López/de Ca...: Las Siete Partidas.

 Legal

Titulus ſseptimꝰ.

Section
cFijos. Adde l. filium diffinimꝰ. ff. de his qui ſsunt ſsui vł alie. iur. & dicebat Bald. in l. item in poteſstate. ff. de his ꝗ ſsunt ſsui vel alie. iur. ꝙ ſsi ſstatutũ loꝗtur de filio, nõ verificatur in filio ſspurio, dicebat etiam in. l. vnica. co. 1. C. de priuil. dot. ꝙ non di citur ꝓpriè ꝓ les, niſsi ſsit ex nuptijs nata: in cõtrariũ tñ videt̃. l. diui. C. de natu. liber. &. l. luciꝰ titiꝰ teſstõ. §. fi. ff. de lega. 2. & ꝗa eſst larga materia videat̃ diſstin. Bal. in l. parẽtes. ff. de in ius vocã. & q̃ not. Abb. in. c. ĩ pñtia. de ꝓba. 6. &. 7. co. Bar. Ang. Io. de Imo. & Alex. ꝗ ꝑ plures chartas ſse extẽdit in iſsta materia in. l. ex facto. §. 1. ff. ad trebel. & nota ꝙ Bald. in aut'. hijſsdem. C. d' ſsecũ. nup. in. 2. lect. ꝑ illũ tex. dicebat ꝙ in dubio credit̃ ſsobolem eſsſse legitima ex mr̃imonio, & dicit gl. in. c. accuſsator. 6. q. 5. ꝙ incũbit ꝓbatio ei, ꝗ negat aliquẽ eſsſse legitimũ: & ſsi teſstes deponãt aliquẽ eſsſse filiũ titij ſsimpłr, ꝙ valet eorũ teſstimoniũ, licet nõ dicãt eſsſse legitimũ & naturalẽ, ꝗa de tali intelligunt̃ depoſsuiſsſse. ſscđm Io. Fab. in. §. fi. inſstit. de adop. & Pau. de Caſst. in. l. fi. ff. de iur. delibe. qͦd dictũ ego crederẽ eſsſse verũ, ſsi in articulis ĩterrogatorijs eſsſset articulatũ de legitimi tate matrimonij: & ſsic ꝙ natꝰ eſsſset de legi timo mt̃imonio, nã tũc vr̃ teſstis ſse referre iuxta inter rogata, ſsi ꝟo nõ eẽt hoc articulatum, nõ cõcluderet di ctũ teſstis. vid. Alex. 4. volu. conſsil. cõſsi. 25. & ꝓbat tex. ĩ l. ſsi defenſsor. § ꝗ interrogatꝰ ff. d' interrog. actio. & facit multũ qͦd elegãter no. Bal. in. l. 1. co. 4. ꝟſs. ſsed nũquid ꝙ ſseruꝰ. C. d' ędi li. actio. & ad p̃dicta ꝙ quis p̃ſsumat̃ filius legitimꝰ. adde ea q̃ not. gl. & doct. in. c. per uenit. qui filij ſsint legit. vbi habet̃, cui incũbat hæc ꝓbatio. & vi. Alber. ĩ.l. ſsi. vicinis. C. d' nup.
¶ Lex. I.

Lex. I.

Infantes dñr ĩ Hiſspania filij regũ ꝗa debẽt cẽſsine macula & pctõ qͦs pr̃ diligere de bet: ꝗa ꝑs eiꝰ ſsũt & poſst eiꝰ mortẽ illiꝰ me moriã rep̃ſsentãt & vice eius ſsuccedũt. debet regi place re młtũ ſsi meliores eo, ſsint filij eius. h.d.
dInfantes. No ta ergo ꝙ erit hiſspanica prę eminẽtia huiꝰ noĩsĩ filijs regũ, ita ꝙ alij fi lij ducũ & ma gnatũ nõ poſs ſsent ſsibi vſsurpare tale nomẽ: ſsicut neq; poſsſsent vti alijs ceremonijs regalibꝰ, vt in. l. 2. tit. 1. li. 2. ordina. regali. & qͦd habetur, ſsuprà ea. part. tit. 5. l. 5.
eEſspaña. Idem dicit b. Tho. in. li. 5. de regimi. princip. c. fi. & dicit ſsic dici ab innocentia populi, quia nullũ debẽt lædere: ſsed conſseruare, & in iuſstitia fouere, & regi ſsicut infantes in omnibus obedire: quod ait male in Hiſspania ſseruari, tempore quo illum tractatũ ſscribebat.
fAños. Adde. l. ſsi infanti. C. de iur. deliber. &. 4. part. tit. 16. l. 4.
aEl rey Salomon. Prouerbio. 23.
¶ Lex. II.

Lex. II.

Debet Rex diligenter circa nutrimentũ filiorum ſse habere vt fiat maxima cum bonitate & munditia & neceſsſsariorũ abũdatia, quod probatur ratione naturali & intellectuali, expeditq́; vt per bonos & mundos nutritores enutriantur, hinc eueniet vt fortiores & ſsaniores ſsint filij ci tiusq́; creſscãt. hoc dicit.
bNaturalmẽte Adde. l. 1. ff. de iuſsti. & iur. & in. c. ius naturale. 1. diſstin. §. 1. inſst. de iur. natu. ſsunt em̃ alimenta iure naturæ filijs debita: vnde neque pacto etiam iurato renũtiari poſs ſsunt, vt not. Bald. in. l. pactum ad fi. C. de collatio. & debentur alimẽta filio naturali, etiam extãte patris prohibitiõe, vt dicit Diñ. conſsi. 13. & no. Bald. in. l. id quod pauperibꝰ. C. de epiſscopis & cler. col. fi. quid ta men, ſsi filius libidinoſse cõſsumpſserit pecuniam à patre pro alimẽ tis aſssignatam, vide Bal. in aut'. contra rogatus. C. ad trebell.
cDeuen fazer. los omes. Nam in hominibꝰ non ſsolum cõ currit ſstimulus naturalis cõmunis ad hoc cum brutis, verum eti am ratio natu ralis, ſsecundũ quam ſsuadetur adhoc the ſsaurizare filijs. 2. ad Corinth. c. 12. vid. Archidi. in. c. ius naturale. 1. diſstin. & Ro deric. Suarez. in repetitio. l. fori. libro. 3. ti tu. 5. l. 9. in ſsecunda limita. quã legit ſsub repetitio. l. quoniã in prioribus vbi latè hæc ampliat.
dPorque todos ſsus fechos. Oportet enim regem eſsſse diuinum vel ſsemi deum. Egidius de regim. princi. c. 8. quia neceſsſse eſst, vt tanto princeps cæteros antecellat mortales, quanto dignitate, opibus, potentia antecedit. vid. Eraſsm. in Adagijs: In illo Adagio voracior purpu ra. Et Philoſso. 8. Ethico. dicit. Quòd rex grauitate morum, ſsplendo re vitæ, ac precioſsitate intellectus cunctos homines tenetur excellere: neque enim eſst rex, qui non per ſse ſsufficiens eſst ac omnibus ſsuper excellens.
eGrand abondo. Intellige de cibis neceſsſsarijs non ſsi in eis eſsſset ſsuper fluitas, & voracitas, vt habetur in. l. 5. j̈. eod. ibi ca mientra, &c. & Plu tarchus apud Gellium oſstendit pueros multo paſstu, ſstupidioris, ac tardioris inge nij euadere.
fCa aſssi como fuere creſsciẽdo. Not. iſstam. l. pro literatis diuitibus, qui ingenia ad altiora tẽderẽt cum ad victũ neceſsſsaria ſsibi ſsuppetant, neque ſsit eis ad hoc laborare neceſsſse, & ſsic diuitibꝰ potius ſstudia conuenirent: ſsed hodie (ꝓh dolor) pauꝑtas ſsapiẽtiam ſsortita eſst iux ta vulgate Adagium, igna ua eſst opulen tia, verum inopia multarũ artium repertrix eſst iuxta illud Perſsij, magiſster artis ingenijq́; largitor venter, & iuxta illud ꝟ ſsic. græcorũ πολλῷμ ὁ λιμὸς γε γναιται διδάςϰαλος, id eſst ma giſstra multorũ improba extitit fames.
¶ Lex. 3.

Lex. 3.

Infantes ſsunt ablactandi apud nutrices ſsanas & recte morigeratas pulchras & bo nę ꝓgenici abũdãtes lacte nõ iracundas ꝗa impoſssibile eſst ꝗn lõge nutritꝰ mores nutricis nõ oleat, caueat ẽt rex ne ꝗd faciat contra filios ſsuos indignũ, ex qͦ eorum honor & bõitas minua tur neq; ab eis fieri ꝟ bo ne q; facto cõſsentiat. h.d.
gDel ama. Facit illud vulgare prouerbiũ, mamolo en la leche, quod Adagium adducit Cicero in libro tertio Tuſscula. quęſstio. ibi vt pene cum lacte nutricis errorẽ ſsuxiſsſse videamur. vide Eraſsm. Chilia. 1. centu. 7. in Adagi. cum lacte nutricis, &. l. prima. ff. de offic. præfec. præto. ibi his cunabuli. facit quòd adducit Bald. in tracta. ſsciſsma. poſsito. ſsub rubr. C. ſsi quis aliquem teſsta. prohibu. colum. 15. &. 16. de Vrbano Italico nutrito in Gallia.
aAtales amas. not. requiſsita in eligenda nutrice.
bLeche. &c. lac non eſst niſsi ſsanguis colore mutato vide glo. in. c. admonere. 33. q. 2.
cAmar las han. &c. diligi nanq; debent nutrices, ab alumnis: & eis debẽt ſsubuenire de ſsuis facultatibus cũ neceſsſse fuerit. l. 3. ti. 24. 4. ꝑti.
dManſsedumbre. ſsic etiam habetur eccl. c. 3. fili in mãſsuetudine opera tua perfi ce, & ſsuꝑ hominum gloriã diligeris, & ꝓdeſst pau pertas ad mãſsuetudinẽ, teſstãte Ambro ſsio. ſsuper Lucam. li. 5. c. 6. niſsi pauper fueris mitis eſsſse non poteris.
¶ Lex. IIII.

Lex. IIII.

Poſst ablacta tionem filiis regũ nutritores aſssignẽtur (quos vulgo ayos vocant) qui eos ſseruẽt doceant & in ſstruant in eſsu & potu geſstu & inceſsſsu vt decẽter & ornatę fiat omniq́ue conatu intendãt bonum facere, eſst enim illa ætas habilis ad diſscẽdũ & ad retinendũ iſsta, velut blã da cera ad impreſssionem ſsi gilli, tales nutritores ſsint gñoſsi & bonorum morũ non iracũdi, ſsani & boni intellectus & legales in ſsuper regi & regni vtilitatẽ amantes. h.d.
eCon la criança. facit illud Oratij quo ſse mel eſst imbuta recens ſseruabit odorem, teſsta diu & ꝙ noua teſsta ca pit inueterata ſsapit not. gloſsſs. in cap. cum in iuuentute. de præſsumptio.
fComençaſsſsen ya &c. Adde. l. præcipiunt ædiles. ff. de ædilit. edict. ibi præſsumptum eſst enim ea mãcipia, quæ rudia ſsunt, ſsimpliciora eſsſse. & ad omnia miniſsteria aptiora & dociliora: trita verò mancipia & veterana difficile eſst reformare &c. & priuilegium datum ſstudentibus non habet locum niſsi in minoribus. 25. annis vt in. l. 1. C. qui ęta. ſse excuſs. libr. 10. vbi dicit Barto. ꝙ præſsumit imperator, ꝙ poſstquam exceſsſserint. 25. annum nunquam bene addiſscant: vnde relictum pro ſstudio non debet dari excedenti. 25. annos quando perſsona nõ fuit nominata, nam liberales artes in adoleſscentia addiſscunt̃. l. vnica. vbi glo. C. de ſstud. libera. vrb. rom. lib. 11.
gAyos. not. de nutricio filiorum regis: confert enim multum bona inſstructio & educatio, ꝙ etiam ſsuis ciuibus oſstendit exemplo Licurgus ille, qui leges Lacedemoniis præſstitit, qui duos educauit catulos eodem patre eademq́; matre progenitos, quorum alterum paſs ſsus eſst domi lautioribus veſsci cibis, alterum eductũ venatibus exercuit: deinde quum ambos produxiſsſset in forum apud multitudine poſsuit illis ſspinas ſsimul & eſscas aliquas delicatiores, mox emiſsit leporem: cum vterque iret ad aſsſsueta, & alter eſscas, alter leporẽ inuaderet an nõ videtis, inꝗt, ciues duos ca tulos cũ eiuſsdẽ, ſsint gñis: tamen ob diuerſsam educationem ad modum diſsſsimiles inter ſseſse euaſsiſsſse: pluſsquam ad honeſstatẽ mo menti habere exercitationẽ quam naturã: vide Eraſs. in libr. 1. apophteg. facit & illud vulgare prouerbium annus produ cit non ager & perparui refert quibus maioribus ꝗs ſsit natus: ſsed multo magis quibus rationibus educatus, quibusq́; moribus ſsit inſstitutus.
hSus fijos. Et ſsi bonus pater familias qua poteſst vi gilantia & ſso licitudine educat puerũ vnius fundi dominum futurum, quanto maiori cura inſstituendus eſst is, qui vel magno omnium bono futurus ſsit bonꝰ, aut magno omnium exitio malus: de cuius vniꝰ nutu ſsalus aut pernities pendebit orbis? adde. j̈. eo. l. 10. ad fi.
¶ Lex. V.

Lex. V.

Nutritor filios regis ab immoderato & immundo cibo & potu abſstineat, cibus enim ſseu potus moderate ſsumptus pueros reddit ſsanos & fortes, ſsi immoderate infirmos, & debiles, non igitur permittat vno morſsello exiſstente in ore, aliud mittere non maſsticato & deglutito priore, aliàs namq; vltra indecentiam & incompoſsitionem imminet ſsuffocationis periculum, nec cibus omnibus ſsummatur digitis, ne magni fiant morſselli, nec ore toto comedant ſsed altera bucca, ne voraces & beſstiis ſsimiles extimẽtur, & quia alias difficulter loquerent̃, quin cibus emitteretur foras, comedatur ſspatioſse non feſstine, vt bene cibus conteratur: quia alias in malos verteretur humores ex quibus egritudines, ante & poſst prandium la uent̃ manus in mappisq́; abſstergãtur non ad veſstes, ſsuper menſsam parum loquantur, non cantent in ea: argueret nanq; ex vini letitia id fieri potius quam ex alio, nõ incumbat ſsuper ſscutellam quia vltra incompoſsitionem denotat voracitatem, ſsibiq́; totum & non alij cibum velle. h.d.
aNo lo pueda excuſsar. quoad corporis ſsuſstentationem vt in. c. inter cætera. de offic. ordina.
bCa mientra que los niños. &c. Adde. S̈. eo. tit. l. 2. creſscunt tamen alimenta creſscente ætate. l. cum vnus. §. fi. ff. de alimẽ. & cibar. lega.
cPor glotones. &c. vi. Chryſsoſsto. ſsuper Matth. Hom̃. 45. folio fina. medici abſstinentiam, matrem ſsanitatis appellant pedum vero do lores & grauedinem capi tis: vomitum: apoſsthema & hydropiſsim & phlegmatamilleq; alio rum morborum torrẽtes à delicatis cibis crapulaq́; prouenire di cunt & tradit Chryſso. homilia. 1. de pœ nitentia.
dFablar mientra. &c. Chilon laconicus præcipiebat linguam ſsem per & præcipuè in conuiuio continen dã ꝙ illic cibꝰ & potus inuitet ad intemperantiã qđ dictũ retulit Eraſsmus. li. 2. ſsuorũ apoph thegmatũ. & Bernar. in lib. 4 de conſside ra. ad eugeniũ vbiq; frenanda lingua præceps maxime autem in conuiuio.
¶ Lex. VI.

Lex. VI.

Suadẽdi ſsunt filij regum ad moderatũ & limphatum vini potum, fortitudo nãq; vini apoſste mata generat in capitibus puerorum aliasq́; egritudines ira vt credantur arreptitij & facit eos mali ſsenſsus, & malorum morum, eorumq́; ſsalutem minuit, & vitã, vna vice nimium non ebibant: augetur enim ex hoc ſsitis, minusq́; editur, damnat caput, debilitat viſsum, interdiu non bibant pluries vinum, quia ſstomacho & capiti nocet, nec bibant poſst cubitum quoniam eſst male conſsuetudinis: facit vtiq; hominẽ ſsomnolẽtum, ſsomniorũq́; malorũ ſsomniatorem, aſsſsidueque reu matthizare, nec ſstatĩ poſst vigilia bibãt: ex hoc enim morbigraues & horribiles generãtur, impedit loquelę verbũ, nec ſsæpe poſst prandium bibant, quia incitat li bidinem quæ corpus debili tat: & filij tũc geniti parui naſscuntur & debiles, nutritoribus hæc ſseruãtibꝰ grates debentur & pręmia, nõ ſseruantibus ſsi nobiles fuerint pœna relegatiõis à regno plecti de bent, ſsi ignobiles pœna mortis. h.d.
eEl vino. &c. Dicebat Salomon ꝓuer. c. fi. noli regibus dare vinũ quia nullum ſsecretum eſst vbi regnat ebrietas &. c. 20. luxurioſsa res eſst vinum & tumultuoſsa ebrietas & quàm ſsufficiens eſst homini erudito vinũ exiguũ, & in dormiẽdo nõ labora bis ab illo. Eccleſsi. c. 31. & vinum dictum eſst quòd venas ſsanguine cito repleat: hoc veteres venenum vocabant. 35. diſs. ca. vinolẽtum in ſsi.
fE aguado. Antiquis hęo temperatura vini placebat vt quinq; vini ciathis duo adderentur aquę: aut duobus vnusſsecundum athenęum libr. 10. relatum ab Eraſsmo in adagiis & vt refert pli nius. libr. 7. antiquitus merum vinum bibebant non ſsine noxa donec ſsthaphilius ſsirheni filius oſstendiſsſset vinũ aqua diluere ſsi tamen vinum largius ſsit dilutum illud habet noxæ ꝙ in poſsterum diem grauius dolet caput ei qui biberit quam ſsi merũ bibiſsſset & Ariſstot. id eſsſse putat in cauſsa ꝙ vinũ per ſse craſs ſsius acceſssione aquę factũ ſsubtilius citiꝰ penetrat anguſsta capitis foramina, me ri noxam cuiꝰ adhuc multã vim obtinet eodẽ trãſsmittens: pręterea coctu difficilius eſst.
aCa eſsto mueue a hombre. nam vt Hieronimꝰ dicit diſstento ventre diſstendũtur ea quæ vẽtri adhærẽt Ariſstot. tamẽ iudicat immo dicamvini po tionem inutiles reddere ad coitum: nã diluit vim ſseminalem atq; ob eã cauſsam Alexandrum magnum invenere parũ fuiſsſse ſstrenuũ ꝙ eſsſset vinoſsus. vide. Eraſs. in adagiis. co. 14. &. 115
bLuxuria. nol lite inebriari vino inquo eſst luxuria ad epheſseos. c. 5.
¶ Lex. VII.

Lex. VII.

Decet homi nibus præſsertim filiis regũ in verbis eſsſse bene compoſsitos, nutritores igitur eos doceant bene & ornate loꝗiuxta locum, & tempus, nõ voce alta, nec nimium ſsubmiſsſsa, non feſstinè, nec ſspatioſse, verbis ꝑ fectis, & ſsine membrorum motu. hoc dicit.
ce razon. 1. vox. rationalis, vt. ff. de ſsupellecti. lega. l. labeo. & idẽ tubero, nam, & vox in eſst homini & brutis prout habet ſsignificationem naturalem vt gemitus ſsignificat dolorem: cantus alacritatem: ſsignificationem vero induſstrialem non poteſst habere vox niſsi prout in eſst homini: quia ſsolus homo viuit arte & ratione vt hic habetur & tradit philoſso. primo methaphiſsicæ & de his eſst illud boetii voces ſsunt notę earum quæ ſsunt in anima paſssionum vid. Bald. in. l. non ignorat col. 4. C. qui acuſsa. non poſs.
dEn ſser razonados. nam fauus mellis compoſsita verba dulcedo animę ſsanitas oſsſsium prouerbio. c. 16. neceſsſsaria eſst enim eloquentia cũ ſsapientia vt elegãter tradit Bernardus ſsu per cãticis ſser mo. 42. ſsuper illo verbo mu renulas aureas faciemus tibi nam ſsciẽtia ſsine eloq̃n tia eſst ſsicut gladius in ma nu paralitici ſsecundũ tulliũ primo rethoricorũ, & tradit Alberi. in. l. 2. ff. de ori gi. iur. verſsic. poſst hos & ſser mo veſsterſsem per in gratia ſsit ſsale conditus vt ſsciatis vnicuiq; reſspõdere. Paul. ad epheſseos. capitu. 4.
e Grandes lugares. Diuinatio regis labia iu ſsta & in iudicio nõ errabit os eius prouer bio. ca. 16. ſsed hominis eſst animum pre parare domini gubernare linguã. eo. c. & boni viriſsre no conſsilii re tinẽt præcipi tationẽ verbi grego. 5. libr. mora. cap. 12.
fLa palabra. in omniquod dicitur neceſs ſse eſst vt cauſsatempus & per ſsona penſsetur Grego. 6. libr. mora. cap. fi.
gGrandes bozes. Sic, & ait Ambro.. ad mẽſsuram ſsermones proferat lingua libra examina tos iuſstitiæ vt ſsit grauitas in ſsenſsu in ſsermone pondus in verbis modus: & in diſsci plinoſsę loquellę non aſsſsueſscat ostuum. Eccleſsiaſsti. c. 23.
¶ Lex. VIII.

Lex. VIII.

Doceat nutritor infantem cum auſscultauerit os apertum non tenere, neq; toruo vultu ſsibi loquentem intueri. ꝙ incedat haud ni mium erectus, ſsed nec curtius, quòd non multum leuet nec deprimat pe des in inceſsſsu, non ſsedrat temerariè, vel vt cadens, nec feſstine aſsſsurgat. vtatur decoris & nobilibus veſstibus iuxta tempus: doceant iſsta placide & manſsuete: quia generoſsus animus facilius ducitur quam trahitur. hoc dicit.
aMucho aprieſsſsa Vnde ſsaluſsti us in catilina volens deſscribere mutabilitatem mentis catili næ ait, inceſsſsus eiꝰ modo citus modo tardꝰ de qͦ vi. 41. diſstin. ad. ſsi. & Euſsebiꝰ. amictus corporis, & riſsus dentium, & greſsſsus hoc aperte ãnunciant Archidia. ibidem.
bQue ſse viſstan Non enim eſst reprehenſsibile portare veſstes ornatas quando non fit ad finem iactantiæ vel delectationis, vt habetur in c. parſsimoniã 41. diſstinct.
cFijos de Rey. Vnde Seneca vxori impera toris neronis indue te delicate chariſsſsima, non pro pter te ſsed pro pter honorẽ imperii: hoc e nim conuenit dignitati vnde glo. in. c. vt apoſstolice. de priuileg. libro. 6. dicit non eſsſse reſspuẽdũ ſsed ratione defendẽdũ, ꝙ doctores togati & variati incedant vt dignitas doctoratus appareat.
dlugar. ſsic dicit ſseneca ꝙ generõſsus animus hominis facilius ducitur, quam trahatur.
eCaſstigan. Et leuiter caſstigatꝰ reuerẽtiã exhibet caſstigãti: aſsperitatis autem nimiæ increpatio neq, increpationem recipit, neq; ſsalutem, vt in. ca. cũ beatus. 45. diſstin. & præceptoris nimia ſsæuitia. culpę aſssignatur. ff. ad. l. aquil. l. præceptoris.
¶ Lex. IX.

Lex. IX.

Sunt aliqua quæ rex, & regina per ſse ſsuos doceant filios, licet habeãt nutritores, cognoſscere deum atq; timere, parentes, fratrem primogenitum cęteros conſsanguineos, & vaſsallos diligere, prout cuiq; deceat & ꝙ in ore eorum ſsit veritas, ꝙ non iurent frequenter, nec ſsibi aliiue maledicant, hęc àparentibus ex eorum amore & timore ad diſscent melius. & inſsuper iubeant nutritoribus, vt & hæc ipſsi eos doceant. hoc dicit.
fEllos moſstrar. Curua ceruicem filii, tunde latera eius dum, infans eſst ne fortè induret: & non credat tibi, & erit tibi dolor animæ. eccleſsiaſsti. cap. 30. & vid. quæ dicit Chriſsoſsto. ſsuper matthæ. omel. 60. col. penultima & finali.
gDe linaje. Et ſsic filius maior non capit regnum à patre: ſsed à genere & primis conſstituentibus regnum, ſseu à conſsuetudine: ex quo infertur, ꝙ non poſsſset à patre exhęredari, quo ad ſsucceſssionem regni, licet cauſsa legitima ſsubſsiſsteret facit. l. 3. cum ſsimilibus. ff. de interdict. & relega. & in pro priis terminis hoc voluit Ioannes de terra rubea. in ſsuo tractat. primogenituræ. 19. concluſsione per fundamenta non multum vrgentia. tñ in contrarium facit & videtur eſsſse caſsus ſsingularis in. l. ſsi ex patronis. §. iulianus. ff. de bon. liber. vbi habetur, quòd licet iniure patronatus liberti filius ſsuccedit vt filius ex. l. diſspoſsitio ne, non vt hæres, vt in. l. ſsi operarum iudicio. ff. de oper. liber. & in. l. filius. ff. de iu re. patro. tamẽ ſsi filius exhęredetur à patre, licet nõ ab auo non ſsuccedet in iure patrona. quo ad libertos auitos & ſsubdit text. rationẽ, quia per patrẽ auitos libertos conſsequitur, hoc etiã voluit ol drad. conſsil. 94. adducens auctoritates illas ſsacræ ſscripturæ & Alberi. in prima conſsti. C. columna, quinta & Gui llelmus benedict. in repetitione capitulo. raynuntius de teſsta. fol. 222. colũ. final & folio. 223. vbi latè & quęſstio eſst ſsatis dubia, in qua melius ar bitror piè du bitare, quam temerè diffini re, vt etiam di cit glo. in. ca. penultimo. 32 quæſstione ſseptima. vide ca rolum molineum in ſsuo tracta. conſsue tudinum pariſsiẽ. fol. 126. columna primavide omnino & innuit iſsta lex ꝙ de iurenaturę regnũ deferatur primogenito: ſsed cõtrariũ eſst verum. vt patet ex. l. ſsecunda. §. nouiſssimè. ff. de orig. iur. & dicebat Bald. in auctẽtica ex teſstamento ad fin. C. de colla ꝙ hoc de regimi ne regni per vnum non eſst neceſsſsariũ, neq; de iure naturali, neque de iure diuino: ſsed de iure voluntario & poſsitiuo: imo de iure reges aſsſsumendi eſsſsent per electionem, vt in. c. moyſses. vbi hoc tenet glo. octaua quæſstione prima & vt ibi dicit tex. principatus in populo nõ ſsanguini deferendus eſst: ſsed vitæ. ſsed de conſsuetudine, prout ibi atteſstatur Archidia. quam iam dudum ſsciuerunt principes, & illi quos res tangit, huic iuri eſst præiudiciũ generatum, & propter con ſsuetudinem filii regum ſsuccedunt iure hęreditario: quæ conſsuetudo approbat̃ ꝑ tex. in. c. licet de voto &. c. grandi. de ſsupplẽ. neglig. pręla. lib. 6. & Bal. in. l. ex hoc iure. col. 2. ff. de iuſsti. & iu. dicit ꝙ ſsemꝑ fuit & ſsemper erit, ꝙ primogenitus ſsuccedat in regno: & ꝙ tm̃ fallit in regno Romanorũ, quod eſst tenturũ monarchiã, & ꝙ ideo ſsit eligẽdꝰ & approbãdus, vt in. c. venerabilẽ de elect. & ad iſstã. l. reſspõdet̃ ꝙ nõ loquitur de iure naturali, ſsed ꝙ inter filios regũ in ſsucceſssione ſserua tur ordo naturæ, & primogenituræ vt in dict. c. licet & vide in mate ria not. cõſsil. Anchar. 339. incipien. pro maiori intelligentia dicẽdorũ & ꝙ itaintelligat̃ iſsta. l. & nõ de iure nr̃ali primęuo. patetẽt ex. l. 2. tit. 15. j̈. ea. parti. vel ꝙ iſsta. l. dicit naturalmẽte intelligat̃: quia regimina regni ex cõſsuetudine efficiũtur quaſsi naturalia, quia cõſsuetudo eſst altera natura & iſsto modo aſsſsumit Egidiꝰ Rom. in ſsuo tract. de regi. prĩci. li. 3. c. 5. & Io. Lecirier. in trac. iuris primogenituræ. libr. 8. q. 14.
[a]Verdaderas. Ante omnia verbũ verax, p̃cedat te Eccleſsiaſsti. c. 37.
bIuren mucho Vir multum iurans replebitur iniquitate: & non di ſscedet à domo eius plaga. Eccleſsiaſst. c. 23. & in. c. & ſsi Chri ſstꝰ. d'iure iur.
cMaldigan. Nam maledici regnũ Dei non poſssidebũt ad Galat. 5. & in. c. deni q;. 21. diſstin. & omne maledi ctum fruſstra prolatum redit ſsuper eũ, qui miſsit illud. c. illud. 11. q. 3. & intellige quãdo ma ledicitur ex li uore & odio vindictæ: iuſstè autem, & correctionis cauſsa, merito riũ eſst. c. corri piant̃. 24. q. 3. & in. c. ſsi igit̃ ꝑ Archidia. & vide glo. in. c. cum ergo. ea. cau. &. q.
dAl padre. Filius namq; ſstudere debet cõplacere patri. l. neq; ei, & ibi not. Bald. ff. de adopt.
¶ Lex. 10.

Lex. 10.

Docendi ſsunt infantes legere & ſscribere, & abſstinere, à concupiſscentia impoſssibi liũ, recta & honeſsta cupiãt curẽt ea fieri ꝗbus lætificẽ tur infantes moderate, & ſseruẽtur à triſstitia quę pueris valde nocet: doceãtur inſsuper erga hominum co gnitionem & qualiter eos recipiant, eꝗtãndi, venandi armorum & ludorũ genera experiri vti filijs regũ decet, diſsſsuadeãt̃ ab his ad q̃ natura incli nat velut ab eſsu potuq; immoderato atq; coitu ſsęmi narũ. h.d.
eToda manera Intelligerem de licitis ludis cum alias ludus ſsit crimẽ vt in proœm. digeſstorũ. §. illud verò & ibi not. Bart.
¶ Lex. 11.

Lex. 11.

Decet filiabus regum fideles & morigeratas habere nutrices, à ꝗbus nutriantur & cum legalitate bonis moribꝰ in ſstruantur, huiꝰ rei cura potiſssimum ſspe ctat ad matrẽ docendę ſsunt legere vt horas & pſsalteriũ legere ſsciant & ꝙ ſsint modeſstę in ci bo, & potu: in verbis, in geſstu, in veſstibꝰ quòd nõ ſsint iracũdę quia iracundia mulieres cito ad malum inducit & vt diſscãt opera illa laboris q̃ fœmi nis congruũt nobilibꝰ in ꝗbꝰ letantur & ꝗetant̃ & noxię cogitationes expellun tur. h.d.
aPorque reciben. Sic & Hie ronimus ad ruſsticum mo nachũ: & ha betur in. c. nũ quam de con ſsecratio. diſst. 5. neque vacet mens tua variis perturbationibus: quę ſsi pectori inſse derint, dominabuntur tui & te deducẽt ad delictum maximũ: faci cito aliquid operis vt ſsem per diabolus te inueniat occupatum.
¶ Lex. 12.

Lex. 12.

collocet rex & regina filias in matrimonium & in eligendis eis vi ris quatuor at tẽdãt qd' ſsint generoſsi, magnę progenici, pulchri, bene morigerari atq; diuites & ſsi omnia nõ concurrãt ſsal tẽ ſsint genero ſsi, & recte mo rigerati. h.d.
bBuen linage. Adde. S̈. eo. l. 9
¶ Lex. 13.

Lex. 13.

Sic debet rex filiis ſsuis prouidere vt ab a liis non habe ant quærere vitę neceſsſsaria ſsiue à regno exulari ad q̃rendum ea & tempore pacis, & guerrę eorum vtatur ſseruitio quorum errata ca ſstiget velutpa ter & dominꝰ hoc dicit.
cSeruirſse dellos Adde. l. 3. tit. 20. j̈. ea. parti.
Loading...