López/de Ca...: Las Siete Partidas.

 Legal

Titulus. XIX. De primicijs. ¶ In ſsumma.

Section
aPrimicias. Vide Geneſsis. cap. 4.
¶ Lex prima.

Lex prima.

Primitia eſst prima pars, ſseu prima res, de fructibus, aut pecoribus Deo offerẽda, quã Deus pręcepit dari in lege veteri, & in noua poſstea à ſsanctis patri bus eſst conſstituta. h.d.
bPrimera parte. Primitia eſst prima fructuũ obuentio ſsiue pars domino offerẽda & de betur ex præcepto Dei, vt hic, & tradit Hoſstien. poſst Ray. de decimis i ſsumma. ver. fina.
cLibro. Exod. capit. 22. decimas & primicias non tardabis offerre Item in eodẽ capitu. primitias frugũ terræ tuę deferes in domo dñi Dei tui. vid. ẽt 2. Paralip. ca. 31. ibi precepit Ezechias populo, vt darẽt partes ſsacerdotihus & leuitis, & ipſsi omniũ quæ gignit humꝰ pri mitias obtule runt: cunque acerui iacerẽt & cauſsam requirerent. Reſspondit Azarias ſsacerdos primus, ꝙ ex quo ceperunt offerri primitiæ remãſserũt plurima, & bñ dixit dñs populo & alibi. Exod. c. 35. ſseparate apud vos primitias dño. vid. Iere. 2. in princip.
dLos ſsantos padres. Vi. in. c. 1. de decimis. & in. c. reuer timi ni. 16. q. 1. ꝑ gl. in. c. 1. 13. q. 1. & 16. q. 7. c. decimas. &. 32. diſs. c. præter hæc.
¶ Lex. II.

Lex. II.

Primitia dat̃ de cobus fructibus aridis, & liquidis, & ẽt de fœtu pec corum: & de diebus quibꝰ viuimus qua de cauſsa ieiunamus in quatuor temporibus anni. hoc dicit.
eDe los ganados. In. l. veteri dabatur primogenitũ vt habet̃. Exodi. 13. &. 34. & Numeri. 18. & in. c. magne. §. cũ igitur. devoto. vid. infrã. l. pro xima. cum ſsequenti.
¶ Lex. III.

Lex. III.

In lege veteri non habetur quantũ detur nomine primitiæ, ſsed vt. B. Ieronymus dixit quidam de quadraginta: alij de ſsexaginta vnũ ſsol uebant, ideo fuit inter vete res ſstatutũ, vt plus petẽs nõ audiret̃. h.d.
fS. Ieronymo. Vid. in. c. 1. de decimis. & videt̃ ſsequi iſsta. l. opinio. Hoſstien. ibi i ſsum ma. de decimis. §. fi. ꝙ in frudibus aridis & liquidis primitia debet ſsolui, ita ꝙ non detur minꝰ quadrageſsima parte, neque plus ſse xageſsima Inno. verò. in. d. c. 1. vult ꝙ attẽ datur conſsue tudo loci, alij antiqui vt refert Abb. ibi dixcrũt ꝙ pri mitiæ ſsoluuntur nõ ex neceſssitate: ſsed ex voluntate offerentium, quã concerta tionem opinionum dicit Abbas valere ad excuſsandũ à peccato nõ ſsoluentes, & Abb. placet o pinio Inno. ꝙ primitiæ debeantur de ne ceſssitate: ſsed ꝙ quãtitas reguletur à conſsuetudine, ſseu conſsuetudine ceſsſsante, ſsecũdùm voluntatem offerẽtiũ: ita tamen, vt dolus abſsit ne minimũ offeratur.
¶ Lex. IIII.

Lex. IIII.

De fœtibus pecorum primitia ſsolui de bet in ea quãlitate, ſseu nu mero, ſsecundũ ꝙ eſst conſsuetudo terræ vbi ſsoluitur et ſsi ibi nõ ſsit cõ ſsuetudo de hoc ſsecundum conſsuetudinem terræ vicinioris, & ſsi ſsint diuerſsæ conſsuetudines: rarionabilior, ſseu moderatior conſsideretur, & ad primitiã oẽs neceſsſsario tenentur, ſsicut & ad decimas. h.d.
aTodos De iſstis opinionibꝰ. vi. ꝑ gl. in. c. 1. de decimis. & gloſsſs. in. §. his ita. 13. q. 1. & per Gofr. & Hoſst. eod. titu. in fumma. §. fina.
bCoſsa. Hugu. fuit huius opinionis, qui ideo dixit, ꝙ de ducẽtis dabit vnum. & ſsi quis tot capita nõ habeat proportionabiliter dabit̃ eſstimatio.
cCien cabeças vna. Io. & Tãcre. hoc dixerunt.
dAcordaron. Raymund. & Gofre. fuerũt in hac opinio ne. & vid. quę dixi ſsuprà. in lege tertia.
eQue mas acerca. Nota bene & fuit dictum Gofr. & tradit Io. Andr. in. d. c. 1. de decimis in fine.
fMas meſsurada. & ſsic ꝙ me diocritas attẽdat̃ adde Ioã. Andr. vbi ſsuprà.
gTenudos. No ta ad ea quæ dixi ſsuprà in l. 3. & adde. S. Tho. ſsecunda ſsecundæ. qõ. 86. arti. fina.
¶ Lex. V.

Lex. V.

Primitia dari debet clericis eccleſsiæ parro chialis, vbi ſsol uens eccleſsiaſstica recipit ſsacramenta, & poteſst epiſscopꝰ (ſsicut et de decimis) ordinare qualiter diſstribuatur, & non ſsoluens per excõica tionem compellitur ad ſsolutionem: ſsicut & in decimis.
hDonde reciben. Nota hoc & adde. c. moderamine &. c. doctos. 16. q. 1. & vid. numeri. c. 5. ibi omnes quoq; primitiæ quas offerunt filij Iſsrael ad ſsacerdotem pertinent.
¶ Lex. VI.

Lex. VI.

Oblatio dicitur quod donatur Deo vel eccleſsiæ inter viuos, ſseu in morte, & quod offertur quotidie præsbytero cum oſsculo manus, & has oblationes tenentur homines dare clericis parrochialis eccleſsiæ, vbi habitant, & recipiunt ſsacramenta, & etiam in alijs eccleſsijs ex liberalitate poſsſsunt offerre: & clerici tenentur orare Deum pro remiſssione peccatorum, maxime offerentium. h.d.
iEn tres maneras. Proſsequitur quæ tradit Hoſst. in ſsumma de parrochijs. §. in quibus. ver. hic tamen ſsciendum eſst.
kYgleſsias parrochiales. omnes prouentus parrochię in vſsum miniſstro rum cedere debent. c. paſstoralis. de his quæ fiunt à præla. ſsine cõſsen. capituli. & aduerte ꝙ oblationes, quæ fiunt capellæ ſseculari ſsitæ intra parrochiam: cedunt eccleſsiæ parrochiali, in cuius parrochia ſsita eſst capella per tex. (per locum à ſspeciali) in. c. ad audientiant. el. 1. de eccle. ædificand. vbi Abb. & idem Abb. in. c. dilectus. de offi. ordi. vbi dicit per hoc ſse alias dixiſsſse ꝙ oblationes, quæ fiunt imagini religio ſsæ exiſstenti infrà parrochiam in quocunque loco, ſspectant ad preſsby terum parrochialem & non ad dominum domus; in cuius muro imago depicta eſst, maximè ſsi eſst perſsona ſsecularis: dicit tamen ꝙ ſsi oblationes fierent in monaſsterijs religioſsis oblationes, quæ ibi fiunt cedunt monaſsterio, & non eccleſsię parrochiali, vel Ep̃o. de his etiam videbis per cũ dem Abb. in c. quainuis & in. ca. quoniã. de decimis, & in rubrica. de parroch. vi. ẽt per Feli. in. d. c. dilectus vbi tradit opinio nem Ange. in l. in rem. §. Itẽ quæ cũque. ff. de rei vend. & in. l. ſstatuæ. ff. de vſsufru. & i authen. ſsimili ter. C. ad. l. fal. & plenæ in di ſsputatione in cipienti in refulgenti delitiarum palatio. vbi in ima gine in alterius muro de picta aliud vo luit & refert. ẽt Pe. de peru. in ſsuo tracta. quartę epiſsco palis. c. 4. col. 57. poſst multa concludentem, ꝙ oblationes factę imagini in muro alicuius de pictæ, vel quæ alias eſst extra eccleſsiam par rochialem, nõ debẽtur eccleſsiæ parrochia li & ibi reſspõdet ad. c. cũ in ter vos. de ver bo. ſsignific. & ad. dict. ca. paſstoralis, ꝙ loquuntur quã do oblationes fiunt per reſspectum ad eccleſsiam parrochialẽ: tunc enim ſsiue fiãt in eccleſsia, ſsiue extra bene debentur eccleſsiæ partochiali: ſsecus quando fiunt per reſspectum ad ipſsam imaginem, tunc illę oblationes erunt in diſspoſsitione epiſscopi, per. c. præter hæc. 32. diſst. vnde valet conſsuetudo, ſsecundũ eum ꝙ ad cuſstodiam eorum, quæ offeruntur ibi ponantur, quandoque laici, quandoque clerici: & oblata cõuertant in pios vſsus, & hanc opinionem comprobat ibi latè Feli. & videtur ſsatis rationabilis, de quo etiam vide per Decium conſsi. 148. incipit 1. euerendę pater, videas & in iſsta materia Hoſstiẽ. in. d. §. in quibus. ver. quid ergo. vbi dicit ꝙ ſsi ep̃s celebrat in eccleſsia Cathedrali, vel alia eccleſsia parrochiali, oblationes quæ ſsibi offeruntur, erunt ſsuæ de iure communi, cum ibi offeruntur à proprio parrochiano: nã tota Diœceſsis ſsua parrochia intelligitur, ſsubdit tamen ꝙ ſsi eſsſset conſsuetudo cõ traria, illa eſsſset ſsequenda: dum tamen ſsuam canonicam Epiſscopus percipiat de omnibus, alias ceſsſsante conſsuetudine faciet ſsuas ipſsas oblationes, niſsi forte in vno loco nimiam moram traheret, & nimis frequenter celebraret. argum. c. ſsuggeſstum. de decimis. c. quid per no uale. de verbo. ſsigni. viſsitando igitur, ipſsas habebit ſsecũdùm eum. & idem dicit in archiepiſscopo viſsitante prouinciam argumento capit. primi. & ſsecundi. 9. quæſstione. 3. nimis autem. ſs. ꝙ poſsſset oculos iudicum claudere, vel per quòd ſsubditi grauarentur, neque ipſse neque ſsui qualitercunque offerantur, debet percipere & ſsic dicit intelligen dum. c. Romana. §. fi. de cenſsib. lib. 6. Feli. tamen in. d.c. dilectus. allegans Cardina. in cle. 2. in prin. q. 8. de priuile. dicit ꝙ ſsi archiepiſscopꝰ celebrat in eccleſsia exempta oblatiões ſsibi factæ debentur ei, ad quẽ ſspectant iura parrochialia, & ipſse Feli. putat idem dicẽdum, ſsi in alia eccleſsia non exempta cele braret: qđ videt̃ limitandũ & intelligẽdũ, quando archi epiſscopus nõ viſsitaret ꝑ prę dictam doctri nam Hoſstien. quam Fel. nõ allegat. infert etiã Feli. in. d. c. dilectus generałr, quòd oblationes fa ctę celebrãti i fra parrochiã alicuius cedũt parrochiano, non ipſsi celebranti. allegat Abb. in. d. ca. paſstoralis. qđ ſsimiliter, vide tur limitandũ iuxta dict. Hoſstien. niſsi epiſs copus in ſsua Diœceſsi celebraret, licet Abb. in. d. ca. paſstoralis in ratione, quã dat. ſs. ꝙ hoc ſsit vt cedãt preſsbytero parrochiali ꝓpter o nera ſsacramẽtorum, prout & vult iſsta. l. partitarũ, ſsatis vult proce dere & ſsi epiſscopus ibi celebraret, ꝙ & videtur ſsatis rationabile in illis oblationi bus, quæ ſsunt conſsuetæ dari parrochiali p̃ſs by tero. ex iſstis etiã infert Fel. vbi ſsupra, ꝙ oblationes iſstæ non fiunt vicarij, ſseu capellani poſsiti ad certum tempus, ſsed rectoris, quod dicit procedere, quando perceptio fructuum & reddituum ſspectat ad rectorem, taxata certa portione vicario iure ſstipẽdij, quia ſsecus eſsſset econtra ſsi certa portio reſseruaretur rectori, & perceptio fructuum ſsit vi carij per id ꝙ notat Cardi. in clem. i.q. 9. de off. vica. & ſscias ſsecundũ Feli. ibidem, ꝙ obuentiones ſseu legata & ſsimilia quæ obueniunt alicui altari poſsito in eccleſsia, nõ debẽtur altari ſsed rectori eccleſsiæ, niſsi altare habeat bona diſstincta, à bonis eccleſsiæ & illa relinquantur intuitu altaris: ſsi enim non fierent intuitu altaris: ſsed eccleſsiæ, etiam illę deberentur rectori eccleſsiæ, & non rectori altaris ſsecundum Abb. in. c. 1. ad fi. de ſsucceſsſs. ab inteſst. Item oblationes, quæ fiunt occaſsione ſsacramentorum perceptorum in aliena eccleſsia cedunt illi eccleſsiæ, ſsed debetur quarta presbytero parrochiali ſsecundum Inno. & alios in. c. relatum. de ſsepult. vbi Abb. vult ꝙ iſsto caſsu quarta non debeatur, & tenebis iſsta menti: quia quotidiana ſsunt, & comprobant̃ per iſstam. l. partitarum. & adde quod habetur Numeri. c. 5. ibi, & quicꝗd in ſsanctuarium offertur à ſsingulis, & traditur in manibus ſsacerdotis ipſsius erit. & aduerte ꝙ tex. in. c. hanc cõſsuetudinẽ. 10. q. 1. vr̃ velle, qđ oblationes quæ fiunt in eccleſsia in diuino officio debent diſstribui inter clericos eccleſsiæ. idem, & melius probatur in. c. perlectis. 25. diſst. & ibi prępoſsi. notat. col. 4. quod plane procedit qñ fiunt oblationes in eccleſsia Cathedrali: ſsi vero fiant in alia eccleſsia parrochiali procedent ſsuperius dicta.
¶ Lex. VII.

Lex. VII.

Ad oblationes quę dantur in vita vel in morte Deo, ſseu eccleſsię ꝓut dictum eſst in. l. præcedẽti, tenentur dantes, ſseu offerentes & eorũ hæredes & executores teſstamentarij: & ſsi adimplere recuſsent iuſsta cauſsa ceſsſsante ſsacrilegiũ cõmittũt res eccleſsiæ retinen tes & poſsſsunt excommunicari, & ab eccleſsia ei ci. h. dicit.
aTiene ſsanta Egleſsia. Vi. in c. qui oblatio nes &. c. ſsequẽ ti. 13. quæſst. 2.
bOydos. Adde glo. in dict. ca. qui oblatiões. vnde hoc ſsum ptum eſst.
¶ Lex. VIII.

Lex. VIII.

Ad tertiũ genus oblationis (de quo ſsu pra in lege. 6) quæ fit preſsbytero cum o ſsculo manꝰ tẽporemiſsſsę, ho mines de neceſssitate nõ te nentur, neq; ad id compelli poſsſsunt: debent tñ ſsponte illas offerre ſsaltẽ in feſsto natiuitatis, do mini & reſsurrectiõis, & Pẽtecoſstes, & ditiores omnibꝰ diebus dominicis, & alijs fe ſstis ſsolennibꝰ, dicẽte dño nõ apparebis in cõſspectu meo vacuus quod & intelligi poteſst quod non ſsit vacuus bona deuotio. 1. ne & bonis operibus. h.d.
cNi les puedan apremiar. Adde. glo. in capitu. ſstatuimus. 16. quæſstio. 1. & in. c. omnis Chriſstianus. de conſsecra. diſstinct. 1. &. S. Tho. ſsecunda ſsecundæ quæſstione. 86. articul. 1. Abb. in rubrica. de parroch. & limita. vt inſstà. l. proxima.
dEn las tres paſscuas. Vid. in. d.c. omnis chriſstianus. & habes hic quòd neque in his præcipuis feſstiuitatibus compellantur parrochiani ad oblationes, licet cõtrarium voluit Hoſstien. in ſsumma. de parrochijs. §. in quibus. ver. tu dicas.
eEn la vieja ley. Vide Exodi. cap. 23.
¶ Lex. IX.

Lex. IX.

Si clericus ſsit pauper non habens redditus neque officium vnde viuere poſssit, cogere poteſst parrochianos ad offerendum per ſsubtractionem diuinorum, ea videlicet non celebrando: ceſsſsante tamen tali paupertate, ſsi ad ſsit conſsuetudo faciendi iſstas oblationes, diebus feſstiuis non debet ad eam ſseruãdam, per ſsubſstractionẽ diuinorum. compellere parrochianos, ſsed referat Epiſscopo qui compellat eos ad obſseruantiam illius laudabilis coaſsuetudinis. h.d.
aNo les diziendo las horas. Adde glo. in. d.c. omnis chriſstianus. de conſsecratio. diſstincttio. prima. & dicit Hoſstien. vbi ſsupra in hoc omnes cõuenire, ſsi ſsacerdos ita pauper ſsit, ꝙ non habeat vnde viuat, niſsi par rochiani offerant, vel ipſsum ſsuſstentẽt: quia non cogitur proprijs ſstipendijs militare. c. cum ſsit romana. de ſsimo. 13. quæſstione prima. §. 1. & ſsubdit Hoſstiẽ. quòd hoc eſst intelligendum eſsſse verũ niſsi tanta inopia laborẽt parrochia ni, quòd ei ſsufficienter prouidere nõ poſs ſsunt, quo caſsu manibꝰ q̃rat victum, ne parrochianis oneroſsus exiſstat, imo et po tius credit, ꝙ epiſscopus tali caſsu debeat ei prouidere: epi ſscopi tamen noſstri tempo ris dicit ipſse ꝗbꝰ ꝓpriũ ſsufficit, ꝓ maiori parte curãt farcire marſsupiũ nõ curãt ꝓ maiori parte, quis clericorũ præ pauperta te nimia quæ rat victum oſstiatim, vł clamitet in platea. & aduerte quia. S. Tho. ſsecunda ſsecũdæ quæſst. 86. articul. 1. in fi. vult quòd iſsta ſsubſstractio ſsacramẽtorum, non fiat per ipſsum ſsacerdotẽ, cui ſsunt oblationes faciendæ ne videatur per ſsacramẽtorum, exhibitionem aliquid exige re ſsed ꝑ ſsuperiorẽ aliquẽ, vt hic dr̃ & ſsi im putari poteſst culpa ſsacerdo ti, ex quo acceptauit eccle ſsiam inopem, nõ poſsſsent cõ pelli parrochiani ad oblationes, vt eſst de mente Abb. in capitul. ex pręſsentium. de pignoribus.
bEl apoſstol. Vid. 1. ad Corinth. cap. 9.
cCoſstrumbre. Adde ca. ad apoſstolicam. de ſsimo. & Hoſstien. vbi ſsupra. &. S. Tho. ſsimiliter vbi ſsupra.
¶ Lex. X.

Lex. X.

Oblationes diſsidentium fratrum quorum odium eſst notorium, ſsacerdos hon debet recipere: neque pauperes opprimẽtium, nec de ma nu furis, latronis vel vſsurarij, meretricis, & effractoris eccleſsiæ publi ci concubinarij, ſsimoniaci, vel clerici, recipientis eccleſsiam de manu laici (iure patronatus excepto) neq; cum excommunicatis participã tium, ſscienter neq; de manu aliorum qui enormia delicta fecerũt. Si crimina iſstorum ſsint manifeſsta, et de eis nõ egerunt pœnitentiã. h.d.
dEſstableſscio. Vid. in. c. oblationes. & per totum. 90. diſst. & ibi per glo. & vid. per Abb. in. c. ex trãſsmiſsſsa. de decimis.
eDixo. S. Cebrian. Vid. in capitul. neq; 90. diſstinct.
fLos pobres Vi de in. d. capit. oblationes.
gEn el Euangelio. Matth. 25.
hFurtan, o roban. Vid. in ca pitul. ſsuper eo de rapto.
iSãt Aguſstin. 14. q. 6. c. ſsi res.
kA logro. Vi. in cap. quia in omnibus. de vſsuris.
lMalas mugeres. Deuter. ca. 23. Nõ offeres mercedẽ proſstibuli, & Mi cheę. 1. ibi demercedibꝰ me tetricis &c. & quod habet̃ i authen. ſscæni cas mulieres. colla. 5. & per gl. in. c. ex trãſs miſsſsa. de decimis. & in dict. capi. oblationes. 91. diſstin.
mQue brantan las ygleſsias. Vi. i.c. miror. 17. quæſstione. 4.
nPaladinamente. Innocẽ. generaliter ponit. i.c. ex trãſsmiſsſsa. de decimis. non eſsſse accipiẽdas oblationes ab his, qui ſsunt in crimine no torio, quod & approbat iſsta lex in fine. in magnis & enormibꝰ peccatis.
oSimonia. Adde. gloſs. in ca. non eſst putãda. 1. quæſst. 1.
pPor mano de legos. Vide in c. ſsi quis deinceps cum ſsequentibus. 16. quæſstio. 7. & in capitul. præterea. de iure patro.
qDeſscomuniõ. De quolibet publice excõicato nõ debet recipi oblatio. c. excõmunicamus. §. credẽtes. & ver. ſsanè clerici. de hæreti. Hoſst. in ſsumma. de parroch. §. in quibus. in fine. & communicantes ſscienter excommunicatis maiori, excluduntur ab oblationibus, vt hic vides & vid. quod habetur. in ca. ſsi celebrat. de cleri. excom. depo. mi. & in. l. 5. &. 6. titul. 9. ſsuprà. ea. parti.
rGrandes yerros. Sequitur dictum glo. in. d.c. oblationes & dicta Ray mundi & ſsummæ confeſsſsorum qui argumen. dict. ca. miror. 17. quæ ſstione. 4. hoc voluerunt in criminibus horrẽdis & notorijs. vide quę dixi ſsupra allegãdo Innoc. in capitul. ex tranſsmiſsſsa. de decimis.
Loading...