QVoniam verò infidelitatis etiam pertinacis, & poſsitiuæ, vt loquuntur Theologi, crimẽ ſsibi, viuorum, & mortuorum Iudici, puniendum, Chriſstus reſseruari voluit, neq́;neque vlla Eccleſsiaſstica lege in rebelles animaduerti fas eſst, illud diligentius diſscutiendum eſst, quod poteſst ſserio in quæſstionẽ vocari, An ſsepoſsita cauſsa Fidei, ob id poſsſsint Barbari debellari, quod crimina multa eadẽq́ue atrocia perpetrant contra ius naturæ. Itaq; vtrum poſssint necne cogi, vt ab idololatria abſstineant, à nefarijs ſsacris, & collocutionibus, quas cũ ipſso Diabolo per quàm frequentes habent, à concubitu maſsculorum, ab inceſstuoſsa pollutione ſsororũ ac matrũmatrum, & reliquis id genus flagitijs? Nam facinora longum eſsſset commemorare, quomodo alij alios in dicta cauſsa enecent, compotationes ac temulentias ſsuas cruore miſceãtmiſceant, humanis multi carnibus pro ſsummis delicijs veſscantur, alij pueros innoxios ſsimulacris mactent, alij ſuorũſuorum inferias aliorum ſsanguine peragant, pleriq́;plerique potentiã ad nihil aliud, quãquam ad nocẽdũ, & ſæuiendũſæuiendum, ſsibi da tãtam arbitrẽturarbitrentur, perinde, atq;atque immanes feræ, quæ naturaliter gradu inferiores ac viribus imbecilles pecudes, prædę ſsuæ vendicãtvendicant: vt idẽidem ſsit apud iſstos dominari, & prædari: nihil aliud ſsubditum eſsſse, quam potentioris libidini obnoxium eſsſse. Quanta ſsit, & quam late patens hæc feritas barbarorũ | in hoc vaſstiſssimo orbe, qui ritus portentoſsi, quę legum ac dominorum tyrannis, referre exacte, iuſsti voluminis opus eſsſset. Hiſstoriæ Indicæ quãquam multa narrant; exigua tamẽtamen eſst portio præ illis, qua res ipſsa habet, verum quod ad rem pertinet, certum eſst mores Indorum plurimorum eſsſse ferinos, vt quod fabulæ canunt de quibuſsdam facie quidem homines eſsſse, corpore vero aut piſsces, aut ſsues, aut lupos, id verum eſsſse noſstri barbari ſsuis moribus probent. Fremit ergo noſstrorum hominum turba ac tumultuatur, cũ iſsta audiunt, aut etiam intuentur: horum ſse ſscelerum vltores æquiſssimos, milites putant: quicquid contra nefarios naturæ violatores ferro, cęde, incendij ſsæuierint, gloriæ ducunt, ac tum demum excurſsiones ſsuas in barbaros laude ac præmio, & apud Deum, & apud homines digniſsſsimas iactant. Neque vero huic vulgari opinioni patroni defuere. Nam vt omittam eorum ſsententiam, qui penes Eccleſsiam & Eccleſsiæ caput Rom. Pont. ius eſsſse ad hæc Ethnicorum crimina plectenda ſstatuerunt, qui non tam noſstra quam Apoſstolica voce iam dudum exploſsi ſsunt, cum de inceſstuoſso flagitio Corinthij illius (quod cõtra naturæ leges pugnare quis neſsciat?) ſsuos, id eſst, Chriſstianos acriter obiurgans, eorum qui foris ſsunt nempe Paganorum ſsimilia crimina ad ſse nihil pertinere teſstatus eſst. Illi porro probabilius aliquid afferre ſsibi videntur, qui huiuſsmodi ius ad vindicanda naturæ contraria ſscelera, non Eccleſsiaſsticum, ſsed naturale eſsſse volunt penes opti|mum quemq́ue principem, qui poſssit ac debeat in Remp. perditis legibus ac moribus inſstitutam, ſsi verbo audiens non fuerit, ferro decernere, & belli iure ſsubiectis iuſstas leges imponere. Quod ſsi ab ijs quæras, cum multi principes, ſsapientes, & probi, vel ſsint, vel ſsibi eſsſse videantur, cui potiſsſsimum hoc opus delegandum ſsit, reſspondent, in hac re vt in cæteris natura communibus, primo occupanti locum cedere. Ipſso ergo iure naturæ barbaros iſstos poſsſse ab Hiſspanis debellari, quibus per Rom. Pont. prouincia hæc demandata ſsit, quiq́;quique victricia ſsigna primi vltra Herculis columnas extulerint, & ad immenſsa terrarũterrarum ſspatia omni antiquitati hactenus ignota prouexerint. Neq́ue mirũmirum eſsſse ſsi fortunis ſsuis exciderint Indi, cum potuerint propter ſsua mala merita etiam vita ſspoliari iuſstiſssimè. Et quoniam quibuſsdam dicere aliquid videntur, & magnopere cum populari ſsententia illorum conſsentit oratio, quæ pro cauſsa argumenta afferant, recitemus neceſsſse eſst. Ariſstotelis, inquiunt, ſsententia eſst, qui in libris Politicis ita ſscripſsit: Quod poteſst mente proſspicere, natura imperat, & dominatur: quod autem poteſst corpore hoc facere, paret natura, & ſseruit. Et mox, Barbari quod natura dominetur, non habent: quamobrem aiunt Poëtæ Græcos barbaris dominari oportere, quod idem natura ſsit barbarus, & ſseruus. Cum ergo barbari iſsti noſstri ſsupra modum barbari ac ferini reperti ſsint, neq́ue mentem habeant ad ſse, & ſsua regenda idoneam, natura ipſsa comparatum eſst, vt illis ſsubſsint | ac pareant, qui dominari rectè poſsſsunt, atq;atque eos ſsecũdũ naturæ leges cõueniẽter regere. Quod ſsi repugnẽt, debellari poſsſse iuſstè idem autor affirmat. Bellica inquit, vi vti oportet cõtrà beſstias, & cõtracontra eos homines, qui ad parẽdũ nati ſũtſunt, nec vo lũt parere: quia natura id bellũbellum iuſstum exiſstat. Alibi quoq;quoque Philoſsophus ſuãſuam hanc ſententiãſententiam de iuſsto bello in barbaros amplius explicat ita ſscribens. Neq́; exercitatio rerũrerum bellicarũbellicarum ob id eſst meditã da, vt in ſseruitutẽ adigant immerẽtes. Sed primũ ne ipſsi alijs ſseruire cõpellãtur. Deinde vt imperiũ quęrãt gratia vtilitatis ſubiectorũſubiectorum, nõnon ante omnia dominationẽ. Tertiò vt eis dominẽturdominentur, qui ſseruire ſsunt digni. Hæc ille. Atq;Atque huc pertinere videtur aliqua ex parte RomanorũRomanorum hiſstoria, qui quòd æqui, & boni obſseruãtes forent, omniũomnium potiti exi ſstimãtur, diuino ita decernẽtedecernente cõſilioconſilio, quorũquorum im periũ à ſsanctis Patribus laudatũlaudatum legimus, & quod eſst amplius in ipſsis diuinis libris. At infinitis partibus præſtãtpræſtant Chriſstiani barbaris, quam olim Romani cæteris. SecundũSecundum ſsit, Filij Iſsraëlob idolatriã atq; alia ſscelera debellarunt Amorrhæos, & reliquas gẽtesgentes, quarũquarum ſscriptura meminit, vt libri Ioſsue, & ſsapiẽtiæ copioſsè docẽtdocent. Cur ergo nõnon liceat Chriſstianis veri Dei cultoribus iniurias illius vlciſsci, & ad verum vnius Creatoris cultum idololatras reuocare? Quam rationem Cypriani confirmat autoritas, ſsi ante aduentum Chriſsti, inquit ille, circa Deum colendũcolendum, & idola ſspernenda, hęc pręcepta ſseruata ſsunt, quãtoquanto magis poſst aduentũ Chriſsti & cętera? Præterea, ſsi in lege naturæ viue | rent homines, quando nulla erãterant regna diuiſsa, nõ dũ Reſsp. collocata, liceret ſsapienti, & probo viro improbum à malefactis cõpeſscere, vel verbo, vel vi, liceret de pertinace pœnas ſsumere; niſsi velimꝰ naturam adeò ſsui oblitam, vt nullum conſstituerit naturaliter ſuarũſuarum legũlegum iudiciũiudicium, nulli potentiãpotentiam ad dominãdũ detulerit. Igitur ad eũdẽ modũmodum Reſsp. bene inſstitutę barbaros, & illeges fas erit ad ratio nis iura compellere. Alioqui immaniſssima ſscelera naturaliter, & multa, & inemẽdata, imò ne emẽdabilia quidẽquidem permaneãtpermaneant neceſsſse eſst, quo nihil vi detur abſsurdius. Adde quòd ſsi pueri, vel homines ſstupidi & ſsemiamẽtes Rẽp. aliquãaliquam gubernarent idq́;idque cũcum inſsigni detrimẽto ſubditorũſubditorum, liceret profectò vicinis Principibus lege charitatis, & iure naturæ, ſsi nõnon poſsẽtpoſsent aliter perditãperditam illorũillorum adminiſstra tionẽ emẽdare, armis & vi, magiſstratus, & populũ cogere, vt aut ſsibi PrincipẽPrincipem crearẽtcrearent idoneũidoneum, aut ſsi ne idquidẽ effici poſssit, Reſsp. ipſsius adminiſstratio nẽ ſsuſscipere per ſseipſsos, multũmultum licet reclamãtibus illis. Atquinatio IndorũIndorum minus habet, vel æquita, tis, vel prudẽtiæ, & iudicij, quãquam pueri, & ſsemi inſsani. Quid ergo culpatur ſsi vel ab inuitis pro ipſsorũ ſsalute, & pace eripitur principatus? Poſstremo innocentẽ ab iniuria, & cæde defendere quiuis poteſst, atq;atque ſsi opus ſsit, aggreſsſsorẽ mulctare fortunis, & vita ipſsa. ManifeſtũManifeſtum vero eſst inter iſstos innumerabiles innocentium cædes perpetrari, cum & obuios quoſsque capiunt, & trucidant, & in ſsuos quoq́; immaniter ſsæuiunt, pueros, fœminas, & miſserabile genus neci dãtes, adeo vt cruore humano | macelli cuiuſsdam inſstar permulta loca redundare comperta ſsint, quorum teſstis locuples eſsſse poteſst Mexicana prouincia. Quamobrem non licere ſsolum, ſsed etiam quàm maxime expedire barbaros ita inſsanientes bello domare, rationi conſsentaneum apparet. Hæc potiſssimum ſsunt, quæ pro cauſsa belli Indici afferri à nonnullis ſsolent.