus.

ita scribit: Dies eadem Octaua si concurrat cum sequenti Duplici minori etiam translato à Capitulo fit de sequenti cum Commemoratione Octauæ: si cum maiori, fit totum de sequenti, Commemoratio de præcedenti vt in die Octaua S. Ioannis Baptistæ. Sic ille, de Octaua D. Ioannis locutus, quia cum Visitationis Festo concurrit, cui integras esse tribuendas Vesperas asserit, quia Duplex maius est, non tribuendas supponens, si minus esset, iuxta id, quod immediatè pronuntiarat. In generali, citato Cap. 8. de Virginis locutus Octauis.

222

*Vbi ex occasione notandus illorum lap

Dubium peculiare circa Semiduplicium Festorum concursum, cùm de Christo illa, aut B. Virgine &c.

sus, cui Rubrica de Concurrentia Officij §. 11. n. 2. eam videtur tribuisse, sic enim ibi: Inter Festa æqualis solemnitatis seruetur hic ordo, vt Festa Domini præferantur omnibus alijs, & habeant vtrasque Vesperas integras, sicuti Festa B. MARIÆ Festis Sanctorum: item Festa Angelorum, & Apostolorum, ceteris alijs. Sic ibi. Vnde inferunt in Festis Semiduplicibus idem seruandum, & ita cùm Ferijs quintis de SS. Sacramento, & Sabbatis de purissima Conceptione ex priuilegio celebratur, integras futuras vtrasque Vesperas, etiam in Semidu

Quorumdam lapsus improbatus.

plicium concursu. Quod quidem contra expressam Rubricam est §. eodem n. 4. & receptissimam praxim, quia in Rubrica exceptio apparet nulla & quidem si ex dignitate eorum, quorum Festum agitur, ita esset iudicandum, Semiduplex cum Dominica concurrens nihil deberet præter

Dominica Festum Dominici.

Commemorationem habere, quia Dominica Festum Domini est, vt ipso nomine, & Officij dispositione redditur manifestum, clamante ore ministrorum Ecclesia:

Primo die, quo Trinitas
Beata mundum condidit,
Vel quo resurgens Conditor
Nos morte victa liberat.

Quamuis in prędictoprædicto concursu secundas Vesperas habeat integras, quod est sanè notabile, cùm primæ Vesperæ sint nobiliores, vt ex Amalario profert Gauantus citato n. 2. Cap. 9. & ratio inuenienda apud eiusdem n. 7. Deinde error prędictusprædictuss ex Rubricæ sinistro intellectu procedit: eo enim loco de Duplicibus agitur inter se concurrentibus, vt ex toto contextu perspicuum habetur, vnde & sic concluditur: & Festa illorum Sanctorum, quæ in proprijs locis vel Eccesijs solemniter celebrantur. Vnde §. 3. est de Duplice concurrente cum Semiduplici, & 4. de Semiduplici. Ex quibus apparet deuotionem illam inconsultam nullo firmo subnixam fundamento.

223

*Et huc quidem perueneram nondum

P. Guyetus vt faueat & aduersetur.

lecto P. Guyeto, in quo quidem quod ad Octauas Virginis attinet comprobatum deprehendi lib. 4. cap. 13. Quæst. 4. citato Gauanto. Item Quæst. 6. subtilem & satis congruam rationem reddit, cur secundæ Dominicæ Vesperæ integræ esse debeant. Quæstione autem 4. id habet, quod resolutioni dudum propositæ incommodare nōnon parùm videatur, sic enim scribit: Tertiò, valere item inter semiduplicia; si videlicet alicubi concurrant aliqua Christi Domini, aut B. MARIÆ &c. cum alijs æquè semiduplicibus. At cùm nulla sint, eiusmodi in Kalendario Romano, nec verò alibi esse conueniat ex dictis citato Cap. Quæst. 6. hoc non asseritur, nisi ex hypothesi quòd fuerint. Sic ille qui citato à se loco, scilicet Lib. 2. Cap. 9. Quæst. 6. aliqua adducit semiduplicium exempla Christi Domini, Virginis, Angelorum, & Apostolorum in quibusdam Galliæ Ecclesijs, & sic etiam arguit; Nam Rubrica illa: Inter Festa æqualis solemnitatis (quæ tota maioritatis illius ac præferentiæ ratio est) æquè valet pro semiduplicibus atque pro Duplicibus. Imò clarè id innuit Rubrica 10. de Translatione Festorum, vbi dicitur æquè de semiduplici ac Duplici, vt cum duo simul occurrunt, fiat de digniori seu solemniori, translato maius solemni. Sic Auctor.

224

*Et quid ad illa? Certè quod scripsi,

Obiecta ab ipso diluuntur, & firmatur Assertio.

scripsi, nec video quidquam in adductis ab illo, quod mouere possit ad resolutionis variationem. Concedo siquidem in Rubrica præferentiæ rationem esse maioritatem, sed non æquè valere in Semiduplicibus, quia in Rubrica ipsa ijs non inuenitur applicata in ordine ad effectum, de quo ibi agitur, scilicet concurrentiæ, quia solùm de Duplicibus dispositio procedit, vt ostendimus num. 222. & ratio est quia in semiduplicibus maioritas illa ad inferiorem gradum reducitur, cùm aliàs in suis proprijs diebus habuerit superiorem. Quemadmodum Festum habens Octauam, licet ex maioribus sit, quibusdam exceptis, in diebus infra illam ad inferiorem ordinem descendit, & semiduplicia in ea occurrentia in Vesperis perinde se habent ac si cum semiduplicibus Ordinarijs concurrerent, vt est clarum. Quod autem de translatione dicitur, vix aliqualiscumque momenti est: Nam ex translatione argui nequit ad concursum: vnde si Duplex occurrens in die Octaua transferatur in sequentem diem, Octaua integras Vesperas non habebit, nisi ex priuilegiatis sit, sicut neque Dominica Duplex non admittens: Id quod etiam in Festis Sanctorum, quorum insignes habentur Reliquiæ est perspicuum, neque enim integras habent Vesperas, si in die sequenti agendum de translato sit. Cùm ergo ea, quæ à præfato adducuntur Auctore talia sint, qualia vidimus, non debent ab asserto præmisso dimouere. Neque illarum Ecclesiarum exemplis quidquam suum promouet intentum, quia ex illis tantùm habetur eum in ijs vsum vigere celebrandi Festa illa ritu Semiduplici; quòd autem illud genus præferentiæ habeant, de quo agimus, non asseritur, & cùm de illo taceatur argumento |

p. 63

esse potiùs debet, vt credamus eum, quem defendimus, ritum ab ipsis obseruari. Non est tamen animus per ea, quæ diximus, quidquam auctoritati Scriptoris docti, nec in suis sensis præcipitis derogare. Ad nostra iam.

225

*Die 11. S. Leo ex die 28. Iunij transla

Circa translationem S. Zenonis & Sociorum infra Octauam Visitationis, & fixum diem S. Leonis.

tus propter Octauam B. Aloysij Gonzagæ, cuius defensioni alibi est impensus labor. Quomodo autem talis Festo prędictoprædicto sit assignata dies, quæ ante fuerat S. Zenoni & socijs assignata propter eorum insignes Reliquias, eo quòd proximior illa diei natali scilicet 9. Octaua Visitationis impeditæ, dictum nu. 135. Habent autem locum die 20. infra Octauam Dedicationis Ecclesiæ D. Pauli, circa quam, quia solemni ritu consecrata non est, communis difficultas occurrit, an scilicet habere possit Octauam, & tota, quæ pro Dedi

Octaua an possit stare pro Ecclesia non consecrata.

catione solemnitas est in Romano Breuiario disposita, ei debeat adaptari. Pro quo à Visitatore quodam consultus R. P. Generalis prudentem adhibuit responsionem rescribens vt circa id Doctores consulerentur. Et quidem sunt qui negent non pauci. Gauantus Parte 2. Sect. 8. Cap. 5. n. 2. P. Guyetus Lib. 1. Cap. 3. Quæst. 4. & alij sed affirmat & probat P. Quintanadueñas Tomo 1. Tract. 7. Singul. 8. num. 6. & seqq. nullum pro se Auctorem adducens; licet nu. 10. Gauantum citat suprà nu. 5. vbi nihil ad rem, cùm solùm asscrat præter propriæ Ecclesiæ Dedicationem celebrari quoque debere Anniuersalem Dedicationem Ecclesiæ Cathedralis. Hoc autem iuxta Dedicationis propriam rationem accipiendum, vt ipse illam exponit citato loco. Sic enim stabit quod idem Pater ibidem tradit, scilicet quemlibet tam Regularem, quàm sæcularem posse absque noua licentia, vel alia Prælatorum auctoritate Missam celebrare, & Horas, quotannis celebrare de Dedicatione Ecclesiæ suæ Parochiæ aut Monasterij, pro quo Gauantum allegat, cuius is sensus, quem vidimus. Nec difficultate vacat, si Religiosus celebrandi Dedicationem Ecclesiæ non con

P. Quintanadueñas assertum difficile.

secratæ potestatem vsurpet, quæ in eius Conuentu, eo quòd non licere putetur, minimè celebratur; si prætereà Octauam adijciat, quod videtur consequenter asserendum. In re enim momenti tanti consuetudini debet Religiosi corporis stare, neque opinione vti, pro cuius vsu licentia necessaria est, cùm sit consuetudini dictæ contraria praxis, & Prælatus opinionum vsum prohibere potest, quæ sint obseruantiæ Religiosæ contrariæ, vt quòd dispensatus ad comedendas carnes, piscibus non vescatur, vel quòd non cœnet, quando comestio talis non ad reparandas vires, sed ne Quadragesimales cibi noceant, indulgetur. Et circa Officium diuinum alia, quibus nonnulli, probabilitatis obtentu se præstant, non sine nota, aut scandalo etiam singulares, vt circa recitationem de SS. Sacramento, ac Conceptione Virginis in Aduentu & Quadragesima. Neque licentiam pro celebratione dicta potest Prælatus impendere, cùm huiusmodi recitationes ad superiorem spectent potestatem: sintque licentiæ tales communi obseruantiæ præiudiciales, & in re, quam ipse & alij iudicant non licere.

Pro necessaria Consecratione quid faciat.

226

*Quidquid de hoc sit, circa difficultatem propositam, videtur quidem in rigore loquendo, Octauam pro sola consecrata Ecclesia posse celebrari, immò & Anniuersariam celebrationem pro vno etiam die; si enim hæc liceat, octaua est, vt dicebamus nuper, consequenter concedenda. Et quidem ex Decreto S. Congregationis Rituum, assignatio diei, in quo est Dedicatio celebranda, ad Episcopum Consecratorem spectat, in ipso Consecrationis actu, si Consecrationis dies opportunus non videatur. Vbi supponitur totum id, quod ad celebrationem spectat, ad Consecratorem Episcopum pertinere; alioquin cur non & Prælatus regularis, qui sine consecratione Officium Dedicationis exequitur, non possit etiam celebrationis diem anniuersarium designare. Et verò res hæc tanti iudicatur momenti, vt neque Episcopo ipsi consecrato liceat assignare Diem si in ipso Consecrationis actu non curauit assignare, sed id S. Congregationi Rituum reseruatur. Non enim assignasse Episcopum videtur incuriæ tribuendum, aut ipsius, aut eorum, ad quos Ecclesia pertinebat, vnde Congregationis recursus tamquàm mulcta indicitur, & ad eos assignatio spectat, qui rem hanc possunt accuratè prospectare. Octo enim dies currenti officij sacri ordini eximere, cum translationibus, & alijs, quæ in Octauis accidere possunt, sedulam considerationem importat, & dignam doctis & circumspectis Patribus dictæ Congregationis.

227

*Nihilominùs vt tutum in praxi admitti

Contrarium vt probabile admittitur.

potest, quod & vsu videtur roboratum: quandoquidem plures Religiones vno Festo Dedicationes omnes suarum Prouinciarum comprehendunt; cùm tamen certùm sit multas ex illis non esse consecratas, immò frequenter neque vllam. Sic Carmelitani 31. Augusti. Trinitarij 15. Octobris. Minimi Dominica 1. Iulij. Omnes cum Octaua, Sicut & Præmonstratenses, & S. Iacobi 26. Februarij, quamuis de Octaua nihil; ideò forsitan, quia dies illi frequentiùs in Quadragesima veniunt. Circa quod tamen P. Guyetus Quæst. citata id non videtur probare, affirmat enim in

P. Guyeti sententia repulsa.

Ecclesijs non dedicatis, scilicet Dedicatione consecratiua, iuxta ipsius sententiam, nihil de illa agendum, nisi forte ea ipsa die agatur Dedicatio Ecclesiæ Cathedralis, de qua agendum, iuxta Decretum S. Congregationis Rituum die 2. Maij 1619. & ideo ait in Breuiario Carnutensi cautè

Breuiariun Carnutense.

expressum Dominica 1. Septembris sic habetur: Dedicatio omnium Ecclesiarum, quæ dedicatæ fuerunt. Vt inde inferre liceat, Non verò aliarum. Sed quidem cùm Breuiaria prædictarum Religionum auctoritate Pontificia approbata sint, non potest eorum vsus quoad prædictam celebrationem improbari, cùm tamen accidere possit, vt dictum nuper, nullam in Prouincia esse Ecclesiam consecratam: immò proptereà videtur tale Festum institutum, consecratæ enim suo gaudent iure vt possint cum Octaua Dedicationem celebrare. Et Pasqualigus de Sacrificio MissęMissæ Quæst. 532. affirmat solemnitatem annuam

Festum Dedicationis obligat sub mortali. Pasqualig.

Consecrationis Ecclesiæ esse de obligatione sub peccato mortali: quod probat ex Cap. solemnitas, de Consecrat. dist. 1. & ex eo quòd Pius V. in Constitutionibus Missali & Breuiario præfixis præcipit omnes & singulos celebrare Officium & Missam iuxta ritum & normam in ipsis præscriptum. Vnde cum Missale & Breuiarium |

p. 64

præscribant celebrationem Dedicationis Ecclesiæ, ex eo certa resultat obligatio. Vnde & addit id, quod de mutatione Officij pro Officio secundum aliquos est licitum, circa Dedicationem non habere locum, cùm eius celebratio sit speciali ratione præcepta ob honorem Ecclesiæ debitum, quo non sine iniuria fraudaretur. Et de his satis.

228

*Die 16. Triumphus S. Crucis, de quo

De Triumpho S. Crucis.

dictum n. 108. vbi quòd expediret Sacræ Reliquiæ Festum eo constitui die.

Die 20. S. Zeno & socij Martyres ob Reli

De SS. Zenone & Socijs MM.

quias insignes, de quibus dictum. num. 131. & 225.

Die 29. Fuerat S. Eugenius Martyr ob Reli

De S. Eugenio Mart.

quiam insignem, quia hoc die eius memoria in Martyrologio celebris, neque alter eius nominis passus Romæ, licet vnus ex filijs S. Symphorosæ Tibure, vbi martyrium subierat, fuerit eò cum matre & fratribus translatus, & in Diaconia S. Angeli in Piscina reperta omnium corpora, ex quo fit Reliquiam præfatam ad eum non spectare, aliunde eductam. Nihilominùs cùm eiusdem nominis plures esse possint, licet aliàs prædictis soleat stari coniecturis, hic visum de illo, ad quem Reliquia pertinet, die alio agi, & S. Agabito die 24. Octobris adnecti. Sic enim & Octauæ S. Iacobi consulitur, cuius plures impediti dies, & translatio S. Marthæ, quæ si in Sabbato occurrat, nequit nisi post dies plurimos, Octauis intercurrentibus, cum Festis alijs, aliquem sibi commodum reperire.

229

*Die 31. Festum est S. IGNATII So

De S. Ignatio de Loyola.

cietatis IESV & nostræ inclyti Fundatoris, cuius & habentur Reliquiæ, licet molis non insignis, quæ tamen in Reliquiario arte & materia spectabili, illius Festo aliàs splendido gratum splendorem accumulat. Sunt & duæ eiusdem Epistolæ, ex quibus vna pretioso etiam Reliquiario inclusa, illius nomen propria subscriptum manu speculari vitro interiecto demonstrat. Alia por

Eius nominis subscripti miracula.

tatili adaptata thecæ, quæ frequentissimè ad mulieres partui proximas cum mirandis effectibus ab eisdem expetita defertur. Et quidem si modò de illius canonizatione ageretur, ea quæ in hoc genere & visa sunt vrbe in ista, & non raro videntur, sufficere profectò possent vt miraculis clarus probaretur. Et frequentia ipsa in caussa est vt parùm de ijs curetur; in id cura intenta ne prætiosa Reliquia dispereat, tot manibus tenta, vt sæpiùs apud quem sit ignoretur, & opus sit peculiaribus vti coniecturis. Felicior tamen hic nascenti conspectus, quàm fabulosus ille, de quo Venusinus vates, dum sic cecinit:

Quem tu Melpomene semel

Horatius lib. 4. Od. 3.

Nascentem placido lumine videris
Illum non labor &c.

Cuius & illa elegans, sed sibi mentita conclusio:

Quòd spiro, & placeo, si placeo, tuum est.

Vbi Diui Parentis nomen,

ibi & oculorum clarum lumen, vt quod de Christo diuinus Euangelista protulit: & vita erat lux hominum Ioan. 1. v. 3. hic transpositione com

Ioan. 1. v. 3.

moda suum possit habere locum, si dicamus: & lux erat vita hominum. Lux inquam illa, ex nomine illo diffusa, quod ignem spirat, vnde & lucem, cui ex nascentibus plures vitam debeant, quam sunt appositione nominis eius subscripti manu, & appositi pariter luminis, feliciter consecuti.

230

*DIe 9. S. Iulianus Martyr ob Reliquiam

De S. Iuliano Mart.

insignem. Fuit die 7. S. Ignatii Octaua præpedito, & ita proximiori donatus. Martyrologium sic eo die: Romæ Sanctorum Martyrum

Martyrol. Roman.

Petri & Iuliani, cum alijs decem & octo. Nullus alius eius nominis Romæ sepultus præter vnum S. Symphorosæ filium, & quod de illo dictum nu. 228. hic pariter pronuntiandum. Vnde non est cur ipsi debeat, dies, in quo sumus, denegari, cùm neque possit Vigiliæ S. Laurentij Officium obtendi, quod translationi obstare non potest suo in rigore conceptæ; vnde neque mutationi in diem fixum, cùm sit vtrouis modo Officium eius impediendum. In quo quidem iudicio Ecclesiæ non solet multùm interesse momenti, cum videamus Vigiliam SS. Apostolorum Petri & Pauli Festo S. Leonis impeditam, & S. Matthæi Festo S. Eustachij & Sociorum, quorum solum Commemorationem iam pridem extitisse scimus, qui & inchoati Sanctorum Festi ante aliquot annos, Sacerdotes tunc temporis, recordamur.

[231]

*Die 23. Flauius Petrus Martyr, ex te

De S. Flauio Petro Mart. quindennio.

stimonio sepulchri annorum 15. & dierum 36. vt dictum nu. 2. ob Sacrum Corpus. Nec circa diem dubitatio esse potuit dicto Sepulchri testimonio dubium omne præuertente. Eius nominis Martyr solus alter, sed Nicomediæ die 7. Maij. Videtur autem adolescentis Sancti illustre fuisse Martyrium singulari adeò obseruantia annis ætatis prænotatis. Ipsa profectò teneræ habitudinis conditio vel sola sufficeret, vt non solùm illustre, & prælarumpræclarum, sed illustrissimum & præclarissimum crederemus, dignumque qui cum Sanctis Agapito, Venantio quindennibus & ipsis Pancratio, Vito, & Celso, posset celebrari.

Die 25. S. Eusebij Martyris Reliquia insignis.

De S. Eusebio Mart.

Debuit ergo S. Ludouicus loco cedere, in quo eius est etiam celebrationi consultum: si enim sua in sede persistens in Dominicam incideret, longa translationis suæ spatia sustineret. Sunt & alij eius nominis Martyres Romæ, scilicet Eusebius Presbyter die huius mensis 14. cuius excellentiæ in testimonio mentio nulla. Alter die 2. Decembris, sed via Aurelia, valde ab ea diuersa, ex qua insignis nostra extracta Reliquia, sicut est etiam Via Appia, in qua Cœmeterium Callisti, in quo is, de quo die 14. sepultus asseritur in Martyrologio.

232

*Die 27. S. Titus Martyr ob sacrum cor

De S. Tito Mart.

pus, sic anteà & modò. Videtur translatus ex die 16. in qua sic de illo Martyrologium: Romæ S. Titi Diaconi, qui Vrbe à Gothis occupata, pecu

Martyrol. Roman.

nias pauperibus distribuens, à tribuno barbaro iussus est occidi. Beatissimi Martyris Laurentij, illustris imitator, Diaconi Diaconus, dum vterque pecunias distribuens pauperibus gloriosam martyrij lauream meruit obtinere. Sed verò cum Diaconalis Ordinis ornamentum in testimonio taceatur, suspicioni est locus, vt alterius sit Sacrum, |

p. 65

quo fruimur, corpus. In quo nihil est circa quod hærere debeamus, cùm in assignato die nullus alius eius nominis sit Romæ, immò neque alibi passus.

233

*Die 30. Rosa Virgo Peruuiana, de qua

De S. Rosa Peruuiana.

multa præcedenti Tomo, & nonnulla in Primo, & vt aliquid etiam hîc dicam, iuuat sanè Dauidicum ipsi præconium adaptare, ex Psal. 44. v. 14.

Psal. 44. v. 14. & seqq.

15. & 16. circa quod multa à me dicta in Epithalamio, sic enim ille: Omnis gloria eius filiæ regis ab intus; in fimbrijs aureis circumamicta varietatibus. Adducentur regi virgines post eam, proximæ eius afferentur tibi. Afferentur in lætitia & exultatione, adducentur in templum regis. Filia qui

Filia vt sit Regum.

dem regis B. Rosa, immò & regum, quia in Regum ciuitate nata, sic enim appellatur Lima, in die Epiphaniæ armis Hispanis obtenta, tribus sanctis Regibus, & fulgentioris sole stellæ radijs illustratæ: vnde tres coronæ cum stella pro stemmate illi, quo nescio an illustrius aliud alteri ex Christianis obuenerit ciuitati. Et omnis quidem eius gloria ab intus. Circa quod dici possent multa, pro quibus Epithalamium adeundum. Illud speciale, quod ex originalis vocis penitiore significatione ducendum, iuxta quam Ab intus He

Quomodo ab intus eius omnis gloria.

braicè Penimah intimum templi locum denotare affirmat P. Villalpandus Tomo 2. in Ezechielem Parte 2. Lib. 4. Cap. 7. Quomodo autem & templi partem præcipuam respondentem Altari, in quo est Sanctissimum Eucharistiæ Sacramentum, ostensum nu. 915. Vbi cùm & Arca, Virginis decantatissum symbolum: ex ijs pro S. Rosa luculentum emergit encomium: siquidem iuxta altare illa frequens, in quo & Eucharistiæ Sacramentum pro administratione repositum, & Beatissimæ Virginis & pulcherrimum & veneratione ciuium celeberrimum simulacrum, quam & illius maiestas, & beneficiorum experimenta, iam pridem prouocarunt. Hic vocem illa ad vitæ statum dirigentis, quem præelegit, audita, Virginis inquam, vt inter sorores Pœnitentiæ à Diuo institutas Dominico, cuius instituti fuit Diua Senensis Catharina, illius æmula, Domino deseruiret.

234

*Et quid fimbriæ aureæ, & illæ, quibus

Tenor indefessus in virtutum exercitio, aureæ in illa fimbriæ.

circumdata, varietates? Interpretatio est facilis, si ad virtutum varietatem Dauidicum elogium referamus, circa quas latissimus offertur excursioni campus: quarum tamen excellentia aureis fimbrijs commendatur, quia extremitates vestis illæ, quæ in Rosa nostra tenorem illum pœnitentiæ, & laborum supra naturæ vires, præsertim femineas, indefessam instantiam videntur indicare. Ideò aureæ, quia pretiosæ, & summæ æstimationis apud Deum & homines. Sunt enim statuæ illius instar, de qua Daniel. 2. v. 32. & 33.

Daniel. 2. v. 32. & 33.

cuius caput ax auro optimo erat, pectus autem & brachia de argento, porrò venter & femora ex ære: tibiæ autem ferreæ, pedum quædam pars erat ferrea, quædam autem fictilis. Incipiunt, quidem ab auro, dum perfectioni incumbunt, & id, quod est Deo charius, & pretiosius inquirunt: sed paulatim ad imperfecta declinant, vt tandem ad luteas vilitates prolabantur. Non sic Rosa Sancta, non sic: viua statua ordine inuerso procedens, ab ipsa pueritia ad perfectiora conscendens; natiua ex conditione fictilis, sed ferri admixta fortitudine, processu roborata, & ad æris illius similitudinem, de quo Ezech. 1. v. 7. Et scintillæ quasi aspectus

Ezech. 1. v. 7.

æris candentis: dum igne amoris, qui fortis vt mors. Cant. 8. v. 6. & lampades eius lampades ignis atque flammarum. Hinc ascensus ad argenteum

Cant. 8. v. 6.

decus, excellentissimæ scilicet puritatis, ex qua in aurum summæ perfectionis, in Diuinitatis culmen, quæ Christi caput, de Sponsa Cant. 5.

Cant. 5. v. 11

v. 11. Caput eius aurum optimum. Hoc crescendum intuitu clamat Euangelij tuba ad Ephesios 4. v. 15. Veritatem autem facientes in charitate, cres

Ephes. 4. v. 15.

camus in illo per omnia, qui est caput Christus.

235

*Post aureas fimbrias, post finem felicis

Alia pro eius laude, & sequela Virginum Limanarum.

simum, post Pontificiam Apotheosim, quàm belle sequitur: Adducentur Regi Virgines post eam. Sic videmus. Virginum examen post ipsam aduolat, illius vicinæ domui, eôdem vestitæ habitu, imitationis studiosæ ad perfectionis suprema contendunt. Proximæ eius. Proximæ inquam domicilio quondam pauperi, nunc aulæ cælesti. Proximæ eius, quia virginitatis obseruatione cognatæ. Afferentur in lætitia & exultatione. Ad quæ

D. Basilius.

sic D. Basilius: Non quæ virginitatis voto se substrauerunt vt addactæ, non item quæ ex tristitia aut neceßitate vitæ virginalis sanctimoniam susceperunt, sed quæ in lætitia & exultatione gaudent, & se exhilarant tali officio perficiendæ virtutis addictæ. Sic ille, & sic istæ adducentur in templum Regis. De

R. P. Fr. Bernardi de Carrasco commendatio.

vero & non mystico tantùm agi templo, dixi n. 934. quod & hic est cernere, sub nomine enim S. Rosæ templum fabricæ pulcherrimæ assurgit, in quo & industria & munificentia R. P. Magistri Fr. Bernardi de Carrasco dispicitur, nuper Prouincialis, & modò tanti indefesso moliminis promotoris. Cui & Diua virgo debitricem non solùm hoc titulo debet agnoscere, sed quia ingentes sumptus in eius Beatificationem & Canonizationem impensi, ac celebratione consumpti, illius sunt diligentia ex communi Prouinciæ pietate collecti, non ijs parcens compendijs, quæ ad proprium poterat vsum deriuare. Dignissimus sanè, quem sua Religio, ætate florentem, iteratis honoribus, quod magno ipsius est futurum commodo, studeat promouere. Nec de hoc plura, cum liceat in Epithalamio ad prædicta loca, plura legere volenti indicatos per transenam discursus exornare. Licet autem in Sanctuario nostro DiuęDiuæ Rosæ non habeamus insignes Reliquias, quas tamen exoptamus, illius sacrũsacrum corpus in Ecclesia D. Dominici asseruatum communis omnibus Reliquia est, vnde hoc loco meritò debuit de ipsius Festo mentio non perfunctoria lectoribus exhiberi. Et mortua quidem illa die huius mensis 24. vnde & data illi. 26. à qua tamen in 30. transmutata, vt scilicet S. Ludouici ratio competens haberetur, cuius Festum eo die Romæ agitur, cuius esse poterat in diem Festo D. Augustini contiguam minùs opportuna translatio, celebraturis S. Virginis Festum Religiosis familijs, & futurum, vt speratur, in Ecclesia vniuersale.

236

*DIe 2. S. Primus Martyr ob sacrum ca

De S. Primo Mart.

put. Non ille, de quo Ecclesia die 9. Iunij, frater S. Feliciani, in monte Cœlio, vt est |

p. 66

compertum, educta namque est pretiosa Reliquia ex Cœmeterio S. Helenæ extra muros via Lauicana, quod aliàs dicitur Mausolæum Constantinianum, seu Cœmeterium SS. Petri & Marcellini. Iam diu est, ex quo die præsenti gloriosus hic Martyr fruebatur, quo & nunc fruitur, in mensis mystici ob septenarium capite sacri Capitis gloria coronati.

237

*Die 3. S. Hippolytus Martyr ob sacrum

De S. Hippolyto Mart.

corpus, non planè illius, de quo Ecclesia die 13. Augusti cum Cassiano etiam Martyre, quia illius corpus in Campo verano sepultum, vt eo die Martyrologium attestatur, cùm tamen hoc, de quo agimus, ex Callisti sit Cœmeterio, vt ex authenticis constat instrumentis, eductum. Neque ille, de quo die 22. mensis eiusdem, quia vti ex Martyrologij etiam testimonio compertum habetur, in Portu est Romano sepultum. De alio Hippolytho Romano Martyre memoria extat die 2. Septembris, & an illius sit sacrum corpus penitus ignoratur, quamuis pro illo facere possit exclusio aliorum. Sed certè dies illa S. Bibiana occupata, minùs erat Festo Reliquiæ conformis, cùm respectu ad præfatæ Virginis possessionem habito, ab eo fuerit S. Francisci Xauerij Festum, cùm dies esset etiam Natalis proprius, auocatum. Ideò præsens illi assignatus dies, cùm fuisset anteà die 31. Augusti, iam S.

De S. Raymundo Nonnato.

Raimundo Nonnato Cardinali & Confessori, Ordinis B. MARIÆ de Mercede redemptionis Captiuorum, vitæ sanctitate, & miraculis claro, iure optimo attributus, de quo in Martyrologio præfato die, cum iam exhibito eiusdem verbis elogio. Fuerat hoc die S. Secundus, & duobus sequentibus S. Tertius, & S. Quartus adscititijs nominibus ob ignorantiam propriorum, sed visum est conuenientius vno illos Festo percolere sine nominum adiectione iuxta dicta. num. 128. & 148. quorum loco alij repositi, scilicet

238

*Die 4. S. Lelius Martyr, ob sacrum

De S. Lelio Mart.

corpus, alius ab eo, de quo 16. Aprilis. Et videri alicui potuit posse vno Festo concludi, nomine duorum Leliorum, ad eum modum, quo in Martyrologio extat memoria Sanctorum Martyrum duorum Ewaldorum. Sed certè exemplum non

SS. duo Evvaldi.

consonat, quia duo illi Evvaldi simul à paganis comprehensi sunt & occisi, vnde si eorum Festum ab Ecclesia fuisset institutum, disiungi minimè debuissent. Nihil autem in duobus Lelijs tale concurrit, neque ex testimonijs Reliquiarum potest coniectari. Et quidem cùm vnius ex illis, de quo agimus, habeamus corpus ex Cœmeterio Callisti extractum, integrum illi debuit Festum dedicari.

239

*Die 5. S. Vrsus Martyr, ob sacrum

De S. Vrso Martyre.

corpus, eductum èex Cœmeterio Priscillæ Via Salaria à R. P. Claudio Aquauiua Præposito Generali Societatis IESV, & nostræ, cum speciali pro illo & alijs facultate Pauli V. de quo dictum nu. 191. circa diem 28. Februarij; pro quo authenticum extat Patris eiusdem instrumentum, qui ex paterna erga Prouinciam istam beneuolentia thesaurum corporis dicti Procuratori eiusdem attribuit. Et nomen quidem S. Martyris fere in eorum choro singulare est, cùm solus alter reperiatur ex gloriosa legione Thebæorum, vt legitur in Martyrologio die 30. Octobris. & incertus cùm dies passionis sit, ritè potuit, qui visus est conueniens, assignari. Fuerat autem priùs die 23. Octobris, vbi iam alij.

240

*Die 7. S. Honorati Martyris sacrum

De S. Honorato Mart.

corpus. Vnus tantùm in Martyrologio occurrit huius nominis Martyr, sed apud Ostia Tiberina. Et quidem ex prædicta Martyrologij fide eo fuerat die constitutus, cùm tamen ex eiusdem testimonio aliter debuerit iudicari. Apud Ostia enim Tiberina sepultus ille, nec de translatione mentio vlla: non ergo debuit vt certus coli, & illis præsertim diebus, pro quibus Octauæ prohibentur, & solùm eorum admittuntur Festa, quibus nequeunt dies alij conuenienter assignari, vt ibidem videndum.

241

*Die 22. Sanctorum Mauritij, & so

De S. Mauritio & sociis M. M.

ciorum eius ex Thebeorum legione Reliquiæ insignes. Iudicatum aliquando diuidi posse, & pro illis plures designari dies. Sed magis conueniens posteà est reputata connexio, pro qua dictum. n. 112. & 118. & licet in Martyrologio diebus quibusdam alijs nonnulli ex eadem legione, vt nuper. n. 239. vidimus, non ideò est, quod ipsis Festum distinctum debeatur: sed cùm posteà eorum innotuerint nomina, & diuersi passionis dies, in ipsis vult eorum memoriam renouari.

242

*Die 23. S. Pancharij Martyris sacrum

De S. Panchario Martyre.

corpus, eductum cum alijs ex Cœmeterio Callisti, in quo martyrij inuenta simul insignia, palmæ inquam, lampades, & vasa vitrea plena sanguine. In loculo S. Pancharij sic erat scriptum: Puer Pancharius, qui natus est 11. Idus Ianuarij, & vixit annos xx. & menses Octo, dies xii. Ex quibus intelligere possumus quanta cum accuratione beatis illis temporibus ea, quæ ad Martyres spectabant, à fidelibus, & Ecclesiæ ministris tractabantur, quandoquidem & martyrij insignia, & Martyrum nomina, vitæ annos, menses, ac dies, quando eos nosse in promptu erat, vt vidimus, adnotabant. Quòd autem dicatur puer, qui vigesimum iam expleuerat annum, de scripturæ sacræ venit consuetudine, & teneritudo affectus solet tali loquendi forma designari. Sic enim Virgo suo in Cantico Lucæ 1. v. 54. Suscepit

Lucæ 1. v. 54. Ioan. 21. v. 5. Act. 4. v. 27

Israel puerum suum, recordatus misericordiæ suæ. Ioan. 21. v. 5. Dixit ergo eis IESVS: Pueri numquid pulmentarium habetis? Act. 4. v. 27. Conuenerunt enim verè in ciuitate ista aduersum sanctum puerum tuum IESVM. Et dispositio quidem corporis talis esse in sancto adolescente potuit, vt dici puer potuerit, præsertim si cum alijs, vt apparet, grandioris fuerit ætatis interemptus. Nomen autem Pancharij non sine omine videri potest impositum, est siquidem idem ac omni gratia præditus, aut omnibus gratiosus, quod de Esthere dictum: Omnium oculis gratiosa & amabilis videbatur. Esth. 2. v. 15.

243

*Die 26. S. Callistratus Martyr, ob sa

De S. Callistrato Martyre.

crum corpus. Vnicus huius nominis Martyr in Martyrologio legitur, & præclara quidem commendatione hoc die, sic enim ibi: Romæ sancti Callistrati Martyris, & aliorum quadraginta nouem

Martyrol. Roman.

militum, qui in persecutione Diocletiani, cùm Callistratus inclusus culeo, & in mare demersus, Dei ope euasisset incolumis, conuersi ad Christum, cum eo pariter martyrium subierunt. Hæc illud. Videtur |

p. 67

autem hic idem ipse esse, cuius Sacro pignore Sanctuarium nostrum exultat, singularitas enim nominis omnem dubitationem excludit, quandoquidem neque Martyr, vt diximus, neque Confessor, sic dictus reperiatur.

244

*Die 28. S. Stacteus Martyr, ob sacrum

De S. Stacteo Mart.

corpus. Paucis hoc die Martyrologium, sic videlicet: Ibidem (Romæ inquam) sancti Stactei Martyris. Est & alius eiusdem nominis filius S. Symphorosæ: ad quem tamen nequit corpus, de quo agimus pertinere: de sepulchro siquidem S. Symphorosæ & filiorum, vt aliàs diximus, testimonium perhibet Martyrologium die 18. Iulij: Cùm tamen illud ex Cœmeterio sit Callisti eductum, vt luculento testimonio comprobatum habetur Illustrissimi Dom. Ioannis Baptistæ Altiery Episcopi, & Vicegenti Romæ, posteà Cardinalis, cognati proculdubio SS. Dom. Clementis X. ex eadem nobilissima Romæ familia,

De SS. Clemente X.

cui vtinam ex nostris vitæ Arbiter augeat annos, sint licet illi plures; serò enim, vt aliàs Suetonius, ad Magistratum emersit, cum matutinus esse, vt locutus quispiam, debuisset.

245

*DIe 3. S. Franciscus Borgia, de cuius

De S. Francisco Borgia.

Reliquijs dictum. nu. 175. & Costa quidem cum speciali R. P. Mucij Vitelleschi ex arca argentea educta, in qua sacrum eius corpus inclusum, à P. Præposito Domus Professæ Matritensis, vt in hanc Peruuianam deferretur Prouinciam, quam sanctissimus ille fundauerat Generalis. Potestque illa non immeritò insignis reputari, & ratione illius, cultus eiusdem augeri. Est namque ex peculiari concessione Sedis Apostolicæ Duplex secundæ Classis cum octaua, & ita ad gradum Primæ subleuari, iuxta dicta Sect. 6. circa magnitudinem, & circa ritum. n. 101. Non videtur autem in primis vesperis omittenda Commemoratio SS. Angelorum Custodum, quia

De Festo S. Angelorum Custodum, vbi quod sit Duplex maius.

licet in sacra Congregatione Rituum illorum Festum fuerit Duplex minus declaratum, vt videri potest apud Gauantum Parte 2. Sect. 7. Cap. 12. vers. Quæres adhuc. Et apud P. Guyetum Lib. 4. Cap. 13. Quæst. 4. Videtur tamen iam ad Maioris gradum sublimatum, mutato die 1. & designato. 2. vt stabili, & ex præcepto. Et Gauantus quidem satis solidis argumentis ante Declarationem Duplex esse maius conatus fuerat euincere; addens deinde rationes propter quas S. Congregatio contrarium declarârit: scilicet in gratiam D. Hieronymi, ne amitteret vtrasque Vesperas; & quia concessum fuit fieri ex deuotione, non ex præcepto. Cùm ergo iam quod ad D. Hieronymum spectat, diei alterius assignatione cessauerit, sitque iam ex præcepto, Duplicis maioris est ritus deferendus, quem habet in Ecclesijs Pampilonensi, Turiasonensi, & Pacensi iuxta Codicem Matritensem. Et ita in concursu cum Festo primæ Classis eorum Commemoratio neutiquam omittenda, iuxta præscriptum Rubricarum.

246

*Die 6. SS. Martyres Treuirenses, ob

De SS. Treuiriensibus M. M.

insignes Reliquias. De illis sic Martyrologium: Treuiris Commemoratio innumerabilium pænè Martyrum, qui in persecutione Diocletiani sub Rictiouaro Præside, ob Christi fidem vario mortis genere

Martyrol. Roman.

necati sunt. Sic ibi. Quomodo Reliquiæ dictæ Mediolanum & Romam fuerint asportatæ authenticis constat instrumentis, in quibus & S. Caroli Borromæi reperitur auctoritas, qui & per Generalem suum Vicarium, & posteà per se ipsum, quasdam ex ipsis approbauit. Dicuntur autem prædicti sancti etiam Thebæi, & eorum Dux S. Thyrsus, quamuis in Martyrologio, in quo aliquorum eius nominis Martyrum habetur memoria, de prædicto inclyto Duce penitus taceatur. Cuius nec meminit Cardinalis Baronius, Nec Henricus Spondanus, neque Franciscus Maria, qui in suo Martyrologio dictam innumerabilium penè Martyrum commemorationem omisit, cùm sit illa Dei & hominum memoria æterna dignissima.

247

*Die 12. SS. Euagrius & Priscianus ob

De SS. Euagrio & Prisciano M. M.

sacra corpora. Sic de illis hoc die Martyrologium: Romæ Sanctorum Martyrum Euagrij, Prisciani, & sociorum. Cùm ergo duo sacra corpora eorum esse dicantur, qui his nominibus proferuntur, sintque illa adeò specialia, videtur profectò certissimum eorum esse, quos Ecclesia die præsenti proponit. Suntque illa ex Cœmeterio Callisti educta, pro quo illud ipsum extat testimonium, quod pro S. Stacteo vidimus ab Illustrissimo Antistite, & Cardinali demum exhibitum, cum facultate plena vt possint in Ecclesijs ad publicam fidelium venerationem collocari.

248

*Die 16. S. Felix Senator, ob Reliquiam

De S. Felice Mart.

insignem. Ex testimonio illius Senatoria dignitas innotescit. Et quia die 29. Decembris S. Felicis Romani Martyris memoriam exhibet Martyrologium, eo die fuerat anteà collocatum, vt dictum. nu. 210. Amotus quidem, quia præfato die nulla senatorij Ordinis adiecta nota, quod tamen videmus aliàs semper vsurpatum. Sic videre est in S. Phileto 27. Februarij: S. Asterio Martij 3. S. Apollonio 18. Aprilis. S. Simplicio 10. Maij. S. Lucio 4. Augusti. S. Eleutherio 19. S. Iulio 20. S. Dorimedonte 19. Septembris. S. Marino 26. Decembris satis quidem illi proximo, de quo agitur, vt in obliuionem venire non potuerit dignitatis tantæ commendatio, nec si memoriæ occurrit, sine iniuria præteriri. Hac de caussa in remotione à tali die nulla fuit difficultas, cùm alias dies illi in quantùm fieri potest debeant intacti conseruari, vt dictum, de Beato Honorato n. 240. in quo minor adhuc ratio suberat, vt constat ex translatione S. Thomæ Cantuariensis. Die 17. S. Basilla Virgo & Martyr ob caput & corpus ferè integrum, de qua dictum. nu. 139. & 145.

249

*Die 21. S. Vrsula & sociæ, ob insignes

De S. Vrsula & sociabus.

Reliquias, de quibus dictum. n. 100. & inferius redibit sermo. Sint ergo 2. Classis, vnde in rigore neque S. Petri de Alcantara, neque S. Hilarionis in primis Vesperis Commemoratio facienda, quia S. Petri Festum transfertur in diem 20. stabilem, eo quòd die 19. sit Festum Dedicationis & Consecratio Ecclesiæ Metropolitanæ huius Regum Ciuitatis. Nihilominùs, quia id futurum perpetuum, videri alicui posse prædictas Commemorationes sustineri, sicut in simili dictum de Festo S. Crucis. Sed verò prædicta ratio non videtur vrgere; quia aliud est aboleri |

p. 68

penitus memoriam alicuius Festi, aliud ipsi aliquid detrahi, vt solemnis ratio habeatur, & Rubricæ quoad possunt obseruentur. In casu autem nostro S. Petrus suum Festum habuit, & S. Hilarion suas est partes in Matutino & laudibus, sicut in Missa etiam, habiturus. Ideò quod Rubricis est consonum expedit obseruari.

250

*Die 22. S. Candida Virgo & Martyr,

De S. Candida Virg. & M.

ob sacrum & purissimum Corpus, de qua dictum nu. 139. & 145.

Die 23. SS. Nicomedes & Felicianus Marty

De SS. Nicomede & Feliciano.

res, quorum Reliquiæ insignes. Cur in Festo iuncti constat ex num. 126. Nicomedis nomine vnus habetur Romanus Martyr in Martyrologio die 15. Septembris. Sed hic, cuius est Reliquia, valde diuersus ab illo, non enim Presbyter asseritur, cùm tamen Presbyter ille fuerit. Via etiam dicitur Nomentana sepultus, cum tamen nostri Corpus in Cœmeterio Cyriacæ. Potuit ergo dies beneuisus dedicari. Propter quam rationem, quia scilicet ex eodem Cœmeterio extracta S. Feliciani Reliquia, conuincitur non esse illius, de quo die 9. Iunij Fratre S. Primi, quia in Monte Cœlio eorum Natalis proponitur, vbi & pariter tamquàm in proprio celebrantur. An verò sit ille, de quo die 2. Februarij, potest non immeritò dubitari, quia ex eodem Cœmeterio eius ex prompta Reliquia, ex qua sacrum Corpus S. Fortunati pariter occurrentis, vnde die proxima eius est Festum collocatum, & ita potuerunt non incongruè in celebritate copulari. Fateor ita potuisse, sed vt non ita fieret sua etiāetiam conuenientia succurrit. S. Fortunati Corpus cũcum vase sanguinis pręclarapræclara Reliquia est, cui integra debetur celebritas, vnde merito debuit quæ ad D. FelicianũFelicianum spectat separari: quo stante separationis titulo, quando de speciali aliqua inter illos consociatione non cōstatconstat, in aliam potuit prudenti arbitrio relictam sequestrari, & cum S. Nicomede deinceps pergere, sepulchri socio, sicut & gloriæ. In quo etiam eiusdem honori consultum, post receptas Reliquias, & instante constituendæ coordinationis tempore in Festorum obseruatione seruandæ, ne scilicet ijs non celebratis annus præteriret: quod in S. Fortunato non potuit, nec debuit ea ratione disponi, cui in mensis secundi initio Festum maius seruabatur. Neque argui potest ex dispositis circa S. Victorem die 16. Decembris ex 15. translatum, celebrandum simul cum SS. Irenæo, & Antonio, licet illius habeatur Corpus, horum autem Reliquiæ: quia circa illos aliter transigi non potuit religiosa caussa Festorum, dies enim sequentes non sine inconuenienti vsurparentur, quorum Ecclesia in quantùm fieri potest indemnitati consuluit, vt dictum nu. 240.

251

*Die 24. SS. Agabitus & Eugenius Mar

De SS. Agabito & Eugenio M. M.

tyres, ob Reliquias insignes. Et prior quidem singularis nomine, vnde circa locum esse concertatio nequit. De S. Eugenio dictum num. 228. die 29. Iulij. Vide infra nu. 254.

Die 25. S. Herculani Martyris ob sacrum Cor

De S. Herculano Mart.

pus, de quo dictum. n. 139. vbi & indicata ratio cur nequeat esse illius corpus, cuius nobis felix facta est copia, ille, de quo 25. Septembris quia ex Cœmeterio Callisti via Appia refossum, cùm tamen aliud in Cœmenterio S. Alexandri via sit Nomentana sepultum, vtpote eius, qui ab ipso fuerat Pontifice sancto conuersus, vt luculenter Martyrologium præfata die.

252

*Die 29. S. Valerianus ob Reliquiam

De S. Valeriano Mart.

valde insignem, Caput inquam ex cineribus Corporis sacri compactum ex Cœmeterio Priscillæ via Salaria eductum, de quo dictum n. 72. Non esse autem Valeriani alterius S. Cæciliæ sponsi, de quo die 14. Aprilis, ex dictis circa locum sepulchri constat, cùm tamen sacro Corpori S. Valeriani, Tiburtij fratris, & Maximi in passione socij via Appia tribuatur. Inuenta autem anno 801. à Paschali Pontifice in Cœmeterio Prætextati S. Cæcilia reuelante, & in Vrbem translata in Ecclesia ipsius S. Virginis condita sunt, vt refert Spondanus Tomo 2. Annalium anno præ

Eius, de quo 14. Aprilis corporis inuentio, S. Cæciliæ, & aliorum.

fato nu. 1. vbi & addit sic: Porrò eadem sacra pignora, diuturnitate temporis ferè in tenebris iacentia, nouißimè Clementis VIII. Pontificatu anno Redemptoris 1599. à Paulo Sfondrato Gregorio XIV. nepote, eiusdem Tituli S. Cæciliæ Presbytero Cardinale ita inuenta sunt in reædificatione eiusdem Ecclesiæ, vt fuerant à Paschale recondita, cum madidis sanguine velis, & veste auro texta: quæ rursum ab eodem Clemente Papa solemni ritu reposita fuere. Sic ille. Et vellem quidem ego, si & Deus ita vo

Erga illum pia Auctoris affectio.

luisset, Caput Valeriani nostri, eius sacri Corporis cōpendiumcompendium, eius esse, cuius Corpus cum Sanctismæ Sponsæ Corpore scimus inuentum: est enim ille mihi in delicijs, quotidianis precibus exoratus, ob prædictum titulum cum admirandis dotibus sanctitatis: & quia eo, quo eius erat festiua memoria, quamuis non in Societatem cooptatus, in ea tamen admissus, die sequenti recipiendus. Sic illum cum beatis Socijs pro perseuerantiæ inæstimabili beneficio Patronos elegi, cum alijs diei tali proprijs SS. Basilissa & Anastasia, & gaudeo nunc hanc ipsis peculiarem consecrare memoriam, ijs ipsis scribens diebus, in quibus eam aureus Ecclesiæ circulus repræsentat.

253

*Die 30. S. Venerandus Martyr, ob sa

De S. Venerando Martyre.

crum Corpus. Fuerat aliquando die 14. Nouembris, quia eo die in Martyrologio S. Venerandi Martyris expressa mentio, sed qui Trecis in Gallia coronatus, vnde comperta deceptione in 15. translatus, & inde in præsentem, circa quod nullum est peculiare mysterium.

254

*DIe 14. S. Parthemius ob Reliquiam

S. Parthemij Mart.

insignem ex Cœmeterio Cyriacæ. Et est alius à Parthenio, de quo 19. Maij, qui etiam Parthemius dictus, vt videri potest in Roma subterranea. Parte 1. pag. 282. quia illius Corpus, vt ibidem dicitur, in alio est conditum Cœmeterio.

Die 15. S. Valentinus Martyr ob Reliquiam

De S. Valentino Mart.

insignem. Alius eius nominis Presbyter & Martyr Romæ coronatus proponitur die 14. Februarij, cuius & memoria celebris, & in Kalendario descripta die eôdem, qui post multa sanitatum & doctrinæ insignia fustibus cæsus, & decollatus est sub Claudio Cæsare, vt in Martyrologio legimus. Et non esse illius Reliquiam dictam ex hoc ipso ostenditur, quia Presbyterij dignitas non fuisset omissa, & aliquid profectò fuisset adiectum, ex |

p. 69

quo intelligi posset eum esse, qui ob prædicta insignia ab Ecclesia celebratur. Educta est ex Cœmeterio S. Lucinæ, pro qua extat authenticum testimonium Eminentissimi Cardinalis Ginneti Vicegerentis Romæ in Pontificatu Vrbani VIII. & circa eductionem notabilis est, & exacta ac curiosa relatio. Inuentum est sacrum corpus in Cœmeterio dicto, in quo & corpus S. Agabiti, pro quorum martyrio certa visebantur insignia palmarum & vasorum, in quibus eorum concretus sanguis. Et vas quidem, vitreum, in quo S. Valentini sanguis, adeò rubrum erat, ex sanguinis adhæsione, ac si eo die, quo inuentum est, ille fuisset effusus. Loculi erant clausi lateritio opere, & in tabulis conscripta nomina, vnde hic nequit nouæ impositionis suspicio quemquam titillare. Fuerat die 14. & inde ad 15. facta translatio. Sicut S. Agabitus ex die 20. & cùm pro Natali nihil habeatur, ac proinde possit die commodo pro superiorum arbitrio constitui, circa huiusmodi mutationes non est multùm discursus fatigandus.

255

*Die 16. SS. tres Martyres sine nomine,

De tribus SS. Martyribus sine nomine.

ob Reliquias insignes, de quibus dictum. n. 126. & 148. Eductæ illæ simul cum Reliquia sacri capitis S. Primi, de quo nu. 236. ex eodem Cœmeterio S. Helenæ, & pro ijs stat testimonium Episcopi Thanensis. Nec mirum cuiquam esse debet eorum ignorata nomina, quia sic euenire potuit, quando eorum sepulta corpora, vt in S. Adaucto accidit, de quo die 30. Augusti, id quod frequentiùs in eorum multitudine, vnde & de quibusdam antiqui scriptoris carmen illud.

Quorum solus habet comperta vocabula Christus.

Deinde licet cognita & conscripta in tabulis nomina, vt nuper dicebamus, oblitterari temporum iniuria potuerunt, vt vel nullæ apparerent litteræ, vel ita detritæ, vt neque locus fuerit coniecturis.

256

*Die 19. S. Pontiani Martyris & Pon

De S. Pontiano Papa & Martyre.

tificis Reliquia insignis, cum authentico testimonio, & ita approbata ab Illustrissimo Archiepiscopo Limano Dom. Petro de Villagomez.

Die 24. S. Portianus Abbas, ob Reliquiam

De S. Portiano Abbate.

insignem cum antiqua cultus possessione, & Episcopali approbatione. Eius memoria occurrit hodie in Martyrologio, vbi sic: In territorio Aruernensi (vulgo Claramonte) Sancti Portiani Abbatis, qui sub Theodorico rege miraculis claruit. Sed quomodo ex Gallia in regionem Peruuianam? Fieri id potuit casu humanæ prouidentiæ fortuito, & altè prouiso diuinæ, vt ex affectu erga Indicam conuersionem alicui ad eam tendenti, & iter per Galliam agenti, vt frequentissimè accidit contendentibus Romam, aut inde reuertentibus, traderetur. Vt hanc etiam subtilitatis dotem in Sanctorum Reliquijs agnoscamus, de qua Gallus scriptor, & circa quam multa & mira P. Ioannes Ferrandus Lib. 2. Cap. 2. pag. 416.

257

*Die 27. S. Aurelius Martyr, ob Reli

De S. Aurelio Mart.

quiam insignem. Habet pro se testimonium Eminentissimi Cardinalis Ginneti, qui eam suis manibus tradidit P. Balthasari Ballono, vt ipse eamdem traderet P. Petro Gonzalez de Mendoza Assistenti Societatis. Et est quidem valde insignis, totius ferè corporis, & cinerum multitudine, approbata ab Illustrissimo Archiepiscopo, de quo nuper. Approbationem dicimus peruisionem, an ea sit, de qua testimonium exhibetur; approbata enim iam illa iuxta dicta. n. 62. Fuerat die 3. Octobris assignata pro libitu, quia Romæ Martyr Aurelius nullus; inde huc traductus, circa quod, vt dixi. n. 254. in fine, non est discursus fatigatione laborandum.

258

*Die 28. S. Hyacinthus Martyr, ob sa

De S. Hyacintho M.

crum corpus. Est eius nominis die 10. Februarij trium aliorum socius, qui tamen vt Martyrologium insinuat via Lauicana sepultus, cùm tamen corpussacrum, de quo est sermo, ex Cœmeterio sit Callisti in via Appia eductum, plena fide Eminentissimi Cardinalis Francisci Maria, & duorum aliorum Ioannis Baptistæ Altiery, & Antonij Barberini, patrui sui Vrbani VIII. Vicarij generalis. Alius item die 9. Septembris, quo die Festum eius, quo perfruimur, diu collocatum. Sed cùm ille in sabinis, trigesimo ab Vrbe milliario dicatur in Martyrologio martyrium subijsse, immerito tamquàm certus ille assignatus dies, cùm de translatione in Vrbem mentio nulla. Ideò inde auocatus, & dies ille Octauæ Virginis restitutus, hoc, quem iam diximus, attributo.

259

*DIe 1. S. Victoria Virgo & Martyr,

De S. Victoria Virg. & M.

ob sacrum caput, & partes corporis insignes, de qua dictum. num. 137. & habet pro se testimonium dicti Vicarij Generalis Eminentissimi Cardinalis Barberini, cui multum fatetur

Eminentissimi Card. Antonij Barberini Eucharistica memoria.

nostra se debere Societas, & ampliora equidem debuisset, nisi subitanea mors, sed non improuisa, spes magnas, quas eius animabat & promouebat affectus, amputasset. Vtinam Victoria, cuius sacra pignora, sicut & illi, de quibus nuper gloriosi Martyres, sua auctoritate reddidit remotis gentibus venerandas, illum supremæ Maiestati, testimonium de vitæ illius integritate reddentes præsentarint. Vtinam quotquot èex Societate cœlesti iam Curiæ transcripti fides in sæcula sæculorum regnaturi triumphant, illum, qui sæcularem eiusdem Societatis annum sua fecit Romana in Curia percelebrem, adfauente Patruo, & Fratre etiam Eminentissimo concordante, illi in occursum prodierint, vt cum ipsis agat annum à sæculorum successione interminabili meliùs quàm alij sæcularem. Sic sperare iuuat, non enim sine digna Deo remuneratione in rebus talibus Christiana pietas occupatur.

260

*Die 2. S. Aurelia Martyr, cuius sacrum

De S. Aurelia Mart.

corpus, forsan & Virgo, vt verosimile est de nonnullis alijs pariter coronatis, scilicet Adria, Paulina, Mariæ, & Martanæ, de quibus in Martyrologio, & duæ aliæ eiusdem nominis, licet non Romanæ 25. Septembris, & 15. Octobris. Et cum iure debeat gaudere suo, S. Bibianam Virginem & Martyrem ad translationem compellit; si tamen compellenda dici possit humilis & prudens Virgo, libenter loco cedens, Sanctuario in nostro, sicut S. Franciscus Xauerius erga ipsam præstat, proprio migrans loco, & ad diem tertiam obedienti vrbanitate transgressus: vt & in cœlo |

p. 70

D. Petri monitum salutare videatur adimplere dicentis: Quasi infirmiori vasculo muliebri impartientes honorem, tamquàm & coheredibus gratiæ

1. Petri 3. v. 7.

vitæ. 1. Petri 3. v. 7. Coheredes quidem iam gratiæ vitæ; vel quia gratia fons est aquæ salientis in vitam æternam; Ioan. 4. v. 14. vel quia gratia

Ioan. 4. v. 14. Rom. 6. v. 23.

Dei, vita æterna. Rom. 6. v. 23. Quod cum felicissimo experimento cognoscant, mutuis sibi honoribus obsequuntur. Habet & præfatum Diuæ huius corpus Episcopalem, & Archiepiscopalem approbationem.

261

*Die 3. S. Franciscus Xauerius Indiarum

De S. Francisco ZauerioXauerio.

Apostolus. Illius Reliquiæ etiam Sanctuarium nostrum illustrant, duo scilicet frustra carnis iam exsuccæ, ex brachio Romam transmisso, & decerpta inde â R. P. Generali Mucio Vitelleschi, pro quo Congregatio Prouincialis Peruuiana peculiare transmiserat postulatum. Pulcherrimo illa visuntur in vase, ex pretiosioribus metallis, quibus magistrali arte gemmæ pretij maioris insertæ. Quibus filialis amoris Officijs pater ipsius beneuolentia respondet Limanorum ciuium pietate etiam Officiosa prouocata: vnde in eius tot appensa anathemata, tot beneficiorum acceptorum insignia, vt deponere illa opus fuerit, quia decôri sacri simulacri, pulcherrimi quidem, & celeberrimi in Hispania artificis, & altaris præcipuo ornatui, incommodare videbantur. In eo quidem eius miraculo sanctitas est culmine constituta, vt dicere meritò possimus, quod de muliere forti aliàs Salomon: & spolijs non indigebit. Prouerb. 31. v. 11. id est adscititijs ornamentis,

Prouerb. 31. v. 11.

pro quo ex nostris doctus interpres Salazarius.

262

*Die 5. S. Theodorus Martyr, ob sacrum

De S. Theodoro Mart.

corpus. Fuerat priùs die 15. quia in Martyrologio sic occurrit: Romæ Sanctorum Martyrum Irenæi, Antonij, Theodori, Saturnini, Victoris, & aliorum decem & septem, qui in persecutione Valeriani pro Christo paßi sunt. Sic ibi. Videntur hi sancti Martyres in passione socij, & in eôdem conditi Cœmeterio. Atqui S. Theodori corpus, de quo Sanctuarium gloriatur nostrum, non est cum aliorum Sanctorum corporibus conditum, ex quo fit esse distinctum. Eductum illud èex Cœmeterio Callisti, in quo euidens est fuisse sepultum: alia in Cœmeterio Cyriacæ, vnde habemus corpus S. Victoris, caput S. Irenæi, & Reliquiam insignem S. Antonij: neque enim aliorum videntur esse posse, cùm eos & nominis & sepulturæ simultas manifestet. Ideò S. Theodoro dies quintus assignatus, remouendo aliàs à 15. propter Octauam Conceptionis, sicut & tres alij in 16. prorogati. Ergo

Die 16. SS. Martyres Irenæus, Antonius, &

De SS. Irenæo, Antonio & Victore. M. M.

Victor, ob prioris Reliquiam insignem, alterius caput, & sacrum postremi corpus, vt nuper dictum.

263

*Die 20. S. Liberatus Martyr, ob sacrum

De S. Liberato Mart.

corpus. Illius in Romano Martyrologio nuda memoria verbis illis: Romæ Sanctorum Martyrum Liberati & Baiuli. Neque alter eius nominis aut Romæ, aut alibi. Vnde circa diem non fuit opus laborare: èex Cœmeterio Callisti simul cum corpore S. Victorini sacrum hoc pignus eductum, vbi eorum etiam reperta nomina: pro quo licentia Pauli V. præcessit Marchioni de Villena concessa, Est autem Victorinus, de quo dictum die 8. Iulij. & Episcopalis vtrique approbatio simul cum Archiepiscopali suffragatur. Et hæc circa Festorum seriem, vt ad aliam transeamus.

264

*IVuat & illas Sanctuario attexere, quia

Reliquis insignes Collegij D. Iacobi.

& commemoratione dignissimæ, & quarumdam difficultatum enodatione materiam ministrabunt. Habet Collegium hoc sua in Ecclesia, quæ & Parochialis Indorum est, præter Lignum Crucis in pulcherrima, & valde spectabili Cruce collocatum, quas hic subijciam, serie mensium obseruata, in quibus solitæ celebrari.

265

*Et pro Reliquijs SS. Georgij, Alexij,

Earum & aliarum luculentum testimonium.

Thebæorum, Treuerensium ac Diuæ Vrsulæ sociarum luculentum extat testimonium R. P. Magistri Cosmæ Morrelles Hispani, per Coloniensem, ac adnexas Diœceses Generalis Apostolici Inquisitoris, in quo non solùm illæ, sed aliæ, aureis litteris expressæ continentur: scilicet

SS. Thebæorum sex Capita

De Societate S. Vrsulæ sex Capita:

266

*Has præfatus Reuerendissimus Inquisi

Quomodò in India exportatæ.

tor summo studio collegerat ex illis Ecclesijs, in quibus veneratione fidelium antiqua colebantur, & testimonijs fidelissimis comprobatæ, vt in Hispaniam rediens conterraneos suos tanto thesauro, ad eorum spiritale solatium diuitaret. Et cùm Romam negotiorum caussa venisset, ibique Peruuianæ Prouinciæ Procuratorem P. Ioannem Vasquez reperisset, eas ipsi donare statuit, regressu in patriam præpedito, vt sic in regionibus istis Christianam caussam prout absens poterat, promoueret. Datas ergo ipsi Patri, ab eo sunt Limanam in vrbem transportata, & in dicta Ecclesia, in qua & Parochiale per annos plures munus obierat, eratque illi præ alijs dilecta, collocauit. Est autem instrumentum dictum omnibus pro facienda fide munimentis roboratum. Cum quo & Breue Pauli V. visitur pro vrgenda Reliquiarum dictarum, & aliarum quarumlibet, cum limitationibus ibidem adiectis, collectione. Inter quas sit illa S. Baltassaris Regis, sitque insignis, dubitatum est an possit eo titulo more aliarum celebrari. De quo sequenti §.

267

*INsignis quidem videtur illa, de qua di

Insignis Reliquia qualiter accipienda, in casu præcenti.

ctum nu. 265. non obstante concessione Pauli V. in qua sic dicitur, Vt de insignioribus non sint: qui enim insigniores prohibet, insignes videtur proculdubio concedere, quemadmodum qui probabiliorem dicit sententiam aliquam, oppositam fatetur esse probabilem, & qui sanctiorem vnum asserit alio, hunc supponit esse sanctum, vt in hymno S. Ioannis Baptistæ ore Ecclesiæ decantatum auditur illud:

Non fuit vasti spatium per Orbis
Sanctior quisquam genitus Ioanne.

Et cum Poeta 5. Æneid. sic

Gratior & pulchro veniens èex corpore virtus,

Virtutem etiam in non pulchro corpore gratam esse significat. Præterquàm quod ibi comparatio est inter sanctos, ex quibus quidam insigniores alijs, non inter Reliquias, quæ respectu eiusdem esse insignes & non insignes possunt, iuxta sensum Ecclesiæ, dum de illis agitur in ordine ad celebrationem. Et manifestissimum quidem est de illis sic intellectis non processisse Pontificiam cautionem, cum videamus plura capita Sanctorum Thebæorum, & sacrarum Virginum Diuæ Vrsulæ collecta fuisse, de quibus an insignes sint nequeat dubitari, cùm tales esse in Bulla Gregorij XIII. pro sanctis Hispaniæ, & Sacræ Rituum Congregationis Decretis Apostolica auctoritate firmatis id expressum habeamus, quod & sine illis posset indubitabile iudicari. Quamquàm facta etiam inter sanctos comparatione, non videatur prohibitio dicta in eo rigore accepta, quem præseferre videtur; cùm inter Reliquias præfatas quædam S. Stephani Protomartyris inueniatur, qui ex insignioribus est, ipsis Apostolis exæquandus, vnde in Missæ Canone D. Mathiæ in nominatione præfertur, D. Ioanni Baptistæ sociatus. Et meritissimò quidem sanctissimi Leuitæ pignus inter alia, & præ alijs conquisitum, cuius miraculosa beneficentia ita vnius Reliquiæ obtentu & veneratione resplenduit, vt scribat sic de illa D. Augustinus lib. 22. de Ciuitate Dei cap. 8. Nondum est autem bien

S. Stephani miraculosa Reliquia.

nium, ex quo apud Hipponem regium (Bona) cœpit esse ista memoria, (Reliquia) & multis, quod nobis certißimum est non datis libellis, de ijs, quæ mirabiliter facta sunt, illi ipsi, qui dati sunt, ad septuaginta fermè numerum peruenerant, quando ista conscripsi: Calamæ verò, vbi & ipsa priùs memoria esse cœpit, & crebriùs dantur, incredibili multitudine superant. Sic ille. Et nostris credo superarent etiam illa temporibus, si eius, qua decet & reuerentia & fiducia, sacra pignora in patrocinium necessitatum nostrarum satageremus aduocare. Sed cessat oleum, quod de saxis durissimis, quibus est lapidatus, fluerent, quia vasa vacua corda inquam, in quibus nihil de terrenis respectibus videatur esse, deficiunt.

268

*Iam verò ad propositæ difficultatis ex

Non licere celebrationẽcelebrationem quæ probent.

peditionem accedendo, videtur quidem celebratio Reliquiæ eiusmodi non licere, Primò, quia tres Reges adoratores Christi in sanctorum Catalogum adscripti minimè reperiuntur, neque illorum in Romano Martyrologio memoria. Ex quo factum vt quorumdam sanctorum, qui scilicet multorum æstimatione tales habebantur Cordubensis incolæ ciuitatis, noluerit Gregorius XIII. festiuam memoriam cum sacris Officijs peragi, quia scilicet in Martyrologio descripti non inueniebantur. Vt in vitis sanctorum Cordubensium scribit P. Martinus de Roa. Secundò, Quia si Missa & Officium recitanda sint, in illis prædictorum Regum peculiaris est interponenda memoria, & ex Euangelica narratione de ipsorum aduentu expromendum, quod possit celebrationi deseruire: hoc autem esset nouitatem in diuinis Officijs inducere contra præceptum sanctissimi Pij V. & Decreta alia S. Congregationis auctoritate Pontificia roborata. Tertiò, Quia licet prædicta Reliquia dicatur esse Baltassaris, qui èex tribus vnus, id valde videtur incertum, quod scilicet sacra illorum sanctorum Regum corpora ita inuenta sint, vt suis etiam fuerint nominibus prænotata, quæ cum varietate |

p. 72

eisdem adaptantur, & ex solius Venerabilis Be

Ven. Beda in Collectaneis.

dæ testimonio in notitiam venerint, antiquis scriptoribus penitus ignorata. Non potest autem vnus pro alio coli, cùm præsertim de publico agatur cultu, neque cum errandi periculo in re adeò graui sine vlla necessitate procedi, iuxta dicta superius. Quartò, Quia si sancti hi Reges veneratione publica per sacra deberent Officia coli, id non fuisset ab Ecclesia omissum, quæ eorum aduentum maximè speciali solemnitate concelebrat, vtpotè quæ in illis primitias recognoscat Gentium, quæ in Christum erant, Iudæorum dimissa proteruia credituræ: atqui nihil tale videmus ab ipsa dispositum: quamuis & dici possit in ipso Epiphaniæ Festo eorum memoriam coli, quandoquidem ex ipsa habetur eos sanctos fuisse, vtpotè fide eximios, & à Deo admonitos tamquàm eximiè dilectos, vt redirent per aliam viāviam, vtpotè qui eos vellet deinceps corpore & animo custodire. Sic S. Simeonem peculiari Festo Ecclesia non celebrat, quia eius satis habet in Purificationis solemnitate festiuam. Sicut neque Annæ prophetissæ, cuius etiam laus est in Euangelio ob similem rationem. Est tamen eorum memoria in Martyrologio, quod & dicere de sanctis Regibus possumus; Epiphaniæ enim Festum, eorum etiam est, & illa cōmemoratacommemorata die 6. Ianuarij, eorum pariter memoria celebratur. Est enim Epiphania idem quòd Apparitio, vnde cum recolitur illa, etiam & ij, quibus apparitio facta est. Quintò, quia de illorum statu vitæ nihil potest, nisi hallucinando affirmari, an scilicet fuerint Episcopi, vt nonnulli dicunt, an Martyres, quod licet nonnulli asserant, alij negant; vnde non potest ipsis certus cultus exhiberi. Tandem, licet Coloniæ in veneratione sint, & ijs cultus Ecclesiasticus Officio & Missa præbeatur; id non debet ad generalem licentiam extendi; quia id permissione potiùs Apostolicæ Sedis, quam concessione legitima agitur, sicut de Carolo Magno Aquisgrani, vbi Capellam habet: quod enim de Canonizatione dicitur à Paschali Pontifice peracta, nullius momenti est, cùm ille schismaticus, non verus Pontifex habeatur.

269

*Nihilominùs pro parte apposita potest

Pro affirmatiua parte quæ faciant, & 1. esse canonizatum.

argui conuellendo adducta, & ex eo contrariam positionem roborando. Primò, quia sancti Reges vt tales habiti antiqua traditione, & summorum compellatione Pontificum, ex quibus quatuor adducit P. Hermannus Crombach in illorum Historia, vbi & specialem circa hoc quæstionem mouet, & pro parte fauorabili videtur sententiam pronuntiare. Tomo 3. Lib. 1. à Cap. 31. Vbi & dici potest circa descriptionem in Romano Martyrologio id, quod circa quartum argumentum dicebatur, descriptos quidem esse, quia nomine Epiphaniæ comprehensos. Sicut in Festo Annuntiationis Virginis potuit videri S. Gabrielis Festum comprehensum, & ita illud Ecclesia in speciali non celebrat, quamuis specialem celebrationem constet indulsisse.

270

*Secundò, Quia valde probabile est ipsos

Secundò fuisse Episcopum.

fuisse Episcopos, ita enim plures Auctores affirmant, vt videri potest apud citatum P. Hermannum. Cap. 26. Quod licet omninò certum non sit, habet tamen sufficientem probabilitatem, quæ sufficit, quando non agitur absolutè de sanctitate eius, qui celebratur, sed de aliqua illius qualitate, vt non semel dictum suprà, & pro quo videri potest P. Quintanadueñas Tomo 1. Tract. 7. Singul. 15. circa qualitatem Naturalitatis, vbi rationes & auctoritates adducit, quibus de qualitatibus alijs idem esse sentiendum, comprobatur. Sic ergo Missa & Officium de vno poterit

Quid si Martyr.

dici Pontifice, si quod de Martyrio dicendum statim, minùs placuerit: Etiam Confessoris retento nomine, quod & commune fuisse Martyribus ex antiquis scriptoribus compertum habetur, illud, cùm pronuntiatur, in eo accipiendo sensu, qui sancto possit Regi sine vlla mendacij labe conuenire.

271

*Tertiò, Quia licet circa nomen aliqua

Dubium circa nomen non obstartobstare.

incertitudo subsit, ea non debet obstare, quando Reliquia eo videtur iam inde ab antiquis temporibus consignata, vtcumque illud adhæserit: præstat enim illud aliqualem probabilitatem, quæ ad huiusmodi, iuxta nuper dicta, sufficit qualitatem, intentione celebrantis in eum directa, qui è tribus vnus est, ad quem Reliquia reuera spectat. Vt cum S. Mauritij reliquia colitur, quia eius nomine insignita tribuitur, cùm tamen eius non sit, sed alicuius ex gloriosa eiusdem legione.

272

*Quartò, Quia similiter possumus, vt ar

Ex Epiphaniæ celebritate vrgetur.

guebatur, arguere: Ecclesia namque quanti sint meriti, primi illi ex Gentibus adoratores Christi, & illorum aduentum duce stella adeò solemni & speciali cultu concelebrans, non est credibile eorum Festum omittendum penitus censuisse. Et licet dici possit Epiphaniæ Festum ad eos spectare, nihilominus speciale aliud meritò eisdem potest deputari, vt de S. Gabriele nuper dicebamus. Quemadmodùm licet cum Passione Christi eius Coronatio spinosa celebretur, speciale pro eadem Festum conceditur, & ratione sacrarum spinarum tale etiam habetur, vt superius vidimus. Non videtur ergo Festo Epiphaniæ, quod quasi in obliquo ad sanctos Reges pertinet, ius quod ratione Reliquiarum habent ad cultum specialem, amissum.

273

*Quintò, argui similiter potest, retorsione

Et ex status probabilitate, quia etiam Martyres.

quintæ rationis: Nam de Sanctorum Regum statu verosimiliter constat; de Episcopatu enim iam dictum: martyrium autem licet, in Officijs sacris celebratum iam inde non reperiatur, à multis tamen commendatur scriptoribus, vt videri potest apud citatum Patrem Hermannum citato Lib. 1. Cap. 31. & seqq. qui & in Epitaphio illud eleganter expressit Cap. 36. Profuso sanguine proprio, cum odore thuris &c. Et quidem Ecclesia Pontifices aliquos vti Martyres celebrat, de quorum martyrio nihil speciale profertur, & solis Auctorum quorumdam testimonijs fides habita reperitur, apud quos Martyres reputati. Sic S. Eleutherius die 26. Maij. S. Melchiades 10. Decembris, & in sanctis alijs, ex quibus SS. Euangelistæ Marcus & Lucas, de quorum martyrio aliqui dubitarunt, nonnullis alijs affirmantibus, quorum sententia proculdubio sustinenda, cùm iudicium Ecclesiæ eidem constet cohærere. Et quidquid de hoc sit, qui circa martyrium videatur hærere, vt Confessorem celebret, iuxta dicta n. 270. & quidem Ecclesia nonnullos vt Confessores celebrat, honore martyrij dignissimos |

p. 73

iuxta plurium sensum. Sanctus enim Ioannes Chrysostomus in exilio mortuus inter molestissimas vexationes, quid minus habuit Pontificibus illis, pro quibus in officio Martyrum OctauũOctauum Responsorium commutatur? Quid minus D. Athanasius, licet quieuerit in pace, post immensam laborum, & persecutionum pro fidei defensione panegyrim, quàm D. Melchiades, de quo sic Martyrologium præfato die: Romæ Sancti Mel

Martyrologium Romanum.

chiadis Papæ, qui in persecutione Maximiani multa passus, reddita Ecclesiæ pace, quieuit in Domino. Sic ibi. Id quod & de Diuo Syluestro dici non immeritò posset, qui ob fidei constantiam in carcerem missus, & multa passus, dum in Soracte monte latitaret. Sed de ijs aliàs.

274

*Tandem Cultus Regibus sanctis exhi

Et ex cultu à Romana Sede promoto.

bitus, non est tantùm permissione Apostolicæ Sedis admissus, sed ipsius fauoribus prorogatus. Quatuor Pontifices Innocentius Quartus, Bonifacius Nonus, Ioannes vigesimus secundus, & Pius Secundus Indulgentias eorum visitantibus Sanctuarium concesserunt, & illam quidem eximiam, quam de Portiuncula compellamus: pro quo citatus Pater Hermannus suprà Lib. 2. Cap. 51. & Lib. 30. c. 60. qui & c. 8. ex eo certam positionem firmat, quòd Eminentissimus Cardinalis Antonius Barberinus viuente Patruo Vrbano VIII. RomęRomæ Basilicam pro sanctorum trium Regum amplificanda gloria construxit. Cùm talis honoris cultus solis soleat Sanctis impendi Canonizationis culmen assecutis, de quo dixi Tomo 1. Problematum in Prolusione Apologetica nu. 101. & quid ad hæc?

275

*In eo sanè videtur præcipua difficultas

Pro Canonizatione non esse necessariam descriptionem in Martyrologio.

consistere, an scilicet præfati tres Reges sint ab Ecclesia in Canonem Sanctorum admissi, si enim ita est, in concedenda celebratione non videtur obstaculum superesse. Et quidem vt non sit necessarium in Romano Martyrologio esse descriptos videtur stare Constitutio Vrbani VIII. die 13. Martij 1625. vbi cùm ea, quæ ad

Decretum Vrbani 8.

cultum Sanctorum pertinent seuerè prohibeat circa eos, qui Canonizati, aut Beatificati non sunt, sic demum subdit Sacra Congregatio: Declarans quòd per supra scripta præiudicare in aliquo non vult, neque intendit ijs, qui aut per communem Ecclesiæ consensum, vel immemorabilem temporis cursum, aut per Patrum, virorumque Sanctorum scripta, vel longißimi temporis scientia ac tolerantia Sedis Apostolicæ, vel Ordinarij coluntur. Sic ibi. Cùm ergo stare possit cultus dictus ex recepta communiter sanctitatis persuasione absque eo quòd sic pro Sancto habitus in Martyrologio contineatur, videtur manifestè sequi talem non esse continentiam necessariam. Et ita licet non citato præcedenti Decreto tenet P. Quintanadueñas Tomo 1. Tractat. 7. Singul.

P. Quintanad. Neque pro approbatione Reliquiarum.

16. nu. 3. vbi ita scribit: Etiamsi Romanum Martyrologium diceret Reliquias S. Isidori in hac ciuitate Hispalensi, aut in Legionensi custodiri: si adhuc ex alijs fide dignis testimonijs haberetur, ab aliqua alia Ciuitate poßideri, ab ea posset de hoc Sancto celebrari, & à fortiori posset etiam si nullam huius posseßionis mentionem faceret Martyrologium: immò nec ad earum approbationem, quod est quid sublimius, eius auctoritas requiritur. Sic ille. Pro quo & priùs Singul. 10. Iuxta quæ Calaritani in Sardinia S. Luciferum eiusdem ciuitatis Episcopum vti sanctum habent & celebrant, cœlesti testimonio comprobata ipsius sanctitate, pro quo Henricus Spondanus Tomo 1. Annal. an. 362. num. 48. qui tamen in Martyrologio non extat; immò expunctum indicat Franciscus Maria in suo Romano Martyrologio Admonit. 10. nec penitus admittendum. Neque obstare debet quod circa Sanctos illos Cordubenses diximus à Gregorio XIII. dispositum: pro illis enim alia non suppetebant indubitatæ sanctitatis argumenta.

276

*Sunt autem illa pro Sanctis Regibus,

SS. Regibus vt conueniat.

de quorum sanctitate nequit dubitari, vt pro certo statuit P. Hermannus citato Cap. 8. vt illis plenè possit Declaratio adducta Vrbani, & plus aliquid adaptari, Euangelicum inquam testimonium, Epiphaniæ Festum, in quo præcipuas videntur partes agere, & quòd Proto Euangelistæ, atque Gentium Ecclesiæ Patriarchæ possint meritò compellari, vt apud citatum P. Hermannum Capite illo 36. apud quem etiam dignitate

Eorum cultus.

primi post Apostolicam maiestatem. Vnde circa cultum Reliquiarum dubium esse nequit, quando circa sacra corpora veneratio communis, Apostolicæ Sedis promota sacris largitionibus summa cum pietate versatur. Pro qua P. Corne

P. Cornel. à Lapide.

lius in Matth. 2. v. 1. vers. Denique Magos, ita scribit: Denique Magos hosce Christum prædicantes, ab Idololatris occisos, & Martyrij lauream adeptos, ac seipsos quasi aurum, thus, & myrrham Christo in holocaustum obtulisse tradunt nonnulli, inter quos L. Dexter in Chronico, anno Christi 70. In Arabia Felice (inquit) ciuitate Sessaniæ Adrumentorum, Martyrium SS. Regum trium Magorum, Gasparis, Baltassaris, Melchioris, quĩqui Christum adorarunt. Inde sacra eorum Corpora translata sunt Constantinopolim, inde Mediolanum, Mediolano (cum illud à Federico Barbarosa euerteretur) Coloniam, vbi hodie magno hominum concursu & religione coluntur, ibique eadem ego ipse sæpè veneratus sum. Hæc ille.

277

*Id autem videtur adhuc maiori expli

Officium Festi quomodo disponendum.

catione opus habere, quod ad sacrum spectat officium: videtur enim satis insulsum, & summa Sanctorum Regum indignum maiestate, vt eorum memoria ritu communis Confessoris aut Martyris peragatur. Non tamen proptereà Epiphaniæ officium vsurpandum, quia totus illius contextus Festum diei illius respicit, vnde ad Officia Martyrum aut Confessorum, prout beneuisum fuerit, & vniformitate à celebrantibus seruata, est recurrendum. Et Lectiones quidem primi Nocturni de Scriptura occurrente, iuxta Communes regulas, circa quod Patres Minores id speciale ex concessione Sacræ Congregationis

Pro Festis Maioribus peculiaris concessio circa primas Lectiones.

habent, vt in Festis ritus Duplicis maioris eas dicere possint, quæ in Communi habentur: quod & Nostris licet, quia pro eo non est peculiaris Generalis Præpositi necessaria (iuxta dicta superiùs, n. 172.) communicatio aut licentia, quia vsus talis non videtur prohibitus; & vt priuilegij aliquid contineat, ad quod prohibitio se posset extendere, de facto non se extendit, cùm sitres ad Sanctorum cultum spectans, nec substātiamsubstantiam, sed modum concernens, in quo nullum esse inconueniens pntest. Sed quia hic de Festo ex titulo Reliquia|

p. 74

rum agimus, communis regulæ videtur dispositio seruanda, quandoquidem Festa talia Duplicia minora sunt. Sint ergo lectiones ex Scriptura occurrente. Et pro 2. Nocturno, quæ habentur die 3. infra Octauam ex D. Augustino: & in 3. quæ die 6. sancti Ambrosij: in illis enim & laudes SS. Regum, nihilque de solemnitate Festi continetur. Neq;Neque in hoc ritus nouus introducitur, sed id agitur quod est concessioni pro Reliquiarum celebratione conforme; aliter enim celebrari Festum huiusmodi nequit. Et quidem Lectiones, quæ Festo alicui principali respondent, in alio sumi, quod Natalis non est, de vsu Ecclesiæ descendit, quæ in Festo S. Petri ad vincula homiliam proponit Euangelio diei Festi præcipui consonam, sicut in Festo S. Ioannis ante Portam Latinam, & in Festo Inuentionis S. Stephani, totum officium præter Lectiones Secundi Nocturni, ad Festum principale videtur pertinere, sicut & Oratio ipsa vnius nominis mutatione. Sic ergo & in officio, Sancti Regis aliquomodo nomen au

Circa diem Festi.

ditur, sicut & in Missa, dum Euangelium Officio respondens dicitur, aut etiam decantatur. Quo autem die Festum sit huiusmodi celebrandum, prudentis erit arbitrij: & expediret non illum à Festo Epiphaniæ nimis esse distantem, quia SS. Reges ante illius Festi Octauam obijsse multorum sententia est. Sed quia in Ianuario omnes sunt occupati dies, curandum vt ante Quadragesimam, vel post ipsam inter Paschalia gaudia celebretur: illi enim dies Martyrum sunt celebrationi percommodi, vt D. Ambrosius eleganter

S. Ambros.

prosequitur Sermone 12. Gaudia nostra cum Sanctis Martyribus conferamus &c. sic mihi videtur, si & videatur alijs, qui circa hæc possunt prudenter arbitrari, supposita Reliquiæ sanctæ approbatione.

278

*CArdinalis Lugo in Responsis moralibus

Cardinalis Lugo sententia circa extensionem in Diœcesim facultatis Reliquias celebranti.

Lib. 5. cap. 17. duobus quæsitis Ecclesiæ Palentinæ doctè suo pro more respondet. Primum erat. An possent in tota Diœcesi de sancto illo, cuius corpus aut insignis Reliquia esset in aliqua Ecclesia eiusdem Diœcesis, Officium recitare, & duas circa illud Pontificias concessiones adducit, videlicet S. Pij V. in qua id videtur expressè concedi. Alteram Gregorij XIII. sæpiùs inculcatam, iuxta quam cum distinctione resoluit, in Hispania quidem, si Reliquiæ sint sanctorum naturalium, stare posse priorem illam concessionem; secus si Reliquiæ non sint tales, quod acutè perpensis Gregorij verbis, ita ex vi illorum deduci affirmat, vt subdat oportere attendere ad vsum singulorum locorum, qui ostendit an & quomodo concessio illa in singulis locis acceptata fuerit: sicut etiam considerandum erit, an sacra Congregatio Rituum eiusmodi Gregorij concessionem reuocauerit aliquando etiam pro Hispania; Nam P. Quintanadueñas Tract. 7. Singul. 27. num. 3. affert aliquas Declarationes contrarias dictæ concessioni, nempe in Calagurrit. 1. Septembris 1612. & in Conchensi 12. Mart. 1618. quæ vtique videntur de Ecclesijs Hispaniæ egisse. Censet ergo Decretum S. Congregationis extensionem dictam prohibentis pro Hispania non vrgere, quia de illius priuilegijs nulla in ipso mentio, vnde nec debent abrogata reputari; sed ad reuocationem aliam, si fortè vlla fuerit, id erit referendum.

279

*Circa hæc dictum à Nobis Sect. 7. &

Quomodò dictis Sect. 7 videatur aduersari.

pro certo statuimus Decretum S. Congregationis etiam Hispaniam comprehendere, & specialiter num. 88. asseruimus nullum esse Auctorem, qui extensionem dictam approbarit, quam negant quotquot præsentem agitant quæstionem. Sed esse Cardinalis Lugo pro ea videtur stare, adducens Trullench Lib. 1. in Decalogum Cap. 7. Dub. 14. n. 14. & P. Castrum Palaum Tom. 2. Tra. 7. de Oratione Disp. 2. Puncto 2. n. 10. & Trullench quidem P. Palaum adducens suis verbis loquentem, nihil prætereà de suo confert; cùm tamen Cardinalis Lugo præter nudam illorum assertionem in Bulla Gregorij fundatam, id quod vidimus docta contextus expensione deducat. In Hispania quidem licere extensionem dictam Sanctorum naturalium, secus aliorum: cùm tamen duo illi Scriptores generaliter statuant & quod pro Hispania concessum à duobus Pontificibus, pro tota Ecclesia, nulla alia pro eo adducta ratione, velint esse commune. Quoad hoc ergo illorum nequit auctoritate subsisti: & quod attinet ad loca extra Hispaniam citatum Cardinalem Nobis apertè fauentem habemus.

280

*Iam quod ad Hispaniam attinet, duo

Aliorum Auctoritatem non vrgere, qui commodè explicantur.

rum illorum Scriptorum auctoritas, (si duo verè dicendi sunt) parum vrget: argumentum enim quod multùm probat, nihil probat. Quòd si quidquam eis concedendum est, id tantùm sibi voluisse censendi sunt, quod Cardinalem vidimus voluisse, scilicet ex vi Bullæ extensionem illam stare posse, secus si aliud in contrarium non occurrat, diuersus scilicet illius intellectus, iuxta quem praxis processerit, quem indicant Declarationes illæ S. Congregationis: vt quid enim recursus ad illam, si de potestate ad propagationem festiuitatis stabat aperta concessio? Cum alijs, de quibus dictum citata Sect. 7. Vnde ne

Neque Cardin. Lugo.

que Cardinalis Nobis contrarius censendus est, cum præfatis locutus cautionibus. Neque vero discursus prædicti Cardinalis ita concludens, vt non possit congruo adducto fundamento negari, Arguit ex eo quod Gregorius de Reliquijs tandem statuens ita dicat: Item concedimus quòd quælibet Ecclesia, & Monasterium Hispaniæ habens aliquas Reliquias insignes, puta caput brachium, vel crus alicuius Sancti etiam alienigenæ &c. Quæ quidem ad Sanctos naturales non sunt sicut ad alienigenas arctanda, pro quibus concessio paæcesserat, vt scilicet in Diœcesi possent celebrari, ibi: Vel eorum corpora, seu notabiles Reliquiæ in ea Ecclesia seu Diœcesi requiescunt. Quod certè frustrà concederetur, si iam concessum esset in verbis pręcedentibuspræcedentibus officium pro tota illa Diœcesi. Fatendum ergo est concessionem præcedentem fuisse pro solis Sanctis Hispa

Eius explicatio non efficax ostenditur.

nis. Sic ille discurrit. Atqui dici potest concessionem præcedentem subiecta explicatione fuisse declaratam, & quidem dictio Etiam adiuncta |

p. 75

nomini Alienigenæ id videtur indicare; si enim de Alienigenis tantùm erat sermo, superfluè illa addita, sine qua sensus apertior stabat. Est enim dictio dicta eius conditionis, vt vnum supponat, & aliud magis dubitabile indicet, iuxta dicta Tomo 2. Thesauri. Tit. 12. num. 373. supponat inquam, id est, tamquam magis expressum proponat, de quo pariter statuatur. Cùm ergo Etiam Alienigenæ à Pontifice dicitur, de Naturali expressè statuit, cuius celebrationem ad vnam Ecclesiam aut Monasterium limitat. Neque argui potest ex eo quòd concessio talis non solùm in Hispania, sed generaliter locum habeat, & ita oportere vt amplior pro Hispania sit, ne inutilis habeatur. Nam quando concessio talis pro Hispania à Pontifice emanauit, generalis alia S. Congregationis nullatenus extabat, siquidem Gregoriana anno 1573. die Decembris 30. prodijt: alia verò anno 1602. die 23. Nouembris, vt videri potest apud P. Guyetum Lib. 1. Cap. 9. Quæst. 1. & alios. De quo & nu. 92. In quo tamen speciale illud de exclusione Festi Duplicis non videtur expressum.

281

*Et quidem præfatus ipse Cardinalis non

Neque illam ipse vt certam proponit.

ita certam suam illationem iudicat, vt veluti indubitatam censeat proponendam, vnde sic locutus: Si autem sanctus non sit alienigena, sed Hispanus, credibile est ex vi Bullæ Gregorij XIII. posse fieri in tota Diœcesi, in qua habetur Reliquia insignis Officium saltem Semiduplex. Sic ille: qui dum credibile dicit, non esse prorsus compertam indicat concessionem. Quod autem de semiduplici addit Officio, minimè ad inuerosimilem eorum est trahendum opinationem, de qua. Sect. 16. quia non de Reliquijs, quæ insignes non sunt, sed de insignibus procedit assertio, vt ex verbis adductis manifestum; quas indicat extra Ecclesiam, in qua sunt, saltem posse ritu semiduplici celebrari. Id quod non video quanto sit cum fundamento pronuntiatum. Nam si verè

Neque quod de semiduplici ritu affirmat, admittitur.

licet celebratio, non est cur debeat ritus absolutè concessus omitti, & partem illam gloriæ sanctis, quorum sunt Reliquiæ, detrahi, dum minùs solemniter celebrantur. Nec videtur Episcopus ita posse præcipere: licet P. Palaus, & Trullench circa extensionem celebrationis videantur Epi

Quid circa id possit Episcopus.

scopi præceptum agnoscere, & assertione firmare, dum rogant, an poßit Episcopus instituere vt totus clerus suæ Diœcesis festiuitatem alicuius sancti celebret, cùm iuxta Rubricas Breuiarij Ro

P. Palaus. Trullench.

mani de alio sancto vel Feria celebrandum erat? & respondent affirmatiuè, si sanctus sit Patronus totius Diœcesis, aut illius Naturalis, vel Reliquia illius insignis habeatur: quia id est Gregorij Constitutioni conforme. Vbi quidem quod ad Patronum attinet, constat ex se omnes obligare vi Rubricarum, vnde pro eo non est speciale præceptum geminandum. De Naturalibus non

Quid de Naturalibus.

est obligatoria concessio, & vt pro ea præceptum generale feratur, matura est adhibenda consideratio, & rationes pro eo valde sunt conuenientes occursuræ, ne grauamina, à quibus Pontifex abstinendum censuit, ad libitum imponantur. Quod verò ad ritum, quo celebrandi sunt, attinet, P. Quintanadueñas id tenet, quod vidimus. n. 92. & reiecimus. nu. 93. & 94. Adducit autem singulari 20. n. 3. vsum Ecclesiæ Cordubensis sanctos Naturales ritu semiduplici celebrantis, quem non probat. Et videtur iuxta illum, qui videtur esse probabilis, posse Episcopos alios similem ritum præcipere, cùm in Cathedrali ritus Duplicis teneatur. In quo quidem sua est difficultas: cùm enim stet concessio Pontificia, iuxta quāquam ritus maior licet, non videtur quomodo queat ab Episcopo limitari, vt nuper dicebamus. Quod autẽautem Cordubensis EcclesięEcclesiæ vsus habet, non est ad exemplum trahendũtrahendum, quia ibi statur antiquęantiquæ consuetudini, quæ pro lege habenda. Iam quod ad Reliquias spectat ad Episcopi nōnon spectat potestatem, vt vidimus, vnde pro illis nequit esse præceptum; etsi possit, idem quoad ritum dicendum, nequit enim concessum à Pontifice coarctare. Et hæc quoad Quæsitum illud prius.

282

*Secundò ab eodem Capitulo quæreba

Difficultas circa Reliquiam Capitis S. Cordulæ.

tur an approbandum videretur, quod in sua Ecclesia Palentina die 21. Octobris Officium fieri soleat Duplex SS. Vrsulæ & Sociarum eius, propter Caput vnius ex illis, quod ibi asseruatur, & die sequenti etiam fiat Officium Duplex S. Cordulæ, quæ fuit vna ex sociabus eius, cuius etiam caput ibidem habetur. Et quia responsum dicti Cardinalis conducere videtur ad Reliquiam, quæ in Collegio D. Iacobi extat, vt vidimus, ideo placet illud hoc loco summatim exhibere.

Ait ergo in primis diligenter examinandum

A Cardinali Lugo discussa.

an verè illud sit caput S. Cordulæ, quod esse dicitur Mediolani. Et Cardinalis Baronius in Notis ad diem 22. præfatum videtur approbare historiam translationis sacri Corporis, de qua in vita Alberti Magni p. 2. c. 9. Deinde asserit, quòd si constaret, fieri posset Officium Duplex die 22. quia licet aliqui SS. Martyres iungi in Officio soleant, qui tamen diuersis mortui sunt diebus ob peculiarem coniunctionem: quandoque secus accidit, vt scilicet in Martyrio Socij, in Festis diuidantur, sicut S. Romanus à S. Laurentio, & S. Felicitas à filijs septem. Quod in S. Cordula videtur obseruatum, die sequenti post martyrium S. Vrsulæ & Sociarum in Martyrologio proposita, cuius recitatio pars est Officij sacri: & eo ipso innuitur Festum eius, si aliàs fiat, eodem faciendum die. Sic ex illo.

283

*Et est quidem illud verissimum, vt ni

Quid circa aliam Collegij S. Iacobi.

hil in eo debeat improbari, ex quo & fit Reliquiæ dictæ Collegij S. Iacobi ritè & rectè diem Octobris fuisse assignatum: pro cuius veritate, illius testimonium militat, de quo dictum num. 265. quod cùm viri adeò sublimis auctoritatis sit, quod esset satis superque ad faciendam fidem sufficiens, est etiam eius, qui Coloniæ fuit, vbi S. Virginis singulare martyrium, & vbi eius corpus asseruari affirmat ex fidelibus testimonijs Beyerlinck Tomo 6. Theatri Lit. R. pag. 280. & 281. Quod quidem non ita Palentinis fauere videtur, vbi enim Corpus, ibi & caput, quod corporis est pars præcipua, nisi validum argumentum contrariam suasionem euincat, credendum est asseruari. Quod quidem contra Reliquiam partis alterius minùs principalis nequit intorqueri. Quia vero Festum S. Vrsulæ & Sociarum ad omnes se extendit, non est in eo S. Cordula ab alijs excludenda, sed intentio ad omnes dirigenda, quia non est cur celebratis alijs, ipsa excludatur. Quemadmodum Festum SS. Mauritij |

p. 76

& sociorum Thebæorum ad omnes spectat, etiamsi nonnulli, non sint eodem passi die, & ita in Martyrologio distinctis diebus referuntur, vt SS. Victor & Vrsus die 30. Septembris, & SS. Octauius, Solutor & Aduentor die 20. Nouembris. Notandum autem circa dictam Reliquiam, eam non esse in luculento illo testimonio comprehensam, de quo nuper, videtur autem ab ipso tradita, de quo. n. 266. qui vt diximus, Coloniæ fuerat, & cum magna excellentis illius Officij auctoritate. Cur autem cum alijs memorata non sit, nulla possumus certa coniectura pronuntiare.

284

*VIdetur difficile quomodo S. Georgij

De Reliquia S. Georgij Mart.

Reliquia potuerit obtineri. Vbi enim passus sit locus videtur ignotus, vnde illius in Martyrologio mentio nulla, sic enim die 23. Aprilis: Natalis S. Georgij Martyris, cuius illustre martyrium inter coronas Martyrum Ecclesia Dei veneratur. Vnde in Officio sacro nullæ de illo Lectiones: quod est incertitudinis eorum, quæ ad ipsum spectant, argumentum. Sed certè hoc obstare nequit quominùs huius præclari Martyris Reliquiæ fidelium pietate dignissimæ habeantur, & aliarum instar Sacris Officijs honorantur. Diuina siquidem est prouidentia dispositum vt ad Christianas regiones & ciuitates deuenerint, in quibus & deuotionem eas colentium augeant & salutem. Coloniæ in Ecclesia eius nominis Brachium ipsius asseruatur & gladius. In Ecclesia S. Barbaræ magna pars brachij, sic Beyerlinck attestante citata pag. 281. Lit. D. & 282. Lit. F. & in Tornacensis Ecclesiæ sacrario etiam aliquid, vt idem. pag. 291. Lit. E. & quod plus est, Romæ in Ecclesia S. Georgij vexillum, lancea, & Caput eiusdem inclusum capsæ aureæ. pag. 302. Lit. B. Ad eamdem ergo est prouidentiam referendum, si pro Indijs aliquid huiusmodi prouiderit, quæ tanti Ducis, & Vexilliferi Christi indigent protectione.

285

*Et diuina item prouidentia constitit, vt

De S. Alexio, cum eius elogio.

cum S. Georgio S. Alexius conueniret, & vnius illius magna pars, huius integrum magnum os. Omnia magna, quia & magni ambo ante Deum, & magna possunt nobis beneficia promereri. Vbi hic mortuus, audita vox, quæ ipsum quærendum hortaretur, & patrocinium cæleste, eo orante, polliceretur, quod & Nobis possumus tanto dignati magni ossis pignore polliceri. Suum cœlestis Pastor ardet Alexium, Delicias Domini, cuius deliciæ sunt esse cum filijs hominum; neque enim nisi amore eximio eum prosequi credendus est eum, qui propter eximium IESV Christi amorem relinquens intactam sponsam &c. Vt in sacris eius Officijs Ecclesia prædicat. Reliquit intactam sponsam, id est nuptiales delicias, inter mundanas habentes principatum, propter eximium IESV Christi amorem, quia videlicet delicias suas in eo collocârat. Ille ergo, cuius deliciæ sunt esse cum filijs hominum, quomodo in hoc inter hominum filios singulari non etiam suas delicias collocaret? Qui ergo fieri possit vt petenti non annuat, aut quomodo ille non petat pro ijs etiam petentibus, apud quos magna sui corporis parte requiescit?

286

*S. Aconiæ Virginis & Martyris, cui

De S. Aconia Virg. & M.

23. Iulij est assignatus dies, mentio in Martyrologio nulla. Vt autem sic actum fuerit, de ipsius passionis die aliqua forsitan accepta notitia; sin minùs non debuit S. Apollinaris â sua possessione diuelli; qui si in sequentem transferatur diem, erit aliquando Dominica, & Octauis succedentibus longam translationis expectationem, sui sanctè solicitus Festi sustinebit. Neque enim existimandum est sanctos in cælo circa ea, quæ ipsos attinent, dormitare: cùm enim eorum glorificatio in terris in Dei etiam gloriam cedat, qui

Psal. 88. v. 8.

glorificatur in consilio sanctorum. Psal. 88. v. 8. de quo à Nobis circa eum locum in Amphitheatro nu. 660. sic dictum: Tanta namque est sancto

Deus quomodo glorificetur in sanctis.

rum gloria, vt Deus in medio illorum habitans, ex illius reddatur consortio gloriosus. Licet enim tota sanctorum gloria, quanta illa est, à Deo sit, quodam quasi reuerberationis modo ad dantem reuertitur, vt illius lux splendidior quodammodo videatur. Hæc ibi. Et alijs quidem possem in præsenti verbis vti, neque enim verborum exhaustus fons; placuit tamen præfata inde huc transferre, quia instituto possunt præsenti deseruire, & cùm iam communis iuris facta sint, quasi aliena possunt allegari.

287

*De S. Terentia etiam Virgine & Mar

De S. Terentia Virg. & Mart.

tyre die eiusdem mensis 24. sancti inquam Iacobi Vigilia, in qua & virgo alia & Martyr Christina, dignissima sanè singulari celebratione, eius enim martyrium tale est, vt nullum VirginũVirginum aliarum videatur illustrius, cùm & multas ex illustrissimis constet superare. Et doleo quidem, Ec

Pro SS. Virginibus ua[rii]rii Auctoris.

clesiæ semper iudicium proprio, vt fidelem decet filium, anteferens, cùm gloriosissimas Virgilas video omnium infimo ritu celebratas, vt vel commemorationem tantum, sicut S. Vrsula & sociæ, S. Barbara, vel cum adiecta lectione, vt S. Thecla Protomartyr illarum. Forsitan illis feliciora succedent tempora, sicut Diuis Martinæ & Bibianæ, & inter non Martyres Catharinæ. Est ergo Christinæ adiuncta Terentia, de qua in Martyrologio Romano tacetur penitus. Est tamen Terentia alia in Martyrologio Francisci Mariæ die 10. Augusti, sed non Romæ, sed alibi cum multis alijs sacris feminis coronata memoratur. Vbi & quædam apponitur titulo valde

Moderni scriptoris notata libertas.

singulari, scilicet Maria Virgo Dei, circa quem doctus ille scriptor cum eruditione discurrit. Doctus quidem, sed nescio an alicubi, dum crisim circa Romanum Martyrologium exercet nimiam, plus sapiens, quàm oporteat sapere, cùm oporteat sapere ad sobrietatem, iuxta cœlestis Magistri vtilissima documenta: Illo ipso die Felicissimi memoria inducta, qui cum S. Sixto passus die 6. qui & Diaconus dicitur, sicut & Agapitus, aliunde adscitum asserit, vnde & veritatem narrationis ab Ecclesia propositæ constat infirmare. Sic etiam admonitione 10. in suo Martyrologio non legendos affirmat aliquos, qui in alijs positi, & in Romano aliqui, vt Theododotus Laodicenus, de quo cum eximia commendatione die 2. Nouembris. Barsanuphij, de quo die 11. Aprilis. Sulpicij Seueri, de quo die 29. Ianuarij, virtutibus & eruditione conspicui, vt ibidem dici|

p. 77

tur, quem Admonit. 11. ab Vrbano VIII. expungi iussum attestatur, cum prodigioso illo casu, ex quo D. Brunonis conuersio originem dicitur habuisse, & in eius legebatur Officijs, vtpotè quod non ea dignum fide, qua præstare opus est ea, quæ in illis ab Ecclesia proponuntur. Et sanctum quidem Sulpicium Ecclesia S. Martini Turonensis peculiari Festo celebrat simul cum S. Hilario, vt affirmat P. Guyetus Lib. 1. Cap. 11. Quæst. 3. vers. Horum nihilominùs. Vide infra. n. 363. & seqq.

288

*Quidquid hoc sit, ad S. Terentiam sty

Dies S. Terentiæ assignatus an conueniens.

lum conuertentes, in illo, quem diximus, Sancta est Virgo reposita, pro quo, vt de S. Aconia dictum, aliqua fortè sic disponentibus lux affulsit; aliàs non apparet conueniens dies quomodolibet occupatos ad huiusmodi voluntarias celebrationes assumere: sine caussa enim ordo ab Ecclesia præscriptus, & officij sacri series peruertitur à Pontificia Sede vti inuiolabilis imperata. Et in Hispania quidem quæ ad S. Iacobum eius Patronum spectant speciali oportet attentione translari, & Matricis exemplum amplecti Ecclesias illas, quæ illi subiectæ sunt, vti est ea, de qua agimus, quoad visitationem, & alia, de quibus in Thesauro Tomo 2. Tract. 17. Cap. 7. & cùm Ecclesia S. Iacobi sit, quod de Hispania dictum, in illa videtur plus vrgere, vt scilicet pro sui Patroni gloria, quòd ad ipsam ampliùs potest conducere libenter & diligenter exequatur. In Ecclesia quidem huius nostri Collegij D. Pauli aliter dispositum, cuius Dedicatio die 17. Iulij celebrata in die Vigiliæ præfatæ suam habet Octauam. Quod equidem forsan potuit aliter non minùs bene disponi. Sed quia tunc eius constructio perfecta, neque expediebat vt Festum S. Ignatii instans cum Dedicatione concurreret, aut in veteri Ecclesia eius perageretur festiuitas, ea est peracta die, & ita quasi necessitate compellente dies est S. Iacobo propria aliquatenus vsurpata.

289

*Non sunt res istæ incuriosa animi laxi

Quæ ad Dei cultum spectant studiosè pertractanda.

tate pertractandæ, in quibus magnum constat constitutum esse momentum, vt meritò dicere quisque possit, quod magno est suo compendio perfecturus: Domine dilexi decorem domus tuæ, & locum habitationis gloriæ suæ. Psal. 25. v. 8. Circa

Psal. 25. v. 8. & 9.

quæ Cardinalis Bellarminus fructum eius dilectionis expendit, dicente statim vate Regio: Ne perdas cum impijs Deus animam meam &c. v. 9.

Cardinalis Bellar.

sic enim ille: Concludit orans, vt pro eo sententia proferatur. Quænam autem sententia? Illa profectò iudicis cœlestis extrema, cùm dicet: Venite

Ea cura prædestinationis signum.

benedicti Patris mei &c. Matth. 25. v. 34. Est siquidem eximium æternæ benedictionis indicium studiosa circa Dei cultum, & delicata solertia: animi proculdubio erga Deum benè affecti, pignus nobile futurorum bonorum, de quibus, & pro quibus Christus aßistens Pontifex. Hebr. 9. v. 12.

Hebr. 9. v. 12.

Sic eum vidit ille, quem deduxit per vias rectas, & ostendit illi regnum Dei. Sap. 10. v. 10. Iacob

Sap. 10. v. 10

inquam, quando vidit Dominum innixum scalæ, & Angelos ascendentes & descendentes per eam. Genes. 28. v. 12. & 13. Vbi statim sequitur: &

Genes. 28. v. 12. 28. & 29.

dedit illi scientiam sanctorum: Sanctorum inquam in neutro genere: sic enim vox Græca significat. Quia scilicet docuit eum Dominus modum colendi ipsum in sibi dicata domo: vnde surgens mane tulit lapidem, quem supposuerat capiti suo, & erexit in titulum fundens oleum desuper. Appellauitque nomen vrbis Bethel. v. 28. & 29. Bethel siquidem idem est ac Domus Dei. Vbi ergo cura circa Dei domum, ibi cæleste regnum apparet apertum: ibi & Pontifex futurorum bonorum Christus assistens eiusdem regni possessionem ministerijs promouendam Angelicis pollicetur.

290

*IN Ecclesia eius sumus, & licet pro ipsius

Circa Reliquias S. Iacobi quid nouiter possit opponi.

Reliquijs in ea asseruatis dicendum nihil occurrat, cùm sint exploratæ nullæ: circa id tamen quod erga illas dictum Sect. 2. in Additione n. 14. & seqq. est quod possit ex Auctore posteà viso, nec leue illud, vt videtur, opponi. Est ille Iulianus Petri Archipresbyter S. Iustæ Toletanæ in Aduersarijs in chronicis n. 139. vbi ita scribit: Theodulphus, Episcopus Aurelianensis, postquàm

Iulianus Petri.

fuerat Abbas Floriacensis, venisse dicitur in Hispaniam peregrinationis gratia, vnde Reliquias tulit S. Iacobi, quas visitauit in Compostella; quas posuit in Ecclesia Neustriæ: exscripsitque Translationem S. Iacobi ex Hierosolyma in Hispaniam, vbi prædicauerat, quæ sic recipit: Spiritum sanctum Paracletum, quæ in libris habetur Ecclesiæ S. Iustæ Toletanæ litteris Goticis scripta anno cc. Sic ille: qui & nu. 531. notabilius illud: Dum hæc scriberem, exceptus est anno Domini mccxxxvii. pridie Idus Octobris Dux Orientalium Francorum Ottho, & Americus Episcopus Herbipolensis venientes visere corpus S. Iacobi Maioris Apostoli sui, & allaturi aliquas Reliquias, Toleti ab Imperatore Adephonso Raimundi Comitis filio, & à Raimundo Archiepiscopo Toletano. S. P. Q. T. (Senatu populoque Toletano) & Clero proceßionaliter excepti sunt, & etiam ad S. Iacobum in Compostella, & ab Archiepiscopo D. Didaco Galmirez, & datæ sunt Reliquiæ corporis S. Iacobi, quod rarò dari solebat, & corpus ostensum. XI. Cal. Decembris. manserunt ibi xx. dies cum gaudio, quos Imperator comitatus est & honorificentißimè deduxit. Hæc ille: quæ quidem si vera sunt, ex ijs facile intelligi potest quomodo Reliquia, quęquæ in sanctuario nostro asseruatur, vera esse possit cùm aliæ sint pro prædictorum deuotione detractæ, & pro alijs, licet rarò, vt à dicto scriptore vti certum affirmatur: sed ex ijsdem ea, quæ à Nobis sunt dicta & probata videntur infirmari.

291

*Sed in primis, quod ad Theodulphum

Prioris narrationis eneruatio.

spectat, non multùm videtur vrgere: non enim testes omni exceptione maiores adducit, vt compellamur credere Reliquias sacri Corporis fuisse eidem attributas, Venisse dicitur in Hispaniam &c. Aun para poner se vna en su Apostolica casa por deuocion, no se tocò à estas santißimas Reliquias, solo se sacò vn pequeño pedazo de la Tumba. Sic citato

Reliquiarum etiamsi non corporum æstimatio.

n. 14. Frustrum ergo Tumbæ pretiosa est reputata Reliquia, vt in domo eius Apostolica, fouendæ communi deuotioni, intacto sacro corpore, poneretur. Puluis, qui èex sanctorum sepulchris erutus, qui circa eorum memorias collectus, qui èex monumentorum marmoribus erasus, à Chri|

p. 78

stianis semper seruatus, maximoque in pretio & honore habitus fuit. Verba sunt P. Ferrandi Lib. 1. Cap. 3. v. Enimuero: circa quod singularis Auctoris eruditio subsecuta, quæ & præiuerat. Scriptum ante annos non plures editum, in quo vti certissimum legebatur Serenissimæ Reginæ Margaritæ Philippi Tertij Hispaniarum Regis dignissima iure coniugij consorte, iuxta ipsius votum, Reliquiam datam ex saxo speluncæ, in qua propè Manresam S. Ignativs memorandam sæculis omnibus egit pœnitentiam, particulam scilicet inde decisam, vt sugeret mel de petra, oleumque de saxo durißimo. Deuter. 32. v. 13. Dulcedinem scilicet deuotionis, & salutiferum adiumentum.

292

*Circa narrationem aliam, in magnam

Circa posteriorem.

quidem S. Apostoli cedit gloriam Principes illos ad visendum eius corpus dissitis adeò ex regionibus deuenisse, S. Iacobi Maioris Apostoli sui: quia videlicet eum Apostolum suum colebant, earum inquam terrarum, in quibus ipsorum erat principatus, primarium illustratorem, annuntiatorem Christi, & cœlestis itineris directorem. Quod quidem ijs est consonum, quæ Auctor dictus narrationi datæ præmiserat, sic enim nu. 530. S. Iacobus prædicauit post Iudæam, Samariam, &

S. Apostoli multis in regionibus prædicatio.

Galilæam in vrbe Epheso: inde venit in Hispanias, inde in Gallias, Angliam, Hiberniam, & per Germaniam, vnde reuersus in Hierosolymam primus Apostolorum martyrium subijt, ex Chronol. Sic ille. Vbi in primis error enormis in Chronologia occurrit, cùm anno 1237. id, quod narratio exhibet, dicatur accidisse: quandoquidem Alfonsus Imperator anno 1157. mortuus sit, vt ex Hispanis Historiographis compertum habetur, licet quoad vnum vel alterum annum fortè accidat variari. Circa quæ tempora Archiepiscopus D. Didacus Galmirez, aut Gelmirez, vt alij compellant, dicitur floruisse. Qui error, si typographiæ non est, vel vnus sufficeret, vt præfatæ narrationis nullum esse momentum crederetur. Si tamen ex typographica incuria sic positum, & reuera non annus 1237. sed qui verò esse potuit 1137. tunc enim dictus regnabat Alfonsus: & viuebat Archipiscopus Gelmirez, de quo P. Mariana Lib. 10. Cap. 16. dicendum quod ad ostensionem corporis attinet videri difficile creditu, iuxta dicta citato nu. 14. Sepulchrum enim marmoreis lapidibus contectum. Ex quo & pro Reliquijs validum insurgit argumentum. Vnde neque pro faciendo satis Regum nostrorum deuotioni nihil tale attentatum inuenietur, vtpotè qui magni Alfonsi, cuius tempore sacrum pignus inuentum, à quo & magnificè regijs est muneribus decoratum, egregium sunt exemplum imitati.

293

*Sed demus ob complacendum peregri

Circa casum conclusio.

norum illustrium pietati aliquid ex assertis à prædicto scriptore peractum: id quidem rarissimum, vt singulare prorsus debeamus credere, & ita pro neganda Reliquiarum, de qua num. 15. multitudine, suo sunt cum robore fundamenta. Nisi velimus prodigiosum aliquid comminisci, illius instar, de quo P. Franciscus Biuarius Com

Prodigiosa narratio de brachio S. Petri.

mentario in Marcum Maximum An. 584. nu. 15. pag. 630. de brachio scilicet S. Petri à D. Gregorio negato Cyriaco Episcopo Cæsaraugustano, qui Reliquias S. Apostoli deferendas in Hispaniam postularat. Cùm enim sepulchrum aperire renueret, monitus est in visione ab eôdem Regni cælorum Clauigero vt ad sepulchrum clanculò accederet, & id Reliquiarum, quod signatum reperiret, Episcopo in Hispaniam deferendum tribueret: quòd ea esset Dei & sua voluntas. Adijt ergo sarcophagum, & alterum Apostoli brachium supra operculum sarcophagi diuinitus repositum reperit à reliquo corpore separatum, & gratias tanti muneris reddens Largitori, Cyriaco tradidit. Sic ille scribit, quid de Sacro sit factum brachio, & quo tandem deuenerit prosecutus. Quod quidem cùm adeò sit mirabile, & quod inter omnia alia, quæ à Sancto sunt Doctore conscripta, videatur habere principatum, mirabile non minùs apparet, ab ipso fuisse æterni silentij tenebris consepultum. Res equidem tanta memoriam celeberrimæ proclamationis perennitatem merebatur, & cultum in luce Ecclesiæ clariorem. Neque ex eo pro Apostolo nostro licentia inofficiosa, & plena periculis resumenda, nec ipsi, nec Deo grata futura. Neque animus est, dum sic & sentio & dico, Religiosæ pietati quidquam detrahere, iuxta leges ab Ecclesia præscriptas procedenti. Habeant per me licet quod habent, si iustè habent, etsi non veris Sanctorum Reliquijs, fruantur tamen adoptatis, iuxta dicta nu. 17.

294

*ALiqui huius Scriptoris ita narrationi

Quæ Scriptoris Auctoritas.

bus adhærescunt, vt ea quasi penitus explorata, & ferè Canonica recipientes, sine cautione aliqua aut animaduersione, publicæ lectioni proponant: cùm tamen aliqua non eam mereantur fidem, vnde & multis viris doctis constat displicere. Multa habet Diuo Iacobo non parùm gloriosa: si tamen vera, & quia non ita, neque mihi omnia, etsi Iacobo, etsi erga Patronum & cognominem corditus affecto, poterunt arridere.

Euangelium S. Ioannis, quod Iacobus in Hispania

D. Iacobum accepto à Ioanne Euangelio non prædicasse.

prædicauerat, vt à Fratre acceperat, accipitur ab Hispanis, mißis ad hoc legatis. Sic in Chronico nu. 36. Non equidem D. Iacobus Euangelio Fratris egebat, indiuiduus Christi cum Fratre comes. Quod quidem D. Barnabæ non ita congruit, & ita Euangelium D. Matthæi secum tulit prædicaturus Gentibus, quod & cum eius corpore est repertum, & ipsius manu conscriptum, vt in saeris eius habetur Officijs. Prætereà quando in Hispaniam ibi prædicaturus profectus est, nondum Frater suum conscripserat Euangelium: de profectione enim sic ille scribit nu. 5. Vt traditio

Quo in Hispaniam venerit anno.

constans est ab Apostolorum hucusque ducta temporibus, multorum etiam veterum, Torquati, Thesiphontis, Honorati, Melantij, Dextri, M. Maximini, Isidori, Bedæ, aliorumque testimonijs, anno Domini 36. satis honorifica caussa, Sanctus Apostolus Zebedæi filius Hispanias adijt &c. Atqui S. Ioannem quamplures post annos suum scripsisse Euangelium, Scriptorum omnium tum veterum, tum an|

p. 79

tiquorum vna vox est, in quibus & Isidorus & Beda ab ipso Iuliano citati, vt videri potest apud P. Maldonatum Præfatione in Euangelistas Cap. 4. vbi & pro certo statuit Euangelistas eo scripsisse ordine temporis, quo sunt ab Ecclesia collocati, circa quod solus Beza hæretico spiritu blaterauit, contendens omnium primum fuisse Diuum Lucam. Circa hoc ergo sua est etiam Ecclesiæ traditio, de qua citatus Pater.

295

*Pergit & nu. 7. sic ait: TransluliTranstuli quoque

Non vocatum Epheso.

de Latino in Hispanum quamdam historiam allatam huc de S. MARIA de Columna Cæsaraugustana; quomodò vocatus fuerit Epheso S. Iacobus à B. Petro, & venerit in Hispaniam ad prædicandum &c. Vocatio ista Epheso omni caret fundamento, neque historia illa eam meretur fidem, dum nihil pro eius auctoritate producitur, vt assentiri eidem contra communem sensum debeamus, in officio Mozarabum habetur hymnus, in quo distributio Prouinciarum inter Apostolos continetur, & in eius fine sic dicitur:

Magni deinde Filij tonitrui
Adepti fulgent prece matris inclytæ
Vtrique vitæ culminis insignia
Regens Ioannes dextra solus Asiam,
Et Læua fiater positus Hispaniam.

Non ergo Ephesus Iacobo, sed Ioanni tradita, vt

Quomodo nihil læuum in D. Iacobo sit, exponit Nicetas Paphlagonis in Laudatoria Oratione, & B. Callistus sermone 2. apud Combefis Tomo 7.

Ioanne prior in illa, Asiaticarum principe prædicaret. Deinde ipse Apostolus ita locutus Ramiro Regi, quando ipsi apparuit ante memorabile illud prælium del Clauijo: Numquid ignorabas, quòd Dominus noster IESVS Christus alias Prouincias alijs fratribus meis Apostolis distribuens, totam Hispaniam meæ tutelæ per sortem deputasset, & meæ commisisset protectioni &c. Tunc sic. Ergo cùm Hispania tota per sortem à Christo Domino fuerit D. Iacobo deputata, post acceptum spiritum sanctum non aliò debuit diuertere, sed ad suam Prouinciam statim euolare. Vnde qui vocationem aliam peculiarem in eius videntur honorem confingere, honori ipsius potiùs videntur detrahere, dum in eius obedientia non breuem prætexunt tarditatem, ac noui imperij necessitatem inducunt, ac petentium legationem. Nescit tarda molimina spiritus sancti gratia, à D. Leone dictum, & de spiritu sancto in die aduentus ipsius clamat Ecclesia sancta: Hodie spiritus sanctus in igne discipulis apparuit, & tribuit eis charismatum dona: misit eos in vniuersum mundum prædicare &c. Et quidem profectionis in Hispaniam iustissimi defensores laborant non parùm vt spatium sufficiens pro ea, prædicationis, & reuersionis inueniant, vt ea possint cum Apostoli sancti morte componere: vbi nihil de Epheso in eorum mentem venit, ex quo difficilior redderetur. Est ergo assertio illa ab eorum mente penitus aliena, & ita neutiquam sustinenda.

296

*Neque verosimilius quod additur: &

Nec Casaraugustam vt iret, legationibus opus fuit.

soluens Ioppe per Mediterraneum anno 36. omnem regionem illam peragrauit, exscenditque in portu Tarraconensi, & ibi docere cœpit. Tum multis discipulis & oratoribus ad Petrum mißis, inde venerit Cæsaraugustam, &c. Cùm enim tota Hispania ei fuerit à Christo demandata, quid opus Oratoribus erat, vt Cæsaraugustam tenderet Euangelij splendoribus illustrandam? Id enim quod de Oratoribus dicitur, ad eum videtur sensum aduocandum, iuxta ea, quæ de legatione missa ad D. Petrum habet scriptor idem. n. 9. vbi pro ijs, quæ dudum dicta & probata sunt, eiusdem Auctoris assertio manifesta succurrit, sic enim post narratam legationem ille: Visis eius miraculis (Petri) conuersi sunt, & venerunt cum B. Iacobo, quem ad tam honorificam mißionem (vt Christus eum designauerat) libenter illicò miserunt. Sic ibi. Missio autem illicò inducta præsentiam indicat: ergo non Ephesi tunc degebat. Quod & petitio Legatorum apertè declarat, sic enim de illa præmissum: Rogantes Petrum & reliquos Apostolos, vt

AustorisAuctoris non sibi cohærentia asserta.

statim Iacobum mitterent: qui venientes Hierosolymam dederunt suas epistolas Petro, & visis eius miraculis &c. Id ergo rogarunt, quod Epistolæ continebant, vt scilicet statim Iacobum mitterent; cui vrgenti petitioni aduerbio statim expressæ, illud aliud respondet iam nuper exhibitum Illicò. His addendum S. Braulionem expressè negare aditam Ephesum ab Apostolo ante aduentum in Hispaniam. Additionum num. 9. Quæ ergo scriptor dictus suis illis in narrationibus sine vllo delectu proponit, ex diuersis fatetur epistolis à se translatis, ignoratis auctoribus extracta fuisse, vnde earum nutat auctoritas, vt non sit etiam mirum aliqua non sibi benè cohærentia aliquoties admisceri.

297

*Alia ex chronico prætermitto, & ad

De muliere adulturaadultera sequente S. Iacobum narratio depulsa.

Auctoris Aduersaria deuenienti occurrit. nu. 37. singulare illud: Ex Annalibus Hispanorum (inquit) Hebræorum collegi mulierem illam deprehensam in adulterio coniugem fuisse senio confecti Manasse Hierosolymitani, & vocatam esse Susannam, cuius meminit Epiphanius Hæresi. 79. fuisse feminam sanctißimam Claudiam, & Diuum Iacobum venientem in Hispaniam secutam esse, ibique demansisse, ac demum iam senem ad Dominum migrasse. Sic ille. Et digna profectò narratio, quæ tales haberet auctores, Hebræos inquam. Res quidem illa cùm ita notoria fuerit, non ad Hebræorum tantùm solummodò notitiam, sed aliorum etiam necessarium videtur deuenisse. Cur non ergo & in Annalibus fidelium Hispanorum, qui prædicante Apostolo sunt conuersi, collocata? & vt talis aduentus honestari posset, vir Manasses senio confectus inducitur, vt credi facilè posset eum post absolutionem illam adulteræ vxoris à Christo impensam breuem vitæ terminum habuisse. Quod vt ita sit, aduentus tamen illius Apostolum sanctum sequentis, indecorus ipsi potuit non immeritò iudicari. Nec apparet credibile id fore ipsum permissurum: Hispaniæ siquidem peragraturus Prouincias, vt Filius tonitrui, & fulminis ocyor alis, & tamquàm scintillæ in arundineto discurrens, non erat adulteræ, iam sanctæ accommodata Societas. Neque quidquam tale in alijs deprehensum Apostolis extra Iudæam Euangelizantibus, quia id Gentiles offendere, eisque malam suspicionem indere potuisset, vt ait P. Cornelius in Cap. 9. 1. ad Corinth. v. 5.

298

*Ex quibus etiam apparet quàm sit in

Alia item de Maria Magdalena.

uerosimile illud, quod præmiserat. n. 26. vbi sic locutus: Syrophenissa mulier, mater Mariæ Magdalenæ, de qua septem dœmonia Christus eiecit secundùm aliquos, & Christum comitata est. Vocata fuit & Maria Susanna in Baptismo, à Iacobo primùm ibi prædicante baptizata: quæ secutæ sunt Ia|

p. 80

cobum in Hispaniam ad prædicationem venientes, & reuertentem Hierosolymam comitatæ sunt. Sic ibi. Et pro Magdalena idem habet Heleca. num. 16. apud Biuarium. Quod quidem inuerosimile dixi, ob rationes dictas, si addamus id, quod dictum ex eôdem. nu. 292. pro quo & ille. n. 167. scilicet S. Iacobum ex Hispania reuersum Ierosolymam, priùs Gallias, Angliam, Hiberniam, & Germaniam obijsse; quibus in peregrinationibus dicto modo assumptis, inconueniens & incommoda non potuit non esse ille mulierum comitatus. Sed & illud absurdum prorsus effatum, eiecisse scilicet Christum ex Maria Magdalena septem dœmonia secundùm aliquos. Eiecisse enim Euangelica veritas est, cùm ita apud D. Marcum inueniamus: Surgens autem manè, primo sabbati,

Marci 16. v. 9.

apparuit primò Mariæ Magdalenæ, de qua eiecerat septem dæmonia. Cap. 16. v. 9. Licet enim Doctores quidam ex antiquis per septem dæmonia septem vitia sint interpretati, id certe mysticum est, neque iuxta litteram negari potest, quia apud D. Lucam satis habetur expressum Cap. 8. v. 2. sic

Lucæ 8. v. 2.

enim ibi: & mulieres aliquæ (scilicet erant cum illo) quæ erant curatæ à spiritibus malignis & infirmitatibus: Maria, quæ vocatur Magdalene, de qua septem dæmania exierant &c. Eam autem filiam Syrophenissæ dici non posse ex Euangelica videtur narratione compertum: Syrophenissæ siquidem nomen Gentilem indicat, quod & à Diuo Marco clarissimè expositum Cap. 7. vers. 26.

Marc. 7. v. 26.

Erat enim mulier Gentilis, Syrophœnissa genere. Quod & à Diuo Mattheo alijs declaratum verbis, dum eam Chananæam dixit à finibus Tyri etsi donis egressam. Cap. 15. v. 22. Atqui Maria Magdalena Gentilis non fuit, Magdalum enim Castellum in Galilæa erat situm, iuxta Bethsaidam & Capharnaum. Vt aliud irrefragabile argumentum non addamus, ex receptissimo Ecclesiæ sensu, quæ eam Marthæ & Lazari sororem adstruit, & vti vnam & eamdem festiua solemnitate concelebrat.

299

*Ante præfatam etiam narrationem sic

Contradictio Auctoris in illa, & alia.

præmiserat nu. 25. In Annalibus Hispanorum est S. Iacobum per partes Iudææ finitimas prædicasse, rogatum à Gaditanis prædicauisse Tyri, & quem secum Gaditanum detulit Epitacium ex Hispania, ibidem constituisse primum Episcopum Tyriorum. Sic ille. Ab Hispania ergo reuersus, & Tyri prædicans, ibi Syrophœnissam baptizauit, sic enim eum dicentem excepimus: A Iacobo primum ibi prædicante baptizata. Si ergo baptizata ibi à reuerso ab Hispania, quomodò id stare potest, quod iam ex eodem datum: Quæ secutæ sunt Iacobum in Hispaniam &c. Et quis iam narrationes huiusmodi vti Oracula emissa Cœlitus amplectatur?

300

*Addamus aliud, quod ad Diuum etiam

Circa D. Andreæ uvoremuxorem notata fallacia.

Iacobum spectat, quia ad parentes, de quibus sic nu. 66. Duas vxores habuit Aristobulus, vel Zebedæus: Mariam Salomen, ex qua sustulit duas filias: Concordiam, quæ nupsit Petro, Romæ Martyr. 4. Nouemb. an. xii. persecutionis Neronianæ, vt dictum est nu. 65. Alteram Lucinam, & nupsit Andreæ, & Romæ fuit nobilißima & sanctißima Martyr, matrona, quæ in pace quieuit. Hæc concordia habitauit cum suis generis & filiabus, quam Dominus sanauit à validißimis febribus, rogatu Apostolorum. Hæc ille, vbi allusio est ad Euangelicam narrationem Lucæ 4. v. 38. Socrus autem Simonis tenebatur magnis febribus, & rogauerunt illum pro ea. Atqui Concordia non erat Simonis Socrus, sed vxor; & Salome, iuxta dicta nuper, Concordiæ mater ex Zebedæo patre. Quomodò ergo sic narranti credatur, quando nec Euangelio consonans, nec sibi, paucarum intercapedine linearum? Præcedenti num. dixerat S. Perpetuam, quæ passa Romæ xi. anno persecutionis Neronianæ, fuisse filiam Zebedæi, & videtur indicare fuisse ex vxore alia, sic concludens: Fuit soror coniugis S. Andreæ Apostoli. Quibus significare videtur non fuisse sororem coniugis S. Petri, aliàs cur id omissum, cùm D. Petrus fuerit ea in cognatione præcipuus? Est quidem similius vero S. Perpetuam D. Petri vxorem fuisse, vt est apud Scriptores obuium, licet non desint, qui eam Concordiam vocitent, quæ fortè binominis fuit. Quidquid de illo fuerit, modò circa dictorum compugnantiam immoramur.

301

*Num. 189. ita scribit: S. Iacobus in agro

Circa suscitatienemsuscitationem S. Petri Bracharensis.

Illipulitano conuertit quemdam hominem, qui dicebatur natione Bracharensis, vt illi significauerat virgo, quam resuscitauit, & statim mutuò se cognouerunt. Imposuit illi nomen Petro baptizato, & communicatum & confirmatum, ordinauit Episcopum, & misit Bracharam & 190. sic subdit: Is fuit similis Lazaro, quem Dominus suscitauit: Primus in Hispania Discipulorum S. Iacobi, & creditur iam fuisse beatus, qui cum Christo in cælum intrauit: nam damnatum Iacobus nullo modo suscitasset. Sic ibi, de quo & nu. 99. sic præmiserat: Sunt qui dicant S. Prophetam à Iacobo suscitatum fuisse S. Petrum Bracharensem. Hæc ille: qua in narratione eruditus Scriptor magnam deprehendit confusionem, ob Virginis illius pariter suscitatæ, vt dicitur, vel si non suscitata, necessitatem textus aliter reformandi, pro quo ille, si suppetat, consulendus Parte 2. de Excellentijs D. Iacobi Lib. 3. Cap. 8. nu.

P. Hieron. Pardo.

12. 13. & 14. Ego id minùs probandum censeo, quod ad modum loquendi, & fortè ad rem ipsam pertinet; dum scilicet ait D. Iacobum conuertisse quemdam hominem Bracharensem: id enim non videtur posse cum sequenti relatione componi, scilicet beatum fuisse, & cum Christo in cælum intrasse: sic enim non solum fidem habuerat Christi, sed & claram ipsius cognitionem. Non ergo statum habebat, à quo debuerit ille conuerti, qui ipsius Apostoli poterat esse magister, B. Callistus 2. Serm. 2. de S. Iacobo affirmat suscitasse quemdam, qui seipsum occiderat. An beatus ille? Ergo & non beatus potuit suscitari.

302

*Et hoc quidem loco prodigiosum illud

Rarum suscitationis prodigium.

videtur tangi miraculum suscitati à D. Iacobo hominis ante sexcentos annos mortui, cui nullum simile in tota sæculorum versitatione peruisum, de quo citatus Scriptor Capite illo 8. n. 9. & seqq. pro quo adducit S. Athanasium Proto Episcopum Cæsaraugustanum in quadam historia, cuius hucusque asseritur perseuerare fragmentum. Caledonium Episcopum Bracharensem, quem in Indice Scriptorum pro aduentu D. Iacobi in Hispaniam suffragantium Sanctum vocat, & Episcopum Cæsaraugustanum in Vita S. Petri de Rates, eius scilicet, de quo agimus, Aulum Italum in Poëmate pro aduentu dicto, Et Iulianum suprà.

p. 81

303

*Et ego quidem erga D. Apostolum ar

Prodigij maior desideratur auctoritas.

denter affectus, vt superiùs ostendi, nec non in Epithalamio & Amphitheatro, in quibus multa pro ipso, vellem equidem gloriam eius ex prædicto prodigio, si verè accidit, maioribus præsidijs roboratam. At ex ijs non sum, qui solo ducantur affectu, vt dixi. n. 194. & quidem citatus Iulianus in postrema circa S. Petrum narratione quidquid ex aliorum minùs firma attestatione dixerat, videtur retractare, dum ita scribit: Dum

Ex Iuliano Petri vacillat.

fui Bracharæ cum Domino meo Archiepiscopo Bernardo, ex scripturis Tabularum Ecclesiæ illius ciuitatis cognoui, quòd S. Petrus ciuis Bracharensis fuit à S. Iacobo ad vitam conuersus, dum prædicaret Bracharæ, qui illum per Hispanias comitatus est, baptizatus ab eodem S. Apostolo Iacobo filio Zebedæi, Christi Domini nostri Consanguineo. Et in memoriam S. Petri Principis Apostolorum vocatus etiam Petrus, quum vellet ex Hispania abire, factus est ibi Episcopus. Hæc ille, vbi de suscitatione quidem ex Tabulis Ecclesiæ Bracharensis hausta notitia, non antiquissimi illius prophetæ, sed Bracharensis ciuis. Quod si portentosum illud miraculum erga ipsum peractum, vt dicitur, reuera tale fuisset, quis non videat in prædictis Tabulis à diligentissimo scrutatore & Sanctissimo Bernardo, & Archipresbytero suo, qui se adeò erga res istas de diligentia commendat, maioribus exaratum litteris reperiendum? & Caledonius quidem nihil de prædicto Bracharensi ciue plus habet, nisi quod eum Samuelem vocat; & inde forsitan ampliationis miraculosæ facta, aut sumpta copia, vt Samuelis, vel alterius eiusdem nominis prophetæ suscitatio vulgaretur. Vnde & Aulus Halus licentia potuit effari poëtica, qua & videtur vsus circa leges carminis.

Quo antiquum èex tumulo soluit precante Prophetam.

Aulus Italus.

Ad vnam ergo S. Athanasij auctoritatem ob historiæ fragmentum tota hæc caussa deuoluitur, in quo quàm sit fallibile fundamentum, erit qui non videat nullus. Sed si quis se plus videre præsumat, ipse viderit: Diuus certe Lucas in Apostolorum Actibus, quia non vidit, nec apposuit. Et quis credat portentum adeò rarum, & cui simile, vt diximus, non vidêre sæcula, quo & Christiana fides potuit summoperè confirmari, adeò oculati scriptoris fugisse notitiam, cùm de Diui Iacobi apud eum extet martyrij luculenta descriptio; & pro Christianæ religionis veritate testem posset producere, & Prophetam olim, & tunc temporis Episcopum, & ita omni exceptione maiorem? Quo argumento D. Hieronymus vtitur in Libro de scriptoribus Ecclesiasticis in Luca. Et vt dicamus Diuum Lucam id, quod ignorare non potuit, per orbem totum fama portenti diffusa, ob rationem aliquam, tacuisse: alij profectò scriptores deesse non poterant; cùm tamen ex tota antiquitate nullus exploratæ fidei habeatur de rarissima illa suscitatione tractatus. Pro quo isthæc satis.

304

*Vidimus n. 296. S. Iacobum soluentem

Circa reuersionem D. Iacobi Ierosolymam sibi contradicentes narrationes.

Ioppe excendisse in portu Tarraconensi, sic Iuliano testante, qui tamen nu. 194. ita scribit: S. Iacobus, Zebedæi filius, soluens portu Ioppes, legit portum magnum Bæticæ, vbi tunc paruum fuit oppidum, nunc magna ciuitas est Almerina. Sic ille, vbi dictorum contrarietate laboratur. Pro quo & n. 208. vbi sic: Ex traditione constanti, veteribusque monumentis Hispaniæ constat S. Iacobum Zebedæi filium à portu Ioppæ venisse per Mediterraneum in Hispaniam: inde verò Granatum: post reuersum, in Oceano Callaico nauem ascendisse cum septem discipulis, & alijs; & transmissa parte maris Britannici, in Hiberniam Insulam (,quæ quondam ex Hispana gente habitata est) delatum cum discipulis posuisse prima fidei Christianæ documenta. Inde per mare Germanicum ad Illyricum venisse, & prope Venetias prædicasse. Alij naui delatum peruenisse Hierosolymas, vbi post decollatus est. Hucusque ille; qui dicens S. Iacobum ex Hispania venisse Granatam, videtur innuere Granatam extra Hispaniam fuisse; quod constat quàm sit à verò alienum. Adducta item traditione de reditu per Hyberniam & Illyricum, in fine, vt vidimus vim traditionis infirmat, dum naui in Hispania conscensa sine diuerticulis rectà dicitur Ierosolymas peruenisse.

305

*Num. 361. sic habet: S. Ignatius Epi

Circa B. Ignatij verba, quibus Salomæ filia D. Annæ videtur affirmari.

stola ad Ioannem Theologum eius matrem Salomem facit filiam S. Annæ, & apud Salomem ...... S. moratam. Circa hoc dictum nu. 29. & Auctor quidem, cum quo præfato loco agebamus, verba adducens ista, & etiam quæ ex eâdem Epistola desumpsit, ibidem à Nobis proposita, ad verba quidem respondet Epistolæ, & ea nullius roboris esse demonstrat: ad ea tamen, quæ ex Iuliano protulerat, nihil dicit, & videtur ipsius responsio illis accommodari non posse, nisi quatenus dictam Epistolam esse D. Ignatij negari posse significat cum Cardinali Bellarmino & alijs. Videtur ergo auctoritatem Iuliani parui fecisse, qui aut Epistolam, quæ D. Ignatij est, eius esse inconsultè protulit, aut malè in ea legit, quod erat aliter construendum, cùm dici deberet Filia, non Filiam, & Anno, non Annæ. Quæ quidem indicant id, quod hoc discursu contendimus circa Auctoris illius fidem, & pondus auctoritatis pro ijs, quorum oculatus testis non fuit, sed ex aliena proponit, hinc inde sine accurato examine conglobatis. Vbi studium illius bono communi consulentis est quidem laudabile, cum tamen in multis dicere cum Apostolo possimus: 1. Cor. 11. Laudo vos? In hoc non laudo, & ex ijs illud, quod habet nu. 235. sic locutus: Delatum est Brachium S. M. Marcelli Parisijs Toletum, quem cognouit, mihi incognitum, Dominus meus Bernardus Archiepiscopus. Sic ille, qui hæc scribebat eo tempore, de quo dictum ex ipsius testimonio nu. 292. scilicet anno 1157. & S. M. Marcellus fuit Discipulus S. Petri, cuius & morti interfuit, iuxta eumdem in Chronico nu. 28. Quomodo ergo cognoscere potuit Archiepiscopus Bernardus?

306

*Quid de narratione pro Magis Regibus

De SS. Regibus Magis.

sic exhibita nu. 300. Sanctorum Magorum corpora ex Salamina, vbi paßi sunt pro Christo anno 80. vbi & prædicarunt, Constantinopolim translata sunt iussu Helenæ Augustæ, & sepulta in templo S. Sophiæ, paßi sexto die Ianuarij, vbi multis coruscarunt miraculis, & Constantinopoli inde Mediolanum translata mirificè claruerunt. Hæc ille, in quibus quod de Martyrio dicitur, ijs consonat, quæ in disceptatione pro ipsis diximus nu. 267. & seqq. Quod verò ad locum martyrij attinet, à sensu est omnium ritè sentientium penitus alienum: pro quo |

p. 82

videnda, quæ congerit P. Hermannus in Historia de ipsis Tomo 3. Lib. 1. Cap. 31. & seqq. vbi de loco mortis, quem in Oriente, & Arabia antiqui & recentiores Scriptores assignant, & pro translatione Lib. 2. cap. 1. & 2. in qua de Salamina mentio nulla. Flauius L. Dexter adductus num. 276. in Arabia Felice, ciuitate Sessaniæ SS. Reges cursum ait felicissimum consummasse. Et potuit Iulianus, cui lectio Dextri familiaris, ab eo aliàs allegati, pro Sessania Salaminam, aut perperàm legisse, aut sic interpretari. Pergit, & nu. 301. sic scribit: Mira sunt quæ dicuntur Gasparem venisse Seaagosanum. Obijt anno CXL. sui natalis Gaspar: Balthazar anno CXX. Melchior C. Vbi quod de aduentu Seaagosanum satis confusum est. Circa ætatem autem sunt qui non videantur multùm dissentire, vt videri potest apud citatum scriptorem cap. 31. & seqq. Nec de Auctore isto plura, de quo inferiùs aliquid forsitan occurret.

307

*ESt illa verè Domus Dei, & porta cæli.

Laus domus Probationis.

Gen. 28. vers. 27. siue enim ædificij pulchritudinem, Ecclesiæ decorem, Angelicos degentium mores spectes, meritò exclamare cum magno illo Patriarcha poteris: Non est aliud nisi domus Dei &c. A Sancto Antonio

Et illius inclyti Fundatoris.

Abbate honorifica cōpellatiocompellatio, sic enim Fundatori placuit, viro inclyto Antonio Correa, qui præter diuitiarum portionem insignem in hoc opere omnium præcipuo expensam, in alijs multis, Christianæ pietatis exemplis, quas acquifierat iustè, adeò prudenti, & prouida consideratione dispersit, & dedit pauperibus omnis generis, vt eius testamentum typis excusum, ipsi fuerit Regi nostro in admiratione, à quo & laudatum; cùm & à Rege regum laudari meruerit, ad quem Vates Rex: Deus laudem meam ne tacueris.

Psal. 108, v. 1.

Psal. 108. v. 1. Laudauit Dominus villicum iniquitatis, quia prudenter fecisset: quia filij huius sæculi prudentiores filijs lucis in generatione sua sunt.

Lucæ 18. v. 8.

Lucæ 16. v. 8. Ecce non villicum iniquitatis, qui tamen domini promeruit laudem, sed filium lucis inter filios sæculi, non solùm prudenter facientem, dum sine iniquitate opes cumulatas expendit, sed prudentissimè, & effusa in omnes charitate: quomodo ergo ille à Deo & hominibus laudari non meritissimo mereatur? Quis est

Eccli. 31. v. 9.

hic, & laudabimus eum? Fecit enim mirabilia in vita sua. Eccli. 31. v. 9. Vbi respondere Siracidi sic sciscitanti possumus: Ecce illum, ecce Antonium Correa, qui post aurum non abijt, sed fecit aurum venire post se, vt non præiret Dominus, sed famulus sequeretur. Laudet ergo illum omnis Ecclesia Sanctorum. v. 11. Felicem equidem, quia stabilita sunt bona illius in Domino. Ibidem. In Domino inquam, firmissimo fundamento, vt sint perpetua: quæ enim fundamentum aliud ex humanis nacta fuerint, cum eo deficient, vt videmus passim, magnarum opum fallacibus culminibus dissipatis.

308

*Nec poterant Domui tali Reliquiarum insignium ornamenta pariter & præsidia deesse: sunt autem illæ omissis alijs, pro quibus sacra non peraguntur Officia.

309

*Omissi inquam alias, pro quibus sacra

De Ligno Crucis.

non peragantur, ob exiguam molem, licet insignes aliunde, vti pars Ligni Crucis ex celebri sanctuario Burdegalæ beneficio præsidentium habita cum authentico testimonio. Frustrum etiam pallioli, quo Christus recens natus inuolutus est,

De panniculo, quo inuolutus Christus.

pro & testimonia credibilia facta sunt nimis, vt cum Regio Vate loquar. Psal. 92. v. 5. Est possessionis iure, non possessione ipsa sacra spina ex Corona Christi spinea, furto sublata ex maiori al

De Coronæ Christi Spina.

tari, cum pretioso repositorio, quæ vt sperare iuuat, ad suum reuertetur locum, eo, qui abstulit, sanè tandem aliquando sapiente. Vnde non ideò omittenda solemnitas, iuxta dicta. num. 76.

Restituta post hæc scripta.

& eo ipso spes esse firmior recuperationis potest: neque enim segniter circa rem adeò pretiosam agendum, cùm eam tanti S. Ludouicus Rex fe

Quanti habenda.

cerit, vt plusquàm regia magnificentia ad Toletanam Ecclesiam miserit, regio suo rescripto confirmatam, quod in eiusdem Ecclesiæ tabulario deinceps accuratè seruatum est, vt ex P. Mariana lib. 13. histor. Hispan. cap. 8. refert P. Ferran

Donum S. Ludouici Ecclesiæ Toletanæ.

dus lib. 2. Cap. 1. Arti. 5. vt tanti, tamque pretiosi pignoris veritatem astrueret, atque in subsequentes ætates omnes, Præsulibus, & ciuibus Toletanis de eadem spina faceret certam & inconcussam fidem, vt ille loquitur, qui & lib. 1. Cap. 1. Sect. 5. pag. 47. de dono alio simili S. Regis agit, & tota illa se

P. Ferrand.

ctione consulendus, vbi & admonet posse pia fraude contingere, vt spinæ, quæ Coronæ Christi esse creduntur, illius non sint, sed vel Martyrum, aut ad verarum similitudinem formatarum, & sanctificatarum contactu. Ceterum quæcumque sint illæ, quæ à Fidelibus religiosè coluntur, probantibus, vel certè minimè repugnantibus Episcopis & mystagogis, siue ipsæ reuera decerptæ fuerint èex spineo Christi seruatoris diademate, siue ad illud dumtaxat fuerint piè admotæ, & ad earumdem contactum edendorum miraculorum facultatem diuinitus contraxerint; maximi semper faciendæ sunt; neque fraudi aut imposturæ tribuendum est, si tot in diuersis locis credantur asseruari, ibidemque monstrentur, colantur, & pijs osculis atterantur, quæ sunt verba pijssimi & eruditissimi scriptoris. Iam quoad alios.

310

*SIngulare est nomen, neque in Martyrologijs occurrens, & existimare aliquis poterit, non Meritam, sed Emeritam esse illam, de cuius Reliquia agitur: eius enim nominis eam inuenimus, de qua Martyrologium die 22. Septembris ita habet: Romæ paßio Sanctarum Vir

Martyr. Romanum.

ginum & martyrum Dignæ & Emeritæ, sub Valeriano & Gallieno: quarum reliquiæ in Ecclesia S. Marcelli asseruantur. Sic ibi. Ex quo apparet Reliquiam dictam ad eam non spectare, cùm ex dicta Ecclesia eductam esse non sit testimonio aliquo comprobatum. Canna est magna cum alterius parte. Dies 26. Februarij, quia non impeditus, pro illius celebratione signatus, circa quod non est, in quo hærere debeamus. Non dicitur virgo, & fortè eo ornamento non caruit; sed dum ignoratur, Officio non Virginum celebranda, sicut aliæ, de quibus suprà.

311

*ESt quidem die 1. Martij in Romano

De S. Donato Mart.

Martyrologio S. Donati Martyris luculenta mentio, sicut & S. Leonis. Sed quod de S. Leone diximus. n. 193. vt non debeat Reliquia, qua fruimur S. Corporis, vt illius propria reputari, pro S. Donato constat etiam militare. Neque enim Romæ passi, sed in Africa, vnde Martyrologium Bedæ cum Auctario Flori, quod Tomo 2. Sanctorum Martij apposuere eruditissimi duo illi Auctores nostri Godefridus & Daniel, sic habet citata die: In Africa paßio S. Leonis & Donati. Et in ea quidem vacat Beda, quia nullius sancti memoriam exhibet; suppletur autem per Martyrologia Atreuatense, Tornacense, & Letiense. Pro quo & plura Tomo 1. Vbi circa S. Donatum Martyrologia conueniunt, quæ non solùm in Africa coronatum, sed martyrij locum affirmatè designant Carthaginem. Quamuis ex scriptoribus Hispanis nonnulli Hispanum faciant, vnde & Ecclesiæ aliquæ illum cum S. Leone, & alijs, de quibus Martyrologium Duplici tamquàm Naturales ritu concelebrant, pro quo Tomo 1. citati Patres complura. Iuxta quæ asserendum diem primam S. Donato inconuenienter assignatam, & aliam debere errori non obnoxiam designari.

312

*DIes illi 16. eiusdem mensis attributa. Et quidem die ista Felicem Martyrem Martyrologium exhibet, sed Aquileiæ, quæ iam in rerum natura non est. Quòd si ex solo nomine coniectura sumenda, nullibi errori fecundior locus. Nomen enim Felicis adeò felix est, vt nullo alio tot insigniti sancti reperiantur. Alia ergo illi quærenda sedes, sicut de alijs eo nomine clarissimis dictum. nu. 194. & 210.

313

*PRo illa dies 24. eiusdem mensis, in qua

De S. Christina Virg. & Mart.

quidem Martyrologij mentio nulla; & meritò, iuxta dicta n. 139. in eam voluntariè promota diem nullo impedimento præclusam, quia de S. Christina die 13. occurrente dubium esse non potuit, vnde meliùs à Prælatis, quàm alibi cogitatum. Et in Sanctuario quidem D. Pauli sacrum D. Christinæ Corpus asseruatum, & ideò magno cum fundamento dici potest præfatam Reliquiam ad aliam eiusdem nominis pertinere, quamuis id non sit omnino certum, quemadmodum de S. Amantio dictum. num. 136. & 143.

314

*DE quo 24. Maij. quia in Martyrolo

De S. Vincentio Mart.

gio Romano sic habetur: In Portu Romano natalis S. Vincentij Martyris. Sed cùm alij eius nominis Romani Martyres sint, scilicet 24. Iunij. 6. & 25. Augusti, non videtur, cur ille, qui extra Romam passus is ipse credi potuerit, cuius Reliquia possidetur. Extracta illa ex Cœmeterio Cyriacæ, & pro se habet authenticum testimonium R. P. Ioannis Pauli Oliuæ Societatis nostræ Præpositi Generalis.

315

*HAbet illa in Martyrologio signatam

De S. Beatrice. V. & M.

diem 29. Iulij. & pro Reliquia extat luculentissimum testimonium cum specifica narratione extractionis Sacri Corporis ex Cœmeterio Callisti, quod temporis vetustate in partes & frustra soluta desierat. Præstat autem ex præfato testimonio id referre, ex quo & largitoris pietas, & fides dignoscatur, sic enim ibi: Roga

Authenticum testimonium.

uit autem memoratus Dominus Thomas Caluus supradictum Reuer. P. Bartholomæum de la Igarza, desuperque illius conscientiam grauatam voluit, vt præmemoratus venerandus thesaurus non alibi, quàm apud Indos, & ibidem in publicis Ecclesijs, vbi communi omnium venerationi, ac ea, qua par est, decentia ac decore sint exposita, collocarentur ac reponerentur: in veritate attestans, ac per sancta Dei Euangelia fidem faciens, nullum prorsus in præfata Sacra Reliquia subesse furtum, sed illam esse eamdem met, quæ sibi à præfato Domino Cardinali, (Italio Friderico) fuerat donata ac tradita, quam hactenus in honesto loco reconditam & conseruatam se habuisse sanctè ac religiosè affirmauit. Sic ibi, pro quo & Notariorum additæ subscriptiones.

316

*DIes pro illo. 27. eiusdem mensis, in qua

De S. Aurelio Mart.

Martyrologium illius cum socijs Georgio, Felice, Natalia, & Liliosa memoriam cum Arabica persecutione proponit. Et quidem testimonium R. P. Generalis, de quo. num. 314. pro S. Vincentij Reliquia, aliam S. Aurelij parem attexit ex eodem effossam Cœmeterio, & ita cultu consimili recolendam. Vbi æquiuocationis nonnihil interuenisse videtur, vt Reliquia Martyris Cordubensis crederetur, audito nomine Aurelij, vnde & ita scriptum, vti à me positum, cùm sit certissimum illius esse non posse, & ita à die præfato ipsius festiuitas remouenda.

317

*DIes 22. Septembris eorum est memo

De SS. Thebæis.

ria celebris. Et S. Mauritij peculiaris Reliquia comitem habet valde insignem aliam pretiosi Capitis vnius ex socijs gloriosissimæ Legionis, cum testimonio veritatis. Illustrant ergo præclari hi Martyres Sanctuarium S. Pauli, Ecclesiam D. Iacobi, & Domus Probationis, multiplicato in ipsis inæstimabili thesauro Reliquiarum, non sine speciali Dei prouidentia nouum etiam illustrantium Orbem, vt vna hæc Legio pro duodecim illis possit legionibus sufficere, de quibus Christus, Exercituum Dominus. Matth. 26. & 53. contra potestates tenebrarum, quibus regiones istæ tot sæculis caligarunt.

318

*SIngularis nomine hic Martyr, in quo erit

De S. Saturnio Mart.

forsitan, qui errorem suspicetur, vt dici debuerit Saturninus. Sed standum relationi, quia etiam Saturnini Reliquia suppetit, de qua inferiùs, cuius & nominis extat sanctus in Martyrologio Francisci Maria die 11. Aprilis, & assignatur illi dies 16. Octobris quia non impedita, pro quo nihil occurrit, quod cogat immorari.

319

*EArum est festiua commemoratione

De SS. Vndecim mille Virgin. vbi speciale aliquid circa Officium.

gratissimus dies 21. mensis eiusdem. Et duobus quidem earum Capitibus dicta domus exultat, quorum vnum eius esse dicitur, cuius nomen Regina, vnde inquirendum venit qualiter sit earum Festum celebrandum, cùm videatur necessarium tale nomen in Officio pronuntiari, cùm tamen diuidendæ non sint, iuxta dicta. nu. 121. neque sola commemoratione satisfieri queat, quandoquidem illius est Festum etiam principale, & sola Commemoratione ritus ei tantùm omnium infimus tribueretur, qualis simplicibus solet exhiberi. Dicendum ergo in Oratione post S. Vrsulam nomen S. Reginæ pronuntiandum, & ita ordinandum: Sanctarum Virginum & Martyrum tuarum Vrsulæ, Reginæ, & sociarum palmas &c. Relicto pronomine Eius, quod non congruit, sicut nec Earum. Quamuis & dici etiam non incongruè ad significandum Diuæ Vrsulæ primatum, Reginæ, & aliarum sociarum eius palmas &c. Quod & similiter faciendum quando cum S. Mauritio, aut alio multorum Martyrum duce aliqui ex socijs concelebrari solent, quorum sunt perspecta nomina. Sic enim faciendum rationes allatæ conuincunt.

320

*DIe 4. Nouembris proponitur, & in

De S. Vitali Mart.

testimonio Reliquiæ indicatur eum esse, de quo in Martyrologio memoria extat, socio inquam S. Agricolæ, aliàs seruo, & in passione, prius quàm dominus triumphali laurea decoratus. Habetur ex dono Dom. Petri Gutierrez Flores Inquisitoris Peruuiani, Regiæ Limanæ Audientiæ Visitatoris, & electi Episcopi Pacensis, qui pro ea Bullam peculiarem habuit, & est Sancti Martyris Caput.

321

*DIes illi assignatus Nouembris 29. in qua

De S. Satur. nino Mart.

beati senis triumphum, cum S. Sisinio Martyrologium exequitur. Et sunt huius nominis Martyres plures, & Romæ die 2. Maij Socius Neopoli &c. Sicut die 14. Octobris alius cum S. Lupo: nec video cur sancta Reliquia ad senem illum felicissimum, cuius iuuentus renouata vt aquilæ, sit potiùs referenda: quandoquidem neque ex testimonio quidquam possit coniectari. Vnde conuenientius apparet vt neque in illa, neque in alijs prædictis reponatur, cùm pro omnibus eamdem rationem constet militare. Et est in eadem Domo Reliquia alia eiusdem nominis Martyris ex Cœmeterio Callisti, pro qua & alijs pluribus satis notabile instrumentum asseruatur: sunt autem Reliquiæ numero Sexaginta, in quibus & quinque Pontificum, Anteri, Cornelij, Caij, Hygini, & Pontiani. Extitit pro extractione Sixti V. licentia, & circa eamdem exquisita diligentia, de qua in eôdem instrumento multa quæ legantur dignissima, est enim in membrana amplissima, cum omnibus ad faciendam fidem firmamentis, & pendenti signo.

322

*DE huius nominis gloriosa Virgine &

De S. Victoria. V. & M.

Martyre dictum à Nobis. n. 137. 144. & 259. & quæ his locis adnotata, pro præsenti faciunt, maior enim pars præfati Corporis in Probationis domo intra argenteam vrnam, in interiori Capella, in qua & sanctissimum Eucharistiæ Sacramentum pro Nouitiorum fouenda deuotione collocatum, asseruatur. Et ante huius sacri thesauri largitionem, pro ea venerandæ memoriæ P. Vincentius Carrafa Præpositus Generalis suam interposuerat auctoritatem; aliàs non fuisset visum conueniens sacrum corpus dimidiare: cùm etiam ante illam insignis S. Victoriæ Martyris Reliquia dicta in Domo seruaretur approbata anno 1594. die 5. Septembris, quibus ego & anno & mense natus, post menses quinque, si Deo placuerit, octogesimum impleturus. Si secus placeat, paratum cor meum, Deus, paratum cor meum: cantabo & psallam in gloria mea. Psal. 107. v. 1. In gloria inquam

Psal. 107. v. 1.

mea, nam mea gloria est eius & in vita & in morte exequi voluntatem. Et dies quidem præfata pro S. Victoriæ est Festo designata, errore detecto, quod & pro Sanctuario D. Pauli vidimus reformatum, & ita à die 23. vbi de S. Victoria Virgine & Martyre Romanum Martyrologium cum eximio ipsius profatur encomio. Quia verò dies illos Festo Natiuitatis proximos ab alijs Festis, in quantùm fieri possit, Ecclesia non occupandos sua præuenit cautione, opportunius videtur Festum dictum diem in alium amandare.

323

*Vbi non omittendum quod circa S.

An in Hispania interfecta.

Victoriam scribit Iulianus Petri in Chronico n. 97. sic enim ibi: xxiii. die Decembris sancta Victoria |

p. 85

Virgo, natione Romana, fugiens in Hispanias, ne

Iulianus Petri.

Eugenio, cui desponsa fuerat, nuberet, venit ad ciuitatem Turbulanam in Batestanis, quæ nunc vulgo Tauorra, & ibidem gloriosè passa est. Sic ille, in quo quidem Martyrologium Romanum, sicut & alia, videtur habere contraria, sic enim illud præfata die: Romæ S. Victoriæ Virginis & Mar

Martyrologium Romanum.

tyris, quæ in persecutione Decij Imperatoris, cum esset desponsata Eugenio Pagano, & nec nubere vellet, neque sacrificare, post multa facta miracula, quibus plurimas Deo Virgines aggregauerat, à carnifice percussa est gladio in corde, rogatu sui sponsi. Hæc ibi, quibus manifestè videtur ostendi omnia illa Romæ peracta. Venerabilis Beda in suo Martyrologio aliqua addit, quibus res ista redditur manifestior, sic enim ille: X. Kal. Depositio

Martyrologium vener. Beda.

S. Victoriæ Romæ sub Decio &c. percussa est gladio, carnifice Taliarcho, templorum Comite, rogatu sui sponsi. Deposita est autem X. Kalendarum earumdem. Sic ibi. Et his potiùs standum, licet ex opposito ea, quæ ad Reliquias nostras spectant, euadant clariora, vt scilicet ad Sanctam Virginem Victoriam spectent, de qua citata die Decembris, vt omittamus, quæ de illius Sacro Capite Coloniæ asseruato & culto sunt à Nobis superiùs obseruata.

324

*Concludamus ea, quæ ad Reliquias

Testimoniales litteræ R. P. Claudij Societatis Generalis.

Domus Probationis spectant, testimonialibus litteris S. M. Præpositi Generalis Societatis nostræ Claudij Aquauiua, quæ & pro ijs, de quibus loquitur, & pro omnibus possunt & debent summopère deseruire. Sic ergo ille.

VNiuersis & singulis, in quorum manus hæ litteræ venerint salutem in eo qui est vera salus. Sanè sacræ Sanctorum Reliquiæ omni per se honore ac reuerentia dignæ sunt: quippe quibus, vt ait S. Augustinus, tamquam vasis & organis ad omnia opera bona Sanctus vsus est Spiritus: tum verò ob ingentes vtilitates, quæ ex ijs in hominum genus proueniunt, vt non immerito dixerit Damascenus eiusmodi velut salutiferas à Christo Domino institutas esse, ex quibus non minima ad nos beficiabeneficia promanant, suauißimumque vnguentum profluit, quippe cum ab ijs dæmones expellantur, morbi profligentur, ægroti sanentur, cæci lumen recipiant, tentationes ac mœrores discutiantur, ac denique dona plurima à Patre luminum, earum opera ad illos, qui fide non dubia postulant, descendant. Cùm igitur diuersorum Sanctorum Martyrum Reliquias ex D. Callisti Papæ & Martyris Cœmeterio in Vrbe celeberrimo extractas, penes nos de facultate S. Sedis Apostolicæ haberemus, quasdam ex ijs Charißimo fratri in Christo Didaco à Zunniga, qui ex Peru Prouincia Procurator ad nos in Vrbem venerat, dono dedimus, videlicet Sanctorum Martyrum pariter & Pontificum Soteris, Cornelii, & Aniceti, nec non & Sanctorum Martyrum, Cypriani, Cassiani, Theodori, Felicis, Valerii, Clementis, Celsi, Ansani, Pontiani, Evtychiani, Trinei, & Secvndæ Virginis et Martyris: Quasdam etiam de sanctarum vndecim millium Virginum & Martyrum Beatæ Vrsvlæ Sodalitio. Vt autem omnibus constaret eas omnes habitas fuisse & haberi vt veras Sanctorum Reliquias, hoc præsentibus litteris Sigillo nostro munitis, ac manu nostra subscriptis affirmare ac testificare voluimus. Datum Romæ die xxiv. Aprilis. Anno Domini mdxci.

325

*Sic præfatæ Litteræ, in quibus & Secretarij fides P. Iacobi Ximenez, aureis conscriptæ characteribus, quia verè aureæ, & fideles testes pretij, & æstimationis, quibus pretiosa hæc pignora tractari debent, & illis temporibus tractabantur. Aliud eiusdem Venerabilis Patris testimonum litteris etiam aureis in eadem forma extat, pro Sacro Capite vnius Virginis & Martyris de Sodalitio S. Vrsulæ, ijsdem Anno & die, ac Procuratore Peruuij P. Didaco de Zuñiga à maximæ virtutis fama laudatus, vt loquitur P. Ioannes Nadasi in Anno dierum memorabilium

P Didacus de Zuñiga. laudatus.

Soc. IESV die 3. Aprilis. Vbi & quædam de ipso mirabilia, & testimonia sanctitatis. In quo & laudandi veniunt alij Prouinciæ eiusdem Procuratores, vix enim quisquam extitit, qui non eam pretiosis huiusmodi thesauris reddiderit opulentam. Qua consideratione Clemens IX. hanc Regum Ciuitatem Corpore S. Fausti Mar

S. Fausti Martyris S. Cerpus Limæ ex dono Clementis Noni.

tyris honorare & locupletare voluit, quæ & S. Rosæ felicissima parens, vt gratificaretur eidem pium studium, & almam in eius celebratione faustitatem; sic vt eius Litteræ dignis sancta Sede, in qua & Vrbanæ simul ac paternæ benignitatis exemplaria eminent, plenæ fauoribus conte

Horat. 4. Carm. Od. 5.

stantur.

Nutrit rura Ceres, almaque Faustitas.

Demus quod ad Cererem attinet, ad pium sensum aduocatum, Diuæ Rosæ, pro terræ fructibus, quam cælestis incoluit, feliciter inuocatæ, & almam Diuo Fausto Faustitatem. Cui enim post Deum aptius: Demus & Sanctis alijs, quorum Reliquiarum sacris muneribus gloriamur: illam inquam Faustitatem, qua & felix, faustum, fortunatumque ad æterna iter conficiamus: pro quo & id iuuabit, de quo statim. Et sit.

326

*SIc vsu venit vt Pontifices & Episco

Indulgentiæ pro Reliquiarum visitatione concessæ.

pi illas liberali largitione concedant. Sic vidimus n. 136. Vrbanum VIII. pro Corpore S. Amantij præstitisse, sed ad septennium tantùm duraturas, cùm vellet, sicut & alij Pontifices faciunt, pro earum prorogatione ad Sedem Apostolicam haberi recursum, sic enim obedientiam, & dependentiam ab ipsa oportet fideles Ecclesiæ filios profiteri. Pro Sanctuario etiam nostro Illustrissimus D. P. Petrus de Villagomez Archiepiscopus Limanus quadraginta dierum solitam largitionem impendit. Et

Quàm id conueniens Ecclesiæ thesauro declarato.

videtur quidem satis id congrua ratione disponi: sic enim ex thesauro Ecclesiæ, quem Sanctorum, quorum Reliquiæ in locis sacris asseruantur, merita repleuerunt, spirituales congestæ di|

p. 86

uitiæ eliciuntur, vt fidelium sic possit statui in ordine ad æternam salutem prouideri. Quidquid ante gloriosam passionem satisfactorium in Martyribus fuit, in Sanctorum mensura supereffluens fuit, neque necessarium ipsis, quibus sola passio pœnalem omnem reatum profligauit. Quod & de Sanctis Confessoribus alibi ostendi; nullus enim eorum cum reatu dicto è viuis emigrauit, sed rectè ascendêre omnes beatis sedibus fruituri. Immensum ergo illum satisfactionum cumulum, quem in vacuum ire non expedit, nec à diuina prouidentia contemni, cælestis ille dispensator iuxta Vicarij sui dispensationem, quam vt fidelis seruus & prudens, quem constituit super familiam suam, exequitur, ratam habet, legitima remissione pœnarum, quibus se reddunt obnoxij peccatores, neque remissa semper culpa, vt est irrefragabile fidei dogma, relaxantur.

327

*Et videtur quidem satis antiqua id pos

Miraculo sum Indulgentiarum initium.

se, nec sine prodigio inchoata, consuetudine comprobari. In notabili illo testimoniali instrumento, de quo nu. 321. post alia ad Reliquiarum exquisitores spectantia cum licentia Sixti V. sic habetur: In Ecclesia eiusdem Monasterij S. Sebastiani, in qua quidem Ecclesia, in loco infimo, aliter nominato Cœmeterium S. Callisti, in initio cryptæ sunt duo altaria contigua eiusdem ferè structuræ, sub quibus iacet ipsius gloriosi Martyris S. Sebastiani Corpus; altare videlicet paruum situm versus portam Ecclesiæ præfatæ à S. Cornelio Papa duodecima Nouembris dedicatum, super quo S. Gregorius Papa Missam celebrans Angelum Dei vidit, qui in Missarum solemnijs sibi deseruiens dixit. Hic est locus sanctißimus, in quo est vera promißio, & peccatorum omnium remißio, splendor & lux perpetua, & sine fine lætitia, quas Christi Martyr Seba

S. Sebastiani quàm sublimia merita.

stianus promeruit. Ita quòd quilibet Christi Fidelis caussa Deuotionis Ecclesiam eamdem quocumque anni tempore visitauerit, Indulgentias veraciter consequetur, quæ ab Angelo prolatæ, & à dicto S. Gregorio confirmatæ fuerunt. Hæc ibi. Circa quæ illud videtur difficile, quod de Diuo Cornelio asseritur, cuius martyrium S. Sebastiani præiuit multorum annorum antelatione martyrium, vnde consecrare Ecclesiam & altare pro D. Sebastiani honorando corpore non potuit. Ad quod dici potuit S. Cornelium dedicasse quidem altare, vt in eo Missæ Sacrificium offerret turbulentis illis persecutionis diræ temporibus, in quibus id fieri manifestè non poterat: idque diuina prouidentia sic disponente dispositum, vt D. Sebastiani honorando corpori deseruiret.

328

*Quod sequitur difficilius, sic enim

Alterius pro eodem narrationis difficultas.

ibidem: Similiter S. Clemens Papa, cui in visione apparuit S. Petrus Apostolus in manu sua duas claues habens (in Bulla Iubilæi appellat locum istum sanctißimum) narrat in Chronica Romana legisse, quod in eodem loco est diuina promißio, & vera peccatorum remißio ac claritas perpetua eiusdem Martyris S. Sebastiani meritis: quodque quicumque Missam super dicto altari celebrauerit, aut celebrari fecerit, à pœnis Purgatorij vnam animam liberabit & ea intentione singulis diebus celebratur iuxta dictum altare. Sic ibi. Et quidem quod ad apparitionem Diui Petri spectat factam S. Clementi ex aliqua videtur àntiqua traditione descendere, de quo tamen apud Scriptores aliam non inuenimus mentionem. Quòd autem dicatur Diuus Petrus legisse in Chronica Romana, quod ibi asseritur, nullam præ se fert speciem veritatis. Aut enim Chronicam legit, dum in viuis ageret, aut iam cœlestis habitator: quorum neutrum dici potest. Dum enim viueret, nullum erat Chronicum, neque vt id sciret, quod ad illius loci sanctitatem pertinet, Chronicis indigebat, qui omnium maximè ea, quæ huiusmodi in Ecclesia erant, vt illius caput percallebat. Est prætereà rididulum, immò & iniuriosum Apostolo iam glorificato in cælis, & omnimoda sapientia pleno, notitiam ex lectione Chronicæ Romanæ attribui, quod & de Beato quolibet nimis temerè proferretur. Et hoc quidem quatenus narratio ista videtur D. Petro attributa. Si autem non ipsi, sed Diuo Clementi conuenit, & solùm asseratur à D. Petro locum illum appellatum esse sanctissimum; neque id stare vllo pacto potest. Narratio siquidem de sanctitate loci procedit ob Sancti Martyris Sebastiani merita: Atqui Diuus Clemens ante S. Sebastianum martyrio est celeberrimo consummatus, in quo & Diuum Cornelium, de quo nuper, antecessit. Qui ergo stare possit dictæ veritas narrationis? Videtur quidem (vt verosi

Vt queat expediri.

mile aliquid in perplexo adeò negotio proferamus) circa S. Pontificis nomen erratum, & alium sanè Diuo Sebastiano posteriorem, eam habuisse visionem, & narrasse in historia id se legisse Romana dum viueret, quod iam cælestis incola clariùs percepisset: si & id per reuelationem aliam S. Pontificis habeatur. Sin minùs Chronica erit aliqua nobis ignota, illis autem, qui testimonium perhiberent neutiquam ignorata. Hoc modò occurrit pro nodi huiusce solutione. Videant alij an fiat satis, & conferant meliora.

329

*Est etiam quod sequitur ampliore no

Notanda alia, & legi digna.

titia dignissimum, dum sic dicitur: Iuxta dictum etiam altare, in loco vbi est Crux ferrea, requiescit corpus S. Lucinæ nobilißimæ Romanæ Fundatricis eiusdem loci, quæ eiusdem S. Sebastiani corpus ibidem sepeliuit. Item intra Ecclesiam est Cœmeterium S. Callisti Papæ & Martyris, terræ suppositum, in quo centum septuaginta quatuor millium Sanctorum Martyrum corpora vnà cum quadraginta sex Summis Pontificibus sepulta sunt (de quorum Reliquijs non paucæ extractæ traditæque sunt eidem P. Alfonso Sanchez, vt infra videre est) Post Cancellum etiam est locus Catacumbæ nuncupatus, in quo septem Dormientes, vt fertur, quieuerunt: in cuius medio est puteus, in quo Sanctorum Apostolorum Petri & Pauli corpora per ducentos quinquaginta duos annos abscondita fuerunt, & per Beatum Cornelium Papam ad instantiam ipsius B. Lucinæ Virginis extracta fuerunt. Ob quorum reuerentiam omni die est Indulgentia eadem à S. Syluestro concessa, quæ est in Ecclesia S. Petri Principis Apostolorum de Vrbe &c. Habemus ergo ex dictis à veteri venire consuetudine, vt visitantibus loca, in quibus Sanctorum habentur Reliquiæ, Indulgentiæ conferantur.

330

*Neque circa illas prolixa est instituenda

Circa Indulgentiam 40. dierum & quid contra perpetuitatem militare videatur.

disquisitio, loco minimè opportuno; pro illa autem quæ Sanctuario nostro concessa est, de qua |

p. 87

nu. 326. inquiri potest an & quomodo sit perpetua, & nonnulla alia deinceps. Et quòd perpetua non sit, videtur colligi ex facto Vrbani VIII. de quo citato nu. 136. cum enim pro septennio tantùm fuerit ab illo concessa, videtur innuere facultatem ad perpetuas concedendas inferioribus non competere; sic enim limitatio illa & similes, inutiles redderentur: multiplicatione enim visitationum idem posset effectus obtineri. Deinde facultas pro Indulgentia dierum 40. Episcopis concessa est in Concilio Lateranensi, & habetur in Cap. Cùm ex eo de pœnit. & remis. §. Ad

Cap. Cùm ex eo, de pœn. & remis.

hæc vbi sic Innocentius Tertius: Decernimus vt cùm dedicatur Basilica, non extendatur Indulgentia vltra annum, siue ab vno solo, siue à pluribus Episcopis dedicetur: ac deinde in Anniuersario Dedicationis tẽporetempore quadraginta dies de indultis pœnitentijs indulta remißio non excedat. Hunc quoquè dierum numerum Indulgentiarum litteris præcipimus moderari, quæ pro quibuslibet casibus aliquotiens conceduntur: cùm Romanus PontifoxPontifex, qui plenitudinem obtinet potestatis, hoc in talibus moderamen consueuerit obseruare. Hæc ibi Pontifex, vbi summum quod Episcopis conceditur, annus est in Dedicatione Ecclesiæ, & dies 40. in illius anniuersario, in quo quidem perpetuitas est, sed pro tempore anniuersariæ festiuitatis. Cùm ergo additur in alijs casibus dictum numerum 40. semper retinendum, cum eo moderamine intelligendum venit, vt priori concessioni debeat respondere, & sic ad summum pro die aliquo determinato inanno quolibet; aliàs decem dierum visitatione maior obtinebitur Indulgentia, quàm sit illa, quæ in Dedicationis Festo potest à Dedicante concedi, anni, inquam, in quo non admittitur extensio, etiamsi plures in Dedicatione concurrant. Et sunt quidem Doctores, qui perpetuitatem admittant, vt videri potest apud P. Henriquez

P. Henriq.

Lib. 7. de Indulgentijs. Cap. 32. §. 1. vbi sic ait: si Episcopus conceßit 40. dies in perpetuum, nihil ampliùs potest successor eius pro eadem caussa concedere, quia reputantur vnus Prælatus: Sed superueniens Archiepiscopus ex commißione Pontificis potest, dum visitat Diœcesim suffraganei concedere alios 80. dies: totidem enim potest Archiepiscopus in sua Diœcesi. Sic ille: pro quo & Dom. Barbosa de potest. Episcopi Allegat. 88. nu. 16. Sed id intelligendum venit de perpetua concessione iuxta dicta, vt scilicet vnus designetur dies obtinendæ per annum Indulgentiæ, in quo pro Archiepiscopis videndum an locum habeat intra & extra Diœcesim dicta ampliatio, quam dicunt aliqui à Concilio Tridentino reuocatam, vt videri potest apud citatum Barbosam nu. 15. & hæc quidem non ita videntur leuia, vt circa præsentem caussam non possit saltem rationabiliter dubitari.

331

*Nihilominùs oppositum est verosimi

Oppositum resoluitur & probatur.

liùs sustinendum, pro quo ipsa concedentis vrget auctoritas, cui praxis concessionum huiusmodi non potuit non esse penitus explorata, quam & eius non fuisse solius concessiones aliæ manifestant. Fundamentum iam est nuper ostensum, concessio siquidem in Citata Decretali contenta, quæ sic vsu recepta est, & quam doctrina & probitate insignes Antistites amplectuntur. Prætereà quoties illi sacris officijs diebus solemnibus intersunt, solemniter populo benedicunt, id quod Concionatoribus iniungitur in Ceremoniali Episcoporum, vt scilicet Indulgentias post acceptam benedictionem petant, pro quibus Cap. 22. & 25. Atqui hoc est frequentissimũfrequentissimum, ex quo & habetur vt eiusmodi concessionibus id possit, quod per plenarias Indulgentias conceditur, comparari; vnde & quod in Ecclesiæ Dedicatione confertur. Non ergo ex effectu multiplicationis argui potest: sicut neque Pontificum vsus adduci in temporalibus concessionibus, quia illæ maiorum Indulgentiarum sunt, & volunt quidem reuera esse perpetuas, sed sub conditione recursus in earum concessionibus declarata; numquàm enim petentibus continuatio denegatur. Et hoc quidem etiam possent obseruare Episcopi, & esset fortè conueniens ad Indulgentiarum æstimationem promouendam.

332

*Deinde quæri potest an Indulgentiam

An Religiosis prosit.

dictam lucrari Religiosi possint præsertim in ea degentes domo, in qua pretiosissimus Reliquiarum thesaurus asseruatur. Et vt non possit, occurrit Cap. Quod autem, de pœnit. & remis. Vbi Alexander Tertius declarat Indulgentias non subditis concessas, ipsis non prodesse, & ita tenent aliqui apud Barbosam suprà nu. 27. qui & plures apud eumdem de Iure Pontificio in citatum Caput loquuntur generaliter de exemptis; sicut & Leander Tomo 1. Tract. 5. Disput. 14. Quæst. 18. & Nicolaus de Lyra, ac Felinus apud P. Suarium Tomo 4. in 3. p. Disput. 52. Sect. 1. nu. 13. vbi ait de Religiosis quando Indulgentia non est Pontificia, videri rem dubiam. Nihilominus affirmatiuè respondet, quem sequuntur P. Palaus Tomo

Bonacina Tomo 1. Disp. 6. de Sacram. Pœnit. Quæst. 1. Puncto 3. n. 15. nonnullis allegatis.

5. Tract. 24. Disput. vnica Puncto 3. nu. 14. P. Layman Lib. 5. Tract. 7. Cap. 1. n. 5. Barbosa suprà n. 27 alios adducens. Et quidem P. Suarez, qui rem dubiam dixerat, omne videtur dubium excludere, dum ait quòd quando verba sunt generalia pro omnibus visitantibus talem Ecclesiam, sine dubio comprehendunt etiam Clericos ac Religiosos, quia non sunt deterioris conditionis, & optime comprehenduntur sub illis generalibus verbis, quæ amplè interpretanda sunt, cùm fauorabilia sint. Quod rectè notauit Corduba Quæst. 31. Dixerat antem priùs opinionem Nicolai de Lyra, & Felini non videri probabilem, nisi quando verba priuilegij satis limitata sunt. Quæ quidem de Indulgentia Pontificia videntur accipienda, cùm pro eo ex generalitate verborum arguatur, optimè possunt Religiosos comprehendere, vbi supponitur potestas in concedente ad comprehendendos & excludendos; quod quidem ad solum potest referri Pontificem. Si autem loquamur de Episcopo, licet comprehendere velit, responsio est obuia, illam scilicet comprehendendi voluntatem nullius esse momenti, quia vltra propriam facultatem extenditur, scilicet in exemptos, vnde opposita sententia non videtur vt improbabilis reijcienda. Et cùm habeat illa pro se citatam Alexandri Decretalem, non video cur ad illarum non curent citati Scriptores respondere. Potest autem responsio ex ipsis Pontificis verbis sine violentia colligi, dum sic concludit: Prodesse illis tantummodò arbitramur, quibus vt prosint, proprij iudices specialiter indulserunt. Si ergo proprij iudices specialiter indulgeant, si videlicet Religiosi Prælati, quoad hoc velint suos subditos |

p. 88

Episcopis subijci, prodesse illis poterunt Indulgentiæ. Vt colligitur ex P. Suario suprà Disput. 55. Sect. 3. nu. 3. Hæc autem voluntas semper in PręlatisPrælatis viget quia spirituali subditorum comcommodo aliàs viderentur inuidere. Vbi & alia potest adhiberi responsio, scilicet Pontificem de Religiosis non locutum, vt videtur ex contextu deduci, & quia tunc temporis non ita vigebat exemptio, quam ipse Pontifex Cisterciensibus concessit. Vide Barbosam Allegat. 105. nu. 12. ea autem posita, cùm in fauorem Religiosorum fuerit, id non est amissum, quod adeò erat fauorabile, posse videlicet vti Indulgentijs Prælatorum, cùm alias Religiosi Prælati eas concedere nequeant, vt est Scriptorum receptissima sententia.

333

*Potest vlteriùs inquiri, an Indulgentiæ

Sententia moderni Scriptoris circa effectum Indulgentiarum pro iniunctis pœnitentijs.

dictæ possint esse in praxi vtiles: quod quidem hoc loco discutiendum duxi propter sententiam recentioris scriptoris apud Barbosam citata Allegat. n. 14. quam & ipse videtur admittere, pro qua supponitur id, quod vidimus. n. 330. ex Innocentio Tertio, scilicet Indulgentias, quas Episcopi possunt concedere, esse tantùm de iniunctis pœnitentijs, de iniunctis inquam à Confessarijs, & non impletis. Hoc ergo stante, cum his temporibus pœnitentiæ per Confessarios impositæ, vt plurimum, valde leues sint, propter prauas delicatorum hominum consuetudines, atque mollitiem, graues illas pœnitentias peccatis debitas, quæ olim solebant infligi, refugientium; ex eo efficitur, vt rarò esse vtiles queant: quia leues pœnitentiæ facilè implentur, vnde nihil restat, quod ex iniunctis veniat remittendum.

334

*Sed quidem ex ipsa forma, qua senten

Inuerosimilis ostenditur.

tia talis proponitur, parùm verosimilis apparet, dum dicitur tales Indulgentias rarò esse vtiles, est enim contra communem Fidelium sensum, & ea posita persuasione, poterit de diligentijs pro ijs obtinendis parùm curari, immò & quandôque contemni. Vbi supponitur communissima Theologorum sententia, per pœnitentias scilicet illas leues non remitti totam pœnam peccatis debitam; immò nec aliquam illius partem asseruerunt quidam communiter reiecti, vt videri specialiter potest apud scriptores nostros, quos adducunt Cardinalis Lugo Disput. 25. de Pœnitentia, Sect. 2. & P. Arriaga Tomo 8. Disput. 47. Sect. 2. Sic ergo illi, quibus pœnitentiæ leues iniunguntur, vix fructum aliquem ratione illarum assequuntur. Sed quidem magnum esse posse, magno & eximio Magistro sic docente tenendum, sic enim scribit P. Suarez citata Sect. 3.

P. Suarij. auctoritate reprobatur.

n. 5. Aduertendum est autem in dicto Capite, cùm conceditur facultas dandi annum Indulgentiæ in Dedicatione Ecclesiæ, non addi particulam de iniunctis pœnitentijs, quæ posteà additur in Indulgentijs quadragenarijs: vnde videtur prior facultas amplior quoad hanc partem. Existimo tamen ex vi illius textus particulam illam cum tota illa conceßione coniungi: nam est illa clausula veluti suspensa vsque ad finem eius. Deinde iuxta superiùs dicta illa particula non limitat pœnam remittendam, sed declarat quales dies vel anni pœnæ remittantur. Et ideò existimo quadraginta dies Indulgentiæ absolutè posse concedi ab Episcopis, & valere ad remißionem tantæ pœnæ, & peccatis nondum confeßis; & ita, vt opinor, est in vsu illa conceßio. Hæc Doctor Eximius. Ex quibus manifestè nostrum habetur intentum. Si enim dicta concessio ad remissionem pœnæ pro peccatis non confessis extenditur, quia scilicet ante illam per contritionem sunt iam dimissa, multò id est certius de confessis.

335

*Et quidem iuxta priores clausulas op

Illius amplius declarata mens.

positum inferendum videbatur. Cùm enim dicatur particulam de iniunctis pœnitentijs ad totam concessionem pertinere, ex eo videtur fieri limitationem generaliter adhibendam, & præsertim respectu eius, pro quo illa habetur expressa. Sed notandum quod sequitur, particulam non limitare pœnam, sed declarare dies, pro quibus remissio conceditur, vbi se refert ad superiùs dicta, scilicet Disput. 50. Sect. 3. n. 14. & seqq. Vbi probat particulam dictam non esse restrictiuam, sed ampliatiuam, & Indulgentiam sic concessam etiam extendi ad remissionem pœnæ debitæ peccatis, pro quibus pœnitentiæ nullæ iniunctæ sunt. Et §. Vltimo de concessione prædicta agit, & cum Canonistarum communi sententia concludit circa illam, quod fuerat generali doctrina, satis solidè & eruditè roborata conclusum. Pro qua & Sect. 5. nu. 19. Idem tenet P. Palaus suprà.

Qui eum sequantur.

Puncto 3. n. 7. & 8. Cardinalis Lugo Tomo de Pœnitentia Disput. 27. n. 14. & seqq. Licet aliqualiter à P. Suario in modo explicandi dissentiat. P. Laymam Lib. 5. Tract. 7. Cap. 3. vers. At verò P. Coninck de Sacramentis Disput. 12. num. 20. P. Fragosus Tomo 2. Lib. 2. Disput. 4. n. 24. & alij, ex quibus aliqui ex eo arguunt, quia aliôqui non magnam vtilitatem hodie Indulgentiæ haberent, ex quo assertio illa scriptoris moderni conuellitur, qui eas rarò vtiles protestatur, ex quo & nos arguebamus.

336

*P. Henriquez Lib. 7. de Indulgentijs

P. Henriq. non aduersari.

Cap. 6. §. 3. ita scribit: Si Papa aut Episcopus exprimat de iniunctis, videtur excludere eas, quæ nullo modo sunt iniunctæ, quia Indulgentiæ tantùm valent, quantùm sonant, & ita Iuris interpretes exponunt Iura, quibus tamquàm in sua facultate peritis credendum est. Sic ille. Qui tamen non est putandus penitus aduersari: nam in primis ex eo habetur quòd si Episcopus non exprimat, eius concessio non est ad iniunctas pœnitentias coarctanda. Atqui Episcopi frequentissimè ita concedunt, vt affirmat P. Suarez illo §. Vltimo, vbi sic

P. Suarez.

ait: & Consuetudo ita etiam interpretata est, quia nunc absolutè concedunt Episcopi illud tempus Indulgentiæ. Sic ibi. Deinde ita subdit P. Henriquez:

P. Henriq.

sed per generalem clausulam, quam addit Confessarius, Quidquid boni feceris, & mali sustinueris; cen

Idem.

sentur opera, quæ toto vitæ tempore faciet, iniuncta. Hæc ille. Iuxta quæ, quod ad praxim attinet, rigor ille prioris asserti ita temperatur, vt perinde sit, ac si affirmantem partem penitus tueatur. Sed quid si Confessarius non addat, vt in breuioribus & quotidianis de venialibus leuibus, Confessionibus? Nihil profectò id obstabit, quia semper clausula præfata subauditur, siquidem Confessarius modum absolutionis intendit, qui est pœnitenti futurus vtilior, quem aliàs non vult longioris absolutionis clausulis detinere. Pergit citatus Pater, & ita concludit: Quidam putant semper intelligi de pœnitentijs, iniungendis, licet |

p. 89

Papa explicet de iniunctis: quasi Indulgentia dicatur iniuncta, quia taxata à Deo. Sed hæc extensio est falsa. Sic doctus Pater. Et sententiam quidem de taxata pœnitentia, quæ eo pacto dici possit iniuncta, approbat Cardinalis Lugo, quem vti fautorem veræ sententiæ dedimus, & diuersus explicandi modus in eo stat, quòd pœnitentiæ censeri possint iniunctæ, quatenus ab Ecclesia olim taxatæ sunt, & propter hominum infirmitatem, quasi per accidens, à Confessarijs non imponuntur, vnde ad illas concessio Pontificia & Episcopalis extenditur. In quo quidem quantum ad Indulgentiæ effectum discrimen est nullum, quidquid pro speculatiua assertione certetur. Nec P. Henriquez falsam dicere absolutè extensionem potuit, cùm approbet, vt vidimus, clausulam illam: Quidquid boni feceris &c. minimè negans taxatam esse â Deo pœnam peccatorum. Cùm ergo Confessarius sic absoluit, iuxta eum procedit modum, vt pœnitentiam sic taxatam quantum est ex se iniungat, licet per accidens aliam exprimat leuiorem. Imposita autem illa, etiam dici potest imponenda, accedente Sacramentali satisfactione, quæ eo ipso dicitur iniuncta. Non est considerabile ea in concessione dissidium. Quæ quidem à me, licet generalia videantur, proptereà hoc loco discussa, vt erga Sanctuarium nostrum deuotio fidelium excitetur, dum sibi persuadere possunt in huiusmodi Archiepiscopali concessione multùm esse momenti, & eximiam sanè vtilitatem: cùm id in promptu habeant, quo expiare quotidianas culpas possint, & præteritas relaxare.

337

*Circa quod tandem dubitari potest quo

Discussa difficultas de concessione pro loco exempto.

modo Dom. Archiepiscopus in loco exempto Indulgentias potuerit concedere: talis enim concessio est actus iurisdictionis, vt scriptores obseruant, & iurisdictio in proprio territorio potest tantùm exerceri. Ad quod non est difficile respondere. In primis enim dici potest de consensu Prælati exercitium huiusmodi stare posse. Deinde actus iurisdictionis voluntariæ, prout

L. 2. ff. de Offic. Proconsul.

contentiosæ opponitur, exerceri in alieno territorio erga proprios subditos possunt, vt est receptissimus Doctorum sensus, & tales sunt Indulgentiarum concessiones. Prætereà in con

Vide P. Suarez Disp. 55 Sect. 3. n. 13.

cessionibus huiusmodi Prælatus in alieno territorio non est, quia extra Ecclesiam existens potest Indulgentias concedere pro visitantibus ipsas, in quo tantùm abest, vt quidquam immunitati contrarium efficiat, vt potiùs fauore eximio exemptas Ecclesias prosequatur. Pro quo & facit id, quod tradit Mauritius de Alzedo in Praxi Episcopali. Parte 2. Cap. 3. num. 47. scilicet Episcopum extra Diœcesim posse concedere Indulgentias subditis pro opere, quod extra Diœcesim sit faciendum, sine licentia Ordinarij illius loci. Quod priùs docuerat P. Suarez Disp. 55. Sect. 3. n. 17. & post ipsos Cardin. Lugo suprà n. 135. & approbare videtur Barbosa suprà cit. n. 27. & alij.

338

*Pro quo & succurrit doctrina alia, quam

Arguitur ex delinquentibus in locis exemptis.

statuit P. Fragosus supra Lib. 8. Disput. 19. num. 9. scilicet quòd si Episcopus per statutum aut Edictum Episcopale, ferat censuram ipso iure, vel ipso facto, contra adeuntes Monasteria Monialium, & cum illis colloquentes, complectitur omnes, etiam accedentes ad Monasteria exempta, quia ratione loci, vbi delinquitur, est iudex delinquentis, & illud ire, est committere delictum in loco non exempto, quamuis consummatio delicti perficiatur in loco exempto, qui prætereà est in Diœcesi, & de Diœcesi. Cap. Cùm Episcopus, de Offic. Ordin. in 6. Iuxta hæc ergo proposita superiùs resolutio efficaciter roboratur, & ampliùs declaratur: quia in materia odiosa ita se potest iurisdictio Episcopalis extendere; quia ipsum ire delinquere est, licet delictum in loco exempto consummetur: ergo etiam Indulgentia concedi potest euntibus ad visitandam Ecclesiam, licet visitatio in loco sit exempto perficienda.

339

*Id autem quod de loco exempto dice

Loca exempta Regularium esse in Diœcesi, & de Diœcesi, & quæ in illis liceant Episcopis.

batur, esse scilicet in Diœcesi, & de Diœcesi, quod ad præsentem casum attinet, meliùs potest ex Clementina de Priuilegijs comprobari Cap. Archiepiscopus, sic enim ibi: Simili modo concedimus Episcopo, vt in locis eisdem suæ Diœcesis, poßit populo benedicere, audire diuina Officia, & ea etiam celebrare, & in sua præsentia facere celebrari. Sic

Clement. Archiepiscopus, de Priuilegiis.

tamen quòd prætextu conceßionis huiusmodi, in locis ipsis exemptis, vel circa hoc priuilegiatis nullam aliam iurisdictionem, idem Archiepiscopus, vel Episcopus exerceat, nec personis exemptis, vel priuilegiatis, molestiam inferat vel grauamen, nullumque exemptioni, vel priuilegijs eorumdem aliud præiudicium generetur, nec ipsis Archiepiscopo, vel Episcopo ius aliud quomodolibet acquiratur. Sic Pontifex in Concilio Viennensi, vbi pro Archiepiscopis ampla etiam concessio præcesserat pro locis totius Prouinciæ, addito circa celebrationem, Etiam in Pontificalibus. Quod licet de Episcopis non dicatur, intelligendum tamen venit, sic enim innuitur verbis illis: Simili modo concedimus. Ea autem circa Archiepiscopos oportuit exprimi, quia de locis Prouinciæ erat sermo, & dubitari poterat an in illis, quæ extra Diœcesim sunt, id ipsis competeret. Additum est etiam illud: Quouis

Eadem.

priuilegio contrario non obstante, Sacro approbante Concilio præsentis Constitutionis serie duximus concedendum. Circa quam Constitutionem alia Canonistæ disquirunt.

340

*Quod ad negotium præsens spectat, ex

Idipsum amplius declaratur.

illa habemus loca exempta esse Diœcesis Ordinariorum, vnde & videtur etiam dicendum esse de Diœcesi: quod tamen negat Glossa sic dicens §. Præsupponendum est, post alia: Item Quòd licet loca exempta non sint de sua Diœcesi, sunt tamen in sua Diœcesi. Sic illa. Iuxta quæ cùm in Textu dicitur: In locis eisdem suæ Diœcesis, sensus erit, In locis, quæ sunt in sua Diœcesi. Quod videtur doctrinæ illi consonum, quam tradit Cardinalis Tuschus Tomo 8. Lit. T. Conclus. 48. dicens locum exemptum, licet vulgo dicatur esse in territorio, propriè tamen non esse territorium eius, qui in eo non exercet iurisdictionem, sed eius, qui in eo illam exercet. Vbi quidem stante iure exemptionis, & praxi circa illam, reliqua ad modum loquendi spectant, & quæstio videtur esse de nomine. Decretalis quidem locum exemptum vocat locum Diœcesis, ex quo & videtur posse etiam dici de Diœcesi. Primum enim dicitur, quia est illius pars, sicut cùm dicitur locus ciuitatis: Id ipsum autem posterius indicat; nisi dicatur eo modo loquendi non designari solùm ma|

p. 90

terialem continentiam, sed formalem ratione iurisdictionis, & ad id significandum talem locutionis formam adaptari. Circa quod non oportet multùm digladiari.

341

*Ex eo ergo quod socus exemptus sit

Ex quo & firmatur intentum.

Episcopalis Diœcesis, & quod in illo possit Episcopus ea præstare, quæ vidimus, sequitur & posse Indulgentias eidem concedere, cùm suæ Diœcesis sit, & in huiusmodi concessione nullam molestiam inferat, vel grauamen, nec possit ex eo præiudicium aliquod exemptioni generari. Licet autem iubeat Concilium, ne præter concessa, vllam aliam iurisdictionem Archiepiscopus, vel Episcopus exerceat, & Indulgentiarum concessio actus iurisdictionis sit, vt diximus, id iuxta nuper dicta exponendum venit, de iurisdictione scilicet, ex qua possit præiudicium aliquod exemptioni generari. Item concessione solemni concessa, & Missa in Pontificalibus, ibi quod ad Indulgentiarum concessionem attinet, constat contineri, iuxta dicta suprà nu. 331.

342

*VT deuotio ergo Sanctuarium, de quo agimus, promoueri possit, & generalis etiam possit doctrina ampliùs sua in probabilitate firmari, quæ ad Indulgentias spectat, iuuat hoc loco Assertiones aliquot adiecisse. Sit ergo

POtest ergo Successor similem 40. dierum In

Assertionem propositam qui negent.

dulgentiam concedere, & sic alij, dum illud steterit, & staturum credimus vsque ad finem sæculi. Sunt qui id negent, vt videri potest apud

Corduba.

Cordubam Lib. 5. Quæstionarij quæst. 14. Proposit. 3. vbi ita scribit: Si Episcopus dedit. 40. dies Indulgentiæ, & eius successor totidem, non valet nisi pro vnica Indulgentia. 40. dierum, vt ait Geminianus in Cap. final. de pœnit. & remiss. lib. 6. ex mente Ioannis Andreæ in Addit. Specul. quia per talem multiplicationem perueniri potest contra intentum decreti Cap. Cùm ex eo de pœnit. & remiss. Hoc ergo limitarem quando in eodem casu, seu pro eâdem vice vterque prædictorum concederet: secus si in diuersis, quia sic videtur de mente dicti Cap. Cùm ex eo. Sic ille. Pro quo & P. HedriquezHenriquez, cuius verba dedimus nu. 330. in GlassaGlossa adducens Cordubam cum citatis ab ipso, & prætereà Rosellam v. Indulgentia §. 5.

Qui tuetanturtuentur veriùs. P. Suarez.

343

*Sed Assertionem propositam tuentur Paludanus in 4. dist. 20. quæst. 4. num. 43. P. Suarez eum adducens Tomo 4. Disputat. 55. Sect. 3. nu. 5. vbi ita scribit: & ideò non videtur prohibitum, quòd à pluribus Episcopis vel succeßiuè, vel simul, si iurisdictionem habeant poßint plures quadragenæ concedi pro anniuersario die Dedicationis, vel alia simili caussa, quia nec locus fit incapax secundæ Indulgentiæ propter priorem, neque actio vnius Episcopi impedit alterius potestatem, neque illa conditio in illo textu, vel in alio, tamquàm necessaria ponitur. Hæc ille. P. Filliucius Tomo 1. Tract. 8. n. 89. vti certum, & extra controuersiam id videtur statuere, & maiori quidem cum fundamento, quàm P. Mendus, dum oppositum simili tenore proponit in Expositione Bullæ Cruciatæ Disp. 6. num. 19. Nam rationes à P. Suarez propositæ videntur rem moraliter demonstrare: vnde securissimè possunt Episcopi huiusmodi praxim

Obiecti disijciuntur.

amplecti.

344

*Neque vrget quod P. Henriquez ex Iurisperitis illis adducit, qui in re purè Theologica minùs sunt audiendi, qualis est præsens, vt & plures ex ipsis non verentur ingenuè profiteri, vt videri potest apud Dom. Barbosam de potestate Episcopi Allegat. 1. nu. 31. pro quo & Alexander Lib. 2. Consil. 1. nu. 10. Non inquam vrget, quia inconueniens illud de peruentione contra intentum Cap. Cùm ex eo, reuera tale non est, cùm concessiones Episcopales ita possint multiplicari, vt per illas id obtineri queat, quod per annalem Indulgentiam, vt vidimus nu. 331. Vnde & citata Cordubæ præfata ratio non videtur placuisse, quandoquidem, vt vidimus, Indulgentiam quadragenariam multiplicari posse concedit, pro diuersis vicibus. Si ergo Episcopus concedat, visitanti tali die Indulgentiam dictam, & Successor, pro alia, & sic alij, ex tali multiplicatione id proculdubiò obtinebitur, quod annali concessione. Id autem quod ait P. Henriquez successorem eius, qui Indulgentiam concessit, reputari, eumdem Prælatum, debuisset ab ipso probari in ordine ad præsentem effectum: cùm id facilè possit negari. Et quidem ratio illa nimiùm videtur probare: ex ea enim fieret Episcopum successorem non posse pro actione aliqua pia Indulgentiam concedere, pro qua eam antecessor minimè concedere voluisset, quia vnus reputantur Prælatus, vnde & negare debet, quod alium negasse deprehendit. Et Eligius quidem Bassæus Tomo 1. v. Indulgentia 2. nu. 12. Simili vtitur ratione vt probet Successorem posse Indulgentiam ab antecessore concessam reuocare, quia videlicet vna persona cum illo reputatur, cùm succedat eâdem auctoritate. Sed verò ex prædicta ratione oppositum potiùs iuxta dicta elicere potuisset; neque ad assertionem prædictam comprobandam ad eas est opus subtiles & facilè refutabiles considerationes recurrere; quandoquidem stante absoluta distinctione & pluralitate, optima redditur ratio vt id possit successor, quod asseritur, quia scilicet cum omninò simili auctoritate succedit, cui antecessor incommodare non potuit sua concessione. Fateor citatum Scriptorem in eo loquendi modo ducem habuisse minimè contemnendum, vt videri potest apud P. Suarez Disput. 57. Sect. 2. num. 5. Sed stet quod scripsimus cum bona vtriusque venia.

345

*EX P. Henriquex, quem Barbosa secu

Archiepiscopum posse concedere 80. dies vnde habeatur, cum oppositum ex Iure, & Doctoribus constare videatur.

tus, vidimus nu. 330. Archiepiscopum in sua Diœcesi posse octoginta dies Indulgentiæ concedere: pro quo & P. Mendus citato nu. 19. Disput. 6. & quod vti certum cùm proferatur, nullus tamen indicatur Pontificius textus, in quo id habeatur, neque ego illum inuenire potui: immò in Cap. Nostro de pœnit. & remiss. contrarium videtur indicari, dum sic concluditur: Ita tamen vt statutum generalis Concilij non excedas.

Cap. Nostro de pœnit. & rem.

Vbi Archiepiscopo respondetur. Statutum autem generalis Concilij, illud ipsum est, quod habetur in Cap. Cùm ex eo, de quo nu. 330. citato. Et ita Barbosa ipse de potestate Episcopi Parte 1. Titulo 4. de præstantijs Archiepiscopi agens, inter illas peculiarem hanc non annumerat, & specialiter Præstantia 26. ita scribit: 26. præstantia est, quòd

Dom. Barbosa.

Archiepiscopus potest concedere Indulgentias per totam suam prouintiam; etiamsi non sit in actu visitationis, dummodò statutum generalis Concilij non excedat. Sic ille citans Cap. Nostro, & complures

Antonius Cordubensis.

Scriptores. Pro quo & Corduba citata Quæst. 14. Proposit. 2. sic loquitur: Si in largitione Indulgentiæ concurrant Episcopus & Archiepiscopus Metropolitanus, quorum quilibet concedit quod potest de iure, putà quadraginta dies Indulgentiæ suis subditis: tunc subditi Episcopi habebunt vtramque, scilicet octoginta dies: ex quo quoad hoc sunt subditi Episcopi & Metropolitani, quorum quilibet conceßit suis subditis quadraginta dies. Subditi autem Archiepiscopi tantùm habebunt quadraginta dies dumtaxat concessos à suo Archiepiscopo, non autem ab Episcopo, qui non est Prælatus eorum. Qui etiamsi sint in Episcopi Diœcesi non possunt plus lucrari. Sic ille adducens Hostiensem, & affirmans

Cæremoniale Episcoporum.

ita communiter sentire Summistas. In Cæremoniali etiam Episcoporum idem habetur, in cuius fine forma pręscribiturpræscribitur concessionis Indulgentiæ cum benedictione solemni, & cùm ibidem de Archiepiscopo habeatur mentio, quadraginta tantùm dies Indulgentiæ expressi reperiuntur. Pro quo & videndus P. Suarez Disp. 55. Sect. 3. nu. 21. & 22.

346

*Et quid ad hæc? Certè si de conces

Vt queat id stare discurritur.

sione respectu Prouinciæ loquamur, id non ægrè potest cum doctrina stabilita componi: sermo enim est apud citatos scriptores de illius visitatione, & tunc dicitur ex commissione Pontificis posse Archiepiscopum dies Octoginta concedere; cùm tamen id ipsi minimè ex iure, aut ratione Officij conueniat. Id quod in Legato accidit, cui cùm ex iure Indulgentiarum impartitio non competat, ex Pontificia liberalitate committitur, vt centùm concedat dies, quod nonnulli affirmant: alij nihil determinant, cùm arbitrarium sit, sicut & modus concessionis, an scilicet delegari possit, an non, vt videri potest apud P. Suarez citato n. 22. & concessionis huiusmodi aliqua potuerunt exempla suppetere, propter quæ P. Henriquez tanta id potuit confidentia pronuntiare. Ex eo autem quod respectu Prouinciæ talis esse concessio potuit, rectè infertur erga propriam Diœcesim idem esse dicendum, non enim Diœcesani deterioris debent esse conditionis. Hoc si Auctores sibi tantùm vellent, sine offendiculo posset eorum doctrina sustineri. Sed quod ad propriam Diœcesim attinet, non videtur ita posse accipi, quia tenor assertionis alium manifestè indicat intellectum, dum sic concluditur: Totidem enim potest Archiepiscopus in sua Diœcesi. Vbi pro ratione concessionis dictæ, etiamsi ex commissione, potestas redditur, quam in Diœcesi propria Archiepiscopus obtinet. Etsi reuera ita est, iuxta scriptorum mentem, poterit Archiepiscopus non tantùm ex commissione Pontificis, sed iure ordinario dictam facere in Prouincia concessionem, sicut de concessione quadraginta dierum communiter Doctores affirmant, de quo num. præced. Nisi fortè velint id tantùm procedere quando Archiepiscopus propriam Diœcesim visitat, vt scilicet tunc possit ampliorem illam Indulgentiam elargiri, quæ sit etiam pro visitatione Prouinciæ communis. Id quod non apparet quale habeat fundamentum, cui & praxis videtur repugnare.

347

*Dici prætereà potest in conclusione

Addita explicatio.

illa, Totidem enim potest &c. Illud Enim non habere vim caussalis, sed idem esse ac Etiam, vt sensus sit, quem diximus, de potestate ex commissione in actu visitationis Prouinciæ, vt non debeat Diœcesis propria deterioris esse conditionis. Ex hoc autem non videtur quid haberi speciale possit pro Sanctuario nostro, quandoquidem visitatio est Archiepiscopis interdicta à Concilio Tridentino Seßione 24. Cap. 3. de reformat. nisi caussa cognita & probata in Concilio Prouinciali. Id quod eueniet numquàm, sicut hucusque non vidimus euenisse. Nihilominùs ob singularem loci

Quid pro praxi in ordine ad Sanctuarium.

sanctitatem, qua maior nulla in his regnis, poterunt Archiepiscopi totum id concedere quod possunt, fortè enim plus est, quàm id, quod ordinaria forma continetur, & à præfatis Scriptoribus indicatur. Et quidem licet id, quod de commissione diximus, apparentem verosimilitudinem præseferat, alia tamen reuera mens illorum esse conuincitur. Siquidem P. Henriquez, quem secuti alij, in Glossa. Lit. E. pro eo, quod de commissione dixerat, producit citatum Cap. Nostro, & alios item Auctores, apud quos de Octoginta diebus nihil, & solùm asserere comperiuntur Archiepiscopos non ex institutione diuina, sed ex Pontificia concessione habere, vt Indulgentias possint sua in Prouincia concedere; & ita Nauarrus de Indulgentijs. Tomo 2. Notabili. 31. n. 3. cùm dixisset Archiepiscopum intra suum Archiepiscopatum, sicut eo superiores suis in Prouincijs, posse Indulgentias concedere, subdidit statim id intelligendum, dummodò summam 40. dierum non excedant. & n. 17. id de superioribus præfatis Legato, inquam, & alijs, inculcat, non deprehendens vnde maiorem summam illi possint, quod tamen vsu receptum, vsurpare. Ex quibus innui videtur etiam pro Archiepiscopo tale aliquid esse qui concedendum esse contendant, iuxta quorum placitum videntur præfati locuti scriptores.

348

*SI videlicet plures Episcopi 40. conce

Sententia Paludani & P. Layman proponitur.

dant dies iuxta dicta. n. 337. ita vt concessio non solùm sit pro subditis, sed ad non subditos etiam extendatur. Id quod stare posse affirmat Paludanus adductus nu. 343. & eum secutus P. Layman Lib. 5. Tract. 7. Cap. 4. Assert. 2. vers. vltimo. vbi ita scribit: Nihil etiam obstare videtur, si alicui loco, seu Ecclesiæ proprius Episcopus, v.verbi g.gratia, pro Festo Patroni vnam Quadragenam concedat lucrandam tantùm à suis subditis, si tali die Ecclesiam illam inuiserint. Talis enim conceßio non excedit limites iurisdictionis: cùm propriè non fiat loco, sed personis subditis in ordine ad talem locum. Et potest posteà Episcopus proprius loci Indulgentiam istam trahere ad suos etiam subditos, si ipsis licentiam det lucrandi: vt proinde subditi loci duas hoc casu Quadragenas vno die lucrari poßint sicuti singulariter notauit Paludanus. d. 20. q. 4. a. 2. concl. 4. Sic ille quod sibi displicere affirmat P. Palaus. Parte 4. Tract. 24. Disput. vnica. Puncto 5. num. 8. Sicut & P. Suario Disput. 55. Sect. 3. n. 6. vbi non

Vt eam explicet P. Suarez, ipsius fundamenta proponens.

solùm de duorum Episcoporum concessione, sed & complurium asserit Paludani sententiam procedere, vt v.verbi g.gratia, (ait ille) omnes Episcopos huius Regni (Lusitaniæ) posse concedere quadraginta dies Indulgentiæ Ecclesiæ huius Collegij, & Episcopum Conimbricensem posse omnes illas ratas habere, vt eius subditi possint illas simul lucrari; quia vnus Episcopus de licentia alterius potest dare Indulgentiam in loco alterius; & nullus Episcopus prohibitus est dare hanc licentiam multis Episcopis respectu eiusdem loci, licet per se non possit dare: & illi qui de licentia alterius eas concedunt, suo nomine & potestate eas tribuunt, non eius, qui licentiam concessit: sicut alienus Sacerdos de licentia proprij absoluens, nomine suo absoluit, non alterius. Sic ille Paludani sententiam, & illius fundamenta proponit, sic subdens: Sed hæc doctrina mihi non probatur: per quæ minimè illius probabilitatem vi

Videtur probabilis iuxta ipsum, & P. Palaum.

detur inficiari, sed sibi non placere, quod de illo, sicut de se ipso P. Palaum vidimus pronuntiasse. Licet autem inferiùs quadam Paludani responsione proposita sic dicat: Sed hoc friuolum est. Non ideò ipsius sententiam friuolam esse censendus est affirmasse: quia in valde probabilibus sententijs sic vsu venire solet, vt responsiones aliquæ friuolæ contra sentientibus videantur: cùm tamen alijs non sic arrideat: & si reuera friuolæ sint, aliæ possunt solidiores adhiberi.

349

*Ita quidem arguit contra PaludanũPaludanum Doctor Eximius: Nam quoties vnus Episcopus concedit

Contra eam vt arguat.

Indulgentiam de licentia alterius, vtitur iurisdictione delegata ab illo, & hac ratione concedit nomine vel vice illius: quia priùs talis Episcopus non habebat iurisdictionem circa hanc personam vel locum, vt ei daret Indulgentiam: ergo accipit illam ab Episcopo dante licentiam, & non vt ordinariam; ergo vt delegatam. Atqui nullus Episcopus potest per se ipsum nisi 40. dies concedere: ergo nec per delegatos, quia delegantis & delegati vna & eadem est iurisdictio. Respondet Paludanus Episcopum per se habere potestatem ad 40. dies Indulgentiæ, alium verò, qui licentiam dat, solùm supponere materiam. Et huiusmodi responsionem ex eo friuolam reputat; Nam hæc potestas, concedendi scilicet 40. dies, non est absoluta, sed respectiua, & sicut est limitata ad talem effectum, ita ad talem locum. & ad tales personas, & tota est iurisdictionis: sed ille non habet iurisdictionem nisi in subditos: ergo. Sic ille, & satis doctè pro more.

350

*Et quidem quidquid de responsione

Sed pro ipsa arguitur ex eodem.

præfata sit, habemus vnde arguere pro sententia possimus opposita, ex adducto ab Eximio Doctore fundamento, quòd scilicet potestas dicta respectiua sit in ordine ad locum & personas: Atqui eo non obstante, id quod ad locum attinet, ampliationem habet, quandoquidem in loco alienæ Diœcesis potest Episcopus pro subditis Indulgentias concedere, vt cum eodem Eximio Doctore dictum nu. 337. Ergo & circa personas potest conueniens ampliationis modus adhiberi. Sic etiam ille ad non subditos, sed exemptos potestatem Episcoporum extendit, vt vidimus nu. 332. Vbi Alexandri Tertij Decretalem adduximus ab eodem Patre sic intellectam, vt in non subditos extensio locum habere possit, quando id proprij iudices specialiter indulserunt. Habent ergo Episcopi radicalem potestatem: & ita posita aliorum acceptatione, ad concessionem non vt delegati procedunt.

351

*Et hoc est doctrinæ satis receptæ con

Et ex recepta doctrina. Dom. Barbosa.

forme, pro qua ita scribit Dom. Barbosa citata Allegat. 88. n. 25. Si verò Episcopi speciatim suis subditis concederent, vt Indulgentias ab alio Episcopo concessas acciperent, tunc eas lucrarentur, vt probat textus in dicto Cap. Quod autem, vbi Abbas nu. 7. vers. Vltimò noto, ait tutißimum esse, & valde expediens volenti peregrinari, & loca pia visitare, ipsum licentiam ab Episcopo proprio habere capiendi alienas Indulgentias, id est, Indulgentias datas ab alijs, & dicit Nauarrus de Indulgentijs Notab. 31. vlt. nu. 13. vers Exceptis Secundò, quòd licentia hæc habita, non subditi possunt acquirere Indulgentias ab alio Episcopo concessas. Sic ille, pro eo allegans Ludouicum Bologninum, Cochier, Lauorium, & Alzedum. Vbi quidem resolutio talis valde proculdubio probabilis, minimè potest in doctrina illa P. Suarij de potestate delegata fundari, cùm non procedat de Indulgentijs ab extraneis Episcopis concedendis, sed de iam concessis pro alijs, quas sine noua concessione possunt peregrini lucrari. Sicut ergo in prædicto casu stare obtentio Indulgentiæ potest, licet quis subditus sit illam concedentis, ita in eo, de quo est quæstio, ob similem rationem destructo sententiæ oppositæ fundamento. Quæ licet probabilis sit, alterius probabilitatem agnoscit, quam & conati sumus promouere, vt meritò possint DD. Antistites, & securissimè, ac laudabiliter in praxi complecti, & sic Sanctos, quorum gloriosa concernit pignora, pariter honorare, in quorum cultu non possunt semper euidentia præsidia concurrere, sed quandoque ad probabilia est, etiam securè & laudabiliter recurrendum. Nec de his plura.

352

*HAbetur in illo pag. 169. Benedictio

De benedictione vasorum pro Reliquiis, ex Pontificali.

capsarum pro Reliquijs, & alijs Sanctuarijs includendis. Vbi quid Sanctuariorum nomine intelligendum veniat potest in primis inquiri. Et videtur quidem id omne, quod ad Sanctos spectat, præter Corporum partes, quæ propriè dicuntur Reliquiæ, designari, quia eorum sunt sanctificata contactu, vt vestes, ligamina, scripta, & similia. Id quod ex benedictionis ipsius videtur tenore constare, quandoquidem in illa de ijs solùm mentio extat, quæ Sanctos spectant, & pignorum nomine designantur ibi: Vt hæc vascula Sanctorum tuorum pignoribus præparata &c. Inter Reliquias postremas Roma allatas massa plumbi rudis inuenta, qua liquefacta, & in os S. Martyris iniecta, atque in stomachum transmissa, videtur interemptus. Et quis non eam insigni veneratione dignissimam arbitretur?

353

*Deinde quæri potest an capsæ & vascula

Quæ obligatio adhibendi illam.

pro inclusione huiusmodi præparata, debeant benedici, ita vt pro eo aliqua ad conscientiam spectans, vrgeat obligatio? Vbi de conuenientia dubitatio esse nequit; aliàs minimè in Pontificali tale quidpiam propositum haberetur. Et ipsa quidem propositio obligationem aliquam videtur indicare. Licet enim benedictiones in eo habeantur aliæ, pro quibus non est obligatio, vt imaginum, armorum, & peculiaris, pro Ense; in hac tamen specialius aliquid occurrit; quandoquidem non obscurè insinuatur, qua debeant reuerentia Sacræ Reliquiæ tractari; vnde eam ipsis subtraxisse, sine aliqua illorum stare non potest iniuria. Nihilominùs receptissimus vsus in contrarium vigens obligationem videtur submouisse. Quamquàm dici possit illum ex ignorantia aut inconsideratione frequenter accidere in hoc, sicut in multis alijs. Equidem si ex negligentia contingat omissio, venialis aliquis lapsus apparet, qui ratione adducta non leuiter comprobatur.

354

*Prætereà consequenter inquiritur à quo

Qui eam possint conferre.

possit benedictio præfata concedi. Et non posse à quolibet Sacerdote ex eo videtur colligi, quod ait Gauantus Tomo 1. Thesauri. Parte 4. Tit. 19. nu. 20. scilicet in Missali eas tantùm positas benedictiones, quæ citra præiudicium iurium Parochialium à quocumque Sacerdote, & quandocumque fieri possunt. Atqui in Missali benedictio huiusmodi non est posita: non ergo à quocumque est impertibilis Sacerdote. Immò neque à Parocho, quia neque occurrit fundamentum pro eiusmodi facultate, sicut neque pro ornamentis sacris & alijs, pro quibus benedictiones in Missali ponuntur, addendo tamen ad Episcopum pertinere, vel ad alios pro eo habentes facultatem. Et inter illa quidem vas est, seu pijxis, aut ciborium pro reponendo & conseruando SS. Eucharistiæ Sacramento, pro quo in Pontificali habetur etiam benedictio, quam conferre possunt Regulares ex ampliori priuilegio circa talia, de quo in Compendio Societatis Verb. Be

Compendium Priuilegiorum. S. I.

nedicere. §. 3. ibi: Ceteraque ornamenta Ecclesiæ, & ad cultum diuinum pertinentia; Cùm limitationibus ibidem adhibitis. Videatur P. Dicastillus Tomo 1. de Sacramentis Tract. 5. Disput. 4. nu. 193. & in Pontificali quidem post benedictionem istam alia, de qua loquimur, exhibetur: licet enim Christi Corpus & Reliquiæ sacræ, valde imparis sint sanctitatis, vult tamen Dominus sanctos suos in multis, quod ad cultum attinet, non impari veneratione tractari: & ita sicut ad pronuntiatum IESV nomen in Missa inclinandum est caput, sic etiam ad nomen sancti, de quo Officium celebratur. Et sic in alijs, vnde & de vasculis Reliquiarum quoad benedictionem idem quod de Sacra videtur pijxide dicendum: quamuis, vt suspicor, non sint defuturi, quibus placeat facultatem istam ampliare.

355

*Et de præfata quidem benedictione

Oratio pro benedictione cum Sanctorum laudibus.

disseruisse operæ non contemnendæ pretium visum est, tum quia ad Reliquias spectat; tùm insuper, & quidem præcipuè, ob exornanda & ampliùs auctoranda ea, quæ de inæstimabili Reliquiarum thesauro dicta sunt; sunt enim adeò illustria, vt nihil maius aut opportunius dici posse videatur. In hunc enim modum oratur Deus; Hæc vascula Sanctorum tuorum pignoribus præparata, Sanctis tuis intercedentibus cœlesti bene ✝ dictione per fundere digneris, quatenus qui horum patrocinia requirunt, ipsis intercedentibus, cuncta sibi aduersantia, te adiuuante, superare, & omnia commodè profutura, abundantia largitatis tuæ mereantur inuenire. Et sicut illi, te Domine inspirænte, spiritualium nequitiarum versutias cauere; & humanitus exquisita tormenta non solùm contemnere, sed etiam penitus euincere, Christo Domino confortante, potuerunt, ita ipsorum merita venerantibus, & Reliquias humiliter amplectentibus, contra diabolum & Angelos eius, contra fulmina & tempestates, contra grandines & varias pestes, contra corruptum aërem, & mortes hominum vel animalium, contra fures & latrones, siue gentium incursiones, contra malas bestias, & serpentium ac reptantium diuersißimas formas, contra malorum hominum adinuentiones peßimas, eorumdem Sanctorum tuorum precibus complacatus, dexteram inuictæ potentiæ tuæ, ad depulsionem nociuorum, & largitatem proficuorum, semper & vbique propitius extende. Sic priori in Oratione, & deinde post alia sic:

356

*Te quæsumus, indulgentißimè generis hu

Alia pro eâdem.

mani prouisor, vt hæc vascula Sanctorum tuorum receptaculo præparata, ita gratuita gratia sanctifices, vt vbicumque in tuo nomine prolata fuerint, intercedentibus habitatorum ipsorum meritis, cuncta aduersa repellas & nullifices, & omnia vtilia multiplices atque custodias: quatenus fideles tui, magnitudine, siue vniuersitate beneficiorum tuorum, in parte modica Reliquiarum integra Sanctorum corpora se percepisse gratulantur: & per temporalia loca (videtur reponẽdumreponendum, Bona) ipsorum precibus im|

p. 94

pensa, ad æterna cum eis gaudia poßidenda fiducialius animentur, Per eumdem &c. Ex quibus illud prætereà habetur, deficientibus Reliquijs capsis & vasculis benedictis inclusis, vel furto, vel casu alio, huiusmodi receptacula inter Reliquias computanda; quod verbis illis indicatum: Vt vbicumque in tuo nomine prolata fuerint. Non obstante quod sequitur: Intercedentibus habitatorum ipsorum meritis. Licet enim tunc non habitent, habitatores tamen fuerunt, & eorum merita etiam habitaculis pristinis applicantur, in eorum aliàs honorem benedictione sanctissima consecratis.

357

*DIctum de illo. nu. 185. & 186. & pro

S. Fortunati corpus Antuerpiæ in Ecclesiæ Domus Professæ S. I.

illo adducta, quæ ex Beyerlinck & P. Bollando obstare possent, quominùs sacrum corpus, quod in nostro asseruatur Sanctuario, eius sit, quem Ecclesia in Martyrologio die 2. Februarij proponit. Ex eo enim quòd Reliquia in Ecclesia Domus Professæ Antuerpiensis habeatur, non euincitur sacrum corpus alibi esse non posse, & Beyerlinck de sola Reliquia locutus, non de corpore, pro quo ibi P. Bollandus nihil, nec tunc visus alibi, vnde pro S. Fortunato die prædicta proposito sine offendiculo pronuntiatum. Sed verò citatus Pater die 3. eiusdem mensis id habet, quod prudenter cogit dubitare. Sic enim ille pag. 329. Iacobus Tirinus Antuerpiensis èex Societate IESV, Collegio in Domum Professam conuerso, eidem Præpositus Domui, marmore Lygustico exædificauit opus & materia & arte spectabile. Dein anno Christi. 1622. altero post absolutum ac dedicatum templum, Romam Prouinciæ Flandro-Belgicæ Procurator missus, quamplures Sanctorum Reliquias impetrauit, sacrum eidem templo splendorem, vrbi præsidium allaturas. Est in his Sancti Martyris Fortunati Corpus èex Cœmeterio S. Callisti via Appia refossum. Huius Natalem agimus 3. Februarij. Nam qui in Martyrologio Romano. 2. Februarij memoratur Fortunatus, eumdem esse fortaßis existimauit, cuius adeptus erat Corpus. Et quia ille dies celebritate Purificationis impeditus est, postridie vt coleretur, Ioannis Malderi Antuerpiensis tunc Episcopi auctoritate instituit. Acta porrò huius Fortunati, itidem vt alterius, de quo die 2. egimus, penitus nobis incognita sunt. Sic ille addens statim Romani tabellionis instrumentum.

358

*Iuxta quæ cuius sit Fortunati corpus,

Vt possit id stare, cùm in Limano extare videatur Sanctuario.

quod apud nos extat incertum euadit. Vbi non iam circa idem corpus est quæstio, cùm constet esse diuersa, vtpotè ex diuersis refossa Cœmeterijs; Antuerpiense scilicet ex Callisti, nostrum ex Cyriacæ. Videtur autem satis verosimile Antuerpiense illius esse, de quo 2. Februarij, ob simul refossa sociorum corpora, Felicianiscilicet, Firmi, & Candidi, de quibus citato. num. 185. licet P. Bollandus id non videatur penitus approbare. Vnde non immeritò iudicio duorum sapientissimorum virorum, Patris Tirini scilicet, & Illustrissimi Ioannis Malderi, ita dispositum, vt in diem 3. Februarij illius celebritas ex 2. transferretur. Quod quidem dispositioni nostræ parùm incommodat, quandoquidem non eodem die, quò in Martyrologio legitur, illius festiua mememoria peragitur. Quod autem in codice dicatur Fuit heri, si non facilè possit expungi, ad probabilem potest sensum aduocari. Licet enim, vt diximus, verosimile sit, quod de Antuerpiensi dicitur, non tamen certum, & P. Bollandus, vt vidimus, in eo non conquiescit, duos indicans Fortunatos verbis illis: Huius Fortunati itidem, vt alterius, de quo die 2. egimus. Sufficere autem in hoc genere probabilitatem quamlibet dictum non semel in superioribus, quando videlicet circa substantiam error admiscetur nullus, cùm intentio celebrantium in eum, cuius reuera est Reliquia, dirigatur. Sic idem P. Bollandus ibid. nu. 4. ita scribit: Colimus S. Innocentium (in Ecclesia Antuerpiensi dicta) Festo Duplici die 9. Augusti. S. Cyrinum 12. Iunij S. Cerealem 5. eiusdem. Sic ille. Vbi quod ad S. Cyrinum attinet, de quo in Martyrologio die illo, sine certo est fundamento dispositum, alius est Cyrinus Romanus Martyr, de quo die 26. Aprilis. Sed quia occupatus ille, visum est doctis illis censoribus, Tirino, & Maldero, conuenientius, vt Reliquia alteri celebrando cum tribus socijs Basilide, Nabore, & Nazario, iuxta dicta superiùs, aptaretur. Vbi & obseruandum S. Innocentio, cuius nominis nullus Martyr Romæ, diem Augusti 9. assignatum, cùm tamen Vigilia S. Laurentij sit. Quod tamen mihi visum aliàs minimè faciendum, quando scilicet alius esse opportunus potest. Videantur dicta nu. 288. Iuxta quæ etiam à nobis prædictus Vigiliæ dies Sancto est Iuliano designatus, ob rationem, de qua nu. 270.

359

*DIctum de illo num. 263. quod videtur

Quid videatur contra asserta pro illo militare.

infirmari posse ex ijs, quæ habet P. Quintanadueñas in Sanctis Toletanis sæculo 8. pag. 455. & 456. vbi ait S. Liberatum fuisse Episcopum Granatensem à S. Petro ordinatum, proprio quidem nomine Libituinum, mutatione longi temporis inducta decursu. Mortuum in pace in Villa de Hita Diœcesis Toletanæ, quæ alias dicta Amphitria, & Tita. Quòd autem in Martyrologio Romæ dicatur Martyrio coronatus à Cardinali Baronio additum, vel quia Romæ celebris, & notior, aut quia obitus ignorato loco, Romam se contulit, generale refugium, quod aliàs fieri ab eo solitum notat Biuarius in Dextri Indice verb. Martyrologium. Vel quia, vt obseruat Philippus Ferrarius, Plura loca sunt, in quibus inter Martyrologium Romanum & propria Sanctorum loca non conuenit. Et quòd nonnulla loca in nouis impreßionibus Martyrologij emendari possunt, & ita Bermudez de hoc loquentem in Sancto in Historia Granatensi dixisse sic vulgari lingua. El Romano Martyrologio pone su muerte en Roma, porque el Cardinal Baronio conocidamente se engaño, entendiendo decia lo mismo Beda. Hæc ille; quæ quidem adeò infirma sunt, vt minimè possint quæ à nobis sunt dicta, & Martyrologij firmat auctoritate, infirmare.

p. 95

360

*Et in primis enormis mutatio nominis

Apertè illa conuelluntur.

est Libituini in Liberatum, etiam temporis antiquitate probabilis, nisi pro illa magni ponderis fundamenta succurrant, qualia in præsenti minimè reperiuntur. Et in antiquis illis Diui Petri, & Iacobi discipulis, qualis Liberatus asseritur, licet aliqualis nominum immutatio fuerit, talis tamen vt ad eosdem dignoscantur pertinere, vt videre est in Sanctis Ctesiphonte & Hetychio qui dicti aliquibus, Hiscius, Iscius, Thesiphon, Tesiphon, & sic aliter: in alijs autem nomenclatura penitus conseruata. Quemadmodum ergo in Martyrologio Romano prędictorumprædictorum nomina iam inde à multis sæculis conseruata, ita sanè Libituini & coæui, & condiscipuli ad Martyrologij auctorem peruenisset.

361

*Deinde vt mortuus Romæ non sit, sicut

Romæ mortuum fuisse.

in Martyrologio adstruitur, non alijs fulcitur rationibus, quàm nimia & periculosa arrogata licentia contra Martyrologij auctoritatem buccinandi, Cardinalis Baronij libertate & facilitate suggillatis, alia pro alijs reponentis, & ignorantiam suam Romæ perfugio propalantis potiùs, quàm obumbrantis: vnde & indirectè noxiam etiam Romanæ Sedis tolerantiam, dum tot non studet erroribus obuiare. Et deceptum quidem, quia ita apud Bedam extare credidit, Scriptor ille viro tanto non est veritus exprobrare. Sed verò licet ille die 20. prædicta asserat de S. Liberato & Socio Bedam agere, non ex eo, quod ad locum mortis spectat se indicat deprompsisse, cùm aliunde id potuerit valde verosimiliter coniectare. Et in Martyrologio Bedæ, quod à Floro multis suppletum diebus, in quibus nullius Sancti memoria legebatur, & cum supplementis alijs habetur Tomo 2. Martij P. Godefridi Henschenij accuratione, dies 20. prædicta vacat Bedæ, ex alijs verò sic: In Oriente Natale S. Liberati. Et id quidem bis, iuxta diuersa Martyrologia. Orientis autem locum videtur expressisse Vsuardus, qui solius Socij meminit, scilicet S. Baiuli, vt notauit Cardinalis Baronius, dicens fuisse Amphitreæ, quam deuoti illi Scriptores Hitam arbitrantur. Vnde videtur id, quod ad Romam attinet vacillare.

362

*Sed quidquid vel adductum est, vel po

Euidens pro vero Liberato conclusio.

test contra veritatem adduci, illius manifesto splendore penitus superatur. Inuentum S. Martyris Liberati corpus in Cœmiterio Callisti proprio signatum nomine, vt diximus nu. 263. pro quo luculentissimum suppetit instrumentum die 7. Augusti 1620. cum sigillo pendenti S. Cameræ Apostolicæ, vt nullus dubitationi locus relinquatur. Vnde vt ibidem dixi, in designando celebrationis die non fuit opus laborare. Sit ergo suus Amphitriensibus Liberatus, sit Hitanensibus; sed Romam Martyri sacro relinquant, quam Deus voluit eius & Socij Coronis decorare. Neque enim dici potest Sanctum Liberatum, pro quo certant, alium esse ab eo, cuius nos pignore sacro gaudemus, & de hoc, non de illo in Martyrologio memoriam inueniri. Cùm enim euidenter constet fuisse Martyrem Romanum eius nominis, non nisi valde temerè affirmari potest omissum illum, & cùm in eo legitur, alium non Martyrem esse intelligendum. Talia equidem aliquibus somnia potiùs, quàm tolerabiles visæ narrationes, pro quo P. Henaus de Sacrificio Missa Tomo 2. Disput. 27. nu. 177.

363

*DIctum de illo per occasionem n. 287.

Expunctus ex Martyrologio.

quem Franciscus Maria Florentinius testatur ab Vrbano VIII. èex Martyrologio Romano iussum expungi: & sic locuti, vt non plenam testanti fidem adhibere videremur. Visus tamen postea Tomus 2. P. Bollandi, qui pag. 968. nu. 12. pro eo testis minimè repellendus accedit: circa quod operæ pretium visum est aliquid adnotasse. Fuit quidem Sulpicius Seuerus is, quem videre est apud citatum Patrem die 29. Ianuarij, vbi & eius errores profert, & retractationem pariter, ac merita, propter quæ per ipsos quadringentos annos Ecclesiastico cultu fuerit honoratus. Vt ergo veneratio non penitus sit neganda

Sed non ideò detractum Sanctitati, quæ probent.

hæc faciunt. Primò ab Ecclesia in officijs sacris titulo sanctitatis in sacris Officijs publicè proclamatum. Pars enim Officij sacri lectio Martyrologij est, vt est planum, & à Cardinali Lugo specialiter obseruatum in Responsis moralibus Lib. 5. Dubio 17. nu. 6. & constat etiam ex Bulla Gregorij XIII. & Rubricis eidem Martyrologio præfixis. Atqui Ecclesia in Sanctorum cultu errare nequit, quæ est omnium illorum vox, qui pro Virginis immaculata militant Conceptione, pro quo & Nos Tomo 1. Theologicorum Problematum in Apologia præuia. Non ergo in Sulpicij Seueri adeò antiquo cultu error admisceri potuit.

364

*Secundò, idem Vrbanus in suo Decreto

Decretum Vrbani 8.

circa cultum non exhibendum ijs, qui Canonizati aut Beatificati non sunt, sic statuit: Declarans quod per supradicta præiudicare in aliquo non vult, neque intendit, ijs, qui aut per communem Ecclesiæ sensum, vel immemorabilem temporis cursum, aut per Patrum, virorumque Sanctorum scripta, vel longißimi temporis scientia ac tolerantia Sedis Apostolica, vel Ordinarij coluntur. Sic ille. Tunc sic. Pro Sulpicio Seuero fuit communis Ecclesiæ consensus, per immemorabilem temporis cursum, & longissimi temporis scientia, ac tolerantia Sedis Apostolicæ, & Ordinariorum, vt in vniuersa Gallia videri præcipuè potest. Dicendum ergo per expunctionem præfatam quæsito iam diu iure minimè destitutum. Si & addamus Sanctorum Paulini, & Gregorij Turonensis pro illius sanctitate apud Cardinalem Baronium & citatum P. Bollandum, illustria testimonia, & Guiberti pro ipso Apologiam, qui & de Ecclesiastico cultu testatus, scribens ante annos 1208.

364

*Tertiò, Nam ex eo quòd cultus alicui

Expunctionem non amitti titulum sanctitatis.

exhiberi solitus, iudicio Ecclesiæ denegetur, non sequitur eius sanctitati penitus detrahi; sic enim vsu venit. Sic Festum Præsentationis Virginis iussu Pij V. ex Kalendario expunctum, non ideò penitus destitit celebrari, vnde & concessum est PP. Franciscanis antequàm pro tota fieret Ecclesia commune. S. Didaco impensa in vniuersa Ecclesia celebritas, minorata priùs, deinde penitus abdicata, stante ipsius supremo testimonio |

p. 96

sanctitatis. Sic in alijs. Potuit ergo similiter S. Sulpicij memoria Martyrologialis expungi, eo quòd aliqui circa illam hæsitarent, aut scandalum paterentur, re in eo statu relicta, vt iuxta Ecclesiæ regulas, circa illius cultum, sicut circa alios in Martyrologio non contentos, ageretur. Vnde P. Carolus Guyetus, qui post Vrbani VIII. mortem prodijt, & cui eius Decretum non potuit non esse perspectum, circa Sulpicium nihil censuit innouandum.

365

*Id autem quod ait P. Bollandus citato.

Per negligentiam in Martyrologium non irrepsisse.

nu. 12. ante quinquaginta annos per negligentiam alicuius Sulpicium in Kalendarium irrepsisse, nullatenus admittendum; est enim contra ipsum Bulla Gregorij XIII. de qua suprà, sic

Ex Bulla Greg. XIII.

enim ibi: Curauimus Romanum Martyrologium nonnullis in locis librariorum, typographorumque negligentia mendosum, per viros eruditos ad fidem historiæ, quæ rerum gestarum, personarum, locorum, temporum varietate continetur, adhibitis etiam codicibus vetustioribus atque emendatioribus corrigi, correctumque & multis locis auctum edi, vetustißimoque Ecclesiæ more in Choro legendum proponi &c. Iuxta quæ nihil in ipsum per negligentiam cuiusquam irrepsit, cùm omnia à viris fuerint eruditissimis perspecta, & ad accuratissimum examen adducta. Quòd si eiusmodi negligentiæ suspicionibus locus detur, fides prorsus Martyrologij nutabit, neque maior illius erit auctoritas, quàm historici qualiscumque, ex quo non parùm circa cultum ab Ecclesia exhibitum & exhiberi concessum, credulitas cespitabit. Cùm tamen velint plures omnes in Martyrologio contentos esse Canonizatos; quod quidem erit saltem probabile, nisi oppositum aliunde constet, de quo non vno in loco à me actum, & modò B. Aloy

B. Aloysius Gonzaga eidem adscriptus.

sius Gonzaga occurrit à Clemente X. iussus describi cum præclaro elogio, & quidem dignissimo, supremi honoris prodromo iam morantis. Quòd si Sulpicius maturè, attentè, & diligenti consideratione Martyrologio adscriptus, vt eius frui debeat iuribus & prærogatiuis, nihil obstabit quòd ante quinquaginta annos id fuerit præstitum, quia Ecclesia per quinquaginta annos non potuit in errore versari, & exhibere cultum immerenti. A quo quidem legitimè aliquando ipsi habito non penitus abhorret P. Bollandus, vt videri potest §. 2. vitæ, in fine. Vnde & videtur à consueta sancti compellatione vt abstineatur non esse graue præceptum, pro quo probabile sufficeret fundamentum, dum pro eo expressius aliquid non habemus, vt pro Theodoreto extat iam inde ab annis pluribus, licet Concionatores aliqui parùm de eo curent, vt reperiunt compellantes.

366

*ET hoc ad Sanctuarium spectare potest,

Reliquias de substantia consecrationis Altaris, qui censeant esse.

iuxta dicenda inferiùs, in quo sunt ex Canonistis qui censeant Reliquias Martyrum esse de substantia consecrationis Altaris etiam portatilis, quod & amplexus Gauantus Tomo 1. Thesauri. Parte 1. Titulo 20. Lit. O. Vbi pro eo citat P. Azorium Lib. 10. Cap. 27. scilicet Tom. 1. Quæs. 8. vbi reuera affirmat id esse probabilius, & pro eo adducit Siluestrum & Tabienam, & alios affirmantes hanc sententiam esse communem, quam & tenet Scortia de Sacrificio Missæ lib. 2. Cap. 14. Thomas Hurtadus Tomo 1. Resol. moral. Tract. 2. Cap. 6. Resolut. 22. num. 254. cum Summa Pisana verb. Consecratio. n. 3. Siluestro. n. 1. P. Azor suprà. Bonacina Tomo 1. Disput. 4. q. vlt. punct. 9. n. 13. per errorem, quia est. 14. vbi tantùm ait aliquos fretos consuetudine addere ad consecrationem Altaris necessarias omninò esse Reliquias contra Patres Coninckium de Sacram. Quæst. 83. num. 241. V. asq. 3. p. Disput. 233. Cap. 2. n. 16. Filliucium Tract. 5. Cap. 4. Quæs. 9. n. 121. Suarez 3. p. Tom. 3. Disput. 81. Sect. 5. vers. Tertiò additur, in fine, nisi à Papa dispensetur. Barbosa de Iure Ecclesiastico Lib. 2. Cap. 8. num. 7. vbi reuera id videtur tenere, pro quo & vsum stare affirmat: Sicut & Christophorus à S. Ioseph Tomo 1. Moralium receptarum opinionum. verb. Altare dub. 2. In quod & P. Arriaga maximè videtur inclinare Tomo 7. Disput. 55. num. 4. dum opposito solam extrinsecam probabilitatem attribuit, saltem inquit ille, propter auctoritatem multorum grauium Theologornm, qui oppositum sentiunt, probabile est. Vt enim præmiserat, ex magnis cæremonijs, quibus vtitur Ecclesia ad Reliquias collocandas satis probabiliter celligitur: videtur enim mens illius esse, vt pars magna consecrationis in ea positione Reliquiarum constituatur.

367

*Alij licet de substantia consecrationis

Qui solum de pracepto.

non esse existiment, præceptum tamen graue Ecclesiæ pro eo esse contendunt. Sic apud P. Azorium Hugo, Attensis, & Angelus. P. Reginaldus lib. 29. n. 190. vers. Porrò. Qui & probant, nam hoc saltem euincitur ex diuersis Canonibus, quos citati adducunt, scilicet 7. Synodi Cap. 7. Concilij Carthaginensis 5. Can. 14. Africani Cap. 50. & referuntur in Cap. Placuit de Consecrat. Dist. 1. duo isti, vt ait P. Palaus Parte 4. Tract. 22. Disput. vnica Puncto 9. n. 4. vbi tamen solius Africani habetur nomen: quamquam non desint, qui idem esse Concilium suspicentur, ex quo Canon deductus. Citatus autem Pater etsi præceptum non agnoscat, ait tamen esse decentissimum, & à Prælatis Ecclesiæ procurandum.

Et hæc quidem extremæ sententiæ sunt, cùm

Media sententia.

etiam media alia esse queat, scilicet Reliquias esse de substantia Altaris, si suppetant; sin minùs, sine illis stare consecrationem posse, sic dispensante Pontifice, cui vsus talis nequit non esse compertus: ad eum modum, quo pro Consecratione Episcopi tres alij requiruntur; ex quorum defectu ab vno præstari potest, subintrante dispensatione, quæ pro Indijs habetur, de qua nos alibi.

368

*Dico Primò. Licet prima sententia

Assertio 1. de valde verosimili affirmatiua sententia.

valde sit probabilis, quam præter citatos tenent P. Fagundez Lib. 3. circa 1. Ecclesiæ præceptum. Cap. 22. num. 8. Cardinalis Lugo de Sacramentis Disput. 20. num. 75. P. Dicastillus Tract. 5. num. 146. P. Henao de Sacrificio Missæ Tomo 2. Disput. 24. num. 15. P. Granadus Tract. 14. Disp. 12. |

p. 97

nu. 2. P. Gaspar Hurtadus Disp. 4. Diffic. 8. Diana Parte 11. Tract. 6. Resol. 24. P. Layman lib. 5. tract. 5. cap. 6. n. 8. P. Franciscus de Lugo de Sacr. Tom. 1. Lib. 5. cap. 7. Quæst. i. n. ii. Herincx Tom. 4. Disp. 8. n. 127. Trullenck lib. 3. de Sacr. cap. 8. Dub. 16. n. 3. Lezana V. Altare n. 6. Caspensis Parte 2. Disp. 3. nu. 76. Sotus, Ledesma, Zerola, Victorellus, Valerus, & Pasqualigus, quos adducit & sequitur Leander Tomo 2. Tract. 8. Disput. 7. Quæst. 6. & alij, qui vnico ferè fundamento vsus & praxis eam comprobant: negari nequit quin opposita cum moderatione adhibita pro 3. sententia, quando scilicet Reliquiæ suppetunt, sit verosimilior, & in praxi præferenda. Si enim desint; in verosimile prorsus apparet sine illis consecrationem non posse constare, licet defectum non admittat citatus Thomas Hurtadus, suprà dicens impossibile non esse paruulam Reliquiam inueniri ad consecrationem perficiendam. In quo benigno sensu possunt accipi plures alij præter citatos pro secunda sententia apud Leandrum suprà. Pro qua hæc faciunt.

369

*Primò. Quia negari nequit antiquissimus vsus Altaria cum Sanctorum Martyrum

Antiquus vsus ex traditione, & pro eo Canon. 7. Synodi.

Reliquijs consecrandi, pro quo P. Henao multa congerit suprà num. 11. & seqq. & est satis vrgens Canon 7. Synodi, Generalis inquam Nicæni Concilij, in quo sic dicitur: Quæcumque templa consecrata sunt absque Reliquijs Martyrum, in ijs fieri statuimus Reliquiarum depositionem cum consuetis precibus. Qui autem templum consecrat sine sacris Reliquijs deponatur, vt qui Ecclesiasticas traditiones transgressus sit. Sic illud. Vbi quod statuitur, ex antiqua traditione descendit.

370

*Ad quod aliquorum responsiones obuiæ minimè satisfaciunt. Dicitur enim in primis

Aliquorum responsiones.

contra Decretum dictum, etsi quæ sint alia, vsum præualuisse, ex eo tempore introductus, quo raritas altarium desijt. Deinde Canonem non tam præcipere, vt singula Altaria consecrentur cum Reliquijs, quàm vt in templis consecrandis deponantur illæ, idque in odium hæreticorum, qui sanctorum imagines & lipsana èex sacris ædibus abiecerant tunc temporis, quæ ratio & occasio nunc cessauit.

Non inquam satisfaciunt. Quia quod de vsu præualente dicitur, non est ita exploratum vti as

Confutatæ illæ.

seritur, & ita multi ex vsu contrario arguunt, vt vidimus ex Barbosa & Bonacina. Item Pontificale semper tali praxi ab Auctoribus assertæ restitit, quod & in nouiore Vrbani VIII. videre licet, dum formam præscribit consecrationis, & tamquàm partem valde præcipuam, id quod ad Reliquias spectat singulari rituum maiestate proponit. Pro contrario autem vsu tolerantia Ecclesiæ extat quidem, quæ tamen non semper potest ad patrocinium aduocari. Quod autem de Reliquijs deponendis quidam in Ecclesijs, sed non cũcum illis Altaria consecranda: ex eo refellitur, quod vsus, quam Ecclesia obseruat, ex antiqua traditione descendit: atqui ille circa Altarium consecrationem versatur, neque de Reliquiarum necessitate aliàs curat. Vnde in Rubrica de incensatione Altaris, sic dicitur: Si verò in Altari fuerint Reliquiæ &c. & prætereà, si obligatio circa consecrationem cessauit ob multiplicata Altaria, etiam pro Ecclesijs idem dicendum, quia & Ecclesiæ multiplicatæ sunt super numerum. Caussa autem illa reponendarum Reliquarum in odium Hæreticorum ex eiusdem Canonis tenore conuincitur falsitatis, cùm in eo dicatur id fieri debere iuxta Ecclesiasticas traditiones: pro quibus & D. Augustinus Sermone 73. in Appendice de diuersis ita loquitur: & quasi pro quodam consortio, ibi Martyribus sepultura decreta est, vbi mors Domini quotidie celebratur: scilicet vt qui propter mortem eius mortui fuerant, sub Sacramenti eius mysterio requiescant. Sic S. Doctor: & Consecratio quidem ita perficitur, vt in Altari sepulchrum sanctis, quorum sunt Reliquiæ, tribuatur: vnde illa ipsius consecrationis forma: Consecretur & sanctificetur hoc sepulchrum In nomine Patris &c. Quæ habetur in consecratione etiam Altaris portatilis.

371

*Circa quod P. Arriaga suprà ita scribit,

Vt arguat & respondeat P. Arriaga.

& arguit pariter ac respondet: Frequenter Ecclesia in administratione Sacramentorum vtitur grauibus cæremonijs, quæ tamen non sunt essentiales pro Sacramento: colligimus autem quæ sunt in rigore essentiales ex ipso sensu verborum: quando enim verba denotant finem Sacramenti, tunc dicimus eam cæremoniam, supra quam cadunt talia verba, esse necessariam, reliquas verò non ita: in præsenti ergo cum ad positionem Reliquiarum nihil aliud Ecclesia denotare videatur, quàm quòd honoret Sanctos, quòd illis sepulchrum adornet gloriosum: de consecratione verò ipsius Altaris tunc nihil dicat, sed id adæquatè denotet, dum imponendo oleum & Chrisma vtitur eis vocibus: Consecretur hoc Altare in honorem &c. benè colligimus substantiam consecrationis solum consistere in eis vnctionibus, & in illis verbis, ac proinde reliqua esse iuxta dicta per modum cæremoniarum. Sic doctus Pater, vt aliquid diceret pro sententia grauiũgrauium Theologorum, cùm ipse in oppositam, vt vidimus, magis inclinaret.

372

*Sed quidem parùm in illis roboris benè

Valide refellitur.

consideranti succurrit. Quod enim de cęremonijscæremonijs pro Sacramentis adhibitis dicitur, ex eo insufficiens ostenditur, quod Sacramenta certas habent materias & formas ab Ecclesia propositas, iuxta Scripturæ sacræ fidem, traditionesque, in generalibus Concilijs expressas, & communi fidelium consensu receptas, iuxta Doctorum irrefragabile magisterium: vnde quid de substantia sit, quid ad ritus accidentarios spectet, facilè deprehenditur. Quod secus accidit in ijs, quæ ex instituto ipsius Ecclesiæ habentur, & sacris actionibus ac verbis perficiuntur; si enim grauissimæ sint, vt in Consecratione, de qua agimus, citatus Auctor recognoscit, non debent vt accidentaria recipi, si præsertim vnctio sacra adhibeatur, vt in præsenti accidit, sic enim ante prædicta verba in Pontificali statuitur: Oratione dicta, Pontifex accepta mitra,

Pontificale Romanum.

intingit pollicem dexteræ manus in sanctum Chrisma, & cum eo signat confoßionem, id est sepulchrum, in quo Reliquiæ sunt reponendæ, in medio formando signum, dicens &c. Vbi manifestum est partem Altaris consecrari, vt mirum planè sit à præfato Scriptore dictum de consecratione Altaris nihil dici: cùm enim pars Altaris sit, & illa consecretur sacra vnctione & verbis eam significantibus: quid esse euidentius potuit, vt de consecratione Altaris saltem partiali ibi agi dignoscamus? |

p. 98

Id quod clariùs adhuc conuincitur ex oratione, qua dicta disponitur ad consecrationem statim deueniendum: declaratur enim orationem huiusmodi ad id, quod immediatè sequitur, pertinere: sic enim in illa: Exaudi nos Deus noster, & precum nostrarum libenter accipe vota, & altare hoc ad celebranda diuina mysteria præparatum, cœlestis vnguenti odore asperge, & aromata diuinæ sanctificationis illi infunde: & sicut lapidem Iacob Patriarchæ erectum vnguenti perfusione dicasti &c. Iuxta quæ manifestissimum habetur consecrationem sepulchri non ad honorem tantummodò Sanctorum dirigi, sed ad Altaris ipsius substantialem dispositionem, licet partialem, cum Sanctorum honore coniunctam: sicut consecratio Altaris est partialis Ecclesiæ consecratio, quando illa solemniter consecratur; sine qua tamen nequit ista consistere, cùm in ordine ad diuinum sacrificium præsertim peragatut.

373

*Secundò arguere possumus directè ex

2. Probatio directa ex forma consrcrationisconsecrationis.

nuper dictis: Nam ex Consecrationis forma necessitas Reliquias adhibendi colligitur, quia non vt mera cæremonia, sed vt pars valde principalis exigitur, cùm ex Philosophia constet plures esse caussas principales posse, licet partiales, & in aliquibus Sacramentis partiales eiusmodi caussæ sunt, vnde & partes Sacramenti substantiales, sua & materia & forma distinctis constantes, vt in Eucharistia, Ordine, & Extrema vnctione, ac Matrimonio, iuxta receptam de illo doctrinam, in alijs certiorem.

374

*Tertiò, Ex Oratione Ecclesiæ in prin

3. Ex Oratione Ecclesiæ.

cipio Missæ, Oramus te, Domine, per merita Sanctorum tuorum, quorum Reliquiæ hîc sunt. Vbi supponitur futuras ibi, aliàs adderetur conditionalis cautio, vt in incensatione, iuxta dicta nu. 370. Si dicas posse stare consecrationem sine Reliquijs, si non sit earum copia; quo euentu quærere debemus quomodò stare veritas Orationis præfatæ possit, & ita ex illa non desumi efficax argumentum. Contra hoc est id esse quasi per accidens, cùm generaliter supponatur futuras ibi. Quod quidem non potest ab Ecclesia supponi, nisi quia pro eo præceptum extat; si enim ex hominum voluntaria dispositione penderet, id esset generaliter incertum, vt quod de appositione in Altaribus diximus, vnde similis ac pro incensatione conditionalis obseruatio poneretur. Quomodo autem, si Reliquiæ non sint, verificari Oratio possit, videbitur inferiùs. Nec satis faciunt qui dicunt id posse intelligi de Reliquijs in Ecclesia regulariter asseruatis, cùm vix vlla Ecclesia sit, in qua talis defectus videatur. Nam oratio ista, sicut & osculum Altaris pariter concurrens respondent consecrationi, & ita ad Reliquias in ea depositas referuntur. Pro quo Gauantus suprà Parte 2. Tit. 4. Lit. D. ita scribit: Monet Hieronymus Cantonus in Ordinario diuinorum Officiorum, quòd vbi non sunt Reliquiæ Sanctorum, ex dispensatione Apostolica, in Altari, omitti debent verba, Quorum Reliquiæ hîc sunt: eoque casu osculum Altaris fieri debet ad ea, Indulgere digneris, & benè monet. Hæc ille. Iuxta quæ habemus orationem & osculum ad Reliquias dirigi, quatenus in Altari consecrato existunt, & ita non sufficere quòd in Ecclesia sint, quia nequit dici illas osculari, cùm osculum ad præsentissima referatur. Præterquam quot innunumera sunt loca, in quibus Missæ Sacrificium offerri potest, cùm tamen in illis Reliquiæ non sint, nec de illis ad huiusmodi curatur effectum.

375

*Tandem quod ad praxim attinet, ex eo

4. Ex periculo celebrationis in Altari non consecrato.

ipsius conuenientia ostenditur, quòd sententia affirmans necessarias esse Reliquias, eam habet, quam vidimus probabilitatem; quòd si ipsa vera est, consecratio aliter facta erit nulla, & ita super Altari non sacro fiet celebratio. Licet autem consecratio talis non sit Sacramentum, in quo non licet vti opinione probabili, vt aliàs dictum cum receptissima Doctorum sententia; est tamen res maximè sacra ad supremum omnium Sacramentorum pertinens, vnde securior pro ea est via tenenda, vbi non solùm videtur esse decentia, quam & futuram maximam agnoscit P. Palaus, & à Prælatis Ecclesiæ procurandam vt vidimus nu. 367. Sed decentiæ, & procurationis non leuis obligatio, si res ista quibus par est oculis, inspiciatur.

376

*Dico Secundò. Si Reliquiæ desint, li

Assertio 2. Posse sine Reliquiis consecrari Altare, si illæ desint.

cet omninò sine illis Altaria portatilia consecrari. Id probo: Nam tunc necessitas vrget, & vel dispensatio Apostolica pro illa extat, iuxta dicta nu. 367. vel probabilis opinionis virtute agitur, quod & in Sacramentis accidit, vt communis Theologorum sententia firmat, de qua non semel à Nobis dictum. Neque hoc negabit Thomas Hurtadus, qui sententiam suam nihil impossibile continere dixit, cùm tale non sit paruulam Reliquiam inuenire. Si ergo impossibile hîc & nunc, vbi instat necessitas, id conuincitur concessurus. Et multò minus P. Reginaldus, qui obligationem tantùm agnoscit quando commodè fieri potest.

377

*Dico Tertio. In euentu præcedentis

Assertio 3. Quid tunc de Oratione Missæ.

Assertionis, si videlicet constet non adesse Reliquias, possunt omitti verba orationis, Quorum Reliquiæ hic sunt, iuxta dicta n. 374. Si in Ecclesia sint, & sit præcipuum aliquod præsertim sanctuarium, potest ad Sanctos, quorum sunt, Oratio dirigi impropriando locutionem, non quidem ex mente Ecclesiæ, iuxta quam alius est sensus, quem vidimus, citato nu. 374. Sed ex priuata deuotione, quæ cùm actus internùs sit, & religiosus, ab illa nequit prohiberi: vt verò externus est permittitur, vt Sacerdotum vitetur confusio, & hærere minùs sapientes cogantur circa omittenda: qua de caussa in Secreta Oratione Missæ Dedicationis illa verba relicta, quæ parenthesi iam contenta iubentur omitti. Et in hymnis sacris aliqua etiam occurrunt, quæ non possunt Sanctis omnibus adaptari, vt alibi obseruaui. Sanctorum Petri Nolasci, & Caietani Thienæi ignorantur corpora, vt Historici eorum attestantur. Quomodo ergo in eorum Festis dicitur: Ad sacrum cuius tumulum frequenter, Ægra quæ paßim iacuere membra, Viribus morbi domitis saluti Restituuntur? Quod dicunt aliqui de conditionali intentione, congruit quidem quando Sacerdos ignorat an sint in Altari Reliquiæ, si enim sit certus, ineptè conditione vtitur, vt est compertum.

378

*Dico Quartò. Licet antiqui Canones

Assertio 4. nonNon esse necessarias Reliquias Martyrum.

de Reliquijs tantùm Martyrum procedant, iam quorumcumque Sanctorum sint ab Ecclesia eorum adscriptorum Catalogo, pro Altaris conse|

p. 99

cratione sufficere videntur. Idque constare ex Pontificali, quia in consecratione nulla Martyrum memoria extat, sed sola Sanctorum. Quod & ex Declaratione S. Congregationis Concilij Tridentini ostenditur, quam ex Piasecio adducit Diana Tit. 20. citata Lit. O. vbi ita scribit: & de

Gauantus.

bent esse Sanctorum ab Ecclesia approbatorum, vt respondit sacra Concilij Tridentini Congregatio Episcopo Interramnensi 13. Septembris 1593. apud Piasecium par. 1. cap. 5. nu. 7. Etenim Christus, hoc est vnctus, appellatur consecratus à Deo caput Sanctorum. Sic ille. Vbi de Martyribus nihil, & consul

Nec sufficere Beatificatorum.

tatio pro Beatificatis generaliter videtur processisse, nam de alijs priuata tantùm veneratione percultis nulla esse poterat dubitatio. Et modò id certius ex Pontificijs Decretis prohibentibus Beatificatorum Reliquias in processionibus circumferri. Constat autem ex Pontificali Reliquias pro Consecratione Ecclesiæ, Altarium scilicet illius, processionaliter deportari. Licet autem id non fiat in quacumque Altarium consecratione, idem tamen obseruandum, quia Consecrationis forma eadem est, & de omnibus Declaratio præfata procedit. Vide tamen infra nu. 383.

379

*Quod de præsenti agentes quæstione

Quid de Christi Corpore pro Consecratione, & facto S. Leonis censeant aliqui.

addunt communiter scriptores de Corpore Christi in Eucharistia, quod non licet in Consecratione Altaris loco Reliquiarum, si illæ deficiant, apponere, dubiæ quæstionis non est, quidquid ex antiquis nonnulli, piè magis quàm legitimè præstitisse reperiuntur. Pro quo videri potest P. Henao suprà nu. 18. & 19. & Pasqualigus de Sacrificio Missæ Quæst. 679. Adducitur autem pro eo D. Leonis Magni factum, (vt omittamus improbabilissimum aliud, de quo Pasqualigus) ex quo pro noua quadam opinione fundamentum vsurpatum: narrat enim Panormitanus in Cap. 1. de Consecrat. Ecclesiæ. n. 2. dictum Pontificem deficientibus Reliquijs dedisse partem Corporalis & Eucharistiæ in consecrationem cuiusdam Ecclesiæ. Quod quidem Thomas Hurtadus suprà n. 262. & seqq. Vti indubitatum accipiens, quod ad Eucharistiam attinet, omninò negat, quia ita declarauit Innocentius Papa, ab Hostiensi consultus, vt tradit ipse in Summa verb. Consecratio. n. 5. Vbi non est credendum existimasse Auctorem, licet id videatur innuere, D. Leonem de Christi Corpore non posse intelligi tradidisse, quia iam Innocentius id non posse fieri declarauerat, esset intolerandus Cacochronismus; sed quòd cùm ita Innocentius Quartus declarauerit, idem ante septingentos annos D. Leonem censuisse, cùm Sancta Romana Sedes eôdem spiritu suis in dispositionibus, & in ijs maximè, quæ sunt tanti momenti, regatur. Et quia nequit dici partem Corporis Christi misisse, cùm in particulis non Christi partes, sed totum illud contineatur: Pars Corporis idem ac pars

De Corporali quid aliqui.

Corporalium debet intelligi, vt scilicet illam loco Reliquiarum miserit, quia reuera talis est, ob Corporis Christi contactum, sicut Passionis instrumenta, & Sacra Syndon. Pro quo laudat P. Fagundez, qui suprà, scilicet. nu. 8. ita loquitur:

P. Fagund.

Ad factum Leonis respondendum est de illo non constare, vel fortè solùm misisse aliquod frustulum Corporalis loco Reliquiæ, & non partem aliquam Eucharistiæ: & posteà per communem errorem additum fuisse illum misisse particulam Eucharistiæ. Sic ille: quod & probabile existimant P. Franciscus de Lugo suprà. n. 13. & P. Amicus Tomo 7. Disp. 33. nu. 349. quod ad missionem attinet Corporalis.

380

*Sed quidem cùm narratio talis in Or

Negatur factum, & inepta explicatio confutatur.

dine ad Eucharistiam apocripha, falsa, & absurda videatur, vt citati censent, & Diana suprà. P. Henaus. nu. 20. & 21. non immeritò idem de illa absolutè pronuntiandum. Neque expositio Thomæ Hurtadi tenori eius accommodari potest, vt scilicet Corpus Christi pro Corporali sumatur, sic enim non esset necessarium vt ante Corporalium expressionem pars Christi Corporis poneretur, vt est apud ipsum, non apud Panormitanum, ex quo id fideliter retulit Siluester

Syluester.

verb. Altare nu. 5. vbi sic ait: & hæc opinio multum placet Panormitano. Licet, inquit, feratur quòd Leo Papa deficientibus Reliquijs, dedit partem Corporalis, & Eucharistiæ in consecratione cuiusdam Ecclesiæ, videtur mihi quòd hoc sit peruertere vsum Sacramenti. Hæc ille. Non ergo stare, nisi valde ineptè potest, id quod citatus Auctor intendit, vt Corpus pro Corporali sumatur, quandoquidem & vsurpatio talis ineptissimè constet, & aliunde compertum sit, si alicubi Corpus extet, de Christi corpore vt in Eucharistia esse sermonem. Neque est cur P. Hurtadus de ea sit narratione solicitus, quandoquidem sine vlla dependentia ab illa censet & probat Corporale esse Reliquiam, quæ pro Altaris consecratione sufficiat. Quod quidem non videtur considerasse, cùm antea dixit consecrationem cum Reliquijs numquàm esse impossibilem, quia tale non est aliquam paruulam inueniri: Corporalia enim vbique habentur, vbi de Consecratione Altarium agitur, & ex ijs non paruula, sed grandior potest pars ad eum effectum adhiberi. Præterquàm quòd si D. Leoni defuere Reliquiæ, iuxta narrationem, quam ipse adeò arbitratur authenticam, quæ tamen vel eo ipso redditur incredibilis, quomodo non extra Romam, & in partibus Indiarum remotissimis, idem non possit accidere?

381

*P. Henao. n. 22. corruptam asserit sin

De Brandeo quid sentiendum.

ceritatem narrationis, & D. Leonem solùm misisse Brandeum, linteum scilicet supra Sanctorum corpora impositum, de quo à D. Leone mitti solito pro Dedicatione Ecclesiarum agit D. Gregorius Magnus Lib. 3. Registri Epistola 30. quem

D. Gregor. Magnus.

& ipse secutus morem. Quod leuatum in Ecclesia, quæ est dedicanda, debita cum veneratione reconditur: & tantæ per hoc ibidem virtutes fiunt, ac si illuc specialiter eorum corpora deferantur. Quæ sunt illius verba. Sed certè cum hoc adeò frequens fuerit, & in scriptis obuium, D. Leonis factum non potuit vt valde singulare, & tantùm fama notum à viro doctissimo Panormitano, alijsque proponi. Et quidem cùm id, quod ad Reliquiarum depositionem attinet, iuris Pontificij dispositio sit, potuerunt præfati duo sancti Pontifices id præstare, quod vidimus, sicut & modo possent, secus alij. Id quod de Corporalibus etiam dicendum, si narratio præfata aliquatenus admittenda videatur.

p. 100

382

*Quòd autem illa pro Reliquijs ad effe

Ad effectum consecratlonisconsecrationis ineptum Corporale.

ctum dictum in Ecclesia non habeantur, probant Diana & P. Henao suprà, iuxta cuius iudicium res ista penitus æstimanda. Et quidem quòd non omnia ex contactu Christi in Sacramento, si tamen contactus dicendus sit, cùm medijs speciebus fiat, constat ex digitis Sacerdotis, quibus ille tractatur, & vnguibus, quibus Hostia frangitur, præciduntur enim, nec de ipsis curatur, licet Beatus Hermannus Ioseph illos cum pilis labiorum, custodisse in eius mirabili historia legatur, & alijs, quæ à præfatis adducuntur. Prætereà Reliquijs in consecratione Altaris sepulchrum præparatur, & eo consecratur nomine: sepulchrum autem mortuorum est, cùm tamen mortua dici nequeant Corporalia.

383

*Deinde totus consecrationis apparatus

Ex ritu consecrationis ostenditur.

videtur assertioni prædictæ esse contrarius. In primis enim inter illa, quæ pro consecratione Ecclesiæ pridie paranda dicuntur, est chartula pergamena scripta sub hac forma: Ego N. Epis

Pontificale Romanum.

copus N. consecraui Ecclesiam & Altare hoc in honorem Sancti. N. & Reliquias Sanctorum Martyrum N. & N. in eo inclusi &c. Post multa alia sic canitur: O quàm gloriosum est regnum, in quo cum Christo gaudent omnes sancti &c. Mouete vos Sancti Dei de mansionibus vestris, ad loca festinate, quæ vobis parata sunt. &c. Et quibusdam interiectis ita: Surgite sancti de mansionibus vestris, loca sanctificate, plebem benedicite. &c. Ambulate Sancti Dei, ingredimini in ciuitatem Domini &c. Istorum est enim regnum cœlorum, qui contempserunt vitam mundi &c. Ingredimini Sancti Dei, præparata est enim à Domino habitatio Sedis vestræ &c. Gaudent in cœlis animæ Sanctorum, qui Christi vestigia sunt secuti & quia pro eius amore sanguinem suum fuderunt &c. Sub altare Dei audiui voces occisorum dicentium: Quare non defendis sanguinem nostrum? &c. Quis autem non videat hæc & alia ibidem contenta non posse frustro Corporalium adaptari? Cuncta enim illa ad Reliquias diriguntur. Quæ quidem Martyrum esse debent, vt ex adductis constat, si videlicet reperiantur. Si autem secus accidat, & Reliquiæ aliorum Sanctorum suppetant, pro consecratione Altarium portatilium poterunt probabiliter adhiberi: non ita pro alijs, quia pro illorum consecratione nequit instare necessitas, & cùm de illa agitur, poterit pro conquirendis Martyrum Reliquijs anticipata diligentia ab ijs, qui consecrationem desiderant, prouideri.

384

*Quærunt scriptores nonnulli an Altare

Consecratio Altaris an amittatur fractione aut amotione sigilli Reliquiarum: pro quo duæ sententiæ.

amittat consecrationem per solam fractionem vel amotionem sigilli, seu sepulchri, in quo Sacræ Reliquiæ conditæ sunt. Et negat P. Coninck suprà, idque P. Layman dicit non esse improbabile, afferens pro sententia opposita Durandum Rationalis auctorem, Siluestrum, Sa, Henriquez, & Scortiam, qui id, sicut & alij Canonistæ probant ex Cap. 1. de Consecratione, ibi: Adhæc si Altare motum fuerit, aut lapis illi solummodò superpositus, qui sigillum continet, confractus, aut etiam

Cap. 1. de Consecrat.

diminutus, debet iterùm consecrari. Sed hoc non vrgere ex eo affirmat P. Layman, quia non dicitur Altaris consecrationem amitti, si sigillum frangatur, sed si lapis, vel mensa consecrata frangatur, in qua sigillum seu Reliquiarum receptaculum continetur. Addit tamen nihilominùs (id, in quo eum sequitur P. Palaus suprà nu. 6.) seruandam esse Ecclesiarum consuetudinem communi Doctorum sententia firmatam, vt Altaria iterùm consecrentur. Cùm enim sigillum hoc censeatur præcipua pars mensæ; meritò ob eius fractionem, ipsa mensa, siue lapis notabiliter confractus vel diminutus æstimatur, sic doctus Pater, ex quo efficaciter argui potest pro necessitate Reliquiarum, quandoquidem eorum receptaculum præcipua est mensæ pars: deficiente autem præcipuo nequit id, ad quod spectat in suæ substantiæ integritate saluari. Cùm tamen ille Reliquias non esse de substantia consecrationis non obscurè significet, referens eam sententiam secundo loco, atque ea dissoluens, quæ contra ipsam communiter obijciuntur. Licet admonitio, quam subdit, non plenè eo in placito conquiescere videatur indicare. Nihilominus, in

P. Layman.

quiens, pertinet ad Ecclesiarum Prælatos prouidere, si fieri commodè poßit, vt pia & antiqua consuetudo in omnibus templis & Altaribus Sacras reponendi Reliquias perseueret: quod & in Introitu Missæ significatur. &c.

385

*Et eos quidem, qui Reliquias non esse de substantia consecrationis censent, mirum non est, si fractionem, aut amotionem sigilli consecrationis permanentiæ non obstare arbitrentur. Vnde sic etiam tenet P. Henao suprà. num. 31. &

P. Henai asserta proponuntur, & discutiuntur.

seqq. Agens de Altaris consecratione; cùm tamen de Reliquiarum sigillo solùm agat. nu. 33. vbi de Altari portatili, circa quod ait in primis quòd si sepulchrum aut sigillum in quo conduntur, & quo tegantur Reliquiæ, indistinctum sit ab ara, vel à mensa fixa lapidea, amittetur consecratio, fracto sic sepulchro, aut sigillo, vt nequeat in posterum ara vel mensa sustinere maiori ex parte Calicem & Patenam. In quo quidem nihil dicitur speciale quod ad Reliquias spectet; nam etiamsi sepulchrum & sigillum integra permaneant; si tamen ara aut tabula sustinere maiori ex parte Calicem & Patenam nequeant, amittetur consecratio. Addit quòd si sepulchrum aut sigillum factum sit ex ligno, fractio aut remotio non impediet consecrationem, stante capacitate sustinendi Calicem & Patenam, quia non componunt altare, neque consecratio ad illa pertinget. Vbi id supponitur, quod stare nequit, sepulchrum scilicet esse posse ex ligno, & ita consecrationem ad illud non pertingere: vt enim vidimus ex Pontificali. nu. 362. debet esse lapideum, & consecratur vt etiam vidimus. Et Pasqualigus Quæst. 678. nu. 13. adducit duas Cardinalium Declarationes, iuxta quas in Altari portatili debet esse solitum repositorium Reliquiarum. Concludit seiunctionem Reliquiarum non obstare, etiamsi dicamus requiri ad consecrationem, quia non constat ita requiri, vt sine illis nequeat consecratio conseruari. Quod quidem verosimile est; potestque probari ex citato Cap. Placuit. 26. de Consecrat. dist. 1. vbi ita dicitur,

Cap. Placuit de Consecrat.

& omnino nulla memoria Martyrum (quam necessariam dixerat pro Altarium consecratione) probabiliter acceptetur, nisi vbi corpus, aut Reliquiæ certæ sunt, aut origo alicuius habitationis, vel pos|

p. 101

seßionis, vel paßionis fidelißima origine traditur. Sic ibi. Iuxta quæ sufficiens iudicatur vt Altaris consecratio persistat, in eo Reliquias extitisse. Vbi & Glossa addit: & tamen sufficit Corpus Domini.

Glossa.

De quo iam dictum: illud autem proptereà profero, vt intelligatur iuxta mentem GossæGlossæ non esse necessarium pro perseuerantia consecrationis id, quod ad ipsius positionem esse necessarium potuit: siquidem Corpus Domini, cum quo consecrari Altare potest iuxta Glossam, permanere diu post consecrationem nequit; cùm sufficiens iudicetur ab eo fuisse sepulchrum sanctificatum, quod de Reliquijs ibidem ab eadem Glossa pronuntiatum.

386

*Sed quid si frangatur Altare, nec possit

Circa fractionem Altaris alia notatu digna.

iam pro sacrificio deseruire, remanente sepulchro? Poterit quidem cum Reliquijs decenti loco collocari, & publicæ venerationi exponi, vt est compertum. Sed quid si extrahantur Reliquiæ, an poterit ratione præcedentis inclusionis peculiarem venerationem habere? Videtur enim ex præfata dispositione Cap. Placuit ita colligi, vbi Glossa citat Cap. Multi. dist. 40. vt probet id, quod ab ipsa dicitur, scilicet quòd homo sanctificat locum: homo præsertim, de quo ibi, iuxta eiusdem explicationem verb. Alicuius, scilicet Martyris pro quo & faciunt dicta n. 356. ex Romano Pontificali. Quibus tamen videntur obstare, quæ de Corporalibus diximus n. 382, & 383. Si enim illa non obstante Christi contactu pro Reliquijs non habentur, potiori iure de Receptaculo Reliquiarum, in quibus solius contactus ratio habetur, videtur asserendum. Sed verò non esse rationem eamdem ex ibidem dictis responderi potest, quia in Corporalibus non est verus & physicus ac immediatus contactus, & Ecclesio pro Reliquijs non esse habenda Corporalia

Discrimen inter Corporalia, & aram consecratam.

sua non vsu satis indicauit. Et quidem idem videtur de Altari iudicasse, licet in eo fuerint Reliquiæ; non enim vt Reliquiæ tractantur, neque is est fidelium sensus, vt ad illa tamquàm ad Reliquias accurrant. Verùm in ijs videtur cum distinctione loquendum: nam alia est ratio de sepulchro, alia de tota tabula: sepulchrum namque vti speciale Reliquiarum receptaculum consecratur: vnde consecratio talis ad partes alias non extenditur, pro quibus alia consecratio est. Iuxta quæ res ista videtur dubia, sed valde profectò est verosimile pro Reliquijs habendum sepulchrum, quasi illas cum contactu repræsentans, idque in ordine ad cultum priuatum præcipuè, in quo nullum potest esse periculum: licet in ordine ad consecrationem aliam Altaris neutiquàm possint pro Reliquijs adhiberi iuxta dicta citato nu. 383. neque enim, quæ Pontificale circa Reliquias dicenda & agenda disponit, talibus possunt adaptari, nisi quis contendat ea ad sanctos in eo olim contentos posse referri; quod videtur ineptum.

287

*Sed arguit Pasqualigus citata Quæst.

Quomodo Reliquiæ vim habeant ad sanctificandum.

678. nu. 5. probans Reliquias non esse de substantia consecrationis, Quia ex natura sua non habent vim ad sanctificandum, nec sunt aliquod Sacramentale ab Ecclesia institutum ad sanctificandum, sicut est Chrisma, aqua benedicta &c. Quod quidem non videtur quomodo stare possit: licet enim verum sit non esse sacramentale ad sanctificandum institutum: ex conditione tamen sua id habent, vt suo sanctificare possint alia contactu, vt de catenis D. Pauli vidimus n. 9. & de Catenis D. Petri idem habetur in eius Festo ad Vincula. De puluere Conditorij Martyris ex D. Gregorio Nysseno suprà etiam n. 9. Catholica doctrina est instrumenta Passionis Christi illius contactu sanctificata, vnde adoratio illis debetur ordinis superioris: ex quo infertur ea, quæ ad sanctos pertinent, ita eorum sanctificari contactu, vt adoratio illis inferioris ordinis debeatur. Pro quo ex adoratione imaginum argumentum potest efficacissimum efformari. Si enim Christi Domini imagini propter repræsentationem debetur adoratio latriæ, ex eo conuincitur Sanctorum imaginibus adorationem etiam proportionatam ipsorum sorti deberi. Igitur in Reliquijs pariter asserendum, vt propter contactum adoratio quidem respectiua ipsis debeat exhiberi. Pro quo & videri potest Cap. Multi 40. Distinct. à Glossa citatum, vt dictum nu. præced. licet enim ex Auctore Operis Imperfecti

Cap. Multa 40. Dist,.

in Matthæum sit, cui ratione auctoris non sit multùm deferendum; cùm tamen in Decreto extat, & ab Ecclesia admissum videatur, non debet hac in parte reijci, vbi & receptæ in ipsa doctrinæ & consuetudini suffragatur.

388

*Et circa præfatum Scriptorem id di

Pasqualigus vt præceptum agnoscat quod negauerat.

ctum nu. 385. de repositorio Reliquiarum, quod iuuat hic ipsius verbis proposuisse, sic enim ille: Est autem aduertendum quòd sacra Congregatio Episcoporum & Regularium decreuit Altare portatile debere habere solitum repositorium Reliquiarum. Ita sub die 20. Septembris 1594. & 1. Martij 1595. Quod intelligitur in ijs regionibus, in quibus haberi possunt Reliquiæ. Sic ille. Sensit ergo præceptum instare vbi Reliquiæ commodè haberi possunt, quod & nos diximus, per quod id retractasse videtur, cuius meminisse oportebat, sic enim ille nu. 4. Dicendum Secundò, Nullum adesse præceptum recondendi Reliquias in Altari in eius consecratione. Ita Doctores citati pro tertia sententia, qui aut absolutè negant hoc præceptum, aut saltem in desuetudinem abijsse. Ratio est. Quia cùm hoc præceptum non deriuetur ex legi naturali, aut diuina sed merè ex institutione Ecclesiæ, non est asserendum, nisi constet fuisse ab Ecclesia impositum. Non constat autem fuisse impositum, nam Canones, qui afferuntur, nihil prorsus de hoc præcipiunt, vt constabit ex solutione argumentorum. Sic ille. Atqui iuxta ipsum est præceptum declaratum à S. Congregatione, quod ipse in ijs regionibus obseruandum asserit, in quibus Reliquiæ haberi possunt. Neque enim iuxta eumdem dici potest de S. Congregationis Decreto non constare authenticè: si enim ita censuisset, minimè illud vti animaduersione dignum allegasset, & regiones, pro quibus vrgeret, expressisset. Ex quo & habemus, vt indicaui suprà, quòd licet antiqui Canones à multis Doctoribus ita explicentur, vt obligatio, de qua agitur, in illis contenta non videatur: nihilominùs iuxta præsentem Ecclesiæ sensum, aliter sit dicendum, vt ex Romano Pontificali constat, & sacrarum Congregationum Decretis ac Declarationibus: dum enim ita est constans in |

p. 102

Ecclesia vsus, ex eo irrefragabilis sumitur coniectura de Sacrorum Canonum sensu, si quidem Ecclesia proptereà vsum talem retinendum censet, quia de antiquo descendit, pro quo in præfatis Canonibus luculenta memoria debet recognosci, cùm alij non sint, quibus clariùs possit vsus inuiolabilis comprobari.

389

*De fractione sigilli agit Auctor idem

Quid circa fractionem sigilli sentiat Pasqualigus.

Quæst. 691. & pro sententia affirmante amitti consecrationem adducit Canonistas in Cap. 1. de Consecrat. Ecclesiæ. Et plures alios; pauciores autem pro negante, quam & sequitur, ac probat, quia Reliquiæ non sunt de substantia consecrationis, quia neque necessariæ, neque cùm apponuntur, consecrantur, sed lapidea tabula, quæ supponitur integra remanere. Concludit autem cum notanda doctrina dicens ex prædictis fieri, vt dici non possit, quod deperditio consecrationis ex fractura sigilli sit introducta ex consuetudine, vt volebant Layman & Palaus considerantes inefficaciam Textus (de quo n. 384.) nam ista consuetudo ortum habuit, quia cœperunt Doctores tradere tamquàm decisum in dicto Textu, quòd fractura sigilli tolleret consecrationem. Vnde cùm Textus id non habeat, remanet consuetudo fundata in errore, quæ proinde non habet vim; pro quo Textus & Doctores adducit. Sed quidem Doctores sic de errore lo

Doctrina illius de consuetudine fundata in errore caussæ præsenti non congruit,.

quentes, & leges interpretantes, pro præsenti casu nequeunt allegari, siquidem de manifesto errore loquuntur, qualis hîc non extat, sed probabilis valde interpretatio, licet nonnulli eam non esse prorsus legitimam contendant, non tamen negata probabilitate. Iuxta probabilem autem legis alicuius interpretationem benè potest fundari consuetudo. Præterquàm quòd consuetudo dicta potuit non in sola illius Textus intelligentia fundari, sed in congruentissima ratione, quam ex P. Layman vidimus citato nu. 384. quòd scilicet sigillum censeatur præcipua pars mensæ: vnde voluntariè asseritur in sola Textus erronea interpretatione fundatam. Per quod quidem non intendo id, quod est dictum de permanentia consecrationis nu. 385. conuellere, sed solùm doctrinam præfatam, vti perperàm præsenti caussæ accommodatam, propulsare. Quamuis & consuetudo dicta omnino probanda sit, quando non solùm sigilli fractio accidit, sed sepulchri, etiamsi tabula, quæ remanet, possit Calicem & Patenam sustinere; vt non obscurè statuitur in citato Cap. 1. de Consecrat. Et videtur tenere P. Sa de sepulchro etiam ligneo loquens, nisi statim reponatur V. Altare. Et quidem si reuera ita sit, vt Altare, in quo fractum est sigillum, iterùm consecretur, ego illi non ægrè deferam: sed non video illam ita esse firmam, vt oppositum non possit probabiliter sustineri, iuxta quæ procedunt dicta citato num. 385. Potest autem illorum sen

Quid pro illa faciat, cum expositione Cap. 1. de Consecrat.

tentia, qui pro necessitate consecrationis stant, & præfato Canone se tuentur, ex eo verosimilis reddi, quia licet in illo non videatur de sigilli fractione agi, sed de lapide sigillum continente, ex eo sequitur id potius de sigilli dicendum fractione; quia lapis propter sigillum consecratur, & ita hîc locum habet Philosophicum Axioma; Propter quod vnumquodque tale, & illud magis; ac proinde illius fractio, aut potiùs, aut certè non minùs attendenda. Quod cùm ita sit, consuetudo tali interpretatione firmata, non potest dici pro fundamento errorem habuisse; cùm aliàs plures sint, quàm pro opposita, quod citatus Scriptor luculenta citatione demonstrat.

390

*Et quærit ille insuper Quæst. 680. an

An plures Reliquiæ necessariæ, pro quo sententiæ.

pro consecratione Altaris requirantur plures Reliquiæ, & non requiri concludit, licet Pax Iordan. Tomo 1. lucubrat. lib. 5. tit. 10. num. 23. secus arbitretur ex ritu consecrationis probans, quia semper Reliquiæ nominantur in Plurali, pro quo duo ad minùs requiruntur. l. vbi numerus. ff. de testibus. Quod tamen non conuincere doctus Auctor probat, quia vnius sancti possunt esse Reliquiæ plures, & ita duo ossa sufficient: adducitque pro eo Ioannem Andream, Ancharranum, & Burium, addentes esse commendabile plures Reliquias adhibere. Arguit insuper, Quia eidem fini, cui inseruiunt Reliquiæ plures Sanctorum, inseruiunt etiam Reliquiæ vnius tantùm sancti. Et confirmat ex praxi, nam Romæ Ecclesia S. Andreæ de Valle PP. Clericorum Regularium consecrata est à Cardinali Francisco Montalto, solius S. Isidori Martyris repositione corporis. Quod non negabit P. Thomas Hurtadus, qui, vt vidimus, nu. 369. paruulam Reliquiam asseruit ad consecrationem sufficere.

Vbi quidem quod de pluribus eiusdem

Non videri satisfacere Pasqualigum, qui negat.

Sancti Reliquijs dicitur, non videtur ad præsens intentum deseruire: quia cùm in Pontificali plures efferuntur Reliquiæ, non de illis, quæ ad eumdem sanctum pertinent, ratio habetur: id enim videretur incongruum, quandoquidem non apparet ratio, ob quam plures debeant postulari, & vna insignis multis præualet ex minoribus in Ordine ad celebrationem, iuxta superius dicta, vnde & in ordine ad consecrationem. De pluribus ergo consecrationis forma procedit, vt videre licet in Orationibus & Antiphonis, de quibus. nu. 383. Id enim magis Ecclesiæ est intentioni conforme, vt scilicet plures sint, quibus honorificum tribuatur sepulchrum, & à quibus multiplex possit patrocinium exorari. Vnde ratio illa quòd eidem fini inseruiant Reliquiæ vnius sancti, cui inseruiunt plures, vnica præfati scriptoris, non videtur exacta, nisi aliunde mens sit Ecclesiæ perspecta. Praxis autem adducta non penitus rem euincit, quia pro integro corpore illud esse priuilegium potest: videtur siquidem ad excellentiam tanti pignoris spectare, vt Reliquiæ aliæ necessariæ non sint, vbi illud extat, cui specialissimo debetur titulo, vt in eius honorem sepulchralem vnicè consecretur Altare, circa quod prædictus Dominus Cardinalis, nisi fortè & consultus Pontifex, potuit prudenter arbitrari. Quod ergo Doctores illi admonent de pluralitate Reliquiarum, diuersorum inquam Sanctorum, quando illæ suppetunt, proculdubio conuenit obseruari, vt sic etiam verè & sine tropis dici possit in Oratione Missæ præambula, de qua suprà, Quorum Reliquiæ hic sunt.

391

*Quamuis negari nequeat Ecclesiam

Plurali numero quandoque Ecclesia vtitur, cùm agat de vno.

quandoque plurali numero vti, cùm tamen de vno loquatur, vt in Oratione S. Callisti, Ad amorem tuum nos misericorditer per Sanctorum tuorum |

p. 103

exempla restaura. Vbi dixerit fortè quispiam D. Callistum pro multis computari, qui tot Martyrum millia, quot vidîmus. num. 329. honorifica

S. Callistus vt computatus pro pluribus.

condidit sepultura. Vbi & circa casum consecrationis simile aliquid dici & posset, voces scilicet plurali numero iuxta formam Pontificalis effusas, velut ad plures effundi, quia vnum tale Corpus pro multis haberi potest Reliquijs diuersorum,

De corpore vnius Sancti in consecratione.

quando eiusdem Ordinis sunt, & ita communi videtur æstimatione receptum. Et Pontifices quidem vnius Sacri Corporis donatiuum multarum Reliquiarum missioni præponunt, vt vidimus. n. 325. potest enim illud sua præsentia regnum integrum illustrare. Cùm autem pro consecratione vna tantum Reliquia interfuit, retinendus est quidem pluralis numerus, vulgari loquendi forma figuraliter immutata, ad quod necessitas ipsa compellit, cùm alias, vt diximus, ab Ecclesiæ vsu id non videatur abhorrere, pro quo exempla alia non est operæ pretium aggerare. Et de his satis.

Episcopi vt visitare queant Sanctuaria Regularium.

392

*P. Pellizarius Tomo 2. Tract. 8. Cap. 5. nu.

Circa visitationem quid P. Pellizarius.

77. respondet, quod quamuis spectet ad Episcopum recognoscere & approbare Reliquias Sanctorum antequàm exponantur, iuxta Tridentinum Seßion. 25. de inuocat. & venerat. SS. non videntur tamen Episcopi posse visitare Reliquias ab antiquo exponi solitas in Ecclesijs Regularium, siquidem teste Barbosa de Offic. Episcopi Allegat. 97. num. 12. Sacra Congregatio statuit Reliquias, quæ fuerint antiquæ, habendas esse in illa veneratione, in qua hactenus fuerunt: & de nouis, non de alijs, Concilij dispositio procedit, ibi: Nec nouas Reliquias recipiendas. Addit tamen quòd si Episcopo occurreret vehemens aliqua dubitatio de alicuius Reliquiæ veritate, posset eam visitare, petendo authenticum testimonium, quia pro eo militat ratio, potestatis, quæ pro alijs est ipsis concessa, & vbi est eadem ratio &c. Sic doctus Pater, cuius doctrina Sacræ Congregationis approbatione sat digna; quam & ex Barbosa profert, cùm tamen apud illum neutiquàm inueniatur, citato nu. 12. solùm siquidem ait quòd si Reliquiæ fuerint denuò inuentæ alicuius, qui iam pridem fuerit in Sanctorum numerum relatus, coli possunt etiam publicè, priùs tamen eas cognoscente & probante Episcopo. Pro quo citat P. Azor. Habet autem illam. n. 11. ex Bonacina in 1. Decalogi præceptum disp. 3. q. 1. pun. 4. n. 4. vers. Dixi. Et est tenoris sequentis: Sacra Congregatio censuit illas, quæ fue

Pro Reliquiis antiquis Decretum S. Congregat. Tridentini.

rint antiquæ, habendas esse in illa veneratione, qua hactenus fuerunt. Est autem Congregatio Concilij Tridentini, quia ad Decretum ipsius spectat: Nihil autem videtur pro Regularibus haberi speciale; quia cùm antiquæ Reliquiæ in eadem sint habendæ veneratione, in qua hactenus fuerunt: hæc profectò prærogatiua ipsis competit vbicumque fuerint collocatæ: Non ergo iuxta P. Pellizarium visitari poterunt etiam illæ, quæ in Parochijs, & locis alijs non exemptis antiqua fuerint veneratione perfruitæ, nisi vehemens aliqua dubitatio secus faciendum impulerit, zelo Prælati stimulato. Quam limitationem addens præfatus Pater, Quod tamen meo iudicio, ait, vt

Limitatio P. Pellizarij circa Episcopos non vrget.

potè qui non adeò certum existimat vehementem illam dubitationem sufficientem futuram vt Episcopi circa antiquas Reliquias moueant quæstiones. Vnde meo qualicumque iudicio poterunt dubitationes huiusmodi deponere, neque enim ex delicata nimis inquisitione tantum vtilitatis eliciendum, quantùm forsitam scandali, si pro authenticis testimonijs vrgeatur: pro multis enim Reliquijs illa non suppetunt, quæ ex traditione habentur; pro alijs, etsi extiterint, sunt deperdita, aut antiquitate consumpta. Et rarissimè eueniet vt in substantia error possit incurrere, vt scilicet non sanctus pro sancto veneretur; licet circa indiuidualia sine periculo, & cum pietatis laudabilibus incrementis possit errari.

393

*P. Sa verb. Proceßio. nu. 1. sic ait: In pro

Reliquiæ an portari in Processione SS. Sacramenti queant.

ceßione Corporis Christi nulla Reliquia gestatur. Sic ille: quod non videtur voluntariè dictum, vt meritò credi debeat aliquod pro eo fuisse potestatis supremæ decretum. Quibus non obstantibus Sanctuarij nostri Reliquiæ satis splendidam processionis partem constituunt à Sacerdotibus cum Sacerdotali ornatu, eoque pretioso admodùm inter stipantes cum cereis accensis circũlatæcircunlatæ: & est hic antiquissimus huius Prouinciæ vsus, quem & Hispali vidi ante annos sexaginta quatuor, cùm ante illos P. Sa Aphorismi prodijssent. Quidquid de Romano vsu sit, ad quem fortè dictus Auctor allusit, vt veluti exemplar haberi debeat, quod Ecclesiæ aliæ debeant imitari. Vnde neque Cæremoniale Episcoporum, neque Gauantus, & Michael Bauldry de processione Corporis Christi agentes iuxta Romanum ritum, nihil de Reliquijs proferunt, cum de ijs in speciali agant, quæ in illa interuenire solent. Et ratio quidem pro huiusmodi dispositione esse illa videtur, ne scilicet cultus SS. debitus Sacramento aliquomodo minuatur, sed ille cum affectu pariter ad eum tendat, pro quo solemnissima est omnium festiuitas instituta. Vbi & quod Sacerdotes sic ornati procedant Sacrorum pignorum portitores, non videtur Ecclesiæ vsui conforme, eo quòd Sacerdotes solùm

Quod obstet ex Sacerdotali ornatu portantium.

in ordine ad diuinum Sacrificium debent ita vestiri, sicut & Diaconi, & Subdiaconi suis in ministerijs seruituri. Vnde citatus Bauldry iuxta Cæremonialium leges ita scribit Par. 4. Cap. 16. Arti. 3. n. 4. pag. 475. Circa finem Missæ parantur

Ceremoniale Episcoporum lib. 2. cap. 23.

in Sacristia, si sit consuetudo, Clerici cum Cereis & Pluuialibus, qui hastas Baldachini delaturi sunt, vel deficientibus Pluuialibus, Cereis tantùm sine stolis &c. Quia cùm delatio hastarum neque Sacerdotalis, neque Diaconalis Officij sit, non debet in eo ornamentum huiusmodi adhiberi.

394

*Nihilominus præfatus vsus potest su

Defenditur vsus.

|

p. 104

stineri, dum non constat esse vti abusum reuocatum, vt ille non portandi in manibus, sed in humeris Sacerdotum gestatorium Tabernaculum SS. Sacramenti pro quo extat Decretum S. Congregationis Rituum die 2. Iunij 1618. & in primis concursus Reliquiarum nihil videtur indecens præseferre: nam & in Altari admittuntur, in quo est SS. Sacramentum in eius solemnitate collocandum. Pro quo sic citatus Auctor. n. 37. Reponit SS. Sacramentum (Diaconus à Sacerdote

Michael Bauldry.

acceptum) in maiori Tabernaculo, vel in loco eminenti, parato decentißimo ornatu, & vmbella, & alijs, ita vt locus ille emineat super Reliquias quascumque, vt eo die colatur à populo, pro locorum consuetudine. &c. Videri etiam potest Arti. 6. nu. 2. vbi & de incensatione Reliquiarum. Et quidem negari nequit maximum pompæ processionali splendorem seriem illam Sacerdotum Reliquias portantium pretiosis in vasis importare, ad sanctissimi celebrationem concurrentibus sanctis, suæ sortis sanctitatis. Neque quod de Sacerdotali est ornatu dictum religioni esse debet, cùm pro eo id faciat, quod Auctor idem habet citato Arti. 3. n. 12. vbi ita scribit: Tunc ordinatur Pro

Idem.

ceßio, in qua, si fieri potest, ex laudabili more, vt suprà diximus Cap. præced. aliqui Pluuialibus, alij Planetis, alij Dalmaticis, & alij Tunicellis albi coloris, parati præcedant. &c. Cùm ergo pro illustranda Processione, sine ordine vllo ad sacrificium, Sacerdotalis assumi possit ornatus, ex Reliquiarum portatione nullum inconueniens accrescit, & dignissimæ sunt illæ baiulis consecratis. Proiecti Episcopi Reliquias gloriosissimi Martyris Stephani afferentis, & eius virtute sanati, Sacris est hominibus satis perspecta narratio ex D. Augustino Lib. 22. de Ciuitate Dei Cap. 8. cùm eam habeant die 3. Augusti in Festo illarum inuentionis. Pro quo & audiendus citatus Bauldry Parte 2. Cap. 15. per errorem, cùm deberet esse 17. n. 20. & 21. vbi ita loquitur: Maximè conuenit

Idem.

vt SS. Corpora ab Episcopis, si adsint, vel Abbatibus paratis deferantur, vel etiam ab Eminentißimis Cardinalibus: quod piè & sanctè factum esse legimus à Sanctißimo Cardinali Carolo Borromæo in Translatione Reliquiarum Sancti Simpliciani Episcopi Mediolanensis, eius quondam prædecessoris. Si verò non adsint, saltem deferantur à Sacerdotibus paratis pluuialibus, etiamsi plura sint in diuersis loculis, sub vno Baldachino aut pluribus, si opus sit. Si verò tantum est insignis Reliquia in aliquo vasculo præparata. v., verbi g.gratia, particula veræ Crucis, aut caput, aut Brachium, aut aliqua, à superiore parato ferenda est. Hæc ille, & alia ibidem.

395

*Illustrissimus Barbosa in Summa Aposto

Monialibus extra Ecclesiam Reliquias habere prohibitum à S. Congreg.

licarum Decisionum Collect. 646. ita scribit: Reliquiæ non in monasterijs Monialium, sed in exterioribus Ecclesijs asseruari debent, vt de locis decentibus prouideantur. S. Congreg. Episcopor. & Regular. in Fauentina. 7. Martij 1617. teste Sellio Selest. Canon. cap. 58. n. 6. Sic ille. Cùm autem in hac Limana ciuitate insignia valde Monasteria sint, in quorum præcipuis deuotissima quæ vocant interiora Sanctuaria religiosissimè & decentissimè ornata ad fouendam & promouendam deuotionem magnis iterati secessus ad spirituales exercitationes profectibus, & singularibus religiosæ perfectionis exemplis. Et dubitatum an in illis Reliquiæ possent vasis inclusæ pretiosis, non obstante Decreto S. Congregationis, asseruari. Et pro eo stat id, quod habet P. Pellizarius Tom. 2. Tract. 10. cap. 7. nu. 6. vbi ex Tamburino de Iure Abbatissarum Disp. 24. Quæst. 2. n. 5. asserit S. Congregationem statuisse Sacras Reliquias non esse asseruandas intra Ecclesiam interiorem, aut septa Monialium. Addit tamen sic: Quod tamen non videtur esse in vsu, saltem in multis locis; eo quòd

Quid circa vsum. P. Pellizar.

fortè vasa pretiosa, in quibus Reliquiæ repositæ sunt, extra clausuram Monasterij minùs tutò custodiri poßint. Sic ille.

396

*Quod quidem non videtur sufficere ad

Non videri fauore, quia non vsus tantùm localis, neque consuetudo talis extendi potest.

licentiam huiusmodi generaliter Monialibus concedendam; non quidem ex eo quòd vni Doctori de consuetudine testanti non sit credendum, vt est satis recepta sententia; contraria siquidem probabilis est, vt videri potest apud Dianam Parte 6. Tract. 5. Resolut. 28. sed quia de generali consuetudine non procedit citati scriptoris testimonium, siquidem addit saltem in multis locis. Consuetudo autem talis nequit generaliter allegari: non enim extenditur de loco ad locum, sicut neq;neque de persona ad personam, quod est etiam communi sensui Doctorum conforme, vt videri apud eumdem potest Resolut. 31. Hinc est vt consuetudo vescendi in Sabbatis extremitatibus animantium, quæ in Hispania viget, extendi ad alias prouincias nequeat; sicut consuetudo ouorum, butyri suilli, & lacticiniorum, quæ pro Indis inualuit, alijs regionibus nequit esse communis, quod & in multis alijs potest demonstrari.

397

*Nihilominùs fundari verosimiliter po

Sed fauorabilem esse multipliciter ostenditur.

test licitam esse Reliquiarum in Sanctuarijs, aut Ecclesijs interioribus Monialium, aut mulierum Deo Sacrarum custodiam. Tum quia statutum S. Congregationis pręfatumpræfatum non videtur authenticè promulgatum: quæ est satis vsitata euasio ad huiusmodi sanctiones. Deinde generalis non vsus potest allegari, qui ex eo colligitur, quod multis in locis talis esse certissimè comprobetur. Neque enim quis ad licitam contra legem aliquam operationem totius mundi debet consuetudines vestigare. Sed cùm videat & hîc & illic sic agi, ex eo prudenter conijcere potest sic generatim haberi. Et ita intelligendus est P. Pelli

P. Pellizarius vt faueat.

zarius, qui priùs cùm dixisset, Quod tamen non videtur esse in vsu, id minimè negare voluit, dum subdidit, saltem in multis locis; aliàs non benè generalem illam clausulam præmisisset, cùm debuisset dicere, Quod tamen multis in locis non videtur esse in vsu. Præterquam quòd ex eo quòd in multis locis talis non vsus sit, satis videtur conuinci eam non vrgere obligationem, quam videtur S. Congregationis statutum inferre: quandoquidem talis non vsus non potest non Prælatis esse perspectus, qui tamen tacent, cum loqui facilè possent, & obseruantiam statuti à subditis feminis, ad obsequendum promptis exigere: quod quidem non aliter interpretandum, nisi iuxta sensum verosimilem, quia videlicet in tali non vsu obligationis violatæ crimen minimè deprehendunt. Pro quo est grauium Scriptorum sen

Qui sufficiant actus contrarij, vt lex desinat obligare.

tentia apud Dianam Parte 1. Tract. 10. Resolut. 7. asserentium, quòd sciente Principe & non pnniente, cum possit, sufficere duos vel tres actus fa|

p. 105

ctos contra legem, vt ea non censeatur ampliùs obligare. Circa quod Emmanuel Rodericus Tomo 2. qq. regul. q. 24. arti. 1. conclus. 3. obseruat non esse necessarium actus dictos fieri coram Principe legislatore, vel eo sciente, sed satis esse fieri scientibus Auditoribus regijs vel Episcopis. Quod etiam docet Burgos de Paz in leges Tauri n. 232. & 233. Quod quidem in præsentem casum apprimè cadit, vt est compertum; in quem etiam opportunè adscisci potest aliorum doctrina à Diana approbata citato Tract. 5. Resolut. 31. dicentium quòd licet generaliter loquendo consuetudo non sit extendenda de loco ad locum, nihilominùs cùm eadem subest ratio & æquitas, conceditur extensio vsus. In casu autem nostro manifestum est eamdem esse rationem; si aut illa est, de tuta custodia, aut alia, quæ vix potest non esse communis. Vnde sine scrupulo videtur posse in negotio præsenti procedi.

398

*Sed hinc alia insurgit difficultas, an scili

Moniales an Reliquias possint tangere.

cet Moniales possint sacras Reliquias tangere. Circa quod P. Azor Parte 1. lib. 9. cap. 9. quæs. 5. adducta antiquissima prohibitione, sic subdit: Sed vsu deinde introductum est vt transferantur, gesten

P. Azorij generalis doctrina.

tur èex collo dependentes, vasculis tamen aut capsulis honorificè & religiosè, vt decet, inclusæ. Ex quo non mihi quidem grauis videtur criminis condemnandus ille Clericus, vel laicus, qui eas Reliquiarum sacrarum minutias, quas tenet apud se, piè & religiosè tangit, aut decenter & honestè in thecas includit, in quibus seruat. Si tamen per contemptum eas contrectet, aut ita parùm honestè & religiosè includat & deferat, vt aliqua fœditate turpiue tactu pollui & inquinari facilè queant, peccare grauiter videtur. Hæc ille, indicans in tactu etiam pio & religioso ac decenti culpam esse venialem, vt est visum P. Thomæ Sancio lib. 2. mor. oper. cap. 43. nu. 26.

Fauorabilior P Sancij.

vbi neque venialem in eo esse culpam affirmat. Et quidem P. Azorius, si consequenter locuturus, idem debuit affirmare; quandoquidem contra Angelum suprà cap. 8, quæs. 6. cum multis affirmat licitum esse Reliquias èex collo pendentes gestare. Ergo & tangere: Quia gestatio omnibus licita, vnde & tactus, & ita clericis & laicis. Pro quo ex non extante alicubi prohibitione sumitur validum argumentum & quidem si Sanctorum aliquis cum Deo regnantium, ex ijs, qui cum Christo resurrexerunt, & iuxta receptissimam Doctorum senrentiam non ampliùs morituri, nobis appareret, liceret eum tangere, osculari manus & pedes, ac reuerenter amplecti: sic enim sanctæ mulieres, occurrente iam suscitato Christo, accesserunt, & tenuerunt pedes eius, &

Matth. 28. v. 9.

adorauerunt eum. Matth. 28. v. 9. Ex quo euincitur tale aliquid fieri licitè posse erga ipsorum Reliquias, siue minutæ illæ, siue grandiores sint. Ex quibus etiam concluditur Moniales Reli

Monialibus applicatur.

quias posse tangere, mutare vasa, quando mutatione opus, & in suis etiam cubiculis asseruare. Quòd si contingat apud eas intra claustra fieri processiones, poterunt & eas gestare, iuxta id quod habet P. Sancius loco citato, vbi ita conclu

P. Sancius.

denter scribit: Item dicunt (Turrecremata & Graffis) esto esset ea prohibitio, iam vsu receptum esse,

Portari à laicis vt possint in processionibus.

vt Acolythi sacra Reliquiarum vasa portent. Immò credo nullam esse culpam, si laici reuerenter portent aut contingant: quod nullam reperiam prohibitionem: sicut Cruces & imagines tangunt, atque portant. Sic ille. Quidni & Moniales, quæ statum habent superiorem, & inter personas Ecclesiasticas computantur? Esset autem valde absurdum, si in publicis processionibus tale aliquid ageretur, & ita à Prælatis neutiquàm permittendum. Videatur P. Pellizarius Tract. 8. cap. 5. nu. 77. vers. Aduert. 7. cum P. Sancio locutus, vbi & P. Azorium citat per errorem cap. 93. cùm esse debeat. 9. sicut vers. Aduert. igitur P. Sancium lib. 4. cùm esse debeat 2. quod amanuensium inscitiæ, aut typographorum incuriæ, quam & nos patimur, tribuendum.

399

*Inquiri tandem potest an Indis dari San

Circa Indos quid agendum in negotio Reliquiarum.

ctorum Reliquiæ possint, vt eas gestent more quamplurium Christianorum? In quo videtur dicendum paucissimis, & supra natiuam indolem assurgentibus, eas esse tribuendas. Cùm enim illi sint ebrietati supra modum obnoxij, periculo indignæ tractationis exponuntur. Sunt etiam cultui, immò & adorationi cadauerum maiorum suorum, (Malchis vocat) nimiùm quantùm ad

Malchis quid Indis.

dicti. Vnde & existimare possunt eamdem apud nos superstitionem vigere, dum Sanctorum Reliquias adoramus. Vnde vt eas etiam in Altaribus expositas sine superstionis periculo venerentur, instructione iterata & exacta indigent, quæ vtinam ab ijs, ad quos spectat, vt par est adhibeatur. Dicendum ergo & inculcandum illis Reliquias nostras illorum esse, qui ob præclaras virtutes, secuti Christum, cum eo in cælis regnant, potentes in necessitatibus & laboribus veros Christianos, vel tales esse cupientes adiuuare. Malchisiorum, autem suorũsuorum animas in inferno torqueri, & sine fine torquendas, quia infideles, Idololatræ, ebriosi, impudici, & alijs criminibus inuoluti: vnde eorum corpora veneratione prorsus indigna, suscitanda in extremi iudicij die, & cum animabus in cauernas profundas, vbi Dæmonum fornaces, deturbanda. Cum alijs autem, in quibus fides & Christiani mores notas radices egerunt, sicut cum antiquis Christianis agendum, vt aptari illis queat quod aliàs de Christo Lucæ 24.

Lucæ 24. v. 43.

v. 43. Sumens reliquias, dedit eis: discipulis inquam in fide resurrectionis piscium miraculo roboratis: sicut prioribus illud Matth. 7. v. 6.

Matth. 7.

Nolite sanctum dare canibus &c. quod ad litteram præsenti etiam congruit instituto.

400

*Et Concilium quidem Limense Reli

Quid circa illas ex Concilio Limensi Tertio.

quiarum etiam meminit, de quibus sic Actione 4. cap. 10. locutum: Reliquiæ Sanctorum, quas magnopere venerari decet, à nemine teneantur, nisi per Ordinarium priùs examinatæ atque approbatæ: neque tales etiam à sæcularibus & laicis portentur, nisi de eius speciali facultate, iuxta formam superioris Concilij (Sess. 2. c. 55.) Deuotio tamen meritò laudabilis circa cereos Agnos à Summo Pontifice benedictos secum gestandos, omnibus modis probatur, dummodò puri, ac non fucati coloribus sint. Sic Concilium, citans pro Agnis non fucatis Motum proprium Gregorij XIII. pro Reliquijs autem Concilium Tridentinum Seßione 25. Decreto 1. in quo

Quid ex Concilio Tridentino.

quidem sic habetur: Sanctorum quoque Martyrum & aliorum cum Christo viuentium sancta Corpora, quæ viua membra fuerunt Christi, & templum Spiritus sancti, ab ipso ad æternam vitam suscitanda & glorificanda, à fidelibus veneranda esse, per quæ mul|

p. 106

ta beneficia à Deo hominibus præstantur. Sic Concilium, pro Reliquiarum veneratione meritò allegatum. Et quidem pro excitanda deuotione erga illas tres valde efficaces tituli proponuntur; scilicet quòd membra Christi, templum Spiritus sancti, & validissimæ pro multis à Deo beneficijs impetrandis.

401

*Et quod ad duos priores attinet, videtur

Sanctorum Corpora etiam mortuæ sunt membra Christi.

Concilum innuere Sanctorum corpora fuisse quidem dum viuerent membra Christi, & templum Spiritus Sancti; modò autem non esse. Sed quidem & modò esse dubio procul affirmandum; Christi inquam esse membra, sed mortua, quæ viua fuerunt membra, dum viuerent. Quamquàm in hoc conuenientem oporteat loquendi modum vsurpare. Siquidem fideles, qui in statu mortalis peccati sunt, mortua Christi membra dicuntur, eo quòd charitate sint destituti, quæ est vita in ordine supernaturali, pro quo P. Suarez

Peccatores membra mortua.

Tomo 1. in. 3. p. Quæst. 8. arti. 3. in Commentario. Vnde non videtur opportunus loquendi modus, si dicamus corpora Sanctorum esse mortua membra Christi. Potest tamen conuenienter dici corpora Sanctorum etiam mortua esse Christi membra. Et quidem sicut D. Thomas citato Ar

D. Thom.

ticulo in responsione ad 2. ait, etiam stare potest vt fidelis in statu peccati dici possit aliquem vitæ influxum à Christo habere vt capite, scilicet credere, sicut si membrum mortificatum aliqualiter moueatur ab homine, vt loquitur S. Doctor: ad quem modum dici potest circa mortua Sanctorum corpora suum etiam habere Christum, vti in membra, tunc etiam influxum, vt viuere etiam dici queant ei, cui omnia viuunt, & ea præsertim, quæ ad ipsum vti caput, & non Regem tantùm,

Sancti etiam mortui sunt templum Spiritus sancti.

constat pertinere. Vnde & templum Spiritus Sancti dici item possunt: neque enim in viuis habitans, dedignatur mortuos; immò tunc æstimat digniores felicissimæ mortis merito excellentiùs consecratos. Et audiui vocem de cælo di

Apocal. 14. v. 13.

centem mihi: Scribe: Beati mortui, qui in Domino moriuntur. Amodò iam dicit Spiritus, vt requiescant à laboribus suis. Apocal. 14. v. 13. De sanctis sermo est, de quibus præmiserat immediatè D. Ioannes: Hîc patientia Sanctorum est &c. v. 12. Quando ergo illi moriuntur, tunc Spiritus sanctus pro eorum maiori est gloria solicitus: Amodò iam dicit spiritus: quod de illo accipiunt Haymo, Richardus, Ansbertus, & alij. Vnde & vox illa magna ad eumdem referri potest, per quem hoc, quod continet omnia, scientiam habet vocis. Sap. 1. v. 7. In magnam enim vocem erumpit, cùm sancti moriuntur, vt tunc maximè in eorum se templo habitare reddat cælestibus, terrestribus, & inferis manifestum.

402

*Iam quod ad reliqua attinet à Concilio

Circa alia ex Limensi Concilio.

Limensi decreta, id quod de necessaria approbatione Ordinarij dicitur pro priuata Reliquiarum tentione communis Scriptorum sententia non admittit, de quo dictum, nu. 58. Concilium autem Tridentinum de nouis Reliquijs egit, & minime ad intentum, de quo nu. 57. Pro quo & Leander Tomo 6. Tract. 7. Disp. 4. Quæst. 7. Concilium ergo pro illis temporibus cautionem præfatam forsitan necessariam iudicauit, ne fortè falsæ Reliquiæ pro veris à venientibus ex Europa obtruderentur, dum Peruuiensium eorum auidam deprehenderent pietatem, quæstum inde non mediocrem percepturi. Quod verò de portandis à sæcularibus & laicis additum, iuxta id est, quod ex P. Thoma Sancio dictum nu. 398. Reliquias scilicet posse à laicis & tangi & portari, quod tamen in publicis Processionibus non

Reliquias à laicis deferri in Processionibus indecorum.

esse admittendum iudicauimus. Videtur autem Concilium id cum Ordinarij licentia fieri posse aliquatenus indicare. Sed quidem vt tunc permitti posset, ea esse ratio potuit, quòd pauci tunc essent Clerici, vt huic possent adhiberi ministesterio: quæ quidem iam cessat. Et quàm hoc videri possit absurdum, ex dictis nu. 394. potest sufficienter intelligi, cùm ab Episcopis & Abbatibus paratis deferendæ Reliquiæ proferantur. Et quidem si pro laicis talis veniat in vsum permissio, & pro delatione tali honesti quique quærantur, ad eum veniet res ista statum, sicut de alijs experientia testatur, vt infimis quibusque, pueris, & Indis portandæ tribuantur. Et quid ad hæc Concilium, cuius Patres dicentes audiuimus: Reliquiæ Sanctorum, quas magnoperè venerari decet? Magnoperè inquam, vt non solùm in vilipendium, sed neque in minùs decentem tractationem venire patiamur. Fiet enim inde, vt, quod futurum erat maximo nostro temporali & spirituali commodo, iuxta dicta ex Concilio Tridentino, in iacturam cedat omnigenam, & inhonori coràm Deo, & eius sublimi euadant curia, qui honore dignissimos negligunt honorare.

p. 1 AVCTARII INDICI PARS NONA. DE SANCTVARIO INDICO.

SECTIO PRIMA.

SACRA CORPORA.

RELIQVIÆ INSIGNES.

RELIQVIÆ MINORES.

SECTIO II.

NOTANDA ADDITIO Circa Reliquiam S. Iacobi Apostoli Hispaniarum Patroni.

SECTIO III.

DIGRESSIO.

SECTIO IV.

SECTIO V.

SECTIO VI.

De Reliquiæ magnitudine necessaria, vt de illa possint sacra Officia celebrari.

Peculiares quædam difficultates enodatæ.

p. 25 SECTIO VII.

De Ecclesia Matrice, & alijs præter Regulares.

p. 29 SECTIO VIII.

Peculiaris difficultatis enodatio circa SS. Innocentium Reliquias.

SECTIO IX.

SECTIO X.

SECTIO XI.

SECTIO XII.

SECTIO XIII.

SECTIO XIV.

SECTIO XV.

DVBIVM INCIDENS.

SECTIO XVI.

SECTIO XVII.

SECTIO XVIII.

SECTIO XIX.

FESTA IANVARII.

FESTA FEBRVARII.

FESTA MARTIJ.

FESTA APRILIS.

FESTA MAII.

FESTA IVNIJ.

FESTA IVLIJ.

FESTA AVGVSTI.

FESTA SEPTEMBRIS.

FESTA OCTOBRIS.

FESTA NOVEMBRIS.

FESTA DECEMBRIS.

SECTIO XX.

DIFFICVLTAS pecvliaris.

DIFFICVLTAS ALIA.

De Sanctis Georgio, Alexio, Aconia, & Terentia.

De Diuo Iacobo Maiore aliqua. Vbi & de eiusdem Reliquijs.

Proponuntur nonnulla ex Chronico & Aduersarijs Juliani Petri, circa prædicta cum quibusdam alijs.

SECTIO XXI.

p. 83 De S. Merita Martyre.

De S. Donato Martyre.

De S. Felice Martyre.

De S. Christina Virg. & Mart.

De S. Vincentio Martyre.

S. Beatricis Virginis & Martyris.

De S. Aurelio Martyre Cordubensi.

p. 84 SS. Mauritij & sociorum Martyrum.

De S. Saturnio Martyre.

SS. Vndecim millium Virginum & Martyrum.

De S. Vitale Martyre.

De S. Saturnino Martyre.

De S. Victoria Virgine, & Martyre.

CLAVDIVS AQVAVIVA SOCIETATIS IESV PRÆPOSITVS GENERALIS.

SECTIO XXII.

Nonnulla alia pro Indulgentijs expetita.

ASSERTIO I.

p. 91 ASSERTIO II.

p. 92 ASSERTIO III.

p. 93 SECTIO XXIII.

§. I.

§. II.

§. III.

§. IV.

§. V.

§. VI.

§. VII.

Embeddings Experiment

p. 1
AVCTARII INDICI PARS NONA. DE SANCTVARIO INDICO.

p. 25
SECTIO VII.

p. 29
SECTIO VIII.

p. 83
De S. Merita Martyre.

p. 84
SS. Mauritij & sociorum Martyrum.

p. 91
ASSERTIO II.

p. 92
ASSERTIO III.

p. 93
SECTIO XXIII.