HÆC MATERIA TRActatur in. 4. d. 18. &. d. Tho. in additionibus ad tertiātertiam partem. q. 17. claues enim in ecclesia esse debent. Dicitur autem clauis potestas qua remouetur obstaculum intrandi regnum coelorum. ImpedimentũImpedimentum em̃enim totius humanæ naturæ ex peccato primi hominis consequtum per passionem Christi amotum est: & ideò post passionem vidit Ioan. apocal. 4. in coelo ostium apertum. Sed alicui adhuc quotidiê manet clausum propter peccatum originale quod contraxit, & propter actuale quod cōmittitcommittit: & propter hoc egemus sacramentis, & clauibus ecclesiæ, in quibus efficatia passionis manet. Quia ex latere dormientis in cruce sacramenta fluxerunt quibus ecclesia fabricatur.

¶ HANC autem clauium potestatẽpotestatem apostolis contulit Christus, vt expressè determinatur in capit. firmitèr de summa Trinita. & fide catho. QuādoQuando autem fuerit apostolis collata. Armachanus absurdè errans li. 11. de quęstionibusquaestionibus Armenorum ca. 14. &. 15. contra omnium doctorum sententiam dicit ꝙquod Marci. 3. cũcum dñsdominus duodecim apostolos elegit. Sed patet hoc esse falsum, quia Matthæi. 16. pro magno vni promisit Petro dicens, dabo tibi claues regni coelorum, nōnon ergo anteà habebat aut nihil promisit. Item antequāantequam ipse eis consecrasset, sacramentumsacramentumque cōstituissetconstituisset, potestatem dedisset consecrandi, ac si CęsarCaesar constitueret regem aliquem super regno non constituto. Dico ergo quòd in coena (Matthæi. 26.) cōtulitcontulit totam potestatem ordinis. Potestatem autem iurisdictionis in foro interiori Ioann. 20. accipite spiritum | sanctum, quorum remiseritis peccata remittuntur eis. Potestatem autem iurisdictionis in foro exteriori Matthæi 18. quæcũquequæcumque alligaueritis super terrāterram &c. Nec inconuenit quòd apostolis Christus potestatem excellentiæ habens, apostolicam potestatem consumatam & perfectam contulerit. Vndè & ecclesia nunc temporis iurisdictionẽiurisdictionem in foro exteriori dat etiam nōnon sacerdotibus, & potestatẽpotestatem ordinis dat ijs quibus nondum contulit potestatẽpotestatem iurisdictionis. Et nota ꝙquod illa potestas data in foro exteriori Matthæi. 18. ibi enim fundant scholastici auctoritatẽauctoritatem excōmunicādiexcommunicandi. Et Hierony. ibidẽibidem, & Augusti. lib. 1. contra aduersariũaduersarium legis & prophetarum capite. 17.

¶ ADVertẽdumADVertendum inquam quòd hæc potestas excommunicandi potest dici clauis regni coelorum, si regnum coelorum capiatur pro ecclesia militante | Augusti. loco citato, & super IoāIoan. tracta. 50. & habetur. 24. q. 1. capi. quodcunque. Si autem regnũregnum coelorum capiatur pro ecclesia triumphante, pōtpotest dici clauis indirectè & secũdariosecundario. NāNam quatenus excōmunicatioexcommunicatio excludit à sacramentis quibus regnum coelorum aperitur, pōtpotest dici ꝙquod claudit regnũregnum coelorũcoelorum. QuatenꝰQuatenus verò absolutio ab excōicationeexcommunicatione admittit ad sacramenta, ex cōsequenticonsequenti regnum coelorum aperit.

¶ SED vtrum oẽsomnes apostoli habuerint claues? Et videtur ꝙquod non. Quia Matth. 16. soli Petro sunt promissæ. Respondetur cũcum Caieta. lib. de primatu romanæ ecclesiæ. capi 5. &. 6. quód sine dubio omnes apostoli à Christo & non â Petro susceperunt claues. Patet in ca. firmitèr de summa Trinitate & fide catholica. Etiam habetur in cap. loquitur. 24. q. 1. & ex Hiero. lib. 1. contra Iouinianum. Petro autem collatæ | sunt claues, IoāIoan. 21. ibi pasce oues meas. EadẽEadem em̃enim potestas requiritur ad pascẽdaspascendas oues Xp̃ichristi & ad apariẽdũapariendum, vel claudendũclaudendum regnũregnum coelorũcoelorum. NāNam qñquando Christus viuus erat & pręsenspraesens non egebat vicario, consentaneum est ergo vt post resurrectionẽresurrectionem eũeum instituerit: & non videtur vbi nānam hoc fecerit nisi IoāIoan. vltimo.

¶ Dico prętereàpraetereà, ꝙquod sicut peculiaritèr claues Petro cōmissęcommissae sunt MatthęiMatthaei. 16 sic Ioan. vlti. aliqua peculiaris potestas data est Petro pręterpraeter cęteroscaeteros: potestas enim Petri in duobus maximè excessit potestatem aliorum apostolorum. Primùm, quia Petri potestas etiam se extendit supra ipsos apostolos. NāNam vt arguit Innocent. de maioritate & obedientia. ca. 6. qui dixit pasce oues meas non distinguẽsdistinguens inter has oues & alias, alienum à suo demonstrat ouili, qui Petrum pastorem nōnon recognosceret. Quo eodem argumento, vtitur Boni|facius octauus in extrauagātiextrauaganti, vnāunam sanctam. Secundò excellebat in hoc ꝙquod potestas Petri erat ordinaria in vniuersum orbẽorbem, aliorũaliorum verò apostolorũapostolorum erat extaordinaria, ex priuilegio peculiari. Vndè factum est vt successores Petri seccesserint in vniuersa potestate respectu omniũomnium ouium Christi. Successores veró apostolorũapostolorum successerũtsuccesserunt apostolis in potestate extraordinaria. Imo crediderim omnẽomnem potestatem episcoporũepiscoporum qui sunt apostolorũapostolorum successores à Petro & successoribus romanis pontificibus esse deriuatāderiuatam: ita ꝙquod successor Petri est immediatus vicarius Xp̃iChristi, & â Xp̃oChristo accepit potestatẽpotestatem: vt diffinit̃diffinitur in cōcilconcil. FlorẽtiFlorenti. & in cōcilconcil. CōstātiẽCostantien. sessiōesessione. 8. Sed successores apostolorũapostolorum nec susceperũtsusceperunt potestatẽpotestatem ab ipsis apostolis nec â Christo immediatè, sed mediatè a romano pontifice. Et sic intelligo decretũdecretum Leonis papæ. 19. di. ca. ita dnsdominus. | EodẽEodem modo dico, claues Petri in duobus differri à clauibus apostolorũapostolorum. Primò in vniuersalitate: accepit enim ad aperiendum, non huic aut illi sed omnibus fidelibus nullo excepto. Secundò quia sic eas accepit vt ab eo accipiant omnes quicunque claues habuerint. Nam ꝙquod apostoli nōnon acceperint à Petro fuit expeculiari priuilegio, quo & Paulus gloriabatur, potestatẽpotestatem apostolicam non ab hominibus accepit. Et quāuisquamuis in ca. firmitèr dicatur Christum contulisse clauem apostolis, & eorum successoribus, dico ꝙquod non est eadem ratio de apostolis & successoribus apostolorum. Quia apostoli ex priuilegio immediatè à Christo acceperunt potestatem ligandi atque soluendi, etiam in totum orbem: quod male Turrecremata negat. Sed successores apostolorum, cúm manifestè ordinentur ab hominibus potestatem or|dinis, non immediatè à Deo accipiũtaccipiunt, potestatem autem iurisdictionis accipiunt à romano pontifice immediatè. Sed nihilominus Christus confert claues successoribus: licet per medios ministros. QuemadmodũQuemadmodum idem ipse est qui tollit peccata mundi: licet per ministros sacramentorum.

¶ SED vndè constat claues Petro & cæteris apostolis concessas nunc in ecclesia permanere, cũcum non maneat potestas faciendi miracula quęquae apostolis est collata, nec baptizandi in nomine IESV Christi quod apostoli fecerũtfecerunt. Respondeo, constat potestatem istam viuentibus apostolis ad alios esse deriuatam. Patet hoc actorum. 20. attendite vobis & vniuerso gregi &c. Et. 1. Timotheum. 4. & ad TitũTitum. 1. Secundò dico secundũsecundum fidem catholicam tenẽdũtenendum esse claues apostolis concessas, nunc in ecclesia perseuerare. Patet ex cap. fir| fol. [213]vtèrfirmitèr. Et ex ecclesiæ consuetudine, quæ est colũnacolumna & firmamentũfirmamentum veritatis. Et Matthæi vlti. ecce ego vobiscũvobiscum sũsum vsvsque ad cōsumationẽconsumationem seculi. Petro em̃enim non sunt datæ claues propter ipsum, sed ꝓpterpropter ecclesiāecclesiam. Quare perseuerāteperseuerante ecclesia potestas data Petro debuit perseuerare. Et sic intelligatis decretũdecretum Augusti. 24. q. 1. ca. quodcũquodcumque. Vndè & patet quare dicāturdicantur claues ecclesiæ, quia scilicet propter ecclesiāecclesiam apostolis & successoribus datæ sunt. Claues autẽautem ecclesiæ appellari frequentissimũfrequentissimum est: vt apud Augustinum libro primo de doctrina christiana ca. 18. refert̃refertur.

¶ CLAuis autem est potestas ligandi atatque soluẽdisoluendi, qua ecclesiasticus iudex dignos recipere, indignos excludere debet à regno: vt dicit Magister sentẽtiarumsententiarum. 4. d. 18. & Glosa ex Hierony. Matth. 16. Et cōprobaturcomprobatur à Ioan. papa 22. in extrauagātiextrauaganti quia quorũdāquorundam de ver| fol. 214rborũverborum significatione. Et aduerte regnũregnum coelorũcoelorum multiplicitèr capi. Primô pro sacra scriptura, vt MatthęiMatthaei. 21. aufferet̃aufferetur á vobis regnũregnum Dei &c. Secundò pro ecclesia militante, vt Matth. 13. simile est regnum coelorũcoelorum thesauro abscōditoabscondito in agro &c. Et Matth. 25. simile est regnum coelorum decẽdecem virginibꝰvirginibus &c. Tertiò vt etiāetiam includat duplicẽduplicem statũstatum, scilicet militantem, & triumphantẽtriumphantem: vt Mattæi. 5. beati qui persecutionẽpersecutionem patiuntur propter iustitiāiustitiam &c. quia ipsorũipsorum est regnũregnum coelorũcoelorum: & nisi abũdaueritabundauerit iustitia vestra &c. non intrabitis regnũregnum coelorũcoelorum. Vno modo ex auctoritate & potestate, vt papa cũcum explicat locũlocum scripturæ, diffiniendo verũverum sensum. ItẽItem cũcum sacerdos ex officio baptizat. SecũdoSecundo modo nōnon ex auctoritate, sed per simplex ministeriũministerium, vt laicus qui baptizat in necessitate, & vir doctus qui aperit locũlocum abditum sacrarũsacrarum literarum | aut qui docet qua via ad regnum coelorum perueniendum sit. Dicendum ergo clauem esse potestatem aperiendi, & claudendi regnum coelorum, si sit plenaria potestas, quomodocunquomodocunque accipiatur regnũregnum coelorum. Et hanc promissit Deus Petro, eaeaque vtitur pōtifexpontifex qñquando diffinit aliquid secundùm fidẽfidem tenendum, vel dispẽsatdispensat in voto, vel relaxat iuramentum: id enim est aperire regnum coelorum ex auctoritate & potestate. Secundò dico ꝙquod præcipuus actus clauium est ligare & soluere, & sic per eum diffinitur, sicut diffiniret humanus intellectus ꝑper discursũdiscursum, & potẽtiapotentia vissiua per vissionẽvissionem coloris.

¶ SED quæritur, vtrum sit idem clauis cũcum charactere. d. Tho. 4. d. 18. dicit quòd sic. Contrarium dicit Scotus, di. 19. q. 1. & Marsil. 4. q. 12. art. 2. Sed distinguendum est de claue ordinis, & de claue iurisdictionis: vtraque enim | requiritur ad aperiendum regnũregnum coelorum. Clauis iurisdictionis nōnon est idẽidem cum charactere. Clauis autem ordinis idem est cum charactere sacerdotali. Character enim est potestas sacerdotalis, quæ datur sacerdoti ad consecrādumconsecrandum. Datur etiam eidem ad absoluẽdumabsoluendum à peccatis ita ꝙquod inde habet homo potestatem absoluendi, vndè habet ꝙquod sit sacerdos. Est ergo vna potestas quęquae ad duos actus se extendit, scilicet consecrandi & absoluendi. Quemadmodum eadem potẽtiapotentia est qua simplicia intelligimus, & qua discurrimus.

¶ QVIA verò actus clauium requirit idoneitatem in eo in quem exercetur quia per clauem recipit iudex ecclesiasticus dignos, & excludit indignos, ideò indiget iudicio discretionis, & ad explendum actum omnium vt habeat iurisdictionem. Vndè ponitur duplex clauis, scientiæ scilicet & iurisdictio|nis. Et scientia quæ est habitus non est clauis, sed auctoritas sciẽtiæscientiæ actũactum exercendi. CōmunitèrCommunitèr etiam doctores ponunt clauẽclauem ordinis, & clauem iurisdictionis. Quæ distinctio necessaria est, si potestatẽpotestatem excōmunicandiexcommunicandi & absoluendi ab excōmunicationeexcommunicatione ad claues dicimus pertinere cum diuo Augusti.

¶ POtestas clauium se extendit ad remissionẽremissionem culpæ. NāNam licet Deus remittat per se culpam, opera tñtamen sacerdotis agit instrumentalitèr, vt instrumentũinstrumentum animatũanimatum: nam aliás ad remissionẽremissionem culpæ non exigerit votũvotum recipiendi effectũeffectum clauium. Vide Caieta.in opuscul. 27. quæstionũquæstionum, &. q. 12. de effectu absolutionis. Et AdrianũAdrianum. q. 2. de clauibus. Et Tomam Vualdensem lib. de sacramentis a cap. 143. vsvsque ad. 146. inclusiuè. Extendit etiam se potestas clauiũclauium ad remissionem poenæ æterne, quòd quandò remittitur culpa, & etiāetiam tem|poralis in eo qui cũcum contrictione accedit. Nam sicut applicatur nobis in sacramento meritum passionis Christi ad remissionem culpæ, ita quoque eiꝰeius satisfactio ad remissionem poenæ: remittere enim huiusmodi poenam pertinet ad remissionem peccati. Et quanuis. d. Tho. videatur dicere ꝙquod claues remittunt poenam proportionabilitèr ad peccata: vt si peccatum est paruum parua poena remittitur, si magnum multũmultum poenæ, sed non tota: quia aliâs frustra imponeretur satisfactio. Tu tñtamen tene, claues tm̃tamen poenæ remittere cęteriscaeteris paribus cũcum peccatum est paruũparuum, quantũquantum si esset magnũmagnum. Quia sacramẽtumsacramentum æqualitèr se habet, & dispositio est æqualis. Nihilominus habita ratione cōtritioniscontritionis, cōfessorconfessor debet iniũgereiniungere satisfactionẽsatisfactionem. Quia nescit, an tota poena remissa sit. Et ꝙquod poenitentia nōnon sit moderanda secundùm quantitatem | peccati, sed secundùm contritionem poenitentis, patet ex Innocent. cap. 8. de poenitentijs & remissionibus.

¶ POtest autẽautem sacerdos ligare ad poenam. Scotus. dis. 18. &. 19. asserit nullũnullum poenitentem obligari ad acceptandũacceptandum poenitentiam quāquam iniungit sacerdos. Idem Gabriel. d. 16. q. 2. Quia ad satisfactionem pro poena duo sunt remedia alterum in hac vita, alterum in purgatorio, ergo poenitens poterit suo cęderecedere fauori. Quia ex misericordia Dei satisfactio præsens acceptat̃acceptatur pro futura poena. Secundò dicit ꝙquod si poenitens acceptet poenitentiam iniunctam, tenetur illam implere sub mortali: quod tamen videtur irrationabile. Nam si sacerdos non potest obligare ad mortale, mea acceptatio non inducit peccati mortalis obligationem: nōnon enim volo implere poenitentiam iniunctāiniunctam, nisi eo modo quo sacerdos obligare | potest. Proptereá Caieta. q. 2. de satisfactione ad. 2. tenet contrarium ꝙquod nōnon tenetur acceptare poenitentiam, nec acceptatam sub mortali adimplere. D.Divus Tho. hic non dicit, an teneatur, sed ꝙquod sacerdos ligat, nec dicit an ad mortale vel veniale. Sed. d. 16. in expositione textus dicit ꝙquod est pręceptumpraeceptum de satisfactione. Et ita tenet Siluester verbo cōfessioconfessio. 1. §. 26. Et ita tenendũtenendum est, ꝙquod præceptum obligans ad mortale, si poenitentia iniuncta sit rationabilis. Probatur, quia est sacrilegium voluntariè relinquere sacramentũsacramentum imperfectũimperfectum. ItẽItem in foro contentioso iudex habet potestatem imponendi poenam pro delicto quāquam reus subire tenetur, ergo & iudex ecclesiasticus in foro conscientięconscientiae. ItẽItem in ca. oĩsomnis vtriusvtriusque sæxus de poenitẽtijspoenitentijs & remissio. iniunctāiniunctam poenitẽtiāpoenitentiam ꝓpro viribus studeat adimplere. Item suadetur ex capit. vltimo de maledicis.

¶ Est autem sacerdoti prudentia necessaria ad poenitentibus imponendũimponendum poenitentiam. Si sciret quantęquantae poenæ sit debitor poenitens, cum sit iudex tenetur æqualem imponere. Sed in poenitentiæ iniunctione multa debent pẽsaripensari: vt habetur in cap. 8. de poenitent. Nihilominus arbitrium sacerdotis, nōnon debet esse aut sęuerumseuerum, aut remissum: videntur enim rediculæridiculæ poenitentiępoenitentiae huius temporis. Sed in tribus casibus licet poenitẽtiampoenitentiam leuẽleuem iniungere. Primò in articulo mortis, & vbicũvbicumque poenitens est impotẽsimpotens ad poenitentiāpoenitentiam grauem implendam. Secundò qñquando indulgentia conceditur poenitenti ex rationabili causa: illa enim habetur loco satisfactionis. Secus qñquando indulgẽtiaindulgentia est indiscreta: vt habetur ca. 16. de poenitẽtpoenitent. Tertiò si appareat magna contritio et peccatũpeccatum nōnon fuit adeo graue. His adderẽadderent etiāetiam, cũcum poenitẽspoenitens est tātam imbecilli aĩoanimo | vt per grauẽgrauem poenitentiāpoenitentiam scandalizet̃scandalizetur.

¶ Sed an vnus cōfessorconfessor possit mutare poẽitẽtiāpoenitentiam iniũctāiniunctam ab alio cōfessoreconfessore? Respōd.Respondeo ꝙquod si poenitẽtiapoenitentia fuit irrationabilis poenitẽspoenitens nōnon tenetur eāeam implere, nec habet opus cōmutationecommutatione. Si autẽautem poenitẽtiapoenitentia erat rationabilis, sed fit dura poenitẽtipoenitenti nōnon pōtpotest cōmutaricommutari nisi à superiori. Quia par in parẽparem non habet potestatẽpotestatem. Et ita intelligo decretum Vrbani papępapae de poenitentia. dis. 6. capit. vltimo, placuit vt deinceps nulli sacerdoti liceat quẽlibetquemlibet cōmissumcommissum alteri sacerdoti ad poenitentiāpoenitentiam suscipere, sine eius cōsensuconsensu cui priꝰprius se cōmissitcommissit, nisi ꝓpro ignorātiaignorantia illius cui poenitẽspoenitens confessus est.

¶ Sacerdotes legales nōnon habebāthabebant claues. Quia illius sacerdotij potestas nōnon se extendebat ad cęlestiacoelestia, sed ad cęlestiumcoelestium figuras. Et in hoc pręferturpraefertur sacerdotium Christi legali sacerdotio per hoc ꝙquod Christus assistens pontifex | futurorũfuturorum bonorum, ad tabernaculum coeleste introducebat &c. Illi ergo sacerdotes non habuerunt claues, sed in eis clauiũclauium figura præcessit. Christus autẽautem habuit clauem auctoritatiuè inquātũinquantum Deus, excellentięexcellentiae inquantũinquantum homo: habuit em̃enim potestatẽpotestatem aperiendi, & claudẽdiclaudendi regnum coelorũcoelorum. Soli verò sacerdotes ordinati ab ecclesia habent claues ordinis, & potestatem absoluendi a peccatis in foro poenitentiæ. HęcHaec cōclusioconclusio habetur in concil. FlorẽtiFlorenti. EtiāEtiam in materia de ordine latius ostẽdimusostendimus contra hæreticos. Clauem aũtautem iurisdictionis quęquae non directè se extendit ad ipsum coelum, sed mediantè militante ecclesia non sacerdotes habere possunt: vt Archidia. & electi. Lege quartũquartum argumentũargumentum. d. Tho. in additioni. ad tertiātertiam partẽpartem. q. 19. a. 3. Vndè nota ꝙquod foeminęfoeminae nullānullam potestatẽpotestatem spũalemspiritualem habent. Vndè de legibus, & pręceptispraeceptis earum | debet iudicari id quod de legibus matris familias in domestica gubernatione. NāNam si materia est grauis & pręceptũpraeceptum necessariũnecessarium ad conseruationem boni cōmuniscommunis, obligabit præceptum Abbatissæ ad peccatum mortale. Sin autẽautem materia non est grauis quanuis ipsa velit obligare ad mortale, lex eius & præceptum non obligat ad mortale. VerũVerum est ꝙquod cũcum ex voto obedientięobedientiae monachæ teneantur suæ superiori obedire, forsitāforsitan cũcum exigeret obedientiāobedientiam à subditis, etiam in re non admodũadmodum graui, si subditæ violant obedientiam, votum suũsuum videntur infringere. Sed hoc mihi certum non est. Illud verò primo loco diffinitum est mihi certissimũcertissimum. Vndè perperam monachas instituũtinstituunt, qui absolutè docent præcepta suarum superiorum non obligare eas ad peccatum mortale. Quemadmodum si quis doceret leges principum foeminarũfoeminarum | nullas ad mortale obligare. Sed verũverum est non habere potestatem obligandi in ordine ad finem supernaturalẽsupernaturalem, hoc enim pertinet ad vsum clauium.

¶ Mali sacerdotes vsum habẽthabent clauiũclauium, iniquitas enim ministri non tollit liberalitatem dñidomini, sed sacerdos est solũsolum minister, ergo non pōtpotest sua malitia donum à Deo transmissum per eũeum nobis aufferre. Pretereà, nullus pōtpotest scire de alio, an sit in statu salutis, si ergo nullus possit vti clauibus in absoluẽdoabsoluendo ni si existẽsexistens in gr̃agratia, nullus se sciret absolutũabsolutum, quod est incōueniensinconueniens. Hæresis fuit Vuicleph condẽnatacondemnata in cōcilconcil. CōstātConstant. sessione. 8. &. 15. ꝙquod mali sacerdotes priuant̃priuantur iurisdictione, quęquae etiāetiam manifesto ecclesiæ vsu condẽnaturcondemnatur. Sed contra videtur id quod habetur. 24. q. 1. ca. audiuimus &. 1. q. 1. ca. etiāetiam corde: sed loquitur de diuiso ab ecclesia, vt patet legenti. Est etiāetiam argumentũargumentum ca. remissio | nem. 1. q. 1. & de cōsecraconsecra. d. 4. cap. quomodo ex Augusti. sed loquitur de sanctis, vel bonis catholicis, vel de publicis peccatoribus qui non tolerantur.

¶ Scismatici, hæretici excōmunicatiexcommunicati, degradati vsum clauium non habent, quia priuantur subditis, in quos potestatem quam habent exerceant. Sicut nec possent consecrare non habentes panem, nec baptizare si non habeant aquam. Illi ergo qui priuati snntsunt non possunt vsum clauiũclauium habere. Sed nota ꝙquod in cōcilconcil. CōstantConstant. statutũstatutum est, nōnon teneri fideles vitare excōicatosexcommunicatos, nisi sint nominatim excommunicati, vel manifesti percussores clericorum. Vndè fit vt non omnes excommunicati & suspensi priuati sint iurisdictione, illi videlicet qui tolerantur, & quos euitare non debent. Tempore autẽautem d.divi ThoThomae nondum id fuerat constitutũconstitutum. PeccātPeccant tamen illi administrantes sacramẽtasacramenta: | quia concilium dicit hāchanc relaxationẽrelaxationem in nullo excōicatorumexcommunicatorum debere suffragari. Hoc tamen intellige cum grano salis, peccat enim si est in mora petendæ absolutionis. Item qñquando licitè potest se excusare ab administratione sacramentorum. At qñquando tenetur administrare sacramenta petenti, non peccat administrando: aliâs esset perplexus.

¶ SED nũquidnunquid in mortis articulo huiusmodi poterunt absoluere? D.Divus Tho. hic in additionibus. q. 19. art. 6. nullum casu excipit. Sed supra. q. 8. generalitèr dixit in articulo mortis quẽlibetquemlibet sacerdotem absoluere posse. Sed. 3. p. q. 82 a. 7. secundũsecundum ꝙquod solus baptismus permittitur esse ratus hæreticis & scismaticis in arti.articulo necessitatis. In nullo autẽautem casu possunt consecrare, vel aliud sacramentum conferre. Et idem hac. q. ar. 5. 3. Et est cōmuniscommunis opinio. Sed Palude. d. 25. q. 1. circa finẽfinem tenet, ꝙquod in arti|culo mortis licitum est ab hęreticohaeretico recipere poenitentiam: quia est sacramẽmentumsacramentum necessitatis, sicut baptismus. Idem Siluester verbo confessor. 1. §. vltimo. Et Maio. d. 17. Et Glo. de spōsasponsa. ca. 11. Et re vera, de excōicatisexcommunicatis catholicis nōnon dubito quin in arti.articulo mortis possint sacramentum poenitentiæ ministrare. Non enim video causam quare fideles in arti.articulo mortis pręsentepraesente sacerdote catholico priuentur sacramento necessario ex iure diuino. Nec esset minus intolerabile prohibere absolutionem in art. mortis quāquam reseruare casus: præsertim cũcum cōmunitercommuniter homines habeant attritionẽattritionem. ItẽItem licet recipere baptismum, ergo absolutionem: quia vtrumvtrumque est in diuino præcepto, & sacramentum necessitatis. ItẽItem cap. quod nōnon est de regulis iuris dr̃dicitur ꝙquod necessitas non habet legem. Et idẽidem mihi probabile est de hæretico, à quo periculum | nōnon timetur, & qui nōnon errat in articulo [sa]sacramẽtisacramenti poenitentiæ, præsertim si de [iu]iure diuino quilibet sacerdos habeat [a]auctoritatẽauctoritatem in art.articulo mormortis. NōNon valet quod [a]afferri solet in cōtrariũcontrarium de Hermegil. ex. 24. q. 1. c. vltimo, tũtum quia ibi loquit̃loquitur de cōmunionecommunione quæ nōnon est sacramẽtũsacramentum necessitatis, tũtum quia id fecit ne faueret. Arriano ep̃oepiscopo: qm̃quem pr̃pater ob id destinarat. ¶ Sacerdos autem non potest vti claue in quemlibet, sed in eos tm̃tamen qui ei in sortem venerint: nisi in necessitatis articulo vbi nemini sacramenta sunt deneganda. HācHanc opinionẽopinionem. d. Tho. ꝓbabiliorẽprobabiliorem facit Martinus. 5. qui in cōcilioconcilio Constant. circa finẽfinem, inter reliquas interrogationes ponit hanc, vtrũvtrum credat auctoritatẽauctoritatem iurisdictionis papæ, & ep̃iepiscopi esse maiorem in soluendo, ligādoqueligandoque, auctoritate simplicis sacerdotis, etiāetiam habẽtishabentis curam aĩarumanimarum. Proprius verò sacerdos in aliquibus casibus nōnon | debet absoluere sibi subditum, sed remittere ad superiorem. Primus quandò est solennis poenitentia imponẽdaimponenda quia eius proprius minister est ep̃usepiscopus. Sed iāiam hęchaec poenitentia recessit ab vsu. Secundus de excōmunicatisexcommunicatis, qñquando inferior sacerdos non potest absoluere.

Tertius qñquando inuenit irregularitatẽirregularitatem cōtractācontractam, pro cuius dispensatione debet ad superiorẽsuperiorem remittere. Quartus de incendiarijs. Quintus qñquando est cōsuetudoconsuetudo in aliquo ep̃atuepiscopatu ꝙquod enormia crimina ad terrorẽterrorem seruāturseruantur ep̃oepiscopo. Et nota solutionẽsolutionem ad primũprimum in additioni. q. 20. a. 2. in qua dicit, ꝙquod sacerdos non debet audire cōfessionemconfessionem mulieris cũcum qua peccauerit, sed debet ad alium mittere, nec illa debet ei confiteri, sed petere licentiam ad alium eundi, vel ad superiorem recurrere. Si ille licentiam denegaret, tum propter periculum, tum quia est minor verecundia, si tamen | absolueret, absoluta esset. Et quod Augusti. dicit nullus officio sacerdotis vti debet nisi immunis ab illis sit quæ in alijs iudicat. Dicit tñtamen d.divus Tho. intelligẽdumintelligendum secundũsecundum congruitatem & non secundũsecundum necessitatem sacramẽtisacramenti. Et hæc de clauibus dicta sufficiant.