DE IVSTO IMPERIO LVSITANORVM ASIATICO.
Auctore Doctore Fr. Seraphino de Freitas Lusitano in Pinciana Academia Vespertinæ in sacris Canonibus Cathedræ anteceßore ê Mercenarijs minimo. Ad Philippum IIII. potentissimum Hispaniarum, & Indiarum Monarcham. Non quercus te sola decet, nec laurea PhœbisFiat & ex edera ciuica nostra tibi.
Cum Priuilegijs Castellæ, & Lusitaniæ. Vallisoleti: Ex Officina Hieronymi Morillo, Almæ Vniuersitatis Typographi. Anno M. DC. XXV.
El Rey.
POr quanto por parte de vos el Doct. Fr. Serafin de Freytas Cathedratico de Visperas de Canones de la vniuersidad de Valladolid, de la Orden de nuestra Señora de la Merced redempcion de cautiuos, nos fue
fecha relacion, auiades compuesto vn libro intitulado, de iusto Imperio Lusitanorum Asiatico,
el qual era muy, y prouechoso, y nos pedistes, y suplicastes, os mandassemos dar licencia, y facultad para imprimir lo por el tiempo que fuessem os seruido,
ô como la nuestra merced fuesse: lo qual visto por los del nuestro Consejo,
y como por su mandado se hizieron las diligencias que la pragmatica por
nos vltimamente fecha sobre la impression de los libros dispone: fue acordado, que deuiamos de mandar dar esta nuestra cedula para vos en la dicha
razon, y nos tuuimoslo por bien. Por la qual os damos licencia, y facultad,
para que por tiempo, y espacio de diez años primeros siguientes, que corran
y se quenten desde el dia de la fecha della en adelante, vos, ô la persona que
vuestro poder huuiere, y no otro alguno podays imprimir, y vender el dicho libro, intitulado de iusto Imperio Lusitanorum Asiatico, de que
de suso va fecha mencion por su original, que en el nuestro Consejo se vio,
que va rubricado, y firmado al fin de Pedro Montemay or del Marmol, escriuano de Camara de los que en el nuestro Consejo residen, con que antes que
se venda lo traigays ante ellos, juntamente con el dicho original, para que
se vea si la dicha impression estâ conforme a el, ò traigays fee en publica
forma, como por corrector por nos nombrado se vio, y corregio la dicha impression por el dicho original, y se citasse el precio porque se ha de vender
y mandamos al impressor, que ansi imprimiere lo susodicho, no imprima el
principio, y primer pliego, ni entregue mas de vn solo libro con su original al autor, ò persona, a cuy a costa lo imprimiere para eseto de la dicha correccion, y tassa, hasta que antes, y primero el dicho libro intitulado, de
iusto Imperio Lusitanorum Asiatico, estè corregido, y tassado por
los del nuestro Consejo, y estando hecho, y no de otra manera, podays im|primir el dicho principio, y primer priuilegio, y seguidamente ponga esta
nuestra cedula, y la aprouacion que de lo susodicho se hizo por nuestro mandado, y la tassa, y erratas, so pena de caer, è incurrir en las penas contenidas
en las ley es, y pragmaticas de nuestros Reynos, que sobre ello disponen. Y
mandamos, que durante el tiempo de los dichos diez años persona alguna
sin la dicha vuestra licencia, no pueda imprimir, ni vender el dicho libro, so
pena, que el que lo imprimiere, aya perdido, y pierda todos, y qualesquier
libros, moldes, y aparejos que dello tuuiere, y mas incurra en pena de cinquenta mil marauedis, la qu al dicha pena, sea la tercia parte para la nuestra
Camara, y la otra tercia parte para el juez que lo sentenciare, y la otra tercia parte para la persona que lo denunciare, y mandamos à los del nuestro
Consejo, Presidentes, y Oydores de las nuestras Audiencias, Alcaldes, Alguaziles de la nuestra casa, y Corte, y Chancillerias, y a todos los Corregidores, Assistentes, Gouernadores, Alcaldes mayores, y ordinarios, y otros
juezes, y justicias qualesquier de todas las Ciudades, villas, y lugares de los
nuestros Reynos, y señorios, y à cada vno dellos en su jurisdicion, que os
guarden, y cumplan esta nuestra cedula, y contra ella no vayan, ni passen, ni
consientan yr, ni passar en manera alguna, so pena de la nuestra merced, y de
diez mil marauedis para la nuestra Camara. Dada en san Lorenço a veynte
y ocho dias del mes de Otubre de mil seyscientos y veynte y quatro años.
LIBRVM de Asiatico Lusitanorum
Imperio, à Patre Seraphino de Freitas
Lusitano, sacri ordinis Mercenariorum
in celeberrima Vallesoletana Academia, in sacris Canonibus Doctore,
vespertinæque Cathedræ peritissimo moderatore,
mira eruditione compositum, de mandato Regij Senatus, qua potui diligentia legi, maximaque delectatione relegi; nihilque in eo non laudabile, nihilque non laude dignum reperi, siuè enim singularem
vtriusque iuris peritiam, siuè candidam sermonis puritatem, siué in expugnandis aduersariorum fundamentis solers artificium, siuè historiarum cognitionem, siuè Cosmographiæ, ac Geographiæ notitiam spectemus. Libenter fatebimur, eum non vt hospitem,
sed vt ciuem, in omnibus his professionibus se ostendisse. Opus planè dignum, quod ad totius orbis vtilitatem, acuratissimis excudatur caracteribus. Matriti calendis Octobris. Anno Domini millesimo
sexcentesimo vigesimo quarto.
Tassa.
POr los señores del Consejo Real fue
tassado este libro intitulado, De iusto
Imperio Lusitanorum Asiatico, compuesto
por el Doctor Fray Serafin de Freytas, a quatro marauedis el pliego, en
doze dias del mes de Iulio, de 1625.
ERRATAS.
FOl. 2. col, 2. lin. 7. auspicijs, fol. 26. col. 2. col. 14. nænijs, fol. 30. col. 1. lin.
3. non sci ipta; fol. 51. col. 2. lin. 15. ab infidelium, fol. 81. col. 2. lin. 6. nostrorum hostium, fol. 90. col. 2. lin. 3. conquisitionis, fol. 117. col. 2. lin.
6. vnde, fol. 161. col. 1. lin. 13. 90. fol. 170. col. 2. lin. 4. facta, fol. 172. col. 2. lin. 3.
sidem, fol. 174. col. 2. lin. 11: corrogatis, fol. 175. col. 2. lin. 4. trapezitas, fol. 176
col. 1. lin. 12. Emmanuele Lusitaniæ Rege, fol: 189. col. 2. lin. 17. splendore.
AD
PHILIPPVM. IIII.
HISPANIARVM, ET
INDIARVM MONARCHAM.
DVLCE (gloriosissime Principum) & decorum
est Freitas nostris pro patria mori, , in cuius obsquium tres fratres velut hæreditario munere
functi sunt. Horum exemplane sequerer, Monachismi edicto sum prohibitus; sed insperata occasio defendendæ patriæ, absque regularis obseruantiæ offensa, sese mihi obtulit; vt ijdem fratres patriam non solum armis, & sanguine, sed & calamo, & iure propugnent, cum vtrisque
Imperatoria Maiestas condecoretur, & firmetur. , descendit in arenam Batauus tuum nauigationis, Indicique Imperij ius in dubium
vocare tentans. Certaminis campus Oceanus est; iudic es vero supremi orbis Christiani Principes; arma in æqualia. Ille enim à capitis
vertice vsque ad pedis plantam ferro, & Chalybe tectus iactabunde
progreditur: Ego vero sub tuo nomine personam aliam, iustitiæ cau|sa fretus, haud induam; conspiret Africa, & Asia turritis armata elephantibus; hostilibus sternantur æquora classibus; Turcæ, Mauri, &
Ethnici fœdus ineant; Ecclesiæ errones insultent; allatrent rebelles;
& omnes Hispanicum Imperium multipliciter infestent; at vno Hispanici leonis intuitu omnia hæc monstra euanescent, & velut minores aues aduentante Aquila obstrepere non audebunt; tot agmina,
tot hostes, tot conspirationes tuo Imperio, tuæ felicitati, tuis denique
triumphis reseruabantur; quidquid aduersi cadat, tuis laudibus, tuisque virtutibus materiam, campumque prosterni manifestum est.
Vtque tuus gaudet miles, cum vicerit hostem,
Sic cur se victum gaudeat, hostis habet.
Sic cur se victum gaudeat, hostis habet.
Vnicum fidei scutum tibi aßume; in quo possis omnium hostium
tela retorquere. . Defende more tuo, parentumque tuorum contra
hæreticos inconcußum Ecclesiæ statum vt tuum Christi dextera defendatur Imperium, vt ad Theodosium Augustum Leo Papa promittit.
. Nihil enim est, quod lumine clariore præfulgeat, quam recta fides in Principe, nihil est quod ita nequeat occasui subiacere,
quam ver a religio. . qua Imperium tuum protegente.
Viue Philippe diu felix, pete sidera sero,
Hoc opus est terris, te quoque velle decet,
Et tibi succrescant Iuuenes bis Cæsare digni,
Hique tuum trudant vsque Philippe genus.
Hoc opus est terris, te quoque velle decet,
Et tibi succrescant Iuuenes bis Cæsare digni,
Hique tuum trudant vsque Philippe genus.
ad
Principes orbis
christiani svpremos.
PErsonatus quidam ante vestrum (Clarissimi Principes) tribunalius Indicæ nauigationis armis, sanguine, Pontificijs titulis, dicam & diuinis oraculis, à Lusitaniæ Regibus quæsitum in iudicium vocat sub Batauorum nomine; postquam in armis parum felicitatis contra Lusitanos sunt experti, præter alia testes orbi Mombaca, Malaca, Molucæ, & Brasilia. Sed in iudicijs illud primum obtinet locum, vt actor personam legitimet, ne iudicium illußorium reddatur; hanc personatus ille
nusquam legitimabit; tum quia non ex Batauorum arbitrio
modo ad Martis certamen, modo ad Astreæ forum legitimus
& naturalis Princeps prouocandus erit; tum etiam quia Imperator Principes ve supremi (vestra, ò Iudices, resagitur) a
subditis suis causam dicere cogi haud debent. Per me Reges
| regnant) ait diuina Sapientia Prou. 8.) & legum conditores iusta decernunt, Bataui è contra Principi leges dare, non ab illo accipere intendunt: sed ad rem; affirmat Incognitus longè clarissimum esse alios ante Lusitanos ab Europa
per promontorium bonæ spei in Indiam nauigasse: cum tamen
tanta contrariæ opinionis in animis hominum infixæ vis fuerit, vt Antæcos, & Antipodes statuere hæresis eße putaretur
omnium hæreseon maxime detestanda: nam circa annum
Christi septingente simum quadragesimum quintum (vt Auentinus in annalibus Boiorum, & Rosinus de antiquitatibus
Rom. oratio. 2. pro antiquitate, pag. 596. memoriæ prodiderunt) Virgilius Episcopus Salæburgensis proconcione dixerat Antipodes eße. Bonifacius Episcopus Maguntinus Virgilium impietatis accusauit, hæreticumque esse publicè proclamauit,
quod Antipodibus inductis alius etiam Christus induceretur.
litteris à Pontifice Zacharia (cuius legatus Bonifacius erat)
ad Vtilonem Boiorum Regem tanquam ingentis litis arbitrum, & sequestrem impetratis, eius sententia victus, &
vt in causa inferior condemnatus Virgilius palinodiam decantauit, sed de hac quæst. c. 4. & 5. dißeremus; nunc vero cum
Bataui Monarchicum regimen suspectum habeant, non simpliciter vos (Principes Serenissimi) in arbitros eligunt, nec vt
secundum diuinum, commune, & Hispanicum ius, quod verborum fuco in præfatione implorant, sed iuxta lesbiam regulam, quam Incognitus domi habet, causam decidendam quærunt; & ne in exemplorum relatione immoretur; vnum, vel
| alterum ob oculos subijciam. Ex Vlpian. l. iniuriarum. §. si
quis me de iniurijs, tradit Incognitus iniuriarum agi poße, si
quis in mari, aut ante ædes meas piscari prohibeatur; tacet tamen contrariam regulam, quam Vlpianus ibidem in conductore publico constituit: docuit Paul. l. sane de iniurijs, interdictum, vti possidetis, proprium maris ius habenti competere
expuncta maris, particula, reponit verbum, diuerticulo;
solùm Doctores, qui, vt ipse interpretatur, aliquo modo sibi
patrocinantur, admittit, alios vt adulatores recusat: his & similibus conditionibus confidenter ad iudicium prouocat, &
merito: quis enim vincere valebit, qui nullo iure, nulla autoritate superandus est; nihil enim Lusitanis optabilius contingere poterat, quam à Batauis in litem vocari, vt omnibus
innotesceret, quo iure, quaue iniuria nostram antiquam, &
tot titulis munitam Oceani nauigationem ad Indos interturbent. Stent igitur Bataui pacto, & sententia secundum allegata, & probata proferatur: viuite feliciter inclyti principes,
locumque Dei, qui vobis cælitus est conceßus, tuemini, vestroque honori, & maiestati prospicite.
EV el Rey faço saber aos que este Aluarà virem, que hauendo respecto, ao que por sua
peticaõ me inuou a dizer ò Doctor Frey
Seraphim de Freytas, Religioso da Orden
de nossa Señora da Merce, lente de Vespora de Canones na Vniuersidade de Valladolid. Hey por bem, è me praz, que por tempo de dez anos
que se començaraon a contar da data deste en diante, nenhun
Impressor, nem liureiro, nem outra alguà pessoa, de qualquer
qualidade, estado, è condicaõ que seja, possa por si, nem por interposta pessoa, imprimir, nem mandar imprimir no Reyno de
Portugal, nem leuar de fora impresso olibro que compos,
intitulado, De iusto Imperio Lusitanorum Asiatico, saluo os que
para isso tiueren licença do dito Frey Seraphim, sobpena, que
quem o contrario fizer, pagara por cada ves, que nisso for comprehendido, trinta cruzados à metade para captiuos, ea outra a metade para quem oacusar; è lem disso, perderapara odito
Frey Seraphim, todos os volumes, moldes, que da impressaõdo dito libro lhe forem achados: pello que mando as justicas, a que oconhecimento deste pertencer, que durante ò
dito tempo ocumpraõ, è guardem, è fazaõ inteiramente cumprir, è guardar, como nelle se contem sem duuida, nem contradiçaõ alguam, posto que seu effecto haia de durar maes
de hum ano, sem embargo da Ordenaçaõ em contrario. Francisco Pereira de Betancor ofez em Madrid a cinco dias
do mes de Iunho, de mil seiscentos è vinte cinco anos.
DE mandato supremi Lusitaniæ Consilij perlegi tractatum hunc de iusto Imperio Lusitanorum Asiatico, autore sapientissimo Doctore
Fr. Serafino de Freytas, in quo nihil reperi Ortodoxæ fidei, vel Christianis moribus aduersum; quin & sacrorum Canonum Iurisconsultorum, ac Cæsarum doctrina, & grauium scriptorum recondita eruditione, ac per
grandi rationum pondere, sic autor institutum
conficit, vt nihil ad rem illustrius, aut efficacius
desiderari possit. Quàpropter opus dignissimum
censeo, quod ad nostrorum iustitiam commendandam, aduersariorum temeritatem reprimendam, in posterorum memoriam typis non vulgaribus commendetur. Matriti in Collegio
Societatis Iesu 6. Kalendis Octobris, anno 1623.
Facultas Generalis Ordinis.
FRater Gaspar Prieto, Magister in sacra
Theologia gratia Dei & sanctæ sedis Apostolicæ humilis magister generalis totius Ordinis Dominæ nostræ de Mercede redemptionis captiuorum, &c. inspecta approbatione magistri Fr. Balthasaris Gomesij, sancti Ofsicij calificatoris, & consultoris, nostrique in curia Regia Cœnobij comendatorijs, cui commisimus censuram tractatus de iusto
Imperio Lusitanorum Asiatico, quem nobis obtulit
approbandum venerabilis Pater Magister, & Doctor Fr. Seraphinus de Freitas Cathedram Vespertinam sacrorum Canonum in Pinciana Academia
moderator præsentium tenore facultatem concedimus ipsi Doctori, vt tractatum prædictum in lucem edere possit, dummodo prius licentiam â Regio concilio impetret, in cuius rei fidem præsentes
dedimus nomine proprio, signoque officij nostri
minori obsignatas in nostro Matritij conuentu, postri die calendas Maij. Anno 1523.
Capita dissertationis Incogniti super
mari libero.
- CAp. 1. iuregentium quibusuis ad quosuis liberam eße nauigationem.
- Cap. 2. Lusitanos nulium habere ius dominij in eos Indos, ad quos Bataui nauigant, titulo inuentionis.
- Cap. 3. Lusitanos in Indos non habere ius dominij titulo donationis Pontificiæ.
- Cap. 4. Lusitanos in Indos non habere ius dominij titulo belli.
- Cap. 5. Mare ad Indos, aut ius in eo nauigandi non eße proprium Lusitanorum titulo occupationis.
- Cap. 6. Mare, aut ius nauigandi proprium non eße Lusitanorum titulo donationis Pontificiæ.
- Cap. 7. Mare, aut ius nauigandi proprium non eße Lusitanorum titulo præscriptionis, aut consuetudinis,
- Cap. 8. Iure gentium inter quo suis liberam eße mercaturam.
- Cap. 9. Mercaturam cum Indis propriam non eße Lusitanorum titulo occupationis.
- Cap. 10. Mercaturam cum Indis propriam non eße Lusitanorum titulo donationis Pontificiæ.
- Cap. 11. Mercaturam cum Indis propriam non eße Lusitanorum iure præscriptionis, aut consuetudinis.
- Cap. 12. Nulla æquitate niti Lusitanos in prohibendo commercio.
- Cap. 13. Batauis ius commercij Indicani, quà pace, quà inducijs, quà bello retinenaum.
CAPITA DIS PVTATIONIS Seraphini, de iusto Imperio Lusitanorum Asiatico.
- CAp. 1. An iuregentium quibusuis ad quosuis libera sit nauigatio.
- Cap. 2. De iure peregrinandi in alienas prouincias.
- Cap. 3. Vtrum Lusitani dominij ius habeant in eos Indos, ad quos Bataui nauigant, titulo inuentionis.
- Cap. 4. Vtrum Lusitani in Indiam primi per Oceanum Antarcticum nauigauerint.
- Cap. 5. De Hannonis, & Eudoxi nauigationibus.
- Cap. 6. De potestate Rom. Pontificis in temporalibus.
- Cap. 7. Vtrum Lusitani in Indos habeant ius dominij titulo donationis Pontificiæ.
- Cap. 8. De iure prælationis peregrinandi in Indos competenti Lusitanis ex Pont. summi titulo.
- Cap. 9. An Lusitani habeant ius dominij in Indos titulo belli.
- Cap. 10. Mare ad Indos, aut ius in conauigandi an sit proprium Lusitanorum titulo occupationis.
- Cap. 11. Responsio ad argumenta Incogniti contra præcedentis capitis resolutionem.
- Cap. 12. An mare, aut ius nauigandi proprium sit Lusitanorum titulo donationis Pontificiæ.
- Cap. 13. Vtrum mare, aut ius nauigandi proprium sit Lusitanorum titulo præscriptionis, aut consuetudinis.
- Cap. 14. Responsio ad argumenta Incogniti contra præcedentis capitis resolutionem.
- Cap. 15. De fide, & veritate Lusitanorum.
- Cap. 16. De Lusitanorum diuitijs ante Indicam nauigationem.
- Cap. 17. De Lusitanorum lucro ex Indico commercio.
- Cap. 18. De Lusitanorum religione in India Orientali.