De excōicationeexcommunicatione tractatur in. 4. d. 18. & à S. Tho. ibidem, & in additionibꝰadditionibus quęstionequaestione. 21. Nos breuitèr absoluemus hunc tractatum quatuor pũctispunctis.

QVo ad primum, excōmunicatioexcommunicatio est separatio à communione ecclesięecclesiae quo ad fructũfructum & suffragia gñraliageneralia, & est diffinitio excōmunicationisexcommunicationis maioris. Pro cuius intelligẽtiaintelligentia est notandum, ꝙquod excōicatioexcommunicatio non ẽest peccatum, nam quodlibet peccatum (etiam veniale) est maius malum quāquam excōicatioexcommunicatio, sed est poena: poena autem est priuatio alicuius boni, & sic excōicatioexcommunicatio est priuatio cōicationiscommunicaitonis ecclesięecclesiae, quęquae quidẽquidem est quoddam bonũbonum. Secundò nota ꝙquod inter christianos sunt quatuor gradus cōicationiscommunicationis. Primus est cōicatiocommunicatio humana quæ etiam inuenitur inter infideles, sicut cōmederecommedere simul colloqui, tractare, & hęchaec cōmuniocommunio non est propriè fideliũfidelium, sed conuenit eis quatenus ciues, & politici sunt. Secundus est cōmunicatiocommunicatio quæ consistit in hoc ꝙquod est simul conuenire in ecclesia ad orandum, ad re|cipiendum sacramenta, ad electionẽelectionem canonicācanonicam actiuam & passiuam, & ad audiendũaudiendum diuina officia. Tertius est cōmunicatiocommunicatio bonorũbonorum & suffragiorũsuffragiorum quęquae ex intentione ecclesiæ applicantur, seu offeruntur pro omnibus christianis. Quartus est communicare, seu habere partem in bonis & meritis aliorum fidelium, quæ titulo charitatis applicāturapplicantur omnibus existentibus in gratia: secundum illud psal. 118. Particeps ego sum omnium timentium te, & custodientium mandata tua. His suppositis sit prima propositio, excōmunicatioexcommunicatio non priuat quarta cōmunicationecommunicatione. Probatur, quia illa cōmunicatiocommunicatio fundatur in charitate, charitatem autem non expellit nisi peccatũpeccatum, sed excōmunicatioexcommunicatio nōnon est peccatũpeccatum, vt diximus, ergo. Secunda propositio excōicatioexcommunicatio priuat hominem reliquis tribus cōmunicationibuscommunicationibus. Vnde solet ab alijs diffi|niri (& benè) excōmunicatioexcommunicatio est priuatio â quacunque licita communicatione fideliũfidelium. Consule CaietanũCaietanum quodlibeto. 2. q. 12. Et nota antiquam cōsuetudinemconsuetudinem ecclesiæ in excōmunicationeexcommunicatione, quòd gradatim fideles cōmunicationecommunicatione priuantur. Et fortè tot erant genera excōmunicationumexcommunicationum quot genera cōmunionumcommunionum. Vnde Siluester tria genera ponit verbo excommunicatio primo. §. 1. AliquādòAliquandò enim priuabant̃priuabantur sola communione eucharistiæ quæ āthonomaticèanthonomaticè cōmuniocommunio dicit̃dicitur, vt tradit Dionysius de ecclesi. hierarchia ca. 3. & ostẽditostendit Vualden. lib. de sacramẽtissacramentis ca. 95. Et de hac intelligo decretũdecretum IoānisIoannis papæ. 3. q. 4. c. engeltrudāEngeltrudam. AliquādóAliquandó priuant̃priuantur Christi fideles ecclesiastico cōuẽtuconuentu ad officia diuina audienda, vel ab oratiōeoratione cōmunicommuni quæ ōesomnes poterant appellari minores excōmunicatiōesexcommunicationes, & eas videre licet. 5. q. 2. c. pręsẽtipraesenti. | Et. 11. q. 3. ca. admensam. Et in concilio Niceno. ca. 11. &. 12. Et Chrisosto. home. 17. in MatthęumMatthaeum circa finem. Aliquandò fideles priuabantur omni cōmunionecommunione, quasi pręscisipraescisi ab ecclesiastico corpore: & hāchanc veteres appellabātappellabant anathema, qua voce iudęiiudaei extremam detestationem significare solebant: teste Hierony. suꝑsuper. 1. ca. epistolęepistolae ad Galatas. Nos hac tempestate duas tātumtantum excōicationesexcommunicationes nouimus, minorẽminorem qua quis priuat̃priuatur cōmunionecommunione passiua sacramẽtorũsacramentorum oĩumomnium, maiorẽmaiorem, qua etiāetiam priuat̃priuatur alijs fideliũfidelium cōmunicationibuscommunicationibus: vt habes de clerico excōmunicatoexcommunicato ca. vlti.

¶ QVÆritur, vbi habet̃habetur in sacra scriptura ꝙquod ecclesia possit hac poena punire? Respondetur, ꝙquod excommunicatio fundat̃fundatur in auctoritate Pauli. 1. Corinthio. 5. iam iudicaui vt pręsenspraesens tradere huiusmodi hominem sathanęsathanae in interitum carnis. Et re vera intelligit̃intelligitur, | quòd tulit in eum sententiam excommunicationis, vt sanct.sanctus Tho. exponit. Item fundatur in auctoritate. 1. Ioan. 5. est peccatum ad mortem, non pro illo dico vt roget quis. Qui quidem locus licet multiplicitêr intelligatur, videtur ꝙquod sensus legitimus & literalis sit ille de quo dicitur, si ecclesiam nōnon audierit, sit tibi vt ethnicus & publicanꝰpublicanus. Item ad TitũTitum. 3. hæreticum hominem post primam & secundāsecundam monitionẽmonitionem deuita. Quem locum adducit sanctus Tho. ad hoc propositum in. 2. d. 43. & quæstionibus de malo. q. 3. ar. 15. 3. & ita videtur exponere, & fortè illa est expositio literalis, & Matthæi. 18. si ecclesiam non audierit, sit tibi tan quàm ethnicus & publicanus.

¶ QVÆritur, quomodo intelligatur ꝙquod excōicatioexcommunicatio priuat à receptiōereceptione sacramentorum? an sit sensus ꝙquod faciat eam illicitam, ita videlicet ꝙquod non potest ex|communicatus sacramentum suscipere sine hoc quòd peccet: tamen si de facto suscipiat, verũverum suscipit sacramentum, vel an sit sensus ꝙquod nec potest sine peccato suscipere, nec si de facto suscipiat tenet sacramentũsacramentum, ita ꝙquod vltra hoc quòd peccat sacramentum est nullũnullum? Hæc quæstio est vna de vtilioribus & difficilioribus totius huius materiæ.

Et tota difficultas est de sacramento poenitẽtiæpoenitentiæ, vtrum sit nullum per hoc quòd sumitur ab excōicatoescommunicato. Pro cuius intelligentia est in primis notandum quòd excōmunicatioexcommunicatio non habet ex iure diuino priuare à receptione sacramentorum, nec à participatione sacrificiorum ecclesięecclesiae. Nam de iure diuino nullus est excōicatusexcommunicatus: licet veniat excōicandusexcommunicandus ab ecclesia, secundum eius placitum & limitationem. Secundò nota quòd in potestate ecclesiæ est facere quòd sacramentum poenitentiæ | & sacramentum matrimonij sit nullum, vbi susciperetur ab excommunicato, etiam inuincibilitèr ignorāteignorante se esse excommunicatum. Quod tamen nōnon posset ecclesia facere de alijs sacramentis imprimentibus characterem: quia habent determinatam materiam de iure diuino, quæ non potest subtrahi, nec mutari. Hoc supposito dico, ꝙquod de hac re sunt diuersæ sententiæ: licet omnes conueniant in hoc quòd si excōmunicatusexcommunicatus sciens, vel vincibiliter ignorans se esse excommunicatum, suscipiat aliquod sacramentum, peccat mortalitèr, & est sacrilegus. Si veró accedat bona fide cum ignorantia inuincibili iuris, vel facti excusatur à mortali: & de hoc nōnon est dubiũdubium. Sed loquẽdoloquendo de annullatione, quidāquidam dicunt ꝙquod si excōicatusexcommunicatus etiāetiam inuincibilitèr ignorāsignorans se esse excōmunicatumexcommunicatum accedat ad sacramentũsacramentum poenitentiæ & absoluatur | nullum omnino sacramentum suscipiat. Probant, quia excōicatioexcommunicatio tollit iurisdictionem, ita ꝙquod excōicatusexcommunicatus nullius est subditus, sed nullus sacerdos potest absoluere non subditum, ergo. Patet consequentia, quia licet ignorātiaignorantia excusset à peccato tamen non potest facere ꝙquod sit validum id quod esset irritũirritum si fieret cũcum sciẽtiascientia opposita. Et hinc est ꝙquod vsus ecclesiæ habet, ꝙquod ante absolutionem a peccatis præmittatur absolutio ab excōicationeexcommunicatione, ne annulletur sacramentum. Secunda, alij dicunt ꝙquod si excōicatusexcommunicatus accedat ad sacramentum poenitentiæ cũcum ignorantia inuincibili quæ excusset illum á sacrilegio, verũverum suscipit sacramentum, nec tenetur amplius confiteri de illis peccatis, sed quęrerequaerere absolutionem ab excōicationeexcommunicatione, & interim nōnon miscere se diuinis. Hæc sententia est Caieta. in summa verbo impedimẽtaimpedimenta absolutionis. Et Palude | 4. d. 18. q. 4. Adria. q. 2. de confessione contra finem. Probat, quia licet absolutio sacramentalis sit iure prohibita excōicatoexcommunicato, nullo tñtamen iure est irrita si de facto suscipiatur, nec vsus ecclesiæ habet contrarium, & qui hoc cogitātcogitant decipiuntur, ergo. Item alia sacramenta non annullantur per hoc ꝙquod suscipiantur ab excōmunicatoexcommunicato, ergo nec hoc: nam detis vndè habeatis contrarium. Item quia aliâs iniusta esset sententia ecclesiæ si vellet ignorantiam inuincibilem condẽnarecondemnare. Si quis autem excōmunicatusexcommunicatus per ignorantiam vincibilẽvincibilem accedat ad sacramentum poenitentiæ dũmododummodo confiteatur fictionem, verè suscipit sacramentum, & recedente fictione consequitur effectum. Hanc solus Caieta. tenet expressè. Et probatur, quia poenæ non sunt ampliandæ, sed potius restringendæ: vt patet de regul. iuris in. 6. reg. 15. &. 49. Item eodẽeodem | iure excluditur excōicatusexcommunicatus à participatione sacramẽtisacramenti mr̃imonijmatrimonij & sacramẽtisacramenti absolutionis, sed ecclesia prohibens excōicatoexcommunicato mr̃imoniũmatrimonium non irritat illud sed si fiat tenet. vt patet extra de eo qui duxit eāeam quam polluit per adulteriũadulterium ca. 6. & de matrimonijs contractis cōtracontra interdictum ecclesiæ capi. 2. Vndè ergo discrimen in verbis eisdem generalibus? Si autem quis celebrauerit ꝓpro excommunicato, & applicuerit ei sacrificium, siue inuincibilitèr, siue vincibilitèr ignoret excommunicationẽexcommunicationem applicatio facta tenet. Prohibentur enim christiani comunicare, nōnon tamẽtamen inualidatur communicatio.

¶ QVÆritur, vtrum anulletur sacramentũsacramentum per hoc ꝙquod confertur ab excōicatoexcommunicato? Respondet̃Respondetur & sit prima propositio. Si sacerdos excẽicatꝰexcommunicatus quacũquacumque excōicationeexcommunicatione, etiam ꝓpterpropter notoriam clerici percussionem, tentet conferre | quòdcũquòdcumque sacramentũsacramentum, excepto sacramento poenitentiæ, verum sacramentũsacramentum confert, quāuisquamuis peccet. Nec de hoc est debiũdubium, siue faciat scientèr, siue ignoranter, & tātam vbi toleratur quāquam vbi non toleratur. Secunda loquendo de sacramento poenitẽtiæpoenitentiæ, si sacerdos sit excōmunicatusexcommunicatus non nominatim, aut propter notoriam clerici percussionẽpercussionem & tentet absoluere verũverum sacramentũsacramentum confert. Ita determinatur in extrauaganti concilij CōstātConstant. antè quod nullus excōicatusexcommunicatus poterat conferre sacramentũsacramentum poenitentiæ. Et hæc secunda ꝓpositiopropositio intelligenda est vt prima, videlicet tātam vbi talis sacerdos toleratur ab ecclesia, quāquam vbi nōnon toleratur, et tātam vbi crimẽcrimen propter quod est excōicatusescommunicatus est secretũsecretum, quāquam vbi est publicũpublicum. Tertia si sacerdos sit excōicatusexcommunicatus nomĩatimnominatim, aut ꝓpterpropter notoriānotoriam clerici ꝑcussionẽpercussionem, & cũcum hoc tolerat̃toleratur ab ecclesia, verũverum sacramẽ| fol. [228]vtũsacramentum poenitentiæ confert, si de facto cōferatconferat illud. Patet, quia licet in iure nihil sit de hoc cautũcautum, tamen non est credendũcredendum, ꝙquod ecclesia toleraret eũeum in publica administratione sacramentorũsacramentorum: & cũcum hoc vellet ꝙquod facta per ipsum essent irrita, ꝓfectoprofecto esset intolerabilis error. Quarta si sacerdos sit excōicatusexcommunicatus nominatim, aut propter notoriānotoriam clerici percussionem, & cũcum non toleretur ab ecclesia, si tentet absoluere, nullũnullum omnino confert sacramẽtumsacramentum. Patet, quia ista seruabatur ante conciliũconcilium CōstanConstan. Et ibi relinquitur ita seruandũseruandum perpetuis tẽporibustemporibus quo ad ista duo gñragenera excōicatorũexcommunicatorum, ergo. Item quia talis nullānullam omnino habet iurisdictionem, ergo.

¶ QVÆritur, de causa excōicationisexcommunicationis an sit peccatum mortale? Quæstio hęchaec potest duplicitèr intelligi. Primó de iure. i. vtrum non debeat ecclesia excōicareexcommunicare, nisi propter mortale. Secun|dò de facto, an si excommunicet propter veniale, vel aliud factũfactum quod non sit peccatum, excommunicatio tenet. In primo sensu cōmuniscommunis opinio est, ꝙquod nullus potest iure excommunicari, nisi propter mortale. Patet ex verbis domini Matthæi. 18. vbi tradita fuit potestas excommunicandi, si peccauerit in te frater tuus &c. Clarum est quòd de venialibus non requiritur illa diligentia. Item ex concilio Meldensi. 11. q. 3. capit. nemo. Et hoc tenendum est pro certo: licet aliquandò viderim oppositum defendi. SecũdòSecundò dico, quòd licet excommunicatio possit iure ferri pro quolibet mortali, quia finis ipsius est solus Christus vt patet. 1. Corinthio. 5. quāquam tollit quodlibet mortale, tamẽtamen nōnon debet ferri nisi pro grauissimis criminibus de quibus alitèr non speratur sanitas. Patet quia est vltima medicina ecclesiastica, & nocet plusquāplusquam si gla|dijs feriretur: vt ait August. ItẽItem, quia excōmunicatioexcommunicatio non debet ferri quousque peccator non audiat ecclesiam. Item, quia Paulus non meminit excōmunicationisexcommunicationis, nisi propter incestum, cũcum tamẽtamen essent plura alia crimina. Vndè patet, ꝙquod pro temporali dānodamno non potest ferri excommunicatio, nisi sit nimis graue. Et quidem iudices pessimè faciunt, & grauitèr peccant concedendo excōmunicationesexcommunicationes pro rebus leuibus, por las vbasvuas, māçanasmançanas &c. Et est vna de pessimis consuetudinibus quorundam ministrorum ecclesiastica potestate abutẽtiũabutentium ista, quæ omnia iam corrupta sunt. Et anathematis nomen, quo audito maiores nostri tremebant, & irrisioni nostris temporibus expositum est. Et ego credo, quòd istęistae excōmunicationesexcommunicationes non obligant, nisi præsumatur esse mortale id pro quo feruntur: non enim de hoc dubito.

¶ SED vtrũvtrum, statim quòd homo peccat mortalitèr, possit excōmunicariexcommunicari? Respond. ꝙquod non, quousque sit contumax & rebelis ecclesiæ. Patet Matth. 18. si peccauerit in te frater tuus corripe eum, adhibe tecum, dic ecclesiæ, & vltimo venit excommunicatio, sit tibi quasi ethnicus. Idem constat ex Paulo hęreticumhaereticum hominem post primam & secundam admonitionem debita. Vndè de iure nullus potest excōmunicariexcommunicari, nisi præcedat trina admonitio: vt patet in cap. sacro sancta de senten. excōmunicaexcommunica. Trina tamẽtamen admonitio non est de essentia excōicationisexcommunicationis: vt benè notat Palude. d. 18. in. 4. & DurāDuran. ibidem, & Glosa in cap. prædicto, & in ca. statuimus. Nec hoc est cōtracontra euāgeliumeuangelium, nam in euangelio ostenditur ordo iuris, non tamen dicitur, quòd ille est necessarius. Verum est quòd nōnon expedit alitèr fieri quàm in euāgelioeuangelio | expressum est. Nihilominus si quis semel admonitus excōmunicareturexcommunicaretur ꝓper mortali, excōmunicatioexcommunicatio esset valida. Non dubito tñtamen quin admonitio sit de essentia excōmunicationisexcommunicationis: ita quòd si quis excōmunicareturexcommunicaretur antequāantequam esset admonitus, excōmunicatioexcommunicatio non teneret. CōtraContra hoc potest fieri vnum argumentum, quia incurrentes excōicationesexcommunicationes latas in iure non admonent̃admonentur prius, vt patet de incendiarijs, de percussoribus clericorũclericorum &c. qui quidẽquidem ipso facto incurrunt in sententiāsententiam, ergo. Respō.Respondeo ꝙquod tales iam sunt admoniti ab ecclesia, & à lege Christi prohibente talia crimina, & ista est sufficiens admonitio.

¶ QVÆritur, vtrum excōmunicatioexcommunicatio iniusta sit valida, vel vtrum habeat aliquẽaliquem effectũeffectum? Nota, ꝙquod excōmunicatioexcommunicatio, sicut & quælibet alia sententia, triplicitèr potest esse iniusta. Primò, quia ipso iure est nulla: vt si aliquis excom|municet non subditum, talis continet intolerabilem errorem, & nullum effectum habet, tam in foro exteriori, quāquam in interiori. Ita dicitur capi. extra de sententia excōicationisexcommunicationis ca. per tuas & ca. statuimus in. 6. eo. titu. Secundò dicitur excōmunicatioexcommunicatio iniusta ex parte iudicis, quia videlicet malè iudicauit quacunquacunque ex causa id fiat, siue ex odio, siue ex defectu ꝓbatiōisprobationis, siue ex ignorantia: talis tamen non est ipso iure irrita. Et de hac est nostra disputatio modo, vtrum liget? Est quæstio nimis grauis, & de qua sunt diuersæ sententiæ. Caieta. 2. 2. q. 70. arti. 4. 2. tenet expressè, ꝙquod talis sententia omnino est nulla, ita ꝙquod nullum prorsus habet effectũeffectum apud Deum, nec apud homines. Probat, quia excōmunicatioexcommunicatio non potest ferri nisi ꝓpro mortali, sed iste vt supponimus non peccauit mortalitèr, ergo. Item quia sententia iniusta nōnon est | sententia: nam secundum S. Tho. 2. 2. q. 70. ar. 4. iudicium iniustum non est iudicium, ergo. Adria. quodlibeto. 6. tenet eandem sententiam. TenẽtTenent Ricar. d. 18. q. 5. art. 3. Alexand. 4. p. q. 82. membro vltimo, Siluest. verbo excōmunicatioexcommunicatio. 2. §. 2. &. 3. Palude. d. 18. q. 1. ar. 3. & Duran. d. 18. q. 4. Gratia. 11. q. 3 ca. qui iustus, & videtur esse sententia S. Tho. q. 21. additio. ar. 4. omnes isti dicunt, ꝙquod excōmunicatioexcommunicatio iniusta ex parte causæ si non sit iure irrita, est valida. Horum sententia videtur fundari in ca. per tuas de sententia excōmunicationisexcommunicationis. §. verum inanis. vbi dicitur, ꝙquod iniuste excōmunicatusexcommunicatus debet recurrere ad superiorem, & petere absolutionem ab excōicationeexcommunicatione iniusta, ne ecclesiæ sententiam contẽnerecontemnere videatur, et ex hoc amplius ligetur. Re vera videtur mihi, quòd omnes isti doctores loquantur vrebiusbrevius quám oporteat, ideó | dicam vobis quod sentio. Et sit prima propositio, iniustè excōmunicatusexcommunicatus nōnon priuauaturpriuatur suffragijs ecclesięecclesiae cōmunibuscommunibus. Hanc tenẽttenent omnes doctores, etiāetiam illi qui asserunt sententiam iniustam ligare. Signanter Ricardus arti. 7. q. 2. & Palude. q. 1. ar. 1. & Alexand. vbi supra mẽbromembro. 1. solus DurādDurand. eam negat. Sed rationes Caietani, & Adria. sufficienter eam probant: ecclesia enim nōnon approbat iniquam volũtatemvoluntatem, & sententiam iudicis quantum ad hoc, cúm sit damnum innocentis, sine aliqua vtilitate publica. Secunda propositio, talis sententia quæ non est ipso iure irrita quantum ad hoc valida est, ꝙquod sic excōicatusexcommunicatus non solũsolum propter scandalum sed absolutè tenetur vitare omnẽomnem cōmunionẽcommunionem & vitari. Has duas propositiones tenet beatꝰbeatus Grego. homilia. 26. tractans illud Ioan. 20. quorũquorum remiseritis peccata &c. Patet hæc. 2. ex multis | iuris capitibus, & ex Vrbano papa. 11. q. 3. cap. quibus nam. Quia si semel daretur facultas cuilibet discernendi an causa sit iusta, vel non, esset magna cōfussioconfussio & schisma: ideo ecclesia iustissimè præcipit vt talis remedia quærat iuris, & interim sententiam timeat, & ei pareat. Tertia ꝓpositiopropositio, si talis participaret in diuinis, vel alij eidem cōmunicarẽtcommunicarent publice, easdem poenas incurreret coram ecclesia ac si sententia iusta esset. Si enim non est delata appellatio ad superiorem, & conuincor de cōmunicationecommunicatione contra præceptum ecclesiæ, iudex profecto iustè me condemnabit, tāquàmtamquàm irregularem. Hæc InnocẽtiꝰInnocentius extra de sentẽtiasententia excōmunicationisexcommunicationis cap. 40. & Grego. in homilia citata. Quarta ꝓpositiopropositio, licet ex vi pręceptipraecepti ecclesiastici (etiāetiam in secreto) ille teneatur euitare & euitari: quia præceptũpræceptum ecclesiæ æqualitèr obligat excō| fol. 233rmunicatumexcommunicatum in publico, & in secreto, ex epicheia tamẽtamen, siue ex licentia præsumpta, aut ratihabitione potest commũicarecommunicare sine scādaloscandalo. Quia ĩin alijs præceptis sane interpretamur intentionẽintentionem ecclesiæ, cũcum non est verisimile ipsam velle obligare. Hic autem nullo pacto est verisimile ecclesiam ad abstinendum obligare voluisse. Nec enim vult alicui innocenti inferre dānumdamnum, nisi propter bonum publicũpublicum. Priuare autem in publico necessarium est ad publicam vtilitatem, in secreto autẽautem priuare non est necessarium. Hanc puto esse mentem & Caieta. & S. Thomæ.

¶ QVÆritur, vtrum excōicatioexcommunicatio ignorata liget? Ad hoc sit prima ꝓpositiopropositio, si ignorantia inuincibilis sit facti & iuris. i. si sit talis quęquae excusset â tota culpa mortali, excussat etiāetiam à canone, nōnon incurritur excōicatioexcommunicatio. In hoc omnes conueniunt, nec potest negari. Quia | excōicatioexcommunicatio nōnon potest ferri nisi ꝓpro mortali, sed iste non peccauit mortalitèr vt suponimus, ergo. Patet hæc de constitutio. c. 2. rẽrem quęquae culpa caret in dānũdamnum vocari nōnon cōuenitconuenit. SecũdaSecunda si quis peccet mortalitèr, & excōicatioexcommunicatio non sit formalitèr lata pro illo facto, non incurrit sẽtẽtiāsententiam canonis. i. si aliquis sciat se peccare mortalitér, & ignoret inuĩcibilitèrinuincibilitèr id pro quo lata est excōicatioexcommunicato non est excōicatusexcommunicatus. VVerbi. ggratia. occîdo PetrũPetrum & scio me peccare illũillum occîdẽdooccîdendo ignoro tñtamen inuincibiliter illũillum esse clericũclericum, nōnon incurro excōicationẽexcommunicationem. Patet quia excōicatioexcommunicatio non est lata contra percussorẽpercussorem hoĩshominis sed clerici: vt expresse habetur ca. si verò extra de sententia excōicationisexcommunicationis. Tertia si factũfactum pro quo lata est excōcatioexcommunicatio sit aliâs licitũlicitum, vel non condẽnatũcondemnatum iure diuino, ignorātiaignorantia canonis excusat à poena. V.Verbi g.gratia. si papa nũcnunc sub poena excōicationisexcommunicationis præciperet ne ꝗsquis | vestiret̃vestiretur serico, & ego ignorarẽignorarem canonẽcanonem istũistum nōnon incurrerẽincurrerem excōicationẽexcommunicationem, ꝗaquia nōnon pecco mortalitèr cũcum ignorarẽignorarem inuĩcibiliterinuincibiliter. Probat̃Probatur ex ca. ꝓposuistiproposuisti. 82. d. Quarta in oĩbusomnibus statutis latis ab ordinarijs citra papāpapam, ignorātiaignorantia iuris si sit inuincibilis excussat à sentẽtiasententia canonis, etiāetiam si faciāfaciam mortale ꝓpro quo est formaliter lata excōicatioexcommunicatio. V.Verbi g.gratia ep̃sepiscopus fert sentẽtiāsententiam excōicationisexcommunicationis in cōcubinariosconcubinarios, ego ignoro illāillam, nōnon incurro eāeam: esto sim cōcubinariꝰconcubinarius. Et hoc gñralitèrgeneralitèr est verũverum in oĩbusomnibus quorũcũquorumcumque pręlatorũpraelatorum inferiorũinferiorum papa. Et etiāetiam in religionibꝰreligionibus patet, quia ita habetur extra de sententia excōicationisexcommunicationis li. 6. ca. vt aĩarumanimarum periculis, vbi hoc ipsum expressè continetur. Et in his quatuor propositionibus oẽsomnes cōueniōtconueniunt doctores nemine discrepātediscrepante. Sed tota difficultas est de sententijs iuris latis à papa quibus est anexa excōicatioexcommunicatio. V.Verbi g.gratia lata est in iure excōicatioexcommunicatio contra | incendiarios, est dubiũdubium, an cadens in factũfactum & ignorans inuincibilitèr ius, incurrat excōicationẽexcommunicationem. De hoc sũtsunt diuersæ sententięsententiae inter doctores. Adria. q. 3 de clauibus. Scotus. d. 16. q. 98. Maio. d. 18. q. 2. & Glo. in ca. à nobis de sentẽtiasententia excōicationisexcommunicationis, & in ca. vt animarũanimarum. Ioan. Andre. ibi Bartho. in l. cunctos populos de summa Trinita. OẽsOmnes isti tenent partẽpartem affirmatiuāaffirmatiuam, videlicet ꝙquod ignorantia iuris non excussat à poena, seu excōicationeexcommunicatione. ProbātProbant ex prędictopraedicto ca. vt aĩarũanimarum, in quo papa in fauorẽfauorem animarum instituit, ꝙquod non incurrat excōmunicationẽexcommunicationem qui sciens factũfactum ignorat ius, sed præcipit id obseruari in statutis ordinariorũordinariorum inferiorum, nullānullam prorsus faciens mentionẽmentionem de statutis papępapae: ergo cũcum solũsolum excoeperitexceperit summus pontifex ordinariorũordinariorum sententias, fit vt sententia iuris cōmuniscommunis in sua sententia perseueret. Item quia ignorantia iuris | cui est annexa irregularitas nōnon excussat à tali poena vt habetur in cap. cũcum illorũillorum de sententia excōicationisexcommunicationis, ergo nec ignorantia iuris cui est annexa excōmunicatioexcommunicatio excusabit ab ea. Hæc est horũhorum sententia, & quidẽquidem videtur ꝙquod sit tutior, præsertim quia fauet vsus ecclesiæ quæ cōmũitèrcommunitèr irretitos his laquęislaquaeis remittit ad superiores per confessores esto poenitentes laborent inuincibili ignorantia. OppositāOppositam sententiāsententiam tenẽttenent Siluest. verbo excōicatioexcommunicatio. 2. §. 3. & excōicatioexcommunicatio vltimo. §. 3. & verbo ignorantia. 1. §. 8. & summa angelica. Et videt̃videtur esse Caie. & Antonini. Qui oẽsomnes tenẽttenent, ꝙquod ignorantia inuincibilis iuris excusset ab excōicationeexcommunicatione. Probatur excōicatioexcommunicatio non potest ferri, nisi pro contumatia, vt patet ex euāgel.euangelio, sed qui ignorat inuincibilitèr non est contumax, ergo. Item si aliquis sciat substantiāsubstantiam mali actus, & ignoret inuincibilitèr ali|quam circunstantiācircunstantiam eius, non imputat̃imputatur ei ad malitiāmalitiam talis circunstantiæ, ergo. Ad argumenta vtriusvtriusque opinionis potest facilitèr responderi. Et quāuisquamuis sapientissimus magister á Victoria in neutrāneutram partẽpartem aperte declinet, tñtamen primāprimam sentẽtiamsententiam reputat tutiorẽtutiorem. Et ideó tenendũtenendum est, ꝙquod si fiat id pro quo lata est formalitèr excōicatioexcommunicatio incurritur, esto inuincibilitèr ignoretur ius. Nec valet solutio Siluestri, quia etiam pontifex est ordinarius, & ꝙquod eius sententiæ etiam excipiuntur in illo ca. vt animarũanimarum periculis: quia est cōtracontra cōmunemcommunem vsum loquẽdiloquendi. NāNam in titu. de officio iudicis ordinarij iurisperiti cōmunitèrcommunitèr distingũtdistingunt ordinariũordinarium à summo pōtificepontifice

¶ QVÆritur, an incurrat sentẽtiāsententiam excōicationisexcommunicationis qui facit, aut omittit aliꝗdaliquid inuincibilitèr credens se incurrere excōicationẽexcommunicationem propter illud? V.Verbi g.gratia furatus sum decẽdecem aureos in ecclesia, & credo | inuincibilitèr ꝙquod ob illud crimẽcrimen sit possita excōicatioexcommunicatio: cum tamẽtamen non sit, est dubiũdubium, an incurrāincurram? Et videtur ꝙquod sic, quia qui facit actũactum aliâs bonũbonum, si cogitat esse malũmalum peccat propter illam cōscientiamconscientiam, ergo. Respōd.Respondeo ꝙquod in tali casu pecco mortalitèr, & incurro tantātantam culpāculpam & poenāpoenam, quantam incurrissem, si de facto fuisset imposita excōicatioexcommunicatio ꝓpro illo opere, sicut ego cogito: quia consciẽtiaconscientia est quæ dānatdamnat, vel absoluit. SecũdóSecundó dico ꝙquod talis quādiuquamdiu habet illāillam cōscientiāconscientiam debet se in oĩbusomnibus habere, ac si verè esset excōicatusexcommunicatus: nānam aliâs peccauit propter cōsciẽtiāconscientiam quāquam habet. Tertiò dico ꝙquod talis de facto nullānullam excōicationẽexcommunicationem incurrit. Probatur, quia ipse nōnon potuit supra se ferre talẽtalem sententiāsententiam nec alius tullit, ergo. ItẽItem, quia si ille cogitasset eodẽeodem modo, ꝙquod propter illud opus occurrebat mortẽmortem temporalẽtemporalem, nōnon incurrisset illāillam propter solam suāsuam imaginẽimaginem, ergo. | Ad argumẽtũargumentum in cōtrariũcontrarium dico, ꝙquod non est idẽidem iudiciũiudicium de culpa & de poena, nānam culpa pẽdetpendet ex vniuscuiusvniuscuiusque volũtatevoluntate, poena aũtautem nōnon nisi à iure, vel à iudice

¶ Iam verò de secundo principalitèr quæritur, vtrũvtrum liceat cōicarecommunicare cũcum excōicatoexcommunicato? Hic sunt breuitèr tria definienda. PrimũPrimum in quibus sit licitũlicitum cōicarecommunicare cũcum excōicatoexcommunicato, & in quibus non. SecũdũSecundum an incurrat aliquāaliquam censurācensuram qui participat cũcum excōicatoexcommunicato in prohibitis. TertiũTertium an sit semper mortale peccatũpeccatum participare cum excōicatisexcommunicatis in prohibitis. Quo ad primũprimum, sit prima propositio, post cōciliũconcilium CōstātConstant. duo genera excōicatorũexcommunicatorum tenemur vitare, scilicet excōicatosexcommunicatos nominatim, & excōicatosexcommunicatos propter notoriānotoriam clerici percussionẽpercussionem, cũcum his inquantum est prohibitũprohibitum participare, in his quæ in hoc carmine continentur. Os, orare, vale, cōmuniocommunio, mẽsamensa negat̃negatur. Hoc tamen intelligendum est, quādòquandò | tales excōmunicatiexcommunicati nōnon tolerant̃tolerantur in ministerio ecclesiæ. NāNam si tolerantur per cōmunemcommunem errorem, iāiam diximus supra ꝙquod sacramenta ab eis collata sunt valida, ac proindè nōnon tenemur vitare eos: etiam in istis. Hoc patet ex iure, & ex prædicto concil. Secunda, cũcum omnibꝰomnibus excōmunicatisexcommunicatis quocunquocunque modo sint excōicatiexcommunicati, est licitũlicitum participare in his quæ hoc carmine continentur. Vtile, lex, humile, res ignorata necesse. Vide in summa Caietani declarationẽdeclarationem horũhorum verborũverborum. Tertia, excōicatosexcommunicatos non nominatim, nec propter notoriānotoriam clerici percussionem, nullus tenetur vitare post cōciliũconcilium Constan. etiam in contentis in primo versu. Vndè possumus cum eis colloqui, diuina officia audire, inducere eos ad administrandum sacramenta: si eis ex officio, vel ex commissione hoc incumbat: quia sic ordinauit conciliũconcilium, in fauorẽfauorem animarum. Hæc est ali| fol. [237]vquorũaliquorum non omniũomnium. Nam Siluest. Caie ta. & Adria. tenẽttenent oppositũoppositum, quo ad participationẽparticipationem sacramentorũsacramentorum tam actiuāactiuam, quam passiuam: aiunt em̃enim eos peccare in tali administratione sacramentorũsacramentorum ac proindè nōnon licere fidelibus eos inducere ad eam. Forsitan conciliũconcilium non ordinauit, nisi ꝙquod facta per tales essent valida: quia hoc maximè expediebat aĩabusanimabus. Quo ad secudũsecundum de quantitate poenępoenae, sit prima propositio. Qui participat in prohibitis cum excōicatisexcommunicatis de quibus loquitur prima propositio, incurrit sententiam excōicationisexcommunicationis maioris in duobus casibus. Primò qñquando participat in crimine pro quo fuit lata excōmunicatioexcommunicatio. Secundò qñquando excōicatioexcommunicatio fertur sub hac forma, excōicamusexcommunicamus Pe trum & oẽsomnes participantes, & cum illo cōicantescommunicantes. Extra hos duos casus solùm incurrit̃incurritur excōicatioexcommunicatio minor: & de hoc non est dubitandũdubitandum. Secunda proposi|tio, participare cũcum excoĩcatisexcommunicatis de quibus in prima propositione, est peccatum mortale, solũsolum in tribus casibus, scilicet si participet in diuinis, vel in crimine vel in contẽptucontemptu ecclesiæ seu clauium. In oĩbusomnibus alijs solùm erit veniale participare cum eis. Hæc oĩaomnia habent̃habentur ex determinatione concilij ConstantiẽConstantien. vt Adria. Antoni. Caiet. Siluest. & vsus ecclesięecclesiae testatur. Hoc dico quia illa determinatio non extat apud nos, nec in prędictopraedicto concil. ex defectu impressorum. Sed multi testant̃testantur se vidisse illam. Et papa Eugen. in quibusdam ordinationibus reuocauit oĩaomnia facta in concil. Basiliensi, vbi fuit ordinatum, ꝙquod oẽsomnes excōicatiexcommunicati vitarent̃vitarentur, qđquod erat contra determinationẽdeterminationem concilij Constant. Nota hic ꝙquod quilibet fidelis tenet̃tenetur iure diuino vitare excōicatũexcommunicatum (quocunquocunque modo sit excōicatꝰexcommunicatus) in duobus casibꝰcasibus pręterpraeter eos quos recẽsuimꝰrecensuimus. PrimꝰPrimus qñquando eiꝰeius cōuersaconuersatio | est mihi nociua qua moueat nocendo in fide, vel circa bonos mores. Secundus qñquando ex mea conuersatione ipse sumit fauorẽfauore, para autorizar su doctrina falsa, ò error, propter quod est excommunicatus. Extra hos duos casus non est de iure diuino vitare excōmunicatumexcommunicatum, sed solùm de iure positiuo.

¶ QVÆritur, vtrum excōmunicatũexcommunicatum ab ep̃oepiscopo Salmantino, vel Burgensi &c. tenear turteneantur vitare qui sunt de alio episcopatu, supposito ꝙquod sciant illum esse excōicatumexcommunicatum? Videtur ꝙquod non quia supra BurgẽsesBurgenses nullam potestatẽpotestatem habet ep̃usepiscopus Salmantinus, quomodo ergo poterit illos obligare ad non participandum cum suo excōicatoexcommunicato. Scotus. 4. d. 19. q. 5. respondet (& benè) ꝙquod oẽsomnes qui sunt in ecclesia Dei tenẽturtenetur vitare eũeum in quocunquocumque loco existat excōicatusexcommunicatus. Sed tamen non benè respondet ad argumentum in contrarium, nam dicit | quòd episcopus non habet de iure diuino potestatem excōmunicandiexcommunicandi, nānam sic non posset obligare non subiectos ad non participandum cum suo excōicatoexcommunicato: sed habet talem potestatẽpotestatem ex concessione papæ, à qua habet, quòd possit priuare omnibus suffragijs & communicationibus licitis. Sed dico ꝙquod episcopus de iure diuino habet potestatẽpotestatem excōmunicandiexcommunicandi subditos ex officio, et ordinaria & ꝓpriapropria potestate. Et quicquid potest papa in toto orbe, potest etiam episcopus in suo episcopatu, stādostando dũtaxatdumtaxat in iure positiuo: paucis exceptis, vt creare episcopum. Vndè ad argumentum quomodo potest episcopus obligare non sibi subditos, dico, ꝙquod potest ex eo ꝙquod est de iure diuino, ꝙquod excōmunicatꝰexcommunicatus in vno loco vitetur in omnibus alijs: vt patet ex serie euangelica. Si ecclesiam nōnon audierit sit tibi quasi ethnicus & publicanus, omnibus | christianis dr̃dicitur illud, non solúm dicit illis qui vnius sunt episcopatus, sed oibꝰomnibus. Secundò dico cum Maio. 4. d. 18. q. 4 ꝙquod illa obligatio non prouenit ex sententia ep̃iepiscopi, sed ex dispositione iuris humani, quod quidem præcipit, ꝙquod excōmunicatusexcommunicatus in vno episcopatu vitetur in alijs omnibus: vt habetur in concilio Niceno cap. 5. & in concilio Sardicen. ca. 16. &. 17. & in concilio Citrocheno ca. 2. &. 3. HęcHaec autem habentur 11. q. 3. in multis cap. cap. si quis presbyter. & capit. quisquis &c.

¶ QVæritur, an obligatio ad non participādumparticipandum cum excōicatisexcommunicatis sit tanta, ꝙquod obliget ad sui obseruantiam, etiam cũcum periculo mortis? V.Verbi g.gratia Tyranus, vel alius excōicatusexcommunicatus minatur mihi mortem nisi cōicemcommunicem cum illo, vel dicam ei missam, an tenear mori potius quam id facere? Est quæstio grauis, & disputat̃disputatur in prima secundæ. q. 69. ar. 4. SũtSunt opinio|nes, quidāquidam dicunt ꝙquod lex humana ex natura sua & de per se non pōtpotest obligare ad sui obseruantiāobseruantiam cum periculo mortis, & si aliqñaliquando obligat est đde per accidẽsaccidens quia scilicet adiungitur bono cōmunicommuni vel fidei, vel religionis. Probant quia debet esse iusta, vt si papa obligaret me ad non comedẽdũcomedendum carnes feria sexta, certè esset lex impia, ergo. Caietan. prima secundęsecundae loco citato, tenet oppositũoppositum. Dicit em̃enim ꝙquod papa et rex possunt cōderecondere legẽlegem quæ ex sua natura & de per se obliget ad sui obseruantiāobseruantiam cum periculo mortis. Dicit secundô ꝙquod si aliqua lex non obligat isto modo, est solũsolum ex benignitate legis latoris qui nolũtnolunt obligare cũcum tali periculo, nōnon aũtautem ex vi legis in summa aũtautem sua dicit multa. RespōdẽsRespondens ad quæst. Primo ait ꝙquod in humanis nōnon ẽest mortale cōicarecommunicare cũcum excōicatisexcommunicatis in ꝓhibitisprohibitis, & ꝙquod ab excōicationeexcommunicatione ꝓpterpropter talẽtalem metũmetum excusatur. Secundò dicit, ꝙquod | in diuinis etiāetiam secluso contẽptucontemptu ecclesiæ nullo modo licet cōmunicarecommunicare cũcum excōicatisexcommunicatis, etiāetiam ob vitādāvitandam mortẽmortem. Quia talis participatio est mortalis, quæ nullo metu excusatur: vt dicitur in ca. sacramentis extra de sententia excōicationisexcommunicationis. Certè ista sententia est nimis grauis & odiosa. Vndè dico, ꝙquod metus mortis excussat à mortali & ab excōicationeexcommunicatione, propter participationẽparticipacionem in diuinis cũcum excōicatisexcommunicatis incurrendāincurrendam, secluso contẽptucontemptu ecclesiæ. Probo, quia nōnon est verisimile, ꝙquod ecclesia intendit obligare ad obseruantiam suarũsuarum legum cum detrimento salutis propriæ. CũCum ergo excōicatioexcommunicatio sit poena ecclesiastica, & de iure positiuo, nōnon est dicendũdicendum ꝙquod obligat cũcum periculo mortis. Et sic ad ca. sacramentis, dico ꝙquod illa decretalis est intelligenda, qñquando in contẽptũcontemptum ecclesięecclesiae minatur mors. Vel qñquando cōmittiturcommittitur peccatũpeccatum mortale interueniẽteinterueniente morte. Vel qñquando | participat in crimine criminoso cũcum excōicatoexcommunicato, vt ait. S. Tho. quodlibeto. 12. art. 9. & Siluester verbo metus. §. 7. & Durandus distinctiōedistinctione. 18. quæstiōequæstione. 5.

¶ QVÆritur, vtrum ipsemet excommunicatus teneatur vitare fideles? & loquor de omnibus excommunicatis quocunque modo. Respondeo, & sit prima propositio, excōmunicatusexcommunicatus cuius excōmunicatioexcommunicatio est occulta non tenetur ratione excōmunicationisexcommunicationis abstinere in publico consortium aliorum, & cōmunionemcommunionem, etiam in diuinis, sed potest & debet se in omnibus ita habere, ac si nōnon esset excommunicatus. Hæc ẽest cōclusioconclusio Siluestri verbo excōmunicatioexcommunicatio. 3. §. 5. Probatur nullus tenetur se infamare, imò omnes tenent̃tenentur iure diuino & naturali ad tuẽdamtuendam famāfamam maximè propriāpropriam (curam habe de bono nomine) ergo. ItẽItem quia quilibet tenetur non scandalizare alios, sed si | excommunicatus secrete fugeret aliorāaliorum consortia scandalizarentur illi nescientes causam, ergo nōnon debet fugere. Secunda, publicè excōmunicatusexcommunicatus tenetur vitare alios fideles tātam in publico quam in secreto: de hoc nōnon est dubiũdubium. De quantitate publici excommunicati publice si communicet cum alijs in diuinis & prohibitis, idem est iudiciũiudicium ac de peccato participantium cum eo, non peccat ille magis quāquam illi: excepto quod fideles post cōciliũconcilium ConstātiẽseConstantiense habent facultatem inducendi excommunicatos non nominatim, nec propter notoriam clerici percussionẽpercussionem, ad aliqua in quibꝰquibus si se intromitterẽtintromitterent ipsi excōicatiexcommunicati nōnon rogati, grauiter peccarẽtpeccarent

¶ Sed vtrũvtrum vnus excōicatusexcommunicatus teneatur vitare aliũalium excōicatumexcommunicatum? Videtur, ꝙquod nōnon quia olim leprosi qui hos excōicatosexcommunicatos figurabant poterant inuicẽinuicem colloqui & conuersari, ergo. ItẽItem quia excōicatiexcommunicati | nōnon sunt iam de corpore mistico ecclesiæ à quo separatur excōicatioexcommunicatio, ergo. Respond.Respondeo ꝙquod sine dubio tenendũtenendum est ꝙquod ita est prohibitũprohibitum excōicatoexcommunicato participare cum alijs excōicatisexcommunicatis, sicut cum alijs fidelibus, & æque peccat cōmunicandocommunicando cũcum illis, ac cũcum istis. Et omnes excōicatiexcommunicati sic ad inuicẽinuicem cōicantescommunicantes, incurrunt excōicationẽexcommunicationem minorẽminorem. Patet, quia aliâs excōicatiexcommunicati essent melioris conditionis vt sic, quāquam non excōicatiexcommunicati: qui quidẽquidem priuantur illa conuersatione. ItẽItem, quia adhuc sunt membra ecclesiæ per fidem. Secundò dico, ꝙquod excom:nunicatiexcommunicati ob hoc solùm ꝙquod sunt excommunicati, nōnon sunt exempti à legibus & præceptis suorum prælatorũprælatorum, & papępapae. Quia non sunt omnino extra ecclesiāecclesiam: sicut ethnici, nec sunt totalitèr abscissi, & ideò tenẽturtenentur superioribus parere, & secus facientes peccant, & incurrunt alias excōmunicationesexcommunicationes & poenas.

¶ Dico vltimo, ꝙquod titulo excōicationisexcommunicationis maioris prohibetur non solùm licita conuersatio cum excōmunicatoexcommunicato: sed etiam illicita. Vndè mulier subijciens se excōicatoexcommunicato grauius peccaret, quāquam si peccaret cum non excōicatoexcommunicato. Itaque præter malitiam quāquam habet illud peccatũpeccatum ex suo genere, habet aliam rationem circũstantiæcircunstantiæ excōmunicationisexcommunicationis. Hoc patet, quia in prohibitione communicationis includitur prohibitio illicitæ communicationis â fortiori: & non dubites de hoc.

¶ Dico denique, non sacerdotes posse excōicareexcommunicare, dũmododummodo iurisdictionẽiurisdictionem habeant in foro contentioso, vt archidiaconi, legati, & electi. Sed est graue dubiũdubium, an occultè excōicatusexcommunicatus possit excōicareexcommunicare: ita ꝙquod talis sententia valeat? Palu. 4. d. 18. q. 2. respondet, ꝙquod sic. Probat ex cap. ad probandum de sententia & re iudicata. Et ex le. Barbarius. ff. de re iu|dicata. Et habetur. 3. q. 7. ca. 1. &. 8. q. 4 cap. nonne. Idem tenet Gratianus. 3. q. 7. in fine. Contrarium Siluester verbo excōicatioexcommunicatio. 2. §. 1. Nam Alexander 24. q. 1. ca. audiuimus, dicit excōmunicatumexcommunicatum excōicareexcommunicare non posse, nec enim deijcere potest quẽquamquemquam iam prostratus. Idem patet in cap. aduersus de immunitate ecclesiarũecclesiarum, & ibi Glosa. Et in capi. exceptionẽexceptionem de exceptionibus. Ad hoc respondetur, publicè excōicatumexcommunicatum suspensum esse ab officio & beneficio ecclesiastico, de iure cōmunicommuni ecclesiastico tamen, nam à ciuili non est suspensus, ita ꝙquod sententiæ non valeātvaleant: nisi cùm per annum perseuerat in excōicationeexcommunicatione: vt habetur extra de hæreticis. ca. excōmunicamusexcommunicamus. §. credentes. Suspensus quoque est á beneficio suscipiendo: ita ꝙquod non possit accipere, nec retinere, si accipit. Patet de clerico excōmunicatoexcommunicato ca. postulastis. à fru|ctibus etiāetiam percipiẽdispercipiendis beneficij quod habuit ante excomunicationem ipso iure suspenditur: de appellatio. ca. pastoralis. §. verum quia. Sed non priuatur beneficijs habitis ante excōicationẽexcommunicationem, eo ipso priuandi tñtamen sunt, & expoliandi, si diu in excōicationeexcommunicatione permaneant: vt patet de ætate & qualitate ca. cũcum bonæ memoriæ. Et de hæreticis ca. excōicamusexcommunicamus. §. credentes. Quæro an ab officio sint suspẽsisuspensi. Patet. 24. q. 1. c. audiuimus. Et de excessibus prælatorum. c. vltimo. Et oẽsomnes iurisperiti atatque theologi ita sentiũtsentiunt. Occulte aũtautem excōicatusexcommunicatus nōnon est suspẽsussuspensus ab officio. NāNam publici officij gesta ab excōicatoexcommunicato occulto valẽtvalent, nec sunt irrita quādiuquamdiu toleratur ab ecclesia. Et hæc est opinio cōis.communis Ricardi. 4. d. 18. ar. 7. q. 1. Caieta. in sũmasumma verbo absolutio. InnocẽInnocen. ca. veritatis de dolo & contumacia. Panor. ibidẽibidem. Siluest. verbo excōicatioexcommunicatio. 3. §. 10. 11. | &. 23. NāNam si actus occultè excōicatiexcommunicati irritarẽturirritarentur, posteâ cũcum detegeret̃detegeretur excōicatioexcommunicatio, multi de suo statu dubitarẽtdubitarent. ItẽItem patet ex cōcilioconcilio CōstantConstant. in quo ad euitādaeuitanda scandala & multa pericula, solũsolum priuamur à cōicationecommunicatione excōicatorũexcommunicatorum, qui sũtsunt specialiter noĩatinominati: vel percussores clericorũclericorum, & tñtamen si essent irrita quæ facerent, tenemur abstinere. Item in ca. ex pia, de exceptio. lib. 6. Item sententia lata ab excōmunicatoexcommunicato occulte, tenet quantum ad exteriora, & non solũsolum ratione scandali. 8. q. 4. ca. nonne. Credo tamen ꝙquod per talem sententiāsententiam non priuatur excommunicatus suffragijs cōmunibuscommunibus. Quia ex parte ferentis erat nulla: sed est valida ratione pręceptipraecepti ecclesiastici, & propter vtilitatẽvtilitatem cōmunemcommunem. Confirmatur, quia concilium Constant. voluit illāillam indulgentiam esse: non in releuationem excōmunicatiexcommunicati, sed populi christiani, ergo | cùm priuare suffragijs pertineat ad auctoritatem ipsius excōicantisexcommunicantis, non debet releuari: suffragijs ininquam. i. bonis interioribus quæ Deus prębetpraebet membris suæ ecclesiæ. Nam bene priuat eũeum orationibus publicis, missa, officio diuino. An autem publicè excōicatusexcommunicatus possit dare facultatẽfacultatem audiendi confessiones? Palu. 4. d. 23. q. 2. tenet, ꝙquod sic. Ego credo ꝙquod non, quia est suspensus. Occultè autẽautem excōicatusexcommunicatus licitè potest alteri cōmitterecommittere, ipse verò licite absoluere nōnon potest. Quo ad quartum & vltimum de excōicationeexcommunicatione minori, dicimus primò quod excommunicatio minor est censura ecclesiastica, qua homo excluditur à passiua tantum participatione sacramentorum: & ex consequenti à passiua electione canonica. Quia sic disponit ius extra de clerico excommunicato. Et hæc excommunicatio post concilium Constant. in duobus | tantum casibus incurritur. Primus si participatio interuenit cum nominatim excommunicatis publicè. Secundus si cum excommunicatis propter manum violentam in clericum notoriam, extra casus à iure permissos, & peccat mortaliter peccato sacrilegij excommunicatus minore excommunicatione, si se ingerit passiuæ participationi cuiusque sacramenti. Quia exclusus ab ecclesia indignus accedit: sicut excommunicatus maiore ingerẽsingerens se diuinis. ParticipātesParticipantes autem cum excommunicato minore, nullam ex participatione incurrũtincurrunt censuram. Quia excommunicatio minor non transit in tertiam personam.

¶ SED vtrum quilibet sacerdos possit absoluere ab excommunicatione minori? Respondeo quòd non secundũsecundum Caietanum verbo absolutio, & verbo excommunicatio minor, circa finẽfinem. | Et Siluester verbo absolutio. 1. § 2. & est communis opinio. Probat Caietanus, quia quæcunque excōmunicatioexcommunicatio est vinculum fori cōtentiosicontentiosi, ergo exigitur in absoluẽteabsoluente potestas iurisdictionis ĩin eodem foro, at simplex sacerdos nōnon est iudex, nec habet nisi potestatẽpotestatem ordinis, ergo. Confirmatur ex capitu. nuper de sentẽtiasententia excōmunicationisexcommunicationis. Oportet ergo recurrere ad ministrũministrum ecclesiæ habentem alias potestatẽpotestatem iurisdictionis, & posset diachonus: imò simplex clericus habẽshabens iurisdictionẽiurisdictionem absoluere a minore excōmunicatiōeexcommunicatione multo magis quāquam a maiore. Quoniam vtriusque absolutio nōnon spectat ad potestatẽpotestatem ordinis, sed iurisdictionis. Et ista pro materia excommunicationis sufficiant, &c.

LAVS Deo.