Castillo Sotomayor, Opera omnia, sive quotidianarum controversiarum iuris (2022 [1658]), vol. 5 append. ind. 1, in: The School of Salamanca. A Digital Collection of Sources <https://id.salamanca.school/texts/W0037:vol5.backmatter.1>
LOCA IVRIS
COMMVNIS,
TAM CÆSAREI,
QVAM PONTIFICII,
et legvm regiarvm castellæ,
quæ in hoc Volumine ingenti ſstudio, & diligentia explicantur;
& quibus notabiles, & veri intellectus
aſsſsignantur.
EX DIGESTO VETERI.
LExſsi creditor, §. fin. ff. de diſstractione pignor. cap. 80. numero
vigeſsimo, & ſsequentibus.
L. plenum, §. equitij, ff. de vſsu &
habitatione, cap. 84. ex numero
ſsexto, cum ſsequentibus, & numero
quadrageſsimo quinto.
L. ſsi in emptionem, ff. de minoribus, cap. 85. numero 14.
L. Barbarius Philippus, ff. de officio Prætoris, cap.
102. num. 10.
L. ſseruo manumiſsſso, 58. ff. de condictione indebiti; cap. 102. numero vndecimo.
L. penultima, ff. de his qui ſsunt ſsui vel alieni iuris,
cap. 104. ex numero 21. cum pluribus ſsequentibus.
L. ſsi ego, §. ſsi res alicui, ff. de iure dotium, cap. 109.
numero decimo quinto, & trigeſsimo.
L. ſsecunda, cum ſsua materia, ff. de in diem addictione, cap. 109. numero tertio, & ſsequentibus.
L. quod ſseruus, & l. ſsi pecuniam, ff. de condictione
cauſsa data, cauſsa non ſsequuta; cap. 109. ex numero 24. vſsque ad numerum 30. vbi vide omnino.
L. dotis fructus, in fine, ff. de iure dotium, cap. 109.
ex numero vigeſsimo quarto, cum ſsequentibus.
L. in poteſstate 10. ff. de ſsponſsalibus, cap. 109. numero 25. & 27.
L. in lege Aquilia ſsi deletum, ff. ad leg. Aquiliam,
cap. 93. §. decimo quarto, num. 14.
Ex Digeſsto in fortiato.
L. pater Seuerinam, ff. de condition. & demonſstration. cap. 63. numero quinquageſsimo tertio.
L. ſsi ita quis 21. ff. de vulgari, & pupil. ſsubſstitut. cap.
63. numero 58.
L. ſsi cum dotem 23. ff. ſsoluto matrimonio, cap. 63.
numero 59.
L. ſsuus 4. ff. de hæred. inſstit. cap. 64. numer. 37. & 42.
L. vnum ex familia, §. ſsed ſsi fundum, in verſs. Et ſsi
quidem, ff. de legat. 2. cap. 67. num. 14.
L. cum pater, §. à te peto, ff. de legatis ſsecando, cap.
67. numero vigeſsimo ſseptimo.
L. ex facto, §. ſsi quis rogatus, el primero, ff. ad Trebellianum, cap. 82. ex numero decimo quarto, cum
ſsequentibus, & numero ſsexageſsimo ſsecundo, & ferè per totum cap.
L. cum pater, §. volo, ff. de legatis ſsecundo, capit.
octuageſsimo ſsecundo, numero ſsexageſsimo ſsecundo.
L. Lucius 2. §. Damæ, ff. de legatis ſsecundo, cap. 82.
numero 28.
L. finalis, ff. de iure deliberandi, capite 82. num. 28.
L. hæredibus, §. primo, ff. ad Trebellianum, capit.
82. numero 29.
L. denique, §. interdum, ff. de peculio legato, capit.
85. numero tertio.
L. ſsi ſseruus plurium, §. vltimo, ff. de legatis primo,
cap. 84. ex numero duodecimo, cum ſsequentibus, &
numero quadrageſsimo ſsexto.
Leg. hæc conditio, l. ſsi iam facta, 11. l. Publius, 56.
l. conditionum, 90. ff. de condition. & demonſstration. materia: cap. 84. numer. finali.
L. ſsi legatum purè, ff. de adimendis legatis, cap. 88.
numero 19.
L. ſsi fundum per fideicommiſsſsum, ff. de legatis primo, cap. 89. num. 122.
L. finalis, §. finali, ff. de legatis ſsecundo, cap. 89. numero 136.
L. pater filium, §. quindecim, ff. de legatis tertio,
capit. octuageſsimonono, num. 138.
L. cum pater, §. hæreditatem, ff. de legatis ſsecundo,
cap. 92. num. 46.
L. cum ita, §. in fideicommiſsſso, ff. de legatis ſsecundo. cap. 93. numero decimo ſseptimo.
L. prima, ff. de his quæ pœnæ nomine relinquuntur, cap. 94. ex numero tertio; & numero nono.
L. multa 6. l. in teſstamento, 27. ff. de condition. & demonſstration. cap. 94. ex num. 7. cum ſsequent.
L. prima, cum ſsequentibus, ff. de penu legata, cap.
94. numero tertio, cum ſseq.
L. cohæredi, §. qui patrem, ff. de vulg. & pup. ſsubſstitut. materia, & deciſsio, cap. 95. maximè num.
24. & ſsequentibus.
L. libertis quos, 18. de alimentis legatis, capit. 95.
numero vigeſsimo ſseptimo.
L. Stichus 20. l. alimenta, 16. §. Baſsilicæ, ff. de alimentis legatis, cap. 95. num. vigeſsimo octauo.
L. Seiæ, 20. ff. de fundo inſstructo, capit. 95. numero
vigeſsimo octauo.
L. quæſsitum, §. item ſsi fundum, l. ſsi mancipia, & l.
cum de. lanionis, §. quidam, ff. de fundo inſstructo. cap. 95. numero trigeſsimo.
L. ſsi tibi homo, §. primo, ff. de legatis primo, cap.
95. numero trigeſsimo primo.
L. Titia, §. qui Marco, ff. de annuis legatis, cap. 95.
numero 32.
L. ex facto, §. vltimo, ff. ad Trebellian. cap. 69. ferè per totum, & maximè ex numero decimo.
L. finalis, ff. ad Trebellianum, capit. 95. numero
finali.
L. annuam, ff. de annuis legatis, capite 96. ſsub num.
40. columna ſsexta, in principio.
L. is qui putat, 15. ff. de acquirenda hæreditate, cap.
102. numero nono.
L. obtinuit. 3. ff. de condition. & demonſstration.
capit. 102. ſsub numero vndecimo.
L. Lucius, la primera, ff. de condition. & demonſstration. cap. 104. numero 6.
L. ſsi quis à liberis, §. ſsi vel parens, in verſsic. Meminiſsſse, ff. de liberis agnoſscendis, capit. 104. ex
numero vigeſsimo primo, cum pluribus ſsequentibus.
L. finalis, ff. de rebus eorum, capit. 108. per totum.
L. quoties 29. ff. ſsoluto matrimonio, cap. 109. numero 14.
L. cogi, §. hi qui ſsolidum, ff. ad Trebellian. cap. 110.
ſsub numero 30.
L. cum ita, §. in fideicommiſsſso, ff. de legatis ſsecundo, capit. 110. num. 21. & 24.
L. Gallus, §. quidam rectè, cum ſsua materia, ff. de
liberis & poſsthumis, cap. 110. ex numero primo,
vſsque ad numerum 25.
L. 3. §. ſsi ita teſstatus, ff. de liber. & poſsthum. capit.
110. numer. 47. & 50.
L. quinta, §. finali, ff. de iniuſsto, rupto; cap. 110. ex
numero quadrageſsimo ſseptimo, cum ſsequentibus.
L. filiæ meæ emancipatæ 60. ff. ſsoluto matrimonio,
cap. 111. numero trigeſsimo octauo.
L. magis puto, §. fundum, ff. de rebus eorum, cap.
112. numero 46.
L. liberto octuaginta, ff. de bonis libertorum, cap.
112. numero 47.
L. prima, §. vtrum, ff. ſsi quid in fraudem patroni, cap.
112. ferè per totum, & maximè ex numer. 35.
cum ſseq.
L. ſsi tibi homo, §. cum ſseruus, ff. de legat. 1. & l. cum
pater, §. ſsurdo, ff. de legat. 2. cap. 112. ex numer.
35. vſsque ad num. 42.
L. pater filium, §. fundum Titianum, ff. de legatis
tertio, cap. 93. §. ſsexto, ferè per totum.
L. annua 20. l. annuam 6. ff. de annuis legatis, cap.
93. §. vndecimo, numero octauo.
L. nihil proponi, ff. de legatis primo, cap. 93. §. vndecimo, per totum.
L. fundi Trebatiani, ff. de vſsufructu legato, cap. 93.
§. vndecimo, numero quarto, & ſsequentibus.
L. cum ita. §. in fideicommiſsſso, ff. de legatis ſsecundo, cap. 93. §. decimo tertio.
L. is qui complures, ff. de legatis 3. cap. 93. §. vigeſsimo, numero quinto.
Ex Digeſsto nouo.
L. prima, §. finali, ff. de iure immunitatis, cap. 84.
numero 46.
L. in toto iure, ff. de regulis iuris, deciſsio, & materia, cap. 95. per totum.
L. hæredis appellatione, l. ſsciendum, & l. hæredis
appellatio, ff. de verborum ſsignification. cap. 96.
ex numero 34. cum ſsequentibus.
L. eum qui ædes, in fine, ff. de vſsucapionibus, allegatio communis exornatur, atque explicatur
cap. 97. numero vigeſsimo nono.
L. ſsi pater 4. §. quoties, de manumiſsſsis vindicta,
cap. 102. numero 9.
L. cum hæredes 4 §. primo, ff. de ſstatuliberis, cap.
102. ſsub numero vndecimo.
L. ſsi quis cum totum, §. & generaliter, cum legibus
ſsequent. ff. de exceptione rei iudicatæ, cap. 104.
ex num. 25. cum pluribus ſsequentibus.
L. ſsecunda, §. circa, ff. de doli mali, & metus except. cap. 111. numero octauo.
L. qui autem 6. ff. quæ in fraudem creditorum. cap.
112. per totum, & maximè num. 21.
L. patrem 19. & l. debitorem 20. ff. quæ in fraud, creditor. cap. 112. numero quadrageſsimo ſsecundo.
L. cum quidam, & l. in fraudem, ff. de iure fiſsci, cap.
112. numero 43.
L. alienationis, §. qui occaſsione, ff. de verborum
ſsignification, cap. 112. ferè per totum, & maximè numero 21.
L. à Titio, in fine, ff. de furtis, cap. 112. ex numero
36. vſsque ad numerum 42.
L. ſsi finita, §. eleganter, ff. de damno infecto, capit.
93. §. decimo quarto, numero decimo tertio.
L. prima, §. finali, ff. de iure immunitatis, cap. 93.
§ 22. numero ſseptimo, cum ſsequentibus.
Ex Codice.
L. prima, C. de condition, inſsertis, capit. 88. ſsub
numero 19.
L. finalis, §. ſsin autem ſsub conditione, C. communia de legatis, cap. 89. num. 137.
L. vnicæ, C. de his quæ pœnæ nomine in teſstamento, vel codicil. ſscribun. vel relinquunt. deciſsio, &
materia, capit. 94. per totum.
L. finalis, C. de verborum ſsignification, cap. 96. ex
numero trigeſsimo quarto, cum ſsequentibus.
L. in annalibus, C. de legatis, capit. 96. ex numero
34. cum ſseq.
L. quamuis, C. de impuberum, & aliis ſsubſstitut. cap.
97. ferè per totum.
L. antiquitas, C. de vſsufructu, cap. 97. ex numero
34. cum ſsequentibus, & num. 40.
L. Quoniam in prioribus, C. de inofficioſso teſstamento, cap. 64. ferè per totum, & maximè num.
29. cum ſsequent. & num. 38. cum ſsequentibus.
L. ſscimus, §. cum autem, C. de inofficioſso teſstamento, cap. 64. ferè per totum, & maximè numero
39. 40. & 41.
L. ſsi quando, §. & generaliter, C. de inofficioſso teſstamento, cap. 64. numer. finali.
L. quoties, C. de rei vendicatione, capit. 80. numero
11. & 25. & ſsequent & 44. & ſsequentibus.
L. quoniam deſsideria, C. de naturalibus liberis, cap.
101. per totum.
L. finalis, C. de naturalibus liberis, capit. 103. per
totum.
L. quoniam in prioribus, C. de inofficioſso teſstamento, cap. 107. ex numero trigeſsimo ſsexto.
L. ſsi quando, §. & generaliter, C. de inofficioſso
|
Castillo Sotomayor, Opera omnia, sive quotidianarum controversiarum iuris (2022 [1658]), vol. 5 append. ind. 2, in: The School of Salamanca. A Digital Collection of Sources <https://id.salamanca.school/texts/W0037:vol5.backmatter.2>
INDEX
COPIOSISSIMVS
RERVM OMNIVM,
QVÆ IN COMMENTARIIS PRIMÆ PARTIS Libri Quinti continentur, ſserie alphabetica, & numerorum
ratione diligenter ordinatus, & proprio
Volumini reſstitutus.
A
ACCEPTANS legatum, cenſsetur
onera annexa agnouiſsſse, & cum omnibus ſsuis qualitatibus acceptare,
cap. 107. num. 65.
Quod procedit, etiam ſsi acceptatio fiat
cum proteſstatione, ibidem.
Acceptatio regulariter ſsui natura facta intelligitur
cum omnibus oneribus, & grauaminibus diſspoſsitionis, quæ acceptatur: ibidem num. 68. & ſsupra num. 65.
Acceptans maioratum videtur acceptare cum omnibus qualitatibus ſsuis, & conditionibus in eo
contentis, eodem cap. 107. num. 69.
Acceptatio tacita, quæ rebus ipſsis, & factis, atque
ex eo, quod filius diuiſserit, & poſsſsederit bona
parentis, multum attenditur; ex ſsententia quorundam, ibidem num. 70.
Quoniam eſst ſsufficiens ad inducendum conſsenſsum
grauaminis legitimæ, ibidem eodem num. 70.
Acceſsſsorium non ſsequitur naturam ſsui principalis,
quando principale à ſsui principio fuit nullum,
cap. 110. num. 41. & n. 18.
Accuſsans teſstamentum de falſso, non prohibetur
ſsuccedere hæredi teſstatoris, cap. 103. num. 4.
Acquirere is qui dolo noluit, reputatur perinde ac
ſsi acquiſsierit, cap. 112. num. 14.
Acta facta in vno indicio, an, & quando fidem faciant in alio, remiſsſsiuè, cap. 104. num. 41.
Actionem habens, habere dicitur rem, licet impropriè, cap. 112. num. 9. & vide num. 48. vbi vera reſsolutio traditur.
Actus natura nihil aliud eſst, quam ratio quædam
inhærens ipſsi actui pet diſspoſsitionem, cap. 86.
num. 9.
Diſspoſsitio quælibet, quantumuis generalis, reſstringitur ad naturam actus, cui adiicitur, ibidem
num. 7.
Actus natura in reſspicientibus priuatam vtilitatem, poteſst pacto inito, vel aliter alterari, ibidem num. 13.
Actus natura, quando poteſst eſsſse regularis, vel ordinaria; aut irregularis, ſseu extraordinaria; interpretatio fieri debet ſsecundum naturam actus
regularem, & ordinariam, & non extraordinariam, ibidem numero 14.
In vnius actus cognitione, non accidens, ſsed natura ipſsa ſspectanda eſst, ibidem num. 17.
Actui ineſsſse videntur, quæ ſsunt de illius natura, licèt non ſsint expreſsſsa, quia pro cautis habentur,
quæ ſsunt de actus natura; quod exornatur, ibidem num. 28.
Actum faciens cenſsetur ſse obligare legibus, de illo
actu loquentibus: quod exornatur remiſsſsiuè, ibidem num. 29.
Actus momentanei ſsunt in duplici differentia;
quod declaratur, cap. 89. num. 9.
Actus ſsemel perfectus non vitiatur, etſsi deueniat
ad caſsum, à quo incipere non poteſst, cap. 91. numer. 7.
Actus, qui non valet vt agitur, an valere debeat
omni meliori modo, quo poſsſsit; quod explicatur,
atque exornatur, cap. 98. num. 11.
Actus quando deficit in forma nullo modo ſsuſstineri debet, ibidem num. 14.
Pro validitate actus præſsumptio, cedit contrariæ præſsumptioni, quod actus fuerit factus in fraudem legis, quia hæc eſst potentior, ibidem numero 15.
Actus, ſsiue factum ſsequens declarat, & dat cauſsam
diſspoſsitioni præcedenti, & oſstendit eius qualitatem, cap. 107. n. 21.
Et etiam actus nullus, & inualidus id ipſsum efficit,
& actum præcedentem, mentémque diſsponentis declarat, ibidem n. 22.
Coniectura, & præſsumptio ex actibus voluntariis,
ſsumitur tantum, quantum actus ipſse ex neceſsſsitate concludit, ibidem num. 25.
Adeundi hæreditatem ius, an ſsit in bonis noſstris,
necne, vide cap. 112. ex n. 22. vſsque ad 31.
Admiſsſsusſsemel ad maioratus ſsucceſsſsionem, perpetuò admiſsſsus cenſsendus erit: cap. 91. n. 8.
Affectio teſstatoris anteponitur proprietati ſsermonis, cap. 84. n. 20.
Affectionis ſsigna eſsſse multa, quibus teſstator ſsignificare ſsolet, plus vnum diligere, quàm alterum,
ibidem num. 21.
Affectionis maioris ſsigna, & coniecturæ quamplures, remiſsſsiuè, ibidem n. 22.
Ex affectione teſstatoris præpotens elicitur coniectura, quæ aliis præfertur, & verbis præponderat, ibidem n. 28.
dubio non intelligatur vocatus, eodem cap. 84.
num. 40.
Affectio vbi non cadit in aliquem, non poteſst dici, quod eius intuitu facta ſsit diſspoſsitio, ibidem
num. 41.
Teſstator non præſsumitur habuiſsſse affectionem ad
perſsonas, à ſse non cognitas, ibidem n. 42.
Affectio, & dilectio maior præſsumitur teſstatoris
erga natos, & cognitos, quàm erga naſscituros,
& incognitos, ibidem n. 43.
Affectionem teſstatoris plurimùm operari in coniecturanda illius voluntate, eodem cap. 84. numer. 13.
Ex Affectione rei, quemadmodum minor reſstituitur, qui aliàs non reſstitueretur, ad l. ſsi in emptionem, ff. de minoribus. cap. 85. n. 14.
Affectio, & dilectio maior habetur ad iam natos,
& cognitos, quam ad eos qui nec nati ſsunt, nec
cogniti, cap. 92. n. 24.
Agnationis conſseruandę ratio, & fœminarum proximioris lineæ, & gradus. propter maſsculos remotiores excluſsio, ex quibus coniecturis inducatur, nécne; & de materia eius articuli, remiſsſsiuè. cap. 92. n. 1.
Maſsculorum vocatio ſsola, abſsque aliis coniecturis,
an ſsufficiat ad præſsumendum, quod diſsponens
agnationem conſsiderauit, & de contrariis Scribentium ſsententiis in propoſsito, ibidem n. 2.
Agnatio tunc demum conſseruata cenſsetur, quando
fœmina ſsemper excluditur, & nullo caſsu admittitur, idque ex ſsententia quamplurimorum; quæ exornatur, provt ibi videbitur, n. 3.
Contra verò ex ſsententia aliorum, qui admittunt,
ſsimul ſstare poſsſse, quod teſstator, maioratúſsve inſstitutor agnationem conſseruare voluerit, & fœminas nihilominus, aut fœminam, eiúſsque deſscendentes aliquo caſsu vocauerit, ibidem n. 4.
Nec eſsſse nonum, quod fœminas in vno caſsu admittat ſstatutum, lex, vel teſstator, & in aliis perſsonis
ex ſsua familia agnationem conſseruet, ibidem.
Atque reſspectu quorundam detur, & conſsideretur
agnatio, aliorúmve reſspectu, nec dari. nec conſsiderari potuerit ibidem.
Et ibidem Ludouici Molinæ, duobus in locis placita
explicata, n. 5. & 7.
Probatur etiam communis ſsententia, atque diſstinctio, quæ limitatæ, & reſstrictæ, indefinitæ etiam,
ſsiue abſsolutæ agnationis differentiam conſstituit, ſsed dilucidè magis, quàm antea eſsſset enucleata, ibidem num 6. Et latius infrà num. 11. vbi
quinque caſsus principaliter diſstinguuntur, atque conſstituuntur, provt ibi videbis.
Et pro ſsententia communi Ludouic. Molin, duobus
in locis ponderatur, ibidem num 7. & vide ſsupra
num 5.
Iacobus Menochius, pro eadem reſsolutione expenditur, ibidem n. 8.
Petri Surdi, quatuor in locisſsingularia, & notanda
verba proferuntur pro ſsententia, & diſstinctione
communi, quod aliquando agnationis ratio indefinitè, & generaliter conſsideratur; aliquando
verò limitatè, & reſstrictè; provt latiùs ibi, numer. 9.
Ludouic. Caſsanate, in idem placitum nonnullis
in locis obſseruationes, & verba expenduntur,
quibus communis diſstinctio probatur, ibidem
num. 10.
Author verò pro exacta, & dilucida ipſsius diſsceptationis explicatione, quinque caſsus principales diſstinxit, quibus articulus præfatus indefinitæ, & limitatas agnationis, abſsolutè, & diſstinctè magis, quàm anteà eſsſset, explicatus manebit, ibidem n. 11. vbi primus traditur caſsus, & de aliis
quatuor caſsibus, vide num. ſsequent.
Prohibitio de non Alienando pet teſstatorem facta,
quæ regulariter nulla cauſsa adiecta non valet,
quemadmodum ex qualitate rei veſstiatur? ad
Gloſsſsam in l. quoties, C. de fideicommiſsſsis, cap. 85.
num. 15.
Alienatione prohibita, poſsſse tamen alienari ob benemerita, cap. 89. n. 87.
Alienationi ab alio factæ conſsentire, idem eſsſse,
quod alienare: ibidem num. 113.
Et alienanti qui conſsentit, quod & ipſse alienare videatur, ibidem, ſsub eodem n. 113.
Vt contrauenire non poſsſsit, ibidem n. 114.
Alienatione rerum maioratus facta, vtrum ſsucceſsſsio maioratus tranſseat ad illum, qui tempore
alienationis proximior erat, ſseu ad illum proximiorem, qui poſstea natus fuit ante mortem vltimi poſsſseſsſsoris, cap. 91. num. 17.
Quemadmodum Ludouic. ipſse Molina explicauerit, & de aliorum ſsententiis, ibidem ſsub eodem
num. 17. & num. ſsequent. maximè num. 22. & 23.
& latius ex n. 51.
Alienationis prohibitio facta filiis, vtrum ad nepotes extendatur, necne, remiſsſsiuè, c. 66. n. 68.
Alimenta hodie, vtrum filio ſspurio ita præſstanda
ſsint, vt ad hæredes eius tranſseant, nec morte extinguantur. Siue an hodie illegitimus tranſsmittat ad hæredes Quintum, & de eo diſsponere
poſsſsit, cap. 62. ex n. 87. vſsque ad n 94. & n. 106.
cum ſsequent.
Alimenta à maioratus inſstitutore præſstanda, an in
vſsufructu, aut annuo redditu ad vitam, ſseu in rei
proprietate præſstari, & aſsſsignari debeant, dict.
cap. 62. n. 94. & 124. vbi quid quando maioratus
ex Regia facultate inſstituitur.
Vt alimenta congrua, & neceſsſsaria conſstituantur,
ſspurios, & illegitimos filios poſsſse agere aduerſsus hæredes patris, vel aui, qui vel nulla alimenta, vel minus competentia reliquit, ibidem
num. 96.
Alimenta filiis ſspuriis, & illegitimis præſstari debere, non ſsecundum præciſsam indigentiam naturæ, ſsed ſsecundum qualitatem, & dignitatem
ipſsius, & parentis: ibidem n. 97.
Ad Alimenta, filius ſspurius quanta ſsumma egeat,
vt dignoſscatur. reſspicienda eſst eius familia, vxor,
& filij, ibidem n. 98.
Alimenta filio ſspurio à parente relicta, cum morte
eius extingui, nec ad hæredes tranſsire, definiſsſse
Senatum Hiſspalenſsem in caſsu ex facto occurrenti, dicto cap. 62. n. 99.
Alimenta alicui debens, poteſst eidem illa annuatim, & ad vitam tantùm aſsſsignare, eo pacto, vt
mone eius finiantur, nec ad hæredes tranſseant;
ibidem num. 100.
Alimenta, quæ primogenitus tenetur præſstare fratribus, finiuntur cum vita fratrum, ibidem
num. 101.
Alimenta finiuntur cum morte eius, cui ſsunt præſstanda, & non tranſseunt ad hæredes, ibidem
num. 105.
Alimenta annua cum filiis ſspuriis dantur, vel relinquuntur à parentibus, aut fructus prædij, vel
cùm quinta pars bonorum ſsimpliciter datur, aut
relinquitur, an cum morte filij extinguantur; an
verò ad hæredes tranſseant, & de intellectu l. 9. &
10. Tauri, d. cap. 62. n 106. & 107. & ſsequent.
Ad alimenta congrua ſspurij, ſsi Quintum non ſsufficiat, quia patris facultates tenues ſsint, an |
vltra Quintum aſsſsignari debeat pro alimentis,
ibidem, n. 108.
Quid è conuerſso, ſsi Quintum excedat quantitatem alimentorum. Vel ſsi filius ſspurius diues ſsit,
n. 109. & 110.
Alimenta in propoſsito articulo, quod à parente
aſsſsignentur filio ſspurio voluntariè, vel ipſso à iudice compulſso, vtrum interſsit, vt diuerſsum ius
conſstituatur, ibidem n. 106. & num. ſsequent.
Si de quinta bonorum parte, loco alimentorum
ſsibi relicta, filius ſspurius non diſsponat in vita,
nec in morte, ad quem ipſsa pertinere debeat,
ibidem, n. 119. & duobus ſsequent.
Alimenta filiis legitimis, cum ex Regia facultate
maioratus inſstituitur, an in proprietate præſstari
debeant præcisè, ibidem n. 124.
Pro alimentis, an mortuo patre, contra tertium
bonorum poſsſseſsſsorem agi poſsſsit, cap. 104. n. 45.
Et quid, contra ſingularẽsingularem rei ſsucceſsſsorem, ibid. n. 46.
Hæres extranei alimenta tenetur præſstare filio defuncti naturali, vel ſspurio, ſsicut hæredes filij
alunt patrem, vel matrem, ibidem num. 47. &
vide infra n. 52. in fine.
Et quid de hæredibus fratris, ibidem n. 48.
Quid etiãetiam de donatario omnium bonorũbonorum, ibid. n. 49.
Frater fratrem, vel ſsororem, quibus in caſsibus alere
teneatur, remiſsſsiuè, ibidem n. 50.
Frater maioratus poſsſseſsſsor, non tenetur alere, nec
dotare fratres ſspurios, ſseu ſsorores ſspurias, ibidem n. 51. Idque ex ſsententia Ludouici Molinæ,
& aliorum.
Contra verò ex ſsententia Petri Surdi, quæ improbatur, & Authores, quos pro ea parte ipſse commemorat, id non probare oſstenditur, ibid. n. 52.
Spurium an alere teneatur auus, & alij aſscendentes ex parte patris, & de intellectu l. 5. tit. 19. part.
4. ibidem n. 53. & ſsupra n. 51.
Aluari Valaſsci locus, deciſs. 102. per totam expenditur atque declaratur, c. 80. in. 33.
Aluari Valaſsci, conſsultatione 116. per totam, concluſsiones expenduntur, c. 65. n. 58.
Andreæ Tiraquelli reſsolutio probatur, c. 80. n. 32.
And. Anguli locus expenditur, & dilucide explicatur, atque hactenus dictis applicatur, c. 98. n. 17.
And. Anguli ſsententia, de qua in cap. 100. n. 4. confutatur, & præcipua eius ratio diluitur, eodem
c. 100. n. 24.
Annalibus Hiſspaniæ, à fide dignis ſscriptoribus
conſscriptis, Hiſstoriis etiam, atque Chronicis
integra fides adhiberi debet, maximè in antiquis, c. 89. n. 200.
Antonij Gabrielis locus, vel ex Tiraquelli loco explicandus, vel confutandus. cap. 80. numer. 31.
Argumentum à contrario ſsenſsu, quando habeat locum, vel non; & de aliis pluribus in hac materia: vide cap. 88. per totum.
Argumentum de perſsonis, ad res, validum eſst, &
probabile in iure: cap. 100. num. 5.
Argumentum ab vſsitato, ſseu à ſsolitis, vel conſsuetis,
validum eſst: cap. 80. num. 3.
Arrarum promiſsſsio, excedens ſsummam à lege taxatam, vitiatur tantum in exceſsſsu; in quantitate
verò à lege permiſsſsa firma permanet, c. 100. n. 11.
Auus poteſst hæredem inſstituere nepotem legitimum ex filio ſspurio, & ei quouis titulo relinquere, cap. 103. num. 2.
B
BEneficio meo nemo poteſst vti, niſsi quatenus
ego volo. Nec facit iniuriam, qui ſsuum beneficium non impartitur, c. 64. n. 14.
C
CAld. Pereiræ locus explicatur, c. 80. n. 45.
Capellania fundata inter maritum, & vxorem de bonis vtriuſsque, ad quem eorum conſsanguineorum pertinere debeat, data paritate
conſsanguinitatis, c. 67 n. 27. Vbi & de intellectu
l. cum pater, §. à te peto, ff. de legat. 2.
Capellania in dubio, an præſsumatur authoritate
Epiſscopi fundata, & an collatio teſstibus probari
poſsſsit, cap. 67. n. 30.
Caſstro conceſsſso in feudum intelliguntur conceſsſsæ munitiones, ibi perpetuo poſsitæ pro cuſstodia
caſstri, ex patris familias deſstinatione, quamuis
non ſsint affixæ, c. 62. n. 52.
Cauſsa naturalis accidentali præualet, cum earum
inter ſse pugnant effectus, cap. 86. n. 18.
Cautio de vtendo, & fruendo arbitrio boni viri,
quare remitti non poſsſsit vſsufructuario: remiſsſsiuè, c. 94. n. 43.
Citatio debet interuenire, vbi cauſsæ cognitio requiritur. c. 106. n. 16.
Citatio ſsubſstitutorum, & cauſsæ cognitio requiritur eo tempore, quo gratia in eorum præiudicium expeditur, ibidem n. 25.
Clauſsulæ valde generales, quibus euictio promittitur, an, & quando mutent naturam contractus,
ſsuper quo adiiciuntur: remiſsſsiuè cap. 86. num. 57.
Clauſsula Regis Henrici interpretatio prima adducta per Molinam, probatur, quod ſscilicet verba
illa, que finquen al ſsu fijo mayor legitimo,intelligãturintelligantur, non ſolũſolum de filio primo maiori, ſsed de omnibus filiis primogenitis in infinitum, c. 89. n. 78.
Et inde quod maioratus bona à Rege Henrico donata, deuenire debent, non ſsolum ad filios primogenitos primi donatarij, ſsed & omnium ſsucceſsſsorum in infinitum, ibidem ſsub eodem n. 78.
& de materia latè multis numeris ſsequentibus.
Clauſsula Regis Henrici procedit indiſstinctè in
omnibus donationibus, quæ ab eo proceſsſserunt, etiam in his, quæ ex cauſsa remunerationis
ſseruitiorum maximorum, & notabilium factæ ſsunt, ibidem n. 94.
Nec de eius valore, aut poteſstate Regis modificantis, amplius tractari, dubitaríve poteſst, cùm in
Regnis Caſstellæ recepta ſsit, pro legéque ſseruari
mandata: ibidem, n. 95.
Vbi etiam in vnum congeruntur Authores omnes,
qui hucuſsque clauſsulæ eiuſsdem mentionem faciunt, ibidem eodem n. 95.
Clauſsula non refertur ad id, ad quod adaptari non
poteſst, eodem cap. 89. n. 99.
Clauſsula Regis Henrici, & diſspoſsitio l. 11. tit. 7.
lib. 5.ſsolum habet locum in donationibus bonorum Regiæ Coronæ, & non in contractibus
oneroſsis, ibidem n. 108. & num. ſsequent.
Clauſsula Regis Henrici, & diſspoſsitio dictæ l. 11. tit.
7. lib. 5. non procedit, quando ante conditam legem ipſsam, & clauſulãclauſulamillãillam, Rex idem venditioni
rerum ſuarũſuarum ab alio factę conſsentirer, ibid. n. 112.
Cum vendidiſsſse eo ipſso videatur, quod alteri conſsenſsum præſstitit; quod exornatur, ibidem n. 112.
Clauſsula Regis Henrici, & diſspoſsitio l. 11. tit. 7. l. 5.
nouæ collect l. Regiæ; an comprehendat donatarios
ipſsos duntaxat, cum quibus loquitur; an etiam
tertios poſsſseſsſsores, qui ante clauſsulam ipſsam, &
legem conditam, titulo oneroſso poſsſsidebant bona, quę Rex ipſse Henricus donauerat, ibid. n. 124.
Clauſsula generalis, ſsiue legis generalis diſspoſsitio,
non debet trahi in præiudicium tertij: eodem
cap. 89. num. 130.
Clauſsula Regis Henrici. vtrùm procedat, & habeat
locum in his bonis, ex quibus ante clauſsulam
ipſsam conditam, maioratus inſstitutus fuit, cum
vocationibus, & ſsubſstitutionibus omnium de familia in perpetuum; vel quæ Rex ipſse titulo maioratus, cum eiſsdem vocationibus perpetuis donauit, ibidem num. 144.
An etiam, cum ab eodem Rege expreſsſsus eſst caſsus
reuerſsionis ad Coronam, ſscilicet, vt bona donata, titulo maioratus poſsſsideantur, & finitis deſscendentibus, cæterisque de familia, ad Regiam
Coronam redirent, ibidem.
Atque ita, num clauſsula illa referatur etiam ad donationes, quæ tempore modificationis, erant
iam maioratus, ſsiue maioratus titulo poſsſsidebantur: ibid. ſsub eodem num. 144 & num. ſsequent.
Clauſsula appoſsita id qualificandum aliquam diſspoſsitionem, refertur tantum ad eam, quæ non
eſst qualificata; non verò ad qualificatam, & modificatam; eodem cap. 89. num. 148.
Clauſsula Regis Henrici comprehendit indiſstinctè omnes donationes, à Rege ipſso factas, etiam ſsi
res donatæ ab initio titulo maioratus perpetui
conceſsſsæ fuiſsſsent, & caſsus reuerſsionis ad RegiãRegiam Coronam exprimeretur; ſsiue ex pòſst facto maioratus inſstitueretur, ibidem numero 162. & numer, ſsequent.
Clauſsula Regis Henrici, quæ pro lege ſseruari mandatur in d.l. 11. titulo 7. lib. 5. an procedat etiam
in donationibus, quæ cum à Rege ipſso Henrico
preceſsſsiſsſsent, fuerunt poſst modùm ab aliis ſsucceſsſsoribus confirmatæ; eodem cap. 89. num. 197.
Articulus equidem difficilis, & in eadem l. 11. non
expreſsſsus, ſsiue non expreſssè deciſsus; ibidem.
Et in quo ingenti ſstudio, & diligentia Author ſse
habuit, vt quæ pro vna & altera parte conſsiderari, & expendi valent, in medium proferret, ibidem eodem num. 197. provt nu. ſsequent. apparebit.
Clauſsula Regis Henrici, pro lege ſseruari mandarunt Reges Catholici anno 1488. & Rex Philippus Secundus anno 1566. ibidem. n. 199.
Clauſsula Regis Henrici, vt comprehendat donationes omnes, quæ ab eo proceſsſserunt, etiam ſsi
ab aliis ſsucceſsſsionibus confirmatæ eſsſsent, vrgentiſsſsimæ rationes ponderantur, ibidem numero
219. & num ſsequent.
Clauſsula Regis Henrici, an comprehendat donationes ab aliis ſsucceſsſsoribus in Regno confirmatas, cum dubitamus; de voluntate, & intentione
Principis, non de poteſstate ambigimus: ibidem
numero 223.
Potuiſsſse namque dictæ l. 11. titul. 7. lib. 5. conditores
modificare confirmatas ab aliis ſsucceſsſsoribus donationes, quæ tamen à Rege Henrico proceſsſserunt; certum eſst: ſsed an eas etiam modificare voluerint, cùm non expreſsſserint? id eſst de quo quæritur, & dubium excitatur; ibidem num. 223.
Clauſsulæ, ex certa ſscientia, ſseu de plenitudine poteſstatis, à Principe abſsque cauſsæ cognitione apponi non poſsſsunt, cap. 106. num. 15.
Conceptus pro iam nato habetur in fauorabilibus,
cap 91. num. 1.
Conditionemſsufficit momento temporis impleri,
licet implementum non duret: cap. 89. num. 3.
In conditionibus attendimus principium primæ exiſstemiæ, & poſstea non curamus eius ſsucceſsſsum, ibidem num. 4.
Conditionum natura ea eſst, vt non requiratur veritas actus permanentis, ſsed ſsufficiat veritas
actus tranſseuntis: quod exemplis comprobatur,
ibidem numer. 5.
Conditio quando habet tractum ſsucceſsſsiuum ex ſsui
natura, non ſsufficit conditionem momento impleri, ſsed requiritur quod duret implementum;
quod exornatur, ibidem num. 6.
In conditionibus reſspicientibus actum ſsucceſsſsiuum requiritur perſseuerantia; in momentaneis
ſsufficit, quod ſsemel extiterint, ibidem num. 7.
Si verò eſst dubium, an actus ſsit momentaneus, vel
ſsucceſsſsiuus, recurrimus ad voluntatem teſstatoris, ſsi de ea conſstat, ibidem num. 7.
Aliàs recurrimus ad coniecturas, & præſsumptiones iuris; quod declaratur, & exornatur remiſssiuè, ibidem eodem num. 7.
In conditione momentanea, factum, dicitur factum,
quamuis non duret factum; ſsecus in. ſsucceſsſsiua:
ibidem num. 8.
Conditio, ſsi liberes non habuerit, vel non genuerit,
an defecta ſsit, ſsi quis liberos ſsuſsceperit, non tamen habuerit tempore mortis; ibidem, num. 11.
Cum de liberis conditionaliter mentio, ſsit, ſsiue liberi in conditione ponuntur, quo tempore oporteat eos extare: ibidem num. 13.
Vbi de conditione affirmatiua, & de negatiua, ſsimpliciter, & abſsolutè prolata, vel ad certum tempus relata, agitur, & diſstinctio communis probatur, ibidem num. 13
Conditio per ſsuperexiſstentiam liberorum verificata, non deficit filiis deficientibus, ibidem nu. 14.
Conditio poſsita in vltima clauſsula generali, à præcedentibus ſseparata, non refertur ad ſsuperiora,
quando ex præcedentibus vni eſst ſspecialiter prouiſsum; eodem cap. 89. num. 176.
Conditio negatiua in primogeniorum ſsucceſsſsione
tempore mortis vltimi poſsſseſsſsoris purificatur,
cap. 91. num. 14.
Conditio negatiua, quæ ad certum tempus refertur, in illo purificatur, nec eſst aliud tempus expectandum, ibidem num. 15.
Conditio negatiua in aliis diſspoſsitionibus extra
maioratus, tempore mortis vltimi poſsſseſsſsoris
non verificatur, ſsed tempore, quo impoſsſsibile
ſsit, affirmatiuam impleri non poſsſse, ibidem n. 16.
Conditionum impoſsſsibilium materiam, quando
adiiciuntur in vltimis voluntatibus, vide c. 102.
ſsub num 11.
Ex conditionis ſsuſspenſsiuæ, aut reſsolutiuæ expreſsſsione, coniecturam voluntatis deduci, & interpretationem fieri in caſsu dubio: cap. 109. numero 1.
Conditio alia ſsuſspenſsiua, alia reſsolutiua, & ipſsarum exempla, ibidem num. 2. & num. ſsequent.
Conditio reſsolutiua, quæ ſsit, & eiuſsdem exemplum, natura, vis, & effictus, ibidem num 3.
Conditio an ſsit ſsuſspenſsiua, vel reſsolutiua, quemadmodum dignoſscatur, ibidem num 4. vbi id exornatur; & l. 2. ff. de in diem addiction, materia illuſstratur. Item ex prædicta differentia, quod
ſscilicet ſsuſspenſsiua, aut reſsolutiua ſsit conditio; qui
effectus reſsultent, ibidem numero 5.
Conditione reſsolutiua non obſstante, executioni
mandatur inſstrumentum, quod ſsub illa factum
eſst, ibidem num. 6.
Conditio appoſsita reſsolutioni, an faciat diſspoſsitionem conditionalem in vltimis voluntatibus, eodem cap. 109. num. 7.
Vbi Leand. Galganeti placita, & reſsolutiones in
propoſsito commemorantur, ibidem num. 8.
Hippolyti Riminaldi obſseruationes plures in hac
materia referuntur, & commemorantur, ibidem numer. 9.
Qui ipſse rationem differentiæ communem adduxit, quare ſscilicet conditio reſsolutiua non reddat contractus conditionales, vltimas verò voluntates ſsic; ibidem.
Et communem ipſsam ſsententiam limitauit, & de
declarauit; & l. quibus diebus, §. quidam ſsecundo,
ff. de condit. & demonſst. intellectum adduxit, ibidem.
Ac denique egregiè conſsiderauit multùm intereſsſse,
nunquid conditio reſsolutiua adiiciatur fini diſspoſsitionis, vel principio, & rationem adduxit,
ibidem eodem num. 9.
Peregrini quoque placita nonnulla, & annotationes referuntur, prove latiùs ibi videtur, numer. 10.
Ac denique Petri Surdi in conſsil. 268. ex numer. 55.
vſsque ad numerum vltimum, obſseruationes, &
egregiæ reſsolutiones proferuntur, & probantur,
ibidem num. 11.
Conditionem ſscilicet appoſsitam reſsolutioni facere
diſspoſsitionem conditionalem, in vltimis voluntatibus, regulariter, ibidem.
Non verò facere, quando reſsolutio confertur poſst
actus executionem, & ius quæſsitum, ibidem.
Aut quando reſsolutio fit in pœnam ſspreti præcepti. Cui in effectu Riminaldus conuenit, & vtiliter exornat, atque declarat, provt latiùs oſstenditur ſsuprà num. 9. ibidem, eodem num. 11.
Conditionalem donationem irreuocabilem eſsſse,
pendente conditione; quod exornatur, ibidem
numer. 12.
Et ibidem de intellectu, & materia l. 2. §. ſsi pecuniam, ff. de donat. & l. ſsi ego, §. ſsi res, ff. de iure dotium, ibidem eodem num. 12. & infrà num. 15.
Conditione pendente, non licere contrahentibus
recedere à contractu, idque regulariter in omni
actu, materia, & contractu; ibidem num. 16.
Quod attinet ad obſseruantiam contractus, & vt
non liceat alteri contrahentium ab eo diſscedere,
altero inuito; contractus factus ſsub conditione,
dicitur perfectus, ibidem num. 17. & num. 22.
Et huiuſsce reſsolutionis ratio duplex aſsſsignatur, ibidem num. 18.
Conditione pendente reuocabilem eſsſse donationem conditionalem, ex ſsententia Iacobi Menochij, in conſs. 388. ex num. 34. cum ſsequent. volum. 4.
Qui explicatur, vt communi reſsolutioni, de qua
ſsuprà num. 12. obſstaculum aliquod, aut contradictionem non faciat, ibidem, eodem numer. 20.
Et eiuſsdem Authoris diſstinctio, an agatur de contractu conditionali oneroſso, an verò lucratiuo,
taxatur; & communis Doctorum ſsententia probatur; ibidem num. 21.
Fundamentum quoque ipſsius Menochij præcipuum
ſsubuertitur concludenter, provt ibi oſstenditur,
numer. 22.
Confeſsſsio teſstatoris de debito, licet non probet debitum, attamen reſsoluitur in legatum, & fideicommiſsſsum, cap. 111. num. 3. quod numer. ſsequent. exornatur.
Confeſsſsio ſsimpliciter facta in teſstamento de debito, non eſst contractus, nec quaſsi contractus, &
ideo teſstator in vita, ex ea ſsolum non poteſst conueniri, c. 111. num. 4.
Niſsi adſsint probationes, vel aliæ coniecturæ vrgentes, vel ſsit iurata, vel facta in modum contractus, aut ſsi pars præſsens eam acceptauerit:
ibidem ſsub eodem num. 4.
Et ideo teſstamentum, in quo facta eſst, reuocari poteſst; & hæc exornantur, ibidem.
Confeſsſsio teſstatoris de minori ſsumma, quam ſsibi
debeatur, non releuat debitorem, probato errore; niſsi ſsit iurata, ibidem num. 5.
Contra confeſsſsionem de recepta pecunia in articulo mortis factam, non poſsſse opponi exceptionem non numeratæ pecuniæ à cõfitenteconfitente ipſso, nec
ab hæredibus eius, ibidem num. 6.
Confeſsſsio facta ſsine cauſsa, licet non valeat, attamen facta in articulo mortis valet; Et ibidem l.
2. ff. de doli mali, & metus except. deciſsio exornata quamplurimis remiſsſsiuè, ibidem numero
octauo.
Homo non præſsumitur memor ſsalutis æternæ, nec
eius confeſsſsioni ſstatur, quando extat præſsumptio, maximè fraudis in contrarium, ibid. num. 10.
Sicuti quando teſstator fatetur, ſse aliquid debere
aliàs non capaci; aut recepiſsſse ab, eo, cui donare non poteſst, ibidem.
Niſsi veriſsimilitudo pro confeſsſsione adſsit; quod exornatur ibidem, ſsub eodem num. 10.
Aut quando agitur de præiudicio Tertij, etiam ſsi
teſstator in extremis laboret; quod exornatur
permultis, ibidem num. 11. & num. ſsequent.
Confeſsſsio patris de debito in præiudicium legitimæ filiis debitæ, eiſsdem non præiudicat, ibidem
numero 12.
Et quid ſsi confeſsſsio fuerit iurata, ibidem num. 13.
Confeſsſsionem dotis receptæ à marito etiam in articulo mortis factam, filiis & creditoribus præiudicium non afferre, eodem cap. 111. num. 19.
Niſsi aliunde, & verè dotis ipſsius numeratio probetur; vbi titulus C. de dote cauta non numerata,
exornatur permultis remiſsſsiuè, ibidem ſsub eodem num. 19.
Confeſsſsio dotis receptæ, probat, vbi præceſsſsit promiſsſsio, ibidem num. 20.
Et quando eſst veriſsimilis, ibidem numero 21.
Confeſsſsio dotis receptæ facta in teſstamento, ſsuſstinetur in vim legati, ſseu fideicommiſsſsi, ibidem numero 22.
Quod, tam filiis, aut deſscendentibus, vel etiam creditoribus extantibus, quam extraneo hærede
inſstituto, quemadmodum practicari debeat, ibi
adnotatur num. eodem 22.
Confinium rigor, & reſstrictio non attenditur, vbi
deſstinatio patris familias adeſst in contrarium;
quia ex deſstinatione teſstatoris extenſsionem, vel
reſstrictionem accipiunt, quoad fundos ſsuos, cap.
62. num. 33.
Confirmatio, quæ in forma ordinaria, & communi
ex penditur, nullum ius nouum tribuit, nec de
facto, nec de iure, cap. 89. numer. 201.
Confirmationis natura eſst dare robur confirmato;
non autem illud extendere, vel augere, vltra
quam in eo contineatur, nec ei quicquam de nouo tribuere; ſsed tantum approbare in ſsuis terminis, ibidem num. 202. & vide etiam numer.
226. & ſsequent.
Confirmatio generalis, non denominat actum, tanquam factum à confirmante, ibidem numer. 203.
Nec validat id, quod ex ſse nullum eſst, ſsed ſsolum actui valido robur præſstat, ibidem numer. 204.
Etiam ſsi procedat ab eo, qui de nouo dare poſsſsit
ibidem num. 205.
Confirmatio in forma ſspeciali, atque ex certa ſscientia facta, id quod ex ſse nullum eſst, validum efficit, & ius de nouo tribuit; adeo vt confirmans,
de nouo dare videatur, ibidem num. 206.
Et confirmatio, non confirmatum attendatur, ibidem num. 207.
Actúsque tribuatur confirmanti, non primum facienti, ibidem num. 208.
Confirmatio ex certa ſscientia, atque in forma ſspeciali dicitur, quando Princeps eſst plenè informatus de facto, atque eiuſsdem faci circunſstantiis, ibidem num. 209.
Vel quando rei confirmatæ tenor inſseritur in confirmatione, ibidem eodem num. 209. & numer.
266. & ſsequent.
Vel quando dicitur expreſssè, Ex certa ſscientia confirmamus, ibidem, num. 210.
Vel quando ex narratis comprehenditur, licet non
exprimatur, ibidem num. 211.
Vel quando in diſspoſsitione eſst appoſsita clauſsula
Non obſstante, ibidem num. 212.
Vel ex tenore diſspoſsitionis de ea conſstat, ibidem
numero 213.
Aut clauſsula de plenitudine poteſstatis, vel derogando, vel ſsupplendo omnes defectus, ibidem numer. 214.
Confirmatio ex certa ſscientia, atque in forma ſspeciali dicitur, quando eſsſset geminata, aut triplicata, ibidem num. 215.
Confirmatio in dubio, licet præſsumatur facta in
foma communi, non in forma ſspeciali: Attamen
coniecturis, & quibuſsdam mediis, quod facta
fuerit ex certa ſscientia, atque in forma ſspeciali,
præſsumendum eſst, ibidem num. 216.
Confirmatio in forma ſspeciali, atque ex certa ſscientia dicitur, quando Princeps non modò remanet
in finibus, ſsiue in terminis confirmationis; ſsed
vltra ad actum donandi progreditur, ibidem
numero 217.
Confirmatio, vt iuri Tertij detrahere poſsſsit, an
cognitio cauſsæ, & partis citatio requiratur, ibidem num. 218. & vide num. 232.
In confirmatione, ſsi interuenit ſsubreptio, vel obreptio, falſsitas, vel ſsimulatio; confirmatio eſst nulla:
& niſsi de his fiat mentio, non intelligimus ſscientiam in Principe, ibidem num. 220.
De confirmatione, quæ non fit in forma communi,
ſsi dubitatio ſsit, ad Regem, & Regios Auditores,
eundum eſst, ibidem num. 221.
Confirmatio ſsi continet plus, quàm priuilegium,
an inducatur conceſsſsio de nouo, ibidem numer. 222.
Confirmatio dicitur facta ex certa ſscientia, atque
in forma ſspeciali, etiam de iure Partitarum,
quando rei confirmatæ tenor inſsertus eſst: eodem
cap. 89. num. 226. Quod exornatur num. ſseqq. &
l. 2. titu. 18. parti. 3.ſsingulariter enucleatur.
Confirmatio non operatur, nec attenditur, ſsi de originali, quod confirmatur, non appareat, ibidem
numero 227.
Nec per ſse ſsola probationem confirmati inducit,
ibidem.
Sufficit tamen rei, quæ confirmatur ſsubſstantiam
narratam in confirmatione fuiſsſse, ibidem numero 227.
Ex inſsertione tenoris priuilegij, maiorem rei euidentiam, & ſscientiam Principis reſsultare, quàm
ex clauſsula ex certa ſscientia, in confirmatione
addita, ibidem num. 231.
Confirmatio ex certa ſscientia dicitur, quando tenor inſsertus eſst, nec alia cauſsæ cognitio requiritur in reſscriptis gratiæ, ſsi de præiudicio Tertij
non agatur, ibidem num. 232. & vide ſsupra,
numero 218.
Confirmatio, vt nonum ius tribuat, & omnem dubitandi rationem auferat; qualiter fieri, atque concipi debeat, ex ſsententia Authoris, ibidem num. 233.
Confirmatio in forma communi præſstat iuſstam
cauſsam præſscribendi. Idque tam in terminis l.
42. Tauri, quàm l. 41. in eiſsdem legibus Tauri,
ibidem numero 234.
Et ideo ſsecundum qualitatem perſsonarum, intentionis, ſseu mentis coniectura variari poterit, &
in diuerſsis perſsonis diuerſsimode ſstatui, ibidem
ſsub eodem num. 3.
Coniectura, & præſsumptio ſsumitur ex natura perſsonæ, actus, vel rei, ibidem num. 4.
Coniecturæ deſsumptio à perſsona, frequens eſst in
iure, ibidem numero quinto.
Coniectura, quæ reſsultat ex communi ſsenſsu naturali, omnium potentiſsſsima eſst, maximè in interpretandis vltimis voluntatibus, cap. 101. numero 3.
Coniectura efficax ſsumitur ad interpretationem ſsuæ diſspoſsitionis ex teſstatoris arbitrio, ſsiue ex eo,
quod viuus faceret, atque vt præſsumatur, id ipſsum voluiſsſse ab hæredibus, aut ſsucceſsſsoribus
ſsuis fieri, & obſseruari, ibidem num. 4.
Coniunctorum nomine, qui contineantur, cap. 93.
§. 18. num. 14.
Conſsanguineorum nomine, qui contineantur, &
qualiter nomen accipiatur, cap. 93. num. 53.
vide latiùs eod. capite 93. § 19.
Conſsanguinitas quemadmodum probari debeat,
ab eo, qui fideicommiſsſsi, aut maioratus ſsucceſsſsionem prætendit: & an probatio in genere ſsufficiat an verò requiratur graduum ſspecifica probatio, ibidem num. 54.
Conſsanguinei teſstatoris, quando vocantur ad Capellaniam, vtrum proximior præſsentari debeat,
an quilibet conſsanguineus præſsentari poſsſsit,
cap. 67. num. 21. & ſsequent.
Et quid ſsi fundator diceret, quod præſsentetur vnus
de familia, ſseu conſsanguineus vnus, ibidem, eodem numero vigeſsimo primo.
Conſsanguineis duobus concurrentibus, quorum
alter eſst de linea paterna, & ſsic agnatus; alter cognatus ex materna, eiuſsdem gradus,
ætatis, motum, & ſscientiæ; quis eorum in
Capellania, aut legato conſsanguineis proximioribus relicto, præferri debeat, ibidem numero. 28.
Si ex duobus conſsanguineis in eodem gradu exiſstentibus, alter duplici ſsit conſsanguinitatis nexu
teſstatori coniunctus, quis præferri debeat, eodem cap. 67. num. 29.
Vbi id exornatur, & Senatus Hiſspalenſsis in caſsu ex
facto occurrenti definitio commemoratur, ibidem.
Conſsanguinei teſstatoris, ſseu qui ſsunt de eius parentela, genere, ſseu familia, cùm ad Capellaniam, ſseu opus pium vocantur, vtrum filij naturales, & ſspurij etiam, ſseu illegitimi vocati cenſseantur, & deſscendentes ex illis, d.c. 67. numero 31.
Et cum vocantur conſsanguinei proximiores, an
eiuſsmodi illegitimi remotioribus præferantur,
ibidem.
Et an etiam prædicti in maioratu ſsuccedant, ibidem ſsub eodem num. 31.
Conſsanguineis pauperibus legatum relictum, vide
eodem cap. 67. ex num. 32. cum ſsequent.
tor ad legatum dotis præſsentari iuſsſsit, ſsi tor eiuſsdem gradus conſsanguineæ non ſsint, an aliæ remotioris gradus præſsentari debeant, ibidem numer. 38.
Conſsanguinitas quemadmodum probari debeat,
cum conſsanguinei ſsimpliciter, vel conſsanguinei
proximiores vocantur in aliqua diſspoſsitione,
ibidem n. 43.
Conſsanguinei proximiores cum vocantur, graduum computatio an ſsecundùm Canones, an
verò ſsecundum leges fieri debeat, ibidem n. 42.
Et de nonnullis regulis ad computandos gradus
conſsanguinitatis iure Canonico, & etiam attento iure Ciuili: ibidem eodem n. 42.
Conſstitutumſsi interueniat in obligatione bonorum
pro aliquo debito, & deinde etiam in venditione cuiuſsdam rei obligatæ, dominij tranſslatio impeditur, cap. 80. n. 24.
Contractus emphyteuſsis admittit interpretationem,
à fieri ſsolitis, & ſsecundum conſsuetudinem regionis, & concedentis, c. 8o. n. 4.
Et id ipſsum in contractu ſsocietatis obſseruatur; &
in diſspoſsitione quacunque, ibidem eodem numer. 4.
Contractum ſsecundum ſsui naturam, & legis diſspoſsitionem confectum præſsumi: quod exornatur,
cap. 86. n. 2.
Contractus omnes innominati, qui fiunt extra
cauſsam matrimonij; pœnitentiæ, & reuocationi
ſsubiacent ante implementum ſsequutum: c. 109.
num. 24.
Qui vero ex cauſsa, aut reſspectu matrimonij fiunt,
eatenus pœnitentiam, & reuocationem admittunt, quatenus eorum implementum principium
non ſsumat, provt latius ibi explicatur, eodem
cap. 109. n. 25.
Et tres caſsus principales diſstinguuntur, provt ibi
videbitur, n. 26.
Et quid in primo, quando contractus concernit vtilitatem communem dantis, & accipientis, ibidem n. 27.
Quid in ſsecundo, quando contractus fit ad vtilitatem recipientis, & alterius Tertij; non verò donatoris: ibidem n. 28.
Quid etiam in tertio caſsu, quando contractus cedit in vtilitatem ſsolius recipientis, ibidem n. 29.
Et de nonnullis obſseruationibus in propoſsito, ibidem n. 30.
Alteri qui conſsentit, iura ſsua perdit, & aliena fortificat, cap. 89. n. 115.
Cuius contemplatione facta ſsit diſspoſsitio, vide in cap.
84. ex n. 25. cum quatuor ſsequentibus.
Verba diſspoſsitionis non tam attendenda eſsſse regulariter, quantum perſsonam eius, cuius contemplatione facta eſst diſspoſsitio, dict. cap. 84 n. 25.
Et ſsic regulariter conſsiderari debere, non ipſsam diſspoſsitionem ſsimpliciter, ſsed cuius contemplatione ipſsa fiat, eodem capite octuageſsimo quarto,
num. 26.
Teſstator, vbi expreſsſsit cuius contemplatione aliquid fecerit, reliquerit, aut diſspoſsuerit, id quidem obſseruandum eſst: ibidem n. 27.
Perſsonam, cuius contemplatione diſspoſsitio fit,
non modò in vltimis voluntatibus, ſsed etiam in
diſspoſsitione alia quacunque attendi magis,
quàm eam, in quam verba diriguntur: eodem
cap. 84. n. 28.
Ac ideo ex diſspoſsitione, illi ſsoli, aut principaliter
ius tribui, cuius contemplatione facta eſst, etiam
ſsi verba aliam quoque perſsonam reſspiciant: ibidem ſsub eodem n. 28.
D
DEbitori in fraudem creditorum alienare non
eſst permiſsſsum, cap. 112. n. 4.
Debitor ſsicut non poteſst ia fraudem creditorum
alienare, ita etiam non poteſst non acquirere,
ibidem n. 5. Vbi expenditur text. in l. qui autem, in
principio, ff. quæ in fraud. credit.
Debitor non poteſst præiudicare creditori hypothecario in quærendis, ſsecùs verò chirographario:
ibidem num. 7. Idque ex ſsententia Ancharani, &
quorundam.
Debitor poteſst repudiare iti præiudicium creditorum, etiam eorum, qui bona ipſsius debitoris
habent hypothecata, eodem cap. 112. numer. 31.
Atque ita deciſsio textus, in l. qui autem 6. ff. quæ in
fraudem creditorum, habet locum in debitore cum
hypotheca, provi in debitore perſsonali, ibidem
d. num. 31.
Idque contra Anchararum & ſsequaces, de quibus
in dict. n. 7. quod latè comprobatur, atque exornatur, vſsque ad num. 38. ibidem.
In ſsimilibus Deciſsionibus cauſsarum iura ſsemper
multùm detulerunt, cap. 89. n. 97.
Maximè ſsi ſsupremi Conſsilij Regij, tribunaliúmve
ſsuperiorum illæ ſsint: ibidem n. 97. & ſsequenti.
Declarans, non tam de nouo aliquid egiſsſse, quam
id, quod iam factum erat, detegiſsſse videtur, ibidem num. 172.
Defunctiſscripturæ, an maior adhiberi debeat fides,
quàm viuentis, cap 111. n. 9.
Deſstinatione, & voluntate patrisfamilias, non ex
aliorum ſsententia, prædia debere diiudicari, cap.
ſsexageſsimo ſsecundo, numero vigeſsimo tertio &
ſsequentibus, vbi exornatur.
Prædia omnia conſstituentia vnum podere,ſseu vnam
poſsſseſsſsionem, licèt ſsint in multa corpora diuiſsa,
& deſstinata, habentur pro vno corpore, propter
patrisfamilias deſstinationem: ibidem numer. 24.
Domo vendita veniunt omnia, quæ ſsunt deſstinata
ad perpetuum vſsum domus, etiam ſsi non ſsint affixa, quia ſsufficit deſstinatio, n. 25. ibidem, vbi latiùs probatur.
Et hæc ipſsa deſstinatio vſsus, & conſsuetudo teſstatoris, ſsufficit ad declarandum quid in legato contineatur, n. 26. & 27.
Legatum domus comprehendit etiam hortum,
quando hortus fuit deſstinatus à teſstatore viuente domui ipſsi, ibidem.
Licèt aliàs non veniat in legato domus, ibidem
num. 31. & 32.
Confinium rigor, & reſstrictio non attenditur, vbi
deſstinatio patrisfamilias adeſst in contrarium;
quia ex deſstinatione teſstatoris extenſsionem, vel
reſstrictionem accipiunt, quoad fundos ſsuos, eodem cap. 62. n. 33.
Poderis appellatione venit quicquid teſstator ſsub
cura vnius Coloni laborare fecit; licet prædia
ipſsa in diuerſsis pertinendis ſsita ſsint: quia in hoc
attenditur deſstinatio, & voluntas teſstatoris, ſsicut in fundo conſstituendo: ibidem numero 34.
Deſstinatione, vſsu, & conſsuetudine patrisfamilias,
pertinentias rerum legatarum dignoſsci: quod
exornatur nonnullis remiſsſsiuè, numero trigeſsimo quinto.
Deſstinatio in pluribus probat voluntatem teſstatoris: & coniecturam, atque interpretationem
ipſsius inducit, ibidem n. 36.
Deſstinatæ res, aut pecuniæ per teſstatorem alicui
portioni relictæ alij, cedere debent. eidem portioni, num. 37.
Deſstinatæ pecuniæ ad Kalendarium, veniunt ſsub
legato facto de Kalendario, n. 38.
Deſstinatum lignum ad concidendum, venit ſsub legato lignorum, n. 39.
Deſstinata ad opus alicuius loci, etiam reperta in
alio loco, accedunt loco operis & non vbi morari contigerit: n. 40.
Deſstinata, & præparata ad ornamenta eorum loco,
& appellatione comprehenduntur ſsecundum voluntatem teſstatoris, num. 4.
Et idem in legatis propter deſstinationem, num. 42.
& 43.
Deſstinatæ res ad dotem, idem habent iudicium,
quod ipſsa dos, n. 44.
Dominus fundorum plurium, ſsi animo ſsuo deſstinaret, quod vnicus eſsſset fundus, talis deſstinatio attenditur: & ſsi minuit ab vno fundo, & applicat alteri, videtur in dubio, ita deſstinare;
modò talem applicationem nunquam mutauerit, num. 45.
Dominus ſstationem domui contiguam ſsi deſstinauerit, vt ſsit vnica domus, cenſsetur etiam ſsub diſspoſsitione domus, venire ſstatio, quando erant
ſsub eiſsdem confinibus, numero quadrageſsimo
ſseptimo.
In legato domus venit pars ad vſsum domus deſstinata, num. 48.
Legatis prædiis de homagio, vt quid legatum
comprehendat dignoſscatur, attenditur deſstinatio patrisfamilias legantis, quia quidquid ipſse
fuit conſsuetus comprehendere, continetur, &
deſstinatio principalis attenditur, num. 49. & 50.
Vendito prædio cum ſsuis iuribus, & pertinentiis,
deſstinatio, & vſsus venditoris inſspicitur ad dignoſscendum, quid ſsit venditum, n. 55.
Conceſsſso caſstro in feudum, intelliguntur conceſsſsæ munitiones ibi perpetuo poſsitæ pro cuſstodia
caſstri, ex patrisfamilias deſstinatione, quamuis
non ſsint perpetuò affixæ, n. 52.
Patrisfamilias animi deſstinatione voluntaria de
pertinentiis caſstri, effici poſsſsunt; quæ aliàs de
iuriſsdictione non erant; & contraria eiuſsdem
deſstinatione eſsſse deſsinunt: ſsecus ex deſstinatione
neceſsſsaria, vt creditori satisfaciat: vt per Anton.
Galeat. Maluaſs. in conſsilio 96. ex num. 41. eodem
cap. 62. n. 55.
Deſstinationem haberi pro re perfecta, ſsiue pro facto, ex ſsententia multorum, ibidem n. 59.
Deſstinationem, & factum inter ſse differre, ibidem
num. 59.
Deſstinatio, quòd habeatur pro facto, dicitur ſsecundum quandem fictionem, & non ſsecundum veritatem, num. 60.
Deſstinatio an habeatur pro re perfecta, ſsiue pro
facto, ex ſsubiecta materia, & natura rei dignoſscendum, provt explicatur, ibidem n. 61.
Deſstinatio ſsola habetur pro facto, ſsiue pro re. perfecta, circa ea quæ ſsola deſstinatione perficiuntur, vt aſsſsignatione domus, vel prædij, vel fundi, ibidem num. 62. vbi latiùs idem explicatur.
Et vide etiam num. 81. & 82. vbi ſsingularis theorica, & doctrina Baldi perpenditur.
Deſstinatio cum habetur pro re perfecta, ſsiue pro
facto; non leuem, imò maximam præſstat coniecturam pro diſspoſsitionis cuiuſslibet teſstamentariæ intelligentia, & interpretatione; ſsecùs in
aliis, in quibus diuerſsa militat ratio: num. 63. &
64. & ſsequenti.
Pecunia deſstinata ad emptionem prædiorum, habetur pro re mobili, ex ſsententia veriori: eodem
cap. 62. n. 65.
Deſstinatione patris familias pertinentias conſstitui,
modò actus interuenerit, mentem deſstinantis deſsignans, n. 66.
Deſstinatione patrisfamilias prædia diiudicari, &
diſstingui, & deſstinationem rem perficere, dummodò durauerit diſspoſsitio, & voluntas deſstinantis in re deſstinata; ſsecus ſsi à propoſsito, ſsiue
deſstinato receſsſsum fuerit: n. 67.
Nam ſsi conſstat de mutatione voluntatis, deſstinatio
non attenditur: n. 68.
Et poſsterior actus, primo contrarius, tollit primum:
num. 69.
Vſsque adeo, vt deſstinatio ſsemel facta, tacitè etiam
reuocari poſsſsit, & ideò attendi debeat diſspoſsitio
tempore teſstamenti, non quæ antea fuit, n. 70.
Attenditur vltima conſsuetudo, ſsi diuerſsimodè vſsus
fuerit teſstator, n. 71.
Deſstinatio, aut vnio, nihil operatur, ſsi non facta
fuit. vt perpetuò duraret, ſsed ſsolum temporaliter,
num. 72.
Deſstinatio quid operetur, ex ſsementia Socini ſsenioris; quæ confutatur, n. 74.
Deſstinatio ſsola, non habetur pro re perfecta, ſsiue
pro facto in his, quæ opus aliquod habent annexum, idque iuxta diſstinctionem, & doctrinam Bartoli, quæ ibidem num. 75. & ſsequenti
probatur.
Deſstinatio nihil operatur, quando deſstinatum ad
nouum opus, nondum erat cæptum; & ſsi erat
cæptum, erat valde remotum ab illo, ad quod
deſstinatum fuerat, ibidem n. 76.
Deſstinatio operatur, quando deſstinatum ad nouum
opus erat cæptum, & propinquum ad id, ad
quod erat deſstinatum: Et tunc opus cæptum
habetur pro perfecto: n. 77. & 78.
Deſstinatio ſsola non ſsufficit, nec aliquid operatur
circa ea, quæ ſsui natura ex ſsola deſstinatione
non perficiuntur, vt in teſstamento, hæredis inſstitutione, & maioratus fundatione, ibidem. n. 79.
& ſsequent.
Deſstinatio aliquarum rerum ad maioratum faciendum, non efficit maioratum, n. 80.
Deſstinatio non habetur pro facto in his, in quibus
eſsſsentia facti requiritur, n. 81.
Deſstinatio non inſspicitur vbi requiritur verum factum hominis, ſsed vbi ſsola intentio perficit,
tunc ſsola deſstinationis cauſsa inſspicitur: n. 82. &
idem n. 83.
Deſstinatio pro re perfecta, ſsiue pro facto habetur,
cùm tendit ad regulandam diſspoſsitionem eius,
qui deſstinauit; ſsecùs tamen quoad regulandam
legis diſspoſsitionem. Item ſsi non ſsequatur abſsurdum, vel contrarium iuri communi, aut voluntati teſstatoris, ſsiue eius qui deſstinauit repugnans: ibidem n. 84. & 85.
Determinationis vni formis ratione, & vnitatis ſsermonis, coniecturam voluntatis frequenter deduci, atque in fideicommiſsſsis, ſsubſstitutionibus,
& aliis diſspoſsitionibus vltimis, interpretationem, & argumentum fieri aſsſsiduè, cap. 97. numer. 1.
Verba ſsub vnica determinatione poſsita pariformiter determinari debent, ibidem n. 2.
Diſspoſsitiones duæ, ſsi contineantur ſsub eodem
contextu, ſsunt pari modo determinandæ, ibidem
num. 3.
Determinatio vna reſspiciens plura determinabilia, æqualiter, & vniformiter determinat quoad effectum: quod exornatur permultis, eodem
cap. num. 4.
Determinatio vna reſspiciens plura determinabilia,
non determinat æqualiter, nec vniformiter
quando ſsubeſst diuerſsa ratio determinandi, vel
quando maior ratio eſst in vno determinabilium,
quam in altero, idque ex ſsententia communi:
ibidem n. 5.
Determinat æqualiter, etiam ſsi in vno ex determinabilibus ſsubſsit diuerſsa ratio, ex ſsententia Alexandri: n. 6.
Articulum eundem concludit Alexand. diſstinguendo, provt adnotatur ibidem n. 7.
Mariani Socini iunioris, in eodem propoſsito, ſsententia commemoratur, quæ in præſsumpta diſsponentis voluntate præcipuè ſsubſsiſstit, n. 8.
Simonis de Prætis, & Cardinalis Franciſsci Manticæ in ipſso dubio reſsolutiones expenduntur, &
probantur, n. 9.
Determinatio vna reſspiciens plura determinabilia,
propter conſseruandam teſstatoris voluntatem
præſsumptam, non determinat æqualiter: n. 10.
Vel quando æquali determinatione facta, non valeret diſspoſsitio quoad omnia determinata,
num. 11.
Aut ſsi vtrique determinabilium non conuenit
æqualiter, ſsed tunc determinat, provt naturæ cuiuſsque conuenit, n. 12.
Vel ſsi determinabilium natura ad inuicem repugnat, n. 13.
Aut in eo, quod tacitè intelligendum eſsſset ex lege
in vno, & in altero non, ibidem n. 14.
Vel vbi adeſst perſsonarum diuerſsitas: n. 15.
Maioríſsve prædilectionis ratio conſsideratur, erga
vnum, quàm erga alterum: n. 16.
Vel ſsumus in diſspoſsitione negatiua, n. 17.
Induceretúrve ex æquali determinatione correctio
legis, aut iuris communis, n. 18.
Vel alteri præiudicium magnum infertur, provt
ibi adnotatur, n. 19.
Aut in diſspoſsitione neceſsſsaria, provt ibi explicatur,
num. 20.
Vel quando vnum ex determinabilibus eſsſset fauorabilius altero; in quo contrarietas Auctorum
quorundam proponitur, & inferius explicatur,
ibidem n. 21.
Determinabile vnum aliquando eſst fauorabilius
altero, ex mera legis diſspoſsitione, ſsine aliqua
præſsumpta mente teſstatoris; & tunc admittitur
inæqualis determinatio, n. 22.
AliquãdoAliquando verò vnũvnum determinabile eſst fauorabilius
altero, non ſsimplici diſspoſsitione legis, ſsed ex tacita, & interpretata mente teſstatoris; & tunc
æqualis fit determinatio, etiam ſsi inter ea ſsit diuerſsa ratio, vel vnum ſsit fauorabilius, n. 23.
Caroli Ruini, & Achil. Pedrochæ, duobus in locis
contrarietas diluitur; & agitur, an determinationis regula procedat in his, quæ ex iure ſspeciali procedunt, n. 24.
Determinationis ſspecialis regula non procedit,
quando vtraque determinatio eſst clara, non autem ambigua, vel quando ſsi fieret, violarentur
verba, n. 25.
Aut quando diſsponens, non poterat æqualiter ſsuper omnibus prouidere, n. 26.
Et quando determinationes plures reſspiciunt
vnum verbum; quia quælibet per ſse determinat
verbum: n. 27.
Determinatio æqualis ad hoc vt fiat, ſsufficit,
illam in genere fieri; licèt non fiat in ſspecie: numero 28.
Dicta, vel præteriti temporis, vel præſsentis, vel futuri conſsiderantur: cap. 107. n. 5.
Ex dictis præteriti temporis coniectura ſsumitur
ad actum præſsentem, ibi n. 6.
Ex dictis præſsentis temporis cum negotium conficitur, coniecturam facimus voluntatis præteritæ: ibidem n. 7.
Ex dictis futuri temporis, præſsumptio fit, & coniectura ad iam præterita; vt ſscilicet præmeditata
illa fuerit: ibidem n. 8.
Dictio, pero, Latinè tamen, eſst aduerſsatiua, & reſstringit præcedentia, cap. 89. n. 328.
Interpretatio in fauorem magis Dilecti, facienda
ſsemper: cap. 84. n. 29.
Dilectus magis, quòd à teſstatore vocatus ſsit, aut in
euentum vocationum, & ſsubſstitutionum aliis
prælatus, veriſsimilius eſsſse: ibi n. 30.
Voluntas teſstatoris ita intelligi debet, coniecturáque ſsumi, vt minus dilectus non præferatur magis dilecto, melioriſsvè ſsit conditionis: ibidem,
num. 31.
Verba quantumcunque generalia reſstringi, ne minus dilectus ſsit melioris conditionis, quàm magis dilectus, ibidem n. 32.
Dilectos magis, aut proximiores aliquando abſsurdum non eſsſse, nec inconueniens, melioris conditionis non eſsſse, quàm remotiores, aut minus dilectos; ſsiue non præferri, quando ex verbis teſstatoris aliud concipi poteſst, vel prouiſsio, aut
diſspoſsitio teſstatoris in contrarium adeſst: numer. 33.
De minùs dilectis, ad magis dilectos argumentum
procedit negatiuè, non affirmatiuè: numer. 34.
ibidem.
Nec habet locum in materia odioſsa, nec vbi adeſst
diuerſsitas rationis: num. 35.
Et eſst minus concludens, & coniectura hominis,
ex ſsententia quorundam: n. 36.
Sed valde efficax, atque concludens ex ſsententia
Authoris, quæ & communi Interpretum traditione, & Iureconſsultorum metipſsorum reſsponſsis probatur: n. 37.
Et Hieronymi Gabrielis locus in propoſsito ponderatur, ibidem n. 38.
De Diſspenſsatione in radice matrimonij, vide infrà,
litera M. & cap. 105. n. 19. & ſsequent.
Diſspoſsitio quæcunque locum habere non poteſst,
niſsi verificetur qualitas præſsuppoſsita in ea, cap.
83. num. 6.
Diſspoſsitio quantumuis generalis reſstringitur ſsecundum qualitatem, & naturam rei, de qua fit
diſspoſsitio, cap. 85. n. 10.
Diſspoſsitio quælibet, quantumuis generalis, reſstringitur ad naturam actus cui adiicitur; c. 86.
num. 7.
Diſspoſsitio, quæ de donationibus loquitur, non
comprehendit contractus oneroſsos: cap. 89.
num. 110.
Diſspoſsitio perſsonalis perſsonam non egreditur, &
quæ dicatur perſsonalis, ibi n. 125.
Diſspoſsitio generalis non refertur ad caſsus ſspecialiter prouiſsos: ibidem, num. 150. & vide infrà num. 175.
Neque etiam datur diſspoſsitio etiam vniuerſsalis |
quæ non reſstringatur ad modos proportionales:
ibidem n. 156.
Diſspoſsitio noua facta intelligitur, quoties aliquid
adiicitur, vel detrahitur primæ diſspoſsitioni, numer. 171.
Diſspoſsitio generalis, quando refertur ad caſsus ſspecialiter prouiſsos, ad declarationem eorum, quæ dicta fuere ſsuprà, num. 150. & num. 151. ibidem
num. 175.
Et diſstinguitur an in eadem, vel in diuerſsa diſspoſsitione clauſsula generalis adiiciatur, provt latius
ibi, & num. ſsequenti explicatur: ibidem numer. 175.
Diſspoſsitio generalis non extenditur ad eius confirmatum, quoties confirmans iuri confirmato derogare poterat: ibidem n. 225.
Diſsponens ſsi poſst aliquam diſspoſsitionem, aliquid
fecit, quod poteſst interpretari, in conſstitutionem de nouo, & in declarationem præteritorum, ſsi actus de nouo factus non valeret, valebit
in vim declarationis, vt actus ſsuſstineatur: cap.
107. num. 23.
Diſspoſsitio nulla eſst adeò generalis, quæ à veriſsimili
interpretationem non recipiat: cap. 63. numer. 31.
Quoniam verba, quæ deficiunt, debent ſsubaudiri
ex veriſsimili voluntate, cap. 63. n. 31. & 32.
Diſspoſsitio limitata extenditur propter adiectam
rationem generalem, cap. 66.
Domusnomẽnomen, cùm à teſstatore profertur, quid ſsignificet, vide omnino c. 93. §. 17. per totum.
Domus legatum, vide c. 62. n. 28. & ſsequent.
Domo vendita, veniunt omnia ea, quæ ſsunt deſstinata ad perpetuum vſsum domus, etiam ſsi non
ſsint affixa, quia ſsufficit deſstinatio, eodem c. 62.
num. 25
Domus appellatione, quando veniat apotheca, ibidem num. 21.
Horti etiam appellatione, an veniat domus, ibidem
num. n. 22. 31. & 32.
Donatarij præſsentia ſsimul cum eius taciturnitate
pro acceptatione reputatur, c. 80. n. 8.
Donatio eiuſsdem rei ſsi duobus, aut pluribus fiat, is
præfertur, cui verè, aut fictè, per clauſsulam ſscilicet Conſstituti, res tradita fuerit: cap. 80. n. 17.
Vbi latiùs id exornatur, & de vi, & effectu clauſsulæ Conſstituti in propoſsito l. quoties, C. de rei vendicat. agitur.
Donatio quando inter aliquas perſsonas prohibetur regulariter, ob remunerationem tamen, aut
benemerita permittitur, neceſsſsariò requiritur,
quod aliunde, & verè conſstet benemerita præceſsſsiſsſse; nec ſsola aſsſsertio ſsufficit eius, qui donare prohibitus eſst: cap. 80. n. 38. vbi id exornatur.
Debent etiam benemerita æquiualere rei donatæ,
nec modum remunerationis excedere, ibidem
num. 39.
Donationis acceptatio etiam hodie neceſsſsaria eſst,
poſst editam legem Ordinamenti, quando infanti,
pupillo, furioſso, aut ſsimilibus perſsonis fieret: eodem cap. 80. num. 41.
Requiritur etiam acceptatio quando donatio continet onus aliquod, vel grauamen, ſsiue donatarius ad aliquid reſspectiuè grauatur: ibidem
num. 42.
Donatio inter viuos facta irreuocabiliter in teſstamento, ſseu codicillis, ſsiue pura, ſsiue ſsub conditione, ſsi reuocatur teſstamentum, an valeat, cap.
86. num. 41.
Atque ita an donatio facta in vltima voluntate, intelligatur ſsecundum illius naturam, vt reuocari
poſsſsit vnà cum ipſsa vltima Voluntate, ibidem.
Vbi quod de iure ſsit valida, & irreuocabilis: ibid.
Donatio inter viuos vera, ac de iure valida fieri poteſst in teſstamento, ſseu codicillis, ſsicut quilibet
alius contractus: d. cap. 86. n. 42.
Donatio facta in teſstamento, ſsi teſstamentum reuocetur, an valeat, vt explicetur, quot caſsus diſstinxerint Interpretes noſstri, remiſsſsiuè: ibid. n. 43.
Tranſsitum facit in donationem irreuocabilem inter viuos, legatum cum promiſsſsione de non reuocando: ibidem n. 44.
Donatio cauſsa mortis, cum promiſsſsione de non reuocando, tranſsit in donationem inter viuos: ibidem num. 45.
Donatio cauſsa mortis, & inter viuos an tranſsmittatur ad hæredes, quando donatarius prædecedit
donatori: num. 46. ibidem.
Donatio cauſsa mortis, facta etiam pro hæredibus
donatarij, eſst donatio inter viuos: ibidem n. 47.
Donatio natiuitate filiorum reuocata, mortuis poſstea liberis non reconualeſscit, c. 89. n. 10.
In bonis à Rege Henrico donatis non poteſst vltimus poſsſseſsſsor ordinem clauſsulæ Regis eiuſsdem
mutare, ſsiue quouis modo filium primogenitum ea ſsucceſsſsione priuare, quam ex legis ipſsius,
ſsiue Regis Henrici diſspoſsitione conſsequi debet:
ibidem num. 81.
Sic nec filiam etiam natu maiorem poterit vltimus
maioratus poſsſseſsſsor præferre filio maſsculo primogenito, ſsiue eo prætermiſsſso, illam ad ſsucceſsſsionem inuitare, ibidem num. 82.
Donare, & alienare Princeps poteſst ciuitatem aliquam, vel oppidum, vel caſstrum; dummodo non
ſsit in magnum detrimentum Principatus, & ditionis ſsuæ: quod latiſsſsimè explicatur ac defenditur per Menoch. eodem c. 89. n. 85.
Qui ipſse fundamenta adducit quamplurima, &
contrariæ partis fundamentis reſspondet, ibidem.
Et ex cauſsa remunerationis ſseruitiorum, multo magis certum eſst, Principem id efficere poſsſse, & oppida, ſsiue bona ſsui Principatus donare: ibidem
num. 86.
Ob benemerita poſsſse Principem rem vnius alteri
donare, & aſsſsignare: ibidem num. 88.
Donatarij merita non debent neceſsſsariò æquiualere rei donatæ à Rege, & Principe: ibidem n. 89.
Vbi etiam explicatur quid iuris ſsit in aliis priuatis.
Donatio ob benemerita, & ſseruitia facta, reuocari
non poteſst à Principe concedente, vel ab eius
ſsucceſsſsoribus: eodem cap. n. 91.
Sicuti nec priuilegium reuocatur, provt numero
ſsequenti adnotatur: ibidem.
Donatio perfecta, à Principe facta, non poteſst ab
eo modificari, & reſstringi: ibidem n. 92.
Poteſst tamen ex cauſsa publicæ vtilitatis, vel lege
generali; provt ibi notatur atque exornatur, dicto cap. 89. num. 93.
Donatio in dubio non præſsumitur: quod exornatur, d. cap. 89. num. 100.
Ex donatione Regis Henrici, qui aſsſserit alium bona aliqua poſsſsidere, id probare tenetur: ibidem
num. 102.
Donari videtur, quod nullo iure cogente conceditur: quod exornatur, ibidem n. 109.
Bona Regis Henrici ſsi vendantur, cum facultate
Regia, quæ ex donatione ipſsius proceſsſserunt,
vtrum ad emptorem, cum ſsua cauſsa, & qualitate
tranſseant, d. cap. 89. n. 119.
Vbi Ludouici Molinæ locus expenditur, atque
exornatur, ibidem.
Et Roſsentalis concluſsiones tres in propoſsito commemorantur, ibidem.
Donatio non ideo deſsinit eſsſse propria, quod cum
qualitate maioratus facta fuerit, ibidem, cap. 89.
num. 166.
Donatio perfecta à Principe facta modificari poſstmodùm poteſst ex cauſsa publicæ vtilitatis, vel lege generali lata; provt ſsupra dictum fuit numer. 93. etiam ſsi titulo maioratus perpetui, cum
vocationibus, & ſsubſstitutionibus omnium de familia facta fuerit, eodem cap. num. 179.
Atque ita modificatio ea non modo intelligitur, &
ſseruari debet reſspectu primi donatarij, ſsed &
omnium etiam, quibus ex vocationibus, aut
ſsubſstitutionibus ius adquiſsitum fuerit: ibidem,
num. 179.
Donatio, vel conceſsſsio ab aliquo facta poteſst per
Principem modicari, ibidem, n. 181.
Donatio excedens quingentos ſsolidos ſsi non eſst
inſsinuata vitiatur in exceſsſsu, ſsed firma in reliquo
manet, cap. 100. n. 9.
Et de intellectu l. ſsancimus, C. de donationibus, remiſsſsiuè.
Donatio facta extraneo in præiudicium legitimæ filiorum, non reuocatur in totum, ſsed in eo tantum, in quo legitima læditur, dict. cap. 100. n. 10.
Et ibidem de intellectu & materia l. 2. §. ſsi pecuniam,
ff. de donation. & in l. ſsi ego, §. ſsi res, ff. de iure dotium,
& infra, n. 15.
Donationem factam in fauorem matrimonij habere tacitam conditionem ſsi matrimonium ſsequatur, eodem cap. 109. n. 23.
Provt habent cæteri contractus innominati correſspectiui, ſsi implementum ſsequatur, ibidem.
In donando, in legando, vel alio quouis modo
dando, aut relinquendo, cum exceditur in quantitate, vel in tempore, vel in modo à iure permiſsſsis, in exceſsſsu diſspoſsitio vitiatur; ſsuſstinetur verò in eo quod, lege permittente, datur, vel relinquitur: quod exornatur, cap. 100. numer. 7.
& ſseq.
Donatarij præſsentia ſsimul cum eius taciturnitate,
pro acceptatione reputatur, cap. 80. n. 8.
Dos conſstituta puellæ, ob eius benemerita, & dilectionem, qua eam dotans proſsequebatur, non
præſsumitur conſstituta, cauſsa, & contemplatione patris ipſsius puellæ, qui eam dotare tenebatur, c. 84 n. 48.
Vbi in terminis expenditur Iacobi Menochij conſsilium 781. lib. 7. qui ex coniectura, quæ ab affectione, & dilectione teſstatoris colligitur, & cuius contemplatione dos fuit conſstituta; excitatur principaliter, provt ibi adnotatur dicto cap.
84. num. 48.
Dotem promittens maritus reſstituere, poteſst deducere partem ſsibi delatam ab ſstatuto, cap. 85.
num. 51.
Dotis receptæ confeſsſsionem à marito, etiam in articulo mortis factam, filiis, & creditoribus præiudicium non afferre, c. 111. n. 19.
Niſsi aliunde, & vere dotis ipſsius numeratio probetur, ibidem.
Vbi titulus, C. de dote cauta, non numerata, exornatur permultis, remiſsſsiuè, ibidem.
Dotis receptæ confeſsſsio probat, vbi præceſsſsit promiſsſsio, ibidem n. 20.
Et quando eſst veriſsimilis, ibidem n. 21.
Dotis receptæ confeſsſsio facta in teſstamento, ſsuſstinetur iu vim legati, ſseu fideicommiſsſsi, ibidem
num. 22.
Quod tam filiis, aut deſscendentibus, vel etiam
creditoribus extantibus, quam extraneo hærede
inſstituto, quemadmodum practicari debeat, ibi
adnotatur.
E
ELectione vltimi poſsſseſsſsoris, vel etiam alterius
in Hiſspanorum primogeniis, in vinculis, &
meliorationibus, & in patronatibus, & Capellaniis, & in anniuerſsariis poſsſse ſsuccedi, cap. 67.
num. 1.
Indéque voluntatem teſstantis, vt in maioratu, fideicommiſsſso, & aliis ex electione alicuius ſsuccedatur, validam eſsſse de iure, ibidem.
Non enim in hac diſspoſsitione, eiuſsdem ſsubſstantia,
ſsed ſsolum perſsonarum declaratio in alterius voluntatem confertur, quod iure permiſsſsum eſst,
ibidem.
Ex electione alterius cum ſsucceditur, quam plurima excitari per Interpretes noſstros dubia, &
quæſstiones, de quibus longa ſserie remiſsſsiuè, eodem cap. 67. n. 2.
Electio cum in liberam alicuius voluntatem commiſsſsa eſst, is eligere poteſst quemcunque voluerit, etiam eum, qui indignitate facti indignus ſsit,
dummodo indignitate iuris non ſsit indignus; atque ita remotiorem etiam conſsanguineum,
excluſso, ſsiue relicto proximiore, ſsi inter conſsanguineos electio libera data ſsit: ibidem n. 3.
Facultas, quàm lata, atque abſsoluta à Iuriſsconſsultis, his, quibus liberum eligendi arbitrium relinquitur, conceſsſsa fuerit: eodem cap. 67. numer. 4.
Petri de Peralta in hac materia, qua liberæ alicuius
voluntati electio perſsonarum commiſsſsa eſst, inſsignis theorica, & notanda reſsolutio profertur:
ibidem n. 5.
Electio facta de digno, omiſsſso digniori, an iure
poli valeat, & quid in foro conſscientiæ, & de
iure Canonico, & quoad officia ſsecularia.
Et eligens dignum, prætermiſsſso digniori, vtrum peccet mortaliter, an etiam ad reſstitutionem teneatur? remiſsſsiuè, ibidem n. 6.
Elector, in cuius arbitrium electio ad maioratus
ſsucceſsſsionem commiſsſsa eſst, qualiter teneatur eligere: ibidem n. 7.
Patris Ludouici Molinæ, cùm electio in liberam
alicuius voluntatem, vel in arbitrium confertur,
in vtroque foro reſsolutio proponitur: eodem
cap. 67. n. 8.
Elector cui liberum arbitrium conceſsſsum eſst, non
poteſst eligere indignum: quamuis, qui ſsibi arbitrium conceſsſsit, illum eligere potuiſsſset: ibidem
num. 9.
Si is, cuius conſscientiæ teſstator electionem commiſsit, malè eligat, poterit ab eius electione appellari: ibidem n. 10.
Electores ſsi malè in electione arbitrentur, ad Superiorem eſst recurrendum: ibidem n. 11.
Electio perſsonarum, an detur, ſsiue committatur
alicui, an verò generi, familiæ, parentelæ, ſseu
conſsanguineis, aliquid ſsimpliciter relinquatur,
multum intereſsſse: nam in primo caſsu, remotior
etiam conſsanguineus eligi poteſst: in ſsecundo verò, diſspoſsitio intelligitur gradatim, ſseu de proximiori: Atque ita conſsiderari debet principaliter,
|
an detur electio, vel fiat ſsimpliciter conſsanguineorum nominatio: eodem cap. 63. num. 17.
Electio pauperum cenſsetur primum conceſsſsa executoribus teſstamenti conſstitutis à teſstatore: &
nullis exiſstentibus executoribus, Epiſscopus ciuitatis teſstatoris eligendi facultatem habet: ibidem num. 40.
Et an priùs fœminas, quàm maſsculos eligere debeat, vel è conuerſso? remiſsſsiuè, ibidem n. 41.
Electio, aut nominatio ad emphyteuſsim, legatum,
fideicommiſsſsum, aut quid ſsimile, efficitur irreuocabilis, nec variari poteſst ex promiſsſsione, ſseu
pacto de non reuocanda nominatione incerti de
incertis: ex ſsententia quorundam.
Contrarium ex ſsententia aliorum.
Et de vtraque, num. 6. & 36. cap. 80.
Electio, aut nominatio facta ad emphyteuſsim, vel
quid ſsimile ex cauſsa oneroſsa, an remaneat irreuocabilis: eodem c. 80. n. 7. & 40.
Eligendi, aut nominandi facultas, cum etiam ex
contractu competit, an variare liceat, & prima
electio reuocari poſsſsit: eodem c. 80. n. 10.
Quod non poſsſsit, nec admitti debeat differentia inter facultatem competentem ex contractu, vel
ex vltima voluntate, iuxta ſsententiam quorundam, ibidem.
Contra verò ex ſsententia communi, quæ ibidem
probatur, n. 18. & 35. & 43. vbi vide.
Alberti Leonini locus explicatur, cap. 80. num. 46.
ibidem.
Electionis facultas, per inſstitutorem maioratus,
primo nominaro conceſsſsa, vtrum ad omnes
ſsucceſsſsores porrigatur? cap. 87. ex n. 17. cum ſsequentib. vſsque in finem cap.
Emphyteuſsis conceſsſsa filiis, an nepotibus conceſsſsa
eſsſse intelligatur? cap. 66. n. 62.
Exceptio rei iudicatæ, vt obſstet, tria copulatiuè requiruntur; identitas ſscilicet cauſsæ, perſsonarum,
& rerum: cap. 104. n. 25.
Quod ſscilicet eadem res petatur, eadem ſsit cauſsa
petendi, & eadem conditio perſsonarum, ſsiue eædem ſsint perſsonæ: ibidem: quod exornatur.
Et ſsufficit identitas perſsonarum, aut rerum, vera,
vel interpretatuia: ibidem n. 26.
Exceptio rei iudicatæ obſstat, vbicunque ſsecundum
iudicium venit ad reſsciſsſsionem eius, quod in
primo est determinatum, & quando examinatur
id, quod iam fuit deciſsum in primo: ibidem numero 27.
Et quando actio eſst diuerſsa, ſsed idem eſst medium
concludendi: ibidem n. 28.
Et licet ad rem diuerſsam agatur, ſsi pendet ex eodem fonte, & eadem eſst origo: ibidem n. 29.
Exceptio rei iudicatæ, vt obſstet, requiritur, quod
ſsuper eo fuerit iudicatum, quod nunc venit in
in controuerſsiam: ibidem n. 30.
Exceptio rei indicatæ non obſstat, quando poſst latam ſsententiam ſsuperuenit cauſsa agendi: ibidem
num. 31.
Exceptionem rei iudicatæ non obſstare, in dubio
pronuntiandum eſst: eodem cap. 104. n. 32.
Nec quando actum fuit in vnico iudicio etiam
plenario, ad vnum finem, ſsi in alio poſstmodùm
ad alium finem agatur: ibidem n. 33.
Sententia lata in iudicio ſsummario, non nocet, neque obſstat in plenario, etiam inter eaſsdem perſsonas: ibidem n. 34.
Excluſso aliquo à ſsucceſsſsione, tunc demum eius deſscendentes excluſsi cenſsentur, quando eadem ratio excluſsionis militat in illis; ſsecus tamen ſsi
æqualiter non militat, cap. 103. n. 7.
Vel ſsi ille excluderetur ob aliquam qualitatem,
quæ in eius deſscendentibus ceſsſsaret, ibidem.
Excluſsa vna perſsona, vel ſsuccedere prohibita, eius
deſscendentes tunc demum excluſsi cenſsentur
quando ex perſsona excluſsi venirent; ſsecus tamen, quando ad ſsucceſsſsionem venirent ex perſsona propria, & proprio iure, ibidem n. 8.
Congerunt etiam auctoritates Interpretum quamplurimæ, qua eò tendunt, vt excluſsa vna perſsona, vel ſsuccedere prohibita, cenſseantur omnes
ab eo deſscendentes excluſsi, vel prohibiti ſsuccedere, eodem cap. 103. n. 14.
Et filios non debere eſsſse melioris conditionis,
quàm eorum parentes, ibidem.
Et non poſsſse quem admitti ad ſsuccedendum, niſsi
præcedens gradus ſsit ſsucceſsſsibilis, ibidem.
Et deſstructo ordine, deſstrui ordinabile, ibidem.
Et medium impertinens impedire tranſsitum ad extrema, ibidem.
Et principium, atque originem vitioſsam in deſscendentibus deriuati, ibidem:
Et in effectu non poſsſse plus iuris eſsſse in cauſsato,
quàm in influenti potentia cauſsæ, provt latiùs,
ibidem.
Excluſsionis filiorum naturalium à ſsucceſsſsione ratio
præcipua, quæ maioratus inſstitutorem excitare
potuit, & ſsolet, ita fortiter militare in eius filiis,
& deſscendentibus, quàm in ipſsis filiis naturalibus, eodem c. 103. n. 23.
Excluſsa vna perſsona, cenſsentur omnes excluſsi, qui
ab illa deſscendunt, ſsiue veniant ex perſsona propria, ſsiue ex perſsona excluſsi, ibidem n. 24.
Idque ex ſsententia Petri Surdi contra communem,
ibidem.
Ex ſsententia verò Authoris, quando diſstinctio
communis admitteretur, an ſscilicet ex propria
perſsona quis veniat, & ſsucceſsſsionem prætendat,
an ex perſsona alterius, nihil intereſsſse in fauorem legitimorum ex illegitimis venientium,
cum ex radice infecta ipſsi procedant: provt ibi
obſseruatur, eodem c. 103. n. 25.
Nec verè poſsſsint ex propria perſsona venire, nec
ſsucceſsſsionem prætendere, cum de eis teſstator, inſstitutórve maioratus non ſsenſserit, ſsicque nec
proprij iuris, aut perſsonæ propriæ conſsideratio
detur, ibidem n. 26.
Executor non debet abuti conceſsſsa ſsibi diſstribuendi poteſstate, c. 67. n. 12.
Executor, vel is, cui facultas diſstribuendi bona inter pauperes, aut eos eligendi relicta eſst, an
poſsſsit vni, vel pluribus diſstribuere, vel vnum, vel
plures eligere: ibidem num. 14. Vbi & de intellectu l. vnum ex familia, §. ſsed ſsi fundum, verſs. Et ſsiquidem, ff. de legat. 2.
Executorum teſstamentariorum, aut eorum quibus
diſstribuendi bona, facultas relicta eſst, materia
longa ſserie explicatur remiſsſsiuè, ibidem numer. 16.
Executor deputatus ad diſstribuendum bona inter
pauperes, vel is cui electio commiſsſsa eſst, an poſsſsit etiam in ſse ipſsum diſstribuere, vel electionem facere, remiſsſsiuè: eodem cap. 67. numero 37.
Cum etiam teſstator certum numerum conſsanguinearum ad legatum dotis præſsentari iuſsſsit, ſsi tot
eiuſsdem gradus conſsanguineæ non ſsint, an aliæ remotioris gradus præſsentari debeant? remiſsſsiuè,
ibidem n. 38.
Exemplis, an, & quando iudicandum ſsit, cap. 89.
num. 98.
Exhæredatio fieri non poteſst niſsi ex cauſsa legitima,
|
à parente expreſsſsa, & ab hæredibus probata, cap.
100. num. 20.
Forma exhæredationis quoad ſsolam legitimam
ſseruanda eſst, non quoad bona, quæ vltra legitimam filio relinquuntur; niſsi iure maioratus legitima ſsimul cum aliis bonis filio relinquatur:
ibidem n. 21.
F
FActum dicitur factum, quamuis non duret factum, c. 89. n. 8.
Quod declaratur in conditione momentanea; ſsecùs
in ſsucceſsſsiua: ibidem.
Facti, quæ ſsunt, minimè præſsumuntur, ibidem numer. 106.
Factum aliquid qui aſsſserit, probare debet: eodem
cap. 89. num. 107.
Facta, etiam cordis, ſseu intentionis ſsecreta, & voluntatem enuntiant, c. 107. n. 3.
Ex factis, geſstíſsque declarari mentem, animum, &
voluntatem; & ſsic de alicuius voluntate non
minus apparere factis, quàm verbis: eodem cap.
107. num. 14.
Cæterum declarationem hanc voluntatis, ex facto
prouenientem, tacitam dici ex ſsententia quorundam: ibidem n. 11.
Alios verò aſsſseueraſsſse, quod ſsit inter tacitam, & expreſsſsam, ibidem n. 12.
Eſst enim tacita quoad verba, quia verba deficiunt,
& expreſsſsa quoad effectum: ibidem n. 13.
Imò, voluntas melius expeditur, & fortius datur intelligi rebus ipſsis geſstis, ſseu factis, quàm verbis:
eodem cap. 107. n. 17.
Quoniam facta effectum ipſsum oſstendunt, & magis deliberatè fiunt: ibidem.
Verba verò contra voluntatem aliquando proferuntur, ibidem.
Facta eſsſse vero proximiora, quàm nuda vocabula,
ex ſsententia Baldi: eodem c. 107. n. 18.
Ex facto teſstatoris non ſsolùm, ſsed etiam ex eo quod
facere propoſsuit, eius voluntas declaratur: ibidem num. 20.
Ex non factis, aut non dictis, coniectura, aut præſsumptio non ſsumitur regulariter: ibidem numer. 26.
Quoniam ex his, quæ non apparent, nulla præſsumptio colligitur.
Ex non factis, aut ex non dicta aliquando ſsumitur
coniectura, in actibus inter viuos, quando is qui
debet aliquid facere, vel dicere; nihil facit, vel
dicit: provt ibi oſstenditur, eodem cap. 107. numer. 32.
Ex facto coniectura quæ colligitur, fortior eſst,
quàm quæ ex non facto deducitur: ibidem numer. 33.
Factum affirmatiuum intenſsius declarat voluntatem, quàm negatiuum: ibidem n. 34.
Facultas Regia num concedi valeat, vt in perſsona
filij vnici primogenium inſstitui valeat, idque
etiam in præiudicium iuris alteri quæſsiti, c. 67.
ſsub num. 44.
Facultas conceſsſsa ad faciendum maioratum in vno
ex filiis, an extendatur ad nepotes, remiſsſsiuè, cap.
66. num. 64.
Facultate conceſsſsa eligendi vnum ex filiis, ſsiue in
vocatione filij & filiorum, provt hæres elegerit,
vtrùm poſsſsit eligi vnus ex nepotibus; remiſsſsiuè,
cap. 66. numero 65.
Facultas libera teſstandi alicui conceſsſsa, intelligitur
conceſsſsa, modò teſstetur ſsecundum iuris ſsolemnitatem: cap. 86. num. 8.
Falcidiæ non videtur renuntiaſsſse hæres, qui promiſsit ſsoluere legata: cap. 86. n. 50.
Familia vna vtrùm poſsſsit inter ſse conſsuetudinem
introducere, vt in ea, iure primogenituræ, aut
certo ordine, & modo procedatur: cap. 93. §. 10.
per totum.
Familiæ fauore, quando teſstator aliquid diſsponit,
intelligitur de propria, & non hæredis: cap. 93.
§. 13. n. 10. & §. 16. n. 28.
Familiæ nomen quid ſsignificet, quemadmodum
accipiatur, quos comprehendat, & an effectiuè,
an contentiuè intelligatur, tam in fideicommiſsſsis, quàm in maioratibus: cap. 93. §. 16.
Familiæ quando fideicommiſsſsum relinquitur,
quemadmodum ij, qui ex familia ſsunt, admittantur; ibidem explicatur.
Familiam teſstator vocans, cenſsetur intelligere, vt
ſseruetur proximitas gradus, dicto §. 16. n. 20.
Familiæ fideicommiſsſsum relictum, ad quem vſsque
gradum extendatur.
Et quid in maioratibus Hiſspaniæ, d. cap. 93. §. 16.
num. 25. & 26.
Familia per fœminas conſseruatur, ſsicut per maſsculos, & ipſsæ ad maioratum, inſstitutum ob conſseruationem familiæ, admittuntur, dicto §. 16.
num. 13.
Memoria etiam conſseruatur per fœminas, ſsicut per
maſsculos, & ſsuccedunt in maioratu, ob conſseruationem memoriæ inſstituto, ibidem n. 14.
De familia, agnatione, & cognatione, vtrum illegitimi eſsſse dicantur, c. 93. §. 16. n. 48.
Ferendus non eſst, qui lucrum amplectitur, onus autem ſsubire recuſsat, c. 64. n 5.
Quod explicatur n. 57.
Feudum alienari ſsui natura non poteſst, cap. 86. numer. 16.
Feudo conceſsſso tàm pro maſsculis, quàm pro fœminis, an fœmina concurrat cum maſsculo, ibidem num. 34.
Feudum, quod ſsemel fecit tranſsitum ad fœminam,
ob maſsculi defectum, non amouebitur ab illa,
etiam ſsi maſsculus ſsuperueniat, c. 91. n. 9.
Fideicommiſsſsi ius, an, & quando cenſseatur remiſsſsum per diuiſsionem bonorum inter cohæredes
factam, c. 89. 120.
An etiam cenſseatur remiſsſsum, quando vnus frater,
alteri conceſsſsit licentiam vt bona fideicommiſsſso ſsubiecta alienare poſsſset; & fideicommiſsſsum
ipſsum conditionale eſsſset, ibidem n. 121.
Explicatur text. in l. ſsi fundum per fideicommiſsſsum, ff.
de legat. 1. ibidem n. 122.
Ludouic. quoque Molinæ locus, de quo ſsub n. 119.
notatur, ibidem n. 123.
Fideicommiſsſsa, & primogenituræ Galliæ, Italiæ, &
aliarum regionum valde differunt à primogeniis
Hiſspaniæ, & de illis ad maioratus horum Regnorum non rectè infertur, c. 92. n. 47.
Fideicommiſsſsum reciprocum, in bonis, quæ ſsunt
intra legitimam, hodie à parentibus fieri non
poteſst, cap. 64. num. 61. vbi agitur de leg. ſsi pater puellæ, C. de inoffic. teſstam.
In fideicommiſsſso relicto poſst mortem ſsororis teſstatoris, filiis ex ipſsa ſsorore, an concurrant nepotes, ex ſsobrinis prædefunctis, remiſsſsiuè, cap. 66.
num. 59.
Fideicommiſsſsum perpetuum, & abſsolutum inter omnes de familia, an, & quando cenſseatur indu|
ctum per prohibitionẽprohibitionem alienationis, expreſsſsa ratione, vt bona perpetuò remaneant, aut conſseruentur in familia: & de aliis huic diſsceptationi
annexis: cap. 93. §. 6. per totum, vbi latè agitur.
Filij naturales, an, & quando ex præſsumpta mente teſstatoris deficere faciant conditionem ſsi ſsine
liberis; atque ita ſsubſstitutum excludant, vel
non, cap. 82 num. 13. Intricatus equidem, & difficilis, licet vulgatiſsſsimus articulus, & ab infinitis iuris vtriuſsque Interpretibus explanatus,
quorum longa ſserie commemoratio habetur,
ibidem.
Filij naturales tantum, an contineantur in fideicommiſsſsis diſspoſsitiuis, ad fauorem filiorum, &
deſscendentium; an verò filij legitimi, & naturales duntaxat, ibidem num. 14. quod exornatur,
& latè comprobatur, ibidem.
Filiorum appellatio, tam naturalis eſst, quam liberorum, & ècontra, nec inter vocationem filiorum, aut liberorum differentia conſstitui poteſst,
quoad fideicommiſsſsorum, ſsubſstitutionum, ac
primogeniorum materiam; eodem capit. 82. numero 15.
Articuli ſsuperioris, filius ſscilicet naturalis, an, &
quando ſsupraſscriptam conditionem, ſsi ſsine liberis deceſsſserit, deficere, faciat, vel non, vera reſsolutio, quòd principaliter pendeat ex vera interpretatione l. ex facto, §. ſsi quis rogatus, el primero, ff. ad Senat. conſs. Trebellian. & l. generaliter, §.
cum autem, C. de inſstitut. & ſsubſstit.
Vbi vndecim intellectus ad ea iura recenſsentur remiſsſsiuè, ibidem numero decimo ſseptimo.
Adducitur etiam communis interpretatio, videlicet multùm intereſsſse, an conditio illa ſsi ſsine liberis deceſsſserit, exprimatur ab homine, vel præſsumatur à lege; idque ex ſsententia multorum: eodem cap. 82. num. 18.
In quo etiam ſsibi metipſsis non conſtãtconſtant Interpretes;
quidam namque aſsſseuerarunt indiſstinctè naturales nullatenus ſsub dicta tacita, vel à lege ſsubintellecta conditione, ſsi ſsine liberis, comprehendi: ibidem num. 19.
Alij verò contraria in ſsententia fuere; & etiam ſsub
dicta tacita, vel ſsubintellecta conditione naturales admiſserunt, provt ibi obſseruatur; eodem
capit. 82. num. 20.
Alij denique, quod conditio præſsumpta, ſsiue ſsubintellecta, de qua in dict. §. cum autem, diſstinguenda non ſsit, nec differat à conditione expreſsſsa,
de qua in dicto §. ſsi quis rogatus, rectiùs tuentur,
ibidem num. 21.
Et eorum ſsententia defenditur; atque comprobatur, ibidem num. 22.
Filij naturales, quod comprehendantur ſsub nomine filiorum in conditione poſsitorum, & ſsic deficere faciant conditionem, & ſsubſstitutionem
excludant, ex ſsententia multorum, ibidem numer. 23.
Et de eorum fundamentis, ibidem.
Filios naturales non efficere, vt conditio deficiat,
ſsicque, nec ſsubſstitutum excludere, ex ſsententia aliorum quamplurimorum, ibidem num. 24.
Qui validiſsſsima, & vrgentiſsſsima fundamenta pro
ea parte expendunt, ibidem.
Et in filiis naturalibus, in ſseruitute natis, in figura
matrimonij, contra ſstatuunt; licèt alij diſsſsentiant;
provt obſseruatur, ibidem.
Filij naturales an & quando comprehendantur ſsub
nomine filiorum in conditione poſsitorum, ſsicque faciant deficere conditionem, & ſsubſstitutum excludant, vel non; hactenus excitatam quæſstionem, facti magis, ſsiue voluntatis, quàm
iuris eſsſse quæſstionem ex ſsententia Authoris
eodem cap. 82. numero vigeſsimo quinto.
Atque ita ex voluntate totam pendere: quod exornatur, & num. ſsequent. ibidem.
Filij naturales, an, & quando deficere faciant conditionem ſsi ſsine liberis, & ſsic ſsubſstitutum excludant, vel non; diſsceptationem hanc, totam coniecturalem, & præſsumptam, tribus diffiniſsſse
coniecturis Vlpianum Iureconſsultum, in dicto §. ſsi quis rogatus, ibidem num. 32.
Deinde & alias nonnullas, Interpretes noſstros adiunxiſsſse, ibidem.
Filij naturales ex præſsumpta mente teſstatoris, non
faciunt deficere conditionem, ſsi teſstator ſsit conſstitutus in dignitate; eodem cap. 82. numero trigeſsimo tertio.
Faciunt deficere, quando teſstator mentionem feciſsſset naturalium in alia parte teſstamenti, & eos
honoraſsſset: ibidem num. 34.
Vel quando ipſsemet teſstator eſsſset etiam naturalis,
quamuis nobilis, & in dignitate conſstitutus;
ibidem numero trigeſsimo quinto.
Filij naturales non faciunt deficere fideicommiſsſsum, quando colligitur ex teſstatoris voluntate,
ipſsum nolle quòd dicti filij excludant ſsubſstitutum; ibidem num. 36.
Vtputà ſsi teſstator hæredem inſstituit filiam propriam, vel conſsanguineam, aut etiam extraneam, ibidem.
Vel ex conditione propria teſstatoris, ita colligatur: ibidem num. 37.
Aut ex qualitate perſsonæ ſsubſstitutæ, ibidem numer. 38.
Naturales liberos ſsubſstitutum non excludere, ſsi
grauatus teſstamenti tempore legitimos, & naturales filios habuiſsſset, de quibus cogitatum à teſstatore præſsumeretur: eodem cap. 82. num.
39. Idque ex ſsententia quorundam. Contra verò ex ſsententia aliorum.
Vel quando filius legitimus, naturaliſsque teſstatoris
ſsubſstitutus fuiſsſset, de quo latiùs, remiſsſsiuè, ibidem num. 40.
Filius primogenitus naturalis vtrùm ſsuccedat
in maioratu, in quo filij ſsimpliciter ad eius ſsucceſsſsionem vocantur, ibidem numer. 41. vbi
cõmuniscommunis Scriptorum huius Regni reſsolutio negatiua, quod regulariter non ſsuccedant, probatur; & infra num. 47. ibidem.
Ad maioratus ſsucceſsſsionem, ad quam filij ſsimpliciter vocantur, nunquam filius naturalis admittendus erit, niſsi ex coniecturis aliud comprehendatur; ibidem numer. 42.
Filius naturalis primogenitus, an ſsuccedat in maioratu, nécne, tam antiquo, quàm nouo; à patre, vel matre inſstituto; vt explicaret Auctor, ſsex
caſsus principales conſstituit, at que diſstinxit, quibus abſsolutè admodùm, atque accuratè tota hæc
diſsputatio circunſscribitur; ibidem, num. 43.
Primus, quando filij naturales expreſssè, & ſspecificè vocantur, eodem cap. 82. num. 44.
Secundus, quando expreſssè excluduntur, ibidem
numero 45.
Tertius, quando nec vocantur, nec excluduntur
expreſssè naturales; in vocationibus tamen, atque ſsubſstitutionibus, legitimorum mentio habita
eſst, ſsiuè legitimi vocantur: ibidem num. 46.
Quartus, quando filij, ac deſscendentes ſsimpliciter
vocantur, atque inuitantur ad ſsucceſsſsionem, abſsque adiectione verbi, legitimis, de quo etiam, ſsuprà num. 41. ibidem num. 47.
Quintus, quando in eiſsdem terminis, ac filiis, &
deſscendentibus ſsimpliciter vocatis, nec legitimorum facta mentione, filij naturales contendunt, ſse ex coniecturis vocatos, ibidem numer. 48.
Sextus & vltimus, quando omnes legitimi conſsanguinei deficiunt, ibidem num. 49.
Senatus Regij Hiſspalenſsis in propoſsito, & hactenus agitato dubio, definitio commemoratur,
ibidem num. 50.
Filius vtrùm poſsſsit repudiare hæreditatem paternam, & bona emphyteutica retinere, remiſsſsiuè;
cap. 86. num. 58.
Filij, vel filiæ appellatione, quamuis in materia
primogeniorum, vtpote perpetua, & tractum
ſsucceſsſsiuum habente, etiam nepotes, & cæteri
deſscendentes contineantur, & veniant, cap. 92.
num. 20. & 30.
Et hoc procedat etiam ſsi teſstator, inſstitutórve maioratus, vtatur verbo, filio, in ſsingulari; ibidem
numero 21.
Id tamen intelligi debet, atque locum, obtinet,
cum agitur de conſseruanda perpetuitate maioratus, & ne extinguatur: ſsecus verò quando agitur, de excludendo filio inſstitutoris propter nepotem, aut alium deſscendentem, cum in filio
conſseruari poſsſsit; provt latius ibi, eodem cap.
92. numer. 21.
Filij appellatione nepos venit, non quidem ex proprietate ſsermonis, ſsed per interpretationem, aut
ex coniecturis, cum veriſsimilis, & præſsumpta
mens teſstatoris ita ſsuadet; ibidem num. 23.
Filias proprias plus diligit pater, quàm neptes,
vel alias deſscendentes, quantumcunque ex filiis
maſsculis proueniant, ibidem num. 25.
Quia eſst in primo gradu, neptis autem in vlteriori;
ibidem num. 26.
Et ideò in dubio filij iam nati, & cogniti, non debent excludi à nepotibus incognitis, & minùs
dilectis, niſsi peculiaris aliqua ratio, aut voluntatis coniectura contrarium ſsuadeat, ibidem
numero 27.
Filius maior, & filius primogenitus, idem ſsunt, vt
linea primogenita cenſseatur ſsemper vocata,
quocunque eorum nomine inſstitutor vtatur,
eodem cap. 92. num. 45.
Et quando filiorum appellatione veniant nepotes,
nécne; vide ibidem num. 23. & 28. cum ſsequentibus.
Filij vel nepotes hæretici, an poſsſsint in maioratu
ſsuccedere, cap. 103. num. 3. & vide ibidem num.
19. & in eo crimine, an nepotes afficiantur eadem pœna, quæ filiis inflicta eſst, ibidem.
Filij inſstitutio, & nepotis ex eo, cenſsetur facta ordine gradus, & ſsucceſsſsionis, non ſsimul; capit.
110. numer. 9.
Atque ita nepotes teſstatoris præſsumuntur ordine
ſsucceſsſsiuo vocati, ſsi ſsunt inſstituti vnà cum patre
eorum: ibidem.
Idque ex ordine neceſsſsitatis, cùm filius ſsit inſstituendus in primo gradu, ibidem.
Atque ex ſsententia Bartoli, quæ approbatur communiter, ibidem.
Contraria verò Iacob. de Aren. & aliorum antiquiorum confutatur; ibidem.
Et Recentiorum placita plura in propoſsito expenduntur, ibidem.
Quæ pro communi ſsententia ipſsa concludenter
vrgent, ibidem.
Filij vno, & eodem tempore, cum patre vocati
cenſsentur, non ſsucceſsſsiuo ordine, quando teſstator non hæredis inſstitutionem fecit, ſsed legatum,
vel fideicommiſsſsum particulare reliquit; eodem
cap. 110. numer. 12.
Et vbicunque ordo neceſsſsitatis inſstituendi filium,
primo gradu deficiat, ibidem, quod multis
exemplis comprobatur; provt ibi videbitur.
Proponitur noua, & egregia conſsideratio, quæ attenta deciſsione legum huius Regni iuridicè procedere videatur, vt ſsi hodie teſstator inſstituat filiũfiliumſsuum, & eius filios, filij vnà cum eorum patre,
ſsimul & eodem tempore ſsuccedant, & non ordine ſsucceſsſsiuo, eodem cap. 110. num. 23.
Filius ſscilicèt in ſsua legitima tantum, eius verò filij
in reliquis bonis vltra legitimam, deductis his,
quæ ex Quinto detrahuntur communiter, ibidem.
Et in eis ſstatim meliorati cenſseri debebunt, provt
ibi explicatur.
Teſstator inſstituendo fratrem, & eius filios, ſsicque
perſsonas, inter quas ordo affectionis, & charitatis conſsideratur, non autem neceſsſsitatis, præſsumitur vocaſsſse eos, vnà cum patre ſsimul, & non
ordine ſsucceſsſsiuo, eodem cap. 110. num. 14.
Idque ex ſsententia communi, quæ probatur, & pluribus modis explicatur, atque limitatur, ibidem.
Contraria autem Bartoli opinio confutatur, ibidem.
Filij vnà curti patre, & ſsic vt vno, & eodem tempore ſsimul ſsuccedant, vocati præſsumuntur, quando teſstator inſstituit, vel ſsubſstituit penitus extraneum, & eius filios, ibidem num. 16.
Filij, cum ordine ſsucceſsſsiuo vocati cenſsentur poſst
eorum parentes, an per vulgarem, an per fideicommiſsſsariam ſsubſstitutionem vocati præſsumantur, eodem cap. 110. num. 17.
Vbi ex veriori, & communiori ſsententia conſstituitur, quod in caſsibus in quibus filij ordine ſsucceſsſsiuo vocati intelliguntur; per vulgarem, &
non per fideicommiſsſsariam ſsubſstitutionem vocati dicuntur, ibidem.
Et maximè quando verba denotant tractum futuri
temporis, vel terminos directæ vulgaris ſsubſstitutionis excedunt; ibidem.
Filio præterito à primo gradu, & à ſsecundo exhæredato, valere teſstamentum, & incipere ab eo
gradu, in quo exhæredatus eſst filius; eodem cap.
110. numer. 47.
Atque ita teſstamentum poſsſse incipere à gradu ſsubſstitutionis vulgaris, ſsi præcedens gradus fuerit
nullus; ibidem.
Et de doctrinis, ſseu theoricis Bartoli in l. 3. §. ſsi ita
teſstatus, per illum textum, ff. de liberis & poſsthum. & num. ſsequent. ibidem.
Filius incapax non obſstat ſsequentibus in gradu, ac
ſsi eſsſset mortuus, ibidem num. 44.
Filij legitimati an excludant ſsubſstitutum, nec ne,
& ad primogeniorum ſsucceſsſsionem admittantur,
vide infra litera L. & cap. 106. per totum.
Filiæ maiores, aut filia maior, ſsi in defectum filiorum, & deſscendentium maſsculorum vocentur,
adiecto pronomine meum, tuum, ſsuum, hoc eſst,
ſsuceda mi hija mayor, & ipſsa filia ante delatam
ſsucceſsſsionem, & maſsculo poſsſseſsſsore maioratus
viuente, decedat, qui abſsque liberis maſsculis
poſstea moriatur, quis in ſsucceſsſsione præferri
debeat, an filia, vel ſsoror vltimi poſsſseſsſsoris,
an filiæ defunctæ filius, vel filia, eodem capit.
92. numero 58.
expenduntur in fauorem deſscendentis ex maſsculo, vltimo maioratus poſsſseſsſsore, ibidem.
Filij non ſseruantes, quod pater eis iuſsſsiſsſset, honeſstum & licitum, eisque magis proficuum, ſsub
pœna priuationis hæreditatis, habent duntaxat
ius petendi legitimam, & ſsola ea retenta, incidunt in dictam pœnam pro reſsiduo hæreditatis,
quod totum eis aufertur, capit. 64. num. 10.
Pater licet filium in legitima grauare non poſsſsit,
tamen in aliis rebus vltra legitimam grauare
poteſst de iure, & ſsi pœnam adiiciat, tunc filius
contraueniendo, pœnam incurrit; ibidem numero 11.
Filius non amittit relictum, etiam ſsi recuſset onus
tutelæ à patre ſsibi iniunctum; numero 20.
Filium in poteſstate de iure communi inſstitui poſsſse
ſsub conditione poteſstatiua, non autem ſsub conditione caſsuali, vel mixta, niſsi in defectum earum exhæredetur, eodem cap. 64. num. 37.
Quod ſsi ſsub conditione caſsuali, vel mixta, filius
inſstitutus fuerit abſsque exhæredatione, ea inſstitutio nulla erit; ibidem eodem num. 37.
Deinde autem, ſsuperuenit deciſsio d.l. quoniam in
prioribus, dicentis, grauamen cuiuſscumque conditionis reiiciendum eſsſse de legitima, ibidem numero 38.
Atque etiam ſsuperuenit deciſsio text. in l. ſscimus, §.
cum autem, C. de inofficioſso teſstamento, dicentis
grauamen conditionis de legitima reiiciendum
eſsſse; in reſsiduo verò tolerandum: ibidem numer. 39.
Et ſsic dicti §. cum autem conſstitutio venit ad ampliationem d.l. quoniam in prioribus; nam ſsicut per
legem illam reiicitur omnis conditio, dilatio,
& onus, quando in legitima tantum fuit inſstitutus; ita quando plus eſst relictum reiicitur quoad
legitimam, in reſsiduo verò toleratur; eodem
cap. 64. num. 40.
Filius vtrùm poſsſsit conſsentire grauamini appoſsito
ſsuæ legitimæ, ſsi habeat, vel non habeat liberos,
tam tempore facti teſstamenti à parente, quàm
eo mortuo, & an noceat eius filiis, vel non; ibidem num. 67.
Filius melioratus in Tertio, & Quinto, ſsi impoſsitum in Quinto grauamen adimplere reſspuerit,
an etiam Tertio priuetur; eodem cap. 64. numer. 45.
Filiorum appellatione contineantúr ne filiæ, aut non
contineantur? vide cap. 66. num. primo.
Et verè diſsputationem hanc, qua quæritur, num
filiorum appellatione filiæ contineantur in hominum diſspoſsitionibus; coniecturalem eſsſse, &
præſsumptam; ibidem num. 2.
Sicque ex coniecturis, & per interpretationem ſsumendam, & definiendam, ibidem, & infrà numero 20.
Filiorum appellatione, filias contineri, regulariter
in teſstamentis, & vltimis voluntatibus; eodem
cap. 66. num. 6.
Filiorum verbo, in vltimis voluntatibus adeò fœminas venire, vt procedat etiam ſsi dictum ſsit,
ſsine filiis legitimis, & naturalibus, ibidem num. 7.
Filiorum appellatione, fœminas includi, etiam in
conditionibus, ibidem num. 8.
Sic ſsane filiam facere deficere conditionem illam,
ſsi deceſsſserit ſsine filiis, & ſsubſstitutum excludere:
ibidem num. 9.
Nec eſst differentia, an filiorum, vel liberorum nomen adiectum fuerit in diſspoſsitione; eodem cap.
66. num. 10.
Verè namque, filiorum, & liberorum denominatio, pro vno, & eodem reputari debet; & tanquam ſsynonymæ accipiuntur dictiones, liberis & filiis; nec vna differt ab alia; ibidem.
Liberorum vox, ad deſscendentes omnes tam maſsculos, quàm fœminas refertur; ibidem cap. 66. numero vndecimo.
Filiorum appellatione filias contineri, & maſsculinum concipere fœmininum in vltimis voluntatibus, & in aliis diſspoſsitionibus ex impropria, &
extenſsiua ſsignificatione, ſsiue interpretatiuè, &
per impropriam ſsignificationem; non ex proprio ſsignificato; ibidem numero decimo
nono.
Et ideo vtrumque ceſsſsare, & filiorum appellatione
non complecti fœminas, ſsi de contraria teſstatoris mente, aut voluntate apparet, etiam ex coniecturis, ibidem numer. 20.
Et vnum, aut alterum affirmatiuè, vel negatiuè induci, ſsecundum, quod mens diſsponentium dictat, de qua conſstat, ibidem.
Sic equidem maſsculinum concipit fœminium in
materia indifferenti, & quando eadem militat
ratio, ibidem num. 21.
Sed non concipit, neque comprehendit in materia
differenti, vel quando diuerſsa ratio militat in
maſsculo, & diuerſsa in fœmina, ibidem eodem
numero vigeſsimo primo.
Filiorum appellatione, vtrùm nepotes contineantur, & includantur in teſstamentis, & aliis diſspoſsitionibus, vel non contineantur; ex profeſsſso
tractaſsſse, atque explicaſsſse Interpretes iuris quamplurimos, qui hoc loco commemorantur, cap. 66.
num. 26.
Et negari non poſsſse, quin articulus iſste difficultatem & controuerſsiam faciat, cum pro vna, &
altera parte iura, & rationes expendi poſsſsint
quamplurima, ibidem num. 27.
Et idcirco nepotes appellatione filiorum in teſstamentis non contineri quamplurimi tuentur Authores, provt hic obſseruantur; ibidem num. 28.
Filij appellatione ex ſsermonis proprietate, nepotem
non contineri; ibidem numero 29.
Cùm alius ſsit filius, alius nepos; iura autem, quæ in contrarium expenduntur, communiter non
probant, quod ex proprietate ſsermonis nomen
filij comprehendat nepotem; ſsed ſsolum id euenire multis in caſsibus per interpretationem
quandam, quæ nihil aliud eſst quàm coniectura,
& præſsumptio.
Et ſsic per ſsubauditum intellectum, & tacitum ſsenſsum: ibidem.
Filiorum appellatione, an, & quando nepotes veniant, néc ne, pluribus diſstinctionibus Interpretes noſstros explicare, atque conciliare ſstuduiſsſse;
ſsicque diuerſsimodè ſse habuiſsſse, provt latius hic
remiſsſsiuè, ibidem num. 30.
Dummodò intelligamus per interpretationem quãdamquamdam ex mente, & coniecturis deductam, id contingere in omnibus caſsibus, in quibus nepotes
appellatione filiorum veniunt, & non ex propria
ſsignificatione, vt dictum eſst; ibidem num. 32.
Et vt generaliter dixerim, quoties æquitas, ſsubiecta materia, præſsumpta mens, & voluntas, verborum ſsenſsus, etiam improprius, finis diſspoſsitionis, & coniecturæ, ſsic ſsuadent: ibidem numer. 33.
Filiorum appellatione, an nepotes contineantur in
teſstamentis, & vltimis voluntatibus; materiam
hanc coniecturalem eſsſse, & præſsumptam, ſsicque
ex coniecturis pendere, atque definiti debere:
ibidem numer. 34.
Sic filiorum appellatione nepotes non veniunt,
quandocunque ex coniecturis, vel aliter, conſstat
teſstatoris voluntatem aduerſsari: ibidem numero
trigeſsimo quinto.
Econtrario verò veniunt, quandocunque apparet
coniecturis, vel aliter, ſsic teſstatorem voluiſsſse:
quod exornatur, ibidem numer. 36.
Filiorum appellatione contineri nepotes multis in
caſsibus, provt hic obſseruatur; ibidem numero
trigeſsimo ſseptimo.
Et latè adnotauit Cardinalis Franciſscus Mantica,
cuius reſsolutiones in medium proferuntur, ibidem numero trigeſsimo octauo.
Prætis etiam, de quo per totum numerum, ibidem
numero 39.
Et Menochius, qui rectè explicauit, provt hic, vt
videbitur, ibidem numero quadrageſsimo.
Surdus quoque, qui huiuſsce rei tractatum ex propoſsito ſsuſscepit, & ſsingulariter abſsoluit: ibidem
numero quadrageſsimo primo.
Peregrinus etiam, de quo per totum numerum, ibidem numero quadrageſsimo ſsecundo.
Et Ludouicus Caſsanate, provt hic obſseruatur, ibidem num. 43.
Et Ioſsephi de Seſse placita nonnulla in propoſsito
commemorantur ibidem numer. 44.
Ac denique Ioſsephi de Ruſsticis in ipſsomet articulo
longa ſserie traditæ reſsolutiones proponuntur,
& recenſsentur ibidem numer. 45.
Filiorum appellatione multis in caſsibus non comprehendi nepotes, ibidem numer. 46.
Et per Simonem de Prætis, ibidem num. 47.
Menochium etiam, de quo per totum numerum,
ibidem numero 48.
Et Petrum Surdum cuius obſseruationes commemorantur, ibidem numer. 49.
Ludouicus quoque Caſsanate, qui de intellectu legis, cum pater, §. hæreditatem, ff. de legatis ſsecundo, ex propoſsito agit, ibidem num. 50.
Et Ioſseph à Seſse, qui contra nepotes abſsoluit articulum, provt hic videbitur; ibidem num. 51.
Ac denique Ioſseph à Ruſsticis, qui plena manu narrat caſsus quamplurimo, in quibus filiorum appellatione non continentur nepotes: ibidem numero quinquageſsimo ſsecundo.
Filiorum appellatione, an veniant nepotes in contractibus, remiſsſsiuè, ibidem numero 53.
Teſstatoris excluſsio de fœminis à ſsucceſsſsione, vtrum
comprehendat fœminam ex nepote, ſsi nec teſstator, nec filius eius habuit filiam fœminam; remiſsſsiuè, ibidem numer. 54.
Filiorum appellatione, an veniant nepotes, & vlteriores in beneficiis, & gratiis Principum? remiſsſsiuè, ibidem numer. 57.
Filiorum appellatione, an contineantur nepotes
ad excluſsionem Monaſsterij? remiſsſsiue, ibidem
numero quinquageſsimo octauo.
Legatum, vel fideicommiſsſsum relictum filiis, an
nepotibus relictum videatur: ibidem numero
60.
Et quid in legato alimentorum? remiſsſsiuè ibidem
num. 61.
In vocatione filij, aut filiorum, provt hæres elegerit, ſsiue conceſsſsa facultate eligendi vnum ex
filiis, vtrum poſsſsit eligi vnus ex nepotibus? remiſsſsiuè, ibidem numero 65.
Statuto diſsponente, quod mater non poſsſsit facere
quin filij ſsui illi in totum ſsuccedant, an in odium
filiorum poſsſsit mater fauore nepotis diſsponere;
remiſsſsiuè, ibidem num. 66.
Statutum diſsponens, quod mater teneatur filiis
bona relinquere, an procedat fauore nepotis, ita
vt non exiſstentibus filiis, poſsſsit auia, non obſstante exiſstentia nepotis, donare bona ſsua extraneo? remiſsſsiuè, ibidem num. 67.
Alienationis prohibitio facta filiis, vtrùm ad nepotes extendatur, nécne? remiſsſsiuè, ibidem num. 68.
Filios non meliorare ſsi pater promiſsit, an nepotes
meliorari poſsſsint? ibidem numer. 69. & numer.
ſsequent.
Promiſsſsione facta de non meliorando filium, non
abſsoluta, nec voluntaria, ſsed ex aliqua cauſsa,
quæ adhuc durat, nepos, vel deſscendens non
poteſst meliorari: ibidem num. 70.
Pactum de non meliorando filium, certo filio ex aliqua cauſsa præciſsa factum, an liget patrem quoad alios, abſsque illius filij præiudicio; ibidem
numero 71.
Pactum de non meliorando filium, an impediat
meliorationem nepotis, ſsi verba pacti abſsoluti,
& voluntarij, meliorationi contradicere videantur; quamuis nulla cauſsa cauſsatiua antecedat;
ibidem numero 72.
Pactum de non meliorando filium, purum, & abſsolutum, ſsine aliqua cauſsa, relatum ad filios,
non impedit meliorationem nepotis, vel deſscendentis, ex ſsententia Telli Fernandez: ibidem
numeto 74.
Contra verò ex ſsententia aliorum, quæ per Authorem probatur; ibidem numer. ſseptuageſsimo
quinto.
Filiationis probatio, ex coniecturis, & præſsumptionibus diſsceptationem, atque reſsolutionem,
ex profeſsſso ſsuccepiſsſse Authores permultos, qui
hoc numero præcitantur, cap. 104. num. 1.
Et inter alios quamplures, Gabrielis Palæoti, Iacobi Menochij, Ioſsephi Maſscardi, Petri Surdi,
Petri Antonij de Petra, & Fuluij Paciani commentaria in propoſsito magis commendantur
ibidem, eodem num. 1.
Filiatio cum ſsit quid facti, non præſsumitur, ſsed
ab eo probanda eſst, qui in ea ſse fundat; ibidem
numero 2.
Idque non modò, quando quis agit, ſsed etiam
quando ab altero conuenitur, atque ita ab excipiente etiam filiatio probari debet, quando eſst
fundamentum exceptionis; ibidem eodem
numero ſsecundo.
Idque, ſsiue quis ſse filium legitimum appellet, ſsiue
naturalem, vel ſspurium, ſse dicat; quod exornatur ibidem, eodem numero ſsecundo.
Qui vult admitti, vel petit aliquid, vt talis, debet
ſse talem docere; aliàs ſsuccumbet; eodem capit.
104. numero terrio.
Expenditur text. in l. quidam quaſsi, ff. de probat.
ibidem numero 4.
Filius exiſstens in quaſsi poſsſseſsſsione filiationis, an
teneatur ſse probare filium: ibidem num. quinto.
Siue an filiationis quaſsi poſsſseſsſsio ſsufficiat, in præparatoriis iudiciorum, & in iudiciis ſsummariis,
ad transferendum onus probandi in aduerſsarium; non verò ſsufficiat, quando ſsumus in petitorio, id eſst, in deciſsoriis; vel in vtroque ſsufficere debeat: ibidem eodem num. 5.
Articulus equidem controuerſsus, & difficilis; in quo
duæ extant opiniones contrariæ, altera affirmatiua, altera negatiua; alia verò diuerſsimodè |
Ac denique Authoris obſseruationes nonnullæ in
medium proferuntur, quibus articulus metipſse
abſsolutè & dilucidè ſsatis explicatus manebit: ibidem eodem n. 5.
Ibidem etiam, an coniecturæ, quæ ſsingulæ per ſse,
non probant poſsſseſsſsionem filiationis, vel ad petitorium non ſsufficiunt, an ſsimul iunctæ probent, & ſsufficiant: eodem n. 5.
Filiationis probationem, non modò difficilem, ſsed
& penè impoſsſsibilem reputari; & ideo coniecturas, & præſsumptiones ſsufficere, eáſsque in
arbitrio iudicis poſsitas eſsſse: quod exornatur, atque declaratur ibidem n. 6. probationem filiationis triplicem eſsſse.
Filiatio probatur ex eo, quod domi natus ſsit aliquis ſscientibus vicinis, ex viro & vxore; idque
quamuis mater adulterium commiſserit: eodem
cap. 104. num. 7.
Et ibidem l. miles, §. defuncto, ff. ad legem Iuliam, de
adulter. allegatio communis. Doctorum exornatur, eorundémque in ipſso propoſsito obſseruationes permultæ recenſsentur: remiſsſsiuè, eodem n. 7.
Filiatio probatur ex tractatu, & educatione; &
quemadmodum id procedat? ibidem n. 8.
Ibidem etiam enumerantur actus quamplurimi,
quibus quis dicitur tractatus vt filius: ibid. n. 8
Filiatio probatur ex eo, quod filius fuit baptizatus
de ordine patris, & leuatus de ſsacro fonte; n. 9.
Et an probetur ex libro Baptiſsmi, ibidem n. 10.
Filiationem probat ſscriptura patris, ibidem n. 11.
Filiatio, an ex ſsola nominatione, aut confeſsſsione
parentum probetur; & de communibus Doctorum regulis, & doctrinis in hac materia: num. 12.
Filiatio communi voce & fama, an & qualiter probetur, eodem cap. 104. num. 13.
Filiatio an probetur ex educatione, & alimentis
præſstitis filio: ibidem. n. 14.
An etiam ex ſsimilitudine & effigie, ibidem n. 15.
Filiatio an probetur per actum inſstitutionis, n. 16.
Filiatio, vt concludenter probetur, quo pacto articuli ſsint concipiendi, ibidem n. 17.
Si ſsuper filiationis probatione, inter ſse repugnantes, ſsiue contrariæ coniecturæ concurrant, quæ potiores ſsint, aut præualere debeant: num 18.
Filiationis quaſsi poſsſseſsſsio. & præſsumptio in omnibus caſsibus, in quibus inducitur, & præſsumitur,
nunquam excluditur probandi contrarium facultas, ſsed ſsemper admittitur, qui onus probandi contrarium in ſse aſsſsumit: ibidem n. 19.
Filio in quaſsi poſsſseſsſsione filiationis exiſstenti,
quamuis pater neget, eum filium, etiam nulla
præmiſsſsa ſsummaria cognitione, alimenta debentur, donec intentetur, vel finiatur plenarium indicium ſsuper proprietate: ibidem n. 20.
Quod ſsi filius non erat in quaſsi poſsſseſsſsione filiationis, tunc vt ei decernantur alimenta, debet præcedere ſsummaria cognitio, provt latiùs ibidem.
Filiatio an probetur ex coniectura deſsumpta à ſsententia lata ſsuper ea, ibidem n. 21.
Vbi diſstinguitur, quando ſsententia ſsuit lata principaliter ſsuper ipſsa filiationis cauſsa, vt tunc faciat plenum ius, atque ita præiudicet aliis filiis,
agnatis, & ſsimilibus: ibidem eodem num. 21.
Secus verò, ſsi lata fuit in iudicio aliquo poſsſseſsſsorio,
vel præſstationis alimentorum, aut ſsimili, vt tunc
ſsolum faciat ius quoad caſsum illum; ibid. & n. 36.
Filiationis cauſsa, ſsi principaliter in iudicio deducta non fuerit, nec ſsuper ipſsa actum principaliter, nec etiam pronuntiatum, ſsed ſsuper alimentis, ab eo, qui ſse filium, aut fratrem contendit,
lis conteſstetur; in omnibus tamen, ita plenariè procedatur, ac res ipſsa diſscutiatur, vt cauſsa ipſsa
alimentorum terminetur, ac ſsi filiationis cauſsa
deducta fuiſsſset; an ſsententia ipſsa ſsuper alimentis, ius faciat quoad omnes, ſsiue obſstet in iudicio plenario, ſsi ipſse qui in alimentorum lite obtinuit, ſsuper petitorio, aut maioratus ſsucceſsſsione litem mouerit? ibidem n. 22.
Cuius dubij caſsus latiùs ibi proponitur, & egregiè examinatur: ibidem, & num. ſsequent.
Fiſscus habet hypothecam in bonis debitoris, cap.
112. n. 8.
Proponitur contrarietas, l. cum quidam, Et l. in fraudem, ff. de iure fiſsci. Et inquiritur, num reus
criminis, ante, & poſst ſententiãſententiamcondemnatoriãcondemnatoriam,
poſsſsit repudiare legatum, hæreditatem, vel alia
lucra ſsibi delata: eodem c. 112. n. 43.
Et ratione priuilegij, aut etiam tacitæ hypothecæ,
an aliquid ſspeciale in fiſsco conſsideretur, in propoſsito; aut eius debitor non poſsſsit non adquirere, vel non repudiare: ibidem, eodem num. 43.
Fœminam admitti ad maioratum, ob fauorem generis, aut gentis inſstitutum, vel ad fauorem progeniei, c. 93. §. 18. ex n. 5. cum ſseq.
Fœminę in feudo accepto pro maſsculis ex fœminis,
non ſsuccedunt, extantibus maſsculis: c. 86. n. 31.
Fœminæ non ſsuccedunt in feudo conceſsſso fœminæ, ſstante maſsculo: ibidem n. 32.
Fœmina non ſsuccedit cum maſsculo in feudo vacante per mortem fœminæ; ibidem n. 33.
Fœminæ per lineam maſsculinam deſscendentes, an
admittantur ad ſsucceſsſsionem fideicommiſsſsi, vel
maioratus, ad quam vocantur hi, qui per lineam
maſsculinam deſscendunt: cap. 91. num. 67. de qua
quæſstione tractatum, & diſsputationem ſsuſscepit
Author ipſse in commentariis controuerſsiarum lib. 2.
c. 2. per totum, & vide etiam c. 141. num. 14. tom. 6.
Quid etiam, quando linea maſsculina, aut virorum,
ſseu maſsculorum vocatur; vbi & Pelaez à Mieres
placitum in propoſsito adducitur; ibidem n. 68.
Quid denique, quando agnati maſsculi perpetuò vocantur, an ipſsis deficientibus, fœmina agnata
admitti debeat, & omnibus maſsculis cognatis
præferri? quod exornatur, & locis Authorum
quorundam, in indiuiduo ponderatis, comprobatur; ibidem n 69.
Fœmina omnibus maſsculis deficientibus, an admittatur ad maioratum, à quo fœminæ sunt excluſsæ, & agnatio conſseruata abſsolutè: c. 92. n. 12.
Fœminis in defectum maſsculorum vocatis, an ſsuccedant fœminæ propinquiores grauantis, vel
grauati, ſsiue maioratus inſstitutori, an vltimo
poſsſseſsſsori: ibidem n. 17.
Et de contrarietate, ſsiue varietate Interpretum in
propoſsito: ibidem.
Et de Ludouici quoque Caſsanate in ipſso articulo
reſsolutione, quæ tribus caſsibus diſstinctis ſsubſsiſstit, ibidem num. 18.
Et in duobus eundem Auctor ſsequitur; in altero
vero latiùs inſsiſstit, provt ibi videbitur.
Fœminæ, aut filiæ maiores, demonſstratiuè, & non
reſstrictiuè vocatæ cenſsentur, cum in defectum
maſsculorum vocantur, eodem cap. 92. n. 57.
Fœminas ſsub voce liberorum,ſsecundum propriam
ſsignificationem includi, c. 66. n. 14.
Fœminas etiam in contractibus, liberorum appellatione venire ibidem n. 15.
Fœminas liberorum appellatione non venire, vbicunque de contraria teſstatoris mente, ex coniecturis apparet, num. 16.
Fœmina ex nepote vtrùm comprehendatur in excluſsione fœminarum à ſsucceſsſsione, ſsi nec teſstator, nec filius eius habuit filiam fœminam; remiſsſsiuè, ibidem n. 54.
Fœmininum non concipit maſsculinum, niſsi eadem
militet ratio, aut mens diſsponentis, c. 66. n. 25.
Franciſsci Beccij contra legitimos ab illegitimis
procedentes, vt ipſsi admitti non poſsſsint ad ſsucceſsſsionem, ad quam de legitimo matrimonio
nati, & procreati vocantur; fundamenta quinque
præcipua concludere, nec diluere vim eorum
Authorem metipſsum: provt adnotatur cap. 103.
num. 15.
Et Franciſsci Beccij conſsideratio quædam nouè diluitur, ibidem n. 27.
Fratrum quilibet licet propriam lineam conſstituat,
attamen frater & ſsoror vltimi poſsſseſsſsoris maioratus, dicuntur eſsſse in linea fratris contentiuè ſscilicet, non effectiuè, provt latius ibi, c. 92. n. 45.
Frater videtur eadem perſsona cum fratre, quia ferè alter dicitur; ibidem n. 50.
Frater, vel ſsoror, quod non dicatur de linea fratris,
ex ſsententia quorundam, quæ explicatur: ibidem
num. 53.
Et Ludouic. Molinæ locus expenditur, quo ſsororis
vltimi maioratus poſsſseſsſsoris ius cum iure filiæ eiuſsdem æquiparatur, ibidem n. 54.
Frater fratrem, vel ſsororem, quibus in caſsibus alere
teneatur? remiſsſsiuè, c. 104. n. 50.
Frater maioratus poſsſseſsſsor, non tenetur alere, nec
dotare fratres ſspurios, ſseu ſsorores ſspurias: ibidem num 51.
Idque ex ſsententia Ludouici Molinæ, & aliorum,
ibidem num. 51.
Contra verò ex ſsententia Petri Surdi, quæ improbatur, eodem cap. 104. num. 52. & Authores, quos
pro ea parte ipſse commemorat, id non probare
oſstenditur; ibidem.
Fratres habent querelam inofficioſsi teſstamenti, aduerſsus teſstamentum fratris, qui ſspurium filium
inſstituit, ac ſsi turpem perſsonam inſstituiſsſset; cap.
110. num. 37.
Qui dicit aliquid, vel affirmat, quod eſst fundamentum ſsuæ intentionis, id probare adſstringitur: cap.
89. num. 103.
Fundansſse in diſspoſsitione qualificata, tenetur probare diſspoſsitionem, & qualitatem concurrere, in
qua ſsuum ſstat fundamentum, ibidem n. 104.
Fundo certo legato, venit quidquid eo nomine teſstator nuncupabat, quod exornatur, cap. 62. n. 3.
& ſseq.
Fundus dicitur habere ſsuos fines certos & limitatos: ibidem num. 10.
Venit tamen ſsub legato fundi, quidquid teſstator
habebat pro illo fundo, etiam ſsi extra, illius fines
reperiatur: ibidem num. 11.
G
GAſsparis Baëcæ, & Ioann. Gutierrez ſsententia,
de qua agit Author, n. 17. in cap. 64. quod
pater ſsi meliorauerit filium in tertia parte bonorum ſsub conditione, vt & tertia pars, & legitima in perpetuum ſsit vinculata, ſsi filius conditioni non paruerit, meliorationem amittat; concludenter, & verè confutata & conuicta: eodem
c. 64. num. 62. & ſsequent.
Ioannem Gutierr. nihil firmum, aut certum pro ſsententia prædicta adducere, ſsiue fundamentis Baëcæ nihil addere: ibidem n. 63.
Generi per ſspeciem derogari, c. 95. n. 1.
Idque in omni actu, materia, & diſspoſsitione, ibidem
num. 2.
Et de ratione; vbi etiam Hugon. Donelli in propoſsito locus inſsignis expenditur, ibidem n. 3.
Generi per ſspeciem derogari, etiam ſsi in generali
diſspoſsitione, nulla ſsit facta mentio ſspeciei, neque illi ſsit derogatum: ibidem n. 4.
Et ſsiue genus præcedat ſspeciem, ſsiue ſsequatur: ibidem num. 5.
Et quamuis generalitas habeat clauſsulam derogatoriam: ibidem n. 6.
Aut verba habilia comprehendere ſspecialem, ibidem num. 7.
Generi per ſspeciem, an derogetur, non ſsolum in eadem, ſsed etiam in diuerſsis diſspoſsitionibus: ibidem num. 8. & de contrariis Interpretum ſsententiis in propoſsito.
Generi per ſspeciem derogatur in legibus, ibidem
num. 9.
Generi per ſspeciem derogatur in ſstatutis, eodem
cap. 95. num. 12.
In conſsuetudine, ibidem n. 13.
In compromiſsſsis, ibidem n. 14.
In Laudo, ibidem n. 15.
In feudis, ibidem n. 16.
In iudiciis, ibidem n. 17.
Et in reſscriptis, ibidem n. 18.
Et in mandatis de prouidendo, ibidem n. 19.
Et in mandatis ad iudicia, ſseu lites; ibidem n. 20.
Sicut in reſscriptis, an ita in priuilegiis, generi per
ſspeciem derogetur: ibidem n. 21.
Et quid in iuriſsdictionalibus: ibidem n. 22.
Generi per ſspeciem derogari in teſstamentis, & vltimis voluntatibus, legatis, fideicommiſsſsis. inſstitutionibus, & ſsubſstitutionibus: quod exornatur,
ibidem n. 23.
Generi per ſspeciem derogatur in legatis, quod demonſstratur exemplis quamplurimis, ibid. n. 25.
Generi per ſspeciem derogari, nécne, in vltimarum
voluntatum tractatu, totum ex coniectura voluntatis, atque præſsumpta mente teſstatoris pendere: ibidem n. 26.
Generi per ſspeciem non derogari, quando indiuidua exprimuntur, & non ſspecies, eodem cap. 95.
num. 29. Et ibidem de ratione l. 1. §. item ſsi duæ ſstatuæ, ff. de aur. & argent. legat.
Generi per ſspeciem an derogetur, ſsi eidem genus,
& ſspecies legata fuerit; ibidem n. 30.
Generi per ſspeciem non derogatur, nec prouiſsio
ſspecialis tollit generalem, quando vtraque tendit
ad finem diuerſsum, ibidem n. 35.
Vel cum conſstat ſspecies non fuiſsſse expreſsſsas gratia
reſstrictionis, ſsed ad alium finem, ibidem n. 36.
Generi per ſspeciem non derogatur, quando genus
exprimitur per verba enuntiatiua: ibidem numer. 37.
Generi per ſspeciem non derogari, quando genus eſst
certum, determinatum, & præciſsum; ſsed tunc
ſspecierum enumeratio cenſsetur per imperitiam,
vel abundantiam facta: ibidem n. 40.
Generi per ſspeciem derogari, quando vtraque diſspoſsitio, ſspecialis, & generalis incidunt circa
vnam, & eandem rem: ſsecus verò ſsi incidant circa res diuerſsas; quod exornatur, eodem cap. 95.
num. 41.
Generi per ſspeciem non derogatur, quando præcedit diſspoſsitio. particularis, facta de certis perſsonis particularibus, & ſsequitur generalis; vel vniuerſsalis, de perſsonis generaliter, provt ibi adnotatur; eodem cap. 95. numer. 43. & numero ſsequent.
Generalis diſspoſsitio quæ non diſstinguit, intelligenda eſst generaliter, c. 89. n. 165.
Generalis diſspoſsitio non refertur ad caſsus ſspecialiter prouiſsos, ibidem n. 150. & vide, n. 175.
Specialis prouiſsio, ſsi præcedit, ſsequens clauſsula generalis, ſsiue vniuerſsalis nunquam derogat, neque interpretatur præcedentem, ſsed ſspecialis reſstringit generalem ad caſsum ſspecialem: ibidem
num. 151.
Generalis diſspoſsitio, quando refertur ad caſsus ſspecialiter prouiſsos; ad declarationem eorum, quæ dicta fuere ſsuprà num. 150. & 151. eodem cap.
89. num. 175. vbi diſstinguitur, an in eadem, vel
in diuerſsa diſspoſsitione, clauſsula generalis adiiciatur; provt latiùs ibi, & num. ſsequent.
Generalis clauſsula non reſstringitur ad ſspecies præcedentes, ſsi nouus caſsus adiiciatur, cap. 95. n. 38.
Generali clauſsula ſsubſsequens, an, & quando reſstringatur, vel non, ad caſsus in ſspecie prouiſsos;
remiſsſsiuè, ibidem n. 39.
Gradus proximitas in materia ſsucceſsſsionum conſsideratur ſsecundum ordinem ſsuccedendi: cap. 93.
num. 12.
Gradus prærogatiua, quæ non producit effectum
ſsucceſsſsionis, non attenditur, ibidem n. 13.
Gradus vnus cum deficit, quia pro non ſscripto, vel
nullus ſsit, ſsequentes omnes corruunt, & caducantur: cap. 110. n. 29.
Computatio graduum, an ſsecundum Canones, an
verò ſsecundùm leges fieri debeat in diſspoſsitionibus, in quibus conſsanguinei proximiores vocantur: c. 67. n. 42.
Et de nonnullis regulis ad computandos gradus
conſsangunitatis attento iure Canonico, &
etiam attento iure Ciuili: ibidem, eodem n. 42.
Grauari poteſst is qui honoratur; ſsic è conuerſso, qui
non honoratur, non grauatur: c. 64. n. 15.
Caſsus eſsſse nonnullos, in quibus onerari quis poteſst
plus dare, quàm acceperit, ſsiue grauari in plus,
quàm honoratus fuerit; de quibus remiſsſsiuè, cap.
94. num. 45.
Gregorij Lopez duplex locus declaratur, c. 92. n. 59.
Gregorij Lopez obſseruatio, de qua in cap. 112.
num. 15. declaratur, ibidem n. 50.
Et vide etiam n. 43. pertotum.
H
HAbilitas,ſseu capacitas maioratus ſsucceſsſsoris,
tempore mortis vltimi poſsſseſsſsoris, ſseu delatæ ſsucceſsſsionis inſspicitur, c. 91. n. 5.
Habitare in aliqui domo, loco, ſsiue ciuitate, quis
propriè dicatur, c. 86. n. 37.
Siue habitandi verbum, qualiter accipiatur, atque
intelligatur; & an animus non recedendi neceſsſsarius ſsit? ibidem eodem n. 37.
Hæres hæredis, in pœnalibus, adiecta hæredi pœna, non continetur: c. 94. n. 24
Hæredum appellatione, extraneos etiam hæredes
ex propria ſsignificatione comprehendi; atque
ita non modò hæredes ſsanguinis, ſsed etiam extraneos, qui ſsunt ſsucceſsſsores bonorum defuncti:
quod exornatur, c. 99. n. 1.
Et bonorum poſsſseſsſsores, quia vice hæredum ſsunt:
ibidem n. 2.
Hæredis nudum nomen, citra hæreditatis aditionem, in iure non conſsideratur; ſsed de eo intelligitur. qui per hæreditatis aditionem factus fuit
hæres: ibidem n. 3.
Hæres accipitur pro eo, qui hæreditatem agnouerit: ibidem n. 4.
Aliquando ſsufficit, hæredem appellari habitu, licèt
non actu; de quo latiùs numero ſsequent. ibidem
num. 6.
Nominis hæredis, quadruplex differentia adducitur,
ibidem num. 7.
Hæredis verbum ad hæredes ſsanguinis reſstringitur,
nec de hæredibus extraneis accipitur, cum in
oppoſsitum teſstantis voluntas coniecturatur: ibidem num. 8.
Sic ſsanè ex coniecturis totam hanc materiam pendere, atque ex illis definiri debere, an de ſsolis
hæredibus, & ſsucceſsſsoribus ſsanguinis, an etiam
de extraneis hæredibus teſstator ſsenſserit; ibidem
eodem num. 8. quod exornatur, ibi numer, ſsequent.
Hæredum appellatione in materia indifferenti veniunt omnes hæredes, etiam extranei; in materia autem differenti veniunt ſsoli hæredes ſsanguinis: ibidem n. 9.
Et quæ dicatur in propoſsito indifferens, aut differens materia? ibidem n. 9.
Hæredis verbum in fideicommiſsſsis inter filios, ac
deſscendentes factis, de liberis interpretari, ibidem num. 10. vbi exornatur deciſs. l. ex facto, §. vltim. ff. ad Trebellian. & in eodem cap. 96. numer. 15.
Hæredis mentionem ſsi continet diſspoſsitio, reſspectu, ſseu ratione coniunctionis intelligitur de filio, vel hærede ſsanguinis, ibidem n. 11.
Si verò reſspectu ſsucceſsſsionis mentio hæredis fit,
tunc intelligitur de hærede vniuerſsali, ibidem.
Enumerantur coniecturæ permultæ, ex quibus hæredis verbum ad hæredes ſsanguinis reſstringitur,
deprehenditúrque teſstatorem de eiſsdem duntaxat ſsenſsiſsſse.
Primò cùm hæredum mentio relata eſsſset ad vitam
alicuius, quia tunc neceſsſsariò intelligi debet de
filio, qui viuo patre dicitur hæres: ibidem n. 12.
Secundò ſsi verbum hæres profertur in materia, quæ ſsui natura non eſst tranſsmiſsſsibilis, niſsi ad deſscendentes, ibidem n. 13.
Veluti in feudalibus, & in emphyteuticis Eccleſsiæ,
niſsi conceſsſsio facta fuerit, etiam pro quibuſscunque, aut pro omnibus hæredibus, ibidem eodem
num. 13. quia hæredibus quibuſscunque infeudatio facta, etiam extraneos hæredes comprehendit.
Hæredis appellatio intelligitur de extraneis, quando ſsuprà facta fuit mentio de hæredibus ſsanguinis, ibidem n. 14.
Tertiò quando reſsultaret abſsurdum, iniquum, vel
impoſsſsibile, vel quid repugnans voluntati diſsponentis: quia tunc hæredis verbum ad hæredes
ſsanguinis reſstringitur: ibidem n. 15.
Abſsurdum, vt in terminis l. ex facto, §. vltimo, ff. ad
Trebell. de qua eodem c. 96. num. 10. & per Peregrinum in loco ibi relato, vbi ſsingulariter & ſsubtiliter explicauit materiam.
Quartò hæredum verbum de filiis intelligi, quoties
teſstator filium inſstituit, & ſsi deceſsſserit ſsine liberis, Titium, eiuſsque hæredes ſsubſstituit; præ defuncto namque Titio, relictis extraneis hæredibus; extranei filij hæredes admittuntur, excluſsis
extraneis Titij hæredibus: ibidem n. 16.
Idque ex ſsententia Bartoli, quæ fuit Richardi de
Malumbris; & probatur: & contraria Angeli, &
ſsequacium confutatur, ipſsáque opinio Bartoli
explicatur, atque temperatur: ibidem.
Teſstator ſsi legauerit vxori, & poſst eius mortem reuerti voluerit ad filias inſstitutas, & earum hære|
des, intelligendum eſst de hæredibus ſsanguinis;
& quare? ibidem n. 17.
Hæredum verbum de filiis, ac deſscendentibus intelligi, nec pro omni hærede, etiam extraneo accipi, quando deſscendentes ab extraneis excluderentur: ibidem n. 18.
Vel ſsequeretur, quod minus dilectus præferretur
magis dilecto, ibidem n. 19.
Vel cum teſstator, ſse refert ad liberos, de quibus ſsuprà loquutus fuerat; aut veriſsimiliter credendum eſst, quod ſse referre voluerit ad eos, de quibus ſsupra in alia parte teſstamenti mentionem
fecit: ibidem n. 20.
Idem eſst cum ex communi vſsu loquendi hæredum
mentio liberos deſsignat, ibidem n. 21.
Vel cum dictum fuiſsſset, de hærede in hæredem, ibidem n. 22.
Aut de hæredibus maſsculis, ibidem n. 23.
Idémque eſst cum vocantur hæredes, & deſscendentes;ſsecùs cùm vocantur deſscendentes, & hæredes, ibidem n. 24.
Vel cũcumvocãturvocantur legitimi hæredes, eodem c. 96. n. 25.
Idem ſsimiliter, cum vocantur hæredes vtriuſsque
ſsexus, ibidem n. 26.
Hæredum ex corpore procreatorum appellationem, ad filios ex ſsanguine reſstringi, etiam in
materia ad quoſscunque hæredes tranſsitoria, ibidem n. 27.
Verbum, hæredes, à recipiente prolatum, in re ad
quoſscunque hæredes tranſsitoria, de extraneis
etiam intelligi: ibidem n. 28.
In gratiis tamen Principum ad liberos reſstringitur,
ibidem n. 29.
Hæredum appellatione, in his caſsibus, in quibus
filij, & deſscendentes duntaxat veniunt, an neceſsſse ſsit, quod ipſsi hæredes ſsint cum effectu: eodem cap. 96. n. 33.
Et ita concurſsus vtriuſsque qualitatis requiratur,
quod ſsint filij, & hæredes ſsimul.
Et de differentia communi inter contractus, ſsiue
conceſsſsiones inter viuos, & inter vltimas voluntates; ibidem, eodem n. 33.
Et quid in feudalibus, & quando feuda hæreditaria, quando etiam ex pacto, & prouidentia dicantur, & quid in dubio, ibidem.
Vbi Antonij Gabrielis, Cardinalis Franciſsci Manticæ, Iacobi Menochij, Sfortiæ Oddi, Pet. Ant.
de Petra. M. Anton. Peregrini, & Ioſsephi de Ruſsticis, ex mente communi, & cæterorum reſsolutione, placita, & obſseruationes in medium
proferuntur, ibidem eodem n. 33.
Hæredum appellatione omnes in infinitum venire,
& comprehendi, primos ſscilicet, ſsecundos, & vlteriores; quod exornatur: ibidem n. 34.
Et quinque modis ampliatur, provt ibi notatur,
ibidem n. 35.
Ampliatur etiam, vt procedat, ſsiue hæredes nomen
proferatur in numero ſsingulari, ſsiue plurali; ibidem num. 36 quia indefinita loquutio æquipollet vniuerſsali.
Idque in vltimis voluntatibus, & contractibus
etiam, ex communi ſsententia: ibidem.
In priuilegiis verò, aut conceſsſsionibus contrà, ex
ſsententia quamplurimorum: ibidem.
Idem verò ex ſsententia aliorum, ex quibus nihil
intereſst, an priuilegium concedatur pro ſse, & hæredibus: ibidem.
Quod magis probatur, & Alexandri Raudenſsis placita in propoſsito commemorantur, ibidem.
Sed communis ſsententia magis probatur, ibidem,
eodem numer. 36.
Hæredum appellatione non veniunt omnes hæredes in infinitum, quando facta ſsit mentio de hæredibus, cum adiectione, ſsuprà ſscriptis, vel infrà ſscriptis, quod explicatur: ibidem n. 37.
Hæres hæredis, in pœnalibus non continetur, nec
etiam in odioſsis; ibidem n. 38.
Hæredis appellatione an omnes hæredes comprehendantur ex propria verbi ſsignificatione; an
verò impropriè, ex mente tantùm, atque ex vtilitate; ibidem n. 39.
Hæredum mentio an omnes in infinitum comprehendat, tam in vltimis voluntatibus, quàm in
contractibus, quam etiam in legibus, & ſstatutis,
& aliis diſspoſsitionibus, vt abſsolutè, & radicitus
explicetur, plures caſsus conſstituendos eſsſse, provt ibi obſseruatur, eodem c. 96. n. 40.
Simonis de Prætis placita nonnulla commemorantur, ex quibus ad duos duntaxat caſsus materia hæc reducitur, atque reſstringitur, ibidem.
M. Antonij Peregrini concluſsiones, atque obſseruationes in medium proferuntur, & probantur,
ibidem.
Et ſsententia aliorum confutata, Baldi, Angeli, Alexandri, Saliceti, & aliorum antiquorum opinio
recipitur, quòd hæredum mentio, in re etiam,
quæ ad hæredes ſsui natura non tranſsit, in infinitum proferatur. Præterquàm in vſsufructu, ex
natura ipſsius: provt latiùs ibi, eodem cap. 96. &
num. 40.
Hæredum mentio in vltimis voluntatibus, de hæredibus teſstatoris intelligitur in dubio, ibidem
num 41.
In materia ſsubſstitutionis, & quando teſstator de
propriis hæredibus mentionem fecit, nunquid
appellatione hæredis veniat hæres hæredis; ibidem n. 42.
Et de conſsilio Ancharani 130. communique Scribentium ſsententia, ibidem.
De contraria etiam, de qua latiùs ſsuprà, hoc eodem
tractatu, cap. 56. ex n. 24. vſsque ad num. 60. d.c. 96.
num. 42.
Hæredes hæredum, & legatariorum poſsſsunt grauari, provt hæredes, & legatarij poterant; quod
explicatur, & limitatur, d.c. 96. n. 43.
Quemadmodum hæres contra factum defuncti
venire non poteſst, ſsed illud ſseruare tenetur: quod
exornatur, remiſsſsiuè, ibidem n. 44.
Ita etiam hæres primi hæredis, non poteſst venire:
ibidem n. 45.
Hæres inſstitutus, quando eſst incapax, fideicommiſsſsaria ſsubſstitutio vitiatur, atque ita neque hæreditatem adire poteſst, vt eam retineat, nec vt aliis
reſstituat; quod exornatur, cap. 110. num. 30. &
num. 35. & 52. & l. cogi, § qui ſsolidum, ff. ad Trebel
lian. verus intellectus, remiſsſsiuè.
Ponderatur nona conſstitutio l. 1. tit. 4. lib. 5. nouæ collect. Regiæ, & inquiritur, num ea procedat, quando hæres fuit inſstitutus, incapax tamen, atque
ita, qui hæreditatem non potuit adire, ibidem
n. 31. & vide n. 52. vbi reſsolutio traditur.
Hæres etiam ante caſsum, vel tempus fideicommiſsſsi, an poſsſsit reſstituere hæreditatem fideicommiſsſsario cum fructibus, in creditorum præiudicium, cap. 112. ſsub n. 42.
Hæreditasſsicut verbis acceptatur, ſsic ex facto ipſso,
ſse immiſscendo bonis, eáque poſsſsidendo, & habendo; acceptata dicitur; c. 107. n. 71.
Hæreticorum filij, & nepotes, an poſsſsint in maioratu
ſsuccedere, c. 103. n. 3. &: vide n. 19.
Et in eo crimine an nepotes afficiantur eadem pœna, quæ filiis inflicta eſst; ibidem eodem n. 3.
Hæreticorum filios, nepos, vel deſscendens ex delicto patris, vel matris, qualiter puniatur; & de
ſsucceſsſsione eorum in bonis parentum; ibidem
num. 19.
Hortus an veniat appellatione domus, cap. 62. n. 22.
& num. 31. & 32.
Hypothecæ generali ſsubiici poſsſsunt, non ſsolum quæ in noſstro dominio ſsunt, & à nobis poſsſsidentur;
ſsed etiam, quæ adhuc in bonis noſstris non ſsunt,
ſsed nobis tantum debentur: cap. 112. n. 11.
Ius ad rem, vt donari poteſst, ita & ſsub hypotheca
contineri: ibidem n. 10.
Nomina debitoris ſsub hypotheca eſsſse poſsſsunt, ibidem n. 12.
Ius futurum ſsub generali hypotheca omnium bonorum continetur: ibidem n. 13
Hypotheca afficit rem, & non perſsonam, dummodo illa fuerit aliquando in bonis, & dominio debitoris: eodem cap. 112. n. 32.
Quod in iure adeundi non datur: ibidem eodem
num. 32.
I
IAcobi Menochij in conſs. 1. lib. 1. ex num 14. vſsque
ad numer. 19. obſseruationes commemorantur,
quæ à natura actus, qui gerebatur, conceſsſsionis
ſscilce, fundamentum, & reſsolutionem accipiunt: cap. 86. n. 15.
Iacobi Menochij, in conſs. 1003. n. 102. & 103. lib. 11.
obſseruatio non admittitur, c. 89. n. 184.
Immunitas, aut exemptio, an tranſseat in filiam eius,
cui facta fuit conceſsſsio: ad conſsilium Petri Surdi
140. lib. 1. c. 84. n 46.
Vbi etiam is Author in eo principaliter inſsiſstit,
quod ſsupra traditum eſst; verba intelligi debere,
ſsecundum qualitatem perſsonæ, à qua proferuntur: ibidem, eodem n. 46
Et dilucide explicat l. 1. §. fin. ff. de iure immunit. ibidem.
Impeditus non dicitur, qui facilê potuit impedimentum remouere: cap. 77. ſsub caſsu 7. ad finem,
verſs Impeditus namque non cenſsetur.
Imperator quamuis ſsit ſsuper caput iuris Ciuilis, eſst
tamen ſsub pedibus iuris gentium: c. 106. n. 20.
Incidens in cauſsa principali, ſsi merè ſsit Eccleſsiaſsticum, de quo iudex laicus eſst penitus incompetens, remittitur ad Iudicem Eccleſsiaſsticum, ac interim in executione cauſsæ principalis ſsuperſsedetur per ipſsum Iudicem laicum: c. 105. n. 3.
Indefinita in verbis legis æquipollet vniuerſsali, cap.
89 num. 163.
Et eſst eiuſsdem potentiæ, ac vniuerſsalis: ibidem
num. 164.
Indemnitatus promiſsſsio intelligitur ſsecundum naturam actus, c. 86. n. 22.
Indemnitatis promiſsſsio eſst ſstricti iuris, & in ea
omiſsſsum habetur pro omiſsſso: ibidem n. 25.
Indemnitatis promiſsſsio in dubio interpretatur
contra ſstipulantem: ibidem n. 27.
Indiuidua quot modis dicantur, c. 100. n. 16.
Inſstitutio incapacis habetur pro non ſscripta, cap.
110. num. 42.
Quia incapax pro mortuo reputatur, ibidem, numer. 43.
Filius incapax non obſstat ſsequentibus in gradu, ac
ſsi eſsſset mortuus: ibidem n. 44.
Inſstitutio hæredis extenditur de caſsu ad caſsum. qui
habet eandem rationem, & veriſsimilem mentem teſstatoris, c. 63. n. 41.
Inſstitutio hæredis directa extenditur de perſsona
ad perſsonam, ſsi adſsit veriſsimilis, & præſsumpta
teſstatoris voluntas: ibidem, n. 43.
Idem in ſsubſstitutione directa ex veriſsimili, & præſsumpta teſstatoris voluntate, ibidem n. 44.
Et generaliter in quacunque ſsubſstitutione, aut vocatione fideicommiſsſsaria, ſsicque in fideicommiſsſsis, & primogeniis, ibidem n. 45.
Inſstitutio facta de nepote in caſsu mortis filij, extenditur ad caſsum, ſsi is filius patiatur interdictionem aquæ & ignis, vel ſsi emancipetur: ibidem
num. 47.
Vbi expenditur text. in l. Gallus, § & quid ſsi tantum,
ff. de liber. & poſsthum. & de eius intellectu agitur,
remiſsſsiuè, ibidem.
Inſstitutio facto de poſsthumo naſscituro poſst mortem teſstatoris, trahitur ad caſsum, ſsi is poſsthumus naſscitur in vita; ibidem n. 49.
Et ibidem de intellectu l vltimæ, C. de poſsthum. hæred.
inſstituend. ibidem, numero quadrageſsimo nono,
& infrà n. 57
Inſstituti, vel ſsubſstituti, quando ſsimul ſsunt plures,
an cenſseantur vocati ſsimul, & ſsemel; an autem
ordine ſsucceſsſsiuo? item ordo ſsucceſsſsiuus, an intelligatur per vulgarem, an per fideicommiſsſsariam ſsubſstitutionem: c. 110. n. 1.
Et de hac materia vide latè, ibidem ex n. 1. vſsque
ad num. 25.
Inſstrumentum continens aliquid, quod non eſst veriſsimile; falſsitatis, & ſsuſspicionis indicium
præbet, & coniecturam: cap. ſsexageſsimo tertio,
num 19.
Interpretatio fieri debet in vltimis voluntatibus,
non, ſsecundum veritatem, ſsed ſsecundùm teſstatoris opinionem: cap. 62. n. 5.
Interpretatio ſsumitur, vel à natura rei, vel à rei ſsimilitudine: cap 63. n. 24.
Quæ ſsemper ineſst diſspoſsitioni de neceſsſsitate: ibidem n. 25.
Ioann. Guillelmi Ceruantes obſseruatio quædam in
eodem dubio, de quo ſsuprà, expenditur; & eidem
reſspondetur infrà num. 125. in cap. 62. n. 95.
Guillelmi etiam Ceruantes obſseruatio quædam
expenditur, & explicatur, ibidem n. 117.
Ioann. Guillelmi à Ceruantes opinio confutatur,
ibidem n. 125.
Interpretatio ſsemper fieri debet, quæ conformis ſsit
verbis, & perſsonis, ad quas ſsermo dirigitur, cap.
82. num. 4.
Ratio diſspoſsitionis ſsi conueniat, etſsi verba non
conueniant, conuenit & ipſsa diſspoſsitio, ibidem
num. 10.
Interpretationem ſsumi, aut eſsſse faciendam, vel ſsecundum naturam rei, vel ſsecundum veriſsimilitudinem. c. 85. n. 4.
Interpretandi teſstantium, & aliorum diſspoſsitiones,
vera, & propria regula eſst, vt iuxta naturam rei,
materiam ſsubiectam, & regulas iuris intelligantur: ibidem n. 1.
Interpretatio illa ſsumenda eſst, quæ potius naturali,
quàm accidentali cauſsæ conueniat, cap. 86. numer. 19.
Interpretatio, per quam tolleretur ius alteri quæſsitum, iniqua, & contra ius, & à iudicibus refutanda dicitur: c. 89 n. 154.
Ioannis Fabri doctrina, de qua in cap. 112. num. 14.
explicatur, ibidem n. 49.
Ioſseph. de Ruſsticis locus nouiſsſsimè editus expenditur, quo veriſsimilitudinem in omni actu & materia attendi debere, quamplurimis exornatur,
atque comprobatur exemplis, c. 63. n. 38.
Iudex aliàs incompetens, ratione incidentiæ fit
competens: cap. 105. n. 2.
Incidens in cauſsa principali, ſsi merè ſsit Eccleſsiaſsticum, de quo iudex laicus eſst penitus incompetens, remittitur ad iudicem Eccleſsiaſsticum, ac
interim in executione cauſsæ principalis ſsuperſsedetur per ipſsum iudicem laicum: ibidem n. 3.
Natalium, ſsiue matrimonij cauſsa, quæ ſspiritualis
eſst, ad iudicem Eccleſsiaſsticum ſspectat; nec incidenter etiam coram ſseculari, vbi hæreditatis,
& bonorum cauſsa agitatur, expediri poteſst; ſsed
ſstatim eſst ad iudicem Eccleſsiaſsticum remittenda:
ibidem n. 4.
Iudex laicus an poſsſsit cognoſscere de cauſsa illegitimitatis, poſstquam Eccleſsiaſsticus iudex pronuntiauit ſsuper illegitimitate, ibidem n. 6. & ſsequent.
& n. 10. & ſsequent.
Iudex laicus non debet examinare proceſsſsum ei remiſsſsum ad exequendum à iudice Eccleſsiaſstico,
ibidem n. 7.
Iudex Eccleſsiaſsticus an per cenſsuras compellere
poſsſsit iudicem ſsecularem, vt in cauſsa hæreditatis, & bonorum procedat ſsecundum finem deciſsionis articuli legitimitatis, coram ipſso iudice
Eccleſsiaſstico deciſsi: ibidem n. 8.
Iudex ſsecularis debet exequi, & non inquirere, iuſstè, vel iniuſstè iudex Eccleſsiaſsticus pronuntiauerit, quando cauſsa non eſst criminalis, ſsed merè ciuilis; & maximè ſsi ſsit merè Eccleſsiaſstica, vel
ſspiritualis: quod exornatur, ibidem n. 9.
Iudici aſsſserenti ſse iniquam tuliſsſse ſsententiam, ob
pecuniam, vel aliâ causâ, non creditur in præiudicium eius, ad cuius fauorem ſsententia lata
fuit, cap. 111. n. 18.
Iuramentum habet vim quaſsi contractus, cap. 89.
num. 185.
Et confirmat contractum, aliàs nullum: ibidem
num. 186.
Iuramentum habet vim clauſsulæ derogatoriæ, &
& priuilegium derogandi actui, ſseu diſspoſsitioni
ſsequenti, & poſsteriori: ibidem n. 189.
Et alios mirabiles effectus producit, ibidem n. 190.
Iuramentum habet vim expreſsſsi, & ſspecialis caſsus,
ibidem n. 191.
Et præmaximè quando interponitur ſsuper facto
negatiuo de non reuocando, nec contraueniendo: ibidem n. 192.
Iuramentum de non contraueniendo, magis obligare, quàm iuramentum in genere præſstitum:
ibidem n. 193.
Iuramentum, quoad animæ vinculum, non afficit
ſsucceſsſsores; ſsecùs tamen quoad vim, & obligationem contractus: ibidem n. 194.
Ius accreſscendi tollitur per ſsubſstitutionem etiam
inutilem, & quæ effectum non habuit, cap. 108.
num. 12.
Ius adeundi nunquam dicitur eſsſse in bonis debitoris, niſsi quoad effectum tranſsmittendi, cap. 112.
num. 22.
Sicut quodlibet aliud ius, nondum quæſsitum, in
bonis noſstris eſsſse non dicitur: ibidem eodem
num. 22.
Et repudiata hæreditate. cẽſeturcensetur repudiatum ipſsum
ius adeundi, quod fuit tranſsmiſsſsum, ibidem
num. 23.
Ius adeundi non contineri bonorum ſsuorum appellatione, ibidem n. 24.
Quia non eſst ex bonis, ſsed extra bona, ibidem
num. 25.
Eſst enim potius quædam facultas, & potentia adeundi, quam merum ius in hæreditate: ibidem
num. 26.
Et eſst quid perſsonale, ibidem n. 27.
Quod creditor non poteſst exercere, niſsi prius ſsit
plenè debitori quæſsitum per aditionem, & voluntatis declarationem: ibidem n. 28.
Quædam enim habemus, quæ tamen in bonis noſstris non ſsunt, vt eſst ius adeundi: ibidem numer. 29.
Siquidem in legato, vel hæreditate ante aditionem, non datur dominium; ibidem n. 30.
Quia ſsequuta repudiatione certum eſst, nunquam
fuiſsſse; ſsicut quandocunque hæres adiuit, dicitur
à morte teſstatoris adiuiſsſse: ibidem eodem numer. 30.
Iuriſsdictio Eccleſsiaſstica, & ſsecularis diſstinguuntur,
& ſseparantur, vt quemadmodum iudices ſseculares in cauſsis Eccleſsiaſsticis ſse intromittere non
poſsſsunt, ita neque Eccleſsiaſstici ſse intromittant
in his, quæ ſsecularis & temporalis iuriſsdictionis
ſsunt: cap. 105. n. 17.
L
LEgato certo fundo, venit quicquid eo nomine
teſstator nuncupabat: quod exornatur, cap. 62.
num. 3.
Paſscua ad vſsum fundi deſstinata cedunt legato fundi, licet ſsint ſseparata, & diſstincta; ſsi tamen eodem nomine nuncupabantur à teſstatore: ibidem
num. 4.
Legatum eorum, quæ Romæ eſsſsent, comprehendit etiam ea, quæ extra vrbem in horreis eſsſsent
cuſstodiæ cauſsa: eodem capite ſsexageſsimo ſsecundo, num. 12.
Legatum factum de omnibus bonis de Villanoua,
comprehendit etiam bona, & terras ſsitas extra
Villamnouam, ſsi teſstator omnes illas ſsimul vocabat ſsuas terras Villænouæ: ibidem n. 15.
Legatum rerum Italicarum, comprehendit etiam
res in prouinciis exiſstentes, ſsi paterfamilias ſsic
nuncupare ſsolitus erat: ibidem n. 16.
In legato domus quando veniat camera ſsolita locari: eodem cap. 62. n. 19.
Legatum vnius domus ex duabus eiuſsdem teſstatoris, comprehendit etiam partem alterius domus,
ſsi teſstator ad vſsum domus legatæ, partem alterius deſstinauerat: ibidem n. 28.
In legato venire ea omnia, quæ teſstator voluit eſsſse
acceſsſsoria rei legatæ: ibidem n. 29.
Et omne illud, quod propter legatum eſst, & illi accedit: ibidem, eodem n. 29
Legatum eorum, quæ nunc ibi habeo, comprehendit etiam ea, quæ poſstea ibi eſsſse volui, ſsi conſstat
de voluntate mea: ibidem n. 30.
Legatum domus, comprehendit etiam hortum,
quando hortus fuit deſstinatus à teſstatore viuente domui ipſsi, ibidem n. 31.
Licèt aliàs, non veniat in legato domus: ibidem
n. 32. & ſsupra, n. 22.
Legatum factum vxori de veſstibus ſsuis, quas in
in domo habet, comprehendit etiam veſstes, quæ erant extra domum, & de nouo fiebant propter
deſstinationem, & finale propoſsitum teſstatoris:
eodem c 62. n. 42.
ſsas, ſsed nondum paratas, apud ſsartorem exiſstentes: remiſsſsiuè, ibidem num. 43.
In legato domus venit pars ad vſsum deſstinata; ibidem numero 48.
Legatis prædiis de Homagio, vt quid legatum
comprehendat, dignoſscatur, attenditur deſstinatio patris familiâs legantis; quia quicquicd
ipſse fuit conſsuetus comprehendere, continetur;
ibidem num. 49.
Legatum annuum alicui ſsimpliciter relictũrelictum, etiam
ſsi nulla alimentorum facta ſsit mentio, præſsumi
in alimentorum cauſsam relictum, ſsi modò legatarius ſsit pauper, & aliunde non habeat, vnde ſse alat, ibidem num. 102.
Legatum omne intelligitur pro alimentis quando
fit pauperi, ibidem num. 103.
Legatum reſstringitur ad vſsumfructum, vel ad annua alimenta, ex coniecturata voluntate; licèt
ceſsſsantibus cõiecturisconiecturis poſsſset importare proprietatem; eodem capite ſsexageſsimo ſsecundo, numero 115.
Is, cuius. arbitrio aliquid eſst commiſsſsum; ſsi ſsibi legatum relictum fuit, vt poſsſsit habere, arbitrari,
ſsiue exequi officium debet; aliàs amittit relictum; cap. 64. num. 19.
Legatum, vel fideicommiſsſsum relictum filiis, an
nepotibus relictum videatur? c. 66. num. 60.
Et quid in legato alimentorum, remiſsſsiuè, ibidem
num. 61.
Legatum, vel fideicommiſsſsum relictum pauperibus, de quibus intelligatur? remiſsſsiuè, cap. 67.
numero 13.
Legatum vni pauperi de familia, aut de conſsanguineis teſstatoris ſsi fiat, & duo de familia concurrant, quorum vnus ſsit proximior teſstatori ratione conſsanguinitatis, & pauper; alius verò ſsit pauperior, ſsed remotior quoad conſsanguinitatem;
proximior admittitur: ibidem num. 18.
In legato pro maritandis virginibus, aut certa
quantitate annuatim diſstribuenda inter pauperes conſsanguineas; mulierum appellatione, an
virgines, infantes etiam contineantur? & virginibus, & viduis concurrentibus in eodem gradu, & paritate paupertatis, quæ præferri debeant, ibidem num. 32.
Legatum pro dote relictum conſsanguineis teſstatoris, an debeatur etiam mulieribus non nubilis
ætatis, ibidem num. 33.
Legatum pauperibus relictum, vtrum intelligi debeat de pauperioribus, vt inde teneatur is, cui
diſstributio relicta eſst, pauperiores eligere; ibidem num. 34.
In legato conſsanguineis pauperibus relicto, an
vxoratæ præferantur viduis, vel è contra; remiſsſsiuè, eodem cap. 67. num. 35.
Et an poſsſsit patronus in prædicto legato præſsentare, aut eligere filiam ſsuam legitimam, aut naturalem tantum, vel etiam ſspuriam; remiſsſsiuè; ibidem numero 36.
Legatum pro maritandis virginibus, an debeatur
etiam iam maritatis, cap. 84. num. 49.
Quid ſsi pro dotandis fuerit relictum, ſsiue pro dote,
aut nomine dotis, an comprehendat iam dotatas, & maritatas; ibidem eodem num. 49.
Legatis libris omnibus Iuriſsconſsulto, an veniant
ſsolum libri legales? ad deciſsionem 150. Petri
Surdi: eodem cap. 84. num. 45.
Qui ex regulis ſsuperiùs propoſsitis, atque ex qualitate perſsonæ legatarij totum fundamentum, &
reſsolutionem ſsumit; provt latius eodem numer.
45. oſstenditur.
Legatum factum mulieri maritatæ, vt veſstiatur veſstibus nigris, intelligitur ſsecundum conditionem mulierum maritatarum; eodem capit. 84.
numero 7.
Teſstator ſsi legat lectum vxori viduæ, intelligitur,
ſsecundum vidualem conditionem, ibidem numero 8.
Legatum ſsumit interpretationem ex affectione,
qua teſstator proſsequutus eſst legatarium, vt de
re maiori, aut meliori factum præſsumatur; ibidem numero 18.
Vel vt largam recipiat interpretationem, ibidem
numero 19.
Fuluij Pacian. in conſsil. 106. propter qualitatem,
& conditionem perſsonæ legatarij, in legato domus ad habitandum relictæ, obſseruationes nonnullæ recenſsentur; ibidem num. 50.
Legatum cum promiſsſsione de non reuocando, tranſsitum facit in donationem irreuocabilem inter
viuos: c. 86. num. 44.
Legatum relictum, aut diſspoſsitio facta pro maritandis, aut pro dotandis virginibus, ſsiue conſsanguineis, vtrùm etiam debeatur iam maritatis,
c. 90. num. 32. & ſsequent.
Si legauerit teſstator vxori, & poſst eius mortem reuerti voluit ad filias inſstitutas, & earum hæredes, intelligendum eſst de hæredibus ſsanguinis; &
quare? c. 96. num. 17.
Legatum ſsi fiat alicui de aliqua domo, vſsque ad
decem annos, & quod poſsteà reuertatur ad hæredes, ſsi hæres moriatur ante dictos decem annos, an legatum remaneat liberum penes legatarium, an verò tranſsmittatur in hæredem hæredis? ibidem num. 46.
Filius viuo patre; an poſsſsit petere legatum, quod
eſst relictum Titio, & eius hæredibus; eodem
c. 96. num. 32.
Legatum in præiudicium creditorum repudiari poteſst, cap. 112. num. 35.
Licet enim repudians dicatur non acquirere, nihil
tamen de ſsuo patrimonio diminuit, ibidem eodem num. 35.
Et quamuis legati dominium recta via tranſseat in
legatarium, ibidem num. 36.
Etiam ſsi legatarius ignoret legatum ſsibi factum,
ibidem num. 37.
Et tranſsit ipſso iure, ibidem num. 38.
Attamen cùm repudiatur, retrò noſstrum non fuiſsſse palam eſst; quamuis retrò noſstrum ſsit, niſsi
repudietur, ibidem num. 39.
Atque ita ſsequuta repudiatione, nunquam is, cui
relictum fuit legatum habuit dominium, nec ius
in legato; ibidem eodem num. 39.
Legatum tranſsire recta via in legatarium, ſsed reuocabiliter, & imperfectè ante acceptationem,
ibidem cum. 40.
Atque ita ſsaluo iure repudiandi, ibidem eodem numero 40.
Et à lege ſsubintelligitur tacita reſsolutiua conditio,
vt ſsi legatarius noluerit, nunquam acquiſsitum
videatur: quod latè ibi exornatur; eodem numero 40.
Alphonſsi Azeuedi in propoſsito ipſso huiuſsce materiæ obſseruatio noua, nouè & concludenter
confutatur, ibidem num. 41.
Legatum mulieribus pauperibus, aut orphanis dotandis relictum, an viduas comprehendat, cap.
84. numero 52.
Legitima relinquenda eſst filiis, abſsque vllo grauamine, ram in proprietate, quam in vſsufructu: c.
94. numer. 26.
Legitima filiorum de iure huius Regni, ſsunt omnia bona parentum, excepta quinta parte, de qua
ad libitum diſsponere poſsſsunt parentes: ibidem
numero 27.
Legitimæ filiorum, ad quem modum grauamen
iniungi poſsſsit, ex communi Doctorum ſsententia, ibidem num. 37.
Filij non ſseruantes iuſsſsum, & præceptum teſstatoris, ſsub pœna priuationis hæreditatis eis impoſsitum, pro reſsiduo eius, quod eſst vltra legitimam, pœnam priuationis incurrunt: eodem
cap. 94. num. 36.
Grauamen in exceſsſsu legitimæ an ſsuſstineatur, quando filius inſstituitur in maiori parte, quàm ſsit legitima, cap. 100. num. 22.
Legitima nullum recipit grauamen, nullamque
conditionem, nec modum, aut dilationem, vel
tempus: quod exornatur, c. 107. num. 36.
Grauamen legitimæ impoſsitum, tollitur ipſso iure,
ſsiue ſsit grauamen in quantitate, ſsiue alterius
oneris cuiuſscunque; ſsiue in tempore, ſsiue in loco, ſsiue in modo; ſsiue ratione legati, vinculi,
aut fideicommiſsſsi; eodem cap. 107. num. 37.
Ex quo fit vtilis, & ſsingularis conſsideratio, & illatio ad deciſsionem l. ſsi quando, §. & generaliter, C.
de inofficioſs. teſstament. vt ſstatutum ibi in grauamine quantitatis, procedat etiam in alio grauamine, & onere quocunque legitimæ impoſsito;
ibidem numero trigeſsimo octauo.
Et conſsequenter per agnitionem; aut approbationem ſsimplicem iudicij parentis, non videatur
filius grauamini ipſsi conſsentire, ſsed expreſsſsus,
atque ſspecificus conſsenſsus requiratur; ibidem
eodem numero 38.
Legitimæ onus, & grauamen reiicitur ipſso iure,
etiam filio tacente, & nullam contradictionem
faciente, ibidem numer. 39.
Et facilius id procedere, quando grauamen non in
quantitate, ſsed in alio onere conſsiſstit, ibidem
numero 40.
Et ad l. ſsi quando, §. & generaliter, illatio ſsingularis proponitur, videlicet à legitima grauamen
in quantitate tolli ipſso iure, & ſsupplementum
myſsterio legis fieri, effectu tamen neceſsſsarium
eſsſse, quod filius, aut hæredes eius id petant;
ibidem.
At vbi grauamen apponitur reſstitutionis, vinculi,
vel aliud ſsimile, & ſsic in qualitate, integra tamen relicta legitima, tollitur ipſso iure, etiam
filio non petente, ibidem.
Legitimæ grauamen, an in quantitate, an in modo,
qualitate ſscilicet, aut onere reſstitutionis, vinculi, vel alterius apponatur, multum intereſsſse,
quoad effectum, vt taciturnitas, & agnitio filij
ſsimplex; eidem præiudicet, vel non; ibidem
numero 41.
Pauli Caſstrenſsis memorabilis, & notanda doctrina
ponderatur, ibidem.
Et Ludouici Molinæ locus, cùm filius, vel eius
deſscendentes, à grauamine legitimæ impoſsito
per tempus triginta annorum non reclamauerint; explanatur, ibidem.
Et id ipſsum iterum, atque vtiliter explicatur, mortuo ſscilicet filio, an hæredum taciturnitas, per
ſspatium triginta annorum eiſsdem præiudicet;
ibidem.
Et an viginti annorum ſsilentium hodie ſsufficiat,
poſst editam l. 61. Tauri conſstitutionem: ibidem.
Et de lapſsu Antonij Gomezij, provt ibi videbitur,
eodem numer. 41.
Et idem ius ſstatuitur, quando filius vnicus melioratus fuerit, & onere vinculi perpetui grauatus
fuerit, qui nullo alio filio, aut nepote exiſstente
meliorari non poteſst; ibidem. Et de his vide
etiam capite 64. numero 66. in fine, & num. 67.
Vltra legitimam vbi aliquid relinquitur filio, ea lege, vt filius ipſse onus, & grauamen appoſsitum
in legitima, & in eo, quod vltra legitimam datum eſst, patiatur, an ſsimpliciter agnoſscendo relictum, grauamen in totum agnouiſsſse videatur,
ibidem num. 42. Et de hoc latiùs num. ſsequent.
maximè ex num. 66. Et vide numero quinquageſsimo quinto.
Siue an in eo ſsaltem, quod eſst vltra legitimam, grauamen ſsuſstineatur, ibidem.
Et inde, ſsi in Tertio & Quinto, vnico tantum filio
exiſstente, melioratio facta fuerit, aut in Tertio, & Quinto, & legitima, pluribus filiis exiſstentibus, an in Quinto ſsaltem vinculum, &
grauamen ſsuſstineri valeat, ibidem eodem numero quadrageſsimo ſsecundo.
L. 11. tit. 4. part. 6. plures intellectus traduntur, ibidem num. 43. & num. 59.
Deinde, ſsi filius bonorum paternorum Quintum,
de quo pater liberè diſsponere poterat, per tempus vitæ ſsuæ poſsſsedit; an ex fructibus Quinti
ipſsius teneatur ſsupplere, & conficere quantitatem Tertij, vt ea iuxta voluntatem teſstatoris,
cum remanente Quinti, vinculata remaneat;
ibidem num. 44.
Legitima etiam illius, qui vltra eam recepit, non
patitur onus, nec grauamen; quod exornatur,
ibidem num. 45.
Maioratum, ſseu vinculum perpetuum poſsſse conſstitui, & legitimæ onus, atque grauamen imponi
ex conſsenſsu filij, quod late comprobatur, atque
exornatur, ibidem, num. 46.
Semper tamen requiritur, quod ipſse filius expreſsſse, & ſspecificè conſsentiat grauamini, etiam ſsi in
Tertio & Quinto melioratus ipſse fuerit, ibidem.
Cum non teneatur præcisè conſsentire grauamini;
ſsed cauſsatiuè, ſsi meliorationem retinere valeat,
ibidem.
Aliàs namque illam amittet, in caſsu contrauentionis, ſsi ita à meliorante cautum & diſspoſsitum fuerit, ibidem.
Et ſsi non conſsenſserit, legitimam liberam, & abſsque vllo grauamine conſsequetur, ibidem.
Ibidem etiam, quo tempore conſsenſsus hic præſstari
debeat, ad l. ſsi quando, §. illud, C. de inofficioſs teſstam. quod exornatur.
Requiritur etiam, quod filius grauamini conſsentiens, habeat ætatem, & perſsonam legitimam
ad ſse obligandum, ibidem num. 47.
Et idcirco conſsenſsum ipſsum, iuramento adhibito,
à minore vigintiquinque annorum præſstari; ibidem eodem num. 47.
Et à pupillo cum auctoritate tutoris, qui adhuc aduerſsus conſsenſsum, aut approbationem generalem reclamare poſsſset, etſsi illa tutore authore
facta fuiſsſset, ſsi ſspecificè non conſsenſsit; ibidem
numero 48.
§. & generaliter, l. ſsi quando, C. de inofficioſs teſstament. conſstitutio, & materia, quod filius agnoſscens ſsimpliciter iudicium patris, aut approbans
generaliter eius diſspoſsitionem, aut teſstamentum, non videatur renuntiare iure petendi legitimam, aut eius ſsupplementum, exornatur atque explicatur, quamplurimorum iuris Interpretum placitis & ſsententiis, ibidem num. 54.
Eiuſsdem §. deciſsio, an procedat nedum, quando
minus legitima relictum eſst filio, ſsed etiam |
quando plus relictum fuerit, eodem cap. 107.
numero 56.
Et de diuerſsis, contrariisque Doctorum opinionibus in propoſsito, vide ibidem, num. 42. & latiùs ex num. 66.
Textum in præcitato §. abſsque dubio procedere tribus in caſsibus, quando ſscilicet nulla legitima
relicta fuit filio, vel etiam minus legitima relictum eſst; aut integra quoque legitima tantum,
cum onere tamen, aut grauamine, provt ibi explicatur, num. 56.
Textum metipſsum in dicta §. & generaliter, limitari nonnullis in caſsibus, etiam quando nulla legitima relicta eſst, aut minus legitima relictum
fuit, aut etiam integra legitima, cum onere tamen, & grauamine; ibidem, numero quinquageſsimo ſseptimo.
Vt ſscilicet filius agnoſscendo iudicium patris ſsimpliciter, aut approbans eius diſspoſsitionem generaliter, ſsibi præiudicet; ibidem.
Atque ita eiuſsdem §. conſstitutio, multo minus procedet eiſsdem in caſsibus, quando plus legitima
relictum fuerit, ibidem.
Et ibidem quid quando iuramento adhibito, filius
agnouit generaliter indicium patris;
Aut ſsi filius promiſsit plus non petere, aut nihil
plus petere, ibidem.
Aut ſsi dictum ſsit, non obſstante diſspoſsitione requirente ſspecialem renuntiationem, ibidem.
Aut ſsi renuntiatum fuerit integraliter, & ſsine diminutione, ibidem.
Aut ſsi filius. approbauit teſstamentum, ſseu diſspoſsitionem patris in omnibus, & per omnia, aut in
omnibus ſsuis partibus; ibidem.
Vel cùm agnitio, approbatio, aut renuntiatio filij,
ſsimpliciter facta, nihil aliud operari poteſst,
ibidem.
Et quid ſsi fuerit geminata, ibidem.
Aut cum recompenſsatio datur, de quo latiùs, atque ex profeſsſso magis infra, ibidem.
An denique in terminis dictæ l. ſsi quando. §. & generaliter, requiratur, pro forma, quod expreſsſsus, ſspecificúsque conſsenſsus interueniat, an verò tacitus & præſsumptus, & conſstare quomodocunque de voluntate ſsufficiat, ibidem eodem
numer. 57.
Filius fideicommiſsſso grauatus non tenetur reſstituere fideicommiſsſsario legitimam ſsibi debitam, eodem cap. 107. num. 58.
Quod procedit etiam, quando pater inſstituit filium, in maiori portione, quam ſsit eius legitima; & eum grauauit reſstituere totam hæreditatem, quam deinde ipſse adiuit, quia non tenetur
ad reſstitutionem legitimæ; ibidem num. 59.
Quia legitima non venit nomine hæreditatis, nec
dicitur pars hæreditatis, ſsed bonorum; ibidem
eodem num. 59.
Conditio etiam poteſstatiua reiicitur hodie de legitima filij; in reſsiduo verò vltra legitimam ſsuſstinetur, ibidem num. 60.
Quid etiam quando conditio ſsit caſsualis, aut mixta, quoad reſsiduum, remiſsſsiuè, ibidem. Leg. 27.
Tauri, intellectus communis adducitur, ibidem num. 61.
Filius in Tertio & Quinto bonorum parentis melioratus, cum grauamine tamen, vt legitimam
ſsimul cum ipſso Tertio & Quinto in perpetuum,
quoad ſse, & poſsteros, vinculatam habeat; an
agnoſscens ſsimpliciter iudicium patris, ſsiue per
aditionem hæreditatis, aut approbationem teſstamenti generaliter factam, grauamini legitimæ impoſsito conſsenſsiſsſse videatur; ibidem nu. 62.
Vbi diſstinguitur, provt latiùs in cap. 64. & 77. huiuſsce tractatus, an ſscilicet pœna priuationis adiiciatur in caſsu contrauentionis, & alius ſsubſstituatur; an verò ſsimpliciter ita ſstatuatur, & grauamen adiiciatur, vltra verò ad pœnam priuationis, & alterius ſsubſstitutionem in caſsu contrauentionis non procedatur, ibidem eodem n. 62.
Et an differentia prædicta, quæ iuxta terminos l.
cum ſscimus, §. cum autem, C. de inofficoſso teſstam.
conſsideratur, procedat etiam quoad terminos
dict. l. ſsi quando, §. & generaliter, ibidem.
Quod egregiè explicatur, atque reſsoluitur, ibidem.
Pater, qui filium meliorauit, aut ei aliqua bona
vltra legitimam reliquit, poteſst eum in legitima grauare, & pœnam priuationis meliorationis, aut bonorum vltra legitimam relictorum
apponere, ſsi conditioni parere noluerit; quod
exornatur, ibidem num. 63.
Filius in legitima grauatus, cui tamen in recompenſsationem grauaminis, melioratio facta, aut
aliqua bona relicta fuerunt, ſsi recompenſsam, aut
bona vltra legitimam relicta, acceptet expreſssè; eo ipſso videtur grauamini legitimæ conſsenſsum præſstitiſsſse, provt latiùs ibi adnotatur, eodem cap. 107. num. 64. & vide ſsuprà num. 53.
Deciſsio text. in d.l. ſsi quando, §. & generaliter, C.
de inoffic, teſstam. an obtineat, nec ne, quando filio plus quam legitima relictũrelictum eſst, ſsiue ipſse vltra
legitimam melioratus, vt tunc ſsi agnoſscat ſsimpliciter iudicium parentis, ſsiue eius teſstamentum, aut diſspoſsitionem approbet generaliter,
videatur grauamini legitimæ conſsenſsiſsſse, eodem
c. 107. num. 66.
Ita vt poſstmodùm, non poſsſsit legitimam deducere, aut de ipſsa diſsponere, quando dies fideicommiſsſsi, aut primogenij inſstituti ceſsſserit; ibidem
eodem num. 66.
Ex ſsententia quorundam, quod poſsſsit, nec ſsibi noceat generalis approbatio teſstamenti, aut etiam
acceptatio tacita, quæ ex diuiſsione, & poſsſseſsſsione bonorum inducitur; ibidem.
Vbi & Hippolyti Aiminaldi locus, in conſs. 510. lib.
5. expenditur atque declaratur; & effectus huiuſsce altercationis adducitur, ibidem eodem numero 66.
Et de eadem quæſstione vide ſsuprà, eod. cap. 107.
numer. 42. & 55.
Secunda opinio, eaque contraria recenſsetur, vt ſscilicet approbatio generalis teſstamenti, aut quod
filius ſsimpliciter agnoſscat iudicium parentis, ſsufficiat, quando plus legitima relictum eſst, aut tacita acceptatio, quæ ex immixtione, & bonorum poſsſseſsſsione inducitur, vt ceſsſset deciſsio text.
in d. §. & generaliter, ibidem eodem c. 107. n. 67.
Cum diſstinctione tamen an legitima expreſssè ſsit
grauata, vel non; ibidem.
Item approbationem teſstamenti, etiam generalem
interuenire, ibidem.
Nec ſsufficere ſsolam tacitam, quæ ex immixtione
bonorum, aut aditione hæreditatis inducitur;
ibidem eodem num. 67.
Priuilegium conceſsſsum filio impugnandi paternum
teſstamentum ratione grauaminis iniuncti legitimæ ipſsius; an ſsit perſsonale, an verò ad hæredes
tranſsmittatur, vbi diuerſsæ contrariæque ſsententiæ in medium proferuntur, ibidem numer. 72.
& vide ſsuprà, cap. 64. num. 67.
Tertia opinio cõmemoraturcommemoratur, quod ſscilicet ſsola aditio hæreditatis ſsufficiat, quando pluſsquam legitima relictum eſst; abſsque diſstinctione, an illa
fuerit expreſssè grauata, ſsiue prohibita, néc ne;
an etiam interuenerit ſsimul teſstamenti, aut diſspoſsitionis approbatio: ibidem num. 73.
Repudiatio hæreditatis paternæ, ſseu legitimæ, an
poſsſsit fieri per filium, in fraudem, & præiudicium creditorum, parente defuncto; c. 112. n. 16.
Legitima acquiritur filio ipſso iure, ex diſspoſsitione
legis, dummodò ipſse velit eam acquirere, non
aliàs eodem cap. 112. num. 51.
Et ante acceptationem commutabiliter, non incommutabiliter, ibidem num. 52.
Legitimam, & ſsupplementum legitimæ, quod poſsſsit filius remittere, aut nolle acquirere in præiudicium creditorum ſsuorum, ibidem num. 53.
Idque ex veriori, & tenenda ſsententia contra Ancharanum, & alios, de quibus ſsupra, eodem
c. 112. num. 16. ibidem.
Legitima, & eius ſsupplementum, præſsupponit eius
quæſsitum, quoad reiectionem grauaminis; ſsecus ad effectum acquiſsitionis realis, cuius reſspectu requiritur petitio; aliàs datur repudiatio, &
præſscriptio: ibidem num. 54.
Pater licet filium in legitima grauare non poſsſsit,
tamen in aliis rebus vltra legitimam grauare
poteſst de iure; & ſsi pœnam adiiciat, tunc filius
contraueniendo pœnam incurrit: cap. 64. numero 11.
Et idcirco, ſsi contra præceptum teſstatoris, filius
alienet, licet alienatio valida ſsit intra menſsuram legitimæ, reſspectu aliorum bonorum fideicommiſsſso, locus erit ad fauorem ſsubſstituti, ibidem eodem num. 11.
Nam etſsi prohibitio alienandi, non impediat, neque annullet alienationem, quæ facta eſst intra
legitimam, tamen operatur, quod alienans, incidat in pœnam appoſsitam à teſstatore, priuationis ſscilicet bonorum, quæ teſstator poterat non
relinquere, ibidem.
Pater cum non teneatur filio quicquam relinquere
vltra legitimam; poteſst relinquendo vltra legitimam, adiicere rei ſsuæ eam legem, quæ ſsibi magis placuerit, ibidem num. 12.
Legitima hodie nullum grauamen recipit, nec
etiam conditionem, dilationem, aut modum,
ibidem numer. 29.
Vbi exornatur deciſsio legis, quoniam in prioribus,
C. de inofficioſs. teſstament.
Et ampliatur, vt procedat, etiam ſsi pater in teſstamento iuſsſserit, vt filius fit contentus portione
ſsibi relicta, ibidem num. 30.
Licet pœnam quoque priuationis relicti adiecerit,
ibidem num. 31.
Legitima filio ſstatim debetur à morte patris, ibidem numer. 32.
Et fructus etiam ipſsius legitimæ, ibidem num. 33.
Nec tenet grauamen in legitima, ex eo, quod alia
bona vltra legitimam relinquantur, ibidem numero 34.
De legitima hodie, etiam poteſstatiua conditio reiicitur, & in reſsiduo ſsuſstinetur, ibidem num. 35.
De legitima, etiam facilis, & facillima conditio
poteſstatiua reicitur, ibidem num. 36.
Et etiam conditio ſsi volet, ibidem eodem num. 36.
Grauamen ex legitima filij reiiciendum, etiam ſsi
filio aliquid vltra legitimam relictum ſsit, ſsiue in
Tertio, aut in Tertio & Quinto melioratus filius
fuerit; in reſsiduo verò, ſsiue in Tertio, & Quinto ſsuſstineri, eodem cap. 64. num. 46.
Idque cum maioratus, abſsque Regia facultate inſstituitur; ſsecus verò ſsi ex facultate Regia inſstituatur; ibidem eodem num. 46.
Vbi Ludouici Molinæ locus, velut expreſsſsus pro
deciſsione Senatus Hiſspalenſsis expenditur, ibidem eodem num. 46.
Didaci etiam Couarruu. locus inſsignis adducitur,
ibidem num. 47.
Et Burgos de Paz iunior, pro eadem parte ſsententia commemoratur, ibidem num. 48.
Iacobi quoque Valdeſsij reſsolutio ponderatur, ibidem num. 49.
Et Ioann. Gratiani in idem placitum, & conſsenſsus
refertur, ibidem num. 50.
Aluaradi etiam vniformis ſsententia recitatur, ibidem num. 51.
Et conuenit Hieronym. Ceuallos, provt ibi adnotatur, ibidem num. 52.
Angulus etiam, provt ibi refertur, eodem cap. 64.
numero 53.
Et Ioannes Rojas non diſsſsentit, provt traditur,
ibidem num. 54.
Pater, qui alia bona vltra legitimam filio reliquit,
ſsi filium ipſsum in legitima grauauit, vtrum pœnam priuationis eorum in caſsu contrauentionis
apponere poſsſsit; idque ad explicationem illorum, quæ ſscripta, atque adnotata fuere ſsupra,
eodem cap. 64. ex num. 10. vſsque ad numerum
15. ibidem num. 58.
Vbi diſstinguitur, an in caſsu contrauentionis, pœna priuationis appoſsita fuerit, & ſsimul alius
ſsubſstitutus, aut vocatus, vt tunc filius incidat
in pœnam appoſsitam à teſstatore, priuationis
ſscilicet bonorum, quæ parens, aut teſstator
poterat non relinquere, ibidem.
An verò conditio inducens grauamen in legitima
apponatur duntaxat, ſsed pœna priuationis ſsimul non adiiciatur, nec etiam in caſsu contrauentionis alius ſsubſstituatur, aut vocetur, vt tunc
de legitima grauamen remoueatur; ibidem.
In reliquo verò, ſsuſstineatur grauamen, prout ibi
dilucidè magis, quàm antea eſsſset, explicatur; &
caſsualis. vel mixta conditio poſst dictam l. 11. partitæ, à poteſstatiua diſstinguitur, ibi. eodem n. 58.
Conditio hodie, etiam ſsi filij commodum, & fauorem contineat, reiicitur de legitima filij, eodem
cap. 64. num. 60.
Fideicommiſsſsum reciprocum in bonis, quæ ſsunt intra legitimam, hodie à parentibus fieri non poteſst, vbi agitur de l. ſsi pater puellæ, C. de inofficioſs.
teſstament. ibidem numer. 61.
Filius vtrum poſsſsit conſsentire grauamini appoſsito
ſsuæ legitimæ, ſsi habeat, vel non habeat liberos,
tam tempore facti teſstamenti à parente, quàm
eo mortuo, & an noceat eius filiis, vel non; ibidem num. 67.
An denique filius petere debeat, quod reiiciatur
grauamen, vel ipſso iure tollatur ſsine petitione;
& quando tacitè videatur approbare onus, aut
grauamen ſsibi iniunctum; ibidem.
Vbi deciſsio text. in l. ſsi quando, §. & generaliter,
C. de inofficioſso teſstamento, exornatur permultis
remiſsſsiuè, ibidem eodem num. 67.
Legitimatus ad feuda, & dignitates, ita quod in eis
ſsuccedere poſsſsit; intelligi debet legitimatus, vt
ſsuccedat in Dignitatibus, & feudis exiſstentibus
apud patrem; ad eiuſsdem Pet. Surd, conſsilium
453. libro tertio, cap. 84. num. 47.
Qui etiam eo innititur fundamento principaliter,
quod deducitur à qualitate perſsonæ, cum qua
loquiturlegitimatio, ibidem numero 47.
Legitimitatis cauſsa, quando principaliter tractata
fuit coram indice Eccleſsiaſstico, & declaratum
fuit, aliquem eſsſse legitimum, & is deinde coram ſseculari agat ad ſsucceſsſsionem bonorum, an
ei rei iudicatæ auctoritas proficiat, vt ipſsius exceptione ſse tueri poſsſsit; quemadmodum ei obſstabit exceptio rei iudicatæ, id eſst, illegitimitatis, ſsi declaratum fuit eum eſsſse illegitimum, cap.
105. num. 10.
Filij legitimi, & de legitimo matrimonio procreati,
cum ad ſsucceſsſsionem maioratus inuitantur; vtrum filij nati ex matrimonio, ſsuper cuius radice Romanus Pontifex diſspenſsauit, admittantur,
admiſsſsique ex præſsumpta inſstitutoris voluntate
cenſseantur, ibidem num. 33.
Et conſsequenter, an qualitate ea legitimitatis ſsatisfiat, ſsatisfactúmque videri debeat clauſsulæ prædictæ, qua ad eum modum vocationes concipiuntur, ibidem, eodem num. 33. Quod latè explicatur, atque exornatur, & num. ſsequent.
Legitimatio ex diſspenſsatione in radice matrimonij,
an adæquari debeat legitimationi, de qua in cap.
tanta, qui filij ſsint legitimi, ibidem num. 34.
Legitimati per ſsubſsequens matrimonium, an admittantur ad primogenia, ad quæ filij legitimi,
& de legitimo matrimonio nati vocantur, ibidem num. 35.
Romanus Pontifex non poteſst legitimare ſsibi non
ſsubditum ratione dominij, ac iuriſsdictionis temporalis, ad hoc vt poſsſsit in bonis temporalibus
ſsuccedere; quemadmodum nec Princeps ſsecularis legitimare poteſst ad effectum, vt aliquis poſsſsit Eccleſsiaſstica beneficia obtinere, eodem cap.
105. num. decimo octauo.
Et ibidem explicatur l. 4. titulo 15. partita 4.
Filij legitimati excludunt ſsubſstitutum ſsub conditione ſsi fine liberis, idque ex ſsententia communi, cap.
106. num. 2.
Quæ probatur, & ratione concludenti confirmatur,
ibidem num. 3.
Sed an in Hiſspanorum primogeniis, & maioratuum
ſsucceſsſsione, ea obtinere poſsſsit, controuertitur, &
ſsingulariter explicatur, prout ibi videbitur,
numer. 4.
Ludouici Molinæ locus originaliter expenditur,
ibidem.
Pelaez à Mieres locus alius adducitur, qui mirè caſsui præſsenti conuenit, & Ludouici eiuſsdem Molinæ alio in loco obſseruatio alia, quæ eidem propoſsito conducit, ponderatur, ibidem, eodem numero quarto.
Filij legitimati per reſscriptum Principis, non excludunt ſsubſstitutum ſsub conditione; ſsi ſsine filiis legitimis, & naturalibus, idque ex ſsententia quamplurimorum, ibidem numero quinto.
Quorum fundamenta recenſsentur, & in effectu ad
ſsummam rediguntur, ibidem numer. 6.
Eaque non concludere, & vrgens reſsponſsum habere
oſstenditur, prout ibi adnotatur, n. 7. ibid.
Filij legitimati per reſscriptum Principis, excludunt
ſsubſstitutum ſsub conditione ſsi ſsine filiis legitimis,
& naturalibus; id quod tuentur infiniti ferè iuris
Interpretes, ibidem n. 8.
Quorum fundamenta præcipua expenduntur, & ad
ſsummam rediguntur, ibidem num. 9.
Et argumentis, ſsiue fundamentis, pro contraria, negatiuáque parte adductis ſsupra, num. 6. concludenter ſsatisfieri, reſsponſsúmque præberi poſsſse, ibidem numero 10. ad notatur.
Filij legitimati ſsubſstitutum non excludunt contra
voluntatem teſstatoris expreſsſsam, vel etiam tacitam, ex legitimis coniecturis deductam; quod exornatur, ibidem numero 11.
Legitimati, ad Hiſspanorum primogenia, ſsiue vincula, & maioratus Hiſspaniæ, ad quæ filij legit im
& naturales vocantur, an admittantur? Ibidem;
num. 12.
Vbi Ludouic. Molinæ opinio probatur, & exornatur, atque aliorum Authorum, in idem placitum
conuenientes ſsententiæ proferuntur, ibidem, eodem num. 12.
Et Ferdin. Vazq. de Menchaca opinio contraria
confutatur, ibidem.
Legitimatio Principis non poteſst tollere ius his,
quibus in legitimi defectum ſsucceſsſsio maioratus deferenda eſsſset, niſsi ea legitimatio citatis ſsubſstitutis, facta fuerit; quod exornatur, ibidem
numer. 13.
Legitimatio ſsimplex non ſsufficit, ad hoc vt ex illa,
iuri ſsubſstitutorum derogatum eſsſse cenſseatur,
eodem cap. 106. num. 26.
Filius ad maioratus ſsucceſssionem, expreſssè, atque
ex certa ſscientia, à Principe legitimatus, vtrum
ſsubſstitutos excludat, ibidem num. 27.
Opinio dicentium Principem abſsque cauſsa etiam,
& citatione ſsubſstitutorum, poſsſse iuri ſsibi ad maioratus ſsucceſsſsionem in ſspe quæſsito præiudicare,
taxatur, ibidem, eodem cap. 106. num. 28.
Ex legitimatione, etiam ad feuda facta, non poteſst
derogari iuri, quod in eius defectum, aliis ex
inueſstitura antiqua competebat, ibidem numero 29.
Quamplurimorum iuris Interpretum placita, &
reſsolutiones, Ludouici Molinæ concluſsionibus,
& obſseruationibus conuenire, & ſsic temperandas, atque intelligendas, provt ipſse temperauit,
atque intellexit, ibidem num. 30.
Idque in hac legitimationis, & iuris ſsubſstitutorum
derogationis materia, provt ibi adnotatur, eodem num. 30.
Velazq. Auendañi, in eodem propoſsito, & legitimationis in præiudicium Tertij materia, concluſsiones, & reſsolutiones, ad ſsummam rediguntur,
& eorum ſsenſsus adducitur, ibidem num. 31.
Filij legitimati non excludunt ſsubſstitutum ſsub conditione, ſsi ſsine filiis legitimis, & naturalibus deceſsſserit, quando is qui fideicommiſsſsum reliquit,
erat Nobilis, & Illuſstris, vel aliàs perſsona in
Dignitate conſstituta, ibidem num. 32.
Filij legitimati non excludunt ſsubſstitutum, quando fideicommiſsſsum relictum fuit ſsub conditione, ſsi ſsubſstitutus abſsque filiis, legitimè natis,ſsiue
ex legitimo matrimonio procreatis deceſsſserit, ibidem num. 33.
Idque etiam, ſsi legitimatio facta ſsit adiecta clauſsula, quòd ſsit, & habeatur perinde, ac ſsi eſsſset de
legitimo matrimonio natus, & procreatus, ex ſsententia communi, ibidem num. 34.
Contra ex ſsententia aliorum, quæ ibi explicatur,
numer. 35.
Filij legitimati non excludunt ſsubſstitutum, vbi ex
communi vſsu loquendi, ſsub appellatione legitimorum, legitimati non comprehenduntur, ibidem num. 36.
Idque multò magis in Hiſspanorum primogeniis, &
maioratuum ſsucceſsſsione, attenta eorum natura, provt ibi adnotatur, num. 37.
Filij legitimati non excludunt ſsubſstitutum, quando
maioratus inſstitutor, aut teſstator ad eius ſsucceſsſsionem filios, & filias inuitauit, ibidem numero 38. & vide num. ſsequent.
Vel quando ſsubſstituiſsſset alterum eius filium, ibidem num. 39.
Filius non legitimatus, ſsed diſspenſsatus, nunquam |
Filius ſspurius legitimatus, non excludit ſsubſstitutum ſsub conditione, ſsi inſstitutus abſsque filiis legitimas deceſsſserit, quia non poteſst dici legitimatus, ſsed diſspenſsatus, ibidem num. 41.
Legitimatus per reſscriptum, qui tempore impetratæ legitimationis potuit ex ſsubſsequenti matrimonio legitimari, non excludit ſsubſstitutum;
ibidem num. 42.
Et hoc defectu infringuntur quamplurimæ legitimationes, ibidem.
Legitimatus non excludit ſsubſstitutum, quando ipſse ſsubſstitutus, eſst perſsona in maxima Dignitate conſstituta, vel Eques auratus, vel Eccleſsia,
ibidem num. 43.
Legitimati non excludunt ſsubſstitutum, nec continentur ſsub verbis ſsine filiis legitimis, quando teſstator expreſssè prohibuit bona alienari; quod explicatur, ibidem num. 44.
Matrimonium in articulo mortis contractum, deſsperatáque iam ſsalute, validum, & de iure firmum eſsſse; cap. 111. num. 28.
Et reddere legitimam prolem naturalem antea habitam, ibidem num. 29.
Atque ita per ſsubſsequens matrimonium in articulo mortis contractum legitimari filios naturales
antea natos, provt legitimi efficiuntur, quando
in bona valetudine contrahitur, ibidem eodem
numero 29.
Legitimati per ſsubſsequens matrimonium, in articulo mortis contractum, ſsubſstitutum non excludunt, ibidem num. 30.
Quoniam eo ipſso fraus præſsumitur, ibidem eodem num. 30.
Idque ex ſsententia multorum, qui hoc loco aggregantur, atque commemorantur, ibidem, eodem
numero. 30.
Et de fundamentis huiuſsce partis, de quibus etiam
infra, num. 38. vbi eiſsdem ſsatisfacit, reſsponſsúmque præbet Author, ibidem num. 31.
Legitimati per ſsubſsequens matrimonium in articulo mortis contractum, ſsubſstitutum excludunt,
ibidem num. 32.
Nec fraus præſsumitur ex ſsolo actu matrimonij
contrahendi, niſsi aliunde fraus deducatur, atque
probetur, ibidem num. 32.
Idque ex veriori, & communiori ſsententia, quam
innumeri Authores probarunt, ibidem eodem
numero 32.
Et de eiuſsdem fundamentis in ſsumma, provt ibi videbitur, ibidem num. 33.
Legitimati per ſsubſsequens matrimonium in articulo mortis contractum, non excludunt ſsubſstitutum, ſsi probetur aliunde, matrimonium in
fraudem ſsubſstituti contractum fuiſsſse, ibidem
numero 34.
Idque ex ſsententia communi, quam ex Recentioribus, grauiſsſsimi etiam Authores probarunt, ibidem, eodem num. 34.
Et de eiuſsdem fundamentis, provt ibi videbitur,
ibidem numero 35.
Contra verò ex ſsententia aliorum, etiam ſsi ad
fraudandum ſsubſstitutum, matrimonium fuiſsſse
contractum, aliunde probetur, ibidem numero 36.
Quæ per Authorem probatur, & validiſsſsimis corroboratur rationibus, ibidem num. 37. & vide
omnino num. 39.
Ibidem quoque explicatur l. filiæ meæ. emancipatæ 60. ff. ſsoluto matrimonio, & multis exornatur ſsuprà, numero 31.
Text. etiam in cap. 2. de renuntiatione, in 6. & in
cap. de his, de ſsepulturis, ibidem num. 39.
In articulo mortis, quando dicatur quid fieri, ibidem numero 40.
Legitimatus per ſsubſsequens matrimonium in articulo mortis contractum, non excludit ſsubſstitutum, vbicumque moribundus ita prope mortem
eſsſset, quod conſsenſsus deficeret, ibidem num. 41.
Quod explicatur per Authorem, modò conſstet,
conſsenſsum deficere, ibidem num. 42.
Nam prope mortem eſsſse poſsſset, & ſsanus ſsenſsus
ei non deficere, ibidem, eodem num. 42.
Teſstator præſsumitur ſsanæ mentis, quamuis in extremis ſsit conſstitutus, niſsi contrarium probetur,
ibidem num. 43.
Lex, quoniam in prioribus, C. de inofficioſso teſstamento, exornatur, cap. 64. num. 29.
Lex 11. titulo 4. partit. 6.ſsingulariter, & diſstinctè admodùm enucleatur, & elucidatur. Et maximè in vltima ſsui parte, dum decidit, quod ſsi filius
ſsub conditione caſsuali, vel mixta fuerit inſstitutus; conditio tam de legitima filij, quàm de
reſsiduo, reiicienda eſst; ibidem num. 42.
Lex 27. Tauri, hodie l. 11. titulo 6. lib. 5. nouæ collect. Regiæ,ſsingulariter expenditur, vt Senatus
Hiſspalenſsis definitionem comprobet manifeſstè,
ibidem numero quadrageſsimo tertio.
Lex 46. Tauri, habet locum in meliorationibus
factis, in hortis iunctis domui principali maioratus; ſsecus ſsi diſsiuncti ſsint horti, quamuis deſstinati vſsui eiuſsdem domus; cap. 62. num. 53.
Lex 1. ff. de rebus dubiis, explicatur, & Hug. Donell.
ad eum text. commemorantur obſseruationes,
ibidem num. 86.
L. 9. Tauri, quæ eſst l. 7. titulo 8. lib. 5. nouæ collect.
Regiæ,expẽditurexpenditur in ipſsomet articulo, & an hodie,
quod alimentorum nomine datur ſspurio, ad hæredes eius tranſseat, ibidem num. 88.
Siue an hodie illegitimus tranſsmittat ad hæredes
Quintum; & de eo diſsponere poſsſsit, ibidem, eodem, numero 88. & vide in eodem cap. 62. numero 106. cum ſsequent.
Lex 10. Tauri, quæ eſst l. 8. titulo 8. lib. 5. nouæ collect. Regiæ inducitur, vt probare videatur, ſspuriis filiis, tam reſspectu matris, quàm patris, ſsic
alimenta hodie præſstari debere, vt ad hæredes
eius tranſseant, nec morte extinguantur, eodem
cap. 62. num. 92. & 106. & 107. & ſsequent.
Atque inde, quod illegitimus hodie tranſsmittat ad
hæredes Quintum, & alimenta, & de eis diſsponere poſsſsit, eodem num. 92.
L. quoties, C. de rei vindicatione, diſspoſsitio in materia nominationum emphyteuticarum non obtinet, indèque nominatus primo loco præcedit,
licet ſsecundo emphyteuſsis tradita fuerit poſsſseſsſsio, cap. 80. num. 11.
Potéſstque nominatus primo loco, emphyteuſsim
à quocunque poſsſseſsſsore auocare, ibidem, eodem
numero 11.
Contrarium defenditur, eodem cap. 80. infra, numero 44. & ſseq. ibidem.
Leg. quoties, C. de rei vindicatione, deciſsio, vt in re
duobus vendita, præferatur ille, cui priùs tradita eſst, non procedit, ſsi pro prima venditione
adſsit pactum de non alienando cum hypotheca
ſspeciali ipſsius rei, ibidem num. 25.
Procedit tamen, etiam ſsi pro ſsecuritate primæ venditionis venditor obligaſsſset generaliter omnia |
omnia bona ſsua, vel ſspecialiter rem venditam, &
non eſsſset appoſsitum pactum de non alienando,
quia adhuc venditio ſsecunda valeret, atque ex ea
dominium transferretur, ibidem num. 26.
Vtrumque enim copulatiuè requiritur, hypotheca
ſscilicet, vel obligatio, & pactum de non alienando, ibidem, eodem numero 26. & numer.
ſseqq.
L. quoties, C. de rei vendition. procedit in emphyteuſsis conceſsſsione, & locatione ad longum tempus, ibidem num. 44.
Vbi, & Cald. Pereiræ in eodem propoſsito locus
explicatur, ibidem num 45.
Lege, aut ſstatuto qui vtitur, tenetur probare illius qualitatem concurrere, ibidem num. 105.
Legis verba non comprehendunt perſsonas, quibus
verba ipſsa non adaptantur: quod exornatur, ibidem num. 126.
Nec ſsunt extrahenda extra ſsuos limites, ibidem
numero 127.
Quia nec Imperator, nec Iureconſsultus facere poteſst,
quod illud dicatur contineri in lege, quod lex non
loquitur, ibidem numere 128.
Legis vigorem in ipſsa ratione conſsiſstere, & ab identitate rationis argui ſsolere, quod exornatur, ibidem n. 129.
Clauſsula generalis, ſsiue legis generalis diſspoſsitio,
non debet trahi in præiudicium tertij, ibidem
num. 130.
Legis verba conformari debent æquitati, etiam ſsi
verba ipſsa non patiantur, ibidem n. 133.
Et reſstringenda ſsunt, ne Tertio præiudicium inferatur, ibidem n. 134.
Lex, quæ vnum pro alio damnaret, non eſsſset iuſsta,
ibidem. n. 139.
Legis 2. C. de reſscind. vendit. remedium, non datur
aduerſsus tertium rei venditæ poſsſseſsſsorem, qui
rem ex contractu oneroſso iuſsto pretio adquiſsiuit, ibidem n. 141.
Lex mentalis Portugaliæ expenditur, quæ dubium
metipſsum, de quo ſsupra, ex n. 124. decidit expreſssè, ibidem n. 142.
Leges Imperatorum, & Iuriſsconſsultorum in Regnis
Hiſspaniæ poſsſsunt allegari, quoad rationem, ſsed
non quoad auctoritatem legum, ibidem n. 143.
Lex noua quantumcunque generalis ſsit, non ſse extendit ad antiquam, in caſsu ſspeciali loquentem,
ſsiue ad eum, in quo lege antiqua ſspecialiter erat
prouiſsum, eodem c. 89. n. 149.
Lex nulla eſst tam præciſsa, nec ſstricta, quin recipiat
moderationem à tempore, loco, qualitate perſsonarum, & aliis circunſstantiis, ibidem n. 155.
Neque etiam datur diſspoſsitio, etiam vniuerſsalis,
quæ non reſstringatur ad modos proportionales,
ibidem n. 156.
Vna pars legis aliam declarat, ibidem n. 167.
Lex, quæ ſspecialiter diſsponit ſsuper aliqua re, ſseruanda eſst, non obſstantibus legibus contrariis,
ibidem num. 170.
Lex declaratoria extenditur ad præterita negotia,
ibidem n. 173.
Lex poſsterior quando ſseruanda ſsit, & priorem ad ſse
trahat, ibidem n. 174.
Lex contraria poſsterior derogat ſsemper præcedenti, etiam ſsi poſsterior ſsit generalis, & præcedens
ſspecialis, ſsi conſstat de mente; ſsecus ſsi de mente
non conſstat, eodem c. 89. n. 224.
Leges Partitarum ex iure communi interpretationem recipiunt, à quo deſsumptæ ſsunt, ibidem numer. 229. & n. 231. in fine.
Lex vbi aliquid de nouo inducit cum certis modificationibus, illud reputatur pro forma, vt ſsi forma
ipſsa à lege tradita non ſseruetur, actus ſsit nullus,
cap. 99. n. 10.
Idque magis, vbi in caſsu contrauentionis decretum
irritans apponitur, ibidem n. 11.
Lex, vel Legiſslator efficere poteſst, vt pro non facto
habeatur aliquid, quantum ad iuris effectum, ſsiue
rei ipſsius validitatem; quod exornatur, cap. 105.
num. 28.
Lex noua interpretatur, & declaratur per legem antiquam, cap. 110. num. 32.
Legis 45. Tauri, noua conſstitutio ponderatur, atque
inducitur, vt ex ea contendatur probari, maioratus ſsucceſsſsorem non poſsſse repudiare maioratum in fraudem creditorum, cap. 112. numero 17.
L. qui autem 6 ff. quæ in fraudem credit. l. alienationis, §. qui occaſsione, ff. de verborum ſsignificat. cum
aliis ſsimilibus, deciſsio quamplurimis exornatur,
atque illuſstratur, eodem cap. 112. numer. 21. in
fine.
Lex noua, tunc ſsine dubio antiquam corrigit, quando lex antiqua eſst generalis, noua vero ſspecialis,
& illi generali repugnans, & contraria, cap. 95.
num. 10.
Leges, vel ſstatuta antiqua, an, & quando nouis præſsumantur correcta, & mutata, remiſsſsiuè, ibidem
num. 11.
Argui poteſst, ex ratione legis nullæ, vel reuocatæ,
cap. 108. n. 7.
Liberorum vox ad deſscendentes omnes, tam maſsculos, quàm fœminas refertur, cap. 66. numero vndecimo.
Et eſst collectiuum verbum plurium graduum, atque
perſsonarum, ibidem n. 12.
Liberorum verbum, latiùs quàm filiorum protendi,
ibidem n. 13.
Linea vltimi poſsſseſsſsoris maioratus, omnibus aliis
eſst præferenda, nec debet fieri tranſsitus de ea ad
alias, vſsquequo omnes ex illa deſscendentes finiantur, ſsecus tamen in Capellaniis, c. 67. n. 24.
& cap. 91. n. 62.
Quid etiam, quando linea maſsculina, aut virorum,
ſseu maſsculorum vocatur, vbi, & Pelaez à Mieres
placitum in propoſsito adducitur, ibidem numer. 68.
Lineæ, & gradus, & proximitas reſspectu vltimi poſsſseſsſsoris, regulas ordinarias in primogeniorum
ſsucccſsſsione, & materia, & alias quaſscunque, ex
voluntate diſsponentis ceſsſsare, & locum non obtinere, vbi inſstitutor maioratus aliter voluit, cap.
92. num. 33.
Lineæ, & gradus, & proximitatis prærogatiuam in
maioratuum ſsucceſsſsione primum locum obtinere, & ſseruandam eſsſse regulariter; quod exornatur,
ibidem n. 35.
Linea recta primogenitorum, ſsemper cenſsetur vocata in maioratus ſsucceſsſsione in infinitum; ibidem num. 51.
Linea illius, qui ſsemel ius primogenituræ acquiſsiuit, cæteris præferenda eſst, nec alius admittendus, donec deficiant omnes, qui ex illa proceſsſserint, ibidem n. 52.
In maioratus ſsucceſsſsione, linea recta debet ſsemper
ſsuccedi, vt nec ſsucceſsſsio retrocedat, neque de vna
linea ad aliam tranſsitus fiat, ibidem n. 55.
Linea vltimi poſsſseſsſsoris maioratus conſsideranda
primùm eſst, vt illi, qui ex ea procedunt, cæteris
præferantur, ibidem n. 56.
Ex lineæ teſstatoris, vel alterius tertij vocatione, aut
ſsubſstitutione, & cùm deſscendentes ex linea, vel
per lineam vocantur, vel linea alicuius ad ſsucceſsſsionem inuitatur, coniecturam voluntatis deduci, atque iuridicam interpretationem fieri in caſsu
dubio, cap. 93. num. 1.
Interpretationis teſstatoris in caſsu prædicto, & linearum materiam, & tractarum ſsuſscepiſsſse Authores permultos, qui commemorantur num 2.
ibidem.
In maioratuum ſsucceſsſsione, primò conſsideranda eſst
linea, ſsecundò gradus, tertiò ſsexus, quartò ætas,
ibidem n. 3. & num. ſsequent.
Linea vltimi poſsſseſsſsoris, vel eius, in quem maioratus ſsemel intrauit, omnibus aliis præferenda eſst,
nec debet fieri tranſsitus de ea ad alias, vſsquequo omnes ex illa procedentes finiantur, ibidem n. 4. & 9. & ſsequent. & 16. & ſseq.
Linea recta primogenitorum, ſsemper cenſsetur vocata in primogenij ſsucceſsſsione in infinitum, ibidem num. 6.
Linea, quod non poſsſsit incipere niſsi ab illo, qui
ſsucceſsſsionem acquiſsiuit, ſsiue occupauit, qualiter
intelligendum ſsit, ibidem n. 6.
Linea vltimi poſsſseſsſsoris, à linea primogeniti diſstinguitur, ibidem n. 7.
Ioann. Gutierrez, quoad primogeniorum ſsucceſsſsionem, & linearum tractatum, & materiam, regulæ, ſsiue concluſsiones octo principales, & ipſsæ frequentiores expenduntur, & breuiter commemorantur, ibidem n. 8.
Prima; de natura primogeniorum eſsſse, vt ipſsa de
primogenito in primogenitum tranſseant ſsucceſsſsiuè in infinitum, & ſsic quilibet eorum habet
propriam vocationem, iure proprio, & non tranſsmiſsſso; ibidem.
Secunda, quòd in maioratus ſsucceſsſsione, lineâ rectâ debet ſsemper ſsuccedi, vt nec ſsucceſsſsio retrocedat, nec de vna linea ad aliam tranſsitus fiat,
ibidem.
Tertia, quòd linea recta, non ex omnibus, qui ab
inſstituente, ſseu potius maioratus poſsſseſsſsore deſscendunt, ſsed ex ipſsis primogenitis, qui gradatim procreantur, tantummodo conſstituitur, vt
inter filios, nepotes, & pronepotes, cæteroſsque
deſscendentes, primogeniti tantum lineam rectam conſstituant, & ſsucceſsſsiuè admittantur, ibidem.
Quarta, quod linea vltimi poſsſseſsſsoris conſsideranda
primum eſst, vt illi, qui ex ea procedunt, cæteris
præferantur, nec tranſsitus fiat ad alias lineas, donec ex ea deſscendentes finiantur, deinde conſsiderandus eſst gradus, ſsexus, & ætas, ibidem.
Et filius primogenitus efficit primum caput in linea deſscendentium, & filius ſsecundogenitus ſsecundum, ac tertius tertium, vt hoc ordine ad
maioratus ſsucceſsſsionem admittantur, ibidem.
Et filius ſsecundogenitus, nunquam dicitur primogenitus, dum aliquis filius, vel deſscendens à primogenito ſsupereſst, ibidem.
Sexta, quod extincta linea recta deſscendentium, ad
lineam primogeniti collateralium, maioratus
ſsucceſsſsio pertinere debet, & quomodo primogenitura inter collaterales conſsiderari debeat, ibidem.
Septima, finita vna linea in ſsucceſsſsione maioratus,
non conſsiderari perſsonam proximiorem, ſsed lineam proximiorem, & in ea linea, quæri ſsemper
primogenitum, ibidem.
Et primogenitum dici, qui deſscendit per ipſsam lineam rectam ex primogenito, ibidem.
Octaua, & vltima, quod l. 2. titulo 15. partita 2. quamuis loquatur in ſsucceſsſsione Regni, ſseruanda quoque erit in ſsucceſsſsione alterius cuiuſscunque maioratus particularis Hiſspaniæ, ibidem.
Ex linea vltimi poſsſseſsſsoris contentiua, qui procedunt, præferuntur omnibus aliis, qui ex alia linea ſsunt, quantumuis ipſsi proximiores ſsint, ibidem n. 9. eodem cap. 93.
Vbi exornatur text. in cap. primo, de natura ſsucceſsſsion.
feudi, & Ludouici Molinæ obſseruationes nonnullæ in propoſsito ponderantur, ibidem, eodem
n. 9. & num. ſseq.
Ad qualificandum proximitatem in hac materia,
duntaxat attendi debet linea, per quam ſsucceſsſsio
deriuatur, & cæteræ aliæ lineæ conſsiderabiles
non ſsunt, ibidem n. 10.
Linea, quæ non cauſsat prærogatiuam ſsuccedendi,
non attenditur, nec etiam gradus, nec ſsexus,
quando eadem prærogatiuam non cauſsant, ibidem n. 11. & n. 21.
Linea vna ſsemel admiſsſsa, ſsemper durat admiſsſsio, donec ſsupereſst aliquis eiuſsdem lineæ, etiam ſsi alij
alterius lineæ, in pari, vel proximiori gradu exiſstant, eodem c. 93. n. 16.
Quod limitatur, quando id repugnaret voluntati, &
intentioni teſstatoris, ibidem.
Vel quando clarè conſstat de voluntate, & diſspoſsitione teſstatorum in contrarium, ibidem.
Vel quando teſstator metipſse aliter diſspoſsuit, ibidem.
Vel natura, aut qualitas in diſspoſsitione requiſsita
ita ſsuadet, ibidem.
Aut ex taciturnitate, ſsiue non reclamatione colligitur tacita quædam declaratio, ſsiue interpretatio
mentis teſstantium, quod non reſstrinxerint diſspoſsitionem ad vnam lineam ſsemel admiſsſsam, ibidem, eodem n. 16.
Vel quando reperiuntur aliqui ſspecialiter vocati,
quia præferuntur in ſsucceſsſsione, etiam ſsi ſsint remotioris lineæ, & gradus, vbi explicatur text. in
l. cum ita, §. in fideicommiſsſso, ff. de legat. 2. ibidem
num. 17.
Aut ſsi teſstator fecit ſseparatim lineas maſsculorum,
& fœminarum, & priùs maſsculos, quam fœminas vocauit, quia tunc attenditur qualitas lineæ,
& qui eam non habet, non cenſsetur vocatus, ſsed
fit tranſsitus ad aliam lineam, vbi ſsit maſsculus, aut
perſsona, quæ qualitatem requiſsitam habeat, ibidem n. 18.
In linea, vel ſsexu, quandocunque eſst prioritas, remotior lineæ, vel ſsexus præfertur cuicumque proximiori poſsterioris lineæ, vel ſsexus, ibidem n. 22.
Linea intelligitur de recta, & effectiua, non autem
de contentiua, cum teſstator dixit, & ſsucceſsſsiuè de primogenito in primogenitum, & ſsubiunxit,
donec eius linea maſsculina durabit, ibidem numero 26.
Linea ex ſsententia Hippolyti Riminaldi, à primo
vocato conſstituitur; atque à filio, non à patre, incipit: ibidem n. 27.
Illi dicuntur eſsſse de linea alicuius, cuius ipſse eſst caput, ibidem n. 28.
Non autem, qui attinent ex tranſsuerſso, ibidem numer. 29.
Tranſsuerſsales coniunguntur per duas lineas, ibidem
num. 30.
Linea ex ſsententia Hippolyti Riminaldi incipit à filiis nominatorum, qui ſsunt vt ſstipites, & exemplum datur, ibidem n. 31.
Linea apud Geometras, eſst longitudo abſsque latitudine, cuius extrema ſsunt duo puncta; ita per
metaphoram, linea in arbore conſsanguinitatis
dicitur, quæ ab vno ad alium, per quoſsdam gradus protenditur, ibidem n. 32.
Ita & linea margaritarum dicitur, quæ conſstat ex
pluribus margaritis, ibidem.
In fauorabilibus, idem de capite lineæ, quod de
linea iudicatur, eodem c. 93. n. 33.
Linea duplicis eſst ſspeciei recta, & inflexa: recta, quæ duplex eſst, aſscendens, & deſscendens: quod eſst
dicere, linea triplex eſst, aſscendentium, deſscendentium, & collateralium, ibidem n. 34.
Et lineæ mentione facta in dubio cenſsetur de linea
recta, non autem de inflexa, quod vtrumque
exornatur, ibidem n. 34.
Linea, quid, & qualiter accipiatur, ibidem numer. 35.
Linea maſsculina, quæ ſsit, & quæ fœminina, ibidem
num. 36.
Marci Antonij Peregrini, in hac linearum, (de qua
agitur) materia, obſseruationes, atque reſsolutiones in medium proferuntur, & de ipſsis agitur,
ibidem n. 37. vſsque ad n. 45.
Verbum, linea,ſsumitur pro lineis, ibidem numero 38.
Verbum ſsingularis numeri plerumque plurale,
etiam ex mente diſsponentis comprehendit, ibidem num. 39.
Idem eſsſse dicere, quod relinquitur primogenito familiæ, ac ſsi diceretur, quod relinquitur primogenitis familiæ, ibidem n. 40.
Linea eſst nomen collectiuum plurium graduum, &
perſsonarum, & totam ſsucceſsſsionem complectitur, ibidem n 41. & ſsupra, n. 35.
Linea recta attenditur, & ſsemper teſstatores eam reſspiciunt, ibidem n. 42.
Liberi omnes, vnam lineam conſstituunt, quia non
conſsideratur linea vniuſscuiuſsque deſscendentium, qui inter ſse ſsunt collaterales, ſsed caput, ad
quod reducuntur, ibidem n. 43.
Marci Antonij Peregrini locus, ſsic explicatur, vt
apertè oſstendatur, ex ſsententia eiuſsdem, cum de
linea alicuius in fideicommiſsſsis, & maioratibus
fit mentio, exponi, accipíque debere effectiuè,
non contentiuè: aliquando tamen ex coniecturis, & facti circunſstantiis contentiuè accipi poſsſse,
ibidem, eodem c. 93. n. 44.
Iacobi Menochij in propoſsito ipſso huiuſsce materiæ reſsolutiones, & placita adducuntur, quæ Peregrini ſsententiæ, & reſsolutioni conueniunt omnino, prove ibi adnotatur; ibidem numero quadrageſsimo quinto.
Et ibidem de linea contentiua, & effectiua, & quomodo ſsumitur in fideicommiſsſsis: ibidem, eodem
num. 45.
Ibidem etiam inquiritur, linea effectiuè, & conditionaliter, quomodo accipiatur, & an dicatur deficere, quando maſsculi nunquam naſscuntur, ibidem num. 50.
Vt ſscilicet verbum, deficere, verificetur, etiam in
non natis, & dici poſsſsit deficere, quod non fuit,
ibidem, eodem n. 50.
Limitata diſspoſsitio extenditur propter adiectam rationem generalem, c. 66. n. 73.
Locatio facta de omnibus poſsſseſsſsionibus, quas Abbatia habet in plano Victonij, comprehendit
etiam eas, quas habet in plano S. Chriſspoliti, ſsi ita ſsolitæ erant ab Abbatibus nuncupari, cap. 62.
num. 14.
Locatio, aut in emphyteuſsim conceſsſsio rerum Eccleſsiaſsticarum vltra triennium, non vitiatur in
totum, ſsed in exceſsſsu tantum, de quo latius remiſsſsiuè, c. 100. n. 12.
Loquendi, communis vſsus attenditur, & quando
non, cap. 153. per totum.
Ludouici Molinæ locus expenditur pro quadam reſsolutione Authoris, c. 62. n. 118.
Ludouici quoque Molinæ locus, de quo ſsupra, ſsub
n. 119. notatur, c. 89. n. 123.
Ludouici Mexiæ opinio de qua ſsuprà, num. 35. in
cap. 94. confutatur, atque explicatur, ibidem
num. 44.
Lucrum qui amplectitur, onus autem ſsubire recuſsat,
ferendus non eſst, c. 64. n. 5.
M
MAiortus, an fiat irreuocabilis ex pacto de
non reuocando, cap. 80. in Additione.
Maioratus bona à Rege Henrico donata poſsſsidens,
ſsi decedat ſsine liberis, vel aliis deſscendentibus;
bona ipſsa ad Regiam Coronam reuertuntur,
etiam ſsi fratrem legitimum à primo donatario
deſscendentem relinquat, c. 89. n. 79.
Ex maioratus inſstitutione, tot ſsubſstitutiones, ſseu
donationes reſsultant, quot perſsonæ ad eorum
ſsucceſsſsionem vocantur, ibidem n. 152.
Et perinde habetur, ac ſsi vnuſsquiſsque ſspecificè, &
in indiuiduo vocatus fuiſsſset, ibidem n. 152.
Sic maioratus ſsucceſsſsio non capitur ab vltimo poſsſseſsſsore, ſsed à primo inſstitutore, capi videtur immediatè; ibidem n. 153.
Bonis iure maioratus à Rege donatis, quilibet ſsucceſsſsor cenſsetur Regis immediatus donatarius, eodem cap. 89. n. 180.
In maioratus ſsucceſsſsione proximitas tempore mortis vltimi maioratus poſsſseſsſsoris, ſseu delatæ ipſsius maioratus ſsucceſsſsionis, an conſsiderari debeat adeò præcisè, vt etiam ſsi ex pòſst facto naſscatur alius, qui ſsi eo tempore natus fuiſsſset, vel iam
natus, qualitatem aliquam haberet, quam nunc
habet, eum, qui in maioratu ſsucceſsſsit, excluderet;
non ſsit ſsucceſsſsio ſsemel delata, atque acquiſsita,
auocand: cap. 91. num. 1. & per totum.
Proximior tempore mortis vltimi maioratus poſsſseſsſsoris conceptus, remotiores iam natos, in maioratus ſsucceſsſsione præcedit, ibidem n. 2.
Proximitas in maioratibus tempore mortis vltimi
poſsſseſsſsoris, non autem inſstitutoris conſsideranda
eſst: ibidem n. 4.
Maioratus ſsucceſsſsoris habilitas, ſseu capacitas tempore mortis vltimi poſsſseſsſsoris, ſseu delatæ ſsucceſsſsionis inſspicitur, ibidem n 5.
Proximitas illorum, qui nec nati, nec concepti ſsunt
tempore delatæ ſsucceſsſsionis, in maioratibus non
attenditur, ibidem n. 6.
In maioratus ſsucceſsſsione, etiam ſsi tempore mortis
vltimi poſsſseſsſsoris, aut delatæ ſsucceſsſsionis, quis
proximior ſsit, id non ſsufficere, ſsed à proximiore
poſstmodùm nato, atque concepto, præferendum,
excludendúmque eſsſse eum, ad quem ſsemel ſsucceſsſsio delata fuit: eodem c. 91. n. 11.
Idque ex ſsententia quamplurimorum; quorum
fundamenta expendit, atque ex profeſsſso adducit
Ludou. Molina, & fundamentis contrariæ partis
(quam ipſse ſsuſstinet) ex propoſsito quoque ſsatisfacit, reſsponſsúmque præbet; ibidem, eodem numero 11.
Et de veritate vtriuſsque latè inquiritur per totum
caput.
Proximior tempore mortis vltimi poſsſseſsſsoris, in
maioratu irreuocabiliter ſsuccedere debet: ibidem
num. 12.
Adeò vt ſsi ex pòſst facto alius proximior inueniatur,
ſsucceſsſsio non ſsit ab illo auocanda; idque ex ſsententia eiuſsdem Ludou. Molinæ, cum qua vltimo
loco remanet: ibidem n. 12.
Ad maioratus ſsucceſsſsionem ſsemel admiſsſsius, quia delatæ ſsucceſsſsionis, aut mortis vltimi poſsſseſsſsoris
tempore proximior erat, an irreuocabiliter ſsuccedere debeat; adeò vt ſsi ex pòſst facto alius proximior natus ſsit, vel is, qui nunc habet qualitatem neceſsſsariam, quam tunc non habebat appareat, ſsucceſsſsio non ſsit ab illo auocanda: eodem
cap. 91. num. 18.
Quemadmodum vltra Molinam, alij quamplures
Authores explanauerint, atque reſsoluerint, ibidem, eodem n. 18.
De quibus longa ſserie commemoratio fit: ibidem
num. ſseq.
Didaci Aluarad. reſsolutio in hac materia recenſsetur, ibidem n. 19.
Pelaez à Mieres in explicatione, atque reſsolutione
dubij illius, vtrum ſscilicet fœmina ſsemel ad maioratum propter defectum maſsculorum admiſsſsa,
ſsi poſstea maſsculus ſsuperueniat, excludatur ab eo,
ibidem n. 20.
Et Mieres eiuſsdem locus digeritur ibi, & num. 55. &
ſsequent.
Velazquez Auendañi in eo dubio, vtrum ſscilicet
naſsciturus, inuitatus ad maioratus ſsucceſsſsionem,
qui tempore delatæ ſsucceſsſsionis natus non erat,
admitti debeat, ſsi poſstmodùm naſscatur; ſsententia & reſsolutio proponitur, ibidem numero vigeſsimo primo.
Et in eodem dubio, in terminis etiam quæſstionis
propoſsitæ per Molinam, Blaſsij Flores Diaz de
Mena obſseruationes commemorantur, ibidem
num. 22. & inferius n. 53.
Et nonnulla adnotantur, provt ibi videbitur, & latius num. ſseq.
Patris Ludouici Molinæ in eodem dubio excitato
ſsuprà, ex num. 18. obſseruationes, atque reſsolutiones, ex profeſsſso expenduntur, atque ingenuè,
& dilucidè digeruntur, ibidem num. 23. n. 44. &
48. & vide etiam n. 54.
Ioan. Gutierrez in conſs. 1. & 2. placita nonnulla, quæ Ludou. Molinæ conducibilia ſsunt, expenduntur:
ibidem n. 24.
Azeuedi etiam, Hieronymi de Ceuallos, & D. Petez
de Lara in eodem propoſsito traditiones recenſsentur: eodem c. 91. n. 25.
Stephani Gratiani, Flaminij Chartarij, Ludouici
Caſsanate, & Michaël. Graſsſsi in ipſso propoſsito
obſseruationes commemorantur, ibidem numero 26.
Rolandi à Valle, Tiberij Deciani, Ioannis Cephali, & Hippolyti Riminaldi in eiſsdem articulis
ſscripta conducibilia in medium proferuntur, ibidem num. 27.
Iacobi Menochij conſsilia nonnulla expenduntur,
quibus eandem reſsolutionem, quam Molina
ſsuſstinuit, amplectitur ipſse Author, ibidem numero 28.
Et pro eadem Molinæ ſsententia Iacobi Beretæ, tribus in locis adducitur opinio ibidem numero vigeſsimo nono.
Alexand. Raudenſsis reſsolutio, Ludouici Molinæ ſsententiæ, & reſsolutioni contraria proponitur,
atque enucleatur, provt latius ibi, n. 30.
Hieronymus Magonius, deciſsione Florentina 91. in
articulo prædicto, qualiter ſse habuerit, & Ludouici Molinæ ſsententiæ an aſsſsentiat, vel diſsſsentiat, egregiè demonſstratur: ibidem numero 31.
Senatus Neapolitani, deciſsione 169. definitio, de
qua longa ſserie Vincentius de Franchis ſsermonem inſstituit, ſsic explicatur, atque enucleatur,
vt Ludouici reſsolutioni obſstaculum, & contrarietatem non faciat, ibidem n. 32.
Hieronymi Gabrielis, & Ioannis Vincentij Hondedei reſsolutiones, conuenire omnino eiuſsdem
Molinæ ſsententiæ, provt ibi oſstenditur n. 33.
Alciati, Anguiſs. Panciroli, Albani, & Tornielli placita (quæ ipſsius Molinæ ſsententiam, & opinionem confirmant (expenduntur, ibidem numero
trigeſsimo quarto.
Cardinalis Franciſsci Manticæ, & Simonis de Prætis in ipſso propoſsito, & tractatu huiuſsce cap. obſseruationes proferuntur, ibidem n. 35.
Petri Antonij de Petra in eodem dubio, hactenus
excitato adnotationes adducuntur, ibidem numero 36.
Petri Surdi deciſsione 130. per totam, reſsolutiones expenduntur, & ita dilucidè diluuntur, vt in diuerſso caſsu procedere, nec in terminis excitatis per
Molinam locum obtinere, euidenter appareat;
ibidem n. 37.
Eiuſsdem quoque Petri Surdi in conſs. 125. lib. 1. longa ſserie agitata quæſstio proponitur, & ibidẽibidem tradita enucleantur, vt Ludouici Molinæ placitis
non aduerſsentur; ibidem numero trigeſsimo
octauo.
Marci Antonij Peregrini in materia huiuſsce cap. propoſsitiones, atque obſseruationes referuntur, &
de eiſsdem agitur, provt latius ibi, numero trigeſsimo nono.
Author verò, vt vtrumque ipſsius Molinæ articulum, tam proximioris tempore delatæ ſsucceſsſsionis maioratus, ſsemel admiſsſsi, quam per alienationem, & contrauentionem admittendi, explicet: nonnulla obſseruanda, atque conſstituenda duxit, quæ ingenti, aſsſsiduóque ſstudio ſsic digeruntur,
vt abſsolutam, inſsignemque præſstent reſsolutionem, atque explanationem; provt ibi videbitur
num. 40.
Et primò conſstituit, ingentem eſsſse, & magnam huiuſsce diſsceptationis difficultatem, & de ratione,
provt latius ibi eodem c. 91. n. 41.
Secundò conſstituit, articulum, & diſsputationem
non verſsari, quando expreſsſsa adeſst teſstatoris, inſstitutoriſsvè maioratus diſspoſsitio; quod ſsingulariter enucleatur, ibidem n. 42.
Et communes Interpretum doctrinas, atque reſsolutiones, quando naſscituri expreſssè vocantur,
ſsiue expreſssé vocati cenſsentur, Hiſspanorum primogeniis non adaptari, euidenter demonſstratur;
ibidem n. 42.
Tertiò conſstituit, tacitam, præſsumptámque & coniecturatam teſstatoris diſspoſsitionem, id ipſsum,
quod expreſsſsa, efficere poſsſse in hac materia, vt
morientium diſspoſsitiones in ſsuſspenſso ſstare poſsſsint, & iura poſstmodùm natorum confirmari:
quod etiam latiùs ibi probatur, numero 43.
ibidem.
Atque ex coniecturis Ludouici Molinæ ſsententiam |
ceſsſsare, concludenter, & quamplurimorum auctoritate, & ſsententiis oſstenditur; ibidem eodem
num. 43.
Ibidem quoque Ludouici Molinæ patris Ludouic.
Molinæ, Velazquez Auendañi, & Alexand. Raudenſsis contrarietas, ſsingulariter expenditur, atque perpenditur, provt latiùs ibi, & num. 48. eodem cap. 91. n. 44.
Quartò conſstituit, Ludouici eiuſsdem Molinæ ſsententiam indubitanter procedere, quoties maioratus inſstitutio facta, ordinatáque fuerit, vt poſst
mortem vltimi poſsſseſsſsoris proximior vocetur,
proximioresvè ad ſsucceſsſsionem ſsuo ordine inuitentur; de quo latiùs ibi n. 45.
Et id ipſsum dicendum eſsſse, quando ad tempus
mortis vltimi poſsſseſsſsoris maioratus inſstitutor ſse
reſstrinxerit, ſsiue ſse reſstrinxiſsſse ex forma verborum videatur: quod latiùs comprobatur, atque
exornatur: ibidem n. 46.
Et proponitur alter caſsus, quando ad ſsucceſsſsionem
admiſsſsus, non habebat qualitatem, à teſstatore,
inſstitutoréve maioratus requiſsitam, & ſsuperuenit
alter, qui eam qualitatem habet; an ab eo, qui
ſsucceſsſsit, auocari debeat, nécne, ſsucceſsſsio: ibidem
num. 47.
Quintò conſstituit, dubium præcipuum huiuſsce cap.
& quæſstionis, hactenus agitatæ, verſsari in terminis, in quibus ipſse Molina ſspeciem eiuſsdem
quæſstionis propoſsuit, ibidem n. 48.
Quando ſscilicet poſst mortem vltimi poſsſseſsſsoris, filij
alicuius Tertij (qui non vocatur) ad ſsucceſsſsionem inuitantur, & in defectum filiorum eiuſsdem
Tertij, alij ſsubſstituuntur: ibidem, eodem n. 48.
Provt latiùs ibi; vbi pro vna, & altera parte fortiſsſsima fundamenta expenduntur, ex quibus articulus redditur ſsatis difficilis, & ambiguus: ibidem.
L. 45. Tauri conſstitutio, ingeniosè, & ſsubtiliter applicatur, atque diſscutitur: ibidem, eodem numer. 48.
Et an pro Molina ita fortiter vrgeat, vt ipſse exiſstimauit, illuſstriter, & ſsingulariter excitatur: ibidem
eodem num. 48.
Ac deuique diſsceptationis eiuſsdem matura ac diligens reſsolutio, & deliberatio commendatur: ibidem, eodem n. 48.
Ac denique pro enucleatione, atque accurata explanatione obſseruationum Pat. Ludouic. Molinæ,
Pelaez à Mieres, Blaſsij Flores Diaz, & aliorum
nonnulla adnotantur, atque traduntur, quæ ingenti equidem, aſsſsiduóque, & prolixo ſstudio digeruntur: ibidem, eodem c. 91. n. 56.
Octauò, Author ipſse conſstituit, an veræ ſsint, & procedant de iure illationes, atque obſseruationes
quatuor præcipuæ Pelaez à Mieres, in hac eadem, in qua verſsamur, diſsceptatione; vtpotè cùm
ipſsæ ex antea dictis, & fundamentis illis duodecim per Ludou. Molinam ponderatis pro ſsua
opinione, dependeant: ibidem n. 57.
Excluſsus ſscilicet à maioratu propter furorem, vel
aliam inhabilitatem, ſsi poſstmodùm efficiatur capax, an admittatur, & ius ſsuum recuperet; an verò tempus delatæ ſsucceſsſsionis præcisè attendi debeat? ibidem n. 57.
Filij etiam non nati, nec concepti tempore, quo pater à ſsucceſsſsione excluſsus fuit, cuius filij ipſsi non
excluderentur, ſsi nati tunc fuiſsſsent, an poſstea nati, ad maioratus ſsucceſsſsionem admitti debeant? ibidem num. 58.
A maioratu quoque ſsi excluditur primogenitus, &
vocatur ſsecundogenitus, ſsi maioratus peruenit
ad ſsecundogenitum, mortuo vltimo poſsſseſsſsore,
mortuo primogenito, in eius quoque maioratu
ſsucceſsſsit ſsecundogenitus; an alter maioratus,
quem cum alio maioratu concurrere noluit inſstitutor, ad ſsequentem in gradu tranſsire debeat,
vel à ſsecundogenito retineri? ibidem n. 59.
Proximitas in maioratus ſsucceſsſsione, vltimi poſsſseſsſsoris reſspectu conſsideratur, ibidem n. 61.
Vltimi poſsſseſsſsoris linea omnibus aliis præferenda
eſst; nec debet fieri tranſsitus de ea ad alias, vſsquequo omnes ex illa dependentes finiantur: ibidem num. 62.
Redintegrationi ſsi locus eſsſset in dubio ſsupra propoſsito, non modò maximum abſsurdum, ſsed
etiam perpetua lis, & confuſsio ſsequeretur inter
omnes de familia inſstitutoris, ac maximè eos,
qui proximiori loco ſsucceſsſsuri eſsſsent, ibidem numero 63.
Vbi & locus Ludouici Molinæ explicatur, eodem
num. 63.
In maioratus ſsucceſsſsione, lineâ rectâ debet ſsemper
ſsuccedi, vt nec ſsucceſsſsio retrocedat, nec de vna
linea ad aliam tranſsitus fiat: cap. 92. numer, quinquageſsimo quinto.
Cùm à maioratus, aut vinculi ſsucceſsſsione, ex tertia
bonorum parte, atque ex facultate l. 27. Tauri facti excluduntur per parentes, Religioſsi, Monachi, Moniales, Clerici, & fœminæ deſscendentes,
an in defectum aliorum aſscendentium, vel etiam
inter eos, ſsuo loco, & gradu admitti debeant, ac
ſsi excluſsi non fuiſsſsent, & vinculi perpetuitas duret: cap. 99. num. 1.
An verò in vltimo ex deſscendentibus finiri debeat,
& bona libera remaneant; vel ſsaltem tranſsuerſsalium duntaxat reſspectu, prælatio eiſsdem concedi: ibidem, eodem num. 1. Quod egregiè, & vtiliter examinatur, atque reſsoluitur.
Religioſsi, Moniales, Clerici, & fœminæ deſscendentes, quòd à ſsucceſsſsione primogenij, aut vinculi facti de Tertio bonorum, ex facultate dictæ l. 47. Tauri, excludi non poſsſsint; dum Interpretes huius Regni tradiderunt, ad quem ſsenſsum, ſsiue modum accipi debeant? ibidem numero 2.
Vbi Telli Fernandez placitum, & obſseruationes
primo loco recenſsentur, ibidem n. 3.
Ludouici etiam Molinæ duobus in locis adnotationes referuntur, ibidem n. 4.
Cui Pelaez à Mieres conuenire omnino videtur,
licet non ita dilucidè explicet: ibidem, eodem
num. 4.
Et D. Chriſstophori de Paz nouiſsſsima reſsolutio commemoratur, ibidem n. 5.
Andreæ quoque Anguli, in ipſsomet propoſsito reſsolutiones expenduntur, ibidem n. 6.
Et Patris Ludouici Molinæ ſsententia in medium
profertur, ibidem n. 7.
Ioan. quoque Gutierrez locus adducitur, ibidem numero 8.
Ac denique dubij principalis, hoc capite excitati,
egregia admodum, noua etiam & notanda reſsolutio traditur, provt latiùs ibi videbitur; eodem
cap. 99. n. 9.
Ad ſsucceſsſsionem primogenij, aut vinculi facti de
Tertio bonorum, ex facultate l. 27. Tauri, cùm
Religioſsi, Clerici, fœminæ, & alij deſscendentes, non obſstante eorum excluſsione, admittuntur, an in Tertio tantùm, an verò in Tertio,
& Quinto etiam ſsimul ſsuccedere debeant; ſsi
vtrumque ſsimul vinculatum fuerit, nec vnum ab
altero ſseparetur? cap. 100. num. 1. & num. ſsequent.
per totum caput.
Quæſstionis propoſsitæ ſsuprà, num. præcedentibus,
vera reſsolutio traditur; & Quintum à Tertio
non ſseparandum, ſsed in vtroque ſsimul ſsuccedendum, defenditur, & comprobatur: ibidem numer. 13.
Fundamentis duobus, contra ſsententiam, quam
defendit Author, ponderatis ſsuprà, verè, & concludenter reſspondetur: ibidem n. 25.
Maioratus ſsui natura indiuidui ſsunt, nec in eis poteſst ſsuccedere niſsi vnus; eodem cap. 100. numer. 17.
Maioratus, aut vinculum, ex Tertio, & Quinto bonorum, cum inſstituitur, principalis, & conſsiderabilis magis pars reputatur Tertium; dignior
etiam, & potentior, vt ad ſse trahat Quintum;
& efficiat, quod eiſsdem legibus, & conditionibus gubernetur, quibus Tertium ipſsum; Quintum autem minus principalis pars eſst, & velut
acceſsſsoria Tertij: ibidem n. 18.
Sic leges omnes huius Regni, quæ de meliorationibus loquuntur, ſsemper nominant priùs Tertium, quam Quintum; quod vtrumque exornatur, ibidem eodem n. 18.
A filiis naturalibus deſscendentes, an admittantur
ad maioratum, ad quem filij ipſsi naturales, ſsi viuerent, non admitterentur, cap. 103. num. 1. &
num. ſsequent. per diſscurſsum totius cap.
In maioratuum inſstitutionibus, tot ſsubſstitutiones,
& vocationes reſsultant, quot perſsonæ ad eorum
ſsucceſsſsionem vocantur, ibidem n. 9.
Et inde omnes deſscendentes, atque ex familia inſstitutoris maioratus procedentes, ex propriis perſsonis, & vocationibus ſsuccedunt, non ex iure
tranſsmiſsſsio: ibidem eodem n. 9.
Et vnuſsquiſsque ſsucceſsſsor cenſsetur inſstitutoris immediatus donatarius, ibidem.
Nepotes, & alios deſscendentes legitimos, ab illegitimis filiis procedentes, ſsuccedere poſsſse, & debere in maioratu, ad quem filij legitimi, & de legitimo matrimonio nati vocantur; tametſsi pater
eorum ſsuccedere non poſsſset: ibidem numero
decimo.
Idque ex ſsententia quorumdam Authorum, de qua
latius num. ſsequent. ibidem.
Contra verò ex ſsententia Authoris, de qua latè, vſsque in finem cap. vbi contra legitimos, procedentes ab illegitimis, vt ipſsi ſsuccedere non poſsſsint,
provt latiùs ibi, eodem c. 103. n. 11.
Franciſsci Beccij contra legitimos, ab illegitimis
procedentes, vt ipſsi admitti non poſsſsint ad ſsucceſsſsionem, ad quam de legitimo matrimonio nati,
& procreati vocantur; fundamenta quinque
præcipua concludere, nec diluere vim eorum Authorem metipſsum; provt ibi adnotatur; ibidem
num. 15.
Nepotem, aut alium deſscendentem legitimum, &
de legitimo matrimonio natum, non admitti
ad ſsucceſsſsionem, ad quam legitimi, & de legitimo matrimonio nati, & procreati vocantur, ſsi
pater eius naturalis fuerit, & non legitimus: ibidem num. 16.
Idque ex ſsententia Cardinalis Franciſsci Manticæ, &
aliorum, provt ibi adnotatur, eodem n. 16. & probatur ſsuprà, eodem c. 103. ex num. 11.
Excluſsionis filiorum naturalium à ſsucceſsſsione, ratio præcipua, quæ maioratus inſstitutorem excitare potuit, & ſsolet, ita fortiter militare in eius
filiis, & deſscendentibus, quàm in ipſsis filiis naturalibus, ibidem numero 23.
Maioratus ſscriptura perfecta, aut teſstamentum perfectum interpretatur ex alia ſscriptura, etiam imperſsecta, in qua inſstitutor, ſseu teſstator expoſsuit
mentem ſsuam: capit. 108. numero decimo
tertio.
Maioratum ex clauſsula, aut pacto de non reuocando, fieri irreuocabilem; cap. 109. numero decimo nono.
Maioratus ſsucceſsſsor, ſsi incapax ſsit, aut efficiatur,
bona ad ſsequentem vocatum deuoluuntur: cap.
110. num. 40.
Ex maioratuum ſsucceſsſsione, tot ſsubſstitutiones,
ſseu donationes reſsultant, quot perſsonæ ad
earum ſsucceſsſsionem vocantur, ibidem numero 46.
Maioratus vltimo poſsſseſsſsore defuncto, poteſst ſsequens ſsucceſsſsor nolle acquirere, ſsiue repudiare
maioratum ipſsum, in fraudem fiſsci, aut creditum: cap. 112. num. 19. Quod latè num. ſseq. comprobatur.
Proximitas vtrum attendatur reſspectu fundatoris,
an reſspectu vltimi poſsſseſsſsoris in Capellaniis, ad
quas vocantur conſsanguinei proximiores, & in
dotibus, legatis piis, & aliis perpetuò relictis
conſsanguineis: cap. 67. numero vigeſsimo ſsecundo.
Et quid in maioratibus, & primogeniis? ibidem,
eodem num. 22. Et vide cap. 91. num. 74. & 75. Latiùs cap. 93. §. 13.
In maioratuum ſsucceſsſsione primò conſsideranda eſst
linea, ſsecundò gradus, tertiò ſsexus, quartò ætas:
ibidem n. 23.
Vltimi poſsſseſsſsoris maioratus linea omnibus aliis eſst
præferenda, nec debet fieri tranſsitus de ea, ad
alias, vſsquequò omnes ex illa deſscendentes finiantur; ſsecùs tamen in Capellaniis: ibidem
num. 24.
Maioratus, ſsi inſstitutus ſsit per viam vinculi particularis, aut anniuerſsarij, vel Capellaniæ, aut iuris
patronatus perpetui, abſsque facultate Regia, verus quidem maioratus eſst, ac leges omnes Regiæ, quæ de maioratibus loquuntur, habent locum in eis: ibidem numero vigeſsimo quinto.
Et Petri Salazaris opinio contraria confutatur, ibidem num. 26.
Maioratum perpetuum inſstituere, vtrùm teſstator, maioratuſsvè, inſstitutor videatur, quamuis
alienationis bonorum prohibitionem non adiiciat, ſsi factis aliquibus vocationibus, ſse ideo diſspoſsitionem facere expreſsſserit, vt bona in agnatione perpetuò conſseruentur: cap. 93. §. 2. per
totum.
Maioratus perpetuus vtrùm inſstitutus videatur,
tametſsi teſstator id non expreſsſserit, ſsi bona
ſsua, primogenitis propriæ familiæ, aut etiam
primogenito reliquerit: cap. 93. §. 3. per totum.
Maioratus perpetuus vtrùm inſstitutus videatur, ſsi
teſstator reliquerit bona ſsua, vt in eis ſsuccedatur
ordine primogenituræ, etſsi inſstitutor id non
expreſsſserit.
Quid ſsi dixerit, quod bona ſsint in vno ſsolo poſsſseſsſsore.
Aut eorum diuiſsionem prohibuerit, vel proximiores de parentela.
Aut ſsi mandauerit, bona tranſsire de vno in alium.
Vel aſsſsumi nomen, arma, & inſsignia ſsuæ familiæ,
cap. 93. §. 4. per totum.
Maioratum perpetuum inter omnes de ſsua familia,
an videatur inſstituere, qui bona maſsculis duæ familiæ reliquit, ita vt vnus eorum, ac proximior
ſsuccedat, cap. 93. §. 5.
Maioratus perpetui coniecturam, an inducere videantur verba, de maiori in maiorem, vel de
primogenito in primogenitum, vel de hærede
in hæredem, vel de maſsculo in maſsculum, vel de
deſscendente in deſscendentem, & alia ſsimilia:
cap. 93. §. 5.
Maioratum perpetuum ex coniecturis tacitè induci poſsſse, capit. 93. §. 6. per totum.
Maioratus bona, vtrùm decem, aut viginti, vel triginta, aut quadraginta annorum ſspatio præſscribi
poſsſsint, vel non?
An etiam quadraginta annorum, cum titulo, & bona
fide præſscriptio ſsufficiat? vide omnino cap. 93.
§. 8. per totum.
Maioratus bona vtrùm immemoriali tempore, aut
poſsſseſsſsione præſscribantur? vide ibidem.
Et de attributis immemorialis poſsſseſsſsionis, eodem
loco traditur.
Maioratus perpetui coniectura, & inſstitutio, vtrùm
inducatur, inductáve cenſseatur ex impoſsitione
oneris, aut anniuerſsarij perpetui, cap. 93. §. vndecimo, per totum.
Maioratus perpetui coniectura, vtrùm inducatur
ex vocationibus filiorum, deſscendentium, aut
conſsanguineorum de gradu in gradum? cap. 93.
§. 12. per totum.
Maioratus poſsſseſsſsore viuente, vtrùm poſsſsit quis petere, vt declaretur ſsucceſsſsor poſst mortem eius? cap. 93. §. 14. per totum.
Maioratum perpetuum vtrùm inſstituere videatur,
tametſsi id non expreſsſserit inſstitutor, qui ſsuos indefinitè vocauit; capit. 93. §. 15. per totum.
Maioratum perpetuum inſstituere vtrùm cenſsendus
ſsit is, qui bona reliquit Domui ſsuæ, vulgò, a los
de ſsu caſsa, cap. 93. §. 17. per totum.
Teſstator, qui ad ſsucceſsſsionem bonorum ſsuorum
vocauit conſsanguineos ſsuos, per verba tractum
ſsucceſsſsiuum denotantia, an maioratum perpetuum inſstituere cenſsendus ſsit, tametſsi id non expreſsſserit? cap. 93. §. 19.
Quid ſsi bona reliquerit; a los de ſsu nombre, y apellido; cap. 93. §. 20.
Quid ſsi dixerit, ſse bona relinquere, ad conſseruandum, & perpetuandum ſsuum genus, Hiſspano
ſsermone, ſsu linage; vel vt conſseruet Nomen ſsuum;
cap. 93. §. 21.
Quid ſsi poſsteris, aut poſsteritati bona reliquerit? cap.
93. § 22.
Maſsculorum vocatio ſsolo abſsque aliis coniecturis,
an ſsufficiat, ad præſsumendum, quod diſsponens
agnationem conſsiderauit? Et de contrariis Scribentium ſsententiis in propoſsito; cap. 92. numero 2.
Maſsculi ex fœmina, maſsculorum appellatione continentur, quando agnationis ratio habita non
fuerit; de quo latiùs remiſsſsiuè, cap. 103. num. 6.
& num. 12. & 13. & 22.
Maſsculi ex fœminis an admittantur ad ſsucceſsſsionem maioratus, ad quam maſsculi deſscendentes
inuitantur ſsimpliciter? eodem cap. 103. num. 12.
Et ibidem contra legitimos, ab illegitimis procedentes, in terminis quæſstionis ſsupra propoſsitæ,
ponderatur text. in l. final. C. de naturalibus liberis.
Ponderantur etiam in ea, omnia, quæ contra maſsculos ex fæmina expendi, ponderaríque ſsolent
in articulo ſsuperiori; ibidem, eodem num. 12.
Ex maſsculini generis conceptione, ſsiue ex verbis
maſsculini generis, voluntatis coniecturam ſsæpè deduci, atque iuridicam interpretationem fieri
in caſsu dubio, vt aliquando maſsculinum concipiat fœmininum, vel non concipiat; cap. 66.
num. 1.
Siue filiorum appellatione contineantur filiæ, ve
non contineantur, provt ibi obſseruatur; ibidem
eodem num. 1.
Maſsculinum vtrum concipiat, & contineat fœmininum; & an filiorum appellatione, ſseu nomine, contineantur filiæ in teſstatoris diſspoſsitione;
dum inquiritur? videndi ſsunt Authores quamplurimi, qui hoc numero, & ſsequent. aggregantur, atque commemorantur; ibidem num. 4.
Nomina communia, æquè maſsculos, & fæminas
comprehendentia, quæ ſsint? ibidem numer. 5. &
numero decimo, in fine.
Maſsculinum in vltimis voluntatibus, in inſstitutionibus, ſsubſstitutionibus, legatis, & fideicommiſsſsis, & in his, quæ pertinent ad prouiſsionem,
continet fæmininum; ibidem num. 18.
Maſsculinum regulariter, in quacunque materia &
diſspoſsitione, continet fæmininum, eodem cap.
66. num. 22.
Sicque in ſstatutis, in ſsententiis, in contractibus, in
reſscriptis, in priuilegiis, & in conſsuetudinibus,
& in aliis diſspoſsitionibus, ibidem num. 23.
Et in materia etiam odioſsa, diſstinguendo, an odioſsum ſsit rationabile, vel irrationabile; ibidem numer. 24.
Fæmininum non concipit maſsculinum, niſsi eadem
militet ratio, aut mens diſsponentis; ibidem numer. 25.
Quando tantùm dubitatur, an matrimonium ſsit inter aliquos contractum, Iudex ſsecularis competens eſst, & de meri facti quæſstione cog noſscere
poteſst, idque ex ſsententia multorum; ibidem numer. 5.
Contra verò ex ſsententia aliorum, & de vera reſsolutione, latiùs remiſsſsiuè ibidem eodem numer. 5.
Romanus Pontifex in radice matrimonij irritè contracti diſspenſsando, an poſsſsit efficere, diſspenſsationem retrotrahi, tanquam ſsi à principio tale
impedimentum non adfuiſsſset; & quod legitimatio, etiam quoad bona temporalia, & fideicommiſsſsorum, atque primogeniorum ſsucceſsſsiones ſsuum effectum ſsortiatur? eodem cap. 105.
num. 19.
Et concluditur, ſstante maritali affectu, cum copula, vel matrimonio de facto contracto, poſsſse ſsine dubio Romanum Pontificem remouere tale
impedimentum iuris tantùm Canonici, & diſspenſsare in radice matrimonij, indeque oriri legitimitatem filiorum, quoad vtrumque forum,
& quoad ſsucceſsſsiones, in quibuſscunque bonis,
& locis, etiam in tertis Imperij; ibidem n. 25.
Conſsecutiuè quoque præiudicium Tertij oriri, cui
aliàs ſsucceſsſsio eſsſset deferenda; quod exornatur,
ibidem num. 26.
Diſspenſsatio in radice matrimonij inducitur, quando Romanus Pontifex diſspenſsat, per hæc verba,
In veſstro ſsic contracto matrimonio remanere valeatis: ibidem num. 29.
DiſpẽſatioDispensatio in radice matrimonij, inducitur per clauſsulam illam, qua cauetur; Prolem ſsuſsceptam, ſsi quæſsit, & ſsuſscipiendam exinde, legitimam decerno, ibidem num. 31.
Matrimonium in articulo mortis contractum, deſsperatáque iam ſsalute, validum, & de iure firmum
eſsſse: cap. 111. num. 28.
Et reddere legitimam prolem naturalem antea habitam: ibidem num. 29.
Atque ita per ſsubſsequens matrimonium, in articulo mortis contractum, legitimari filios naturales, antea natos.
Provt legitimi efficiuntur, quando in bona valetudine contrahitur; ibidem eodem num. 29.
Legitimati per ſsubſsequens matrimonium in articulo mortis contractum, ſsubſstitutum non excludunt; ibidem num. 30.
Quoniam in eo ipſso fraus præſsumitur; idque ex
ſsententia multorum, qui hoc loco aggregantur,
atque commemorantur: ibidem eodem num. 30.
Meliorationem tertiæ partis bonorum ſsuorum faciens, tenetur præcisè ſseruare ordinem, & formam dict. l. 27. Tauri, non ſsolum in ſsubſstitutionibus deſscendentium legitimorum, ſsed etiam
illegitimorum, & aliorum, qui in eadem l. enumerantur, c. 98. num. 6.
Pater meliorans filium, aut deſscendentem alium
legitimum, ſsi in ſsubſstitutionibus non ſseruauerit
ordinem, & formam legis ipſsius 27. Tauri, vtrum
melioratio corruat; an verò reducatur ad ordinem & formam ibi præſscriptam? ibidem num. 7.
In quo dubio eadem diſstinctio, de qua c. 7. lib. 2.
probatur & exornatur, ibidem num. 8.
Et D. Chriſstophori de Paz conuenientes omnino,
& longa ſserie comprobatæ reſsolutiones proponuntur, quibus latiùs ibi num. 9.
Traduntur etiam nonnulla, quæ præcitato cap. 7.
nec deciſsa, nec etiam in dubium excitata fuero
per Authorem: ibidem eodem num. 9.
Ac maximè illud memorabile, neceſsſsarium admodùm, & quod aſsſsiduo occurrere poteſst; ibidem
eodem num. 9.
Si facta melioratione per viam vinculi, aut maioratus perpetui, filij illegitimi, atque ita naturales etiam, ſspecificè, atque expreſssè excludantur
à ſsucceſsſsione in perpetuum; & legitimi tantum,
aut legitimi atque ex legitimo matrimonio nati, tantùm inuitentur, an vocationes ſsuppleri,
& reduci debeant ad ordinem & formam dictæ l. 27. Tauri, an verò eueniente caſsu, quo naturales iuxta ordinem legis ipſsius erat ſsucceſsſsurus,
diſspoſsitio vitietur, ita vt bona libera remaneant in vltimo poſsſseſsſsore, & maioratus finiatur; ibidem num. 10. & ſsequent.
Taurinæ l. 27. conſstitutio, quatenus de ſsubſstitutione, atque vocatione filiorum naturalium loquitur, num reſstringi debeat ad naturales, qui tempore factæ meliorationis nati, conceptíve
erant; an verò intelligenda ſsit indiſstinctè, de filiis naturalibus, etiam poſstmodùm natis, aut
conceptis; eodem cap. 98. num. 18.
Et conſsequenter, vtrum naturales indiſstinctè præferendi ſsint (quocunque tempore ipſsi nati fuerint, & ſsucceſsſsio deferatur) tranſsuerſsalibus, &
extraneis; nec hi admitti poſsſsint, dum illi extiterint? ibidem eodem num. 8. & ſsequentibus.
Promiſsſsione facta de meliorando filium, non abſsoluta, nec voluntaria, ſsed ex aliqua cauſsa, quæ adhuc durat, nepos, vel deſscendens non poteſst
meliorari; cap. 66. num. 70.
Pactum de non meliorando filiũfilium, certo filio, ex aliqua cauſsa præciſsa factum, an liget patrem, quoad alios, abſsque illius filij præiudicio, ibidem
num. 71.
Pactum de non meliorando filium, an impediat meliorationem nepotis, ſsi verba pacti abſsoluti, &
voluntarij, meliorationi contradicere videantur,
quamuis nulla cauſsa cauſsatiua antecedat; ibidem
numero 72.
Pactum de non meliorando filium, purum & abſsolutum, ſsine aliqua cauſsa, relatum ad filios, non
impedit meliorationem nepotis, vel deſscendentis, ex ſsententia Telli Fernandez, ibidem numero 74.
Contra verò ex ſsententia aliorum, quæ per Authorem probantur; ibidem num. 75.
Pronominis, meum, & ſsuum naturam, & quid vtrumque ſsignificet, & quod tempus demonſstret, &
an ſstet demonſstratiuè, vel reſstrictiuè, & fideicommiſsſsariæ ſsubſstitutioni adiectum, quos demonſstret; latiſsſsimè quoque explicaſsſse Menochium conſsil. 106. ex numer. 169. vſsque ad numerum 289. cap. 90. num. 9.
Filia, aut filiæ, cum adiecto pronomine, meum, tuum, aut ſsuum, ad ſsucceſsſsionem maioratus, deficientibus omnibus maſsculis deſscendentibus inuitantur, de quibus filiabus teſstator; inſstitutorve maioratus ſsenſsiſsſse videatur; cap. 91. numer.
19. num. ſsequent. maximè num. 30.
Pronominis, mihi, in ſsubſstitutione effectus, remiſsſsiuè; c. 90. num. 10.
Mixtum non comprehendit ſsimplex, quando habet aliquam qualitatem; cap. 89. num. 160.
Mixtum non comprehenditur ſsub ſsimplici, quando diſspoſsitio continet præiudicium Tertij; ibidem num. 161.
Mixtum comprehenditur ſsub ſsimplici, quando militat eadem ratio, vel maior; ibidem num. 183.
Mutuans pecuniam, ad fabricãdamfabricandam domum, vel nauem, vel aliam rem, vel ad eam reficiendam, tacitam adquirit hypothecam, & ius prælationis;
provt latius ibi adnotatur, capit. 80. num. 19.
N
NAturales filij an excludant ſsubſstitutum ſsub
conditione, ſsi grauatus ſsine liberis deceſsſserit,
an etiam in maioratu ſsuccedant? vide ſsupra litera F. verbo, Filij, & cap. 82. huius libri.
Taurinæ l. 27. conſstitutio, quatenus de ſsubſstitutione, atque vocatione filiorum naturalium loquitur, num reſstringi debeat ad naturales, qui tempore factæ meliorationis nati, conceptivè erant;
an verò intelligenda ſsit indiſstinctè de filiis naturalibus, etiam poſstmodùm natis, aut conceptis? cap. 98. num. 18.
Et conſsequenter vtrùm naturales indiſstinctè præferendi ſsint (quocunque tempore ipſsi nati fuerint, & ſsucceſsſsio deferatur) tranſsuerſsalibus, &
extraneis; nec hi admitti poſsſsint, dum illi extiterint? ibidem eodem num. 18.
Et in fauorem deſscendentium naturalium, qui
poſstmodùm nati, conceptivè fuere, prima ratio
expenditur; ibidem num. 19.
Secunda etiam ratio proponitur; ibidem num. 20.
Tertia quoque ponderatur, ibidem num. 21.
Sed & quarta, eáque vrgens admodum conſsideratur ratio pro eadem parte; ibidem num. 22.
Obſstaculum quoque ſsubmouetur concludenter,
quod ex verbis eiuſsdem legis Tauri, fuerat deductum; ibidem eodem num. 22.
Pelaez etiam à Mieres, & Alphonſsi Azeuedi, opinio contraria confutatur, ibidem num. 23.
Ac denique Ioan. Parladorij locus expenditur, eiuſsque placitum improbatur: ibidem num. 24.
ponens facit mentionem filij cum aliqua qualitate, quæ nepoti non conuenit, cap. 90. n. 2.
Ex qualitate enim expreſsſsa colligitur coniectura,
quod teſstator noluerit nepotem admitti; ibidem
eodem num. 2.
Filij, vel filiæ appellatione, quamuis in materia
primogeniorum, vtpote perpetua, & tractum
ſsucceſsſsiuum habente, etiam nepotes, & cæteri
deſscendentes contineantur, & veniant; cap. 92.
num. 20.
Nepos venit filij appellatione, non quidem ex proprietate ſsermonis, ſsed per interpretationem, aut
ex coniecturis, cum veriſsimilis, & præſsumpta
mens teſstatoris ita ſsuadet; ibidem, numer. 13.
Nepos non venit filij appellatione, quando diſsponens fecit mentionem filij, non ſsimpliciter, ſsed
cum aliqua qualitate reſstrictiua ad filios primi
gradus, ſsiue quæ nepotibus non conueniat; ibidem num. 28.
Filiorum appellatione nepotes non veniunt, quando teſstator diſscretiuè locutus eſst de filiis, & de
nepotibus; numer. 31.
Vel quando extant filius, & nepos; quia diſspoſsitio
poteſst verificati ſsecundum ſsermonis proprietatem, ibidem eodem num. 31.
Et quando concurrunt duo, quorum alteri diſspoſsitio propriè conuenit, alteri autem per extenſsionem, aut interpretationem; is præfertur, cui
propriè conuenit; ibidem num. 32.
Filiorum appellatione in maioratuum ſsucceſsſsione,
vſsque in infinitum protenditur, propter naturam, & perpetuitatem eorum, ibidem num. 36.
Filiorum appellatione nepotes veniunt in his diſspoſsitionibus, quæ in incertum, aut futurum
euentum conferuntur; ibidem eodem cap. 92.
num. 37.
Et quando materia eſst ſsucceſsſsiua, & perpetua, &
quæ tractum ſsucceſsſsiuum ſsui natura habet, vt
in primogeniis, & vinculis perpetuis; ibidem
num. 38.
Et quando diſspoſsitio eſst fauorabilis, & non agitur
de inducendo nouo grauamine, ſsed ſsolum declarari intenditur, quis in vocatione, aut ſsubſstitutione comprehendatur; ibidem num. 39.
Vel quando ſsubſstitutio facta eſst à communi filiorum aſscendente, ibidem num. 40.
Et vbicunque teſstator talis eſsſset, cui nepotes cum
liberis eſsſsent ſsucceſsſsuri; ibidem num. 41.
Et vbi eadem, & multò fortiùs ſsi maior militaret
ratio in nepotibus, quam in filiis, ibidem numer. 42.
Ac denique, quando aliquid durum, abſsurdum, vel
irrationabile ſsequeretur, ſsi nepotes non venirent, ibidem num. 43.
Filiorum appellatione venire nepotes in primogeniorum ſsucceſsſsione, etiam ſsi adiectum ſsit, pronomen poſsſseſsſsiuum, meum, tuum, & ſsuum, vt filius, filiavè maior tantùm in ſsingulari vocetur, ibidem num 44.
Nepotem legitimum ex filio ſspurio, poteſst auus
hæredem inſstituere, & ei quouis titulo relinquere; cap. 103. n. 2.
Nepos legitimus ex filio illegitimo, , vt in maioratu
ſsuccedere valeat, vrgens expenditur fundamentum, & diluitur, infra num. 21. ibidem num. 5.
Nepotes, & alios deſscendentes legitimos, ab illegitimis filiis procedentes, ſsuccedere poſsſse, & debere in maioratu, ad quem filij legitimi, & de
legitimo matrimonio vocantur, tametſsi pater
eorum ſsuccedere non poſsſset; ibidem, num. 10.
Idque ex ſsententia quorundam Authorum, de qua latiùs num. ſsequent. ibidem eodem num 10.
Contra verò ex ſsententia Authoris, de qua latè vſsque in finem cap. vbi contra legitimos procedentes ab illegitimis, vt ipſsi ſsuccedere non
poſsſsint, provt latiùs ibi, eodem cap. 103. numer. 11.
Nepotem, aut. alium deſscendentem legitimum, &
de legitimo matrimonio natum, non admitti ad
ſsucceſsſsionem, ad quam legitimi, & de legitimo
matrimonio nati, & procreati vocantur; ſsi patet eius naturalis fuerit, & non legitimus: ibidem num. 16.
Idque ex ſsententia Cardinalis Franciſsci Manticæ,
& aliorum, provt ibi adnotatur, & probatur ſsuprà ex num. 11. ibidem eodem num. 16.
Nepotem ex filia ſsub voce liberorum comprehendi,
cap. 66. num. 17.
Nepotes, an ſsuccedant cum patruo, aut eo excluſso,
in fideicommiſsſso proximioribus de agnatione
relicto à teſstatore tranſsuerſsali, cui ſsuccedi nequit repræſsentatiuè; remiſsſsiue, eodem capit. 66.
num. 55.
Donatio facta filiæ, & eiuſsdem filiæ filiis, vtrum
comprehendat quoque nepotes remiſsſsiue; ibidem, num. 56.
Et ibidem quemadmodum nemen filiorum ſsit collectiuum, eodem num. 56.
Nepotes quando veniant filiorum appellatione,
latè dict. cap. 66. per totum.
Nominatio, idem eſst, quod electio, & eſst quidam
actus extraiudicialis, non propriè contractus,
nec vltima voluntas, nec legatum, nec fideicommiſsſsum; cap. 80. num. 2.
Siuè eſst quædam voluntatis declaratio informis,
quæ poſsita in teſstamento, habet vim teſstamenti; poſsita in contractu, habet vim contractus; ibidem. Et poteſst probari duobus teſstibus,
ibidem, & infra num. 34.
Nominatio, aut electio ad emphyteuſsim, legatum,
fideicommiſsſsum, aut quid ſsimile, efficitur irreuocabilis, nec variari poteſst, ex promiſsſsione,
ſseu pacto de non reuocanda nominatione incerti de incertis, ibidem num. 6.
Idque ex ſsententia quorundam; Contrarium ex
ſsententia aliorum, ibidem, eodem num. 6. Et
vtraque infrà num. 36. eiuſsdem cap. 80.
Nominatio, aut electio facta ad emphyteuſsim, vel
quid ſsimile, ex cauſsa onerofa, an maneat irreuocabilis; ibidem numero 7. & vide numer. 40.
infra.
Nominandi, aut eligendi facultas, cùm etiam ex
contractu competit, an variare liceat, & prima
electio reuocari; ibidem num. 10.
Quod non poſsſsit, neque admitti debeat differentia
inter facultatem competentem ex contractu,
vel ex vltima voluntate, iuxta ſsententiam quorundam; ibidem.
Contra verò ex ſsententia communi, quæ per Authorem comprobatur, infrà num. 18. & 35. & 43.
ibidem, eodem num. 10.
Nominandi, aut eligendi facultas, cùm alicui conceditur, verum is, ſsi ſsemel elegerit, aut nominauerit, poſsſsit iterum nominare, & eligere; atque etiam in perſsonæ electione variare, codem
cap. 80. num. 18.
Vbi differentia communis inter facultatem competentem ex contractu, vel vltima voluntate,
probatur ibidem.
Diſstinguitur quoque, an eligendi facultas ad tẽpustempus |
mortis reſstricta ſsit, aut ſsimpliciter conceſsſsa, ſsiue
etiam, vt tam in vita, quam tempore mortis,
nominatio, ſseu electio fieri poſsſsit, provt latius ibi
oſstenditur; eodem num. 18. & num. 35.
Nominatio ad emphyteuſsim, vel quid ſsimile, an
habeat vim contractus, vel vltimæ voluntatis,
ibidem num. 34. de quo etiam ſsupra numer. 2.
eiuſsdem cap.
Nominatio ad emphyteuſsim, vel quid ſsimile, an
efficiatur irreuocabilis, ex pacto, ſsiue promiſsſsione de non reuocando in caſsibus, in quibus ſsecundum naturam actus geſsti, illa poteſst reuocari; articulum eſsſse difficilem, & intricatum, de
quo ſsupra num. 6. & ibidem num. 36.
Nominatio facta ex cauſsa dotis, an ratione dotis
remaneat irreuocabilis, ibidem num. 40. & ſsupra num. 7.
Nominatio prima reuocari poteſst, & variare licet,
cum nominandi facultas ex contractu competit,
cum Communi; de qua ſsuprà num. 18. ibidem
numero 43.
Notario dicenti, etiam in articulo mortis, ſse falſsum fabricaſsſse inſstrumentum, non creditur in
præiudicium partis, ſseu Tertij, cap. 111. numero 16.
Nouatio an inducatur hodie per delegationem, &
& interuentum nouæ perſsonæ, & quæ requirantur, vt vera delegatio dicatur; vide capit. 77.
per totum.
O
DE Obſseruantia, & eius virtute, & effectu, vide omninò, c. 93. §. 7. per totum.
Oldradi conſs. 21. Thema tale eſst, explicatur latiſsſsimè cap. 89. ex num. 15. vſsque ad num. 75.
Oldradi conſs. 21. procedere etiam cum teſstator grauauit proprios filios onere fideicommiſsſsi, eodem cap. 89. num. 23.
Oldradi dictum conſs. 21. procedere vbicunque ſsecunda ſsubſstitutio à prima penderet; ſsecùs, quando vtraque ex ſse ſsubſsiſstit: ibidem num. 25.
Oldradi idem conſsilium ex coniecturis, ac præſsumptionibus non procedere, quibus quidem
colligeretur teſstatorem voluiſsſse, onus reſstitutionis eſsſse repetitum à ſsubſstitutis, & vocatis; ibidem num. 27.
Contra verò, ex ſsententia quamplurimorum Authorum, qui etiam ex coniecturis, & præſsumptionibus ab Oldrado recedi non poſsſse aſsſseuerarunt; ibidem num. 28.
Sed communis defenditur, explicatur, atque enucleatur, ibidem num. 29. & latiùs num. ſsequent.
Oldradi dictum conſs. 21. in Hiſspanorum primogeniis, ſsiue in vinculis, & maioratibus perpetuis
non procedit; ibidem num. 30.
Sic ſsanè, non expirat ſsubſstitutio, poſsſseſsſsore cum liberis moriente, ſsed bona eius ad ſsequentem vocatum deferuntur, ſsi liberi eius abſsque liberis
moriantur; ibidem eodem num. 30.
Ex adiectione etiam oneris perpetui non procedit:
ibidem num. 31.
Oldradi conſsilium locum non habero, quando conditio liberorum priuatiuè ſsit adiecta, non reſstricta ad certum tempus; quod exonatur, ibidem
numero 32.
Nec etiam quando apparet fuiſsſse conſsideratum tractum ſsucceſsſsiuum, atque ita ex coniecturis colligitur: ibidem num. 33.
Oldradi conſs. 21. ceſsſsare vbicunque teſstator, non
ſsolum conditionis implementum, ſsed conditionis effectum conſsiderauit: eodem c. 89. numer. 34
Vel vbicunque conſstare poſsſset, per ſsimplicem ſsuperexiſstentiam liberorum, teſstatoris voluntati
non eſsſse ſsatisfactum; ibidem num. 35.
Oldradi deciſsio conſs. 21.ſsibi locum non vendicat,
quando filij in conditione poſsiti, ſsunt à teſstatore
vocati expreſssè; quia tunc licet naſscantur, & ſsine
filiis decedant, non tamen deficit fideicommiſsſsi
conditio, ſsed etiam ipſsi eodem onere grauati
intelliguntur; idque ex ſsententia communi: ibidem num. 36.
Contrà verò ex ſsententia aliorum, de qua latiùs
ibi, eodem num. 37.
Sed communis defenditur, ibidem numer. 38. &
num. ſsequent.
Oldradi prædictum conſsilium non procedere quando vltra primam ſsubſstitutionem, proximiores agnati vltimo loco ſsubſstituti reperiuntur, adiecta prohibitione alienationis; ibidem
numero 39.
Vel ſsi teſstator omnem alienationem, adiecta cauſsa
agnationis prohibuiſsſset; quod exornatur, ibidem eodem num. 39.
Contra verò ex ſsententia aliorum, qui præfatam
coniecturam, ex prohibitione alienationis, vel
ex eo, quod proximiores agnati vocantur vltimo loco, deductam improbarunt; ibidem numero 40.
Sed communis ſsententia defenditur, atque declaratur, ibidem num. 41. & num. ſsequent.
Oldradi conſsilium non procedit, quando agitur de
bonis, quæ ad extraneos hæredes tranſsmitti non
conſsueuerunt; ibidem num. 42.
Vel ex diſspoſsitis per teſstatorem colligitur, quod
noluit bona ſsua ad hæredes extraneos poſsſse trãſmittitransmitti, per ſsuperuiuentiam liberorum, ibidem
numero 43.
Vel vbi diſspoſsuit, quod ipſsa bona aliquo modo,
non tranſseant extra familiam, ibidem num. 44.
Vel quando Trebellianicæ detractionem prohibuiſsſset; ibidem num. 46.
Oldradus conſs. 21. non procedit, quando dictum
fuerit ſsine filiis, & deſscendentibus ibidem num. 46.
Et ſsic quando verba impropriando, accipi poteſst
augmentatiuè, ibidem eodem num. 46.
Contra verò ex ſsententia aliorum, qui etiam facta
mentione filiorum, & deſscendentium copulatiuè, vel alternatiuè; contrarium tuentur: ibidem
numero 47.
Sed communis defenditur, atque declaratur, ſsi mens
hoc ſsuadeat, provt latius ibi num. 48.
Oldradi præcitatum conſsilium, 21. non obtinere, ſsed
potius limitari debere, vbi apparet, teſstatorem
rationem agnationis habuiſsſse, & in ea bona ſsua
conſseruare voluiſsſse; ibidem num. 49.
Et vbi qualitas masculinitatis repetita fuit; vtrumque ex ſsententia communi: ibidem num. 50.
Contra verò ex ſsententia aliorum, qui nec à ratione agnationis præhabitæ, nec qualitate maſsculinitatis repetitæ, nec ex aliis coniecturis à ſsententia Oldradi recedunt: ibidem num. 51.
Pro quibus rationes, & iura expenduntur; ibidem
numero 52.
Iacobi Menochij diſstinctio, ſseu concordia proponitur, ibidem num. 53.
Et communis defenditur; placitáque reſsolutiones Ludouici Caſsanate probantur, provt latiùs
ibi numero 54.
Oldradi conſsilium non procedit, quando teſstator
dixit, quod bona ſsua tranſseant de hærede in hæredem; ibidem num. 55.
Vel bona ad cippum ſsuum deuolui; tunc enim coniectura agnationis conſseruandæ, etiam deſsumitur: ibidem num. 56.
Vel quando teſstator, vocatis ipſsis agnatis, & tranſsuerſsalibus, expreſssè dixit, quod mens, & voluntas ſsua eſst, quod bona perpetuò maneant in
dictos inſstitutos, & ſsubſstitutos; ibidem num. 57.
Vel cùm inſstituiſsſset ſsibi hæredes aliquos, & eorum
filios, vel deſscendentes, & ſsi dict hæredes decederent ſsine filiis, ſsubſstituit: quod explicatur,
ibidem num. 58.
Oldradi conſsilium non procedit quando teſstator
reliquit bona illuſstria, & digna quæ voluit conſseruari perpetuò in agnatione, & familia: ibidem num 59.
Vel quando vocauit agnatos, deinde agnatorum
primogenitos, vel natu maiores: ibidem numero 60.
Item quando teſstator vocauit vltimo loco, & in
ſsubſsidium legitimatos; ibidem num. 61.
Vel ſsi hoc in aliis partibus declarauit, aut ex vocatione præcedenti colligitur: ibidem num. 62.
Vel etiam ex geminato grauamine deſscendentium,
ibidem num. 63.
Item quando teſstator omnium agnatorum, non
autem aliquorum tantùm memoriam habuit;
ibidem num. 64.
Oldradi conſs. 21. prædictum ceſsſsare vbicunque teſstator ſuperuiuẽtessuperuiuentesſsubſstituiſsſset, quãdoquando laici eſsſsent,
ſsiue excluduntur Monachi, Religioſsi, & Clerici;
nam & hoc caſsu coniectura agnationis conſseruandæ elicitur: ibidem num. 65.
Item ex onere ferendi nomen, & arma; ibidem numero 66.
Vel ex grauamine; ibidem num. 67.
Vel ſsi aliàs poſsſset diſsponens reprehendi; ibidem
numero 68.
Vel ſsi diſspoſsitio remaneret inutilis, aut ſsuperflua;
quod explicatur, ibidem, num. 69.
Aut ſsi adſsint verba enuntiatiua; ibidem num. 70.
Vel quando teſstator tranſsuerſsales tantùm inſstituit;
non verò deſscendentes & poſstea tranſsuerſsales:
ibidem num. 71.
Aut concurrunt ſsimul iunctæ plures coniecturæ;
ibidem num. 72.
Oldradi prædictum conſs. 21. non obtinere, ſsed potius limitari communiter, quando teſstator ad
plures gradus ſsubſstitutionum digreſsſsus eſst, idque ex ſsententia communi: ibidem num. 73.
Contra verò ex ſsententia aliorum, provt ibi adnotatur, & Communis explicatur ibidem num. 74.
Omiſsſsum non dicitur, quod includitur tacita contrahentium voluntate & mente, c. 86. num. 30.
Onerari quis poteſst plus dare, quàm accepit, ſsiue
grauari in plus, quàm honoratus fuerit, in quibuſsdam caſsibus, de quibus remiſsſsiuè, cap. 94.
numero 45.
Ex Opinione teſstatoris ad interpretationem vltimarum voluntatum, vſsque adeò coniecturam colligi, quod vbi agimus de intelligenda, atque interpretanda teſstatoris voluntate, eius opinionem
attendimus, eáque facit ius: c. 102. num. 1.
Et ſsic in caſsu dubio interpretatio fieri debet, non
quemadmodum ſse habet veritas, ſsed ſsecundum
ipſsius teſstatoris opinionem, ibidem num. 2.
Et magis inſspicitur, quod ipſse opinabatur, quàm
quod verum ſsit; ibidem, eodem num. 2.
Quia pro vero accipiendum eſst, quod teſstator credidit verum eſsſse; ibidem.
Illudque inſspici debet, quod teſstator cogitauit; ibidem, eodem num. 2.
Quoniam teſstatoris diſspoſsitio, ab eius opinione
ſsubſstantiam capit, non verò à ſsubſstantia terminorum; ibidem num. 3.
Et ideò nec verborum proprietas conſsideratur, ſsed
opinio teſstatoris: ibidem num. 4.
Ex ipsáque opinione teſstatoris, magis attenditur
cauſsa accidentalis; quàm naturalis: ibidem numero 5.
Opinio teſstatoris magis quàm veritas inſspicitur,
quando ipſsa facit valere diſspoſsitionem; ſsecus
verò ſsi eam deſstruat; ibidem num. 6.
Veritas magis inſspicitur, quàm opinio teſstatoris,
quando ob eam diſspoſsitio ſsuſstinetur, ibidem numero 7.
Opinio teſstatoris non attenditur, quando ſsequitur
aliquid, quod ſsit contra iuris diſspoſsitionem; ibidem num. 8.
Veritas opinioni, & ècontrà opinio veritati, quando præferatur? cum explicatione quorundam iurium: ibidem num. 9. & num. ſsequent. Vbi ſsententia Authoris in medium profertur.
Opinio teſstatoris attenditur, non veritas, vbi agitur de intelligenda eius voluntate, c. 62. nu. 6.
Ordo vocationum, & ſsubſstitutionum, qui in l. 27.
Tauri præſscribitur, quoad meliorationem Tertij, præciſsus eſst, & ſsubſstantialis, & ad vnguem
obſseruari debet, vt nullo modo præuerti poſsſsit,
nec alterari; cap. 64. numer. 59. & cap. 98. num 2.
& 3. & 4.
Ordine ſsucceſsſsiuo vocati cenſsentur hi, quibus aliquid relinquitur ſsub nomine familiæ, vel cognationis, cap. 67. num. 20.
Ordine ſsucceſsſsiuo, an ſsimul, & ſsemel videantur
vocati, quando plures inſstituuntur, vel ſsubſstituuntur; vide latè cap. 110. ex numer. 1. vſsque
ad 25.
Inter perſsonas à teſstatore vocatas, ordo duplex
poteſst conſsiderari, charitatis ſscilicet, ſseu affectionis, & neceſsſsitatis; provt ibi adnotatur, numer. 2. & num. 8. eodem Cap. 110.
Ordo & forma vocationum, at que ſsubſstitutionum,
de qua in l. 27. Tauri, non procedit reſspectu meliorationis Quinti, in quo, quodcunque grauamen, etiam in fauorem extraneorum apponi poteſst; cap. 100. num. 3.
Vinculum, ſsi fiat ex Tertio & Quinto bonorum,
quoad Quintum ſseruari debet teſstatoris diſspoſsitio, etiam contraria deciſsioni, & ordini d.l. 27.
Tauri, nec quoad illud vocationes reducuntur
ad ordinem legis ipſsius, ibidem num. 4.
Idque ex ſsententia And. Anguli, quæ inferiùs improbatur num. 28. & Quintum ipſsum à Tertio non
ſseparandum contenditur; ibidem, eodem numero 4.
P
PActum de non meliorando filium, certo filio ex
aliqua cauſsa præciſsa factum, an liget patrem
quoad alios, abſsque illius filij præiudicio, cap. 66.
num. 71.
Pactum de non meliorando filium, an impediat
meliorationem nepotis, ſsi verba pacti abſsoluti,
& voluntarij, meliorationi contradicere videantur, quamuis nulla cauſsa cauſsatiua antecedat,
ibidem num. 72.
Pactum de non meliorando filium, purum, & abſsolutum, ſsine aliqua cauſsa, relatum ad filios, non
impedit meliorationem neptis, vel deſscendentis; ex ſsententia Telli Fernandez; ibidem numer. 74.
Contrà verò ex ſsententia aliorum, quæ per Authorem probatur, ibidem num. 75.
Pactum de non alienando, non impedit dominij
tranſslationem, cap 80. num. 10.
Impedit tamen, ſsi Conſstitutum interuenerit, ibidem num. 21.
Aut ſspecialis hypotheca eius rei, quæ prohibetur
alienari, pacto de non alienando iungatur, eodem
cap. 80. num. 22.
Vel etiam generalis ex ſentẽtiaſententia quorumdam; Contra verò ex ſsententia multorum, qui ſspecialem
requirunt, ibidem num. 23.
Pacta contrahentium, cum aliquid operantur contra naturam actus, ſstrictè intelligi debent, c. 86.
num. 12.
Pactum appoſsitum in locatione intelligi debet, ſsecundum locationis naturam; ibidem num. 21.
Et inde, licet contractus ex conuentione legem accipiant, & ex pacto veniant quædam, quæ non
veniunt, ex natura contractus:
Attamen pactum, per quod fit remiſsſsio mercedis,
intelligitur, quando damnum eſst intolerabile,
ex natura contractus locationis, ibidem eodem
num. 21.
Vnde etiam ſstante pacto, non eſst locus remiſsſsioni,
niſsi damnum probetur intolerabile, ibidem eodem num. 21.
Provt hæc omnia, & alia ſsimilia, latè & eleganter
comprobauit, atque exornauit Petrus Surdus
in conſsil. 34. ex numer. 24. vſsque ad numer. 42.
lib. 1.
De quo latius commemoratio fit, provt ibi videbitur, eodem num. 21.
Parentes liberè poſsſsunt de Quinto bonorum diſsponere, illudque in vita donare, vel in morte relinquere, cui voluerint; quia non eſst legitima
filiorum, cap. 100. num. 2.
Parentes ſsi relinquant extraneo Tertium bonorum,
aut aliquid vltra Quintum; reducitur legatum
ad Quintum, & in exceſsſsu vitiatur: ibidem numer. 8.
Pater licèt filium in legitima grauare non poſsſsit,
tamen in aliis rebus vltra legitimam grauare
poteſst de iure, & ſsi pœnam adiiciat, tunc filius
contraueniendo, pœnam incurrit, cap. 64. numer. 11.
Et idcirco ſsi contra præceptum teſstatoris, filius
alienet, licet alienatio valida ſsit intra menſsuram legitimæ, reſspectu aliorum bonorum fideicommiſsſso locus erit ad fauorem ſsubſstituti; ibidem eodem num. 11.
Nam etſsi prohibitio alienandi, non impediat, neque annullet alienationem, quæ facta eſst intra
legitimam; tamen operatur, quod alienans incidit in pœnam appoſsitam à teſstatore, priuationis ſscilicet bonorum quæ teſstator poterat
non relinquere ibidem, eodem num. 11.
Pater cum non teneatur filio quicquam relinquere
vltra legitimam, poteſst relinquendo vltra legitimam adiicere rei ſsuæ illam legem, quæ ſsibi magis placuerit; ibidem, num. 12.
Pater meliorando filium ſsub conditione, vt tertia
& quinta pars bonorum ſsuorum, & legitima filij
ſsimul perueniat iure primogenij ad poſsteros, ſsicque cum Tertio & Quinto vinculum perpetuò remaneat, an conditio ſseruari debeat, etiam reſspectu legitimæ, vt Tertium, & Quintum filius
conſsequatur; ibidem, num. 17.
Quod ſsi filius conditioni parere noluerit, Tertium
& Quintum amittat, ex ſsententia quorundam;
ibidem, eodem num. 17.
Contrà verò ex diffinitione Senatus Hiſspalenſsis
in caſsu propoſsito, quæ egregiè, & notanter comprobatur; ibidem num. 18. & num. ſsequent. vſsque
in finem cap.
Pater, qui alia bona vltra legitimam filio relinquit,
ſsi filium ipſsum in legitima grauauit, vtrum pœnam priuationis eorum in caſsu contrauentionis
apponere poſsſsit, idque ad explicationem illorum,
quæ ſscripta, atque adnotata fuere ſsuprà, ex numer. 10. vſsque ad num. 15. eodem cap 64. n. 58.
Pecuniæ, quibus arma comparantur, & etiam fortalitia defenduntur, reconditæ in eis, ac deſstinatæ ad id, an efficiantur maioratus, cap. 62.
num. 54.
Pecunia deſstinata ad emptionem prædiorum, non
habetur pro re immobili, ex ſsententia veriori;
ibidem, num. 65.
Perfectum, non dicitur, quod eſst in proxima diſspoſsitione ad perficiendum, vbi facti eſsſsentia requiritur, ſsecùs vbi animi ſsolius conſsilium conſsideratur, cap. 62. num. 83.
Perſsonæ qualitas, tam diſsponentis, quàm eius in
cuius fauorem diſspoſsitio fit, attenditur, pro interpretatione, & coniectura voluntatis ipſsius,
cap. 84. ferè per totum, vbi latè.
Petitio hæreditatis præſscribitur triginta annis de
iure Codicis, & quomodo de iure Prætorio, cap.
94. num. 17.
Pignus, vel hypothecam habens, vel aliud ius in
re, ſsi patiatur, rem ipſsam vendi, ius ſsuum remittere videtur; cap. 89. num. 116.
Pœnæ priuationis à teſstatore in caſsu contrauentionis, aut inobedientiæ, impoſsitæ, tractatus, &
effectus pendet omnino à voluntate teſstatoris,
tam reſspectu priuationis, quàm tranſslationis,
cap. 94. num. 1.
Voluntas teſstatoris ſseparat conditionem à pœna
ibidem num. 2. & infra numer. 18. Et ſsufficit voluntas ex coniecturis declarata.
Pœnæ nomine an licuiſsſset apud Iureconſsultos, ſsiue
iure Digeſstorum legare, etiam ſsi in eo, quod teſstator fieri voluit, nulla eſsſset turpitudo, ibidem,
num. 3.
Vbi diuerſsæ non modò, ſsed etiam contrariæ ſsententiæ in medium proferuntur; & agitur de intellectu l. 1. ff. de his, quæ, pœnæ cauſsa relinquuntur,
& l. vnicæ, C. eodem tit. & § fin. Inſstit. de legat. ibidem, eodem num. 3.
L. etiam primæ, cum ſsequent. ff. de penu legata, & l.
multa 6. & l. in teſstamento. 27. ff. de condit. & demonſstrat. ibidem, eodem num. 3. & num. 7. & 9.
Et pro vera articuli interpretatione, ſsex principaliter Author obſseruat, quæ ſsuo ordine recenſsentur, ibidem, eodem num. 3.
Prima obſseruatio, Iureconſsultorum tempore quorum reſsponſsis vtimur, pœnę nomine relinqui non
potuiſsſse; ibidem, num. 4.
Et ius illud Iuſstinianum ſsua noua conſstitutione emendaſsſse; ibidem, eodem numer. 4.
Secunda obſseruatio, deceptos iuris Interpretes, qui
Iuſstiniani conſstitutionem, & emendationem, ad
mediam iuriſsprudentiam, ſsiue ad ius illud, quod
ante tempora Iureconſsultorum vigebat, retulerunt, provt latiùs ibi, num. 5.
Tertia obſseruatio, ante tempora Iuſstiniani, quare
pœnæ nomine relinqui non potuiſsſset, hodie verò poſsſsit ex noua eiuſsdem conſstitutione; ibidem,
num. 6.
Quarta obſseruatio, Iureconſsultorum tempore, pœnæ nomine relinqui non potuiſsſse, quando duntaxat coërcendi hæredis cauſsa relinquebatur;
|
ſsecus verò ſsi teſstatoris, vel legatarij cauſsa id
fieret: provt latius explicatur; ibi, n. 7.
Quinta obſseruatio, Cumani diſstinctionem,
(quam Recentiores nonnulli probarunt) ad
modum numero præcedenti dictum explicari, accipíque poſsſse, provt latiùs ibi adnotatur; ibidem n. 8.
Sexta & vltima obſseruatio, ad explicationem
l. 1. ff. de his quæ pœnæ nomine relinquuntur, ibidem n. 9.
Teſstator poteſst adiicere conditionem, vel modum ſsuæ diſspoſsitioni, & vbi illis locus non
eſst, transferre in alium hæreditatem ſsuam,
ibidem, n. 10.
Poteſst etiam ſsub conditione, & priuationis pœna, hæredibus ſsuis, aut ſsucceſsſsoribus & vocatis, onus quodcunque aut grauamen imponere, contrauenientéſsque hæreditate, aut ſsucceſsſsione priuare, ſsicque apponere pœnam priuationis ipſsi inobedienti ad commodum, & beneficium alterius obſseruantis, ibidem n. 11.
Idque directò antequam ſsit adita hæreditas, &
poſst aditam, per fideicommiſsſsum, ibidem.
Et pœnæ huiuſsmodi, & tranſslatio iuſsta, & honeſsta, & valida eſst, & omnino ſseruanda, ibidem.
Etiam in foro animæ, ibidem.
Quia non adimplens voluntatem defuncti, ſsucceſsſsioni renuntiare videtur, & excludi debet,
ibidem.
Et conditiones iuſstæ & honeſstæ (quæcunque
ſsint) ab hæredibus, & ſsucceſsſsoribus ſseruandæ ſsunt; & non ſseruantes, à ſsucceſsſsione priuandi, ibidem.
Sic conditio aſsſsumendi cognomen & arma teſstatoris, continet præceptum honeſstum, validum, facile, & voluntarium, & præcisè obſseruandum eſst, ibidem.
Provt hæc omnia latiùs exornantur, & multorum iuris Interpretum authoritate, & ſsententiis comprobantur per totum numerum ibidem.
Expenditur quoque Franciſsci Burſsati conſsilium
167. l. 2. vbi latè de obligatione, qua hæres, aut
obligatus adſstringitur, adimplendi ea, quæ teſstator diſspoſsuit, & quando cadat, & hæreditatem amittat, non adimplens onera ſsibi iniuncta, ibidem.
Pœna etiam amiſsſsionis hæreditatis quando
committatur, & incurratur, vel ab ea quis excuſsetur, ibidem.
Et an monitio neceſsſsaria ſsit, & moræ purgatio
admittatur, ibidem.
Rurſsus, an valeat donatio facta in pœnam reuocationis teſstamenti, codicillorum, vel alterius,
vltimæ voluntatis, de quo eleganter, & latè Petr. Surd. in conſsil. 348. lib. 3. ibidem, eodem
num. 11. c. 94.
Ademptio, ſsiue tranſslatio hæreditatis, ſsucceſsſsionis, vel legati, an in vim pœnæ fieri poſsſsit,
etiam quando pendet à facto, & inobedientia
Tertij, ibidem n. 14.
Vbi quatuor principales Doctorum ſsententiæ commemorantur, ibidem eodem n. 14.
Peregrini reſsolutiones expenduntur, Menochij
etiam, Surdi, & aliorum placita, in medium
proferuntur, ibidem eodem n. 14.
Et eiuſsdem Menochij obſseruationes in conſsil. 78.
lib 1. nouè & verè explicantur, ibidem n. 15. &
num. ſsequent.
Pœna quomodo diſstinguatur à conditione, ſsiue ademptio quando videatur inducta per modum conditionis, & quando per modum pœnæ, ibidem n. 18. & num. ſsequent.
Vbi ante omnia præmittitur, & pro certo ſsupponitur, id de quo ſsupra, eod. c. 94. n. 2. quod voluntas teſstatoris ſseparat conditionem à pœna, & è contra; ibidem.
Atque ita ex voluntate diiudicandum, an pœna,
an conditio ſsit, ibidem, eodem n. 18 & num.
ſsequent.
In dubio autem, an præſsumatur pœna, vel conditio, atque ita diſspoſsitio teſstatoris interpretetur in vim conditionis, ſsic declarandũdeclarandum, atque
explicandum, provt explicatur per diſscurſsum
totius numeri, ibidem, eodem n. 18.
Vbi ex profeſsſso agitatur, an aliquod præceptum
præceſsſsiſsſse oporteat, vt diſspoſsitio, ſseu ademptio in vim pœnæ facta cenſseatur, ibidem.
De aliis etiam, ex quibus pœna, aut conditio dignoſscitur in propoſsito; ibidem, eodem numer. 18.
Priuatio, & amiſsſsio hæreditatis pœna, eſst, ibidem
num. 19.
Ad quam nemo agit, niſsi liquidò probet dolum,
& culpam contrauenientium, ibidem n. 20.
Et in materia excluſsiua, priuatiua, & punitiua,
illud, quod non eſst expreſsſsum, non inducit priuationem, ſseu punitionem: ibidem n. 21.
Idcirco pœna per teſstatorem adiecta, debet ſstrictè interpretari, quantum fieri poteſst, & in dubio debet excludi, non autem extendi, etiam ſsi.
tractetur de fauore Eccleſsiæ, ibidem num. 22.
Nec egreditur limites caſsus, & perſsonas, in quas
dirigitur; quia in pœnis à perſsona non receditur, ibidem n. 23.
Vſsusfructus omnium bonorum legatum, vxori,
vel alteri, à marito filios legitimos habente,
relictum, & in pœnam contrauentionis, aut
moleſstiæ, vxori eidem illatæ, quintæ partis
bonorum; vtrum de iure ſsubſsiſstere debeat,
nècne; & an contineatur ſsub deciſsione, aut exceptione l. vnicæ, C. de his quæ pœnæ nomine, ibidem n. 25. & multis num. ſsequent.
Præcepto à iure improbato, non obtemperans,
non delinquit, nec pœnam incurrit, ibidem
num. 32.
Pœna adiecta non tenet, quando principalis diſspoſsitio eſst à lege prohibita, ibidem n. 33.
Poſsterorum appellatione, qui contineantur, & veniant? c. 93. §. 22.
Prædilecta aliqua perſsona, videntur quoque prædilecti eius deſscendentes; quod declaratur,
cap. 92. n. 60.
De Præſscribenda qualitate bonorum duntaxat,
cum agitur, an ſscilicet bona ſsint talis, vel talis qualitatis, quadraginta anni ſsufficiunt:
cap. 89. n. 235.
Præſsumptioſsumitur ex natura perſsonæ, actus, vel
rei, cap. 85. n. 2.
Præſsumptio, & coniectura ducitur à forma, ſseu
modo, & qualitate rei: ibidem, n. 3.
Præſsumptio illa regulariter, atque in dubio ſsumenda, qua dicamus, hominem præſsumi ſsalutis æternæ memorem; tum maximè quando
in extremis agit, aut laborat; & ideo verum
dicere: cap. 111. n. 2.
Quoniam maior morientium pars nititur ab hoc
ſseculo migrare ſsine onere conſscientiæ: ibidem eodem n. 2.
Præſsuppoſsitum in teſstamentis & vltimis voluntatibus, & in aliis etiam diſspoſsitionibus ſsem|
per fit, ac factum cenſseri debet de terminis
habilibus, c. 83. n. 1.
Verba, quæ præſsupponunt aliquid, regulariter
non diſsponunt ſsuper ſsuppoſsito, nec proſsunt
ad probationem; quod exornatur, ibidem numer. 2.
Verba præſsupponentia, diſsponunt, quando aliquid venit per neceſsſsarium antecedens, vel
conſsequens ad id, quod eſst præſsuppoſsitum:
ibidem n. 3.
Quod exornatur: & Petri Surdi in conſs. 402. ex
n. 26. vſsque ad n. 30. lib. 3. locus ad literam recenſsetur, & commemoratur: ibidẽibidem eodem n. 3.
Ex præſsuppoſsito, ſsiue ex verbis, quæ præſsupponunt, etiam in caſsibus, in quibus non diſsponunt, coniectura, & interpretatio voluntatis
teſstatoris deducitur, ibidem n. 4.
Præſsuppoſsitum eſst ſsemper verificandum, ad hoc,
vt habeat locum diſspoſsitio, quoties teſstator,
aut lex, vel ſstatutum, aut alius quilibet vnum
diſsponit, & alterum præſsupponit: quod exornatur, ibidem n. 5.
Et ibidem quod qualitas non poteſst eſsſse ſsine
ſsubiecto.
Præſsuppoſsitum, licèt non verificetur, tamen valet diſspoſsitio, quando illud ſsuppoſsitum ſsit ratione frequentioris vſsus, & ſsumus in materia
fauorabili ad tollendas fraudes: ibidem numer. 7.
Primogenitus, & natu maior, an idem ſsint, ſsiue primogenitus quis dicatur? Primogeniti etiam
filius, an dicatur primogenitus? c. 93. §. 1.
Secundogenitus quoque, an mortuo primogenito in vero ſstatu primogeniti reponatur, ita vt
diſspoſsitio de primogenito loquens in ſsecundogenito verificetur; c. 93. §. 1. per totum.
Principem donare, & alienare poſsſse ciuitatem aliquam, vel oppidum, vel caſstrum, dummodò non ſsit in magnum detrimentum Principatus,
& ditionis ſsuæ; quod latiſsſsimè explicatur, atque defenditur per Menoch. c. 89. n. 85.
Qui ipſse fundamenta adducit quamplurima, &
contrariæ partis fundamentis reſspondet, ibidem eodem n. 85.
Et ex cauſsa remunerationis ſseruitiorum, multo
magis certum eſst, Principem id efficere poſsſse,
& oppida, ſsiue bona ſsui Principatus donare;
ibidem n. 86.
Principi aſsſserenti ſse ob benemerita donare creditur, ibidem n. 90.
Ob benemerita poſsſse Principem rem vnius alteri
donare, & aſsſsignare, ibidem n. 88.
Donatarij merita non debent neceſsſsariò æquiualere rei donatæ à Rege & Principe, ibid. n. 89.
Vbi etiam explicatur, quid iuris ſsit in aliis priuatis, ibidem.
Donatio ob benemerita, & ſseruitia facta reuocari non poteſst à Principe concedente, vel ab
eius Succeſsſsoribus; ſsicuti nec priuilegium reuocatur: ibidem n. 91. & provt num. ſsequent.
adnotatur.
Donatio perfecta, à Principe facta, non poteſst ab
eo modificari, & reſstringi: ibidem n. 92.
Poteſst tamen, ex cauſsa publicæ vtilitatis, vel lege generali; provt ibi exornatur, & obſseruatur: eodem c. 89. n. 93.
Princeps vtitur iure communi, & conſsideratur vt
priuatus in contractibus oneroſsis, atque ex
illis efficaciter obligatur; quod exornatur: ibidem n. 111.
Cum Principe qui contrahunt, Principali authoritate circunſscribi non debent, ibidem numer. 118.
Priuilegium à Principe conceſsſsum, intelligendum eſst ſsine præiudicio tertij; quod exornatur, ibidem n. 135.
Princeps per legem generalem auferens ius
quæſsitum alicui, non tenetur ei ſsatisfacere de
æquiualenti pretio: ibidem n. 178.
Princeps ex cauſsa publicæ vtilitatis alterate, &
mutare poteſst vocationes, ac ſsubſstitutiones,
ex quibus aliis erat acquiſsitum ius ſsuccendendi; ibidem n. 182.
Alienationes & donationes, in damnum Regiæ Coronæ, & Regni factas, etiam cum iuramento, reuocare, ac modificare poſsſsunt Principes, , ibidem n. 196.
Princeps non poteſst derogare iuri ſsubſstitutorum, abſsque eo quod vtatur clauſsula Ex certa
ſscientia,ſseu de plenitudine poteſstatis, c. 106. n. 14.
Princeps non poteſst derogare iuri, etiam in ſspe,
ex contractu competenti, ibidem n. 17.
Princeps etiam ex poteſstate abſsoluta non poteſst
tollere ius competens ex contractu, etiam inter ſsubditos, ibidem n. 22.
Cauſsa publica requiritur, vt Princeps poſsſsit auferre ius in ſspe competens ad maioratus ſsucceſsſsionem, & quod præſstetur bonum cambium; ibidem n. 23.
Cauſsa publica requiritur, ad hoc, vt Princeps
poſsſsit filium in præiudicium vocatorum ad
maioratus ſsucceſsſsionem legitimare, ibidem
num. 24.
Opinio dicentium, Principem etiam abſsque cauſsa, & citatione ſsubſstitutorum, poſsſse iuri ſsibi
ad maioratus ſsucceſsſsionem in ſspe quæſsito
præiudicare, taxatur: ibidem n. 28.
Princeps an tollere poſsſsit ius alteri quæſsitum, de
præſsenti, vel in præteritum, c. 67. n. 44.
Probationes factæ in cauſsa ſsummaria, non probant in plenario, c. 104. n. 35.
Probationes in iudicio ſsummario factas, in plenario iudicio fidem non facere, vt dictum fuit
n. 35. poſsſse tamen in iudicio plenario reproduci, & repeti; ibidem n. 42.
Probationes plenariæ in ſsummario iudicio factæ, an probent in ſsecundo iudicio, in quo plenaria cognitio requiritur, ibidem n. 43.
Prohibitio de non alienando per teſstatorem facta,
quæ regulariter nullâ causâ adiectâ non valet,
quemadmodum ex qualitate rei veſstiatur, ad
Gloſsſs. in l. quoties C. de fideicommiſs. cap. 85.
num. 15.
Promiſsſsio indemnitatis intelligitur ſsecundum naturam actus, c. 86. n. 22.
Promiſsſsio facta à pluribus, intelligitur pro virili, etiam ſsi in fine dicatur, quod ipſsorum quilibet in ſsolidum promittit obſseruare promiſsſsa; ibidem n. 23.
Promiſsſsio indemnitatis, eſst ſstricti iuris, & in ea
omiſsſsum habetur pro omiſsſso; ibidem num. 25.
Promiſsſsio indemnitatis in dubio interpretatur
contra ſstipulantem: ibidem n. 27.
Promiſsſsio hæredis de ſsoluendo legatum, item &
teſstamenti approbatio, eſst intelligenda iuxta
naturam rei, & ſsaluo iure, & beneficio inuentarij: eodem c. 86. n. 49.
Niſsi ex verbis aliud colligatur; quod exornatur,
ibidem eodem n. 49.
Promiſsſsio quælibet ſsecundum naturam verborum, quibus fuit concepta, eſst intelligenda;
ibidem n. 54.
Promiſsſsione facta de meliorando filiũfilium cauſsa matrimonij, ſsi filius moriatur cũcum liberis, an vnus
ex eis poſsſsit eligi ad meliorationem; c. 67. n. 44.
Et ibidem, an promiſsſsio facta cauſsa matrimonij,
de melioratione Tertij & Quinti titulo maioriæ; vel de maioratu, cum facultate Regia, vel
abſsque illa ex conſsenſsu filij, vltra Tertium &
Quintum inſstituendo, mortuo parente, vel filio, ante quam maioratus inſstitueretur, & fieret, ac ſsi fuiſsſset facta reputetur? ibidem eodem
num. 44.
Vbi etiam, an regulariter promiſsſsio de aliquo
dando, vel faciendo, pro facto ipſso, ſseu obligatione habeatur, vt circuitus euitetur; & an deciſsio l. 22. Tauri, in ſsecunda ſsui parte, procedat
etiam in promiſsſsione de maioratu cum facultate Regia inſstituendo vltra Tertium &
Quintum: ibidem.
Deinde conſsenſsus filij ſsuper onere, vinculis, &
grauaminibus in legitima appoſsitis, vel eius
renuntiatio vtrùm noceat aliis, nécne, ibidem.
Rurſsus reſstitutio in integrum, an concedenda ſsit
hæredi minoris defuncti; ibidem.
Prætereà facultas Regia num concedi valeat, vt
in perſsona filij vnici primogenium inſstitui
poſsſsit, idque etiam in præiudicium iuris alteri
quæſsiti? Et an Princeps tollere valeat ius in
ſspe tantum acquiſsitum? Denique confirmatio
maioratus abſsque Regia licentia facti, vtrum
valeat, ſsi poſst mortem inſstitutoris eiuſsdem
concedatur: ibidem.
Et quid ſsi inſstitutor in ipſsius maioratus inſstitutione, petiit à Principe, vt ipſsum confirmaret? ibidem.
Vbi quorundam caſsuum. qui poſst peractum ſscriptúmque iſstud caput, occurrerũtoccurrerunt (ac ideo ſsummarium latiùs confectum non eſst) & admodùm practici, atque neceſsſsarij ſsunt aſsſsiduè,
egregia admodum atque notanda Authoris
reſsolutio proponitur, quamuis huiuſsce capitis diſsputationi non conueniat omnino: eodem cap. 77. n. 44.
Proximiores cenſseri in dubio vocatos in omni diſspoſsitione, eodem c. 67. n. 19.
Proximiores vtrum attendantur reſspectu fundatoris, an reſspectu vltimi poſsſseſsſsoris, in Capellaniis, ad quas vocantur conſsanguinei proximiores, & in dotibus, legatis piis, & aliis perpetuò relictis conſsanguineis? ibidem n. 22.
Et quid in primogeniis, & maioratibus? ibidem.
Proximiores qui excluſsit, quod remotiores excludere velle multo magis videatur: c. 84. n. 39.
Vel quod remotiores melioris conditionis eſsſse
non debeant, quàm proximiores, vulgatiſſimũvulgatissimum
Doctorum axioma, ſsiue argumentum, an, &
quando procedat? ibidem, eodem n. 39.
Proximiores tempore mortis vltimi maioratus
poſsſseſsſsoris conceptus, remotiores iam natos in
Maioratus ſsucceſsſsione præcedit, c. 91. n. 2.
Proximior tempore mortis vltimi poſsſseſsſsoris in
maioratu irreuocabiliter ſsuccedere debet.
Adeò vt ſsi ex pòſst facto, alius proximior inueniatur, ſsucceſsſsio non ſsit ab illo auocanda: eodem cap. 91. num. 12.
Idque ex ſsententia Ludouici Molinæ, cum qua
vltimo loco remanet, ibidem.
Proximitas in maioratibus, tempore mortis vltimi poſsſseſsſsoris, non autem inſstitutoris, conſsideranda eſst, ibidem n. 4.
Proximitas illorum, qui nec nati, nec concepti
ſsunt tempore delatæ ſsucceſsſsionis, in maioratibus non attenditur: ibidem n. 6.
Tempus mortis vltimi poſsſseſsſsoris, quoad proximitatem in patronatibus, anniuerſsariis, feudo, atque emphyteuſsi, ac fideicommiſsſso iure
maioratus relictis, cõſiderandumconſiderandum eſst ibid. n. 13.
Proximitas in maioratus ſsucceſsſsione vltimi poſsſseſsſsoris reſspectu cõſideraturconsideratur; eodem c. 91. n. 61.
Præſscriptio in rebus maioratus an procedat, cap.
93. §. 8. per totum: & ibi de immemoriali, &
eius attributis.
Pupillus abſsque tutoris authoritate obligari non
poteſst, cap. 107. n. 49.
Pupillus etiam opulentam hæreditatem abſsque
auctoritate tutoris adire, aut ſsuſscipere non poteſst; ibidem n. 50.
Q
QValitas, & conditio perſsonæ facit, vt à propria verborum ſsignificatione, ad impropriam tranſseatur, cap. 84. n. 9.
Voluntas diſsponentis, ex qualitate perſsonæ ipſsius declarationem, coniecturam, atque interpretationem recipit, vt plus, aut minus in
diſspoſsitione veniat; ibidem n. 12.
Vel vt ſsic, aut ſsic; ſstrictéve, aut latè; aut plus, minúſsve fauorabiliter accipiatur; aut denique diuerſsimodè diſspoſsitio intelligatur: ibidem, eodem num. 12.
Atque ita qualitas teſstatoris plurimùm facit ad
coniecturandam voluntatem eius: ibidem.
Qualitas ſsine ſsubiecto eſsſse non poteſst: c. 89. n. 147.
Ex qualitate à teſstatore expreſsſsa, aut in perſsona
eorum, qui in futurum ſsucceſsſsuri ſsunt, vel ex
diſspoſsitione aliquid habituri requiſsita; voluntatis teſstatoris eiuſsdem coniectura deducitur,
atque in caſsu dubio fit iuridica interpretatio:
cap 90. n. 1.
Adeò quod ex qualitate ipſsa adiecta declaretur,
& etiam aliquando extendatur, aliquando verò reſstringatur diſspoſsitio: ibidem.
QualitatẽQualitatem enim adiiciens declarare videtur: ibid.
Nepos non venit appellatione filij, quando diſsponens facit mentionem filij, cum aliqua, qualitate, quæ nepoti non conuenit: ibidem n. 2.
Ex qualitate enim expreſsſsa colligitur coniectura,
quod teſstator noluerit nepotem admitti: ibid.
Qualitas à teſstatore requiſsita, & expreſsſsa, ſsi non
adſsit, aut non verificetur; diſspoſsitio non verificatur: ibidem n. 3.
Et qualitate ipſsa deficiente, deficit & actus, ſsub ea
qualitate confectus: ibidem n. 4.
Qualitatis alicuius cauſsa, quando diſspoſsitio eſst
inducta, hæc ipſsa qualitas adeſsſse debet tempore, quo diſspoſsitio ad effectum perducitur, & ſsic
tempore ſsucceſsſsionis: ibidem n. 5. Et vide infra, ex n. 16. & n. 21.
Qualitas cùm adiicitur, vt adſsit certo tempore;
non aliàs ſsatisfactum erit, quàm ſsi reperiatur
adeſsſse eo tempore: ibidem n. 6.
Qualitas qualificat omnia, quæ in diſspoſsitione
reperiuntur: ibidem n. 7.
Generali vocatione plurium ſsub aliqua qualitate
admiſsſsa, an qualitas illa adeſsſse debeat omni
tempore, conditi ſscilicet teſstamenti, mortis teſstatoris, veniẽtisvenientis caſsus ſsucceſsſsionis: ibid. n. 8.
Vel ſsufficiat, quod adſsit. vno ſsolo tempore, ex relatis tribus: ibidem.
Vbi etiam de conflictu eorum, quorum vnus habet qualitatẽqualitatem requiſsitam tempore cõditiconditi teſsta|
menti ſsolùm; alter verò ſsolùm tempore
mortis, aut tempore delatæ ſsucceſsſsionis: ibidem, eodem num. 8.
Et de his omnibus commendatur Menochius,
in conſs. 106. ex num. 1. vſsque ad num. 358. lib. 2.
vbi latiſsſsimè, & egregiè admodùm, ibidem.
Sub aliqua qualitate cum teſstator ad ſsui ſsucceſsſsionem, vocationes, & ſsubſstitutiones fecit, qui
contendit ſse ad ſsucceſsſsionem admittendum
fore, duo probare debet, & quòd habeat requiſitãrequisitam à teſstatore qualitatem, & quòd ipſse eorum
vnus ſsit, quos teſstator vocauit: eodẽeodem c. 90. n. 11.
Actus quando aliquam qualitatem requirit, &
actus, & ipſsa qualitas interuenire debet: ibidem num. 12.
In omni actu, materia, & diſspoſsitione, qualitas
à lege, vel ſstatuto, vel ab homine requiſsita, debet ante omnia verificari: quod exornatur, numer. 13. & ſseq. ibidem.
Actus, vbi cum certa qualitate requiritur, non
ſsufficit actum probare, niſsi etiam qualitas
probetor, ibidem n. 14.
Statuto aliquid circa perſsonam diſsponente, cum
certa qualitate, non ſsufficit perſsonam adeſsſse,
niſsi cum qualitate illa adſsit: ibidem n. 15.
Qualitatis alicuius cauſsa, quando diſspoſsitio eſst
inducta, quo tempore qualitas adeſsſse debeat,
& an perſseuerantiam requirat, cum inquiritur;
tres caſsus principales diſstinguendos eſsſse: ibidem n. 16.
Primus eſst, quando qualitas eſst adiecta per modum cauſsæ finalis; ibidem n. 17.
Quæ in dubio non præſsumitur, maximè in vltimis voluntatibus: ibidem n. 17.
Secundus eſst caſsus, quando qualitas eſst adiecta
per modum exiſstentiæ, & fundamenti: ibidem
num. 19.
Tertius eſst caſsus, quando qualitas adiicitur diſspoſsitioni per modum demonſstrationis: ibidem numero 20.
Quod latiùs hoc numero explanatur, & Iacobi
Menochij placita in propoſsito recipiuntur:
ibidem n. 20.
Qualitas à teſstatore expreſsſsa, & ad ſsuccedendum requiſsita, præcisè adeſsſse debet eo tempore, quo ſsucceſsſsio defertur, aut dies ſsucceſsſsionis, ſsiue vocationis venit: ibidem n. 21.
Nec ſsufficit, eam antea extitiſsſse, ſsi tunc ceſsſset;
nec etiam poſstea ſsuperuenire, cùm tempore
delatæ ſsucceſsſsionis interuenire debeat: quod
exornatur eodem n. 21.
Qualitas adiecta verbo, intelligitur ſsecundum
tempus verbi: quod exornatur, ibidem n. 22.
Nec antea locum habere poteſst, quàm diſspoſsitio verbi (nempe ſsucceſsſsio) locum habeat,
ibidem num. 23.
Vnde ſsi qualitas ſsuccedendi, in ſsubſstitutione
adiecta deficiat, & qualificata ſsubſstitutio deficiet: ibidem n. 24.
Qualitas adiuncta verbo, nihil operatur vltra
tempus verbi, ad effectum eiuſsdem verbi, cui
ſsubiicitur; ibidem n. 25.
Niſsi habeat tractum ſsucceſsſsiuum, tunc enim licet
ſsit iuncta verbo, non tamen intelligitur tempore verbi, ſsed cum tractu ſsucceſsſsiuo: ibidem
num. 26.
Vel quando qualitas poſst actum verbi ſsuperueniens, effectum eundem habet, atque ſsi
tempore verbi interueniat; ibidem n. 27.
Qualitas à teſstatore requiſsita, quomodo, & quando adeſsſse debeat, vt vocatus poſsſsit ſsuccedere,
cùm Interpretes noſstri inquirunt, tres caſsus
principales diſstinguunt: ibidem n. 28.
Primus eſst, cùm qualitas determinat verbum,
quo ſsignificatur ipſse actus diſsponendi: ibidem n. 29.
Secundus eſst caſsus, cùm qualitas determinat verbum, quo ſsignificatur tempus, à quo diſspoſsitio ſsumit effectum: ibidem n. 30.
Tertius eſst caſsus, cùm qualitas determinat aliquod verbum ſseparatum ab his: ibidem n. 31.
Qualitas nominis determinans verbum, diſspoſsitionem limitat, & reſstringit; adeo vt non ſsit
locus diſspoſsitioni, niſsi qualitas concurrat: cap.
92. num. 29.
Quintum, de quo in l. 9. Tauri, etiam filiis legitimis exiſstentibus, relinqui poteſst filiis ex damnato coitu natis; quamuis mortua matre ab
inteſstato, filij eiuſsmodi Quintum non habeant, ſsed alimenta duntaxat neceſsſsaria percipere poſsſsint, eodem c. 62. n. 89.
Quinta bonorum pars cum ſsimpliciter datur, vel
relinquitur ſspuriis filiis à parentibus; præſsumitur pleno iure relicta, & de ea ſspurij etiam
filij liberè diſsponere poſsſsunt, tam in vita, quàm
in morte, eodem c. 62. n. 106.
Fundus, aut aliqua res, aut etiam Quintum bonorum, cum à parentibus relinquitur ſsimpliciter filiis ſspuriis, pleno iure & in proprietate videtur relinqui: ibidem n. 111. & n. 106.
Quorum bonorum remedium, & l. finalis, C. de edict.
Diui Adrian. tollen. non datur pro bonis non
poſsſseſsſsis à teſstatore tempore ſsuæ mortis: cap.
80. num. 14.
Quorum bonorum remedium contra titulo poſsſsidentem non datur, ſsicut nec hæreditatis petitio conceditur: ibidem. n. 15.
Quorum bonorum remedium, quod adipiſscendæ poſsſseſssionis vocatur, inſstituto in re certa non
datur, ſsicut nec alterum l. final. C. de edicto Diui
Adriani tollendo, ibidem n. 13.
R
RAtio, in qualibet diſspoſsitione expreſsſsa,
ampliat, reſstringit, & declarat diſspoſsitionem, c 86. n. 168.
Reges in principio ſsui Principatus iurant non
alienare bona Regiæ Coronæ: c. 89. n. 195.
Rex Henricus 11. cœpit Regnare anno 1369. &
obiit anno 1379. ibidem n. 198.
Relatio non fit ad ea, quæ ſspeciali indigent nota:
ibidem num. 159.
Siue ea, quæ notabilia ſsunt, ſspecialiter exprimi
debent; alioquin ſsub diſspoſsitione quantumuis generali non continentur: ibidem, eodem
num. 159.
Religioſsi, Monachi, Moniales, Clerici, & fœminæ deſscendentes, cùm à ſsucceſsſsione vinculi,
aut maioratus, aut ex tertia bonorum parte,
atque ex facultate l. 27. Tauri facti, excluduntur per parentes, an in defectum aliorum aſscendentium, vel etiam inter eos, ſsuo loco, &
gradu admitti debeant, ac ſsi excluſsi non fuiſsſsent, & vinculi perpetuitas duret: c. 99. n. 1.
An verò in vltimo ex deſscendentibus finiri debeat, & bona libera remaneant, vel ſsaltem
tranſsuerſsalium duntaxat reſspectu, prælatio
eiſsdem concedi, quod egregiè, & vtiliter examinatur, atque reſsoluitur: ibidem, eodem n. 1.
Religioſsi, Moniales, Clerici, & fœminæ deſscendentes, quoad ſsucceſsſsionem primogenij,
aut vinculi facti de Tertio bonorum, ex facultate l. 27. Tauri, excludi non poſsſsint, dum Inter|
pretes huius Regni tradiderunt; ad quem ſsenſsum,
ſsiue modum accipi debeant? ibidem n. 2.
Vbi Telli Fernandez placitum, & obſseruatio primo
loco recenſsetur: ibidem n. 3.
Ludouici etiam Molinæ, duobus in locis, adnotationes referuntur; cui Pelaez à Mieres conuenire omnino videtur; licèt non ita dilucidè explicet: ibidem n. 4.
Et D. Chriſstophori de Paz nouiſsſsima reſsolutio commemoratur; ibidem n. 5.
Andreæ quoque Anguli, in ipſsomet propoſsito reſsolutiones expenduntur; ibidem n. 6.
Et Patris Ludouici Molinæ ſsententia in medium
profertur; ibidem n. 7.
Ioann. quoque Gutierrez locus adducitur, ibidem
num. 8.
Ac denique, dubij principalis hoc capite excitati
egregia admodùm, noua etiam & notanda reſsolutio traditur; provt latiùs ibi videbitur, n. 9. &
ſsequent. ibidem.
Remedium Quorum bonorum, quod adipiſscendæ poſsſseſsſsionis vocatur, inſstituto in re certa non datur;
ſsicut nec alterum l. fin. C. de edicto Diui Adrian.
tollend. c. 80. n. 13.
Remedium Quorum bonorum, & dictæ l. finalis, non
dari pro bonis non poſsſseſsſsis à teſstatore tempore
ſsuæ mortis; ibidem n. 14.
Remedium Quorum honorum,cõtracontra titulo poſsſsidentem non datur, ſsicut nec hæreditatis petitio conceditur; ibidem n. 15.
Verbum, Remanere,ſsignificat continuationem
actus præcedentis cum perſseuerantia; quod exornatur, c. 105. n. 30.
Remotiorem aliquando melioris conditionis exiſstere, quàm proximiorem inconueniens non eſsſse;
cap. 89. n. 24.
Renuntiatio facta in fraudem, æquè reuocatur ac donatio: cap. 112. n. 2.
De Repudiatione legati, hæreditatis, vel alterius lucri in fraudem creditorum, à debitore facta; vide
cap. 112. per totum, & maximè n. 16. & 35. & 45.
& num. 3. & 43.
Res vna & eadem non poteſst diuerſso iure cenſseri;
quod exornatur, cap. 100. n. 15.
Vna & eadem res, vel diſspoſsitio, non debet diuerſso
iure cenſseri; cap. 97. n. 29.
Niſsi ex diuerſsis reſspectibus; ibidem n. 30.
Aut ex diuerſsis cauſsis, vel rationibus; ibidem n. 31.
Aut ex diuerſsis temporibus; ibidem n. 32.
Vel vbi clarè conſstaret de mente diſsponentis contrarium: ibidem n. 33.
Rerum natura eſst attendenda, & ſsecundùm eam facienda interpretatio, etiam ſsi proprietas verborum repugnet: c. 85. n. 8.
Tolerari debet potius, quòd improprietur natura
verborum, quàm natura rerum; ibidem n. 9
Diſspoſsitio quantumuis generalis reſstringitur ſsecundùm qualitatem, & naturam rei, de qua fit diſspoſsitio; ibidem n. 10.
Ex quantitate rei legatæ, aliter, atque aliter interpretatur onus à teſstatore iniunctum; ibidem numer. 12.
Ex rerum qualitate, & affectione, quemadmodum
coniectura voluntatis deduci, atque interpretatio
fieri valeat? vide, cap 85. per totum.
Roderici Suarez allegatione 27. locus expenditur, &
explicatur; num. 56. in cap. 110. & numero trigeſsimo nono.
Roderici Suarez locus de quo ſsuprà: explanatur dilucidè, dicto n. 56. Ibidem.
S
SEntentia correſspondens libello, & illi conformis eſsſse debet: c. 104. n. 23.
Paria ſsunt, in ſsententia aliquid eſsſse expreſsſsum, vel
neceſsſsariò præſsupponi; ibidem n. 24.
Sententia lata in iudicio ſsummario, non nocet, neque obſstat in plenario, etiam inter eaſsdem perſsonas; ibidem n. 34.
Sententia ſsuper alimentis lata, non præiudicat in
cauſsa filiationis; ibidem n. 36. & n. 21.
Sententia lata in iudicio ſsummario, nocet & obſstat
in plenario, quando plenariè fuit cognitum, tam
reſspectu iudicis, quàm partium: quod exornatur,
ibidem n. 37.
Et id ipſsum, in ſsententia ſsuper alimentis lata cùm
plenariè fuit cognitum, vt noceat, & obſstet in
cauſsa filiationis, idque ex opinione quorundam:
ibidem n. 38.
Contrà verò ex ſsententia aliorum; ibidem n. 39.
Ex ſsententia verò Authoris adnotantur nonnulla,
provt ibi videbitur: n. 40.
Separatio partis fundi non perpetua, ſsed propter
vberiorem culturam, non facit fundum diuerſsum, cap. 62. n. 73.
Serui vrbani dicuntur, quos teſstator pro ſseruis vrbanis adnumerare ſsolitus erat, cap. 62. numer. 9.
Spurius filius, ſsi hæres ſsit ſscriptus à patre, & maioratus inſstituatur perpetuus, ſsiue fideicommiſsſsum,
relinquatur, fideicommiſsſsariáve ſsubſstitutio fiat,
an reſspectu aliorum vocatorum, ſsiue fideicommiſsſsarij, maioratus ipſse, aut fideicommiſsſsaria
ſsubſstitutio ſsuſstineatur; cap. 110. n. 25. de quo latè num. ſsequent. & reſsolutio infra, num. 40. cum ſsequentibus,
Spurius filius incapax eſst ſsucceſsſsionis paternæ, nec
quicquam ex bonis patris capere poteſst, tam ex
teſstamento, quàm ab inteſstato, minúſsque hæres
inſstitui: ibidem n. 26.
Eiùſsque inſstitutio, tanquam incapacis, habetur pro
non ſscripta: ibidem n. 27.
Et conſsequenter vitiatur tota diſspoſsitio; ibidem numer. 28.
Spurius filius, aut aliàs incapax, ſsi inſstitutus ſsit, fideicommiſsſsaria ſsubſstitutio, aut fideicommiſsſsum perpetuò relictum, non vitiatur hodie, attenta deciſsione l. 1. tit. 4. lib. 5. nouæ collectionis Regiæ, quidquid de iure communi dubium eſsſset: ibidem |
num. 52. & ſsuprà, num. 30. & 37. Et vide ſstatim numer. 54.
Spurius, & illegitimus filius alimenta, que à parentibus dantur, vel relinquuntur, & debentur, an
ita hodie dari debeant poſst leges 9. & 10. Tauri,
vt ad hæredes tranſseant? vide cap. 62. ex n. 87.
cum multis ſsequentibus, & vide num. 119. & 123.
Statutum concedens viro lucrum tertiæ partis dotis
mulieris prædefunctæ, ſsi cum ea cohabitauerit; an
habeat locum ſsi maritus non cohabitauerit in domo communis habitationis, licèt cum ea conſsummauerit matrimonium in domo ſsoceri, & ibi multis diebus, ac noctibus, cum vxore permanſserit;
capit. 86. num. 36.
Statutum diſsponens, quod mater non poſsſsit facere,
quin filij ſsui, illi in totum ſsuccedant, an in odium
filiorum poſsſsit mater fauore nepotis diſsponere remiſsſsiuè, cap. 66. num. 66.
Statutum diſsponens, quod mater teneatur filiis bona relinquere, an procedat fauore nepotis, ita vt
non exiſstentibus filiis, poſsſsit auia, non obſstante
exiſstentia nepotis, donare bona ſsua extraneo? remiſsſsiuè, ibidem num. 67.
Subiecta materia rei attenditur, capit. 87. num. 2.
Quod ſsecundùm materiam ſsubiectam verba intelligantur, regula prædicta, eſst Theologica; & philoſsophica, ibidem num. 4.
Et cum ea concurrit ſsemper, & conforme eſst cogitatum teſstatoris; ibidem num. 5.
Materia ſsubiecta declarat, quo ſsenſsu verba ſsint accipienda: ibidem num. 3.
A ſsubiecta materia argumentum quod deſsumitur,
forte eſsſse, frequens, & valde vtile, atque ex ipſso
dilui quæſstiones permultas; de quibus remiſsſsiuè,
ibidem num. 6.
Verba in omni actu, materia, & diſspoſsitione debent
intelligi ſsecundum ſsubiectam materiam, & iuxta eam in caſsu dubio declarari, atque interpretari,
ibidem num. 7.
Et quamuis generalia ſsint, reſstringuntur ſsecundum
ſsubiectam materiam, etiam ſsi impropriè ſsumantur? ibidem num. 8.
Subiectæ materiæ ratio, vſsque adeò operatur, vt
verba neceſsſsitatiua, in voluntaria reſsoluat: ibidem num. 14.
Subrogata res in locum bonorum donatorum à Rege Henrico II. ſsortietur illorum naturam, & cenſsebitur eodem iure, quo bona alia à Rege Henrico
donata cenſseri ſsolent; cap. 89. num. 83.
Subrogata res in locum rei venditæ maioratus, cum
omnibus qualitatibus prioris ſsubrogatur, eodem
cap. 89. num. 84.
Subſstitutio facta in caſsu, quo filij naſscituri decedant
abſsque liberis, an locum habeat filiis non natis:
cap. 89. num. 12.
Subſstitutio facta alicui ſsub conditione, ſsi inſstitutus
non habuerit liberos, vel ſsi decesserit ſsine liberis maſsculis, deficit, extantibus maſsculis tempore mortis,
quidquid poſstea de liberis contingat; ibidem numero 15.
Et conſsequenter hi filij hæredis grauati, in conditione poſsiti, oneri fideicommiſssi ſsuppoſsiti non intelliguntur, nec fideicommiſsſsum in eorum perſsona repetitum videtur; idque ex ſsententia Oldradi,
in conſs. 21. Thema tale eſst, ibidem, eodem num. 15.
Quod quamplurimorum Authorum placitis comprobatur, atque exornatur: ibidem.
Antonij Fabri, pro interpretatione l. filius familias 117. §. cum quis, ff. de legatis primo, locus ſsingularis in propoſsito expenditur, ibidem num. 16.
Eiuſsdem etiam Oldradi ſsententiæ, & reſsolutionis rationes quamplures adducuntur, ibidem num. 17.
Et ipſsamet ſsententia, quod non reuiuiſscit fideicommiſsſsum, ſsi filij ob quorum exiſstentiam deficit,
poſstea ſsine filiis decedant; extenditur, vt procedat etiam ſsi modico tempore ſsuperuixerint: ibidem num. 18.
Et etiam ſsi poſsthumus natus ſsit, & modico tempore
ſsuperuixerit: ibidem num. 19.
Idem quoque eſst in contractibus: ibidem num. 20.
Et etiam ſsi de fauore Eccleſsiæ, vel piæ cauſsæ tractaretur; ibidem num. 21.
Vel ſsi teſstator dixiſsſset, ſsi aliquis hæredum meorum: ibidem num. 22.
Oldradi conſsilium 21. procedere etiam, cum teſstator
grauauit proprios filios onere fideicommiſsſsi: ibidem num. 23.
Subſstitutio prima defecta, euaneſscunt aliæ dependentes: ibidem num. 26.
Subſstitutione in terminis l. 27. Tauri, fit inter deſscendentes, nulla maioris proximitatis habita ratione, nec diſstinctione, cap. 68. num. 5.
Atque ita ſsubſstitui poteſst vnus ſsolus; ſsicut & plures
ex voluntate parentis ſsubſstituuntur: ibidem.
Et lex ipſsa Tauri non denegat parentibus electionem
inter filios, & deſscendentes; ſsed ſsolum prohibet,
quod deſscendentibus, aut aliquo eorum ex cluſsis,
tranſsuerſsales ad meliorationem vocentur: ibidem,
eodem numer. 5.
Subſstitutio fit in hæredis inſstitutione, in legatis, in
fideicommiſsſsis, & in donationibus cauſsa mortis:
cap. 110. num. 3.
Subſstitutio vulgaris, aditione hæreditatis expirat;
fideicommiſsſsaria autem præſsupponit hæreditatem aditam: ibidem num. 4.
Subſstitutio in dubio præſsumitur directa; ibidem
numero 5.
Plures cùm ſsimul inſstituuntur, aut ſsubſstituuntur,
an intelligantur vocati ſsimul, & ſsemel; an verò ordine ſsuccesſsiuo? ibidem num. 7.
Item cum ordine ſsucceſsſsiuo veniunt, an per vulgarem, an per fideicommiſsſsariam ſsubſstitutionem? ibidem.
Articulum hunc permultos iuris Interpretes explicaſsſse longa ſserie, qui commemorantur ibi, eodem num. 7.
Et ad tria capita reduci, provt ibi adnotatur: num. 8.
Subſstitutio facta de duobus antiquioribus de domo,
comprehẽditcomprehendit primos, & ſsecundos antiquiores: ibidem num. 23.
Idque ex ſsententia Ancharani in conſs 27. quæ exornatur: ibidem.
Subſstitutio facta in vnum caſsum, trahitur ad alium;
& ſsic facta in caſsu voluntatis, ad caſsum impotentiæ, & ècontra: eodem cap. 110. num. 33.
Subſstitutio pupillaris an euaneſscat, rupto teſstamento ex cauſsa præteritionis, vel exhæredationis; idque tam de iure communi, quàm de iure huius
Regni; ibidem num. 34. & vide num. 53.
Subſstitutio pupillaris conſseruatur hodie attenta deciſsione l. 1. tit. 4. lib. 5. rupto teſstamento ex cauſsa
præteritionis, vel exhæredationis; quicquid attenta lege Partitæ aliter ſstatueretur: ibidem numero 53.
Subſstitutio an ſsit acceſsſsoria inſstitutioni, ſsiue ab ea
dependeat? & de intellectu. l. 5. §. finali, ff. De iniuſst.
rupt. eodem capit. 110. num. 50.
Hæres inſstitutus, quando eſst in capax, fideicommiſsſsaria ſsubſstitutio vitiatur; atque ita neque hæreditatem adire poteſst, vt eam retineat, nec vt aliis
reſstituat: quod exornatur, ibidem num. 30. Et
vide num, 52. vbi reſsolutio traditur; & num. 35.
Et l. cogi, §. hi qui ſsolidum, ff. ad Trebellian. verus
intellectus, remiſsſsiuè; ibidem, eodem num. 30.
PoñderaturPonderatur noua conſstitutio l. 1. tit. 4. lib. 5. nouæ collect. Regiæ; & inquiritur, num ea procedat
quando hæres fuit inſstitutus, incapax tamen; atque ita, qui hæreditatem non potuit adire; ibidem num. 31. & vide num. 52.
In Hiſspanorum primogeniis, per fideicommiſsſsariam
ſsubſstitutionern ſsuccedi, & non per vulgarem, quemadmodum intelligi debeat? ibidem num. 5.
Subſstitutionem directam eſsſse magis neceſsſsariam,
quàm fideicommiſsſsariam, & ideò ad eam dirigi
teſstatoris voluntatem potius, quàm ad fideicommiſsſsariam; cap. 103. num. 30.
Subſstitutio vulgaris in caſsu noluntatis concepta, ex
veriſsimili teſstatoris voluntate extenditur ad caſsum impotentiæ, & èconuerſso; cap. 63. num. 39.
Sic etiam extenſsio admittitur in ſsubſstitutionibus
generaliter de caſsu ad caſsum; ibidem num. 40.
Subſstitutio directa extenditur de caſsu ad caſsum,
quando adeſst præſsumpta, & veriſsimilis teſstatoris
voluntas; ibidem num. 42.
Subſstitutio hoc modo concepta, Inſstituo hæredem filium ex vxore mea naſsciturum, & ſsi hæres erit, &
in pupillari ætate deceſsſserit, ſsubſstituo Titium;ſsi non
eſst natus filius an habebit locum? ibidem num. 46.
Et conſsequenter an poſsthumus, qui non eſst natus,
poſsſsit dici ſsine liberis deceſsſsiſsſse; & conditio videatur defeciſsſse, vel non.
Quod videatur extitiſsſse, ex veriſsimili, & præſsumpta
teſstatoris mente, provt latius ibi adnotatur; eodem cap. 63. num. 48.
Subſstitutio facta eo caſsu, quo poſsthumus natus non
erit, extenditur ad caſsum, cum naſscitur & moritur, vel repudiauit; vbi agitur de l. fin. C. de inſstitut.
& ſsubſstit. eodem num. 48. ibidem.
Pro ſsententia communi, quod ſsubſstitutio in vno
caſsu concepta extendatur ad alium, nonnulla iura
expenduntur, ibidem num. 50.
Subſstitutio in vnum caſsum concepta non extenditur
ad alium multis in caſsibus; ibidem num. 53.
Subſstitutio, aut inſstitutio directa non extenditur
de vno caſsu ad alium ex ſsententia quorundam,
quæ improbatur; ibidem numero 54. & ſsequent.
Subſstitutio vtiliter, & ſsecundum legis formam facta, non debet per inutilem vitiari, cap. 64. n. 25
Ad ſsucceſsſsionem primogenij, aut vinculi, facti de Tertio bonorum, ex facultate l. 27. Tauri, cùm Religioſsi, Clerici, fœminæ, & alij deſscendentes,
non obſstante eorum excluſsione admittuntur; an
in Tertio tantùm, an verò in Tertio & Quinto
etiam ſsimul ſsuccedere debeant, ſsi vtrumque ſsimul vinculatum fuerit, nec vnum ab altero ſseparetur? cap. 100. numero primo, & numer. ſsequent.
per totum caput.
Quæſstionis propoſsitæ ſsuprà vera reſsolutio traditur, & Quintum à Tertio non ſseparandum, ſsed in
vtroque ſsimul ſsuccedendum defenditur, & comprobatur; ibidem num. 13.
Suorum appellatione ſsoli deſscendentes veniunt in
vltimis voluntatibus; in contractibus verò etiam
extranei hæredes; cap. 87. num. 16.
Suorum appellatione qui contineantur: cap. 93. §. 13.
T
DE Tempore ad tempus, coniectura, & præſsumptio, quomodo, & quando ducatur; diligenter, & accuratè Menochium explicaſsſse; cap.
107. num. 9.
Teſstamentum de falſso accuſsans, non prohibetur ſsuccedere hæredi teſstatoris, Idem in filio exhæredato,
& in filio deportati; cap. 103. num. 4.
Ex teſstamento nullo, ratione imperfectæ voluntatis,
an coniectura, & interpretatio deduci valeat, ad
declarandam teſstatoris voluntatem? cap. 108. n. 17.
Ex teſstamento reuocato, ſsiue his, quæ in eo dicta,
ſscriptáque fuiſsſsent, vtrum coniectura voluntatis ſsumatur, ad declarandum teſstatoris voluntatem deſscriptam in poſsteriori teſstamento? ibidem num. 18.
Quòd ſsumatur, ex ſsententia quorundam, ibid. n. 19.
Qui inde, & quaſsi in neceſsſsariam conſsequentiam affirmant, qualitatem, & conditionem poſsitam in
primo teſstamento, cenſseri repetitam in ſsecundo:
ibidem num. 20.
Et eorundem ratio præcipua expenditur, & reſspondetur eidem; eodem cap. 108. num. 21.
Adducitur etiam ſsecunda, & contraria opinio, ex
teſstamento reuocato, non ſsumi coniecturam ad
interpretationem voluntatis deſscriptæ in poſsteriore teſstamento, nec voluntatem teſstatoris ipſsius
declarari: ibidem num. 22.
Et inde & conſsequenter, qualitatem, aut conditionem poſsitam in primo teſstamento, non cenſseri
repetitam in ſsecundo; ibidem.
Multúmque intereſsſse an teſstamentum ſsit nullum, aut
irritum, vel reuocatum; provt latiùs ibi oſstenditur: eodem num. 22.
Limitatur quoque ſsecunda ipſsa opinio, quando aliqua extitit coniectura, quæ contrarium ſsuadeat,
aut qua colligi poſsſsit teſstatorem voluiſsſse, eandem
conditionem, aut qualitatem eſsſse repetitam in ſsecundo teſstamento; ibidem num. 23.
Ex teſstamento nullo, & inualido non deducitur
coniectura, aut interpretatio, ad reuocationem
alterius voluntatis expreſsſsæ, & ſsolemnis; ibidem
num. vigeſsimo quarto.
A teſstatore enuntiatum, facit eum intelligi de perſsonis, quibus, & non aliis conuenit illud enuntiatum; cap. 82. num. 3.
ferre in alium hæreditatem ſsuam: cap. 94. num. 10.
Poteſst etiam ſsub conditione, & priuationis pœna,
hæredibus ſsuis, aut ſsucceſsſsoribus, & vocatis onus
quodcumque, aut grauamen imponere, contrauenientésque hæreditate, aut ſsucceſsſsione priuare,
ſsicque apponere pœnam priuationis ipſsi inobedienti, ad commodum, & beneficium alterius obſseruantis: ibidem num. 11.
Idque directò, antequam ſsit adita hæreditas; & poſst
aditam, per fideicommiſsſsum: ibidem.
Et pœna huiuſsmodi, & tranſslatio, iuſsta, & honeſsta,
& valida eſst, & omnino ſseruanda, etiam in foro
animæ; ibidem.
Quia non adimplens voluntatem defuncti, ſsucceſsſsioni renuntiare videtur, & excludi debet; ibidem.
Et conditiones iuſstæ, & honeſstæ (quæcumque ſsint) ab hæredibus, & ſsucceſsſsoribus ſseruandæ ſsunt; &
non ſseruantes, à ſsucceſsſsione priuandi: ibidem.
Sic condicio aſsſsumendi cognomen, & arma teſstatoris, continet præceptum honeſstum, validum, facile, & voluntarium, & præcisè obſseruandum eſst:
ibidem.
Provt hæc omnia latiùs exornantur, & multorum
iuris Interpretum auctoritate, & ſsententiis comprobantur, per totum numerum, ibidem.
Expenditur quoque Franciſsci Burſsati conſs. 167. lib. 2.
vbi latè de obligatione, qua hæres, aut obligatus
adſstringitur adimplendi ea, quæ teſstator diſspoſsuit, & quando cadat, & hæreditatem amittat,
non adimplens onera ſsibi iniuncta: ibidem.
Pœna etiam amiſsſsionis hæreditatis, quando committatur, & incurratur, vel ab ea quis excuſsetur,
ibidem.
Et an monitio neceſsſsarià ſsit, & moræ purgatio admittatur, ibidem.
Rurſsus, an valeat donatio facta in pœnam reuocationis teſstamenti, codicillorum, vel alterius vltimæ voluntatis? de quo eleganter, & latè Petrus
Surdus in conſs. 348. lib. 3. ibidem ſsub eodem n. 11.
Teſstatoris voluntatem in vltimis voluntatibus præcipuè ſspectandam, ſseruandámque eſsſse, & magis
quàm verba inſspici, & prædominari, primùmque
locum obtinere, & totum facere; quod exornatur,
ibidem numer. 12.
Teſstatorum voluntates quandoque non ſseruari, ſsed
inualidas potiùs eſsſse, ſsi lex reſsiſstat, ſsi illicitum,
turpe, vel inhoneſstum, aut contra bonos mores
aliquid contineant; quod exornatur remiſsſsiuè, ibidem num. 13.
Teſstator, ſsi inſstitutis omnibus filiis ſsuis hæredibus
in omnibus bonis, vni iniungat onus, vt det decem alicui extraneo ſsingulis annis in alimenta;
& ſsi huiuſsmodi non paruerit grauamini, meliorauerit alios filios in Tertio, & Quinto bonorum,
ſsi filius grauatus onus non adimpleat, an alij filij
meliorati remaneant? ibidem num. 135. & num. 44.
Teſstator diſsponere poteſst, quod legatarius ingrediatur poſsſseſsſsionem rei legatæ propria auctoritate; &
hæredi, ſsi contraueniat, pœnam imponere; ibidem num. 41.
Si teſstator ſsubſstituit ſsitium & ſsuos, de quibus ſsenſsiſsſse intelligatur; cap. 96. num. 30.
Teſstatoris diſspoſsitionem, tolerabilius eſsſse, inutilem
reddi, quàm aliquid admitti contra eius voluntatem: cap. 98. num. 12.
Teſstator, cùm collectiuè plures vocauit, aut digreſsſsus eſst ad plures ſsubſstitutionum gradus, an fideicommiſsſsaria, an vulgaris ſsubſstitutio dicatur: cap.
110. num. 24.
Siue an vltra requiratur, quod in diſspoſsitione appoſsitum ſsit aliquod verbum, quod habeat ſsignificationem tractus temporis futuri; & ibidem explicata l. cum ita, §. in fideicommiſsſso, ff. de legatis ſsecundo, remiſsſsiuè, ibidem, eodem num. 21. & n. 24.
Ex his, quæ in extremis, aut in articulo mortis laborans teſstator, ſsiue alius dixit, aut ſscripſsit, coniectura voluntatis legitimè deducitur, & diſspoſsitionis factæ congrua interpretatio, ſsiue declaratio ſsit: eodem cap. 111. num. primo.
Quia tunc teſstator non præſsumitur mentiri, ſsed eam
confeſsſsionem facere pro exoneratione ſsuæ conſscientiæ: ibidem.
Nec eſst veriſsimile, quod fuerit immemor ſsalutis
æternæ; & ideo pro tali confeſsſsione præſsumi debet: ibidem num. 1.
Coniectura namque illa capienda eſst in dubio, quæ animæ teſstatoris magis ſsuffragatur: eodem capit.
111. num. vigeſsimoquarto.
Et etiam quando duæ coniecturæ capi poſsſsunt; ibidem num. 25.
Et quamuis odioſsa, & correctoria diſspoſsitio extendatur; ibidem num. vigeſsimoſsexto.
Nec mutari poteſst diſspoſsitio ob piam cauſsam, atque
animæ ſsalutem facta, niſsi Concilij Tridentini forma ſseruata; ibidem num. 27.
Teſstator ſsi legat domum ſsuam conſsignatam talibus
confinibus, venit coquina, & omnia, quæ ſsunt intra confines, quæ ſspectant pleno iure ad teſstatorem; quia ex deſsignatione confinium rei legatæ inducitur deſstinatio; cap. 62. num. 46.
Teſstatoris voluntas in primis ſseruari debet; ea enim
tanquam regina primum locum tenet, & omnibus dominatur, & totum facit: cap. 64. num. 3.
Et tanquam lex modis omnibus adimpleri debet;
ibidem num. 4.
Teſstatoris voluntas, ita demum ſseruari debet, ſsi
ſsit legitima, & iuri conſsona; ſsecùs verò ſsi legibus
ſsit interdicta: ibidem num. 55.
Teſstatoris voluntas; non omnis, nec ſsemper eſst ſsequenda per filium, ſsed potius non ſseruanda, quando eſst circa ca, in quibus diſsponere non poteſst, aut
contra leges vniuerſsales, vel contra bonos mores; ibidem num. 56.
Supremas defuncti preces qui deſstituit, indignus
videtur, vt conſsequatur aliquid ex voluntate: cap.
64. num. 7.
Quod procedit etiam ſsi onus in partem renuat, ibidem num. 8.
Teſstatoris iuſstum iudicium qui non implet, priuatur
omni lucto hæreditario: quod exornatur remiſsſsiuè, ibidem num. 9.
Si teſstator iuſsſsit bona diſstribui pro virginibus maritandis, non videtur ſsenſsiſsſse de ingredientibus Monaſsterium: cap. 67. num. 15.
Teſstator diſsponens bona ſsua diſstribui inter pauperes, vel dotes annuatim conſsanguineis ſsuis relinquens; an videatur maiorem affectionem habere circa eos, qui in eius domicilio commemorantur, ſsicque eos præferre? remiſsſsiuè, ibid. n. 39.
Teſstisſsi in articulo mortis fatetur falſsum depoſsuiſsſse, non præiudicat ei, in cuius fauorem depoſsuit,
niſsi aliunde probetur falſsitas depoſsitionis: capit.
111. numer. 17.
Tertium bonorum, quamuis ex deciſsione l. 27. Tauri, per ſsubſstitutiones, nec aliter extraneo relinqui poſsſsit, extantibus perſsonis ibi expreſsſsis; tamen ſsi grauamen imponitur de relinquendo Tertio, extraneo; valebit quoad Quintum: capit.
64. numero 28.
Titulus, ff. quæ in fraudem creditorum, ad diminuentes patrimonium ſsuum pertinet, & ad eos, qui
bona propria, aut iura ſsua alienauerint; non ad
eos, qui id agunt ne acquirant, aut qui acquirere nolunt: cap. 112. num. 21.
Quia ſsolùm fraus in præiudicium creditorum
conſsideratur, diminuendo patrimonium; non
autem, non locupletando. Et eſst regulare,
quod in quærendis debitor præiudicet creditori, vt in iure adeundi, & in legato, & in lucro
legali, cum non obligatus ſsit vt acquirat, nec
compelli poteſst vt agnoſscat hæreditatem, vel
legatum, aut lucrum, quod ex legis diſspoſsitione defertur: quod latè exornatur, ibidem, eodem numer. 21.
Et infertur ad parentes, & filios; ad vxorem, &
maritum; ad Prælatum, & alios, qui hæreditatem, aut legatum repudiant; vel lucra, quæ ex lege obueniunt, nolunt acquirere, ibidem.
Et l. qui autem 6. ff. quæ in fraudem creditorum, l.
alienationis. §. qui occaſsione, ff. de verborum ſsignification cum aliis ſsimilibus, deciſsio quamplurimis exornatur, atque illuſstratur; ibidem eodem numero 21.
Titulus, ff. quæ in fraudem creditorum facta ſsunt, vt
reſsit. &c. de reuocand. his, quæ in fraudem creditorum, vt locum habeat, quæ requirantur;
ibidem num. 20.
Et de præcipuo illo requiſsito, quod res alienatæ in bonis debitoris fuerint; ibidem, eodem num,
20. & num. ſseq.
Tractumſsucceſsſsiuum, vel momentaneum, quæ verba contineant; & de effectu diſspoſsitionis
continentis tractum ſsucceſsſsiuum, vel momentaneum; vide cap. 89. ex num. 1. vſsque ad 10.
Trebellianica ex bonis maioratus, ſseu primogenituræ, attenta ipſsorum natura, & fine, non
detrahitur; etiam ſsi expreſsſsa alienandi prohibitio non adſsit; cap. 86. num. 48.
Vbi Ludouici Molinæ circa prohibitionem expreſsſsam, vel tacitam Trebellianicæ, placita, &
reſsolutiones probantur; ibidem num. 48.
Et Ioannis Vincentij Hondedei contraria opinio, vel confutatur, vel declaratur; ibidem, eodem num. 48.
Trebellianica, vbi non eſst expreſsſse prohibita, poteſst deduci per hæredem, qui teſstamentum approbauit; ibidem num. 53.
Inquiritur an Trebellianica, & falcidia in fraudem, aut præiudicium creditorum remitti poſsſsit? cap. 112. ſsub num. 42.
Tutor in teſstamentor datus, perdit legatum in eodem teſstamento ſsibi relictum, ſsi non vult ſsubire onus tutelæ; cap. 64. num. ſsexto.
V
VErba debere conuenire perſsonis, & rebus, de
quibus eſst ſsermo, vt conueniat diſspoſsitio;
maximè in vltimis voluntatibus: cap. 82. num. 1.
Conuenientia namque circa perſsonas, & res, declarationem præſstat diſspoſsitioni; ibidem nu. 2.
Verba diſspoſsitionis, cùm, aut cui conueniunt, &
ipſsa quoque diſspoſsitio adaptatur, & conuenit;
& mens, atque voluntas diſsponentis; ibidem
numero 5.
Et licèt ratio legis, aut diſspoſsitionis in eo ceſsſset;
ibidem num. 6.
Et ſsufficit, quod propriè, vel impropriè, & ſsecundum largam, & impropriam ſsignificationem
poſsſsint verba conuenire; ibidem num. 7.
Verba namque cum propriè, vel impropriè deſseruiunt, mens attenditur; aliàs ſsecus; ibid. n. 8.
Verba diſspoſsitionis vt conuenire dicantur, ſsufficit
quod adſsit tacita, ac præſsumpta, licèt non expreſsſsa voluntas; ibidem num. 9.
Ratio diſspoſsitionis ſsi conueniat, etſsi verba non
conueniant, conuenit & ipſsa diſspoſsitio: ibidum num. 10.
Verba diſspoſsitionis, cui non conueniunt, nec ipſsa diſspoſsitio conuenit: quod latiſsſsimè exornatur, remiſsſsiuè, ibidem num. 11.
Verba diſspoſsitionis, vbi ad aliquem adaptari non
poſsſsunt, ad illum diſspoſsitio non eſst trahenda,
etiam ſsi apud nos præſsumptio ſsit, teſstatorem
ita voluiſsſse; ibidem num. 12.
Verba, quæ præſsupponunt aliquid, regulariter
non diſsponunt ſsuper ſsuppoſsito, nec proſsunt
ad probationem; quod exornatur, c. 83. num. 2.
Verba præſsupponentia diſsponunt, quando aliquid
venit per neceſsſsarium antecedens, vel conſsequens ad id, quod eſst præſsuppoſsitum: ibid. n. 3.
Quod exornatur; & Petri Surdi in conſs. 402. ex
num. 26. vſsque ad num. 30. lib. 3. locus ad literam
recenſsetur, & commemoratur, ibidem eodem
numer. 3.
Ex præſsuppoſsito, ſsiue ex verbi, quæ præſsupponunt, etiam in caſsibus, in quibus non diſsponunt, coniectura, & interpretatio voluntatis
teſstatotis deducitur, ibidem num. 4.
Verba teſstamenti, vltimævè, ſsiue alterius cuiuſscunque diſspoſsitionis intelligi debent, ſsecundum qualitatem, & conditionem perſsonæ,
cum qua quis loquitur, aut erga quam proferuntur: cap. 84. num. 6.
Et ita, vt quod conceditur, conueniat perſsonæ,
cui datur; ibidem.
Et variantur, ſsecundum quod variatur conditio
perſsonæ; ibidem.
Ex qua non modò declaratur, ſsed etiam augetur,
vel diminuitur relictum, ibidem, provt latiùs
hoc numero, & ſseq. Vbi exornatur quamplurimis text. in l. plenum, §. equitij, ff. de vſsu, &
habitatione, ibidem, eodem num. 6.
Verba, quæ ob perſsonæ qualitatem, & conditionem propriè accipi nequeunt, impropriè capiuntur: ibidem num. 10.
Verba diſspoſsitionis non tam attendenda eſsſse regulariter, quantùm perſsonam eius cuius contemplatione facta eſst diſspoſsitio; ibidem n. 25.
Et ſsic regulariter conſsiderari debere, non ipſsam
diſspoſsitionem ſsimpliciter, ſsed cuius contemplatione ipſsa fiat; ibidem num. 26.
Verba quantumcunque generalia reſstringi, ne
minus dilectus ſsit melioris conditionis, quàm
magis dilectus; ibidem num. 32.
Verba intelliguntur ſsecundum naturam actus,
vel contractus, qui geritur, & in quo ſsunt interpoſsita, & ſsequuntur, & ſsapiunt conditionem eius, vt quantumuis generalia ſsint, habeant ſsupponere, vel referri ad ea, quæ ſsunt de
natura actus, cap. 86. num. 3.
Idque procedit in omni contractu, & materia,
etiam ſsi impropriè accipiantur, & vt minus
eum lædant, quam fieri poteſst; ibidem num. 4.
Et quamuis verba ſsint generalia, vel vniuerſsalia;
ibidem numer. 5.
Et quamuis essemus in materia, in qua ſstricta
ſsumitur interpretatio; ibidem num. 6.
Verba intelligi debere ſsecundum naturam actus,
etiamſsi improprientur, vel reddantur inutilia;
& quantumuis ſsint præciſsa; quinimò, & vniuerſsalia; vt adhuc reſstringantur ad ea, quæ ſsunt de natura actus, ibidem num. 10.
Verba non mutant naturam contractus, ſseu actus,
qui geritur, ſsed natura ipſsius trahit ad ſse verba: ibidem num. 11.
Verba in quacunque materia accipi debent ſsecundum rei naturam, aptitudinem, & conuenientiam, ibidem num. 35.
Verba quando habent duplicem ſsignificationem,
intelliguntur ſsecundum naturam actus, & rei,
cui deſseruiunt; ibidem num. 38.
Etiam impropriando verba, ſsupplendo, & alterando; ibidem eodem num. 38.
Verba intelliguntur iuxta rationem actus, de quo
agebatur, & ex qua diſsponens motus fuit,
ibidem num. 39.
Verba debent deſseruire intentioni diſsponentis,
non autem verbis intentio, ibidem num. 40.
Verba in dubio, quæ poſsſsunt duo tempora ſsignificare, exponi debent, vt ſsignificent illud tempus, quod magis naturæ actus conuenit; eodem
cap. 86. num. 20.
Verba in dubio interpretantur contra ſstipulantem, qui potuit legem apertiùs dicere: ibidem
numer. 26.
Verba in omni actu, materia, & diſspoſsitione, debent intelligi ſsecundum ſsubiectam materiam,
& iuxta eam in caſsu dubio declarari, atque interpretari; C. 87. num. 7.
Et quamuis, generalia ſsint, reſstringuntur ſsecundum ſsubiectam materiam, & etiamſsi impropriè ſsumantur; ibidem num. 8.
Et etiamſsi ſsimus in materia, in qua ſstricta fit interpretatio; ibidem num. 9.
Quoniam nulla generalitas eſst, quæ ex ſsubiecta
materia non recipiat congruam, & habilem
reſstrictionem: ibidem num. 10.
Verba intelligi debere ſsecundum ſsubiectam materiam, ne ſsermo reddatur inutilis, ibid. nu. 11.
Verba vniuerſsaliter prolata ad particularia materiæ oportere reſstringi: ibidem num. 12.
Verba aliquando propter ſsubiectam materiam,
id, quod non eſst de eorum natura, importare:
ibidem num. 13.
Verba ambigua interpretanda eſsſse ſstrictè, vel largè, iuxta ſsubiectam materiam, in qua proferuntur? conſsiderando, an materia ipſsa fauorabilis ſsit, vel odioſsa; ibidem num. 15.
Ex verbis diſspoſsitionis cuiuſslibet, ſsiue ex diſspoſsitionibus ipſsis, & vltimis voluntatibus, quæ habent tractum ſsucceſsſsiuum de futuro neceſsſsarium, vel non ſsucceſsſsiuum, ſsed momentaneum
duntaxat, coniectura deducitur, atque congrua
interpretatio fit; c. 89. num. 1.
Idque, vt diſspoſsitio diuerſsimodè accipiatur, vel
diuerſsum effectum operetur, ſsiue vt ſsufficiat,
vel non, momentaneum implementum; quod
exornatur, ibidem eodem num. 1.
Verba inducentia tractum ſsucceſsſsiuum, vel momentaneum, quæ dicantur? ibidem num. 2.
Verbum ſsimpliciter prolatũprolatum in materia perpetua,
non verificatur in prima vice, ſsed in infinitum
protrahitur: ibidem num. 75.
Verba appoſsita in priuilegio, non intelliguntur
de primo actu, ſsed perpetuò locum habent;
ibidem num. 76.
Verbum, Indulgemus, à Principe prolatum, non
inducit præcisè donationem; profertur enim
etiam in contractibus oneroſsis; ibidem n. 101.
Verbum nullum eſst adeo generale, quod non ratione circunſstantiarum reſstringatur, & limitationem recipiat; eodem cap. 89. num. 157.
Verba vniuerſsalia legis recipiunt interpretationem de habilitate; ibidem numero 158.
Verba cum effectu accipi debent in omni materia:
cap. 96. num. 5.
Verba ambigua magis referuntur ad perſsonam
teſstatoris, quàm hæredis, ibidem num. 31.
Verba, quando ſsaltem impropriè non poſsſsunt accommodari ad alium ſsenſsum, quam ad expreſsſsum in diſspoſsitione, tunc accipiendus eſst is,
qui ex verbis colligitur, quamuis inutilis reddatur diſspoſsitio; cap. 98. num. 13.
Verba ſsunt cordis nuntia, nec præſsumendum eſst,
quempiam dicere, quod non priùs mente cogitauerit; cap. 107. num. 2.
Verba teſstatoris, declarantur etiam ex verbis prolatis extra diſspoſsitionem, vel teſstamentum, atque ex illis ſsumitur coniectura, & interpretatio: ibidem num. 4.
Sermonis, aut verborum, & facti declarationem,
re, & effectu non differre: ibidem num. 10.
Verbum, non poſsſsit, priuat potentiam; & actum, in
contrarium geſstum, reddit nullum: c. 99. n. 12.
Venditores plures, ſsi promittant defenſsionem, cenſsentur promittere, pro ea portione, pro qua
vendiderunt: c. 86. num. 14.
Venditor an teneatur de euictione proueniente
ex iure retractus, ſsiue ex natura rei, non autem ex cauſsa antecedenti, ſsi etiam generalis adſsit promiſsſsio de euictione; ibidem, num. 56.
Clauſsulæ valde generales, quibus euictio promittitur, an, & quando mutent naturam contractus, ſsuper quo adiiciuntur; remiſsſsiuè, ibidem num. 57.
Vendito prædio cum ſsuis iuribus, & pertinentiis,
deſstinatio, & vſsus venditoris inſspicitur, ad dignoſscendum quid ſsit venditum: c. 62. num. 51.
Veriſsimilitudinem,ſsiue veriſsimile, tanti eſsſse apud
Iureconſsultos metipſsos, vt ex ea perſsæpè leges
fieri, lites, & iudicia definiri contingat, & in
caſsibus dubiis coniectura, atque interpretatio
voluntatis deducatur in omni materia, & diſspoſsitione, nulla excepaexcepta; c. 63. num. 1.
A Veriſsimilitudine, ſsiue veriſsimili argumentum
deductum, probabile admodum eſst, & allegabile, & in omni actu veriſsimilitudo fortiſsſsimam inducit coniecturam, & attendi debet,
cum caput ſsit omnium interpretationum; ibidem num. 2.
Quod latè exornatur, atque comprobatur: ibid.
Veriſsimile eſsſse id, quod proximum eſst, & ſsimile
vero; non veriſsimile, quod à vero diſsſsimile apparet: ibidem num. 3.
Veritas à coniectura, & indicio poteſst abeſsſse; ſsed
non veriſsimilitudo veri: ibidem num. 4.
A veriſsimili argumentum deſsumitur ex via coniecturali, ibidem num. 5.
Et ſsic ceſsſsat in re perſspicua, & manifeſsta; ibidem
numero 6.
Veriſsimilitudines non mouent, ſsi non concludunt,
ibidem num. 7.
Veriſsimilitudo dicitur proxima cognata naturæ;
ibidem num. 8.
Veriſsimile quod non eſst, dicitur quædam falſsitatis
imago: ibidem num. 9.
Et etiam impoſsſsibile iudicatur, ibid. num. 10.
Veriſsimilitudo habetur pro lege, & pro veritate,
& pro diſspoſsitione expreſsſsa; vſsque adeò, vt qui
veriſsimile pro ſse habet, dicatur habere caſsum
legis; ibidem num. 11.
A veriſsimili qui arguit, ſsiue qui fundamentũfundamentumſsumit, dicitur arguere à ratione naturali: ibi. n. 12.
libet diſspoſsitionis interpretationi, & coniecturis: ibidem num. 13.
In quibus inſspicitur, non quod poſsſsibile eſst, ſsed
quod eſst veriſsimile; ibidem eodem num. 13.
Veriſsimilitudo in materia probationum multùm
attenditur, ibidem num. 14.
Et Iudex ſsemper attendere debet, quod eſst veriſsimile; & inueriſsimilia reſspuere: ibidem num. 14.
Veriſsimilitudo transfert onus probandi in aduerſsarium, ibidem num. 15.
Et operatur; vt probent ea, quæ aliàs nullam facerent fidem; ibidem num. 16.
Et vt teſsti, qui aliàs non probaret, fides adhibeatur; ibidem num. 17.
Sicut èconuerſso, quòd veriſsimilitudine ceſsſsante
ei non credatur; ibidem num. 18.
Inſstrumentum continens aliquid, quod non eſst
veriſsimile, falſsitatis, & ſsuſspicionis indicium
præbet, & coniecturam: ibidem num. 19.
Veriſsimilitudo colligitur ex ſsolitis & cõmunitercommuniter
contingentibus; ibidem num. 20.
Veriſsimilitudo in interpretatione vltimarum voluntatum, & verborum dubiorum, ſsiue obſscurorum earum, primum, ſsiue principem locum
obtinet poſst mentem; ibidem num. 22.
Primò enim in interpretanda teſstatoris voluntate mens inſspicitur; Secundò, veriſsimilitudo;
Tertiò propria verborum ſsignificatio: ibidem
eodem num. 22.
Præſsumptiones, & coniecturæ regulariter fundamentum ſsumunt, atque reducuntur à veriſsimilibus: ibidem num. 23.
Interpretatio ſsumitur, vel à natura rei, vel à veriſsimilitudine: ibidem num. 24.
Quæ ſsemper ineſst diſspoſsitioni de neceſsſsitate: ibidem num. 25.
Ex veriſsimilitudine voluntates hominum, ac maximè morientium interpretantur: ibid. num. 26.
Veriſsimilis præſstat intellectum, & declarationem
fideicommiſsſsi conſstituti, ibidem num. 27
Veriſsimilis voluntas teſstatoris ſsequenda eſst: ibidem num. 28.
Etiam contra propriam verborum ſsignificationem: ibidem num. 29.
Veriſsimilitudo maxima, & potens coniectura,
cui in dubio inhærendum eſst, & ad eam recurrendum: ibidem num. 30.
Diſspoſsitio nulla eſst adeò generalis; quæ à veriſsimili interpretationem non recipiat: ibid. nu. 31.
Quoniam verba, quæ deficiunt, ſsubaudiri debent
ex veriſsimili voluntate, ibidem num. 31.
Veriſsimile quod eſst, actum cenſsetur, & ad veriſsimile ſsemper verba accommodantur; ibid. n. 33.
Veriſsimilitudo, ſsi adeſst in vtroque ſsenſsu, inſspicitur veriſsimilior, vel illa quæ habet magis vrgentes præſsumptiones pro ſse; ibidem num. 34.
A veriſsimili, ſsiue veriſsimilitudine coniecturæ,
aut præſsumptiones deductæ, quamuis admittant probationes in contrarium: ibid. num. 35.
Requiruntur tamen eo caſsu validiores, & manifeſstiſsſsimæ probationes: ibidem num. 36.
Veriſsimilitudo aliquando maxima, aliquando maior, aliquando magna; ibidem num. 37.
Ioſsephi de Ruſsticis locus nouiſsſsimè editus expenditur, quo veriſsimilitudinem in omni actu, &
materia attendi debere quamplurimis exornatur, atque comprobatur exemplis; provt ibi
videbitur; eodem cap. 63. num. 38.
Veritas opinioni, & ècontra opinio veritati quando præferatur? vide cap. 102. per totum.
Ex vnitis duobus, fieri vnum corpus, & vnitum perdere ſsuam naturam, & aſsſsumere naturam illius, cui vnitur; & vnitorum idem eſsſse iudicium, eandémque determinationem; quia ea
eſst vnionis natura, vt vnita reducat ad eandem eſsſsentiam, ita quod vnum ab altero non
poſsſsit diuelli, nec ſseparari: quod exornatur cap.
100. num. 19.
Vnitum incorporatum, & acceſsſsorium, eiuſsdem
eſsſse naturæ, quod principale, aut id cum quo
vnitur, & incorporatur; quod exornatur. eod.
cap. 100. num. 19.
Voluntas diſsponentis ex qualitate perſsonæ ipſsius
declarationem coniecturam, atque interpretationem recipit, vt plus, aut minus in diſspoſsitione veniat; cap. 84. num. 12.
Vel vt ſsic, aut ſsic; ſstrictéve, aut latè; aut plus minúsve fauorabiliter accipiatur; aut denique diuerſso modo diſspoſsitio intelligatur; ibidem eodem num. 12.
Atque ita, qualitas teſstatoris plurimum facit ad
coniecturandam voluntatem eius; ibidem.
Conceſsſsio enim, ſseu diſspoſsitio intelligi debet ſsecundum qualitatem perſsonæ concedentis, ſseu
diſsponentis; ibidem eodem num. 12.
Voluntatis coniectura deducitur ex charitate, &
affectione, atque dilectione ipſsius diſsponentis
circa honoratum, vel oneratum; ibid. n. 14
Ex conſsanguinitate etiam, vel vtraque ſsimul iuncta; ibid. num. 15.
Atque ex amicitia; ibid. num. 16.
Quam Iulianus Iureconſsultus prætulit coniecturae alteri; quæ ex propinquitate, vel conſsanguinitate deducitur; provt ibi obſseruatur, ibidem num. 17.
Voluntas teſstatoris ita intelligi debet, coniecturáque ſsumi, vt minus dilectus non præferatur
magis dilecto; meliorisve ſsit conditionis, atque
ob eam rationem à proprietate verborum recedatur; ibid. num. 31.
Voluntas teſstatoris ex rebus, de quibus agitur; probatur, declaratur, & coniecturatur; cap. 85. n. 1.
Rerum namque qualitas, & natura diſsponentis
intentionem detegit, atque oſstendit; ibidem
eodem num. 1.
Voluntas teſstatoris talis præſsumitur fuiſsſse, qualis
fuit natura rerum: ibidem n. 6.
Voluntatis coniecturam, atque verborum & intentionis declarationem, & interpretationem
ſsumi ex natura rei, vel actus, qui geritur; non
modò in teſstamentis, & vltimis voluntatibus;
ſsed etiam in aliis diſspoſsitionibus quibuſslibet;
cap. 86. num. 1.
Voluntas teſstatoris anceps, & dubia, ex ſsubiecta
materia interpretationem, atque declarationem recipit: c. 87. num. 1.
Voluntates, & deſsideria morientium, ex arbitrio
colligi viuentium: c. 101. num. 1.
Voluntatem morientium non colligi ex arbitrio
viuentium; ſsed dumtaxat ex arbitrio viuentis
eiuſsdem qui diſspoſsuit; ex ſsententia Simonis de
Prætis, qui ſsic reſstringit rationem generalem l.
quoniam deſsideria, C. de natural. liber. ibid. n. 5.
Contra verò ex ſsententia Authoris, qui probatur concludenter; vt ibi adnotatur, n. 6.
Ex actu viuentis colligitur, & interpretatur voluntas morientis: eodem c. 101. num. 2.
Voluntas teſstatoris, in caſsu dubio, an ſsecundùm
opinionem teſstatoris; an verò ſsecundùm veritatem debeat interpretari? vide capit. 102. per
totum.
apparere poſsſse, ſsermone ſscilicet, vel facto: c.
107. num. 1. & num. 14. & 15. & ſsequent.
Ex factis, geſstísque, declarari mentem, animum,
& voluntatem; & ſsic de alicuius voluntate non
minus apparere factis, quàm verbis: ibidem
numero 14.
Atque ex actu inter viuos, ante mortem geſsto:
ibidem num. 15.
Voluntas datur intelligi, & declaratur ex præcedentibus, & ſsubſsequentibus actibus: ibid. n. 16.
Imò voluntas, meliùs, expeditiùs, & fortius datur intelligi rebus ipſsis geſstis, ſseu factis, quàm
verbis; ibidem num. 17.
Quoniam facta effectum ipſsum extendunt, & magis deliberatè fiunt: ibidem.
Verba verò contra voluntatem aliquando proferuntur: ibidem eodem num. 17.
Ex facto teſstatoris non ſsolùm, ſsed etiam ex eo,
quod facere propoſsuit, eius voluntas declaratur, & interpretatur; ibidem num. 20.
Voluntas ex facto, ſseu factis, ea tenus tantùm arguitur, & colligitur, quatenus ex factis ipſsis
infertur, & non plus: ibidem num. 24.
Et ſsic non extenditur vltra quam ex facto ipſso
neceſsſsariò inferatur, ibidem eodem num. 24.
Coniectura, & præſsumptio ex actibus voluntariis ſsumitur tantùm, quantùm actus ipſse ex neceſsſsitate concludit: ibidem num. 25.
Voluntas imperfecta, voluntas non eſst; c. 108. n. 1.
Voluntas imperfecta dicitur pluribus modis: ibidem num. 2.
Voluntas teſstatoris percipitur, probatur, interpretatur, atque declaratur ex actu, aut ex teſstamento, etiam nullo, aut irrito: ibidem num. 3.
Et ibidem allegatio communis l. fin. ff. de rebus eorum: exornatur permultis, ibidem eodem num.
3. & num. ſsequent.
Voluntas ſsæpè declaratur, etiam ex actu nullo, &
inualido: ibidem num. 4.
Voluntas patris, quod non ſsit facienda collatio
ab inteſstato, elicitur etiam ex teſstamento, &
donatione penitùs nulla: ibidem num. 5.
Voluntas patris in dotanda filia, etiam ex legato
nullo deprehenditur: ibidem num. 9.
Voluntas teſstatoris, quod ſsub vulgari contenta
in compendioſsa, non comprehendatur niſsi tantùm caſsus voluntatis, non impotentiæ; declaratur ex diſspoſsitione nulla: ibidem num. 10.
Voluntas, ex pacto etiam nullo, & inualido declaratur: ibidem num. 11.
Voluntas teſstatoris, etiam à priuata ſscriptura declaratur; ibidem num. 14.
Voluntatis coniectura, atque interpretatio ſsumitur ex actu, vel ex teſstamento nullo, & inualido, quoad declarationem voluntatis teſstatoris duntaxat, non verò quoad vim inducendi,
vel diſsponendi, nec quoad ſsubſstantiam: ibidem
numero 16.
Voluntatis coniectura, atque declaratio ſsumitur
ex actu, aut teſstamento nullo, ad declarandum, & ad ſsuſstinendum teſstatoris voluntatem,
non ad deſstruendum: eodem cap. 108. num. 15.
Vſsusfructus omnium bonorum legatum, vxori, vel
alteri, à marito filios legitimos habente, relictum, & in pœnam contrauentionis, aut moleſstiæ vxori eidem illatæ, quintæ partis bonorum, vtrum de iure ſsubſsiſstere debeat, nec ne;
& an contineatur ſsub deciſsione, aut exceptione l. vnicæ, C. de his quæ pœnæ, nomine, c. 94. num.
25. & multis num. ſsequent.
Vſsusfructus omnium bonorum legatum, ſstantibus filiis, vel deſscendentibus legitimis, vxori
factum, de iure huius Regni valet duntaxat in
quinta parte, de qua parentes diſsponere poſsſsunt; nec admittitur compenſsatio æſstimationis
vſsusfructus aliarum quatuor partium, in
quibus non valet legatum vſsusfructus, cum
proprietate dictæ quintæ partis; ibidem numero 28.
Niſsi manifeſstè conſstiterit voluiſsſse teſstatorem
quod prædicta compenſsatio fieret; provt ibi
adnotatur: num. 29. ibidem.
Vtile per inutile non vitiari in his, quæ ſseparabilia ſsunt; quod exornatur, remiſsſsiuè. c. 100. n. 6.
Vulnerati,ſseu offenſsi aſsſsertionem, aut confeſsſsionem in articulo mortis, contra inculpatum,
nedum ad condemnationem non ſsufficere, ſsed
nec ad torturam; cap. 111. numero decimoquarto. Quod latius explicatur, remiſsſsiuè, provt ibi
videbitur.
Offenſsi, ſseu vulnerati, aut etiam ſsocij criminis
in articulo mortis, aut in patibulo, excuſsatio,
an inculpatum liberet ſsiue cuius ſsit virtutis, &
effectus? ibidem num. 15.
Castillo Sotomayor, Opera omnia, sive quotidianarum controversiarum iuris (2022 [1658]), vol. 5 append. ind. 2 paragr. "FINIS."…", in: The School of Salamanca. A Digital Collection of Sources <https://id.salamanca.school/texts/W0037:vol5.backmatter.2.1>